Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 września 2023 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział I Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący	Sędzia Mirosława Makowska
Protokolant	Stażysta Monika Daras

po rozpoznaniu w dniu 2 sierpnia 2023 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z powództwa Banku (...) S.A. z siedzibą w B.

przeciwko S. K. i Ł. K.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanych S. K. i Ł. K. solidarnie na rzecz powoda Banku (...) S.A. z siedzibą w B. kwotę 102.458,82 zł (sto dwa tysiące czterysta pięćdziesiąt osiem 82/100 złotych) z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie liczonymi od kwoty 100.690,66 zł (sto tysięcy sześćset dziewięćdziesiąt 66/100 złotych) od dnia 3 stycznia 2023 roku do dnia zapłaty.

2.  zasądza od pozwanych S. K. i Ł. K. solidarnie na rzecz powoda Banku (...) S.A. z siedzibą w B. kwotę 10.540 zł (dziesięć tysięcy pięćset czterdzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Mirosława Makowska

Sygn. akt I C 1069/23

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 3 stycznia 2023 roku powód Bank (...) S.A. w B. wnosił o zasądzenie w elektronicznym postępowaniu upominawczym od pozwanych S. K. i Ł. K. solidarnie kwoty 102.458,82 zł z odsetkami od kwoty 100.690,66 złotych umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 3 stycznia 2023 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 1.768,16 złotych tytułem skapitalizowanych odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 13 czerwca 2022 roku do dnia 2 grudnia 2022 roku wraz z kosztami postępowania. W uzasadnieniu wskazano, że pozwani zawarli z powodem Bank (...) S.A. w B. w dniu 19 listopada 2021 roku umowę kredytu gotówkowego „Kredyt pocztowy” nr (...)- (...), zgodnie z którą powód przekazał pozwanym środki pieniężne. Pozwani początkowo spłacali kredyt, lecz zaprzestali regularnej spłaty. Powód pismem z dnia 19 czerwca 2022 roku upomniał pozwanych, a następnie pismem z dnia 4 sierpnia 2022 roku wezwał pozwanych do zapłaty należności. Wezwanie do zapłaty nie spowodowało uregulowania zadłużenia wobec strony powodowej. W związku z utrzymywaniem przez pozwanych zaległości w spłacie zobowiązań powód pismem z dnia 7 września 2022 roku pod rygorem wypowiedzenia wezwał pozwanych do zapłaty zadłużenia w terminie 14 dni, jednocześnie informując o możliwości restrukturyzacji. Z uwagi na brak zwrotu wykorzystanych przez pozwanych środków pieniężnych powód pismem z dnia 12 października 2022 roku wypowiedział łączącą strony umowę, wzywając tym samym do zapłaty całości zadłużenia. (pozew z załącznikami k. 3-57)

Postanowieniem z dnia 15 lutego 2023 roku Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie umorzył postępowanie wobec skutecznego wniesienia sprzeciwu (postanowienie k. 54).

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 26 maja 2023 roku w sprawie sygn. akt I Nc 68/23 zasądził dochodzoną pozwem kwotę wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie i kosztami procesu (nakaz zapłaty k. 70).

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pełnomocnik pozwanych wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie zwrotu kosztów procesu. Podniósł nieważność umowy kredytu z uwagi na przyjęcie zmiennego oprocentowania, które nie zostało wyjaśnione pozwanym oraz podniósł zarzut zawyżenia prowizji, która nie przystaje do warunków rynkowych jak również zarzut zawarcia umowy przez osobę nie mającą umocowania ze strony banku. Nadto pozwani przedłożyli oświadczenie o kredycie darmowym zarzucając naruszenie przez powoda art.30 ust.1 pkt. 6, 7, 10 ustawy o kredycie konsumenckim. Oświadczenie to zostało złożone przez pełnomocnika w dniu 25 lipca 2022 roku (sprzeciw z załącznikami k. 75-86).

W piśmie procesowym z dnia 11 lipca 2023 roku stanowiącym odpowiedź na sprzeciw powódka podtrzymała swoje stanowisko zawarte w pozwie oraz załączono pełnomocnictwo udzielone przez bank (...) – pracownikowi placówki Banku (...) S.A. w P. (Słowackiego) (pismo z załącznikami k. 104-109).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ł. K. i S. K. zawarli w dniu 19 listopada 2021 roku z powodem Bankiem (...) S.A. z siedzibą w B. umowę kredytu gotówkowego (...) nr (...)- (...), w ramach którego bank udzielił im kredytu w wysokości 97.834,74 złote, w formie bezgotówkowej na rachunki wskazane przez kredytobiorców tj. przeznaczony na:

a)  (...) w kwocie 29.064,00 zł,

b)  (...) w kwocie 16 379,00 zł,

c)  (...) w kwocie 17.500,00 zł

oraz pozostała część kredytu, po uprzednim potrąceniu z niej kosztu prowizji w wysokości 4891,74 zł , w kwocie 30.000,00 zł zostanie wypłacona przez bank w dniu zawarcia umowy w formie bezgotówkowej na rachunek (...) (pkt.3 umowy).

Raty kapitałowo odsetkowe płatne są w 120 ratach naliczanych w systemie annuitetowym. Pierwsza rata płatna w dniu 12.01.2022. Dzień płatności pozostałych rat przypada na 12 dzień każdego miesiąca. Pierwsza rata wyrównująca w kwocie 1.151,30 zł, kolejne traty równe po 1.151,30 zł , ostatnia rata wyrównująca w kwocie 1.150,36 zł (pkt. 5 umowy)

Oprocentowanie kredytu jest liczone według stopy zmiennej. I na dzień zawarcia umowy wynosi 7,20 % w stosunku rocznym. Oprocentowanie kredytu stanowi sumę stałej w całym okresie kredytowania marży banku wynoszącej na dzień zawarcia umowy 5,37% i stawki WIBOR 6M z najbliższego dnia roboczego poprzedzającego dzień złożenia wniosku kredytowego tj. 9.11.2021 r wynoszącej 1,83 % w stosunku rocznym. W przypadku gdy WIBOR przyjmuje wartość ujemną, bank do obliczenia oprocentowania kredytu przyjmuje wartość stawki WIBOR równą 0 (zero). Odsetki bieżące banku naliczane są według zasady, ze rok liczy 360 dni, natomiast odsetki karne naliczane są według kalendarza rzeczywistego. Zmiany oprocentowania kredytu dokonuje się w przypadku zmiany stawki WIBOR 6M. Pierwsza aktualizacja oprocentowania następuje w terminie płatności najbliższej raty kapitałowo – odsetkowej lub odsetkowej przypadającej po upływie 6 miesięcy od dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku kredytowego. Kolejne aktualizacje następują co 6 miesięcy w terminie zapadalności następnych rat. Do aktualizacji przyjmuje się wartość stawki WIBOR 6M z najbliższego dnia roboczego poprzedzającego dzień aktualizacji. Bank nalicza odsetki wg nowej stawki oprocentowania od dnia aktualizacji oprocentowania. Aktualna wysokość stawki WIBOR 6M podawana jest do wiadomości w komunikacie banku, dostępnym w lokalach placówek Banku (...) S.A. oraz na stronie internetowej banku (pkt.6 umowy).

Całkowita kwota kredytu wynosi 92.943 złote, kwota ta nie obejmuje kredytowanych kosztów kredytu ( pkt. 2 umowy)

Całkowity koszt kredytu na dzień zawarcia niniejszej umowy wynosi 45.212,06 złotych. Całkowita kwota do zapłaty przez kredytobiorcę na dzień zawarcia umowy wynosi 138.155,06 złotych. Rzeczywista roczna stopa oprocentowania( (...)) na dzień zawarcia umowy wynosi 8,69% . Prowizja w wysokości 4.891,74 złotych zgodnie z „Taryfą opłat i prowizji bankowych stosowanych przez Bank (...) S.A. dla klientów detalicznych, zostanie potrącona z kwoty kredytu przy wypłacie kredytu, na co kredytobiorca wyraża zgodę i co jest zgodne z jego wnioskiem kredytowym (pkt.4 umowy).

Jako zadłużenie przeterminowane bank przyjmuje zadłużenie powstałe w wyniku niespłacenia przez kredytobiorcę w umówionym terminie raty kredytu lub jej części, a także innych należności wynikających z umowy w tym opłat i prowizji. Jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych listem poleconym wzywa kredytobiorcę do dokonania spłaty wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych i informuje kredytobiorcę o możliwości złożenia w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia oraz powiadamia o opóźnieniu w spłacie. Brak spłaty zadłużenia przeterminowanego zgodnie z treścią i w terminie wskazanym wyżej lub brak podstaw do przeprowadzenia restrukturyzacji zadłużenia powoduje, że bank wzywa kredytobiorcę do zapłaty długu listem poleconym. Jeżeli kredytobiorca nie uregulował zadłużenia przeterminowanego w terminach wskazanych w wezwaniu do zapłaty bank wysyła powtórne wezwanie do zapłaty. Spłata wymaganej kwoty zadłużenia wynikającego z upomnienia powoduje zaniechanie wysyłania wezwania. Powtórne wezwanie do zapłaty wysyłane jest kredytobiorcy po 64 dniach od wystąpienia zaległości niespłaconej w terminie wskazanym w poprzednim wezwaniu do zapłaty. Bank może rozwiązać umowę kredytu z zachowaniem 30 dniowego okresu wypowiedzenia w przypadku nie dokonania przez kredytobiorcę w terminach określonych w niniejszej umowie spłaty pełnych rat kredytu za co najmniej dwa okresy płatności, po uprzednim dwukrotnym listowym wezwaniu kredytobiorcy do zapłaty zaległych rat lub ich części wynikających z zawartej umowy, w terminie nie krótszym niż 7 dni od otrzymania wezwania (pkt.7 umowy).

Dowód: umowa kredytu gotówkowego (...) nr (...)- (...) k. 15-23.

Ł. K. i S. K. dokonali częściowej spłaty kredytu. Spłacili tylko pięć rat. Ostatnią ratę wpłacili w dniu 12.05.2022 roku.

Dowód: historia spłat rat oraz karta analityczna rachunku kredytowego k.23-24.

Pismem z dnia 20 czerwca 2022 roku- -stanowiącym upomnienie- Bank (...) S.A. zawiadomił pozwanych Ł. K. i S. K. o powstałych zaległościach i wniósł o dokonanie spłaty w terminie 14 dni i możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację.

Dowód: pismo z dnia 20.06.2022 r k. 25-26

Pismem z dnia 4.08.2022 roku – wezwanie do zapłaty - Bank (...) S.A. wezwał pozwanych S. K. i Ł. K. do spłaty zaległości w kwocie 1.624,94 złotych. Pismo zostało doręczone w dniu 8.08.2022 r. dorosłemu domownikowi

Dowód: pismo z dnia 20.06.2022 r dla S. K. k. 27-28

zwrotne poświadczenie odbioru k. 29-30

- pismo z dnia 20.06.2022 r dla Ł. K. k. 31-32

zwrotne poświadczenie odbioru k. 33-34

Pismem z dnia 7.09.2022 roku – powtórne wezwanie do zapłaty - Bank (...) S.A. wezwał pozwanych S. K. i Ł. K. do spłaty zaległości w kwocie 1.624,94 złotych. Równocześnie pozwani zostali powiadomieni o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia w terminie 14 dni roboczych od otrzymania niniejszego pisma (zgodnie z art. 75 c ustawy Prawo bankowe). Pismo zostało doręczone w dniu 14.09.2022 r., dorosłemu domownikowi.

Dowód: pismo z dnia 7.09.2022 r dla S. K. k. 39-40

zwrotne poświadczenie odbioru k.41-42

- pismo z dnia 7.09.2022 r dla Ł. K. k. 35-36

zwrotne poświadczenie odbioru k. 37-38

Pismem z dnia 12 października 2022 roku stanowiącym wypowiedzenie umowy (...) Bank (...) S.A. wypowiedział pozwanym umowę o kredyt nr (...)- (...) z dnia 19.11.2021 r. Okres wypowiedzenia wynosił 30 dni od doręczenia pisma. Wypowiedzenie zostało doręczone pozwanym w trybie awiza w dniu 2.11.2022 roku.

Dowód: wypowiedzenie umowy k. 43,46

zwrotne poświadczenie odbioru k. 44-45, 47-48

W oparciu o art. 95 prawa bankowego dniu 31 grudnia 2022 roku Bank (...) S.A. wystawił wyciąg z ksiąg banku nr (...). Z treści którego wynikało, że na wymagalne zadłużenie składają się:

- niespłacona należność w kwocie 95.440,15 zł,

- odsetki skapitalizowane naliczone do 2.12.2022 roku w kwocie 5.250,51 zł,

- odsetki karne naliczone do 29.12.2022 r według stopy wynoszącej 24,50% w stosunku rocznym w kwocie 1.768,16 zł,

- opłaty i prowizje 0,00 zł.

Dalsze odsetki karne, które obciążają dłużnika od dnia 30.12.2022 roku powinny być obliczone od kwoty 100.690,66 zł (kwota kapitału plus odsetki skapitalizowane do 2.12.2022r.) w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie, które na dzień sporządzenia wyciągu wynoszą 24.50 % w stosunku rocznym.

Dowód: wyciąg z ksiąg rachunkowych banku k. 49

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wskazanych powyżej dokumentów i kserokopii dokumentów złożonych przez strony postępowania. W ocenie Sądu dowody te, tworzą zasadniczo spójny i niebudzący wątpliwości w świetle wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, a przez to zasługujący na wiarę materiał dowodowy. Sąd nie dopatrzył się w nich niczego, co uzasadniałoby powzięcie wątpliwości co do ich wiarygodności i mocy dowodowej z urzędu.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest zasadne.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 i ust. 2 pkt. 2 ustawy z dnia 12 maja 2011 roku – o kredycie konsumenckim (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 1028) – dalej jako u.k.k. - przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę kredytu w rozumieniu przepisów prawa bankowego w wysokości nie większej niż 255 550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi.

Zgodnie z art. 29 ust. 1 u.k.k. umowa o kredyt konsumencki powinna być zawarta w formie pisemnej, chyba że odrębne przepisy przewidują inną szczególną formę. Podobne rozwiązanie zastosowano w art. 69 ust. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (t.j.Dz.U.2022, poz.2324), dalej jako: „prawo bankowe.”, zgodnie z którym umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie.

Stosownie do treści art. 69 ustawy prawo bankowe przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Umowa kredytu gotówkowego „Kredyt pocztowy” nr (...)- (...) została zawarta na piśmie, co potwierdzają podpisy pozwanych, którego w toku postępowania pozwani nie kwestionowali. Nie można zgodzić się z pozwanymi iż brak pełnomocnictwa dla pełnomocnika banku (...) stanowi podstawę do przyjęcia nieważności umowy, z uwagi na brak umocowania do reprezentowania powoda. Zgodnie bowiem z art. 97 k.c. osobę czynną w lokalu przedsiębiorstwa przeznaczonym do obsługiwania publiczności poczytuje się w razie wątpliwości za umocowaną do dokonywania czynności prawnych, które zazwyczaj bywają dokonywane z osobami korzystającymi z usług tego przedsiębiorstwa. Umowa kredytu gotówkowego „Kredyt pocztowy” nr (...)- (...) została zawarta w placówce banku w P. przy ul. (...). Dlatego też przyjąć należy, że K. Ł. była osobą uprawnioną do reprezentowania powoda przy zawieraniu umowy kredytu z pozwaną. Przy czym należy zauważyć, że pozwani w toku wykonania umowy nie kwestionowali umocowania do reprezentowania pracownika banku, dokonywali spłat rat kredytu. Zatem poprzez to zachowanie potwierdzili ważność umowy.

Jak wynika z przedłożonych przez powoda dokumentów bankowych (historii spłat, k.23, karty analitycznej rachunku kredytowego k.24, wyciągu z ksiąg rachunkowych k. 49) pozwani dokonali spłat tylko 5 rat kredytu. Ostatnia rata została wpłacona 12.05.2022 roku, po czym zaprzestali spłat. Do zapłaty pozostało 100.690,66 zł należności głównej plus 1.768,16 zł skapitalizowanych odsetek umownych, nadto powód dochodzi dalszych odsetek od należności głównej na podstawie art. 481 § 2 ¹ k.c.

Wobec zaprzestania spłaty rat powód był uprawniony do wypowiedzenia umowy kredytu gotówkowego „Kredyt pocztowy” nr (...)- (...), Przy czym należy wskazać, iż umowa kredytu regulowała postępowanie banku w przypadku zaprzestania spłaty rat. I tak w przypadku zaprzestania spłaty rat bank wysyłał do kredytobiorców upomnienie, informujące ich od konieczności dokonania spłaty w terminie 14 od doręczenia pisma lub złożenia wniosku o restrukturyzację. W przypadku nie dokonania spłaty i nie złożenie wniosku o restrukturyzację bank wzywał kredytobiorców do zapłaty listem poleconym. W przypadku braku spłaty w terminie bank wysyłał ponowne wezwanie do zapłaty wraz z pouczeniem o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia w terminie 14 dni. Przy czym drugie wezwanie winno być wysłane do kredytobiorców po 64 dniu od wystąpienia zaległości (pkt.7 ust.3 i 4 umowy). Wypowiedzenie umowy mogło nastąpić po uprzednim dwukrotnym listowym wezwaniu do zapłaty należności (pkt.7 umowy).

Materiał dowodowy zgromadzony w sprawie wskazuje, iż powód wywiązał się z obowiązku prawidłowego wypowiedzenia umowy. Ostatnia wpłata raty została dokonana przez pozwanych w dniu 12 maja 2022 roku. Pismem z dnia 7 września 2022 rok (zadłużenie przeterminowane 86 dni) powód wezwał pozwanych do zapłaty przeterminowanej kwoty oraz pouczył o uprawnieniu do złożenia wniosku o restrukturyzację w terminie 14 dni od doręczenia pisma. Pismo zostało doręczone w dniu 14 września 2022 roku, dorosłemu domownikowi (zwrotne poświadczenie odbioru k.37-38,41-42). Następnie pismem z dnia 12 października 2022 roku powód wypowiedział pozwanym umowę kredytu gotówkowego „Kredyt pocztowy” nr (...)- (...). Zatem z dniem 3 grudnia 2022 roku umowa kredytu uległa rozwiązaniu. Zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt. 19 u.k.k. warunki rozwiązania umowy o kredyt konsumencki powinny być opisane w dokumencie tej umowy. Powyższe wskazuje, iż powód spełnił obowiązek wynikający z powyższego przepisu.

Pełnomocnik pozwanych w dniu 7 czerwca 2023 roku złożył oświadczenie o skorzystaniu z uprawnienia do kredytu darmowego, uregulowanego w art. 45 u.k.k.

Na skorzystanie z powyższego uprawnienia przepis z art. 45 ust. 5 u.k.k. przewiduje roczny termin, liczony od dnia wykonania umowy. Podobnie jak inne wypadki posłużenia się instytucją prekluzji, zmierza on przede wszystkim do uporządkowania i stabilizacji obrotu oraz wyłączenia sytuacji, w których możliwość powoływania się na sankcję kredytu darmowego i zmiana tym samym treści zobowiązania, trwałaby nieskończenie długo, pozbawiając kredytodawców/pożyczkodawców pewności co do kształtu ich relacji łączącej z konsumentem w tak istotnym zakresie jak odpłatność czy nieodpłatność dokonanej czynności. Brak jest przy tym jakichkolwiek podstaw dla podzielenia stanowiska prezentowanego przez powodów, iż termin ten należy liczyć od momentu spłacenia zobowiązania w całości. W doktrynie ugruntował się pogląd, iż termin określony w ust. 5 omawianego przepisu rozpoczyna się od dnia zawarcia umowy. Po jego upływie kształtujące uprawnienie konsumenta gaśnie. Obliczanie terminu prekluzyjnego a tempore facti, nie zaś a tempore scientiae - od chwili, w której konsumentowi można byłoby przypisać wiedzę o naruszeniu obowiązku informacyjnego, upraszcza zarazem sam sposób kalkulowania terminu, odnosząc go do daty możliwej do stwierdzenia w oczywisty sposób. Równocześnie biorąc pod uwagę charakter obowiązku podlegającego sankcjonowaniu, regulacji ustawowej, objętej fikcją powszechnej znajomości, w typowych sytuacjach fatum oraz scientia (jako możliwość przypisania wiedzy, nie zaś wiedza rzeczywista), będą istniały w tej samej chwili (vide: M. Grochowski, Komentarz do art. 45 Ustawy o kredycie konsumenckim, w: K. Osajda (red) Ustawa o kredycie konsumenckim, Komentarz, Legalis, wyrok SO w Poznaniu z dnia 13 czerwca 2018 r., sygn. akt XIV C 1375/17, Legalis).

W doktrynie szeroko podkreśla się, iż przez wykonanie umowy kredytu/pożyczki (w stosunku do umów będących w realizacji) należy rozumieć datę jej zawarcia, tj. uruchomienia kredytu lub pożyczki. O wykonaniu kredytu/pożyczki można mówić wtedy, gdy kredytobiorca/pożyczkobiorca uzyskał na własność przedmiot kredytu/pożyczki bądź gdy stworzono mu prawną możliwość wykorzystania przedmiotu kredytu/pożyczki tak jak może to czynić właściciel rzeczy. Kwestia przeniesienia własności przedmiotu umowy stanowi element wykonania zawartej już umowy (vide: wyrok SA w Warszawie – VII Wydział Gospodarczy z dnia 10 stycznia 2019 r., sygn. akt VII AGa 1176/18, L.).

Warto ponadto dodać, że sankcja kredytu darmowego jest sankcją przysługującą kredytobiorcy przeciwko kredytodawcy. W tej sytuacji to kredytobiorca jest beneficjentem sankcji, a kredytodawca zobowiązany jest do poddania się skutkom prawokształtującego oświadczenia konsumenta. Podobnie jak w przypadku innych oświadczeń prawokształtujących (np. prawa odstąpienia) ograniczenie terminu musi być więc wyraźne i jednoznaczne, gdyż jest to konieczne dla stabilizacji ryzyka gospodarczego i bezpieczeństwa obrotu. W przypadku gdy to konsument jest beneficjentem sankcji, przyznanie mu zarazem uprawnienia do przedłużania terminu do skorzystania z niej, np. przez nienależyte wykonanie zobowiązania – uchybianie terminom zapłaty rat, lub np. przez ubieganie się o wakacje kredytowe, lub np. przez zmianę harmonogramu płatności w porozumieniu z kredytodawcą – stanowiłoby nieproporcjonalne i bezprecedensowe w systemie prawnym rozwiązanie. Stąd w ocenie Sądu termin wykonanie umowy należy rozumieć jako termin a tempore facti – od dnia udostępnienia środków kredytobiorcom.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy wskazać, że umowa kredytu została zawarta w dniu 19 listopada 2021r. i została również w tym dniu wykonana. Termin na złożenie oświadczenia upłynął zatem w dniu 19 listopada 2022r., podczas gdy oświadczenie powodów datowane jest na dzień 7 czerwca 2023 r.

Niezależnie od tego odnosząc się kolejno do argumentacji powodów dotyczącej roszczenia wynikającego z zastosowania sankcji kredytu darmowego, wskazać należy, że Sąd nie przychylił się do stanowiska, iż w analizowanej umowie kredytu doszło do naruszeń wymienionych w sprzeciwie, które to pozwalałyby na skuteczne złożenie oświadczenia, o którym mowa w art. 45 ust. 1 u.k.k.

Kluczową kwestią w tym kontekście jest wykładnia art. 45 ust. 1 u.k.k., a w szczególności użytego w nim zwrotu „naruszenie”. W ocenie Sądu zwrot ten należy rozumieć wyłącznie jako zupełny brak zamieszczenia w umowie kredytu konsumenckiego konkretnych informacji lub postanowień wymienionych w ust. 1 lub określenie ich w sposób wadliwy, nieprawidłowy, co aktualizować będzie się w zakresie określenia wysokości poszczególnych elementów (np. wysokości stóp oprocentowania, wysokości odsetek dziennych, całkowitego kosztu kredytu). Wskazuje na to w pierwszej kolejności literalne brzmienie art. 45 ust. 1 u.k.k., który wylicza postanowienia, które umowa powinna określać. Należy zatem wywnioskować, iż jego naruszenie może polegać li tylko na sytuacji, gdy w danej umowie nie zamieszczono któregoś z tych postanowień lub postanowienie to zostało błędnie określone.

Ideą wprowadzenia w u.k.k. obowiązku informacyjnego skorelowanego z surową sankcją kredytu darmowego, było założenie, by konsument mógł ocenić tak ryzyko związane z danym instrumentem finansowym, jak i ocenić konkurencyjność danego produktu, a zatem by mógł podjąć świadomą decyzję co do dokonania określonej transakcji kredytowej z bankiem.

Zauważyć należy przy tym, iż zgodnie z art. 29 ust. 3 u.k.k., umowa powinna być sformułowana w sposób jednoznaczny i zrozumiały. Z art. 45 ust. 1 u.k.k. nie wynika zaś, by naruszenie art. 29 ust. 3 u.k.k. przez kredytodawcę łączyło się z możliwością zastosowania sankcji kredytu darmowego.

Oczywiście Sąd miał na uwadze, iż treść stosunku prawnego winna być przez strony ukształtowana w sposób jednoznaczny i zrozumiały jednak istotne było, czy w przypadku niejasności postanowień umowy czy jej niejednoznaczności możliwe jest zastosowanie sankcji – w tym przewidzianej w art. 45u.k.k. W piśmiennictwie wskazuje się, iż wyłącznie brak zamieszczenia określonych w art. 30 konkretnych punktach elementów, może prowadzić do zastosowania sankcji kredytu darmowego (K. R. W., O. Ł., Tytuł: Karty płatnicze w Polsce, Opublikowano: (...) 2012, monografia).

W ocenie Sądu sankcja kredytu darmowego nie powstaje, gdy kredytodawca naruszył obowiązek, którego źródłem jest przepis niewymieniony w art. 45 ust. 1 u.k.k., tj. inne postanowienie ustawy, zasady współżycia społecznego lub ustalone zwyczaje. Katalog przepisów określonych w art. 45 ust. 1 u.k.k. ma charakter zamknięty i ze względu na wyjątkowy, sankcyjny charakter regulacji, nie podlega wykładni rozszerzającej ani wnioskowaniu per analogiam.

W efekcie stwierdzić należy, iż nawet, gdy dane postanowienia umowy wymienione w art. 30 u.k.k. są zredagowane w sposób niejasny i budzący wątpliwości, to nie ma podstaw, aby stosować sankcję z art. 45 ust. 1 u.k.k., chyba że stopień niepewności, czy niejasności wyklucza możliwość uznania, że dane uregulowanie umowne niesie za sobą w ogóle jakąkolwiek informację.

Przechodząc do szczegółowej analizy wskazać należy, że nie doszło do naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 6, 7 i 10 u.k.k.

Stosownie do treści art. 30 ust. 1 pkt 7 u.k.k. umowa powinna określać rzeczywistą roczną stopę oprocentowania oraz całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta ustaloną w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki wraz z podaniem wszystkich założeń przyjętych do jej obliczenia. W obecnym stanie prawnym nie może budzić wątpliwości, że całkowita kwota kredytu to maksymalna kwota wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt (art. 5 ust. 7 u.k.k.). Mając zaś na uwadze, iż rzeczywista roczna stopa oprocentowania (dalej: (...)) to całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta, wyrażony jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym (art. 5 ust. 12 u.k.k.), to niewłaściwe określenie całkowitej kwoty kredytu, prowadzi do podania błędnej informacji o (...).

Niewątpliwie nie jest dopuszczalne podawanie przy wyliczeniu (...) kwoty prowizji jako wchodzącej w zakres pojęcia całkowita kwota kredytu. Kwestię tę ostatecznie rozstrzygnął Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z 21 kwietnia 2016 r. w sprawie C-377/14, stwierdzając, iż artykuł 3 lit. l) i art. 10 ust. 2 dyrektywy (...), a także pkt I załącznika I do rzeczonej dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że całkowita kwota kredytu i kwota wypłat określają całość kwot udostępnianych konsumentowi, co wyklucza kwoty powiązane przez kredytodawcę z pokryciem kosztów związanych przez kredytodawcę z udzieleniem odnośnego kredytu, które to kwoty nie są w rzeczywistości wypłacane konsumentowi. (…) O. poinformowanie konsumenta o całkowitym koszcie kredytu w postaci (...) obliczanej za pomocą swoistej formuły matematycznej jest więc, jak wskazują w istocie motywy 31 i 43 dyrektywy (...), niezmiernie istotne. Po pierwsze informacja ta przyczynia się bowiem do przejrzystości rynku, ponieważ umożliwia ona konsumentowi porównanie ofert kredytowych. Po drugie umożliwia ona konsumentowi dokonanie oceny zakresu podejmowanego zobowiązania.

W okolicznościach analizowanej sprawy Bank wskazał jako całkowitą kwotę kredytu wartość 92.943 zł (pkt. 2 umowy), zaznaczając nadto, że kwota ta nie obejmuje kredytowanych kosztów kredytu, a więc wartość prawidłową. Nadto przyjął, że całkowita kwota do zapłaty przez kredytobiorców na dzień zawarcia umowy wynosi (138.155,06 zł – tj. całkowita kwota kredytu 92.943 zł + całkowity koszt kredytu 45.212,06 zł), bez kosztów przeznaczonych na zapłatę prowizji i w oparciu o tę wartość ustalił (...) na 8,69% .

Wyjaśnić w tym miejscu dodatkowo należy, że w przypadku obowiązku informacyjnego naruszenie może polegać na podaniu konsumentowi nieprawdziwych lub niepełnych wiadomości. (por. Czech T., Kredyt konsumencki. Komentarz do art. 45 u.k.k., teza 29, wyd. II (LEX). Ocena czy informacja jest nieprawdziwa, musi zasadzać się jednak na wcześniejszym uznaniu, że dana kwestia jest jednoznacznie oceniana i ocenienie jej w inny sposób, stanowi o niedochowaniu należytej staranności (przy uwzględnieniu profesjonalnego charakteru działalności Banku). Pamiętać przy tym cały czas należy, że chodzi tu o obowiązek informacyjny, tj. aby klient miał pełną informację, która przede wszystkim pozwoli mu na ocenę wysokości jego zobowiązania oraz na porównanie oferty z ofertami innych kredytodawców. W umowie kredytu gotówkowego (...) nr (...)- (...) w pkt. 4 umowy zawarta została informacja dotycząca rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania oraz całkowitej kwoty do zapłaty. Wszystkie niezbędne dane liczbowe zostały szczegółowo i prawidłowo opisane. Nadto, co do zasady, poprawnie wyliczono (...). Kredytobiorca nie został tym sposobem pozbawiony możliwości porównania atrakcyjności oferty z innymi, w drodze porównania wskaźnika (...).

Dodatkowo niezasadne są zarzuty w świetle których zakazane jest pobieranie odsetek od części kapitału przeznaczonej na sfinansowanie kosztów. W ocenie Sądu zasadnym jest pogląd, zgodnie z którym jeżeli umowa nie określa przeznaczenia pożyczki, konsument może, część kapitału pożyczki dobrowolnie przekazać na pokrycie kosztów związanych z umową o kredyt konsumencki. Przywołać należy również definicję terminu „stopa oprocentowania kredytu” zawartą w art. 5 pkt 10 u.k.k., zgodnie z którą stopa oprocentowania to wyrażona jako stałe lub zmienne oprocentowanie stosowane do wypłaconej kwoty na podstawie umowy o kredyt w stosunku rocznym. W ocenie Sądu pojęcie wypłaconej kwoty, o której mowa w art. 5 pkt 10 u.k.k., obejmuje także część kapitału kredytu przeznaczoną na sfinansowanie kosztów związanych z tym kredytem. Jak słusznie wskazuje się w doktrynie za powyższym wnioskiem przemawia wykładnia językowa omawianego przepisu. Przepis ten nie wymaga, aby wypłata nastąpiła do rąk konsumenta. Wypłata może być zatem dokonana również w celu pokrycia zobowiązań konsumenta (w tym zobowiązań do zapłacenia kosztów związanych z kredytem). Wniosek ten jawi się jako uprawniony również w oparciu o wykładnię systemową. Zauważyć należy, że na tle przepisów o kredycie bankowym przyjmuje się, że odsetki nalicza się od całości kapitału kredytu, niezależnie od sposobu wypłacenia tego kapitału (do rąk konsumenta, na spłatę jego zobowiązań itd.). (zob. T. Czech (w:) Kredyt konsumencki. Komentarz, wyd. II, Warszawa 2018, art. 5.).

Na uwzględnienie nie zasługiwał również zarzut naruszenia przez pozwanego art. 30 ust. 1 pkt 6 u.k.k. Postanowienia pkt. 5 umowy czynią zadość obowiązkowi informacyjnemu z art. 30 ust. 1 pkt 6 u.k.k. Wskazano tu bowiem kwotowo wartość oprocentowania stopą zmienną tj. 7,20 % oraz zasady zmiany tej stopy.

Powyższe prowadzi do wniosku, że powód nie naruszył obowiązków wynikających z art. 30 ust. 1 pkt 10 u.k.k, który zobowiązuje kredytodawcę do zawarcia informacji o innych kosztach, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt konsumencki, w szczególności o opłatach, w tym opłatach za prowadzenie jednego lub kilku rachunków, na których są zapisywane zarówno transakcje płatności, jak i wypłaty, łącznie z opłatami za korzystanie ze środków płatniczych zarówno dla transakcji płatności, jak i dla wypłat, prowizjach, marżach oraz kosztach usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, jeżeli są znane kredytodawcy, oraz warunki, na jakich koszty te mogą ulec zmianie.

W ocenie Sądu informacje udzielone przez Bank są wystarczające, bowiem wskazano w umowie, że raty są płatne w terminach do dnia 12 dnia każdego miesiąca, oznaczono ich wysokość, jak również że wpłaty zaliczane są na poczet należności w następującej kolejności: prowizje i opłaty, odsetki od zadłużenia przeterminowanego, odsetki zapadłe, przeterminowane raty kapitałowe zadłużenie, zadłużenie z tytułu kredytu.

Nadto biorąc pod kwotę udzielonego pozwanym kredytu nie można zgodzić się, iż wysokość prowizji określona na 4.891,74 złotych jest nieuzasadniona. Podkreślić należ, że prowizja pobierana jest za czynności banku związane z udzieleniem kredytu, oceną zdolności kredytowej, kosztów związanych z zawarciem umowy, obsługą kredytu, administrowaniem bazą danych. Biorąc pod uwagę powyższe pod uwagę, nie można przyjąć iż prowizja jest zbyt wysoka ( stanowi 5% kwoty udzielonego kredytu).

W przedmiotowej sprawie nie zostały zatem spełnione przesłanki uzasadniające skorzystanie z sankcji kredytu darmowego.

Mając powyższe na względzie Sąd orzekł jak w pkt. 1 wyroku.

O odsetkach ustawowych za opóźnienie Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 2 k.c. od dnia wniesienia pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym.

O kosztach procesu sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., statuującego zasadę odpowiedzialności za wynik procesu i obciążył pozwanych – jako przegrywających proces – obowiązkiem zwrotu na rzecz powoda poniesionych przez niego kosztów procesu, na które złożyły się koszty zastępstwa procesowego w kwocie 5417 zł, opłata sądowa w kwocie 5.123 zł. Ponadto stosownie do art. 98 § 1 ¹ k.p.c. Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie, za czas od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Mirosława Makowska

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełn. pozwanych r.pr. D. K..

Mirosława Makowska