Treść orzeczenia I C 1786/12 - Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim

I C 1786/12 - uzasadnienie Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim z 2013-10-04

Sygn. akt I C 1786/12

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym w dniu 29 listopada 2012 roku skierowanym przeciwko pozwanej E. D. (1), powód (...) Bank(...)w R. reprezentowany przez pełnomocnika wniósł o :

- uznanie za bezskuteczną w stosunku do powoda umowy darowizny zawartej w dniu 8 września 2011 roku przez E. K. (1) jako darczyńcę i E. D. (1) jako obdarowaną za zgodą K. K. (1) w formie aktu notarialnego sporządzonego przez notariusza M. S. w P. wpisanego do repertorium A nr 2954/2011, którą E. K. (1) przeniósł na E. D. (1) własność 200 udziałów o wartości nominalnej po 500 zł. każdy w kapitale zakładowym spółki z o.o. pod firmą Chłodnia (...) Spółka z o.o. w N. w zakresie wierzytelności wskazanych w tytułach wykonawczych, którymi są wystawione przez Bank bankowe tytuły egzekucyjne oznaczone numerami: (...), (...), (...), (...), (...), (...), którym Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim nadał klauzule wykonalności.

Powód wniósł również o zabezpieczenie roszczenia dochodzonego pozwem przez ustanowienie zakazu zbywania własności lub obciążania przez E. D. (1) jakiejkolwiek ilości udziałów, ich części lub ułamkowej części w kapitale zakładowym spółki z o.o. pod firmą Chłodnia (...) Spółka z o.o. z siedzibą w N..

Powód wniósł również o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że jest wierzycielem zobowiązanych solidarnie; spółki jawnej Masarnia (...) E. K., K. (...) Spółka jawna z siedzibą w N. i będących jej wyłącznymi wspólnikami E. K. (1) i K. K. (1). Wierzytelności przysługujące powodowi od E. K. (1) i K. K. (1) są stwierdzone pięcioma tytułami wykonawczymi wystawionymi przez powoda.

W celu wykonania tych tytułów na wniosek powoda zostały wszczęte postępowania egzekucyjne przeciwko E. K. (1) i K. K. (1). Postępowania te są prowadzone przez komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Piotrkowie Tryb. S. S. (1). Komornik ten prowadzi również postępowania egzekucyjne przeciwko spółce jawnej Masarnia (...) E. K., K. (...) Spółka jawna z siedzibą w N..

Postępowania egzekucyjne prowadzone zarówno przeciwko spółce jak i przeciwko E. K. (1) i K. K. (1) są nieskuteczne.

Według stanu na dzień 26 listopada 2012 roku przysługujące powodowi wierzytelności (bez kosztów postępowań) wynoszą:

- w sprawie KM 2378/09 tytułem należności głównej 326.122,50 zł. i tytułem odsetek 355.936,43 zł,

-w sprawie KM 2379/09 tytułem należności głównej 169.935,00 zł. i tytułem odsetek 230.097,32 zł.,

- w sprawie KM 2380/09 tytułem należności głównej 456.255,40zł. i tytułem odsetek 614.162,67 zł.,

- w sprawie KM 2381/09 tytułem należności głównej 290.119,06 zł. i tytułem odsetek 312.258,68 zł.,

- w sprawie KM 2382/09 tytułem należności głównej 1.097.562,95 zł. i tytułem odsetek 1.212.538,22 zł.

E. K. (1) był jedynym wspólnikiem spółki z o.o. pod nazwą Chłodnia (...) Spółka z o.o. z siedzibą w N.. Powód w postępowaniach egzekucyjnych prowadzonych przez komornika S. S. (1) wniósł o przeprowadzenie egzekucji z prawa własności wszystkich udziałów przysługujących E. K. (1) w spółce z o.o. Chłodnia (...) w N.. Komornik dokonał zajęcia udziałów i zysków w spółce, jednak zajęcie to jest nieskuteczne.

Aktualny prezes zarządu Chłodnia (...) spółka z o.o. w N. złożył oświadczenie, że nie uznaje zajętego prawa i nie uiści świadczenia pieniężnego, ponieważ E. K. (1) nie jest jego właścicielem.

Komornik doręczył powodowi pismo J. D. oraz kserokopię umowy darowizny zawartą w dniu 8 września 2011 roku przez E. D. (2) i E. D. (1). Kapitał zakładowy spółki Chłodnia (...) spółka z o.o. w N. wynosi 100.000,00 zł i dzieli się na 200 udziałów o wartości nominalnej po 500 zł. każdy.

Umową darowizny zawartą w dniu 8 września 2011 roku, E. K. (1) przeniósł na E. D. (1) własność wszystkich 200 udziałów o wartości nominalnej po 500 zł. każdy w kapitale zakładowym spółki Chłodnia (...). Darowizna udziałów nastąpiła za zgodą K. K. (1).

Powód na skutek zawartej umowy darowizny nie może przeprowadzić egzekucji z udziałów w spółce z o.o. pod nazwą Chłodnia (...) spółka z o.o. w N. .

W ocenie powoda zawarcie umowy darowizny było dokonaniem czynności prawnej z pokrzywdzeniem wierzycieli, ponieważ wskutek tej czynności E. K. (1) stał się niewypłacalny w wyższym stopniu , niż był przed dokonaniem tej czynności.

W wykonaniu umowy darowizny korzyść majątkową uzyskała E. D. (1), która jest córką E. K. (1). Zgodnie z art.527 § 3 k.c. domniemywa się, że obdarowana wiedziała że E. K. (1) działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

Wskutek umowy darowizny E. D. (1) uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie i zgodnie z art.528 k.c. wierzyciel może żądać uznania czynności prawnej za bezskuteczną, jeżeli osoba ta nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

Powód wskazał również, że dłużnik E. K. (1) już w chwili darowizny był niewypłacalny i zgodnie z art. 529 k.c. domniemywa się, że działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

Postanowieniem wydanym w dniu 14 stycznia 2013 roku Sąd dokonał zabezpieczenia roszczenia zgodnie z wnioskiem.

W odpowiedzi na pozew wniesionej w dniu 30 stycznia 2013 roku pozwana E. D. (1) wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów sądowych.

W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwana wskazała, że w niniejszej sprawie nie nastąpiło pokrzywdzenie wierzyciela, dłużnik nie działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela, a pozwana działała w dobrej wierze. Wbrew twierdzeniom pozwu dłużnik nie stał się wskutek tej czynności niewypłacalny.

W dacie sporządzania umowy darowizny udziałów w spółce było prowadzone postępowanie egzekucyjne z nieruchomości o pow. 0,93 ha położonej w N. i wartość tej nieruchomości została oszacowana na kwotę 6.003.000,00 zł., a wartość urządzeń i maszyn technologicznych na kwotę 5.983.925,00 zł.

Pozwana wskazała również, że w dacie sporządzania umowy darowizny i w chwili obecnej wierzyciel posiadał zabezpieczenie swojej wierzytelności obciążeniami hipotecznymi na zabudowanej nieruchomości o pow. 332 m² położonej w P. Tryb., dla której Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. prowadzi księgę wieczystą nr (...) i nieruchomości o pow. 0,1720 ha położonej we wsi L. dla której Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. prowadzi księgę wieczystą nr (...). Ze wskazanych nieruchomości wierzyciel nigdy nie wszczynał postępowania egzekucyjnego. Zdaniem pozwanej nieruchomości te stanowią mienie dłużnika realnie służące zaspokojeniu wierzytelności powoda. Wskazanie przez pozwaną tego mienia powoduje w świetle art. 533 k.c. zwolnienie pozwanej od zadośćuczynienia roszczenia wierzyciela. Poza tym pozwana wskazała, że posiadany przez dłużnika majątek nie daje podstaw do przyjęcia, że w skutek zawarcia umowy darowizny udziałów wierzyciel został pokrzywdzony.

W piśmie z dnia 7 maja 2013 roku pozwana reprezentowana przez pełnomocnika wniosła o zawieszenie postepowania do czasu ustalenia, czy dłużnik wskutek tej czynności stał się niewypłacalny, albo stał się niewypłacalny w większym stopniu niż był przed dokonaniem darowizny na rzecz pozwanej oraz czy dłużnik i pozwana działali zmierzając do pokrzywdzenia powoda.

W piśmie z dnia 2 lipca 2013 roku powód wskazał, że nie prowadzi egzekucji z nieruchomości położonej w P. Tryb., dla której Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. prowadzi księgę wieczystą nr (...) , ponieważ nieruchomość ta jest obciążona między innymi hipoteką umowną zwykłą w kwocie 300.000 zł. i hipoteką umowną kaucyjną w kwocie 100.000 zł., które zabezpieczają wierzytelności powoda z tytułu zawartej w dniu 5 kwietnia 2006 roku z E. K. (1) i K. K. (1) umowy pożyczki nazwanej umowa nr (...) o pożyczkę hipoteczną i wierzytelności te nie wygasły. Nieruchomość ta jest obciążona hipotekami mającymi pierwszeństwo przed hipotekami, które zabezpieczają wierzytelności wskazane w pozwie.

Dług z tytułu umowy pożyczki nazwanej umową nr (...) o pożyczkę hipoteczną wraz z odsetkami i kosztami według stanu na dzień 2 lipca 2013 roku wynosi 402.159,01 zł., zaś pozwana szacuje wartość tej nieruchomości na kwotę 500.000 zł. i kwota z egzekucji zostanie przeznaczona na koszty egzekucji i zaspokojenie wierzyciela.

Powód wskazał też, że nie prowadzi egzekucji z nieruchomości położonej w L., ponieważ nieruchomość ta jest obciążona mającą pierwszeństwo hipoteką umowną zwykłą w kwocie 330.000 zł. zabezpieczającą wierzytelności innego podmiotu, a wartość tej nieruchomości wskazana przez pozwaną wynosi 100.000 zł. Zatem kwota uzyskana z egzekucji z tej nieruchomości w całości zostanie przeznaczona na koszty egzekucji i częściowe zaspokojenie wierzyciela Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Ł..

Powód wskazał również, że w każdym przypadku, w którym powód ma należności zabezpieczone hipoteką jest uczestnikiem postępowania egzekucyjnego z nieruchomości.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny :

Powód jest wierzycielem zobowiązanych solidarnie spółki jawnej Masarnia (...) E. K., K. (...) Spółka jawna z siedzibą w N. i będących jej wyłącznymi wspólnikami E. K. (1) i K. K. (1). Wierzytelności przysługujące powodowi od E. K. (1) i K. K. (1) są stwierdzone pięcioma tytułami wykonawczymi wystawionymi przez powoda:

- bankowym tytułem egzekucyjnym wystawionym w dniu 7 października 2008 roku oznaczonym numerem (...) do kwoty głównej 1.150.000 zł. wraz z odsetkami umownymi, któremu Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. nadał klauzulę wykonalności w sprawie ICo 686/08,

- bankowym tytułem egzekucyjnym wystawionym w dniu 18 grudnia 2008 roku oznaczonym numerem (...), któremu Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. nadał klauzulę wykonalności w sprawie ICo 2443/08 do kwoty 540.000 zł.,

-bankowym tytułem egzekucyjnym wystawionym w dniu 18 grudnia 2008 roku oznaczonym numerem (...), któremu Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. nadał klauzulę wykonalności w sprawie ICo 2440/08 do kwoty 1.260.000 zł.,

(dowód: odpis z Krajowego Rejestru Sądowego – k.29 – 33, bankowe tytuły egzekucyjne i postanowienia Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb.- k.34-44)

Na podstawie bankowych tytułów egzekucyjnych opatrzonych klauzulami wykonalności wierzyciel wystąpił do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Piotrkowie Tryb. S. S. (1) o wszczęcie postepowania egzekucyjnego. Postępowania egzekucyjne są prowadzone w sprawach oznaczonych sygn. akt:

- KM 2378/09 w celu wykonania tytułu wykonawczego wystawionego przez powoda w dniu 18 grudnia 2008 roku bankowego tytułu egzekucyjnego oznaczonego numerem (...), opatrzonego sądową klauzulą wykonalności,

- KM 2379/09 w celu wykonania tytułu wykonawczego wystawionego przez powoda w dniu 18 grudnia 2008 roku bankowego tytułu egzekucyjnego oznaczonego numerem (...), opatrzonego sądową klauzulą wykonalności,

- KM 2380/09 w celu wykonania tytułu wykonawczego wystawionego przez powoda w dniu 18 grudnia 2008 roku bankowego tytułu egzekucyjnego oznaczonego numerem (...), opatrzonego sądową klauzulą wykonalności,

- KM 2381/09 w celu wykonania tytułu wykonawczego wystawionego przez powoda w dniu 18 grudnia 2008 roku bankowego tytułu egzekucyjnego oznaczonego numerem (...), opatrzonego sądową klauzulą wykonalności,

- KM 2382/09 w celu wykonania tytułu wykonawczego wystawionego przez powoda w dniu 7 października 2008 roku bankowego tytułu egzekucyjnego oznaczonego numerem (...), opatrzonego sądową klauzulą wykonalności,

Postępowania egzekucyjne we wskazanych sprawach są także prowadzone przeciwko spółce jawnej Masarnia (...) E. K., K. (...) Spółka jawna w N..

Postępowania egzekucyjne prowadzone zarówno przeciwko spółce jak i przeciwko E. K. (1) i K. K. (1) są nieskuteczne.

We wszystkich postępowaniach egzekucyjnych egzekucja, zgodnie z wnioskiem wierzyciela została skierowana do zabudowanej nieruchomości położonej w N. należącej do dłużników E. K. (1) i K. K. (1), dla której Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. prowadzi księgę wieczysta oznaczoną numerem (...). Wnioski egzekucyjne zostały złożone w grudniu 2009 roku. Postępowania egzekucyjne są we wszystkich wskazanych sprawach na etapie opisu i oszacowania nieruchomości, która to czynność była kilkakrotnie zaskarżana przez wierzyciela lub dłużnika.

Postanowieniem wydanym dnia 31 sierpnia 2012 roku Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb, w sprawie sygn. akt ICo 3712/10 uchylił czynność komornika w postaci opisu i oszacowania nieruchomości, nakazując komornikowi dokonanie opisu i oszacowania na podstawie szacunku innego biegłego.

W dniu 25 lipca 2013 roku Komornik dokonał ponownego opisu i oszacowania nieruchomości należącej do dłużnika i wartość rynkowa nieruchomości została podana na kwotę 3.677.000,00 zł. W protokole opisu i oszacowania zostały wskazane prawa i obciążenia na rzecz wierzycieli solidarnych, z których wynika, że wielkość należności głównych wraz z odsetkami przekracza wartość nieruchomości, nie licząc kosztów postępowania egzekucyjnego.

(dowód; dokumenty znajdujące się w aktach komorniczych – k.229,230,231,232,233, akta sprawy ICo 3712/10 Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. – postanowienie z dnia 31.08.2012 r.- k. 146, protokół opisu i oszacowania z dnia 25.07.2013 r. – k.257,258,259)

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu nakazowym dnia 21 lutego 2012r. Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim nakazał pozwanej B. Z. aby zapłaciła powodowi (...) Bank (...) w R. kwotę 208.067,00 zł. wraz z odsetkami umownymi z ograniczeniem odpowiedzialności pozwanej do wysokości hipotek obciążających nieruchomość położoną w P. Tryb., dla której Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. prowadzi księgę wieczystą nr (...), które zabezpieczają wierzytelności powoda z tytułu umowy pożyczki zawartej w dniu 5 kwietnia 2006 roku z E. K. (1) i K. K. (1) nazwanej umową nr (...) o pożyczkę hipoteczną, w tym hipoteki umownej zwykłej w kwocie 300.000 zł. i hipoteki umownej kaucyjnej do kwoty 100.000 zł.

(dowód: akta sprawy INc 12/12 Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. – nakaz zapłaty – k.34)

E. K. (1) był jedynym wspólnikiem spółki z o. o. pod nazwą Chłodnia (...) Spółka z o.o. z siedzibą w N.. Powód w postępowaniach egzekucyjnych prowadzonych przez komornika S. S. (1) wniósł o przeprowadzenie egzekucji z prawa własności wszystkich udziałów przysługujących E. K. (1) w spółce z o.o. Chłodnia (...) w N.. Komornik dokonał zajęcia udziałów i zysków w spółce, jednak zajęcie to jest nieskuteczne.

(dowód: odpis z Krajowego Rejestru Sądowego – k. 24-28, zajęcie udziałów i zysków w spółce – k. 46, 47,pismo Komornika z dnia 14.11.2011 r.- k.48, pismo prezesa Spółki J. D. – k.49, akt notarialny Rep. A nr 2954/2011 – k.50-56)

Dłużnik E. K. (1) przekazał powodowi rejestr ewidencji środków trwałych znajdujących się na stanie Masarni (...) Spółki jawnej E. K., K. K. w N. określając wartość tych środków na dzień 31 grudnia 2012 roku na kwotę 3.285.115,25 zł. Część urządzeń, których amortyzacja wyniosła 100% została, według dłużnika sprzedana firmie zajmującej się skupem złomu.

(dowód: pismo E. K. (1) do powoda z dnia 22.03.2013 r. – k.188, wykaz środków trwałych – k.189 – 194)

W dniu 15 maja 2013 roku powód sporządził protokół stanu środków trwałych przewłaszczonych na rzecz Banku(...)w R. zgodnie z umową przewłaszczenia z dnia 25.04.2005 r. z wykazu tego sporządzonego przy udziale dłużnika E. K. (1) wynika, że nie wszystkie środki trwałe znajdują się na stanie Masarni (...).

(dowód: wykaz środków trwałych – k.238,239)

We wrześniu 2011 roku zadłużenie spółki jawnej Masarni (...) wobec powoda wynosiło około 4 milionów złotych bez odsetek. W dacie sporządzania umowy darowizny udziałów była prowadzona egzekucja w stosunku do dłużników, tj. w stosunku do spółki jawnej oraz w stosunku do E. K. (1) i K. K. (1). Dłużnik E. K. (1) sprzedając część środków trwałych przewłaszczonych na rzecz Banku nie spytał o zgodę Banku.

(dowód: zaznania świadka E. K. (1) – k. 177,178, nagranie audio-video- płyta k.180 m.in.5.30 – 21.46)

Powód (...)Bank(...)z siedzibą w R.nie prowadzi egzekucji z nieruchomości położonej w P.Tryb., dla której Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. prowadzi księgę wieczystą nr (...), ponieważ nieruchomość ta jest obciążona hipoteką umowną zwykłą w kwocie 300.000 zł. i hipoteką umowną kaucyjną w kwocie 100.000 zł. Hipoteki te zabezpieczają wierzytelności powoda z tytułu umowy pożyczki zawartej w dniu 5 kwietnia 2006 roku z E. K. (1)i K. K. (1)nazwanej umową nr (...)o pożyczkę hipoteczną. Hipoteki obciążające tę nieruchomość mają pierwszeństwo przed hipotekami zabezpieczającymi wierzytelności wskazane w pozwie.

Powód nie prowadzi również egzekucji z nieruchomości położonej w L., dla której Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. prowadzi księgę wieczystą nr (...), ponieważ nieruchomość ta jest obciążona mającą pierwszeństwo hipoteką umowną zwykłą w kwocie 330.000 zł. zabezpieczającą wierzytelności Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Ł..

(dowód: odpis z księgi wieczystej nr (...) – k.87 – 103, odpis z księgi wieczystej nr (...) – k.119-136, pismo powoda z dnia 2 lipca 2013 roku – k.247,248249)

Pozwana wskazuje, że wartość nieruchomości położonej w P. Tryb., przy ulicy (...) wynosi około 500.000 zł, natomiast wartość nieruchomości położonej w L. wynosi około 100.000 zł.

(dowód: pismo pozwanej z dnia 7 maja 2013 r. – k. 184)

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie wskazanych dowodów, które nie były kwestionowane przez żadną ze stron. Jednocześnie Sąd oddalił wniosek pełnomocnika pozwanej o dopuszczenie dowodu z przesłuchania w charakterze strony powoda, uznając że okoliczności, na które powód miałby zeznać, wskazane w odpowiedzi na pozew i sprecyzowane na rozprawie w dniu 4 czerwca 2013 roku są nieprzydatne do rozstrzygnięcia sprawy. Zgodnie ze stanowiskiem pełnomocnika pozwanej, powód miałby zeznawać na okoliczność ustaleń prowadzonych z dłużnikami, a także przedstawić swoją opinię na bliżej nie sprecyzowane okoliczności. W ocenie Sądu zeznania powoda w zakresie przedstawionym przez stronę pozwaną są zbędne, a stan faktyczny został ustalony na podstawie dokumentów przedstawionych przez obie strony.

Z uwagi na oddalenie wniosku o dopuszczenie dowodu z przesłuchania powoda i brak wniosku o przesłuchanie pozwanej w charakterze strony Sąd pominął dowód z przesłuchania stron, uznając że jego przeprowadzenie jest zbędne, a fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy zostały ustalone przy pomocy innych środków dowodowych.

Dokonując ustaleń faktycznych Sąd nie uznał za udowodnione, aby wartość nieruchomości położonej w N. wynosiła kwotę 6.003.000,00 zł., a wartość maszyn i urządzeń należących do dłużnika wynosiła 5.983.925,00 zł. Należy zaznaczyć, że taka wartość została podana w operacie szacunkowym dokonanym na zlecenie dłużnika przez rzeczoznawcę majątkowego i obrazuje stan na dzień 18 maja 2009 roku.

Przedstawiona przez pozwaną wycena stanowi dokument prywatny w rozumieniu art.245 k.p.c. i zgodnie z powołanym przepisem stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Należy także wskazać, że wartość nieruchomości w trakcie postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez komornika została oszacowana na znacznie mniejszą kwotę, przy czym ostatni opis i oszacowanie został dokonany w lipcu 2013 roku, natomiast z wykazu środków trwałych przewłaszczonych przez Bank wynika, że część tych środków nie znajduje się w posiadaniu dłużnika.

Sąd oddalił również wniosek pełnomocnika pozwanej o zawieszenie postępowania, uznając iż jest on niezasadny. W piśmie procesowym z dnia 7 maja 2013 roku pełnomocnik pozwanej wniosła o zawieszenie postępowania do czasu ustalenia czy wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w większym stopniu niż był przed dokonaniem darowizny na rzecz pozwanej oraz czy dłużnik i pozwana działali z pokrzywdzeniem wierzyciela. Tak sformułowany wniosek jest dla Sądu niezrozumiały i wymyka się spod kontroli, ponieważ to właśnie w niniejszym postępowaniu Sąd dokonuje ustaleń, od wykazania których pozwana uzależnia dalsze prowadzenie postępowania, natomiast wniosek o zawieszenie postępowania podtrzymany na rozprawie w dniu dotyczył zawieszenia do czasu zakończenia postępowania egzekucyjnego i ustalenia w jakim zakresie wierzyciel zostałby zaspokojony. Tak sformułowany wniosek również nie zasługuje na uwzględnienie, ponieważ pełnomocnik nie sprecyzowała o jakie postępowanie egzekucyjne chodzi (przeciwko dłużnikowi prowadzonych jest kilka postępowań egzekucyjnych), a postępowanie egzekucyjne dotyczące nieruchomości położonej w N. toczy się już około 4 lat i jest na etapie opisu i oszacowania nieruchomości. Poza tym wskazany przez pozwaną przepis art.31 k.s.h. nie ma w niniejszym postępowaniu zastosowania, ponieważ w rozpoznawanej sprawie Sąd bada przesłanki skargi pauliańskiej, nie zaś prawidłowość postępowania egzekucyjnego.

Sąd zważył co następuje

Powództwo zasługuje na uwzględnienie . Przesłankami skargi pauliańskiej zgodnie z art. 527 k.c. są:

1) dokonanie przez dłużnika z osobą trzecią czynności prawnej, na skutek której osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową oraz doszło do pokrzywdzenia wierzycieli,

2) działanie dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli,

3) wiedza lub możliwość (przy zachowaniu należytej staranności) dowiedzenia się o tym przez osobę trzecią.

Wskazane powyżej przesłanki spełnione być muszą łącznie, by móc skorzystać z roszczenia przewidzianego w tym przepisie uznania czynności za bezskuteczną (art. 527 § 1 k.c.).

Z kolei zgodnie z § 2 powołanego przepisu z pokrzywdzeniem wierzycieli mamy do czynienia wówczas, gdy wskutek czynności prawnej dłużnika stał się on niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności. Identyczne zapatrywanie wyrażono w orzecznictwie, przyjmując, że artykuł 527 § 2 k.c. pokrzywdzenie wierzyciela wiąże z niewypłacalnością dłużnika lub z powiększeniem stopnia jego niewypłacalności (por. wyrok SN z dnia 9 kwietnia 2002 r., III CKN 570/2000, niepubl.). Innymi słowy pokrzywdzenie wierzycieli jest następstwem niewypłacalności dłużnika, stąd dla wykazania pokrzywdzenia wierzycieli wystarczające jest wykazanie niewypłacalności dłużnika (zob. P. Machnikowski (w.) Kodeks..., s. 947).

Niewypłacalność może być skutkiem czynności dłużnika o charakterze nieodpłatnym, ale również odpłatnym.

Przepis art. 527 § 3 k.c. stanowi, że jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzyciela uzyskała korzyść majątkową osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się że osoba ta wiedziała, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

Przepis art. 528 k.c. stanowi, że jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba ta nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

Zgodnie z utrwalonym zarówno w judykaturze, jak i piśmiennictwie poglądem przez pokrzywdzenie wierzyciela rozumie się rzeczywistą a nie tylko potencjalną niewypłacalność dłużnika na skutek dokonania przez niego czynności prawnej bądź jego niewypłacalność w wyższym stopniu niż przed dokonaniem danej czynności (zob. m. in. M. Sychowicz, [w:] G. Bieniek, H. Ciepła, St. Dmowski, J. Gudowski, K. Kołakowski, M. Sychowicz, T. Wiśniewski i Cz. Żuławska, Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania, Warszawa 1996,1.1, s. 508, teza 4 i 5).

Należy jednak podkreślić, iż pomiędzy niewypłacalnością dłużnika a podjęciem przez niego czynności prawnej musi zachodzić związek przyczynowy, tzn. czynność podjęta przez dłużnika musi być jedną z przyczyn zaistniałej niewypłacalności. Ponadto niewypłacalność dłużnika musi istnieć zarówno w chwili dokonywania skarżonej czynności, jak też w momencie wyrokowanie przez sąd - w rozumieniu art. 527 k.c.

Przesłanką skuteczności zaskarżenia czynności dłużnika jest to, aby spowodowała ona pokrzywdzenie wierzyciela. Pokrzywdzenie wierzyciela polega na tym, że jego wierzytelność nie może być realizowana i jej zrealizowanie w przyszłości jest również wątpliwe.

Przez niewypłacalność na tle art. 527 § 2 k.c. rozumie się aktualny brak możliwości wywiązania się dłużnika z zobowiązań finansowych. Stan majątku dłużnika należy rozpatrywać przy uwzględnieniu zasad egzekucji świadczeń pieniężnych ; niewypłacalność zachodzi wówczas, gdy egzekucja prowadzona według przepisów KPC nie mogłaby przynieść zaspokojenia wierzytelności, gdyż brak wystarczających do tego składników majątkowych. Stanu niewypłacalności nie uchyla istnienie w majątku dłużnika składników niepodlegających zajęciu oraz obciążonych prawami dającymi innym osobom pierwszeństwo zaspokojenia ( zastaw, hipoteka) w takim stopniu, że pozostała wartość danego przedmiotu nie wystarczy na zaspokojenie skarżącego wierzyciela.( por. komentarz do Kodeksu Cywilnego pod red. E. Gniewek do art. 527).

W orzecznictwie Sądu Najwyższego został również zaprezentowany pogląd, że dłużnik staje się niewypłacalny w wyższym stopniu również wtedy, gdy zaspokojenie można uzyskać z dodatkowym znacznym nakładem kosztów i pokrzywdzenie, o którym mowa w art. 527 § 2 k.c. powstaje również na skutek takiego stanu faktycznego majątku dłużnika, który powoduje niemożność, utrudnienie lub odwleczenie zaspokojenia wierzyciela ( wyrok z dnia 9 stycznia 2004 r. w sprawie IV CK 322/02 LEX nr 599558).

Powyższy pogląd został również wyrażony w wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi w sprawie I ACa 1438/12 LEX nr 1305972)

Odnosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy Sąd podzielił stanowisko powoda, że wskutek umowy darowizny dłużnik stał się niewypłacalny w wyższym stopniu niż przed dokonaniem czynności i w związku z tym nastąpiło pokrzywdzenie wierzyciela.

Należy zauważyć, że wierzytelności przysługujące powodowi na podstawie tytułów wykonawczych wskazanych w pozwie wynoszą ponad 5 milionów złotych bez kosztów postępowania egzekucyjnego, natomiast nieruchomość położna w N., co do której prowadzona jest egzekucja została oszacowana w lipcu 2013 roku na kwotę ponad 3 miliony złotych, przy czym nieruchomość ta posiada obciążenia hipoteczne również na rzecz innych podmiotów a także na rzecz powoda z tytułu innych umów. Ewentualne zakończenie postępowania egzekucyjnego dotyczącego nieruchomości położonej w N. nie pozwoli na zaspokojenie wierzyciela w całości lub w części.

Odnosząc się do twierdzeń pozwanej, iż dłużnik posiada inny majątek, a mianowicie dwie nieruchomości, obciążone hipotekami na rzecz powoda należy wskazać, że zgodnie ze stanowiskiem powoda potwierdzonym dokumentami, obie nieruchomości wskazane przez pozwaną, a mianowicie nieruchomość położona w P. przy ulicy (...) i nieruchomość położona w L. są obciążone hipotekami, przy czym nieruchomość położona w P. Tryb. jest obciążona hipoteką na rzecz powoda z tytułu innego zobowiązania dłużników E. K. (1) i K. K. (1), a nieruchomość położona w L. jest zabezpieczona hipoteką umowną zwykłą na rzecz innego wierzyciela. Wartość tych nieruchomości wskazana przez pozwaną dowodzi, że kwota uzyskana z egzekucji zostanie przeznaczona na koszty postępowania egzekucyjnego i częściowe zaspokojenie wierzytelności hipotecznych. Z przytoczonych powodów wierzyciel - powód nie prowadzi egzekucji z nieruchomości wskazanych przez pozwaną.

Odnosząc się natomiast do wskazanego przez pozwaną wykazu środków trwałych, przewłaszczonych przez powoda, należy zauważyć, że znaczna część tych środków nie znajduje się już w posiadaniu dłużnika, środki te są poza tym w dużej części zamortyzowane i brak jest dowodu jaka jest faktyczna rynkowa wartość wskazanych przez pozwaną środków.

W świetle przytoczonych okoliczności Sąd uznał, że wskutek zawarcia umowy darowizny udziałów dłużnik E. K. (1) stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, a tym samym działał z pokrzywdzeniem wierzycieli.

Przepis art.527§3 k.c. wprowadza domniemanie prawne, gdy wskutek czynności krzywdzącej wierzyciela korzyść otrzymała osoba będąca w bliskim stosunku z dłużnikiem.

Bezspornym jest, że w niniejszej sprawie w wyniku zawarcia umowy darowizny korzyść majątkową uzyskała właśnie taka osoba, ponieważ pozwana, na której rzecz dłużnik dokonał darowizny jest jego córką.

W przedmiotowej sprawie nie ma nawet potrzeby stosowania domniemania z art.527 § 3 i 4 k.c., ponieważ wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzyciela korzyść majątkową uzyskała osoba trzecia bezpłatnie i wówczas ma zastosowanie przepis art.528 k.c., który pozwala na uznanie czynności za bezskuteczną, gdy osoba trzecia nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działała ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela.

W świetle przytoczonego przepisu powoływanie się przez pozwaną na działanie w dobrej wierze jest bezprzedmiotowe, gdyż przepis art. 528 k.c. wyłącz przesłankę złej wiary po stronie osoby trzeciej.

Mając na uwadze przytoczone powyżej okoliczności Sąd uznał, iż w przedmiotowej sprawie zostały spełnione wszystkie przesłanki skargi pauliańskiej z art.527 § 1 i 2 k.c. jak również z art. 528 k.c. i dlatego też powództwo zostało uwzględnione.

Konsekwencją uwzględnienia powództwa było obciążenie pozwanej obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz powoda, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu wyrażoną w art.98 k.p.c. Na zasądzoną kwotę złożyły się: opłata sądowa od pozwu wynosząca 5.000 zł. i koszty zastępstwa procesowego wraz z opłatą skarbową w kwocie 3.617 zł.

Dodano: 24 stycznia 2014, Opublikował(a): Małgorzata Libiszewska
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim
Data wytworzenia informacji: 4 października 2013