Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 września 2024 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział I Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący	Sędzia Mirosława Makowska
Protokolant	Sek. sąd Anna Frankowska

po rozpoznaniu w dniu 23 sierpnia 2024 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w K.

przeciwko A. B. (1) i P. B.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanych A. B. (1) i P. B. solidarnie na rzecz powoda (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w K. kwotę 167.967,72 (sto sześćdziesiąt siedem tysięcy dziewięćset sześćdziesiąt siedem 72/100) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty 121.794,29 (sto dwadzieścia jeden tysięcy siedemset dziewięćdziesiąt cztery 29/100) złotych od dnia 13 stycznia 2024 roku do dnia zapłaty, z zastrzeżeniem prawa pozwanych do powoływania się w toku egzekucji zasądzonego od nich świadczenia pieniężnego na ograniczenie odpowiedzialności do wysokości wartości spadku nabytego po A. B. (2).

2.  nie obciąża pozwanych obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz powoda.

Sygn. akt I C 1138/24

UZASADNIENIE

( do pkt.2 sentencji wyroku z dnia 13 września 2024 roku )

W pozwie z dnia 21 lutego 2024 roku powód (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w K. wnosił o zasądzenie od pozwanych A. B. (1) i P. B. solidarnie na rzecz powoda (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w K. kwotę 167.967,72 (sto sześćdziesiąt siedem tysięcy dziewięćset sześćdziesiąt siedem 72/100) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty 121.794,29 (sto dwadzieścia jeden tysięcy siedemset dziewięćdziesiąt cztery 29/100) złotych od dnia 13 stycznia 2024 roku do dnia zapłaty, z zastrzeżeniem prawa pozwanych do powoływania się w toku egzekucji zasądzonego od nich świadczenia pieniężnego na ograniczenie odpowiedzialności do wysokości wartości spadku nabytego po A. B. (2). (k.- 1-8)

Na rozprawie w dniu 23 sierpnia 2024 roku pozwana A. B. (1) oświadczyła, że nie podpisywała się pod umową kredytową zawartą w dniu 10 sierpnia 2016 roku przez jej męża A. B. (2). Okazało się, że zmarły mąż A. B. (2) zaciągnął także jeszcze jeden kredyt i aktualnie pozostaje do spłaty kwota 120.000 złotych. Dnia 21 maja 2020 roku zmarł A. B. (2) i spadkobiercami zgodnie z postanowieniem Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 25 listopada 2020 roku, sygn. akt I Ns 421/20 zostali pozwani : A. B. (1) i małoletni syn P. B.. Dopiero po przyjęciu spadku pozwana dowiedziała się o tym, że są zaciągnięte kredyty przez męża. Około roku przed śmiercią męża pozwana nie zamieszkiwała z nim. Zmarły pracował w banku i miał problemy z alkoholem. Pozwana nie uchyla się od spłaty kredytu i około roku dom objęty kredytem hipotecznym został wystawiony na sprzedaż. Pozwana A. B. (1) zwróciła się do sądu rodzinnego o zgodę by sprzedać dom z części syna.

Pozwana wnosiła o zwolnienie jej od kosztów sądowych.

(protokół z rozprawy z dnia 23 sierpnia 2024 roku, zeznania powódki k.-83, 83 verte, postanowienie k.-32)

W przedmiotowej sprawie, w ocenie Sądu, zaistniały przesłanki do zastosowania art. 102 kpc w zakresie nie obciążania pozwanych kosztami procesu.

O kosztach procesu Sąd orzekł na mocy art. 102 kpc, który stanowi, że w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami.

Regulacja zawarta w cytowanym przepisie stanowi odstępstwo od zasady odpowiedzialności za wynik postępowania i jest zarazem podkreśleniem przez ustawodawcę przyjętej w Kodeksie postępowania cywilnego zasady słuszności przy orzekaniu o kosztach procesu. Stanowi ona pewnego rodzaju wentyl bezpieczeństwa dla podmiotów, które byłyby zobowiązane do zwrotu kosztów na zasadzie art. 98 kpc, jeżeli w szczególnie uzasadnionych wypadkach względy słuszności przemawiają za tym, aby takiej strony nie obciążać kosztami w całości lub w części (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 2013 roku, II CZ 154/12, L.).

Z brzmienia omawianego przepisu wynika, że sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej kosztami w ogóle. Uprawnienie sądu nie jest tu jednak dowolne, na co wskazuje przyjęte w tym przepisie sformułowanie "w wypadkach szczególnie uzasadnionych". Użyte sformułowanie oznacza, że przy stosowaniu tej regulacji sąd nie może dokonywać wykładni rozszerzającej i sąd powinien, stosując ten przepis, mieć na uwadze konkretny stan faktyczny występujący w sprawie (por wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 26 września 2013 roku, I ACa 466/13; postanowienie Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 3 maja 2014 roku, I ACz 294/14, niepubl.).

Zgodnie z przyjętą linią orzecznictwa, przez sformułowanie "w wypadkach szczególnie uzasadnionych", należy rozumieć takie sytuacje, które wskazują, że ponoszenie kosztów pozostawało w sprzeczności z powszechnym odczuciem sprawiedliwości oraz zasadami współżycia społecznego. Przykładowo wskazuje się, że należą do nich okoliczności związane z przebiegiem sprawy – charakter zgłoszonego roszczenia, jego znaczenie dla strony, subiektywne przekonanie o zasadności roszczenia, przedawnienie roszczenia oraz leżące poza procesem – sytuacja majątkowa i życiowa strony. Należy jednak podkreślić, że ocena, czy takie wypadki wystąpiły w konkretnej sprawie, należy do sądu, który powinien dokonać jej na podstawie całokształtu okoliczności sprawy, przy uwzględnieniu zasad współżycia społecznego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 2013 roku., V CZ 124/12, L.). Istotnym jest również, że sama sytuacja ekonomiczna strony, która uzasadniałaby przyjęcie, że nie jest ona bez uszczerbku utrzymania dla siebie i rodziny ponieść kosztów procesu, nie stanowi sama przez się szczególnie uzasadnionego wypadku, o którym jest mowa w art. 102 kpc (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w L. z dnia 14 sierpnia 2013 roku, I ACa 271/13, L.; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 21 listopada 2013 r., I ACa 672/13, L.; wyrok Sądu Apelacyjnego w L. z dnia 4 czerwca 2014 roku, I ACa 132/14, L.; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 13 czerwca 2014 r., I ACa 44/14, L.).

Z powyższego wynika zatem, że odstąpienie od obciążania strony przegrywającej sprawę kosztami procesu poniesionymi przez jej przeciwnika procesowego jest możliwe jedynie w wypadkach szczególnie uzasadnionych, czyli wówczas, gdy z uwagi na okoliczności faktyczne konkretnej sprawy zastosowanie ogólnych zasad odpowiedzialności za wynik procesu byłoby sprzeczne z zasadą słuszności. Podstawą do takiej oceny może być zachowanie się strony w procesie, jak i jej sytuacja pozaprocesowa, przy czym zła sytuacja finansowa, stanowiąca podstawę do zwolnienia strony od obowiązku uiszczenia kosztów sądowych, nie wyczerpuje sama w sobie przesłanek zastosowania art. 102 kpc, a przepis ten, z uwagi na swój szczególny charakter, nie może być wykładany rozszerzająco i wyklucza uogólnienie (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 7 czerwca 2017 roku, I ACa 24/17, L.; wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 21 kwietnia 2017 roku, VI ACa 1830/15, L.; wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 30 marca 2017 roku, I ACa 711/16, L.; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 15 lipca 2016 roku, III APa 10/16, L.; wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 26 sierpnia 2016 roku, I ACa 274/16, L.).

Zakwalifikowanie konkretnego przypadku jako „szczególnie uzasadnionego” w rozumieniu art. 102 k.p.c. wymaga rozważenia całokształtu okoliczności sprawy, łączących się z charakterem żądania poddanego pod osąd, przy uwzględnieniu zasad współżycia społecznego. Pojęcie wypadek szczególny powinno być zatem rozumiane ściśle, jako rzeczywiście wyjątkowe, niecodzienne okoliczności przedmiotowe lub podmiotowe sprawy, uzasadniające, ze względów słuszności i zasad współżycia społecznego, nie obciążenie strony przegrywającej kosztami procesu bądź zasądzenie od niej jedynie części tych kosztów.

W niniejszej sprawie pozwana nie uchyla się od spłaty długu o którym dowiedziała się po przejęciu spadku. To, że pozwana deklaruje okoliczność spłaty długu zaciągniętego przez jej zmarłego męża daje podstawy do tego by zakwalifikować ten przypadek jako „szczególnie uzasadniony”. Zasady współżycia społecznego sprzeciwiałyby się obciążeniu strony przegrywającej kosztami procesu. Podkreślić należy, że pozwanymi są matka i jej małoletni syn, którzy ponoszą następstwa decyzji spadkodawcy.

Sędzia Mirosława Makowska

ZARZĄDZENIE

1.  Odnotować zwrot w kontrolce terminowości sporządzania uzasadnień;

2.  Odpis postanowienia wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powoda.

Sędzia Mirosława Makowska