Portal Orzeczeń

POSTANOWIENIE

Dnia 26 stycznia 2023 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Paweł Hochman

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 26 stycznia 2023 r.

sprawy z powództwa H. K.

przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S.

o zatwierdzenie uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku

na skutek apelacji wniesionej przez wnioskodawczynię

od postanowienia Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 27 lipca 2021 r. sygn. akt I Ns 134/21

postanawia:

uchylić zaskarżone postanowienie i sprawę przekazać do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Radomsku pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego w orzeczeniu kończącym postępowanie.

Paweł Hochman

Sygn. akt II Ca 1031/22

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 27 lipca 2021 roku Sąd Rejonowy w Radomsku oddalił wniosek H. K. o stwierdzenie uchylenia się od skutków prawnych niezłożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku po zmarłym W. K.

H. K. wniosła w dniu 27 lipca 2021 roku o sporządzenie pisemnego uzasadnienia ww. postanowienia. Wniosek ten nie został załączony do akt po jego wpływie do Sądu Rejonowego w Radomsku. Wniosek został „odnaleziony” w dniu 4 listopada 2022 roku (notatka urzędowa k. 29).

W przedmiotowej sprawie nie zostało sporządzone pisemne uzasadnienie postanowienia z dnia 27 lipca 2021 roku z uwagi na długotrwałą nieobecność sędziego referenta.

Od powyższego postanowienia złożyła w dniu 23 listopada 2022 roku (data nadania w placówce pocztowej) apelację wnioskodawczyni H. K., wnosząc o jego zmianę i uwzględnienie wniosku.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja skutkuje koniecznością uchylenia zaskarżonego postanowienia i przekazania sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

W przedmiotowej sprawie w pierwszej kolejności rozważenia wymagało, czy, czy ze względu na niesporządzenie uzasadnienia zaskarżonego postanowienia, Sąd Okręgowy mógł wydać wyrok reformatoryjny.

W systemie apelacji pełnej, w której sąd drugiej instancji samodzielnie dokonuje własnych ustaleń faktycznych i kwalifikacji prawnej dochodzonego roszczenia, mogłoby się wydawać, że uzasadnienie orzeczenia sądu pierwszej instancji nie jest konieczne, aby ocenić zasadność apelacji.

Przeważa jednak pogląd, że z uwagi na kontrolny charakter postępowania apelacyjnego i konieczność zachowania dwuinstancyjności zachodzi konieczność uchylenia zaskarżonego orzeczenia wówczas, gdy z uwagi na wady uzasadnienia orzeczenia nie poddaje się ono kontroli instancyjnej.

Powszechnie przyjmuje się, że stan taki zachodzi wtedy, gdy nie można prześledzić toku rozumowania, które doprowadziło do wydania rozstrzygnięcia określonej treści (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 18 października 2017 roku, VII ACa 915/17, Legalis Nr 1752429).

Bez wątpienia brak pisemnego uzasadnienia zaskarżonego postanowienia, mając na uwadze stan niniejszej sprawy zarówno od strony faktycznej, jak prawnej, utrudnia odtworzenie toku rozumowania Sądu Rejonowego i ustalenie przyczyn, które legły u podstaw rozstrzygnięcia.

Poza sporem pozostaje przy tym, że prawo do zapoznania się uzasadnieniem orzeczenia jest elementem prawa do rzetelnego procesu (art. 45 ust. 1 Konstytucji).

Sąd Okręgowy w okolicznościach przedmiotowej sprawy podziela zatem pogląd, że jeżeli uzasadnienie orzeczenia sądu pierwszej instancji nie spełnia wymagań wskazanych w art. 328 § 2 k.p.c. (a obecnie w art. 327 ¹ k.p.c.) oraz gdy w braku podstawy faktycznej przyczyny rozstrzygnięcia w ogóle nie poddaje się weryfikacji, w tym co do prawidłowości subsumcji, tak daleko idące wady uzasadnienia wyjątkowo należy zakwalifikować jako nierozpoznanie istoty sprawy uzasadniające uchylenie orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania (por. postanowienie Sądu Najwyższego w postanowieniu z dnia 7 listopada 2014 roku, IV CZ 82/14, Legalis 1180482). Takie wnioski są tym bardziej uprawnione w wypadku braku uzasadnienia zaskarżonego wyroku.

Z tych też względów Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. oraz art. 108 § 2 k.p.c. orzekł jak sentencji.

Paweł Hochman