Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 lutego 2024 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział I Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący	Sędzia SO Alina Gąsior
Protokolant	sekr. sąd. Izabela Małgorzaciak

po rozpoznaniu w dniu 11 stycznia 2024 r. w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W.

przeciwko A. T.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej A. T. na rzecz powoda (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 79.838,06 (siedemdziesiąt dziewięć osiemset trzydzieści osiem 06/100) złotych;

2.  zasądza od pozwanej A. T. na rzecz powoda (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 9.409,00 (dziewięć tysięcy czterysta dziewięć 00/100) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu w tym kwotę 5.400,00 (pięć tysięcy czterysta 00/100) tytułem kosztów zastępstwa procesowego z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 957/23

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym w dniu 9 marca 2023 r. powód (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W., reprezentowany przez pełnomocnika, wniósł o zasądzenie od pozwanej A. T. na rzecz powoda kwoty 79.838,06 zł a ponadto zasądzenie kosztów postępowania sądowego w wysokości faktycznie uiszczonej przez powoda wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że kwota dochodzona pozwem wynika z braku wywiązania się przez pozwaną ze spłat z tytułu umowy kredytu gotówkowego, którą następnie powód wypowiedział. Powód podał, iż na dochodzoną kwotę składają się kwoty: 75.847,39 zł tytułem niespłaconego kapitału, 3.726,74 zł tytułem odsetek umownych od należności głównej oraz 262,93 zł tytułem odsetek karnych.

W dniu 10 maja 2023 r. w sprawie sygn. akt I Nc 34/23 Sąd wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym.

Od powyższego nakazu pozwana, reprezentowana przez pełnomocnika, wniosła sprzeciw, w którym wniosła o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego, z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty oraz kosztów postępowania prowadzonego w elektronicznym postępowaniu upominawczym przed Sądem Rejonowym Lublin-Zachód w Lublinie pod sygn. VI Nc-e 1619966/22 według norm przepisanych.

W uzasadnieniu sprzeciwu, pozwana zakwestionowała umocowanie osób, które podpisały umowę w imieniu banku, wskazując też, że pośrednik kredytowy faktycznie nim nie był. W konsekwencji umowa jest nieważna jako zawarta przez osoby do tego nieumocowane. Pozwana zakwestionowała również skuteczność postanowień umowy dotyczących prowizji. Podała, że prowizja nie została indywidualnie ustalona z pozwaną oraz wynika z tabeli taryf i opłat ustalanych odgórnie przez władze powoda, na które konsument nie ma wpływu, a ponadto godzi w dobre obyczaje i interes konsumenta, a także stanowi nieuczciwą praktykę rynkową i wobec tego postanowienia umowy w tym zakresie należy pominąć jako abuzywne. W ocenie pozwanej umowa jest również sprzeczna z prawem w zakresie odsetek umownych, bowiem powód naliczył oprocentowanie za cały okres obowiązywania umowy kredytu od kwoty kredytu (92.320 zł), chociaż składały się na nią kapitał (80.000 zł) oraz prowizja (12.320 zł), podczas gdy od prowizji i innych kosztów kredytodawca przy kredycie konsumenckim nie może naliczać odsetek, nawet jeśli je kredytuje. Powyższe wadliwości mają w ocenie pozwanej dwojakie konsekwencje: nieważność z uwagi na sprzeczność z ustawą lub abuzywność postanowień w zakresie naliczania odsetek i tym samym upadek odsetek w całości oraz powstanie uprawnienia do złożenia oświadczenia o kredycie darmowym. Pozwana złożyła powodowi na podstawie art. 45 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim oświadczenie o kredycie darmowym, powołując się na sprzeczność umowy z prawem, tym samym umowa winna być spłacana bez kosztów, a więc niższą ratą niż wskazano w umowie. W takiej sytuacji wezwania do zapłaty i wypowiedzenie umowy uznać należy za bezskuteczne, skoro nie było zadłużenia na moment żadnej z tych czynności prawnych. Z kolei w przypadku, gdyby umowę uznać za ważną, w ocenie pozwanej nie została ona skutecznie wypowiedziana zgodnie z umową oraz ustawą Prawo bankowe. Pozwana zakwestionowała, by powód wzywał pozwaną do zapłaty przed wypowiedzeniem umowy. Z kolei gdyby nawet przyjąć, że wypowiedzenie zostało złożone pozwanej, to zostało ono podpisane przez osobę, która nie była umocowana do dokonywania tego typu czynności oraz w warunkach, kiedy nie istniało zadłużenie po stronie pozwanej Pozwana zaprzeczyła prawdziwości treści dokumentów pod kątem wysokości zadłużenia.

Strony podtrzymały stanowiska w sprawie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 17 lipca 2019 r. powód (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. zawarł ze stroną pozwaną Umowę Kredytu Gotówkowego nr (...)- (...). Całkowita kwota kredytu wynosiła 80.000 zł. Całkowity koszt kredytu wynosił 58.055,35 zł, na co składają się: prowizja z tytułu udzielenia kredytu 12.320 zł, odsetki za cały okres kredytowania 45.735,35 zł. Całkowita kwota do zapłaty przez kredytobiorcę została określona na kwotę 138.055,35 zł. Kredyt był oprocentowany według stałej stopy procentowej w wysokości 8,49%. Rzeczywista roczna stopa oprocentowania wynosi 12,52% i w czasie trwania umowy nie ulegnie zmianie. Pozwana zobowiązana była do spłacania rat kredytu na rachunek bankowy do dnia 15 sierpnia 2029 r. w 120 miesięcznych równych ratach w wysokości po 1.151,91 zł, przy czym pierwsza rata wynosić miała 1.284,56 zł, a ostatnia 845,41 zł. Rzeczywista stopa procentowa zadłużenia przeterminowanego wynosi w dacie zawarcia umowy 14%, jako dwukrotność sumy stopy referencyjnej NBP i 5,5 punktów procentowych.

Zgodnie z umową bank był uprawniony do rozwiązania umowy z zachowaniem 30-dniowego terminu wypowiedzenia w razie m.in. braku zapłaty w terminie określonym umową rat kredytu za co najmniej dwa okresy płatności po uprzednim wezwaniu kredytobiorcy do zapłaty zaległych rat lub ich części w terminie nie krótszym niż 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania pod rygorem wypowiedzenia umowy.

Pozwana w umowie podała adres zamieszkania w B., osiedle (...).

/dowód: umowa kredytu gotówkowego k.12-18/

Wraz z umową pozwanej przedstawiono formularz informacyjny dotyczący kredytu konsumenckiego.

/dowód: formularz informacyjny k.101-106/

Umowa została zawarta przy udziale pośrednika (...) Spółdzielnia. Reprezentujący bank (...) S.A. doradca klienta biznesowego M. L. oraz doradca klienta premium A. W. dysponowali pełnomocnictwem udzielonym przez bank do zawierania umów kredytu w imieniu i na rzecz banku

/dowód: umowa kredytu gotówkowego k.12-18, pełnomocnictwa k.94-95, k.96-97/

Powód wypłacił pozwanej kwotę kredytu w wysokości 80.000 zł. Ostatnia spłata pozwanej nastąpiła w marcu 2022 r.

/dowód: historia rachunku klienta k.23-31, k.98/

W związku z brakiem dalszych płatności, powód pismem z dnia 1 lipca 2022 r. wezwał pozwaną do zapłaty należności w kwocie 4.627,75 zł, stanowiącej wymagalny kapitał oraz wymagalne odsetki w terminie 14 dni roboczych od doręczenia wezwania oraz poinformował o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację. W piśmie wskazano, że nieuregulowanie należnej kwoty skutkować będzie wypowiedzeniem umowy kredytowej.

Pismo zostało nadane przesyłką poleconą na adres pozwanej zgodny z adresem wskazanym w umowie i zostało doręczone w dniu 8 lipca 2022 r

/dowód: pismo powoda z dnia 1.07.2022 k.32, dokument elektroniczny operatora pocztowego k.33/

W związku z brakiem zapłaty powód pismem z dnia 29 lipca 2022 r. wypowiedział przedmiotową umowę z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia, licząc od daty doręczenia. Powód wskazał, że z upływem okresu wypowiedzenia, zobowiązanie wynikające z umowy stanie się wymagalne.

Pismo zostało nadane przesyłką poleconą na adres pozwanej zgodny z adresem wskazanym w umowie i zostało doręczone w dniu 5 sierpnia 2022 r.

/dowód: oświadczenie banku o wypowiedzeniu umowy z dnia 29.07.2022 k.34, dokument elektroniczny operatora pocztowego k.35/

Na dzień 21 listopada 2022 r. wierzytelność powoda względem pozwanej obejmowała kwoty:



75.847,39 zł tytułem niespłaconego kapitału,



3.726,74 zł tytułem odsetek umownych od należności głównej według oprocentowania wynikającego z umowy, co do której dłużnik nie opóźnił się ze spełnienie świadczenia pieniężnego,



262,93 zł tytułem odsetek karny

/dowód: wyciąg z ksiąg banku k.19, historia rachunku klienta k.23-31/

Między stronami w zakresie przedmiotowej umowy toczyło się postępowanie przed Sądem Rejonowym Lublin - Zachód w Lublinie w sprawie VI Nc-e (...). Postanowieniem z dnia 11 stycznia 2023 r. postępowanie zostało umorzenie wobec skutecznego wniesienia sprzeciwu i utraty mocy wydanego w tym postępowaniu nakazu zapłaty.

/dowód: wyciąg z akt sprawy k.38-39, postanowienie z 11.01.2023 r. k.40-41/

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Podstawę dochodzonego roszczenia powód upatrywał w Umowie Kredytu Gotówkowego nr (...)- (...) z dnia 17 lipca 2019 r., którą wypowiedział z uwagi na brak spłaty rat przez pozwaną zobowiązania zgodnie z tą umową.

Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Ponadto umowa zawarta przez powoda z pozwaną stanowiła kredyt konsumencki w rozumieniu ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim. W myśl art. 3 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 ustawy o kredycie konsumenckim przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255.550 złotych albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi, przy czym za umowę o kredyt konsumencki uważa się między innymi umowę pożyczki.

Pozwana kwestionowała ważność powyższej czynności prawnej, w pierwszej kolejności kwestionując umocowanie do jej zawarcia osób występujących po stronie banku.

Z ustalonego stanu faktycznego wynika, że umowa została zawarta za pośrednictwem doradców klienta działającymi w imieniu i na rzecz banku, którzy dysponowali ważnym pełnomocnictwem do zawierania umów kredytu. W chwili zawierania umowy w lokalu przedsiębiorstwa pracownicy ci korzystali z domniemania wynikającego z art. 97 kc. Tym samym umowa łącząca strony jest ważna i może stanowić podstawę skutecznego dochodzenia przez bank roszczenia w niniejszej sprawie. Umowa przy tym w sposób precyzyjny i jasny regulowała obowiązki obu stron, w tym jednoznacznie określała sposób spłaty zobowiązania. Powód wykazał, iż wywiązał się z umowy, wypłacając kwotę kredytu na rachunek bankowy pozwanej.

Pozwana zakwestionowała także skuteczność wypowiedzenia umowy.

Stosownie do art. 75c ust. 1 i 2 ustawy Prawo bankowe jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych, a w wezwaniu, o którym mowa, informuje kredytobiorcę o możliwości złożenia w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Zgodnie z art. 75 ust. 1 i 2 ustawy Prawo bankowe w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu albo w przypadku utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej bank może obniżyć kwotę przyznanego kredytu albo wypowiedzieć umowę kredytu, o ile ustawa z dnia 15 maja 2015 r. - Prawo restrukturyzacyjne nie stanowi inaczej. Termin wypowiedzenia o ile strony nie określą w umowie dłuższego terminu, wynosi 30 dni, a w razie zagrożenia upadłością kredytobiorcy - 7 dni. Umowa kredytu wskazywała zaś, że w przypadku opóźnienia z zapłatą kredytobiorcy bank może wypowiedzieć umowę z zachowaniem 30-dniowego terminu wypowiedzenia, jednak po wcześniejszym wezwaniu do zapłaty. Powyższe wypełnia formułowany w orzecznictwie Sądu Najwyższego (np. wyrok z 8 września 2016 r., II CSK 750/15, L.) postulat dokonania wypowiedzenia umowy kredytu bankowego przez kredytodawcę w sposób, który nie może być nagły i zaskakujący dla kredytobiorcy (nawet przy istnieniu podstaw do wypowiedzenia zgodnie z treścią umowy), a także dokonania tego po wyczerpaniu środków mniej dolegliwych (np. odpowiednich wezwań).

Pozwana kwestionowała skuteczność wypowiedzenia umowy, jednak nie kwestionowała okoliczności, w oparciu o którą bank wypowiedział umowę, tj. brak spłaty zobowiązania zgodnie z umową. Wezwanie do zapłaty oraz wypowiedzenie zostało doręczone pozwanej, a zatem miała ona możliwość zapoznania się z ich treścią. Wypowiedzenie umowy zostało przy tym dokonane zgodnie z przepisami ustawy Prawo Bankowe oraz z samą umową. W konsekwencji należało uznać, że w niniejszej sprawie powód skutecznie wypowiedział umowę. Skorzystanie z prawa do wypowiedzenia kredytu przez bank powoduje, że po upływie terminu wypowiedzenia stosunek prawny kredytu ulega rozwiązaniu, a kredytobiorca ma obowiązek spłaty kredytu wraz z odsetkami i innymi kosztami (w tym prowizją), w dniu rozwiązania umowy (upływu terminu wypowiedzenia), jeśli kredyt został mu wcześniej wypłacony.

Pozwana kwestionowała wysokość zobowiązania poprzez zawyżenie przez powoda kosztów pozaodsetkowych udzielonego kredytu oraz zawarcie w umowie klauzuli abuzywnej.

Prowizje i opłaty są wynagrodzeniem banku o odmiennym charakterze od odsetek (oprocentowania). Ustawodawca łączy to wynagrodzenie z wykonywanymi usługami na co wskazuje brzmienie art. 110 ustawy prawo bankowe, zgodnie z którym banki mogą pobierać przewidziane w umowie prowizje i opłaty z tytułu wykonywanych czynności bankowych oraz opłaty za wykonywanie innych czynności oraz brzmienie przepisów ustawy o kredycie konsumenckim, w szczególności art. 5 pkt 6 i art. 30 pkt 10. Z kolei art. 69 ust. 2 pkt. ustawy prawo bankowe wskazuje, iż umowa kredytu powinna określać w szczególności wysokość prowizji, jeżeli umowa ją przewiduje. Zawarta w art. 5 pkt. 6 lit. a ustawy o kredycie konsumenckim definicja całkowitego kosztu kredytu wprost wymienia jako elementy kosztów kredytu, opłaty i prowizje.

W art. 36a ust. 2 ustawy o kredycie konsumenckim ustawodawca wskazał, że pozaodsetkowe koszty kredytu nie mogą być wyższe od całkowitej kwoty kredytu. Ponadto ustalono wzór, według którego oblicza się maksymalną wysokość w/w elementów. Wynikająca z przedmiotowej umowy opłata prowizji mieści się w granicach ustalonych przez treść art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim. Ponadto powód nie naliczył oprocentowania za cały okres obowiązywania umowy pożyczki od kwoty obejmującej kapitał oraz prowizję. W związku z powyższym zarzut strony pozwanej należy uznać za chybiony.

W sprawie nie zaistniały przesłanki z art. 385 ¹ § 1 kc, które pozwalają uznać postanowienia umowy dotyczące kosztów kredytowych za abuzywne inaczej nieuczciwe lub niegodziwe. W przedmiotowej sprawie wysokość prowizji została ustalona na kwotę 12.320 zł, jednakże w toku niniejszego procesu strona pozwana nie wykazała, aby postanowienie umowy w tym zakresie nie zostało indywidualnie uzgodnione z pozwaną, a zostało narzucone odgórnie. Pozwana nie stawiła się na termin rozprawy i tym samym uniemożliwiła zweryfikowanie swojego stanowiska w tym zakresie, w szczególności okoliczności poprzedzających proces zawarcia przedmiotowego stosunku prawnego i uzgodnień pomiędzy stronami co do wysokości prowizji. Nie wynika to również z treści pisma procesowego złożonego przez pełnomocnika procesowego pozwanej. Pozwana nie wskazała również w jakim zakresie i dlaczego opłata w tym zakresie jest rażąco wygórowana, a nadto nie określiła dokładnie na czym polega sprzeczność tego postanowienia umowy z dobrymi obyczajami i zasadami współżycia społecznego.

Prowizja nie stanowi także nieuczciwej praktyki rynkowej w rozumieniu art. 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym. Pozwana nie wskazała, na czym miałoby polegać sprzeczność zachowania powodowego banku w kontekście zachowania rynkowego konsumenta. Powód, zawierając przedmiotową umowę kredytu, spełnił warunki wynikające z ustawy Prawo bankowe, ponieważ określił w Umowie wysokość prowizji, do której zapłaty strona pozwana się zobowiązała. Pozwana, składając podpis pod umową oraz formularzem informacyjnym, zaakceptowała wszystkie postanowienia umowy, w tym przewidujące pobranie prowizji od udzielonej kredytu. Tym samym pozwana musiała liczyć się z obowiązkiem spłaty zaciągniętego kredytu na tych warunkach. Pozwana do czasu postępowania sądowego nie negowała zawarcia przedmiotowej ani nie kwestionowała jej ważności, natomiast wykonywała ją przez niemal 3 lata (do marca 2022 r.)

Zgodnie z treścią art. 45 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim z dnia 12 maja 2011 roku w przypadku naruszenia przez kredytodawcę art. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 1-8, 10, 11, 14-17, art. 31-33, art. 33a i art. 36a-36c konsument, po złożeniu kredytodawcy pisemnego oświadczenia, zwraca kredyt bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy w terminie i w sposób ustalony w umowie. Z powyższego wynika zatem, że sankcja kredytu darmowego jest powiązana z pisemnym oświadczeniem konsumenta. Skoro pozwana nie wykazała aby doszło do naruszenia przepisów umowy kredytu, to brak jest podstaw do uznania, aby umowa uzyskała charakter darmowy. Przedmiotowa umowa zawiera zaś informacje w zakresie art. 30 ust. 1 pkt 6 ustawy - w § 3 i § 1 ust. 6, 7 umowy, w zakresie art. 30 ust. 1 pkt 7 ustawy – w § 1 ust. 5 i 6 umowy, w zakresie art. 30 ust. 1 pkt 10 ustawy - w § 1 ust. 4 i § umowy. Ponadto pozwana nie wykazała w toku niniejszego procesu, aby faktycznie złożyła kredytodawcy pisemne oświadczenia w tym zakresie.

Pozwana podjęła również polemikę dotyczącą mocy dowodowej przedstawionych przez powoda dokumentów. Należy uwzględnić jednak, że powód nie ograniczył się do przedłożenia wyciągu z ksiąg banku, ale przedłożył także umowę kredytową, która jest źródłem zobowiązania pozwanej a także dokumenty zawierające historię rachunku oraz zestawienia spłat i wysokość odsetek. Pozwana nie wykazała, że treść tych dokumentów była niezgodna z przedstawionym tam stanem rzeczy, w szczególności nie posłużył się tu żadnymi środami dowodowymi. Pozwana nie wskazała także żadnych konkretnych błędów, których miał się dopuścić powód wyliczając wysokość roszczenia dochodzonego w niniejszej sprawie. Samo zaś zaprzeczenie prawdziwości dokumentów sporządzonych przez podmiot profesjonalnie zajmujący się udzielaniem oraz obsługą pożyczek i kredytów (tj. przez bank), nie może polegać jedynie na negacji istnienia lub wysokości długu, jeśli z pozostałych dowodów przedłożonych przez stronę powodową, wynika fakt zawarcia umowy pożyczki, jej wysokość i ustalone przez strony warunki spłaty, a także wykaz i sposób naliczania niespłaconego kapitału i odsetek (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku w 19.11.2020, ACa 332/20, Legalis nr 2538433).

Zatem, skoro powód wykazał wysokość i zasadność dochodzonego roszczenia, natomiast pozwana oprócz ogólnych sformułowań, nie przedstawiła na ich poparcie żadnego wiarygodnego materiału dowodowego, to zasadnym było uwzględnić w całości żądanie powodowego banku i zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 79.838,06 zł. Powód nie żądał zasądzenia odsetek, wobec powyższego Sąd nie orzekł w tym zakresie.

Rozstrzygnięcie o kosztach oparto na treści art. 98 kpc, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 9.409,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty. Na zasądzone koszty składa się: 5.400 tytułem kosztów zastępstwa procesowego ustalona w wysokości stawki minimalnej określonej w § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2017 r. poz. 265), 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz 3 992 zł tytułem opłaty od pozwu z uwzględnieniem opłaty uiszczonej w (...).

sędzia Alina Gąsior

z/ odpis doręczyć pełnomocnikowi pozwanej.