Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 marca 2025 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział I Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący	Sędzia Adam Bojko
Protokolant	sekr. sąd. Angelika Szeszko

po rozpoznaniu w dniu 18 marca 2025 r. w Piotrkowie Trybunalskim
na rozprawie

sprawy z powództwa R. M.

przeciwko A. P.

o zapłatę 101 325,44 zł

1.  zasądza od pozwanej A. P. na rzecz powoda R. M. kwotę 50 662,72 zł (pięćdziesiąt tysięcy sześćset sześćdziesiąt dwa złote 72/100) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 8 stycznia 2024 roku do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo w pozostałej części;

3.  zasądza od pozwanej A. P. na rzecz powoda R. M. kwotę 2 533,50 zł (dwa tysiące pięćset trzydzieści trzy złote 50/100) tytułem zwrotu kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 1163/24

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym w dniu 18 marca 2024 r. powód R. M. zażądał zasądzenia od pozwanej A. P. w postępowaniu upominawczym kwoty 101 325,44 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 8 stycznia 2024 r. do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że kwota dochodzona pozwem została przez niego uiszczona na rzecz (...) Banku (...) S.A. jako dłużnika solidarnego z tytułu poręczenia spłaty należności w związku z zawartymi przez pozwaną umowami kredytu w dniach 4 sierpnia 2005 r. i 22 listopada 2007 r.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa podnosząc, że jest ono nieuzasadnione uwzględniając wszelkie rozliczenia stron, w tym zakres spłaconych przez pozwaną wspólnych zobowiązań oraz przeznaczenie środków otrzymanych z kredytów, a ponadto powinno być przedmiotem rozliczenia w postępowaniu o podział majątku wspólnego, które zamierza zainicjować.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Strony pozostawały w związku małżeńskim od 9 września 2000 r.

/niesporne/

W dniu 6 listopada 2013 r. strony zawarły umowę majątkową małżeńską, w której wyłączyły wspólność ustawową małżeńską.

/dowód: odpis aktu notarialnego Rep. A Nr (...) k. 21 - 22/

Wyrokiem z dnia 24 września 2015 r. Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim rozwiązał małżeństwo stron przez rozwód. Wyrok uprawomocnił się z dniem 16 października 2015 r. Po rozwodzie pozwana wróciła do poprzedniego nazwiska.

/dowód: odpis wyroku z 24.09.2015 r., sygn. akt I C 1025/15 k. 23, zeznania powoda k. 144 – 144 odwrót, k. 143 – 143 odwrót/

W dniu 8 września 2005 r. pomiędzy (...) Bankiem (...) S.A. w W., a pozwaną prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą P.P.H.U. (...) A. M. został zwarty aneks nr (...) do umowy kredytu inwestycyjnego nr 202- (...) z dnia 4 sierpnia 2005 r. Na podstawie aneksu spłata kredytu została zabezpieczona m.in. poręczeniem udzielonym przez powoda. Ponadto powód wyraził zgodę na zawarcie aneksu przez pozwaną.

/dowód: aneks nr (...) do umowy kredytu inwestycyjnego k. 9 -9 odwrót/

W dniu 22 listopada 2007 r. pomiędzy (...) Bankiem (...) S.A. w W., a pozwaną prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą P.P.H.U. (...) A. M. została zwarta umowa kredytu obrotowego nieodnawialnego w walucie polskiej nr 202- (...)/I./ (...). Na podstawie umowy Bank udzielił pozwanej kredytu w kwocie 150 000 zł na okres od 22 listopada 2007 r. do 21 listopada 2010 r. Zabezpieczeniem spłaty kredytu było m. in. poręczenie udzielone przez powód. Powód wyraził ponadto zgodę na zawarcie umowy przez pozwaną.

/dowód: umowa kredytu obrotowego nieodnawialnego k. 12 -16/

Powód wyraził zgodę na zawarcie przez pozwaną umowy kredytowej z dnia 4 sierpnia 2005 r. Za środki uzyskane tytułem obu kredytów pozwana nabyła prawo użytkowania wieczystego działki nr (...) o powierzchni 0,2747 ha, położonej w K. W., gmina S. oraz prawo odrębnej własności budynków znajdujących się na nieruchomości, dla których w Sądzie Rejonowym w Piotrkowie Trybunalskim została założona księga wieczysta nr (...), w celu prowadzenia na nieruchomości szwalni, a ponadto nabyła maszyny szwalnicze oraz wyposażenie szwalni.

/dowód: wydruk treści księgi wieczystej nr (...) k. 45 – 51 odwrót, zeznania powoda k. 144 – 144 odwrót, k. 143 – 143 odwrót/

W dniu 5 czerwca 2013 r. pomiędzy (...) Bankiem (...) S.A. w W., a pozwaną została zawarta umowy ugody, w której pozwana zobowiązała się spłacić zadłużenie z tytułu umowy kredytu inwestycyjnego z dnia 4 sierpnia 2005 r. wynoszące 151 176,81 zł w 24 ratach miesięcznych, poczynając od czerwca 2013 r. Umowy ugody została podpisana przez powoda jako poręczyciela.

/dowód: umowa ugody z 5.06.2013 r. k. 10 – 11/

Nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 13 grudnia 2016 r. w sprawie sygn. akt X GNc 1645/16 Sąd Okręgowy w Łodzi nakazał pozwanym A. M., R. M. i A. K., aby zapłacili solidarnie powodowi (...) Bankowi (...) S.A. w W. kwotę 126 569,02 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP, ale nie wyższej niż odsetki maksymalne za opóźnienie, od kwoty 47 628,28 zł od dnia 16 listopada 2016 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 1 617 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Nakaz zapłaty został zaopatrzony w klauzulę wykonalności.

/dowód: nakaz zapłaty z 13.12.2016 r. z klauzula wykonalności k. 17 – 17 odwrót/

Nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 8 marca 2017 r. w sprawie sygn. akt II Nc 24/17 Sąd Okręgowy w Łodzi nakazał pozwanym A. P. i R. M., aby zapłacili solidarnie powodowi (...) Bankowi (...) S.A. w W. kwotę 166 392,92 zł wraz z odsetkami w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP, ale nie wyższymi od odsetek maksymalnych za opóźnienie, od kwoty 54 129,50 zł od dnia 16 listopada 2016 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 2 080 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Nakaz zapłaty został zaopatrzony w klauzulę wykonalności.

/dowód: nakaz zapłaty z 8.03.2017 r. z klauzula wykonalności k. 19 – 19 odwrót/

Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Piotrkowie Trybunalskim J. K. w sprawie Km 1074/17 prowadzi egzekucję przeciwko dłużnikom A. P., R. M. i A. K. na podstawie nakazu zapłaty Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 13 grudnia 2016 r., sygn. akt X GNc 1645/16, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności. W postępowaniu egzekucyjnym na miejsce dotychczasowego wierzyciela wstąpiła (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Wierzytelności we W..

/dowód: zawiadomienie o wstąpieniu do postępowania k. 24/

Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Piotrkowie Trybunalskim J. K. w sprawie Km 1227/17 prowadzi egzekucję przeciwko dłużnikom A. P. i R. M. na podstawie nakazu zapłaty Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 8 marca 2017 r., sygn. akt II Nc 24/17, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności.

/dowód: zaświadczenie o dokonanych wpłatach k. 37/

W okresie od 28 listopada 2013 r. do 28 listopada 2014 r. powód uiścił wierzycielowi (...) Bankowi (...) S.A. w W. kwotę 10 581 zł tytułem spłaty zadłużenia wynikającego z umowy kredytowej z dnia 22 listopada 2007 r., a w okresie od 3 lutego 2014 r. do 21 lutego 2017 r. powód uiścił wierzycielowi (...) Bankowi (...) S.A. w W. kwotę 19 555 zł tytułem spłaty zadłużenia wynikającego z umowy kredytowej z dnia 4 sierpnia 2005 r.

/dowód: potwierdzenia wykonanej operacji k. 25 – 34/

W dniu 2 czerwca 2023 r. powód uiścił wierzycielowi (...)Niestandaryzowanemu Sekurytyzacyjnemu Funduszowi Inwestycyjnemu Zamkniętemu Wierzytelności we W. kwotę 20 000 zł tytułem spłaty zadłużenia wynikającego z umowy kredytowej z dnia 4 sierpnia 2005 r.

/dowód: potwierdzenie wykonania przelewu k. 35/

W postępowaniu egzekucyjnym w sprawie Km 1074/17 wyegzekwowano od powoda kwotę 15 456,48 zł.

/dowód: zaświadczenie o dokonanych wpłatach k. 36 – 36 odwrót/

W postępowaniu egzekucyjnym w sprawie Km 1227/17 wyegzekwowano od powoda kwotę 35 732,96 zł.

/dowód: zaświadczenie o dokonanych wpłatach k. 37 – 37 odwrót/

Pismem doręczonym w dniu 22 grudnia 2023 r. powód wezwał pozwaną do zapłaty kwoty 101 325,44 zł w terminie 14 – stu dni.

/dowód: wezwanie do zapłaty k. 38 -40 odwrót, potwierdzenie nadania k. 41, śledzenie przesyłek k. 42/

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest częściowo zasadne.

Zgodnie z art. 518 § 1 pkt 1 k.c. osoba trzecia, która spłaca wierzyciela, nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty, jeżeli płaci cudzy dług, za który jest odpowiedzialna osobiście albo pewnymi przedmiotami majątkowymi.

Poręczyciel wstępuje z mocy ustawy w prawa zaspokojonego wierzyciela do wysokości spełnionego świadczenia i może żądać od dłużnika głównego wszystkiego, co sam świadczył wierzycielowi z tytułu długu głównego na podstawie art. 518 § 1 pkt 1 k.c. (wyrok SN z 21 kwietnia 2016 r., III CSK 245/15, OSNC-ZD 2018, Nr A, poz. 6). Chociaż poręczyciel odpowiada jak współdłużnik solidarny, to jednak w razie spełnienia przez niego świadczenia zastosowanie ma art. 518 § 1 pkt 1 k.c., a nie art. 376 § 1 k.c. (wyrok SN z 12 września 2019 r., V CSK 283/18, L.).

Zgodnie z ustalonym stanem faktycznym powód był poręczycielem zobowiązań pozwanej wynikających z umów kredytowych z dnia 4 sierpnia 2005 r. i 22 listopada 2007 r. oraz dokonał spłaty obu długów do kwoty 101 325,44 zł. Pozwana zaciągnęła jednak oba zobowiązania w trakcie pozostawania przez strony w ustroju wspólności ustawowej małżeńskiej, za zgodą powoda. Środki z kredytu zostały przeznaczone na nabycie składników majątku wspólnego stron. Jak bowiem stanowi art. 31 § 1 zdanie 1 k.r.o. wspólność majątkowa małżeńska obejmuje przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. W konsekwencji o zaliczeniu ich do określonego majątku nie decyduje samo oświadczenie małżonka dokonującego czynności prawnej. Sąd Najwyższy w utrwalonym orzecznictwie wyraża pogląd o bezskuteczności złożonych przez małżonków oświadczeń, których treścią było włączenie nieruchomości do określonego majątku, nawet wtedy gdy oświadczenia te zawarte były w akcie notarialnym (postanowienie SN z: 18.1.2008 r., V CSK 355/07, L.; 2.3.2012 r., II CSK 363/11, L.; 5.12.2014 r., III CSK 45/14, L.; 26.4.2018 r., IV CSK 570/17, L.; 11.6.2019 r., I CSK 778/18, L.).

Jak stanowi art. 41 § 1 k.r.o. jeżeli małżonek zaciągnął zobowiązanie za zgodą drugiego małżonka, wierzyciel może żądać zaspokojenia także z majątku wspólnego małżonków.

Małżonek dłużnika niebędący dłużnikiem osobistym, który odpowiada z majątku wspólnego, na podstawie przepisów art. 41 k.r.o. nie staje się dłużnikiem w znaczeniu prawa materialnego także z chwilą nadania przeciwko niemu klauzuli wykonalności na podstawie art. 787 k.p.c. (wyrok SN z 4 listopada 2010 r., IV CSK 141/10, L.). Staje się on z tą chwilą tzw. dłużnikiem egzekwowanym (postanowienie SN z 13 czerwca 2001 r., II CKN 498/00, L.). Na małżonku dłużnika ciąży własne, wynikające z komentowanego artykułu zobowiązanie, polegające na znoszeniu ( pati) egzekucji prowadzonej przez wierzyciela z majątku wspólnego (uchwała SN z 8.11.2019 r., III CZP 36/19, OSNC 2020, Nr 10, poz. 82).

W przypadku gdy dług zaciągnięty przez jednego z małżonków w czasie trwania wspólności ustawowej został zużyty na majątek wspólny i spłacony w okresie pomiędzy ustaniem wspólności, a podziałem majątku wspólnego, to tak spłacona należność przestaje być długiem i przekształca się w roszczenie o zwrot nakładów na rzecz tego małżonka, który dokonał zapłaty. Roszczenie takie podlega rozliczeniu na podstawie art. 45 k.r.o. (postanowienie SN (7) z 5 grudnia 1978 r., III CRN 194/78, L.).

Do rozstrzygnięcia w postępowaniu o podział majątku wspólnego o długach związanych z majątkiem wspólnym i ciążących na obojgu małżonkach, które spłacił jeden z małżonków z własnych środków po ustaniu wspólności ustawowej, stosuje się odpowiednio przepisy art. 686 w zw. z art. 567 § 3 KPC (postanowienie SN z 9 września 1976 r., III CRN 83/76, OSPiKA 1977, Nr 9, poz. 157). Ze względu na treść art. 618 § 3 w zw. z art. 567 § 3 i art. 688 k.p.c. małżonek ten nie może dochodzić roszczeń z tego tytułu po zapadnięciu prawomocnego postanowienia o podziale majątku wspólnego (uchwała SN z 19 grudnia 1977 r., III CZP 85/77, OSNCP 1978, Nr 9, poz. 90).

Z art. 686 w zw. z art. 618 § 2 k.p.c. wynika, że z chwilą wszczęcia postępowania o dział spadku kształtuje się i utrwala wyłączna właściwość sądu prowadzącego postępowanie działowe w zakresie wszystkich roszczeń przewidzianych w tym przepisie. Dochodzi także do obligatoryjnej, ustawowej kumulacji roszczeń wymienionych w art. 686 KPC, w związku z czym odrębne postępowanie w sprawach dotyczących tych roszczeń nie może się toczyć; sprawy będące w toku są przekazywane do sądu prowadzącego postępowanie działowe lub łączone z tą sprawą (postanowienie SN z 30 czerwca 2022 r., III CZ 243/22, L.).

Powód dokonując jako poręczyciel spłaty długu pozwanej w kwocie 101 325,44 zł, dokonał zarazem spłaty długu obciążającego majątek wspólny stron. W związku ze spłaconym przez powoda długiem majątku wspólnego z jego majątku osobistego, przysługuje mu przeciwko pozwanej roszczenie o zwrot nakładu z majątku osobistego na majątek wspólny. Nakład powoda na majątek wspólny stron wynosi 101 325,44 zł. W związku zasadą równych udziałów małżonków w majątku wspólnym określoną w art. 43 § 1 k.r.o. pozwana jest zobowiązana zwrócić powodowi połowę poczynionego przez niego nakładu na majątek wspólny tj. kwotę 50 662,72 zł. Dodatkowo należy wskazać, że odpowiedzialność małżonków za długi zaciągnięte przez jednego z nich za zgodą drugiego małżonka jest odpowiedzialnością solidarną (art. 370 k.c.). Jak natomiast stanowi art. 376 § 1 k.c. jeżeli jeden z dłużników solidarnych spełnił świadczenie, treść istniejącego pomiędzy współdłużnikami stosunku prawnego rozstrzyga o tym, czy i w jakich częściach może on żądać zwrotu od współdłużników. Jeżeli z treści tego stosunku nie wynika nic innego, dłużnik, który świadczenie spełnił, może żądać zwrotu w częściach równych.

Ponieważ do daty zamknięcia rozprawy nie doszło do wszczęcia postępowania o podział majątku wspólnego stron, roszczenie powoda mogło być rozpoznane w postepowaniu procesowym.

O odsetkach za opóźnienie Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 455 k.c.

Zgodnie z art. 455 k.c. jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony, ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania.

Niezwłoczne spełnienie świadczenia oznacza jego spełnienie bez nieuzasadnionej zwłoki (w normalnym toku rzeczy). O tym, czy świadczenie zostało spełnione niezwłocznie, a zatem należycie, rozstrzygają okoliczności konkretnego przypadku, oceniane zgodnie z ogólną zasadą art. 354 k.c.

Termin spełnienia świadczenia dochodzonego przez powoda nie jest oznaczony, ani nie wynika z właściwości zobowiązania, w związku z czym świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu pozwanej do wykonania.

Powód przed wszczęciem procesu wezwał pozwaną do zaspokojenia dochodzonego roszczenia w terminie 14 -stu dni, który upłynął w dniu 7 stycznia 2024 r. W związku z tym o dnia następnego istnieje stan opóźnienia w spełnieniu zasądzonego świadczenia, a w konsekwencji powodowi przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie w spełnieniu świadczenia.

W pozostałej części powództwo było niezasadne i podlegało oddaleniu. Obejmowało bowiem zwrot nakładu przekraczającego udział pozwanej w majątku wspólnym.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 zdanie pierwsze k.p.c. w zw. z art. 98 § 2 k.p.c., dokonując ich stosunkowego rozdzielenia, albowiem żądanie powódki zostało uwzględnione w części wynoszącej 50 %, a obrona pozwanej w części wynoszącej 50 %.

Niezbędne koszty procesu poniesione przez powoda wyniosły 10 484 zł i obejmują opłatę sądową od pozwu w kwocie 5 067 zł, wynagrodzenie pełnomocnika będącego adwokatem w kwocie 5 400 zł, odpowiadającej stawce minimalnej określonej w § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (tj. Dz. U. z 2023 r. poz. 1964 ze zm.) oraz wydatek w kwocie 17 zł w związku z koniecznością uiszczenia opłaty skarbowej od dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa.

Niezbędne koszty procesu poniesione przez pozwaną wyniosły 5 417 zł i obejmują wynagrodzenie pełnomocnika będącego adwokatem w kwocie 5 400 zł oraz wydatek w kwocie 17 zł w związku z koniecznością uiszczenia opłaty skarbowej od dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa.

W związku z wygraniem przez każdą stronę procesu w takiej samej części, poniesione przez strony koszty zastępstwa procesowego znoszą się wzajemnie, natomiast uiszczona przez powoda opłata sądowa od pozwu, podlega podziałowi pomiędzy stronami po połowie, w związku z czym zasądzono od pozwanej na rzecz powoda kwotę 2 533,50 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Od powyższej kwoty powodowi należą się ponadto odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty stosownie do art. 98 § 1 ¹ zdanie 1 k.p.c.

ZARZĄDZENIE

(...)