II Ca 139/16 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim z 2016-03-14
Sygn. akt II Ca 139/16
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 14 marca 2016 roku
Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:
Przewodniczący |
SSO Jarosław Gołębiowski |
Sędziowie |
SSO Dariusz Mizera SSR del. Mirosława Makowska (spr.) |
Protokolant |
st. sekr. sąd. Anna Owczarska |
po rozpoznaniu w dniu 14 marca 2016 roku w Piotrkowie Trybunalskim
na rozprawie sprawy z powództwa R. C.
przeciwko Agencji(...) w W.
o zapłatę
na skutek apelacji pozwanego
od wyroku Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 18 listopada 2015 roku, sygn. akt I C 575/15
oddala apelację i zasądza od pozwanego Agencji (...) w W. na rzecz powoda R. C. kwotę 1.200 (jeden tysiąc dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.
SSO Jarosław Gołębiowski
SSO Dariusz Mizera SSR Mirosława Makowska
Na oryginale właściwe podpisy
Sygn. akt II Ca 139/16
UZASADNIENIE
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 18 listopada 2015 roku Sąd Rejonowy w Radomsku w sprawie R. C. przeciwko Agencji (...) w W. o zapłatę
1. zasądził od pozwanej Agencji (...) w W. na rzecz powoda R. C. kwotę 8 610,55 (osiem tysięcy sześćset dziesięć złotych, pięćdziesiąt pięć groszy) z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 28 stycznia 2015 roku do dnia zapłaty;
2. oddalił powództwo w pozostałej części;
3. zasądził od pozwanej Agencji (...) w W. na rzecz powoda R. C. kwotę 1.084,85 (jeden tysiąc osiemdziesiąt cztery złote, osiemdziesiąt pięć groszy) tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego:
W dniu 24 maja 2004 roku powód R. C. oraz jego żona I. C. przekazali na podstawie aktu notarialnego rep. (...)gospodarstwo rolne swojemu synowi P. C. i córce M. M..
W dniu 10 sierpnia 2004r. powód R. C. złożył wniosek do Agencji (...) o przyznanie mu renty strukturalnej w związku z przekazaniem gospodarstwa rolnego następcy.
W toku postępowania syn powoda P. C. złożył oświadczenie, że przejął gospodarstwo rolne po ojcu i oświadczenie, że pracował w tym gospodarstwie przez okres ponad 10 lat.
Decyzją z dnia 29 października 2004r. nr (...)Kierownik Biura (...) Agencji (...)odmówił powodowi prawa do renty strukturalnej wskazując na naruszenie przepisów rozporządzenia z dnia 30 kwietnia 2004r.
W dniu 8 listopada 2004r. powód złożył odwołanie od niekorzystnej dla niego decyzji.
Decyzją z dnia 13 grudnia 2004r. nr (...) Dyrektor Oddziału(...) Agencji (...) utrzymał w mocy decyzję odmawiającą przyznania powodowi renty strukturalnej wskazując w uzasadnieniu, że powód nie spełnia warunków do przyznania mu renty strukturalnej bowiem na dzień składania wniosku o przyznanie renty powód nie był już właścicielem gospodarstwa rolnego, gdyż przekazał je w dniu 24 maja 2004r.
Na skutek odwołania złożonego przez powoda, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi, wyrokiem z dnia 6 lipca 2005r. w sprawie II SA/Łd 155/05, uchylił obie decyzje odmawiające powodowi prawa do renty strukturalnej. Skarga kasacyjna Agencji została przez Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie oddalona wyrokiem z dnia 21 lutego 2006r. w sprawie II OSK 1341/05. W uzasadnieniach swoich rozstrzygnięć sądy administracyjne podały, że wraz z wejściem Polski do Unii Europejskiej rozporządzenie Rady (WE) nr 1257/1999 z dnia 17 maja 1999 r. stało się częścią polskiego porządku prawnego. Dodatkowo wskazały, że sam fakt przekazania gospodarstwa rolnego po 1 maja 2004r., a przed złożeniem wniosku, nie może stanowić samodzielnej przesłanki do odmowy przyznania renty strukturalnej.
Przy ponownym rozpatrywaniu sprawy, na skutek żądania AR i MR, M. M. złożyła oświadczenie, że przejęła dwie działki o nr: (...) o pow. 0,27 ha, 249 o pow. 0,10 ha oraz działkę o nr (...) o pow. 0,35 ha, które nie są użytkowane, gdyż stanowią podmokłe łąki. Poza tym stała się w lA części współwłaścicielką działek o nr: (...) o pow. 0,40 ha i (...) o pow. 0,47 ha, na których stoją budynki mieszkalne.
Po ponownej analizie dokumentacji i modyfikacji wniosku przez powoda decyzją z dnia 14 listopada 2006r. nr (...)Kierownik Biura (...) Agencji (...) ponownie odmówił powodowi prawa do renty strukturalnej. W uzasadnieniu decyzji wskazano, iż gospodarstwo rolne zostało przekazane na dwie osoby syna i córkę, a taka forma przekazania zdaniem Agencji nie spełnia wymogu określonego w § 6 ust. l pkt 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 kwietnia 2004r. w sprawie w szczegółowych warunków i trybu udzielania pomocy finansowej na uzyskiwanie rent strukturalnych objętych planem rozwoju obszarów wiejskich ( Dz. U nr 114 poz. 1191). Ponadto zdaniem Agencji powód nie spełnia wymogu określonego w § 4 w/w rozporządzenia gdyż od dnia 1 lipca 2004r. podlega on ubezpieczeniu emerytalnemu jako domownik a nie rolnik.
Odwołanie od tej decyzji złożył powód, na skutek czego, decyzją z dnia 26 lutego 2007r. nr (...), Dyrektor Oddziału (...) utrzymał w mocy decyzję Kierownika Biura (...)z dnia 14 listopada 2006r. odmawiającą powodowi prawa do renty strukturalnej wskazując, iż decyzja organu I instancji była celowa i zgodna z prawem.
Na skutek skargi powoda, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w wyroku z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie II SA/ Łd 433/07, uchylił obie decyzje odmawiające powodowi prawa do renty strukturalnej .
W obszernym uzasadnieniu wyroku Sąd administracyjny dokonując wykładni § 6 ust. 1 pkt 2 lit.a w zw. z § 6 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia na gruncie niniejszej sprawy pod pojęciem „wszystkie użytki rolne” należy rozumieć wyłącznie te, które mają znaczenie dla rentowności i produktywności gospodarstwa rolnego. Sąd nie zgodził się także ze stwierdzeniem, iż pod pojęciem następcy należy rozumieć tylko jedną osobę fizyczną, co mogłoby sugerować literalne brzmienie przepisu. W ocenie Sądu wymóg ten spełnia przekazanie gospodarstwa rolnego na współwłasność z jednoczesnym zobowiązaniem się właścicieli, że który tylko jeden z nich będzie użytkował całość gruntów przez okres 5 lat. Sąd nie podzielił też wątpliwości organów, iż powód nie był ubezpieczony w chwili wystąpienia z wnioskiem o rentę strukturalną, bowiem był ubezpieczony jako domownik rolnika, a to już spełnia wymóg określony w przepisach rozporządzenia.
Wyrokiem dnia 6 marca 2008r. w sprawie II GSK 403/07, Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną od powyższego wyroku i wskazał w uzasadnieniu, iż z uwagi na przekazanie gospodarstwa umową z dnia 24 maja 2004r. w sprawie należało stosować § 10- 12 rozporządzenia Rady określające przesłanki uzyskania wcześniejszej emerytury.
Ponownie rozpoznając sprawę, decyzją dnia 30.10.2008r. AR i MR umorzyła postępowanie z uwagi na wyczerpanie środków. Na skutek decyzji z dnia 12 marca 2009 r. nr (...)Dyrektor Oddziału (...)Agencji uchylił zaskarżoną decyzję i sprawę przekazał do ponownego rozpoznania wskazując, że w ocenie organu II instancji brak środków nie jest jednym z elementów materialnych stosunku prawnego. Wnioskodawca w okresie, w którym organ posiadał środki złożył wniosek w ramach programu i jak wynika z rozstrzygnięć sądów spełnił warunki programu, co do których spełnienia miały wątpliwości dotychczas organy.
Decyzją z dnia 21 maja 2009 r. Kierownik Biura (...) Agencji ponownie odmówił powodowi prawa do renty strukturalnej wskazując, iż mimo wyroku sądów, w świetle których powód spełnił warunki programu (...), obowiązujące przepisy prawne dają podstawę od wydania decyzji odmownej bowiem limit środków finansowych określony w Planie Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2004-2006 zgodnie z danymi uzyskanymi z centrali AR i MR w W. został ostatecznie wyczerpany w listopadzie 2007r.
Decyzją z dnia 26 października 2009 r. Dyrektor Oddziału (...) Agencji utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję wskazując, że powód spełnił wszystkie konieczne warunki do przyznania renty strukturalnej, jednakże - z uwagi na wyczerpanie środków w ramach (...) nie jest możliwe przyznanie renty strukturalnej po 30 czerwca 2008r.
Wyrokiem z dnia 21 kwietnia 2010 roku, w sprawie II SA/Łd 1091/09 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi oddalił skargę powoda na odmowną decyzję Agencji wskazując, że wprawdzie kwestionowana decyzja została wydana zgodnie z prawem, to poprzez opieszałe działanie organów administracji powód nie zmieścił się w limitach i gdyby jego wniosek był rozpatrzony profesjonalnie i bez zbędnej zwłoki powyższe limity nie dotyczyłyby skarżącego.
Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, w sprawie sygn. akt IC 1606/10, zasądził od pozwanej Agencji (...) w W. na rzecz powoda R. C. kwotę 119 269,62 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 1 kwietnia 2011 roku do dnia zapłaty oraz kwoty 1084,81 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 15 kwietnia 2011 roku do dnia zapłaty i 1084,81 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 15 maja 2011 roku do dnia zapłaty i oddalił powództwo w pozostałym zakresie. Zasądzona kwota stanowi sumę poszczególnych rat należnej renty poczynając od sierpnia 2004 roku do kwietnia 2011 roku.
Po rozpoznaniu apelacji obu stron, wyrokiem z dnia 8 listopada 2011 roku, Sąd Apelacyjny w Łodzi zmienił opisany wyżej wyrok w ten sposób, że zasądził od pozwanej Agencji (...) w W. na rzecz powoda R. C. kwotę 119 757,67 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 3 listopada 2010 roku do dnia zapłaty i oddalił apelację powoda w pozostałym zakresie i oddalił apelację pozwanego w całości.
Wyrokiem z dnia 31 stycznia 2013 roku Sąd Rejonowy w Radomsku, w sprawie sygn. akt IC 559/12, zasądził od pozwanej Agencji (...) w W. na rzecz powoda R. C. kwotę 22 691,48 złotych tytułem naprawienia szkody poniesionej w wyniku nie przyznania na rzecz powoda renty strukturalnej w pełnej wysokości za okres od maja 2011 roku do grudnia 2012 roku.
Przed tutejszym Sądem zawisła także sprawa z powództwa R. C. przeciwko Agencji (...) w W. o odszkodowanie na rzecz powoda R. C. z tytułu naprawienia szkody poniesionej w wyniku nie przyznania na rzecz powoda renty strukturalnej w pełnej wysokości za okres od stycznia 2013 roku do grudnia 2013 roku.
Gdyby powód otrzymywał rentę strukturalną to należałaby mu się w następujących wysokościach: w okresie od stycznia 2014r. do końca lutego 2014 r. w kwocie 2160,99 zł, w okresie od marca 2014 r. do końca listopada 2014r. w kwocie 2195,57 zł.
Od dnia 1 marca 2013 roku do lutego 2014 roku powód otrzymywał emeryturę rolniczą z KRUS w kwocie 945,74 złotych. Od dnia 1 marca 2014 oku powód otrzymuje emeryturę rolniczą w kwocie 959,56 złotych.
W dniu 22 stycznia 2015 roku powód wezwał pozwanego do naprawienia szkody, jaką poniósł wskutek odmowy przyznania mu renty strukturalnej, której wysokość określił w wysokości poszczególnych rat renty za okres od stycznia do grudnia 2014 roku. Decyzją z dnia 27 stycznia pozwany odmówił wypłaty na rzecz powoda jakichkolwiek świadczeń.
Stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił w oparciu o zgromadzone w sprawie dokumenty. Nie był kwestionowany przez żadną ze stron.
Powództwo Sąd uznał za częściowo zasadne.
Na początku rozważań podniósł, że Sąd orzekający w sprawie niniejszej, stosownie do treści art. 365 § 1 k.p.c., jest związany prawomocnym orzeczeniem innego sądu. Reprezentatywne w kontekście rozpatrywanej sprawy jest stanowisko Sądu Najwyższego zawarte w wyroku z dnia 4 marca 2008 roku (IV CSK 441/07, niepubl.), zgodnie z którym w kolejnym postępowaniu, w którym pojawia się dana kwestia, nie podlega ona już ponownemu badaniu. Związanie orzeczeniem oznacza niedopuszczalność przeprowadzenia postępowania dowodowego w tej kwestii, a nie tylko dokonywania ustaleń sprzecznych. W tym znaczeniu Sąd rozpoznający przedmiotową sprawę w pełni akceptuje rozważania zawarte w prawomocnym wyroku Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 26 maja 2011 roku i uzasadnienie w sprawie sygn. akt IC 1606/10 zaaprobowane przez Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 8 listopada 2011 roku i uzasadnieniu w sprawie sygn. akt I ACa 797/11, w którym stwierdzono, że podstawę odpowiedzialności pozwanego za szkodę stanowi art. 417 k.c. Przepis ten przewiduje, że za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działalnie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.
Jedną z podstawowych zasad kpa jest zasada szybkości i prostoty postępowania określona w art. 12 k.p.a. Zgodnie z treścią tego przepisu organy administracji publicznej powinny działać w sprawie wnikliwie i szybko posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia. Zasada ta w ocenie Sądu w niniejszej sprawie została w sposób oczywisty naruszona. Jednostki Agencji pomimo wyraźnych wytycznych sądów administracyjnych orzekały całkowicie pomijając przepisy, na których stosowanie zwracały uwagę sądy administracyjne. Przewlekłe i nieprofesjonalne postępowanie Agencji doprowadziło do sytuacji, w której powód nie ze swojej winy, a z powodu bezprawnych (w szerokim tego słowa znaczeniu) działań Agencji w efekcie nie otrzymał renty strukturalnej, choć jak sama Agencja przyznała w swoich ostatnich decyzjach powód spełniał wszystkie warunki do przyznania mu tej renty i bez wątpienia by ją otrzymał, gdyby nie fakt wyczerpania środków na co zwrócił uwagę Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w uzasadnieniu wyroku z dnia 21 kwietnia 2010r.
Powództwo o odszkodowanie co do zasady w tej sytuacji jest usprawiedliwione Od dnia złożenia wniosku, w sierpniu 2004 roku, powód spełniał wszystkie warunki do przyznania mu renty. Winien zatem otrzymać rentę w wysokości wyliczonej przez stronę pozwaną, poczynając od sierpnia 2004r. Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, w sprawie sygn. akt IC 1606/10 zasądził odszkodowanie stanowiące restytucję szkody za okres od sierpnia 2004 roku do kwietnia 2011 roku, przyjmując, iż powód dopiero w sierpniu 2004 roku spełnił wszelkie warunki wymagane do jej przyznania.
Treść § 13 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 kwietnia 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania pomocy finansowej na udzielanie rent strukturalnych objętej planem rozwoju obszarów wiejskich (Dz.U. z dnia 19 maja 2004 r. Nr 114, poz. 1191 ze zmianami) stanowi, że rentę strukturalną wypłaca się co miesiąc, w terminie określonym w decyzji administracyjnej, nie dłużej jednak niż przez 10 lat.
Mając na uwadze powyższą regulację, a także teść wyroku i uzasadnienie Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim w spawie sygn. akt IC 1606/10, stwierdzić należy, że odszkodowanie za okres od sierpnia 2014 roku do listopada 2014 roku jest niezasadne. Przy założeniu, że powód otrzymywałby rentę od sierpnia 2004 roku, to zgodnie powołanym wyżej §13 rozporządzenia otrzymywałby ją do lipca 2014 roku. Zatem powództwo o naprawienie szkody za okres od sierpnia 2014 roku do listopada 2014 roku podlegało oddaleniu jako nieuzasadnione.
Na zasądzoną w pkt. 1 wyroku kwotę 8.610,55 zł składa się suma kwot za okres od stycznia 2014 roku do lipca 2014 roku, które powód mógłby otrzymywać w formie renty strukturalnej, z tym, że wyliczona wysokość renty została pomniejszona o świadczenie emerytalne które obecnie otrzymuje powód z KRUS zgodnie z § 14 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 30.04.2004r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania pomocy finansowej na uzyskiwanie rent strukturalnych objętej planem rozwoju obszarów wiejskich (styczeń- luty 2014 r. 2160,99zł .- 945,74 zł = 1215,25 zł, marzec-lipiec 2014 oku 2195,57 zł.-959,56 zł = 1236,01 zł.). Renta strukturalna jest wypłacana w kwocie brutto, zatem zasadnym było odliczenie wysokości otrzymywanej emerytury z KRUS w kwocie netto. Taki sposób liczenia jest wyrazem pełnego, rzeczywistego naprawienia szkody.
Nie zasługuje na uwzględnienie zarzut przedawnienia roszczenia. Powtórzyć należy za Sądem Apelacyjnym w Łodzi, który w uzasadnieniu wyroku z dnia 8 listopada 2011 roku, sygn. Akt I ACa 797/11 stwierdził, że wielkość doznanej przez powoda szkody wyraża się sumą. nieuzyskanych świadczeń, które pierwotnie miały charakter okresowy. Natomiast szkoda powoda w niniejszej sprawie zmaterializowała się poczynając od 16 stycznia 2014 roku, od dat wymagalności poszczególnych rat rentowych. Pozew wniesiono 16 czerwca 2015 roku, zatem o przedawnieniu roszczenia nie może być mowy.
O odsetkach Sąd orzekł stosownie do treści art. 481 § 1 kc. Zostały one zasądzone od dnia następującego po wydaniu decyzji przez pozwanego, odmawiającej powodowi jakichkolwiek świadczeń. Stanowisko Sądu w tym zakresie jest także zbieżne z powołanym już kilkakrotnie wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 8 listopada 2011 roku.
O kosztach procesu Sąd orzekł w oparciu o treść art. 100 kpc, przyjmując za zasadę stosunkowe rozdzielenie kosztów. Mając na względzie, że powód wygrał sprawę w 63,52% Sąd w takim samym procencie rozstrzygnął o poniesionych przez strony kosztach.
Na koszty procesu w kwocie 5513 złotych złożyły się następujące kwoty:
- 679 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu - art. 28 pkt. 2 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U.2010.90.594 ze zm.);
- 2 x 2400 zł tytułem zastępstwa procesowego powodów przez radcę prawnego - § 6 pkt 5 rozporządzenia MS z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz,U.2013.490);
- 2 x 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa udzielonego radcy prawnemu - załącznik do ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz.U.2012.1282 ze zm.).
Stosownie do wyniku postępowania Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1084,85 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Apelację od powyższego orzeczenia wniósł pełnomocnik pozwanego i zaskarżył wyrok w pkt. 1 powyżej kwoty 3.1.58,51 zł zasądzonej wraz z odsetkami od dnia 28.01.2015 r. (a więc co do kwoty 5.452,04 zł wraz z odsetkami od dnia 28.01.2015 r.) oraz w pkt. 3 zarzucając mu:
Naruszenie przepisów postępowania, skutkujące nieważnością postępowania tj. :
1. art.224 § 1 i 2 k.p.c. w zw. z art.235 § 1 k.p.c. w. zw. z art.316 § 1 k.p.c. poprzez oparcie się przy ustaleniu stanu faktycznego sprawy na dowodach z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy I C 1606/10 Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim mimo, iż akta te zostały przekazane Sądowi Rejonowemu w Radomsku po dacie zamknięcia rozprawy co nastąpiło dnia 04.11.2015 r. oraz zestawieniu nadesłanym przez pełnomocnika powoda wraz z pismem z dnia 09.11.2015 r., a więc dowód z tych dokumentów został przeprowadzony poza rozprawą z naruszeniem wskazanych artykułów oraz zasady bezpośredniości, jawności, równości stron i kontradyktoryjności, a także taki sposób postępowania pozbawił pozwanego możności obrony swoich praw. Jednocześnie Sąd nie mógł uznać za zbyteczne przeprowadzenie dowodu z akt sprawy 1 C 1606/10 Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim gdyż akta te nie są objęte dyspozycją art.224 § 2 k.p.c.
Naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy, tj.:
2. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów przeprowadzonych w sprawie i ich dowolną ocenę, dokonaną wybiórczo i fragmentarycznie, wbrew zasadom logiki poprzez :
a) faktyczne pominięcie ustaleń zawartych w wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi zawartych w wyroku z dnia 08.11.2011 r. I ACa 797/11 dotyczących okresu za jaki zasądzono tym wyrokiem odszkodowanie zwłaszcza jego daty początkowej tj. kwiecień 2004 (jak wyraźnie wskazał Sąd Apelacyjny w Łodzi na s.10 i 11 uzasadnienia wyroku z dnia 08.11.2011 r.) wyroku i tym samym wadliwe i nieuprawnione przyjęcie iż powód otrzymał odszkodowanie obejmujące świadczenia z tytułu renty strukturalnej od miesiąca sierpnia 2004 r.
b) pominięcie wskazanej w piśmie pozwanej z dnia 21.09.2015 r. wysokości hipotetycznej renty strukturalnej jaka przysługiwałaby powodowi do wypłaty gdyby uzyskał to świadczenie na podstawie decyzji administracyjnej oraz wysokości brutto otrzymywanej przez powoda emerytury rolniczej w okresie od 1.03.2013 r. do lutego 2014 r. oraz w okresie od dnia 01.03.2014 r. wynikającej z załączonych przez powoda do pozwu decyzji emerytalnych Prezesa KRUSu
Naruszenie przepisów prawa materialnego tj.:
3. art. 361 § 1 i 2 k.c. w zw. z § 13 i 14 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 kwietnia 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania pomocy finansowej na uzyskiwanie rent strukturalnych objętej planem rozwoju obszarów wiejskich (Dz. U. Nr 114 poz. 1191 z późn. z ni.) poprzez wadliwe ustalenie wysokości szkody i jej zawyżenie i naruszenie zakazu wzbogacania poszkodowanego poprzez :
a) liczenie 10 letniego terminu na który przyznana zostałaby renta strukturalna dla R. C. od sierpnia 2004 r. gdy z treści wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 08.11.2011 r. 1 ACa 797/11 wynika, iż datą początkowy za jaką przyznano odszkodowanie jest kwiecień 2004 r. i tym samym zasądzenie odszkodowania także za rentę strukturalną za okres od kwietnia 2014 r. do lipca 2014 r., mimo tego że gdyby renta strukturalna zostałaby powodowi przyznana otrzymałby ją od miesiąca kwietnia 2004 r. a więc otrzymywałby ją przez 10 lat tj. do marca 2014 r.
b) przyjęcie przy obliczaniu wysokości hipotetycznej renty strukturalnej wartości netto emerytury rolniczej otrzymywanej przez powoda gdy z treści § 14 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 kwietnia 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków-’ i trybu udzielania pomocy finansowej na uzyskiwanie rent strukturalnych objętej planem rozwoju obszarów wiejskich (Dz. U. Nr 114 poz. 1191 z późn. zm.) oraz jednolitego orzecznictwa sądów' administracyjnych wynika, iż obliczenie wysokości renty strukturalnej przysługującej uprawnionemu dokonuje się w oparciu o pomniejszenie kwarty renty strukturalnej (wyrażonej wartością brutto) o kwartę świadczenia emerytalnego wyrażonego także wartością brutto a nie netto jak to uczynił wadliwie Sąd I instancji w zakresie wysokości szkody dotyczących innych spraw między stronami mimo że dotyczyły one innego okresu czasu za jaki dochodzone było odszkodowanie.
Z ostrożności procesowej podnoszę także zarzut naruszenia :
5. art.442 1 § 1 k.c. poprzez przyjęcie, iż nie doszło do przedawnienia roszczenia powoda pomimo tego, iż powód dowiedział się o szkodzie i osobie uprawnionej do jej naprawienia w czasie przekraczającym 3 letni termin przedawnienia przewidziany dla roszczenia odszkodowawczego liczony od daty wniesienia powództwa w niniejszej sprawie.
W oparciu o tak sformułowane zarzuty: w przypadku podzielenia zarzutu podniesionego w pkt. 1:
I. na podstawie art. 386 § 2 k.p.c. wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku, zniesienia postępowania w zakresie postępowania dowodowego dotyczącego dokumentów znajdujących się w aktach spraw Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim I C 1606/10 i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania pozostawiając temu sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.
W przypadku podzielenia pozostałych zarzutów wniósł o :
II. zmianę zaskarżonego wyroku w skarżonej części i oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania za obie instancje
ewentualnie
III. o uchylenie zaskarżonego wyroku w skarżonej części i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.
Sąd Okręgowy zważył, co następie.
Apelacja pozwanego nie zasługuje na uwzględnienie.
W pierwszej kolejności Sąd Okręgowy odniesie się do zarzutu nieważności postępowania określonego w art. 379 pkt. 5 k.p.c. Przyjmuje się powszechnie, że strona nie musi być całkowicie pozbawiona możności obrony swych praw, by postępowanie było dotknięte nieważnością. Wynika to z literalnego brzmienia przepisu art. 379 pkt. 5 k.p.c., który nie wprowadza takiego ograniczenia. Obecnie wydaje się utrwalona linia orzecznictwa Sądu Najwyższego, zgodnie z którą pozbawienie strony możności obrony swych praw polega na tym, że z powodu wadliwości procesowych sądu lub strony przeciwnej, będących skutkiem naruszenia konkretnych przepisów kodeksu postępowania cywilnego, strona nie mogła brać i nie brała udziału w postępowaniu lub jego istotnej części (zob. wyrok SN z dnia 10 maja 1974 r., II CR 155/74, OSP 1975, z. 3, poz. 66; postanowienie SN z dnia 6 marca 1998 r., III CKN 34/98, Prok. i Pr.-wkł. 1999, nr 5, poz. 41; wyrok SN z dnia 13 czerwca 2002 r., V CKN 1057/00, LEX nr 55517). Strona pozwana zarzuca, iż została pozbawiona możliwości obrony swoich praw na skutek decyzji Sądu pierwszej instancji polegającej na dopuszczeniu poza rozprawą dowodu z akt sprawy I C 1606/10 Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim w trybie art. 224 § 2 k.p.c.
W przekonaniu Sądu odwoławczego Sąd pierwszej instancji był uprawniony na podstawie art. 224 § 2 k.p.c. – wbrew twierdzeniom skarżącego - do dopuszczenia dowodu w postaci akt sprawy I C 1606/10. Faktem jest, również iż Sąd pierwszej instancji niefortunnie sformułował tezę dowodową. Przepis art. 224 § 2 k.p.c. mówi co prawda o dowodzie z akt sprawy, to nie ulega wątpliwości, biorąc pod uwagę katalog dowodów z k.p.c., że chodzi tutaj o dowód z określonych dokumentów znajdujących się w aktach sprawy. Nie zmienia to jednak oceny, że trudno przyjąć, iż pozwany został pozbawiony obrony swoich praw. Należy bowiem zauważyć, że niniejsza sprawa jest już kolejną, która jest niejako kontynuacją roszczeń powoda określonych w sprawie I C 1606/10. (poprzednia to I C 559/12 oraz przez Sądem Rejonowym w Radomsku toczy się sprawa między stronami o odszkodowanie z tytułu naprawienia szkody poniesionej w wyniku nie przyznania na rzecz powoda renty strukturalnej za okres od stycznia 2013 roku do grudnia 2013 roku). Ponadto trudno przyjąć, że pozwany nie znał dokumentów składających się na akta sprawy I C 1606/10, skoro już w odpowiedzi na pozew powołuje się na dokumenty znajdujące się w aktach sprawy I C 1606/10. Ponadto na rozprawie apelacyjnej pełnomocnik pozwanego oświadczył, iż decyzje o których mowa w uzasadnieniu są mu znane (k.103 – min. 7.46).
Należy również wskazać, że Sąd pierwszej instancji dokonując ustalenia wysokości odszkodowania oparł się na zestawieniu co do renty strukturalnej nadesłanym przez pozwanego wraz z pismem z dnia 21 września 2015 roku (k.54) – na co wskazuje treść uzasadnienia Sądu pierwszej instancji. Nie jest zatem tak jak twierdzi pozwany, że Sąd Rejonowy oparł się na zestawieniu nadesłanym przez pełnomocnika powoda po zamknięciu rozprawy (k.65-66).
W tych okolicznościach zarzut naruszenia art. 224 § 1 i 2 k.p.c. w zw. z art. 235 § 1 k.p.c. uznać należy za niezasadny.
Odnosząc się zaś do kolejnych zarzutów to tytułem wstępu należy wskazać, że niniejsza sprawa dotyczy zasądzenia na rzecz powoda odszkodowania za szkodę w postaci sumy jakiej powód nie uzyskał w wyniku odmowy przyznania renty strukturalnej za dalszy okres czas tj. od stycznia 2014 roku do lipca 2014 roku. Przy czym samo prawo do odszkodowania w związku z odmową przyznania powodowi renty strukturalnej w oparciu o art. 417 k.c. zostało już prawomocnie rozstrzygnięte w sprawie Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim, sygn. akt I C 1606/10.
Prawomocność materialna w obu aspektach, tj. pozytywnym, określonym w art. 365 k.p.c., oraz negatywnym, określonym w art. 366 k.p.c., jest uwzględniana przez sądy z urzędu i nie podlega dyspozycji stron. Jest to związane z funkcją tych przepisów polegających na utrwaleniu skutków prawomocnego orzeczenia i uniemożliwieniu ich wzruszeniu. W razie powagi rzeczy osądzonej przepisy k.p.c. przewidują odrzucenie pozwu wniesionego w tej samej sprawie (art. 199 § 1 pkt. 1 k.p.c.), konieczność umorzenia postępowania, o ile wystąpi ona w trakcie postępowania (art. 355 k.p.c.), nieważność postępowania (art. 379 pkt. 3 k.p.c.) w razie toczenia się postępowania mimo stanu rzeczy osądzonej, czy wreszcie umożliwiają wznowienie prawomocnie zakończonego postępowania (art. 403 § 2 k.p.c.). Inaczej jest w odniesieniu do sytuacji uregulowanej w art. 365 § 1 k.p.c. Postępowanie w sprawie pomiędzy tymi samymi stronami może się toczyć wobec braku tożsamości przedmiotowej żądania, a jedynie co do kwestii mającej charakter prejudycjalny rozstrzygniętej już w prawomocnym wyroku, zarówno postępowanie dowodowe, jak również dokonywanie samodzielnych ocen prawnych przez sądy jest bezprzedmiotowe ze względu na normę wynikającą z art. 365 § 1 k.p.c. przewidującą związanie sądów stanowiskiem wyrażonym w prawomocnym wyroku. Uwzględnienie tej normy w innym postępowaniu następuje w ocenie materialnoprawnej kwestii prejudycjalnej rozstrzygniętej już w prawomocnym wyroku wydanym w postępowaniu z udziałem tych samych stron. Ocena ta, która nie może być inna niż w prawomocnym wyroku, wiąże wszystkie sądy, w tym także Sąd Najwyższy (vide wyrok S.N. z dnia 3 czerwca 2015 roku, sygn. akt V CSK 556/14, LEX 1771403).
Dlatego też dokonywanie przez Sąd pierwszej instancji samodzielnych odmiennych ocen w zakresie zgromadzonego materiału dowodowego było niedopuszczalne, o czym zresztą wskazał Sąd Rejonowy w pisemnych motywach.
Skarżący również obecnie zarzuca, iż Sąd Rejonowy niezasadnie pomniejszył wysokość renty strukturalnej o świadczenie emerytalne jakie powód otrzymuje obecnie z KRUS w wysokości netto, a nie wysokości brutto, jak wynika to z orzecznictwa sądów administracyjnych.
Należy wskazać, że Sąd Rejonowy rozpoznając niniejszą sprawę oparł się na ustaleniach faktycznych dokonanych przez Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb., w sprawie sygn. akt. I C 1606/10. W sprawie tej Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. przyjął wartość netto świadczenia emerytalnego otrzymywanego przez powoda z KRUS.
Dlatego też w przekonaniu Sądu odwoławczego brak jest podstaw do tego aby obecnie dokonywać odmiennej oceny stanu faktycznego co do przyjętej wartości świadczenia emerytalnego z KRUS - a wręcz jest to niedopuszczalne - a podnoszony przez apelującego zarzut w tym zakresie uznać należy za spóźniony.
Skarżący zarzuca również, iż Sąd Rejonowy niezasadnie uznał, że powód otrzymał odszkodowanie za okres od miesiąca sierpnia 2004 roku, a nie jak wskazał to Sąd Apelacyjny w Łodzi - po rozpoznaniu apelacji od wyroku Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb., w sprawie I C 1606/10 - w swoim uzasadnieniu od kwietnia 2004 roku. Dokonując analizy wyroków Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb., z dnia 26 maja 2011 roku, sygn. akt I C 1606/10 i Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 8 listopada 2011 roku, sygn.akt I ACa 797/11, stwierdzić należy, że wskazanie przez Sąd Apelacyjny w uzasadnieniu, że odszkodowanie stanowi sumę świadczeń za okres od kwietnia 2004 roku do daty wyrokowania jest oczywistą omyłka pisarską. Jak bowiem wskazał Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim w swoim uzasadnieniu, ustalając wysokość odszkodowania należnego powodowi na kwotę 119.269,62 zł „złożyła się suma poszczególnych rat należnej renty - szczegółowo wyliczonej przez powoda – poczynając od sierpnia 2004 roku, z tym zastrzeżeniem, że od kwietnia 2010 roku wyliczona wysokość renty została pomniejszona o świadczenie emerytalne, które obecnie powód otrzymuje z KRUS”. Sąd Apelacyjny w Łodzi rozpoznając apelację od powyższego wyroku oddalił apelacje strony pozwanej, natomiast apelacja powoda została uwzględniona częściowo w zakresie korekty zasądzonego świadczenia i odsetek. Sąd Apelacyjny wskazał, że określając należną powodowi kwotę 119.757,67 zł., zamiast 119.269,62 zł., uwzględnił jedynie oczywistą omyłkę rachunkową Sądu meriti w zakresie wadliwego wyliczenia różnicy między należną powodowi rentą strukturalną w kwocie 128.024,61 zł., a sumą uzyskanej przez powoda emerytury rolniczej (11x751,54 zł=8.266,94zł). Zmiana zatem wyroku Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb., w sprawie I C 1606/10 dotyczyła tylko wadliwości ustalenia wysokości świadczenia emerytalnego wypłaconego powodowi z KRUS. Stąd też Sąd Apelacyjny wskazał, że jest to swoistego rodzaju oczywista omyłka rachunkowa. W ocenie Sądu odwoławczego trudno inaczej - w okolicznościach niniejszej sprawy - potraktować wskazany w uzasadnieniu Sadu Apelacyjnego w Łodzi zwrot „począwszy od kwietnia 2004 roku aż do dnia wyrokowania” jak omyłkę pisarską. Przemawia za tym również fakt, że powód złożył do Agencji (...) wniosek o przyznanie renty strukturalnej w dniu 10 sierpnia 2004 roku, a nie w kwietniu 2004 roku.
Również nie zasługuje na uwzględnienie zarzut art.442 1 § 1 k.c. poprzez przyjęcie, iż nie doszło do przedawnienia roszczenia powoda pomimo tego, iż powód dowiedział się o szkodzie i osobie uprawnionej do jej naprawienia w czasie przekraczającym 3 letni termin przedawnienia przewidziany dla roszczenia odszkodowawczego liczony od daty wniesienia powództwa w niniejszej sprawie.
Art. 442 1 k.c., normujący terminy przedawnienia roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym, nie różnicuje tych terminów w zależności od rodzaju roszczenia, co oznacza, że mają one zastosowanie do wszystkich roszczeń wymienionych w art. 446 k.c., a więc także do roszczenia o rentę. W kontekście tego roszczenia uwzględnić jednak należy, iż jego istotą jest okresowy charakter. W związku z tym, trzeba rozróżniać roszczenie o samo prawo do renty, od roszczenia o zapłatę poszczególnych jej rat. To pierwsze ulega przedawnieniu według reguły z art. 442 1 k.c. Natomiast roszczenie o zapłatę zaległych konkretnych rat rentowych przedawnia się na podstawie art. 118 k.c. w zw. z art. 120 § 1 k.c. z upływem trzech lat (vide wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia dnia 19 sierpnia 2015 r., sygn. akt. I ACa 162/15 LEX LEX nr 1793860). Skoro powód dochodził odszkodowania za szkodę w postaci sumy jakiej nie uzyskał w wyniku odmowy przyznania mu renty strukturalnej za dalszy okres czas tj. od stycznia 2014 roku do lipca 2014 roku, to słusznie Sąd pierwszej instancji uznał, że powództwo - które zostało wniesione w dniu 16 czerwca 2015 roku - nie jest przedawnione.
Dlatego też, apelacja strony pozwanej podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.
O kosztach procesu za instancję odwoławczą Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. statuującego ogólną zasadę odpowiedzialności za wynik sprawy
Na oryginale właściwe podpisy
.
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim
Osoba, która wytworzyła informację: Jarosław Gołębiowski, Dariusz Mizera
Data wytworzenia informacji: