Portal Orzeczeń

WYROK WSTĘPNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 maja 2025 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział I Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący

Sędzia Adam Bojko

po rozpoznaniu w dniu 21 maja 2025 r. w Piotrkowie Trybunalskim
na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa J. W.

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę

uznaje roszczenie za usprawiedliwione w zasadzie.

Sygn. akt I C 82/24

UZASADNIENIE

Powód J. W. w pozwie z dnia 4 stycznia 2024 r. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego (...) Zakładu (...) kwoty 110 000,00 zł tytułem odszkodowania z polisy (...) zawartej z (...) S.A. wraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 4 września 2020 r. do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu powód podał, że w dniu 14 maja 2015 roku miał poważny wypadek, w wyniku którego doznał licznych urazów, m.in. miał rozdartą wątrobę, przerwane jelito cienkie, stomię, uszkodzony kręgosłup, w konsekwencji czego przeszedł 30 operacji. W dniu zdarzenia powód posiadał polisę ubezpieczenia (...) zawartą z pozwanym, który odmówił mu wypłaty odszkodowania. Powód zaznaczył, iż został wprowadzony w błąd przez pracownika pozwanego, który wskazywał, iż powodowi nie przysługuje roszczenie, ponadto był on poważnie chory i skupiał się na powrocie do zdrowia, zatem ewentualny zarzut przedawnienia byłby sprzeczny z zasadami współżycia społecznego.

W odpowiedzi na pozew (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa. Pozwany zakwestionował powództwo co do zasady oraz podniósł zarzut przedawnienia roszczenia powoda. Pozwany przyznał, iż w wyniku procedowania szkody zarejestrowanej pod numerem (...) odmówił przyjęcia odpowiedzialności za zdarzenie i wypłaty odszkodowania, wydając w dniu 3 września 2020 r. decyzję odmowną, potwierdzoną pismem z dnia 1 października 2020 r. Pozwany podniósł, iż stosownie do treści art. 819 § 1 k.c. roszczenia z umowy ubezpieczenia przedawniają się z upływem lat trzech, zaś zgodnie z art. 120 § 1 k.c. bieg terminu przedawnienia roszczenia majątkowego rozpoczyna się od dnia, kiedy roszczenie stało się wymagalne, a biorąc pod uwagę iż powód zgłosił wypadek do (...) SA w dniu 31 sierpnia 2020 r. jego roszczenie uległo przedawnieniu, ponieważ upłynęło więcej niż 3 lata od daty zdarzenia (14 maja 2015 r.) do zgłoszenia (31 sierpnia 2020 r.), a tym samym wygasło jego prawo dochodzenia roszczeń. Ponadto pozwany zaznaczył, iż powód nie może dochodzić odszkodowania w oparciu o zawartą umowę ubezpieczenia z uwagi na fakt, że wypadek nie pozostawał w związku z ruchem pojazdu mechanicznego, a ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej sprawcy wypadku ma inny charakter prawny od ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków, pozwany tego ryzyka nie objął ubezpieczeniem.

W piśmie z dnia 27 czerwca 2024 r. powód podtrzymał dotychczasowe stanowisko, a w odniesieniu do podnoszonego przez stronę pozwaną zarzutu przedawnienia powód podniósł, że doznał bardzo poważnego urazu, którego proces leczenia trwa do dziś. J. W. przebywał w szpitalu przez wiele miesięcy, przeszedł kilkadziesiąt skomplikowanych operacji, a przez przedstawiciela (...) S.A. został poinformowany, że roszczenia z polisy ma zgłosić dopiero po zakończeniu leczenia. W ocenie powoda zastosowanie instytucji przedawnienia jest nadużyciem prawa.

Podczas rozprawy w dniu 10 grudnia 2024 r. Sąd ograniczył rozprawę do kwestii zasady powództwa oraz zarzutu przedawnienia roszczenia.

W dalszym toku postępowania strony podtrzymały zgłoszone dotąd stanowiska.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 14 maja 2015 r. powód J. W. wykonywał na terenie Niemiec pracę operatora wózka widłowego marki L. napędzanego silnikiem spalinowym, stanowiącym własność pracodawcy. Powód przeciągał wagon po terenie z płyt betonowych. W trakcie tej czynności wózek zawiesił się na płytach betonowych. Gdy powód wydostawał się z wózka, wagon uderzył w wózek, a jego dyszel uderzył powoda w okolicę brzucha, w wyniku czego powód upadł na ziemię i stracił przytomność.

/dowód: zeznania powoda J. W. – protokół k. 85 odwrót – 86 oraz k. 87 -87 odwrót/

W dniu 14 maja 2015 r. powód został przyjęty do szpitala w K. z powodu tępego urazu jamy brzusznej, którego doznał w ramach wykonywanej pracy w Niemczech - wpadł pomiędzy dyszle wózka widłowego. W szpitalu w K. wykonano TK całego ciała, które wykazało złamania wyrostków poprzecznych na poziomie kręgów lędźwiowych L2 do L4, a także rozdarcie wątroby w segmencie 7 i krwotok do okrężnicy esowatej oraz krezki jelita cienkiego. Tego samego dnia przeprowadzono leparotomię potwierdzającą postawioną diagnozę. Dwa dni później wykonano wtórną rewizję, która nie wykazała nieprawidłowości w okolicy jamy brzusznej. W dniu 18 maja 2015 r. doszło do pogorszenia stanu ogólnego, a badanie TK wykazało imbibcję tkanki tłuszczowej w lewym podbrzuszu a w przestrzeni zaotrzewnowej nagromadzenie powietrza wzdłuż krezki jelita cienkiego aż do miedniczki nerkowej. W związku z tym powód przewieziony został do Szpitala (...) przy Uniwersytecie M. L. w H. Kliniki chirurgii ogólnej, trzewnej i naczyniowej, gdzie przeszedł w dniu 18 maja 2015 r. laparotomię, dekompresję jelit, resekcje esicy, rektostomię, płukanie oraz założenie opatrunku próżniowego na otwartym brzuchu. Następnie w dniu 20 maja 2015 r. przeprowadzono u powoda planową relaparotomię, płukanie i ponowne założenie opatrunku próżniowego brzucha. W dniu 22 maja 2015 roku odbyła się resekcja zespolenia, zamknięcie ślepego końca odbytu, stomia w obrąbie okrężnicy zstępującej. W dniu 26 maja 2015 r. powodowi wykonano kolejną stomię w obrębie okrężnicy zstępującej, nekrotomię oraz płukanie jamy brzusznej. W dniu 3 lipca 2015 r. wykonano transplantację skóry z prawego uda na część jelit w obrębie otwartego brzucha. W dniu 17 sierpnia 2015 r. powód został przyjęty do Szpitala (...) przy Uniwersytecie M. L. w H., do Kliniki fizykoterapii i rehabilitacji z rozpoznaniem wtórnej perforacji esicy przy laparostomii oraz stomii końcowego odcinka zstępicy po tępym urazie brzucha z pęknięciem wątroby w segmencie 7 i 8, krwotokiem w obrębie ściany esicy, pęlnięcie kreski esicy, złamania wyrostka poprzecznego kręgów lędźwiowych 2-4, rozpoznanie w przebiegu, stan po sepsie, stan po obustronnym zapaleniu płuc w obrębie płata dolnego z towarzyszącymi wysiękami opłucnowymi obustronnie, rozstęp mięśni prostych brzucha z tworzeniem się przepukliny w części jelitowej. Został wypisany w dniu 9 października 2015 r. Powód był ponownie leczony w okresie od 25 stycznia 2016 r. do 6 marca 2016 r. w Szpitalu (...) przy Uniwersytecie M. L. w H. Klinice chirurgii ogólnej, trzewnej i naczyniowej. Przyjęcie powoda na oddział nastąpiło w trybie planowym do operacji ponownego zespolenia z powodu stomii końcowego odcinka zstępnicy oraz ślepo zakończonej odbytnicy w lewym śródbrzuszu. Na dzień 26 kwietnia 2017 r. powód przebył 24 operacje oraz przebywał przez 313 dni na oddziałach szpitalnych z ograniczonymi możliwościami oddechowymi.

/dowód: dokumentacja medyczna leczenia z Niemiec z tłumaczeniem na język polski k. 92-104/

Leczenie powoda w Niemczech trwało około dwa lata. W tym czasie powód początkowo przebywał w Niemczech, a potem wrócił do Polski i jeździł do Niemiec tylko na operacje.

/dowód: zeznania świadka B. W. – protokół k. 86 odwrót -87/

W dniu 3 lutego 2018 r. powód z uwagi na nasilenie dolegliwości dławicowych, wysiłkowych został skierowany podczas pobytu w Ośrodku (...) w S. na Szpitalny Oddział Ratunkowy Wojewódzkiego Centrum (...), a następnie w dniu 5 lutego 2018 r. został przyjęty na Oddział Kardiologiczny tegoż szpitala, gdzie przebywał do dnia 9 lutego 2018 r. Powód ponownie był hospitalizowany w dniach od 29 października 2018 r. do 2 listopada 2018 r. z powodu osłabienia i wysokich wartości ciśnienia tętniczego w Szpitalu Wojewódzkim im. (...) II w B.. Od dnia 17 października 2019 r. do dnia 21 listopada 2019 r. powód przebywał w Centrum (...) w K.. W okresie od dnia 17 stycznia 2020 r. do 23 stycznia 2020 r. powód przebywał na Oddziale Chorób Wewnętrznych Szpitala Wojewódzkiego im. (...) II w B. z rozpoznaniem cukrzycy insulinozależnej, nadmierną uratą płynów oraz nadciśnieniem. W dniu 12 sierpnia 2020 r. powód zgłosił się na Szpitalny Oddział Ratunkowy Szpitala Wojewódzkiego im. (...) II w B., gdzie wykonano mu szereg badań odmówiono przyjęcia powoda do szpitala. W dniu 17 sierpnia 2020 r. został przyjęty na Oddział chorób wewnętrznych Szpitala Wojewódzkiego w B., gdzie przebywał do dnia 20 sierpnia 2020 r. ze względu na bóle podbrzusza. Od 17 września 2020 r. do 24 września 2020 r. powód przebywał na Oddziale kardiologicznym Szpitala Wojewódzkiego im. (...) II w B. z uwagi na przewlekłą chorobę niedokrwienną serca. W dniach 4-5 listopada 2020 r. powód przebywał na Oddziale Kardiologicznym (...) w B. z powodu ostrego zespołu wieńcowego bez uniesienia odcinka ST, niestabilnej dławicy piersiowej leczonej zachowawczo, niewydolności serca z zachowaną funkcją skurczową LK nadciśnienia tętniczego, cukrzycy typu II, hiperlipidemii. Ponownie w Klinice (...) przebywał od dnia 26 września 2023 r. do 28 września 2023 r. Powód leczył się także w Poradni endokrynologicznej, kardiologicznej i okulistycznej przy Szpitalu Wojewódzkim im. (...) II w B..

/dowód: karta informacyjna z dn. 03.02.2018 r. k. 46-46 odwrót, karta informacyjna z dn. 09.02.2018 r. k.47-48 odwrót, karta informacyjna z dn. 02.11.2018 r. k. 49-50, karta informacyjna z dn. 21.11.2019 r. k. 50 odwrót – 51, karta informacyjna z dn. 23.01.2020 r. k. 51 odwrót -52 odwrót, karta informacyjna z dn. 05.11.2020 r. k. 53-54 odwrót, odmowa przyjęcia do szpitala z dn. 12.08.2020 r. k. 55-56, karta informacyjna z dn. 20.08.2020 r. k. 57-58 odwrót, karta informacyjna z dn. 24.09.2020 r. k. 59-60, badanie echokardiograficzne k. 60 odwrót, karta wizyty k. 61-61 odwrót, e-skierowanie k. 64, karta informacyjna z dn. 19.07.2023 r. k.64 odwrót-66odwót, karta wizyty z dn. 20.09.2023 r. k.67, karta informacyjna z dn. 28.09.2023 r. k.67 odwrót – 69 odwrót, porada lekarza z dn. 09.12.2023 r. k. 70-70odwrót, badanie echokardiologiczne k. 71/

Powód pozostaje zaliczony do znacznego stopnia niepełnosprawności od dnia 22 listopada 2017 r. do dnia 30 kwietnia 2026 r.

/dowód: orzeczenie o stopniu niepełnosprawności k. 45-45 odwrót oraz k. 63-63odwrót/

W okresie od dnia 31 sierpnia 2014 r. do dnia 30 sierpnia 2015 r. powód J. W. objęty był ubezpieczeniem następstw nieszczęśliwych wypadków powstałych w związku z ruchem pojazdu mechanicznego (...) M. (G2) w pozwanym (...) Spółce Akcyjnej w W., potwierdzone polisą serii (...). Suma ubezpieczenia wynosiła 100.000,00 zł.

Integralną część polisy stanowiły OGÓLNE WARUNKI UBEZPIECZEŃ KOMUNIKACYJNYCH (...) ustalone uchwałą Zarządu (...) Spółki Akcyjnej nr (...) z dnia 24 grudnia 2013 r. (dalej: OWU).

/bezsporne, dowód: kserokopia polisy ubezpieczenia k. 2, dane polisy ubezpieczenia k. 20, OWU k. 23-36/

Stosownie do §3 OWU:

25) nieszczęśliwy wypadek to nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, w następstwie którego ubezpieczony niezależnie od swojej woli doznał uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia lub zmarł;

26) niezdolność do pracy to trwała i całkowita niezdolność do wykonywania pracy zarobkowej w jakimkolwiek zawodzie oraz do samodzielnej egzystencji, będąca wyłącznym następstwem wypadku ubezpieczeniowego;

28) (...) M. to ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków po powstałych w związku z ruchem pojazdu mechanicznego;

38) pojazd to pojazd wskazany w umowie ubezpieczenia, spełniający warunki, o których mowa w § 4 i § 5; w (...) M. pojazd spełniający warunki, o których mowa w § 4 i § 5;

51) ruch pojazdu to sytuacje, gdy pojazd porusza się wskutek pracy silnika lub siłą bezwładności;

89) wypadek ubezpieczeniowy f) w (...) M. jest to nieszczęśliwy wypadek, który zaszedł w związku z ruchem pojazdu lub podczas używania pojazdu.

Zgodnie z § 4 ust. 1 pkt 5) OWU przedmiotem ubezpieczenia w (...) są następstwa wypadków ubezpieczeniowych, które zaszły w związku z ruchem pojazdu lub podczas używania pojazdu, z wyłączeniem pojazdów o których mowa w § 5 ust. 2.

W myśl § 5 ust. 1 pkt 1) OWU (...) określone w OWU mogą dotyczyć następujących rodzajów pojazdów, o których mowa w § 4 ust. 1 w AC i (...): samochody osobowe, samochody ciężarowe, autobusy, inne pojazdy samochodowe, ciągniki rolnicze, motorowery, przyczepy, naczepy, pojazdy wolnobieżne w rozumieniu ustawy Prawo o ruchu drogowym.

Stosownie do § 5 ust. 2 OWU: (...) M. nie dotyczy motocykli i quadów.

Zgodnie z § 49 OWU:

1. Zakresem (...) M. objęte są następstwa wypadków ubezpieczeniowych w postaci niezdolności do pracy lub śmierci ubezpieczonego, z zastrzeżeniem § 51.

2. Zakresem (...) M. objęte są następstwa wypadków ubezpieczeniowych określone w ust. 1, gdy wypadek ubezpieczeniowy zaszedł w okresie ubezpieczenia.

3. Z zastrzeżeniem ust. 4, (...) M. może zostać objęta osoba, która w pierwszym dniu okresu ubezpieczenia (...) M. jest w wieku poniżej 66 lat.

4. Jeżeli umowa (...) M. stanowi wznowienie umowy (...) M. tego samego ubezpieczonego ograniczenie, o którym mowa w ust. 3, nie ma zastosowania.

Z kolei § 50 OWU, stanowi że:

(...) M. obejmuje następujące świadczenia:

1) świadczenie z tytułu niezdolności do pracy będącej następstwem wypadku ubezpieczeniowego - w wysokości 100% sumy ubezpieczenia określonej w umowie (...) M.;

2) świadczenie z tytułu śmierci będącej następstwem wypadku ubezpieczeniowego – w wysokości 100% sumy ubezpieczenia określonej w umowie (...) M..

Zgodnie § 54 OWU:

1. Prawo do świadczenia przysługuje po stwierdzeniu, że istnieje normalny związek przyczynowy pomiędzy wypadkiem ubezpieczeniowym a objętym ochroną ubezpieczeniową następstwem wypadku ubezpieczeniowego.

2. Ustalenie normalnego związku przyczynowego, o którym mowa w ust. 1, oraz ustalenie objętego ochroną ubezpieczeniową następstwa wypadku ubezpieczeniowego następuje na podstawie dostarczonych dokumentów lub informacji, określonych w § 73 ust. 2 i 3 oraz wyników badań lekarskich.

3. Świadczenie wypłacane jest jednorazowo w wysokości sumy ubezpieczenia określonej w umowie (...) M..

4. Świadczenie z tytułu niezdolności do pracy albo śmierci ubezpieczonego przysługuje, jeżeli niezdolność do pracy albo śmierć nastąpiły nie później niż w okresie 24 miesięcy od dnia zajścia wypadku ubezpieczeniowego.

/dowód: OWU k. 23-36/

W dniu 31 sierpnia 2020 r. powód zgłosił pozwanemu szkodę z dnia 14 maja 2015 r. Zgłoszenie szkody zostało zarejestrowane pod numerem (...). W zgłoszeniu szkody powód podał, że przeciągał sprzęt wózkiem widłowym, puściły zabezpieczenia i przyczepa, która poleciała na wózek widłowy, zgniotła go, gdy próbował uciekać.

Decyzją z dnia 3 września 2020 r. pozwany odmówił wypłaty odszkodowania, wskazując iż upłynęły 3 lata od dnia zdarzenia, w konsekwencji czego wygasło prawo dochodzenia roszczeń.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy z wniosku powoda, pozwany w dniu 1 października 2020 r. podtrzymał zajęte stanowisko, wskazując na wygaśnięcie roszczeń powoda.

/bezsporne, dowód: decyzja z dnia 03.09.2020 r. k. 3 i k. 22, k. 136, dokumenty zgromadzone w aktach szkody na płycie Cd k. 17, decyzja z dnia 01.10.2020 r. k. 21-21v. oraz k. 134-134 odwrót, formularz zgłoszenia szkody z załącznikami k. 106-132, wniosek o ponowne rozpatrzenie k. 133/

Powód zawarł umowę ubezpieczenia (...) M. przy okazji ubezpieczenia OC pojazdu osobowego, a przed wyjazdem do pracy do Niemiec. Bezpośrednio po wypadku powód skupiał się na leczeniu doznanych urazów i zapomniał o posiadanym w chwili wypadku ubezpieczeniu następstw nieszczęśliwych wypadków. Później przy okazji zawierania kolejnego ubezpieczenia samochodu zapytał agenta ubezpieczeniowego o możliwość uzyskania odszkodowania z ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków, ale uzyskał od niego informację, że ubezpieczenie to nie obejmuje skutków takich zdarzeń. Następnie powód dowiedział się od innego agenta ubezpieczioego, że szkodę z ubezpieczenia nastęsptw nieszcześliwych wyapdków należy zgłosić w terminie trzech lat od zakończenia leczenia.

/dowód: zeznania powoda J. W. – protokół k. 85 odwrót – 86 oraz k. 87 -87 odwrót/

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest upsrawiedliwione co do zasady.

Zgodnie z art. 318 k.p.c. sąd, uznając roszczenie za usprawiedliwione w zasadzie, może wydać wyrok wstępny tylko co do samej zasady, co do spornej zaś wysokości żądania - zarządzić bądź dalszą rozprawę, bądź jej odroczenie. Wydanie wyroku wstępnego przez sąd nie rozstrzyga ostatecznie sporu, a przesądza jedynie o zasadzie odpowiedzialności pozwanego i dopuszczalne jest w sytuacji, gdy dotychczas ustalone fakty i stan prawny pozwalają na stwierdzenie, że żądanie zgłoszone przez stronę powodową zasługuje zasadniczo na uwzględnienie. „Zasada roszczenia” oznacza konkretne prawo lub stosunek prawny leżący u podstaw powództwa; wydanie wyroku wstępnego jest celowe, gdy sama zasada roszczenia może jawić się jako wątpliwa oraz gdy sporna jest także wysokość roszczenia, a jej ustalenie połączone jest z pracochłonnym, długotrwałym i kosztownym postępowaniem dowodowym; przesądzenie wyrokiem wstępnym odpowiedzialności pozwanego pozwala w dalszej części postępowania skupić się na kwestiach związanych z ustaleniem wysokości roszczeń. Zdaniem Sądu, pomimo zgłaszanych w doktrynie wątpliwości, jak najbardziej celowe jest także rozszerzenie możliwości przesądzenia „zasady odpowiedzialności” w kontekście nieskuteczności podniesionego zarzutu przedawnienia: zarówno bowiem w sytuacji, gdy sąd nie jest całkowicie przekonany o zasadności powództwa w związku z brakiem odpowiedzialności pozwanego, jak i gdy istnieje wątpliwość co do skuteczności zarzutu przedawnienia, zachodzi taka sama potrzeba przesądzenia zasadności roszczeń – po to, aby w sposób zbędny nie podejmować dalszych czynności procesowych, jeżeli okazałoby się jednak, że roszczenia a limine nie zasługują na udzielenie prawnej ochrony; z drugiej strony błędne ustalenie, iż roszczenie uległo przedawnieniu, prowadziłoby do uchylenia wyroku oddalającego powództwo i konieczności ponownego rozpoznawania sprawy.

W niniejszej sprawie powód J. W. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. śwaidczenia wynikającego z zawartej między stronami umowy ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków, obejmującego świadczenie pieniężne z tytułu doznania trwałego uszczerbku na zdrowiu oraz kosztów leczenia i rehabilitacji.

Podstawę materialnoprawną zgłoszonego roszczenia stanowi art. 805 § 1 k.c., art. 805 § 2 pkt 2 k.c. oraz art. 829 § 1 pkt 2 k.c., a także postanowienia samej umowy ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków powstałych w związku z ruchem pojazdu mechanicznego (...) M. (G2), potwierdzone polisą serii (...), do której zastosowanie mają Ogólne Warunki Ubezpieczeń Komunikacyjnych (...) ustalone uchwałą Zarządu (...) Spółki Akcyjnej nr (...) z dnia 24 grudnia 2013 r.

Zgodnie z art. 805 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Stosownie do treści art. 805 § 2 pkt 2 k.c., świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie przy ubezpieczeniu osobowym – umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczonej. Żądanie zasądzenia świadczenia z tytułu trwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego nieszczęśliwym wypadkiem opiera się na treści art. 829 § 1 pkt 2 k.c. stanowiącym, iż ubezpieczenie osobowe może w szczególności dotyczyć: przy ubezpieczeniu na życie – śmierci osoby ubezpieczonej lub dożycia przez nią oznaczonego wieku, natomiast przy ubezpieczeniu następstw nieszczęśliwych wypadków – uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia lub śmierci wskutek nieszczęśliwego wypadku.

Z poczynionych ustaleń wynika, że w dniu 14 maja 2015 r. powód doznał uszkodzeń ciała na skutek wypadku wywołanego ruchem wózka widłowego będącego pojazdem mechanicznym.

Spór między stronami procesu dotyczył zarówno odpowiedzialności strony pozwanej za skutki zdarzenia, jak również kwestii przedawnienia roszczenia powoda.

Przedmiotem łączącej strony umowy ubezpieczenia były między innymi następstwa nieszczęśliwych wypadków powstałych w związku z ruchem pojazdu lub podczas używania pojazdu, z wyłączeniem pojazdów o których mowa w § 5 ust. 2 OWU (§ 4 ust. 1 pkt 5) OWU).

Definicję nieszczęśliwego wypadku, jako zdarzenia ubezpieczeniowego zawiera § 2 pkt 25 OWU, zgodnie z którym za nieszczęśliwy wypadek uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, w następstwie którego ubezpieczony, niezależnie od swojej woli, doznał trwałego uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia lub zmarł. Z kolei definicję pojazdu określa § 2 pkt 38 OWU, w myśl którego pojazd to pojazd w (...) M. spełniający warunki o których mowa w § 4 i § 5 OWU.

W myśl § 5 ust. 1 pkt 1) OWU (...) określone w OWU mogą dotyczyć następujących rodzajów pojazdów, o których mowa w § 4 ust. 1 w AC i (...): samochody osobowe, samochody ciężarowe, autobusy, inne pojazdy samochodowe, ciągniki rolnicze, motorowery, przyczepy, naczepy, pojazdy wolnobieżne w rozumieniu ustawy Prawo o ruchu drogowym.

Stosownie zaś do art. 2 pkt 34) ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1251). Użyte w ustawie określenia oznaczają: pojazd wolnobieżny - pojazd silnikowy, którego konstrukcja ogranicza prędkość jazdy do 25 km/h, z wyłączeniem ciągnika rolniczego. W świetle powyższego wózek widłowy jest pojazdem wolnobieżnym w rozumieniu przepisów ustawy Prawo o ruchu drogowym.

Wypadek z udziałem powoda był niewątpliwie nagłym zdarzeniem wywołanym przyczyną zewnętrzną, w następstwie którego ubezpieczony, niezależnie od swojej woli, doznał trwałego uszkodzenia ciała, przy czym następstwa wypadku powstały podczas używania pojazdu mechanicznego, będącego pojazdem wolnobieżnym.

Natomiast ustalenie objętego ochroną ubezpieczeniową następstwa wypadku ubezpieczeniowego w postaci niezdolności powoda do pracy oraz istnienie normalnego związku przyczynowego pomiędzy wypadkiem ubezpieczeniowym, a objętym ochroną ubezpieczeniową następstwem wypadku ubezpieczeniowego nastąpi w dalszym postępowaniu na podsatwie dowodu z opinii biegłego sądowego.

W myśl art. 819 § 1 i 4 k.c. roszczenia z umowy ubezpieczenia przedawniają się z upływem lat trzech. Bieg przedawnienia roszczenia o świadczenie do ubezpieczyciela przerywa się także przez zgłoszenie ubezpieczycielowi tego roszczenia lub przez zgłoszenie zdarzenia objętego ubezpieczeniem. Bieg przedawnienia rozpoczyna się na nowo od dnia, w którym zgłaszający roszczenie lub zdarzenie otrzymał na piśmie oświadczenie ubezpieczyciela o przyznaniu lub odmowie świadczenia. Regulacja ta ma charakter szczególny do przepisów art. 117 i nast. k.c., niemniej nie wyłącza zasad ogólnych określających sposób obliczania terminów przedawnienia.

Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie (art. 120 § 1 k.c.).

W niniejszej sprawie przyjmując modelowo, najwcześniejszym możliwym terminem podjęcia przez powoda czynności był 12 lipca 2015 roku, kiedy powód został wypisany ze szpitala.

Zgodnie z art. 118 zd. 2 kc koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata. Dlatego też roszczenie powoda uległoby przedawnieniu 31 grudnia 2018 roku, podczas gdy powód dokonał zgłoszenia szkody w dniu 31 sierpnia 2020 roku, a więc już po upływie terminu przedawnienia.

Przepis art. 5 k.c. stanowi, że nie można czynić ze swojego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno – gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.

Przepis art. 5 k.c. reguluje problematykę nadużycia prawa w znaczeniu podmiotowym. Istotą tego zjawiska jest to, iż określone zachowanie mieści się, formalnie rzecz ujmując, w granicach przysługującego prawa, w rzeczywistości jednak narusza ono porządek prawny i sformułowane w nim w sposób obiektywny zasady postępowania. Zachowanie uprawnionego, formalnie pozostając w granicach wytyczonych przez przepis ustawy, staje się zatem – z uwagi na regulację o bardziej ogólnym charakterze – jedynie pozorem działania zgodnego z prawem.

We wskazanym przepisie ustawodawca wskazuje obiektywne kryteria nadużycia prawa, zakazując czynienia ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Ustawodawca posługuje się zatem w art. 5 k.c. klauzulami generalnymi. Tradycyjnie przyjmuje się, że klauzule generalne to zwroty niedookreślone, które odsyłają do wartości i ocen o charakterze pozaprawnym. Ich funkcją jest uelastycznienie prawa i dostosowanie sztywnej regulacji ustawowej do zmieniającej się rzeczywistości społecznej i otoczenia prawnego.

Pierwszą z klauzul generalnych użytych w art. 5 k.c. są zasady współżycia społecznego, przez które rozumie się reguły postępowania ludzkiego, niebędące regułami prawnymi i konstruowane na podstawie ocen o charakterze moralnym o dostatecznym stopniu utrwalenia w społeczeństwie. Zasady współżycia społecznego są na ogół utożsamiane z zasadami etycznego postępowania. Z kolei klauzula społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa ma na względzie cel i przeznaczenie danego prawa podmiotowego. Odwołuje się ona do funkcjonalnego ujęcia praw podmiotowych, zgodnie z którym prawa te mają określone przeznaczenie i misję społeczną do spełnienia.

Z mocy art. 5 k.c. działanie lub zaniechanie, które narusza zakaz czynienia ze swego prawa użytku sprzecznego ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa lub z zasadami współżycia społecznego, nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. Konstrukcja przepisu została zatem oparta na tzw. wewnętrznej teorii nadużycia prawa, zgodnie z którą działanie osoby nadużywającej prawo nie mieści się w granicach prawa podmiotowego. Przepis dotyczy wyłącznie stosunków z zakresu prawa prywatnego. Ma on na względzie działania (i zaniechania), które polegają na "czynieniu użytku ze swego prawa". Przepis art. 5 k.c. dotyczy wszelkich typów i postaci praw podmiotowych. Dotyczy on również uprawnień wynikających z określonego stosunku cywilnoprawnego. Co istotne może on stanowić podstawę oceny zachowań wszystkich podmiotów prawa cywilnego.

Orzecznictwo wykształciło restrykcyjne zasady stosowania art. 5 k.c. Przyjmuje się, że przepis ten ma subsydiarny charakter, a zatem nie może on zostać przywołany wtedy, gdy za pomocą innej normy prawnej można zapewnić ochronę interesów osoby dotkniętej nieprawidłowym postępowaniem drugiej strony. Wskazany przepis nie może prowadzić do utraty prawa podmiotowego i – co się z tym wiąże – do jego nabycia przez drugą stronę. Dalej, niedopuszczalne jest również wykorzystywanie art. 5 k.c. jako podstawy ataku, jest to bowiem narzędzie jedynie paraliżujące postępowanie niezgodne z zasadami współżycia społecznego, względnie społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa. Przyjmuje się również, że wskazany przepis zapewnia ochronę o wyłącznie przejściowym charakterze; zarzut nadużycia prawa ma zatem jedynie dylatoryjny charakter. Wreszcie, zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem doktryny i orzecznictwa, na nadużycie prawa nie może – co do zasady – powoływać się ten, kto sam postępuje w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego.

Zgodnie z ugruntowaną linią orzeczniczą SN, art. 5 k.c. może służyć do oceny zachowania, polegającego na podniesieniu zarzutu przedawnienia (por. np. wyr. SN z 27.6.2001 r., II CKN 604/00, OSNC 2002, Nr 3, poz. 32; wyr. SN z 2.4.2003 r., I CKN 204/01, L.; wyr. SN z 7.11.2003 r., V CK 399/02, L.; wyr. SN z 6.10.2004 r., II CK 29/04, L.; wyr. SN z 16.11.2005 r., V CK 349/05, (...) 2007, Nr 1, s. 133).

Za zasadnością przedstawionego stanowiska przemawia przede wszystkim ta okoliczność, że upływ terminu przedawnienia jest brany przez sąd pod uwagę wyłącznie na zarzut tego, przeciwko któremu kierowane jest (przedawnione) roszczenie (art. 117 § 2 k .c.). Można więc z powodzeniem uznać, że podniesienie zarzutu przedawnienia jest wykonywaniem prawa podmiotowego. Czynienie użytku z każdego przysługującego uprawnionemu prawa podmiotowego podlega ocenie z punktu widzenia zgodności (i ewentualnie sprzeczności) ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa i z zasadami współżycia społecznego (por. powołany wyżej wyr. SN z 6.10.2004 r., II CK 29/04).

Co do zasady jednak, powołanie się przez dłużnika na przedawnienie roszczenia jest działaniem w granicach prawa i zgodnym z prawem. Dłużnikowi, który podniósł zarzut przedawnienia, można więc postawić zarzut naruszenia zasad współżycia społecznego tylko w wyjątkowych i rażących okolicznościach (por. powołany wyżej wyr. SN z 7.11.2003 r., V CK 399/02; wyr. SN z 1.12.2010 r., I CSK 147/10, L.). Stosując art. 5 k.c. trzeba mieć na względzie jego szczególny charakter, wynikający z użycia w nim klauzul generalnych. Dla oceny, czy podniesiony zarzut przedawnienia nie nosi znamion nadużycia prawa, konieczne jest rozważenie charakteru dochodzonego roszczenia, przyczyn opóźnienia i jego nienadmierności (por. powołany wyżej wyr. SN z 2.4.2003 r., I CKN 204/01); pewne znaczenie może mieć także zachowanie dłużnika przy powstaniu zobowiązania (por. wyr. SN z 24.9.2009 r., IV CSK 167/09, L.). Co istotne, uznanie zarzutu przedawnienia za nadużycie prawa nie jest wykluczone także w stosunkach pomiędzy przedsiębiorcami (por. wyr. SN z 24.9.2009 r., IV CSK 166/09, Legalis; wyr. SN z 17.7.2009 r., IV CSK 163/09, Legalis; wyr. SA w Katowicach z 28.10.2004 r., I ACa 628/04, Legalis, Komentarz do art. 5 T.I. KC red. Osajda 2017, wyd. 1/Zbiegień-Turzańska).

Na gruncie przepisu art. 117 ¹ § 1 k.c., który przynaje sądowi uprawnienie do nieuwzględnienia upływu terminu przedawnienia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi, jeżeli wymagają tego względy słuszności wskazano, że korzystając z tego uprawnienia, sąd powinien rozważyć w szczególności:

1.  długość terminu przedawnienia;

2.  długość okresu od upływu terminu przedawnienia do chwili dochodzenia roszczenia;

3.  charakter okoliczności, które spowodowały niedochodzenie roszczenia przez uprawnionego, w tym wpływ zachowania zobowiązanego na opóźnienie uprawnionego w dochodzeniu roszczenia.

Mając na uwadze powyższe, oceniając kwestię przedawnienia roszczenia powoda przeciwko pozwanemu należy uwzględnić, że trzyletni termin przedawnienia tego roszczenia jest stosunkowo krótki i w znacznej części przypadał na okres długotrwalego leczenia skutków wypadku, obejmujacego na dzień 26 kwietnia 2017 r. dwadzieścia cztery operacje w szpitalach na terenie Niemiec oraz 313 dni pobytu na oddziałach szpitalnych z ograniczonymi możliwościami oddechowymi. W późniejszym okresie powód nadal intensywnie leczył się na terenie Polski z powodu schorzeń samoistnych tj. dolegliwości dławicowych wysiłkowych, osłabienia i wysokich wartości ciśnienia tętniczego, cukrzycy insulinozależnej, nadmiernej utraty płynów, przewlekłej choroby niedokrwiennej serca oraz ostrego zespołu wieńcowego, przy czym leczenie to również obejmowało wielokrotne pobyty na oddziałach szpitalncyh.

W ocenie Sądu, w rozpoznawanej sprawie zachodziły podstawy do przyjęcia, że niedochodzenie przez powoda roszczenia przed upływem terminu przedawnienia było usprawiedliwione doktliwymi skutkami wypadku z dnia 14 maja 2015 r., ich długotrwałym leczeniem, a następnie rozwojem schorzeń samoistnych, wymagających również długotrwałego leczenia.

Istotne jest również, że powód otrzymywał nieprecyzyjne, a nawet błędne informacje od agentów ubezpieczeniowych, którzy wskazywali, że może zgłosić szkodę w terminie 3 lat od zakończenia leczenia, bądż też, iż zdarzenie nie jest objęte ubezpieczeniem (...) M., co z jednej strony potwierdza zachowanie powoda, który zgłosił szkodę w terminie trzech lat od zakończenia leczenia w Niemczech, a z drugiej strony stanowisko pozwanego w tej sprawie, który poza zarzutem przedawnienia, podnosił, że wypadek nie pozostawał w związku z ruchem pojazdu mechanicznego, a tym samym nie jest objęty jego odpowiedizalnośścią wynikającą z umowy zawartej z powodem.

Podkreślić także należy, że powód zgłosił szkodę stronie pozwanej po roku i ośmiu miesiącach od upływu termiu przedawnienia w związku z czym długość okresu od upływu terminu przedawnienia do chwili dochodzenia roszczenia nie jest nadmierna.

W konsekwencji, w ocenie Sądu w niniejszej sprawie podniesienie przez pozwanego zarzutu przedawnienia jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, a zarzut ten nie zasługiwał na uwzględnienie.

ZARZĄDZENIE

(...).