Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 września 2024 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział I Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący	Sędzia SO Ewa Tomczyk
Protokolant	Dorota Piątek

po rozpoznaniu w dniu 10 września 2024 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z powództwa Z. P.

przeciwko (...) S. A. w W.

o zadośćuczynienie i odszkodowanie

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powódki Z. P. na rzecz (...) S. A. w W. kwotę 2.700,00 (dwa tysiące siedemset) złotych tytułem zwrotu części kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 24/21

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 5 stycznia 2021 r. pełnomocnik powódki Z. P. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. kwoty 301.475,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 14 listopada 2019 r. do dnia zapłaty, na którą składają się:

- kwota 150.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę,

- kwota 50.000 zł tytułem zadośćuczynienia za naruszenie prawa pacjenta do udzielania świadczeń zdrowotnych zgodnie z aktualną wiedzą medyczną,

- kwota 70.000 zł tytułem zadośćuczynienia za naruszenie prawa pacjenta do wyrażenia zgody na udzielanie świadczeń zdrowotnych,

- kwota 31.475,00 zł tytułem odszkodowania.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, iż roszczenia dochodzone pozwem pozostają w związku z zabiegiem operacyjnym w dniu 5 października 2009 roku, któremu została poddana powódka w (...) Szpitalu (...) Medycznej - (...) Szpital (...) w Ł., za który ponosi odpowiedzialność strona pozwana jako ubezpieczyciel w zakresie OC sprawcy szkody.

Pozwany nie uznał powództwa i wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych, kwestionując swą odpowiedzialność, podnosząc, iż nie można uznać, że dopuszczono się w stosunku do powódki błędu medycznego. Nadto pozwany wniósł o zawiadomienie o toczącym się procesie (...) Szpitala (...) Medycznej – (...) Szpital (...) w Ł. (k.101-104).

Zawiadomiony o toczącym się procesie (...) Szpital (...) nie przystąpił do sprawy w charakterze interwenienta ubocznego (potwierdzenie odbioru – k. 113).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka Z. P. (wówczas nosząca nazwisko G.) pod koniec września 2009 roku podczas meczu piłki siatkowej doznała urazu skrętnego więzadłowego kolana lewego, w szpitalnym oddziale ratunkowym udzielono jej doraźnej pomocy w postaci zaopatrzenia w opatrunek gipsowy.

Następnie powódka konsultowała uraz w Szpitali im. (...) w Ł. i w (...) Szpitalu (...) im. WAM w Ł..

(dowód: zeznania świadka M. G. – k. 310 odwrót – 311)

Powódka w dniu 5.10.2009 r. została przyjęta do Oddziału Klinicznego Artroskopii, (...) i Traumatologii Sportowej (...) Szpitala (...) im. WAM w Ł. z rozpoznaniem uszkodzenia (...) oraz MM lewego.

W dniu przyjęcia wykonano planowy zabieg operacyjny endoskopowej rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniej tj. (...). Po standardowym umyciu i obłożeniu pola operacyjnego z dością przyśrodkowego pobrano przeszczep, średnica przeszczepu 7,5, następnie wykonano inspekcję stawu. Staw udowo – rzepkowy był bez zmian, przedział przyśrodkowy uszkodzenia tylnego rogu w strefie białej, dlatego oszczędnie zresetowano część tylnego rogu, powierzchnia stawowa bez zmian, (...) całkowite zerwanie przyczepu udowego, (...) bez zmian, przedzia łprzyśrodkowy boczny, łąkotka bez cech uszkodzenia chrząstka bez istotnych odchyleń. Wywiercono kanał udowy a następnie piszczelowy o średnicy 7,5 i przeciągnięto przeszczep na endobuttonie 1,5 i następnie przyczep ufiksowano w śrubie 8/25 i napiciem 50 niutonów. Przebieg pooperacyjny był niepowikłany, powódka została wypisana do domu w dniu 7.10.2009 roku z zaleceniami kontrolnego badania po 3 dniach od wypisu, chodzenia o kulach bez obciążania chorej kończyny w ortezie kolanowej i stosowania dalszych ćwiczeń wg wskazówek rehabilitacyjnych.

(dowód: dokumentacja medyczna k. 23-47, protokół operacyjny – k. 39)

Przed zabiegiem powódka wyraziła pisemną zgodę na zabieg ortopedyczny. Rozpoznano u niej uszkodzenie więzadła krzyżowego przedbiegów kolana lewego. Jako proponowane świadczenie medyczne wskazano artroskopię. Pod oświadczeniem o treści: „Oświadczam, że przedstawiłem pacjentowi szczegółowe i wyczerpujące informacje na temat proponowanego świadczenia medycznego. Udzieliłem pacjentowi w przystępnej pełnej formie informacji o jego stanie zdrowia, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych, leczniczych i ich przebiegu, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu. W szczególności poinformowałem o możliwości wystąpienia powikłań związanych z samym zabiegiem oraz pooperacyjnym okresem leczenia” podpisał się lekarz M. W..

Powódka oraz jej ojciec M. G. podpisali się pod oświadczeniem pacjenta, zawierającym między innymi treść, „świadomie proszę i wyrażam zgodę na zabieg operacyjny. Jednocześnie oświadczam, że zostałem/łam poinformowany/na: (…) o innych metodach leczniczych, zasadności, celu zabiegu, o przeciwskazaniach do przeprowadzenia zabiegu, o jego skutkach i o dolegliwościach związanych z samym zabiegiem operacyjnym, znieczuleniem i okresem pooperacyjnym, o przebiegu zabiegu operacyjnego, możliwych zagrożeniach i ewentualnych powikłaniach mogących wystąpić w jego wyniku, w tym w szczególności niepożądanych reakcjach oraz powikłaniach wynikających z nadwrażliwości na leki zwiazanych z zastosowaniem środków uspakajających oraz środków znieczulających, o możliwym przebiegu blizn pooperacyjnych a także możliwości wystąpienia zakażania odczynu zapalnego, ropienia rany, krwawienia z ran, krwiakach pooperacyjnych, o możliwości wystąpienia długotrwałego gojenia rany, o możliwej potrzebie wykonania ponownego zabiegu, zgadzam się na przeprowadzenie zabiegów operacyjnego”.

(dowód: zgoda na zabieg ortopedyczny – k. 30)

M. G. będący trenerem powódki czuł się zestresowany obecnością w szpitalu i faktem, że jego córka będzie operowana. Pytał lekarzy o zabieg jakiemu będzie poddana powódka, uzyskał zapewnienie, że to rutynowy zabieg, po którym nie przewiduje się powikłań.

(dowód: zeznania świadka M. G. – k. 310 odwrót – 311)

W dniu 7.01.2010 r. powódka wykonała badanie kontrolne MR, które wykazało:

Stan po rekonstrukcji (...). Prawidłowa ilość płynu w stawie. Niewielki obrzęk ciała tłuszczowego H.. Kanały kostne o typowym przebiegu. Nie stwierdza się obrzęku szpiku i zmian ogniskowych kostnych. Prawidłowy sygnał grafitu. Górna śruba mocująca nieznacznie wystaje poza zarys kości ok. 3-4 mm nieco powyżej i bocznie od chrząstki bloczka kości udowej, znajduje się na wysokości górnej części chrząstki rzepki. Ze względu na ugięcie pola magnetycznego dokładna ocena położenie śruby byłaby możliwa w badaniu CT wielorzędowym lub ewent. na zdjęciu RTG w projekcji bocznej. Cechy wysokiego położenia rzepki - index I.-S. 1,3. Spłycony kąt bruzdy międzykłykciowej ok. 150 st. - cechy niewielkiej dysplazji w stawie rzepkowo -udowym. Pogrubiały fałd przyśrodkowy błony maziowej.

Chrząstka szklista kłykci kości udowej i piszczelowej oraz chrząstka rzepki i bloczka kości udowej o gładkich zarysach bez ubytków i zmian w warstwie podchrzęstnej. Stan po częściowym usunięciu rogu tylnego MM , widoczna część rogu tylnego łąkotki nieco niejednorodna, bez szczelin pęknięcia o zatartym tylnym zarysie. Łąkotka boczna o prawidłowym sygnale. (...), LCL, (...), ścięgno mięśnia czworogłowego, więzadło rzepki, troczki rzepki bez zmian. Dół podkolanowy wolny.

(dowód: opis badania biegłej radiolog A. B. – k. 204-205)

W dniu 13.06.2018 r. powódka poddała się badaniu MR stawu kolanowego lewego. Badanie wykazało prawidłową ilość płynu w stawie. Stan po rekonstrukcji (...), przeszczep słabo napięty, ścieńczały ( w znacznym stopniu naderwany) w kanale udowym w bliższym odcinku oraz także w kanale piszczelowym. Kanały kostne o typowym przebiegu, kanał piszczelowy przebiega przez wyniosłość międzykłykciową, w której oraz poniżej widoczne drobne zmiany torbielowate. W porównaniu z badaniem poprzednim pojawiły się też nawarstwienia kostne w okolicy guzka bocznego wyniosłości międzykłykciowej.

Górna śruba mocująca nieznacznie wystaje poza zarys kości ( jak w badaniu poprzednim z 07.01.2010 r.), nieco powyżej i bocznie od chrząstki bloczka kości udowej. Niewielki obrzęk szpiku wokół w/w śruby. Ubytki chrząstki rzepki - chondromalacja II/UI st. obu powierzchni stawowych przyśrodkowej i bocznej w dolnej części rzepki.

Chrząstka szklista kłykci kości udowej i piszczelowej bez ubytków i zmian w warstwie podchrzęstnej. Stan po częściowym usunięciu rogu tylnego MM. W porównaniu z badaniem z dn. 07.01.2010 widoczny nierówny zarys i niejednorodny sygnał w trzonie i rogu tylnym łąkotki - w przebiegu zmian przeciążeniowo- degeneracyjnych. Przy trzonie MM drobne torbiele okołołąkotkowe.

Ustawienie rzepki jak w badaniu poprzednim z 2010 r. Obraz pozostałych więzadeł stawu, ścięgna mięśnia czworogłowego, łąkotki bocznej bez zmian patologicznych.

(dowód: opis badania biegłej radiolog A. B. – k. 204-205, MR stawu kolanowego – k. 45-46)

Górna śruba mocująca wystająca poza zarys przedniej powierzchni kości udowej powyżej chrząstki bloczka ale na wysokości ślizgu rzepki mogła przyczynić się do chondromalacji chrząstki rzepki na jej bocznej powierzchni. Uszkodzenie chrząstki rzepki po jej stronie przyśrodkowej wynika najpewniej z niewielkiej dysplazji w stawie rzepkowo -udowym i nadmiernego przeciążenia stawu.

Przebieg kanałów kostnych dla przeszczepu (...) jest typowy. Nawarstwienia kostne w okolicy wyniosłości międzykłykciowej sugerują zmiany przeciążeniowe, które mogły przyczynić się do powolnego uszkodzenia przeszczepu (...).

(dowód: opinia biegłej radiolog A. B. – k. 204-205)

Powódka została zakwalifikowana w dniu 25 marca 2019 roku do zabiegu rekonstrukcji rewizyjnej więzadła krzyżowego przedniego, który to zabieg został przeprowadzony w Centrum Medycznym (...) Sp. z o.o. w Ł.. Rozpoznano u powódki uszkodzenie przeszczepu (...), uszkodzenie MM, dokonano opracowania MM, usunięcia implantów. W opisie operacji odnotowano, że implant udowy ustawiony był na bloku kości udowej/ślizgu rzepki. Zabieg przeprowadził lekarz B. K..

(dowód: karta informacyjna leczenia szpitalnego - k.47 )

W dniu 10 września 2019 r. lekarz B. K. wystawił opinię, w której stwierdził: „Operacja rewizyjna (...) wykonana została z powodu dolegliwości bólowych i niestabilności stawu kolanowego, implant udowy pionowo zamontowany w konflikcie z rzepką, bóle i obrzęki wynikały z miejsca implantu. Od początku do 2018 r. implant w ustawieniu pionowym”.

(dowód: opinia – k. 48)

Powódka od lekarza przeprowadzającego reoperację B. K. otrzymała informację, że zabieg w 2009 r. został przeprowadzony nieprawidłowo bowiem implant został założony niewłaściwe, powodował niestabilność kolana oraz doprowadził do zwyrodnienia w obrębie wyniosłości międzykłykciowej.

(dowód: zeznania świadka B. K. – k. 235-235 odwrót, przesłuchanie powódki – k. 309 verte-310, 356 verte)

W zaświadczeniu bez daty fizjoterapeuta B. G. wskazał, że powódka w jego palcówce M. od marca 2013 r. odbyła zabiegi fizjoterapeutyczne mające na celu zniwelowanie dolegliwości bólowych, przywrócenie sprawności kończyny i zwiększenie zakresu ruchu.

(dowód: zaświadczenie leczenia pacjenta – k. 89)

W zaświadczeniu z dnia 9.09.2019 r. wskazano, że powódka „przybyła do Centrum po rewizji więzadła krzyżowego przedniego i artroskopii łąkotki przyśrodkowej stawu kolanowego lewego. Zabiegi miały na celu zmniejszenie dolegliwości bólowych, zniwelowanie obrzęku, zwiększenie zakresu ruchomości, wzmocnienie mięśni i szybki powrót do sprawności kończyny.

W dalszej części zaświadczenia wskazano, że pacjentka rozpoczęła zabiegi w placówce dnia 30.03.2019 r. i obyła łącznie 20 wizyt i za każdą płaciła kwotę 150 zł.

(dowód: zaświadczenie M. Centrum Fizjoterapii w Ł. z dnia 90.09.2019 r. – k. 82)

Powódka w sposób prawidłowy została zakwalifikowana do za­biegu operacyjnego z dnia 5 października 2009 r., zastosowana technika operacyjna była zgodna z procedurami, powódka po okresie 6 – 9 miesięcy wróciła do zdrowia i aktywności sportowej.

Stwierdzenie podczas reoperacji, że implant - endobutton był ustawiony na ślizgu rzepki nie oznacza, że tak był on wkręcony w trakcie zabiegu w 2009 r., ustawienie takie nastąpiło wskutek obluzowania po zabiegu z 2009 r. Przyczyną zerwania (...) i MM po 9 latach, w uwzględnieniu pełnej aktywności sportowej powódki, mogło być liniowe zmęczenie materiału i dodatkowe uszkodzenie łąkotki przyśrodkowej i uszkodzenia więzadła kryzowego z wtórną chondropatią.

O wykonaniu po zabiegu kontrolnego badania RTG decyduje lekarz prowadzący, brak takiego zdjęcia kontrolnego nie można uważać za niezgodne ze sztuką lekarską.

W opisie badania MR ze stycznia 2010 r. nie ma mowy o patologii chrząstki rzepki związanej z jej kaleczeniem przez wystający koniec śruby. W opisie badania podano, że chrząstki kłykci kości udowej, piszczelowej i rzepki są prawidłowe, o gładkich zarysach bez ubytków i zmian w warstwie podchrzęstnej. Mowa o niewielkiej dysplacji w stawie rzepakowo-udowym i o cechach wysokiego ułożenia rzepki i to mogło przyczyniać się do ewolucji patologii chrząstki. Dlatego teza powódki, że choroba chrząstki rzepki jest wyłącznie związana z przebytym w 2009 r. zabiegiem nie jest uzasadniona ponieważ opisane zmiany w badaniu MR z dnia 13.06.2018 r. typy chondropatiii II/III stopnia dotyczą przedziału przyśrodkowego i bocznego rzepki a nie tylko okolicy górno – bocznej części chrząstki rzepki. Opisane zmiany wtórne we wnioskach biegłego radiologa są liniowe i występują po każdy urazie kolana w przebiegu uszkodzenia struktur kolana z niestabilnością bez względy na rodzaj leczenia operacyjnego. Z opisu MR z czerwca 2018 r. nie wynika, że materiał udowy był luźny i wbijał się powierzchnię rzepki, ubytki były z obu stron a nie tylko w rzucie końca wewnętrznego śruby mocującej przyczepu udowego przeszczepu (...).

(dowód: opinia biegłego ortopedy R. E. – k. 168-170, opinia uzupełniająca k.- 187, 187 verte, 243- 247)

Zawarta w aktach sprawy dokumentacja z leczenia powódki w Oddziale Klinicznym Artroskopii i Traumatologii Sportowej (...) nr 2 im. WAM w Ł. w dniach od 05.10.2009 do 07.10.2009 r. potwierdza leczenie z rozpoznaniem uszkodzenia więzadła krzyżowego przedniego, uszkodzenie łąkotki przyśrodkowej kolana lewego. Prawidłowo w dniu 5.10.2009 r. wykonano artroskopową rekonstrukcję więzadła krzyżowego przedniego oraz częściową oszczędną meniscectomię łąkotki przyśrodkowej. Przebieg operacyjny nie był powikłany. Przeszczep był prawidłowo ufiksowany i napięty. Stabilizację oceniono jako bardzo dobrą. W dokumentacji nie odnotowano nieprawidłowości w gojeniu ran pooperacyjnych. Powódka została wypisana w stanie ogólnym i miejscowym dobrym.

Wynik badania MR z dnia 7.01.2010 r. nie wykazał nieprawidłowości w przebiegu kanałów osadzenia przeszczepu (...). Zatem nie można mówić o nieprawidłowym wykonaniu zabiegu operacyjnego w dniu 5.10.2009 r. Opisany w badaniu MR utrzymujący się obrzęk ciała tłuszczowego H., pogrubiały fałd przyśrodkowej błony maziowej może świadczyć o przewlekłym procesie zapalnym widocznym także w badaniu MR z 15.09.2009 r. w więc jeszcze przed zabiegiem.

Analiza wyniku badania MR z dnia 13.06.2018 r. wskazuje na chondromalację w stawie rzepakowo – udowym, progresję zmian zwyrodnieniowych MM, podejrzenie zmian zwyrodnieniowych w obrębie wyniosłości międzykłykciowej i „rozciągnięcia” przeszczepu (...).

Górna śruba mocująca wystająca poza zarys przedniej powierzchni kości udowej powyżej chrząstki bloczka ale na wysokości ślizgu rzepki mogła przyczynić się do chondromalacji chrząstki rzepki na jej bocznej powierzchni. Uszkodzenie chrząstki rzepki po jej stronie przyśrodkowej wynika najpewniej z niewielkiej dysplazji w stawie rzepkowo -udowym i nadmiernego przeciążenia stawu.

Przebieg kanałów kostnych dla przeszczepu (...) jest typowy. Nawarstwienia kostne w okolicy wyniosłości międzykłykciowej sugerują zmiany przeciążeniowe, które mogły przyczynić się do powolnego uszkodzenia przeszczepu (...). Wynik badania MR z dnia 13.06.2018 r. wykazuje ubytki chrząstki rzepki- chonodromalację II/III stopnia obu powierzchni stawowych- przyśrodkowej i bocznej w dolnej części rzepki. Zmiana ta zatem nie pozwala na przyjęcie tezy postawionej przez lekarza reoperującego powódkę w 2018 r. B. K., że przyczyną uszkodzenia chrząstki był wystający element implantu śruby mocującej przeszczep (...) w kości udowej. Zaprzeczeniem tego stanowiska jest fakt, że zmiany chondromalacyjne na powierzchni stawowej rzepki występują po stronie bocznej i przyśrodkowej. Gdyby śruba mocująca była przyczyną konfliktu z rzepką i chondropatii z tym związanej zmiany ujawniłyby się jedynie po stronie śruby czyli po bocznej stronie rzepki.

Zatem mechanicznie nie jest możliwe, że wystający element górnej śruby mocującej wystający ponad zarys kości udowej ok. 3-4 mm ułożony bocznie od chrząstki bloczka kości udowej mógł być przyczyną uszkodzenia chrząstki stawowej rzepki w jej dolnej części po stronie bocznej i przyśrodkowej.

Przyczyną dolegliwości kolana lewego były przeciążenia stawu kolanowego oraz pierwotny uraz kolana z całkowitym uszkodzeniem więzadła (...), częściowym uszkodzeniem łąkotki przyśrodkowej, stłuczeniem kłykcia bocznego i przyśrodkowego kości piszczelowej z obrzękiem szpiku oraz stłuczeniem kłykcia bocznego lewej kości udowej z obrzękiem szpiku oraz częściowym uszkodzeniem więzadła pobocznego przyśrodkowego.

Ponieważ chondropatia rzepki występuje po stronie bocznej i przyśrodkowej można wykluczyć, że jej przyczyną była wystająca śruba mocująca (...) kości piszczelowej. Zatem nie można mówić o błędzie medycznym.

Leczenie operacyjne w dniu 25.03.2019 r. było konieczne z powodu niestabilności po uszkodzeniu przeszczepu (...). Do tego uszkodzenia mogło dochodzić w trakcie treningów i intensywnego obciążania stawu kolanowego.

(dowód: opinia biegłego chirurga, ortopedy i rehabilitanta dr nauk med. Z. K. -k. 267-277, opinia uzupełniająca tego biegłego- k. 290-294)

Przed zabiegiem operacyjnym pacjent jest informowany o procedurze jaka będzie wykonana oraz o ewentualnych możliwych powikłaniach. W przypadku zabiegu artroskopii pacjent jest informowany jak przebiega taki zabieg, o powikłaniach w postaci krwiaka, o infekcji miejscowej, o możliwości zerwania przeszczepu lub jego nieprzyjęcia przez organizm. (...) zgody pacjent na zbieg zmieniał się na przestrzeni lat, obecnie jest bardziej rozbudowany w stosunku do tego, jaki pacjenci podpisywali w 2009 r.

(dowód: zeznania świadków T. Z. – k. 336 odwrót – 337, M. W. – k. 337 – 337 odwrót, J. F. - k. 356 odwrót - 357)

W dniu zabiegu operacyjnego powódki (...) Szpital (...) Medycznej - (...) Szpital (...) w Ł. miał zawartą umowę obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej podmiotów wykonujących działalność leczniczą z pozwanym (...) S.A.

(okoliczność niesporna)

Pismem z dnia 16 września 2019 r. pełnomocnik powódki zgłosił szkodę u pozwanego. Zażądał zapłaty na rzecz powódki kwoty 150.000 zł zadośćuczynienia za krzywdę doznana wskutek wykonania nieprawidłowo zabiegu artroskopii, 31.475 zł z tytułu odszkodowania, 50.000 zł z tytułu naruszenia prawa pacjenta do udzielenia świadczeń zdrowotnych zgodnie z aktualną wiedzą medyczną, 70.000 zł z tytułu naruszenia prawa pacjenta do wyrażanie zgody na udzielenie świadczeń zdrowotnych.

(dowód: pismo – k. 74-79)

Pismem z dnia 13 listopada 2019 r. strona pozwana nie uznała swojej odpowiedzialności i odmówiła wypłaty żądanych przez powódkę świadczeń.

(dowód: pismo – k. 87)

Powódka urodziła się (...) w dacie zabiegu z dnia 5 października 2009 r. miała 17 lat. W latach 1999-2007 uprawiała siatkówkę w Klubie (...). Zdobyła Potrójne Mistrzostwo Polski w minisiatkówce w kategorii dwójek, trójek i czwórek, półfinał Mistrzostw Polski w kategorii kadetek, Mistrzostwo Polski z kadrą województwa (...) na Turnieju N. O., w czasie którego wyłonionych zostało najlepszych 16 dziewcząt z całej Polski do Szkoły Mistrzostwa Sportowego w S.. Zdobyła wicemistrzostwo Polski w siatkówce plażowej w kategorii młodziczek. W latach 2007-2009 była w Szkole Mistrzostwa Sportowego oraz grała w Kadrze Polski Kadetek. Grała w II lidze rozgrywek krajowych w SMS S.. Zajęła drugie miejsce podczas Mistrzostw Europy (...) ( (...)) jako Kadra Polski U-15. W 2009 roku powódka grała w kategorii juniorek w klubie (...) i jednocześnie w kategorii seniorek na podstawie kontraktu z II ligowym zespołem (...). W latach 2009-2010 z uwagi na rehabilitację nie mogła uprawiać sportu. Po zakończonej rehabilitacji powódka powróciła do zawodowej gry w siatkówkę, ale jej zdaniem nigdy nie powróciła do formy sprzed zabiegu.

(dowód: zaświadczenia, dyplomy, umowa k. 51-73, zeznania świadka M. G. - k.310 verte-311, zeznania świadka I. G. - k.311 verte, zeznania powódki - k.309 verte-310, 356 verte)

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Między stronami było bezsporne, iż w dniu 5 października 2009 r. został przeprowadzony u powódki zabieg endoskopowej rekonstrukcji więzadła krzyżowego.

Strony różniły się w zakresie oceny tego zdarzenia: powódka twierdziła, że zabieg został wykonany nieprawidłowo, a nieprawidłowość polegała na niewłaściwym założeniu implantu. Pozwany twierdził natomiast, że brak jest cech popełnienia błędu w sztuce medycznej, niestaranności lub niedopełnienia obowiązków, a także postępowania niezgodnego z aktualną wiedzą medyczną.

W myśl przepisu art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych (tekst jednolity - Dz. U. z 2023 r., poz. 2500) umowa ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej obejmuje odpowiedzialność cywilną podmiotu objętego obowiązkiem ubezpieczenia za szkody wyrządzone czynem niedozwolonym. Konkretyzację tej regulacji zawiera § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 kwietnia 2019 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej podmiotu wykonującego działalność leczniczą (Dz.U. poz. 866), zgodnie z którym ubezpieczeniem OC jest objęta odpowiedzialność cywilna podmiotu wykonującego działalność leczniczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej za szkody będące następstwem udzielania świadczeń zdrowotnych albo niezgodnego z prawem zaniechania udzielania świadczeń zdrowotnych, wyrządzone działaniem lub zaniechaniem ubezpieczonego, które miało miejsce w okresie trwania ochrony ubezpieczeniowej.

Zatem dla ustalenia odpowiedzialności ubezpieczyciela jako odpowiadającego gwarancyjnie za sprawcę szkody konieczne byłoby przypisanie ubezpieczającemu odpowiedzialności z tytułu czynu niedozwolonego (art. 822 § 1 k.c.).

Postępowanie dowodowe przeprowadzone w rozpoznawanej sprawie nie dostarczyło dowodów świadczących o tym, że (...) Szpital (...) im. WAM w Ł. ponosi taką odpowiedzialność.

Odpowiedzialność publicznych zakładów opieki zdrowotnej, będących odrębnymi osobami prawnymi, za skutki działania bądź zaniechania wywołującego szkodę o charakterze majątkowym bądź niemajątkowym znajduje podstawę w przepisie art. 430 k.c. Przepis ten statuuje odpowiedzialność z tytułu czynu niedozwolonego na zasadzie ryzyka za szkody wyrządzone osobie trzeciej przez podwładnego z jego winy.

Przesłankami odpowiedzialności na podstawie art. 430 k.c. jest więc szkoda, która została wyrządzona osobie trzeciej przez podwładnego, wina podwładnego oraz okoliczność, że wyrządzenie szkody nastąpiło przy wykonywaniu przez podwładnego powierzonej mu czynności.

Wina w art. 430 k.c. została użyta w tym samym znaczeniu co w art. 415 k.c. Na gruncie prawa cywilnego winę można przypisać podmiotowi prawa, kiedy istnieją podstawy do negatywnej oceny jego zachowania z punktu widzenia zarówno obiektywnego, jak i subiektywnego. W obszarze deliktów prawa cywilnego rozróżnia się dwie postaci winy – umyślną i nieumyślną. Przy winie umyślnej sprawca ma świadomość szkodliwego skutku swojego działania i przewiduje jego nastąpienie, celowo do niego zmierza. Przy winie nieumyślnej sprawca przewiduje możliwość wystąpienia szkodliwego skutku, lecz bezpodstawnie przypuszcza, że zdoła go uniknąć albo nie przewiduje możliwości jego nastąpienia, choć powinien i może je przewidywać. W obu formach winy nieumyślnej mamy do czynienia z niedbalstwem. Niedbalstwo polega na niedołożeniu należytej staranności w stosunkach danego rodzaju, staranności, niezbędnej do uniknięcia skutku, którego sprawca nie chciał wywołać. Art. 430 k.c. nie uzależnia odpowiedzialności od konkretnego stopnia winy lub jej przypisania poszczególnym członkom personelu (wina bezimienna). Wystarczy wykazanie, choćby na podstawie domniemania faktycznego, że miało miejsce zawinione naruszenie zasad i standardów postępowania z pacjentem przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych, aby uznać, że podmiot leczniczy ponosi odpowiedzialność za szkody doznane przez pacjenta (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 18 marca 2013 r., sygn. akt I A Ca 852/12, LEX nr 1313338). Placówka lecznicza ponosi więc odpowiedzialność za szkodę wyrządzona przez jej personel, którego zachowanie musi być obiektywnie bezprawne i subiektywnie zawinione, gdyż obowiązkiem całego personelu określonego podmiotu leczniczego jest dołożenie należytej staranności w leczeniu każdego pacjenta (por. wyrok SN z dnia 10 lutego 2010 r., sygn. akt V CSK 287/09, wyrok SN z dnia 18 stycznia 2013 r., sygn. akt IV CSK 431/12).

Trzecią przesłanką odpowiedzialności z art. 430 k.c. jest ustalenie, że wyrządzenie szkody nastąpiło przy wykonywaniu powierzonej czynności. (...) to uszczerbek, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych, w tym zdrowiu.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem i doktryną prawa cywilnego przyjąć należy, że podmiot leczniczy ponosi winę za powstanie szkody, wobec nie zastosowania właściwych środków w należyty sposób. Przez „zastosowanie właściwych środków” rozumie się fachowe postępowanie (np. zastosowanie właściwej kuracji, przeprowadzenie określonego zabiegu), które w danej sytuacji było wskazane z medycznego punktu widzenia. Postępowanie odmienne zazwyczaj określane jest jako błąd w sztuce lekarskiej. Natomiast przez pojęcie „w należyty sposób” należy rozumieć dołożenie należytej staranności, jaka w określonej sytuacji była należna, wymagalna i potrzebna.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy uznał, że przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe, a w szczególności opinie dwóch biegłych ortopedów oraz biegłego z zakresu diagnostyki obrazowej w sposób jednoznaczny, zgodny i spójny nie potwierdziły uchybień lekarzy pozwanego Szpitala przy wykonywaniu zabiegu rekonstrukcji więzadła. Zgodne opinie tych biegłych wskazują, że leczenie powódki w (...) Szpitalu (...) w Ł. było prawidłowe, powódka została właściwie zakwalifikowana do zabiegu, a zabieg został przeprowadzony prawidłowo, bez błędów w technice operacyjnej. Obaj opiniujący w sprawie biegli ortopedzi wskazali, opierając się na wynikach badania MR z dnia 7.01.2010 r. i z dnia 13.06.2018 r., że nie było nieprawidłowości w przebiegu kanałów osadzenia przeszczepu (...) a zatem twierdzenie powódki, że kanał udowy dla przeszczepu (...) został niewłaściwie nawiercony nie znalazło potwierdzenia. Z opinii wynika również, że przyczyną uszkodzenia chrząstki nie był, jak sugerowała powódka, wystający element implantu śruby mocującej przeszczep (...) w kości udowej – wskazali bowiem, że gdyby śruba mocująca była przyczyną konfliktu z rzepką i chondropatii z tym związanej zmiany ujawniłyby się jedynie po stronie śruby czyli po bocznej stronie rzepki, tymczasem zmiany chondromalacyjne na powierzchni stawowej rzepki występują po stronie bocznej i przyśrodkowej. Powódka nie przedstawiła tego rodzaju zarzutów w stosunku do opinii biegłych, które podważałby miarodajność opinii jako dowodu w niniejszej sprawie.

Jednocześnie brak jakichkolwiek dowodów, że powódka po zabiegu z 2009 r. nie odzyskała pewnego i stabilnego stawu kolanowego, w szczególności nie ma w sprawie dokumentacji medycznej, która by wersję powódkę co do tego choćby uprawdopodobniała. Wprawdzie w 2013 r. powódka korzystała z zbiegów fizjoterapeutycznych (zaświadczenie bez daty na k. 89), jednakże z faktu tego nie można wywodzić, jak chce powódka, że doświadczała przez wiele lat dolegliwości bólowych i upośledzenia funkcji kończyny dolnej lewej. Gdyby powódka, tak jak twierdzi, po zabiegu przez wiele lat odczuwała ból i niestabilność kolana na pewno zgłaszałaby się z tym problemem do lekarza. Tymczasem poza zaświadczeniem o odbywania prywatnych zabiegów fizjoterapeutycznych nie ma żadnej dokumentacji z leczenia ortopedycznego w latach 2010-2018. Pamiętać należy, że powódka po przedmiotowym zabiegu wróciła do zawodowego uprawiania sportu a dolegliwości, na jakie się powołuje, na pewno nie pozwalałaby jej na profesjonalne uprawiania siatkówki.

Wobec powyższego nie było podstaw do stwierdzenia, że w procesie leczenia powódki w (...) Szpitalu (...) im. WAM w Ł. dopuszczono się błędu medycznego, którego normalnym następstwem byłby uszczerbek na zdrowiu powódki.Tym samy powództwo oparte na zarzucie błędu medycznego należało uznać za bezzasadne.

Ustalone fakty nie dają również podstaw do stwierdzenia, że w związku ze świadczeniami zdrowotnymi udzielonymi powódce przez Szpital doszło do naruszenia praw pacjenta. Zgodnie art. 4 ust.1 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 581) w razie zawinionego naruszenia praw pacjenta sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę na podstawie art. 448 Kodeksu cywilnego. W myśl art. 6 ust. 1 ustawy pacjent ma prawo do świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymaganiom aktualnej wiedzy medycznej. Z kolei w świetle art. 8 ustawy pacjent ma prawo do świadczeń zdrowotnych udzielanych z należytą starannością przez podmioty udzielające świadczeń zdrowotnych w warunkach odpowiadających określonym w odrębnych przepisach wymaganiom fachowym i sanitarnym. Przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych osoby wykonujące zawód medyczny kierują się zasadami etyki zawodowej określonymi przez właściwe samorządy zawodów medycznych.

Wynikające z tych przepisów prawo do świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymaganiom wiedzy medycznej oraz odpowiednich warunków, uzasadnia oczekiwanie pacjenta, że zastosowane wobec niego metody lecznicze i diagnostyczne, odpowiadające związanym z tym potrzebom, oparte będą na sprawdzonych i aktualnych metodach, będą więc świadczeniami odpowiedniej jakości, zaś warunki ich świadczenia w zakresie higieny będą mieściły się w aktualnych standardach sanitarnych. Wobec stwierdzenia, że powódce udzielono świadczeń zgodnych z aktualną wiedzą medyczną, zarzut naruszenia jej praw pacjenta również należało uznać za bezzasadny. N. od tego wskazać należy, że z uzasadnienia pozwu nie wynika jakie konkretne prawa miały być przedmiotem naruszenia poza tymi, które wynikają z art. 6 ust. 1 i art. 8 ustawy.

I wreszcie niezasadne jest roszczenie o zadośćuczynienie wiązane z kwestią zgody pacjenta na przeprowadzenie zabiegu.

Wstępnie wskazać należy, że zgoda pacjenta na zabieg jest podstawą dla działań lekarza. Wynika to z art. 32 ust. 1, 2 i 5 ustawy z dnia 5.12.1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (tekst jednolity – Dz.U. z 2024 r., poz. 1287). Lekarz może przeprowadzić badanie lub udzielić innych świadczeń zdrowotnych, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie, po wyrażeniu zgody przez pacjenta. Jeżeli pacjent jest małoletni lub niezdolny do świadomego wyrażenia zgody, wymagana jest zgoda jego przedstawiciela ustawowego, a gdy pacjent nie ma przedstawiciela ustawowego lub porozumienie się z nim jest niemożliwe - zezwolenie sądu opiekuńczego. Jeżeli pacjent ukończył 16 lat, wymagana jest także jego zgoda.

Szczegółowe kwestie dotyczące wyrażenia zgody na udzielenie świadczeń zdrowotnych reguluje art. 16 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, zgodnie z którym pacjent ma prawo do wyrażenia zgody na udzielenie określonych świadczeń zdrowotnych lub odmowy takiej zgody, po uzyskaniu informacji w zakresie określonym w art. 9. Pacjent, w tym małoletni, który ukończył 16 lat, lub jego przedstawiciel ustawowy mają prawo do uzyskania od osoby wykonującej zawód medyczny przystępnej informacji o stanie zdrowia pacjenta, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych i leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu, w zakresie udzielanych przez tę osobę świadczeń zdrowotnych oraz zgodnie z posiadanymi przez nią uprawnieniami (art. 9 ust. 2 ). Zgodnie z art. 17 ust. 1 i2 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, pacjent, w tym małoletni, który ukończył 16 lat, ma prawo do wyrażenia zgody na przeprowadzenie badania lub udzielenie innych świadczeń zdrowotnych. Przedstawiciel ustawowy pacjenta małoletniego ma prawo do wyrażenia zgody, która to zgoda w przypadku zabiegu operacyjnego albo zastosowania metody leczenia lub diagnostyki stwarzających podwyższone ryzyko dla pacjenta, zgodę wyraża się w formie pisemnej (art. 18 ust. 1).

Sąd Okręgowy podziela stanowisko w kwestii rozkładu ciężaru dowodu odnośnie udowodnienia okoliczności związanych z wyrażeniem zgody na zabieg wyrażone w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 2004 roku w sprawi II CK 303/04 (OSP 2005/11/131), z którego wynika, iż ciężar dowodu wykonania ustawowego obowiązku udzielenia pacjentowi lub jego ustawowemu przedstawicielowi przystępnej informacji, poprzedzającej wyrażenie zgody na zabieg operacyjny, spoczywa na lekarzu.

Jak wynika z druku zgody na zabieg ortopedyczny (k. 30 akt sprawy) lekarzem przekazującym powódce informacje przed zabiegiem był M. W.. Zeznając jako świadek w niniejszej sprawie lekarz ten wskazał, że nie pamięta w ogóle osoby powódki oraz zabiegu, jaki był u niej przeprowadzony, w związku z tym nie jest w stanie podać jakie informacje przekazywał powódce przed zabiegiem. Można powiedzieć, że dziwiłoby gdyby świadek pamiętał po 15 latach te kwestie. Dlatego kwestie tego, czy powódka i jej ojciec jako przedstawiciel ustawowy zostali w sposób zrozumiały poinformowani o tym, co będzie działo się z ciałem powódki, jakie mogą wystąpić negatywne następstwa zabiegu i jak duże jest ryzyko wystąpienia tych następstw należy oceniać przez pryzmat dokumentu jakim jest druk zgody na zabieg. Z dokumentu tego wynika, jakie rozpoznanie zostało postawione w przypadku powódki (uszkodzenie wiązadła krzyżowego przedniego kolana lewego), jakie świadczenie medyczne zaproponowano (artroskopowa rekonstrukcja), że lekarz przedstawił szczegółowe i wyczerpujące informacje na temat proponowanego świadczenia medycznego, udzielił informacji o jego stanie zdrowia, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych, leczniczych i ich przebiegu, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania wynikach leczenia oraz rokowaniu. W szczególności poinformował możliwości wystąpienia powikłań związanych z samym zabiegiem oraz pooperacyjnym okresem leczenia. Powódka oraz jej ojciec złożyli podpis pod oświadczeniem o informacjach jakie zostały im przekazane przez lekarza, w tym o innych metodach leczniczych, zasadności, celu zabiegu, o przeciwskazaniach do przeprowadzenia zabiegu, o jego skutkach i o dolegliwościach związanych z samym zabiegiem operacyjnym, znieczuleniem i okresem pooperacyjnym, o przebiegu zabiegu operacyjnego, możliwych zagrożeniach i ewentualnych powikłaniach mogących wystąpić w jego wyniku, w tym w szczególności niepożądanych reakcjach oraz powikłaniach wynikających z nadwrażliwości na leki zwiazanuch z zastosowaniem środków uspakajających oraz środków znieczulających, o możliwym przebiegu blizn pooperacyjnych a także możliwości wystąpienia zakażania odczynu zapalnego, ropienia rany, krwawienia z ran, krwiakach pooperacyjnych, o możliwości wystąpienia długotrwałego gojenia rany, o możliwej potrzebie wykonania ponownego zabiegu. Z zeznań ojca powódki – świadka M. G. wynika, że rozmawiał z lekarzem o zabiegu, jakiemu miała być poddana powódka i że otrzymał zapewnienie o niskim skomplikowaniu zabiegu. Podkreślić przy tym należy, że ojciec powódki był również trenerem, a zatem można śmiało twierdzić, że posiadał pewną wiedzę z zakresu anatomii i fizjologii, która pozwoliła mu zrozumieć lepiej niż przeciętna osoba jaki był stan narządu ruchu powódki oraz rodzaj zabiegu, jaki miał przywrócić sprawność tego narządu.

Powódka twierdziła w pozwie, że szpital naruszył jej prawa jako pacjenta w postaci prawa do świadomej zgody na wykonanie zabiegu operacyjnego, w szczególności powódka powoływała się na to, że nie wiedziała że zabieg może skutkować nie tylko brakiem skutecznego wyleczenia urazu ale i jego dalszym pogłębieniem wymajającym nie tylko długotrwale rehabilitacji ale i skutkującej latami cierpienia i bólu. Jak już wyżej wskazano, twierdzenia powódki w tym zakresie są nieudowodnione. Tak samo niezasadny był zarzut, że zgody na zabieg nie wyraził przedstawiciel ustawowy powódki – świadek w osobie ojca powódki przyznał, że zgodę taką podpisał. Z tych względów omawiane roszczenie nie było zasadne.

Podstawę rozstrzygnięcia o kosztach procesy stanowił art. 102 k.p.c. Powódka wnosiła na wypadek nieuwzględnienia powództwa o nieobciążanie jej w ogóle kosztami.

Podkreślić należy, iż odstąpienie od obciążania strony przegrywającej sprawę kosztami procesu poniesionymi przez jej przeciwnika procesowego jest możliwe jedynie w wypadkach szczególnie uzasadnionych, tj. wówczas, gdy z uwagi na okoliczności faktyczne konkretnej sprawy zastosowanie ogólnych zasad odpowiedzialności za wynik procesu byłoby sprzeczne z zasadą słuszności (art. 102 k.p.c.).Podstawą do takiej oceny może być zachowanie się strony w procesie, jak i jej sytuacja poza procesowa (stan majątkowy, szczególna sytuacja zdrowotna i życiowa), przy czym zła sytuacja finansowa, stanowiąca podstawę do zwolnienia strony od obowiązku uiszczenia kosztów sądowych, nie wyczerpuje sama w sobie przesłanek zastosowania art. 102 k.p.c., a przepis ten, z uwagi na swój szczególny charakter, nie może być wykładany rozszerzająco i wyklucza uogólnienie.

W okolicznościach sprawy sąd obciążył powódkę częścią kosztów procesu w wysokości ¼ kosztów zastępstwa procesowego poniesionych przez stronę pozwaną, za odstąpieniem od pozostałych kosztów przemawiały okoliczności dotyczące sytuacji materialnej powódki, które skutkowy zwolnieniem jej w całości od kosztów sądowych oraz to, że była subiektywnie przekonana o zasadności swego roszczenia (informacje takie otrzymała od lekarza reperującego ją w 2018 r. Jednocześnie sąd nie znalazł podstaw do zwolnienia powódki w całości od zwrotu kosztów postępowania . Zasadą jest wszak, że strona przegrywająca sprawę wraca przeciwnikowi poniesione przez niego koszty procesu (art. 98 § 1 k.p.c.). Reguła odpowiedzialności za wynik sprawy ma na celu ochronę interesów majątkowych strony wygrywającej, która poniosła nakłady na obronę swoich praw w procesie. Powódka inicjując niniejsze postępowanie winna się liczyć z ryzykiem przegranej i poniesienia kosztów z tego tytułu. Strona pozwana podjęła obronę swoich interesów, a jej pełnomocnik sporządzał pisma procesowe orz uczestniczył w rozprawie. Odstąpienie powódki od obciążenia w całości kosztami strony przeciwnej w całości byłoby sprzeczne z zasadą słuszności, bowiem powódka inicjując proces koszty te wywołała.

Sędzia SO Ewa Tomczyk