Portal Orzeczeń

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym w dniu 22 czerwca 2012 roku do Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. powódka M. P. (1) wniosła o zasądzenia od pozwanego P. W. kwoty 150.000 zł. tytułem zadośćuczynienia za śmierć syna M. K. (1) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wymagalności. Wniosła również o zasądzenie od pozwanego kosztów procesu według norm.

W uzasadnieniu swojego stanowiska powódka wskazała, że pozwany prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. został skazany za to, że w dniu 2 sierpnia 2011 roku bijąc i kopiąc syna powódki M. K. (1) spowodował u niego obrażenia ciała skutkujące zgonem syna powódki. Powódka wskazała, że w wyniku zaistniałego zdarzenia doznała silnego szoku nerwowego, a śmierć syna spowodowała pogorszenie sytuacji zdrowotnej i materialnej powódki.

Powódka wskazała, że ze zmarłym synem pozostawała w bardzo bliskich relacjach, syn pomagał powódce materialnie i w opiece nad niepełnosprawną siostrą.

Powódka podała jako podstawę prawną dochodzonego roszczenia przepis art. 446 par. 4 kc.

Postanowieniem wydanym dnia 9 sierpnia 2012 roku Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. stwierdził swoją niewłaściwość i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w Piotrkowie Tryb.

W odpowiedzi na pozew złożonej w dniu 2 listopada 2012 roku pozwany wniósł o oddalenie powództwa i umorzenie kosztów postępowania.

Pozwany wskazał, że zmarły M. K. (1) od 10 lat nie mieszkał z matką, lecz ze swoją konkubiną, z którą prowadził wspólne gospodarstwo domowe, poza tym nie zostało wykazane, gdzie zmarły pracował i czy w ogóle pracował. Pozwany podniósł również, że stan zdrowia powódki nie został poparty żadnymi dowodami, poza tym mimo iż powódka wskazała, że była emocjonalnie związana z synem, życzyła mu niejednokrotnie śmierci, a złożony pozew zmierza jedynie do wzbogacenia się powódki.

Postanowieniem wydanym dnia 1 lutego 2013 roku Sąd ustanowił dla pozwanego pełnomocnika z urzędu. W toku postępowania powódka podtrzymywała swoje roszczenie.

Pozwany reprezentowany przez pełnomocnika wnosił o oddalenie powództwa.

Postanowieniem wydanym dnia 5 czerwca 2012 roku Sąd ustanowił dla powódki pełnomocnika z urzędu.

W piśmie procesowym złożonym w dniu 30 lipca 2013 roku powódka reprezentowana przez pełnomocnika wniosła o zasądzenie na swoją rzecz zadośćuczynienia w kwocie 150.000 zł. za naruszenie dobra osobistego wskutek śmierci najbliższego członka rodziny wraz z odsetkami od dnia złożenia pozwu do dnia zapłaty. Jako podstawę prawną dochodzonego roszczenia pełnomocnik powódki wskazała przepis art. 446 par. 4 kc.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

W dniu 2 sierpnia 2011 roku doszło do zdarzenia, w trakcie którego pozwany P. W. pobił syna powódki M. K. (1) i w następstwie doznanych obrażeń M. K. (1) zmarł w dniu 3 sierpnia 2011 roku. Prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb P. W. został skazany za czyn z art. 156 par. 3 kk na karę 4 lat pozbawienia wolności. Po uzyskaniu informacji o zgonie syna powódka była przesłuchiwana na Policji, gdzie zeznała między innymi, że zmarły syn miał skłonności do nadużywania alkoholu.

W chwili śmierci M. K. (1) był nietrzeźwy, wynik badania krwi i moczu dowodzi, że w okresie poprzedzającym zgon M. K. (1) spożywał napoje alkoholowe.

(dowód: wyrok z dnia 7 maja 2012 r. – k. 6, dokumenty w aktach IIIK 126/11 – protokół przesłuchania świadka M. P. – k. 12, 12v, opinia sądowo lekarska – k. 43, opinia sądowo lekarska – k. 157 – 15)

Pozwany uważa, ze cała sytuacja nie powinna mieć miejsca i ze działał pod wpływem emocji. Pozwany przeprosił rodzinę zmarłego za wyrządzoną im krzywdę i żałuje tego co się stało. Pozwany przed osadzeniem w Zakładzie Karnym nie pracował, otrzymywał zasiłek dla bezrobotnych. Posiada zadłużenie alimentacyjne i niespłacony kredyt w banku.

(dowód: zeznania pozwanego przesłuchanego w drodze pomocy sądowej – k. 262v, 263)

Przed tragicznym wydarzeniem, do którego doszło w dniu 2 sierpnia 2011 roku powódka mieszkała z mężem i dwójką dorosłych dzieci. Córka mieszkająca z powódką jest niepełnosprawna i wymaga opieki, a syn P. również mieszkający z powódką zajmował się pracą dorywczą. Dwoje innych dzieci mieszkało osobno ze swoimi rodzinami, w tym córka wraz z dziećmi mieszkała na tej samej ulicy, co powódka. Mąż powódki pracował zawodowo. Powódka nie pracowała, zajmując się domem i niepełnosprawną córką. Zmarły syn M. nie mieszkał z rodzicami, lecz z konkubiną. M. K. (1) pracował wówczas w firmie (...) i czasami wspomagał powódkę materialnie, dając jej kwoty około 400 – 500 zł., jednak nie w każdym miesiącu. Syn pracował też „na czarno” przy układaniu kostki brukowej. M. K. (1) mieszkał w mieszkaniu swojej narzeczonej i opłaty regulowała matka jego konkubiny. Zmarły syn, odwiedzając matkę pomagał jej w opiece nad siostrą, biorąc ją np. na spacer. M. K. (1) był bardzo uczynny, powódka była z nim silnie związana.

Po śmierci syna M. powódka „nie może się odnaleźć”, nie potrafi nawet ugotować obiadu. Przed śmiercią syna powódka leczyła się u neurologa i na nadciśnienie. Po śmierci syna zaczęła chodzić do psychologa. Powódka uczęszcza na terapię do Ośrodka Interwencji Kryzysowej przy starostwie Powiatowym w T. Od dnia 24.02.2012 r. Powódka skarży się na złe samopoczucie, obniżony nastrój, problemy ze snem, a nawet myśli samobójcze. Często jest płaczliwa, a bezpośrednio po śmierci syna zawsze ktoś musiał z nią być. Członkowie rodziny obawiali się nawet, że powódka może sobie coś zrobić. M. P. (1) często zamyśla się, popada w stany apatii, nie wykonuje zwykłych obowiązków domowych jak sprzątanie, gotowanie. Powódka leczyła się na zaburzenia depresyjne przed śmiercią syna, jednak jej stan psychiczny pogorszył się po śmierci M. K. (1). Powódka odczuwa takie dolegliwości jak, przygnębienie, apatia, zmniejszenie nastroju.

(dowód: zeznania powódki – nagranie min. od 00:01:49- 00:19:29 – płyta k. 55, protokół skrócony – k. 52,53 w związku z zeznaniami – nagranie min. od 00:01:10 – 00:09:06 – płyta k. 275, protokół skrócony – k. 273v, zeznania świadków – M. K. (2) – nagranie min. od 00:05:07 – 00:11:46 – płyta k. 97, protokół skrócony – k. 95v,96, A. P. – protokół k. 141, 142, A. L. – nagranie min. od 00:19:23 – 00:27:45 – płyta k. 161, protokół skrócony – k. 158, 159, K. piętek – nagranie min. od 00:02:12 – 00:10:47 – płyta k. 174, protokół skrócony – k. 171,172, zaświadczenie ze starostwa – k. 61, wypis z rejestru przyjęć – k. 115, 116)

Kiedy powódka leczyła się u neurologa, w 2010 roku zgłaszała lekarzowi problemy z długami, stany lękowe, nadużywanie alkoholu przez syna.

(dowód: zeznania świadka B. B. – G. – nagranie min. od 00:04:48 – 00:18:01 – płyta k. 161, protokół skrócony – k. 157, 158, kserokopia dokumentacji lekarskiej – k. 137 – 139)

Aktualnie, mimo upływu czasu powódka uczęszcza na wizyty do psychologa. Często odwiedza grób syna i ciągle nie może pogodzić się z jego śmiercią.

(dowód; zeznania powódki - nagranie min. od 00:01:10 – 00:09:06 – płyta k. 275, protokół skrócony – k. 273v)

Śmierć syna spowodowała wystąpienie u powódki przedłużonej reakcji żałoby o obrazie depresyjno – lękowym. Wymagała pomocy psychologicznej, mechanizmy obronne jej psychiki funkcjonują z osłabieniem. Powódka doświadczyła urazu, który wiązał się i nadal wiąże z przeżywaniem poczucia głębokiej straty, krzywdy, niesprawiedliwości, smutku, żalu i osamotnienia. Powódka leczyła się z powodu objawów nerwicowych jeszcze przed śmiercią syna. Jej mechanizmy obronne od wielu lat były osłabione, tym trudniej jest jej funkcjonować obecnie i poradzić sobie emocjonalnie ze śmiercią syna. Powódka mimo upływu czasu nie odzyskała spokoju wewnętrznego i emocjonalnej akceptacji utraty syna. W dalszym ciągu czuje się słaba psychicznie, niespokojna, doświadcza smutku i cierpienia oraz niezdolności do przeżywania radości i zadowolenia z życia. W związku z trwającymi zaburzeniami psychicznymi (reakcja mieszana lękowo- depresyjna) istnieje wskazanie do dalszego leczenia psychiatrycznego i w związku z tym u powódki występuje trwały uszczerbek na zdrowiu w wysokości 5%.

U powódki ciągle występują zaburzenia natury psychologicznej, które wymagały i nadal wymagają i będą wymagać wsparcia, terapii psychologicznej i farmakoterapii w warunkach ambulatoryjnych. U powódki występują cechy zachowań charakterystyczne dla rozwiniętych zaburzeń przystosowania emocjonalnego do rzeczywistości w wyniku doświadczenia urazu psychicznego. Ma to bezpośredni związek z sytuacją osobistą i rodzinną powódki wynikającą z doświadczenia śmierci syna. Stwierdzone zmiany mają charakter nieodwracalny i mają oraz będą miały niekorzystny wpływ na dalsze życie psychofizyczne powódki.

(dowód: opinia biegłego psychologa M. P. – k. 179 – 181, opinia biegłego psychiatry B. J. – k. 195 - 197)

W zakresie neurologii, zarówno przed śmiercią syna, jak i po śmierci, u powódki nie wystąpiły odchylenia od stanu prawidłowego. Z neurologicznego punktu widzenia u powódki nie wystąpił uszczerbek na zdrowiu.

(dowód: opinia biegłego neurologa B. J. – S. – k. 232, 233)

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie wskazanych dowodów.

Sąd zważył co następuje

Powództwo co do zasady zasługuje na uwzględnienie.

Bezspornym jest, że pozwany prawomocnym wyrokiem karnym został skazany za pobicie syna powódki M. K. (1), powodując u niego obrażenia stanowiące ciężki uszczerbek na zdrowiu w postaci choroby realnie zagrażającej życiu, tj. za czyn z art. 156 § 3 kk. W wyniku doznanych obrażeń syn powódki zmarł.

Przepis art. 11 kpc stanowi, że ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu cywilnym.

W kontekście powyższego odpowiedzialność pozwanego za skutki zdarzenia, do którego doszło w dniu 2 sierpnia 2011 roku nie budzi wątpliwości i jego odpowiedzialność w kontekście dochodzonego roszczenia wynika z art. 446 § 4 kc.

Zgodnie z powołanym przepisem Sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Przesłanki do wystąpienia z roszczeniem o zadośćuczynienie w trybie art. 446 § 4 kc są analogiczne jak przesłanki dochodzenia zadośćuczynienia pieniężnego określone w art. 445 kc, przy czym zadośćuczynienie przyznawane na podstawie art. 446 § 4 kc ma zrekompensować straty niemajątkowe wywołane przez śmierć najbliższego członka rodziny. W niniejszej sprawie chodzi niewątpliwie o krzywdę powódki spowodowaną cierpieniami związanymi ze śmiercią syna.

Zadośćuczynienie pieniężne ma na celu przede wszystkim złagodzenie tych cierpień. Obejmuje ono wszystkie cierpienia fizyczne i psychiczne, zarówno już doznane, jak i te, które zapewne wystąpią w przyszłości. Ma więc ono charakter całościowy i winno stanowić rekompensatę pieniężną za całą krzywdę doznaną przez poszkodowanego, ponieważ mowa jest o „odpowiedniej sumie tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę”, przyznawaną jednorazowo.

Przepisy kodeksu cywilnego nie zawierają żadnych kryteriów, jakie należy uwzględniać przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia pieniężnego, natomiast zostały one wypracowane przez judykaturę, zwłaszcza Sąd Najwyższy.

Określając wysokość zadośćuczynienia, Sąd powinien wziąć pod uwagę wszystkie okoliczności mające wpływ na rozmiar doznanej krzywdy, a zwłaszcza stopień i czas trwania cierpień fizycznych i psychicznych, wiek poszkodowanego, niemożność wykonywania zawodu.

Zadośćuczynienie z art. 445 kc ma więc przede wszystkim charakter kompensacyjny i tym samym jego wysokość musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwalną wartość. Wysokość ta nie może być jednak nadmierna w stosunku do doznanej krzywdy i aktualnych stosunków majątkowych społeczeństwa, a więc powinna być utrzymana w rozsądnych granicach (tak SN w wyroku z dnia 26 lutego 1962 r. , IV CR 902/61, OSNCP z 1963 r., poz. 105 OSP i KA z 1966 r., poz. 92 w wyroku z dnia 22 marca 1978 r., IV CR 79/79 niesporne).

Przytoczone orzecznictwo, wydane na gruncie art. 445 kc ma przez analogię zastosowanie do zadośćuczynienia przyznawanego na podstawie art. 446.

Na wysokość zadośćuczynienia będą miały wpływ takie okoliczności jak: stopień zażyłości pomiędzy zmarłym a osobami dochodzącymi zadośćuczynienia , możliwość pomocy w przyszłości , świadczona opieka , okoliczności powstania krzywdy, wiek zmarłego i poszkodowanego, intensywność cierpień , poczucie osamotnienia , rola jaką w rodzinie pełniła osoba zmarłego, charakter i rodzaj zaburzeń w prawidłowym funkcjonowaniu pozostałych członków rodziny.

Niewątpliwym jest, że tragiczna śmierć syna spowodowała u powódki poczucie krzywdy i osamotnienia. U powódki wystąpiła przedłużona reakcja żałoby o charakterze depresyjnym, co potwierdzili w swoich opiniach biegli psycholog i psychiatra. Powódka odczuwała i nadal odczuwa głęboką stratę, niesprawiedliwość, żal i czuje się osamotniona. Okoliczność, że powódka leczyła się z powodu objawów nerwicowych, jeszcze przed śmiercią syna, spowodowała, że jej mechanizmy obronne były osłabione i tym trudniej jest jej funkcjonować, poza tym mimo upływu czasu nie odzyskała spokoju wewnętrznego. W związku z trwającymi zaburzeniami psychicznymi u powódki istnieje wskazanie do dalszego leczenia psychiatrycznego i występuje u niej trwały uszczerbek na zdrowiu w wysokości 5 %. Zaburzenia natury psychologicznej, występujące u powódki mają bezpośredni związek z doświadczeniem śmierci syna, co wynika z niekwestionowanej opinii biegłego psychiatry. Należy również zauważyć, że stwierdzone u powódki zmiany mają charakter nieodwracalny i będą miały niekorzystny wpływ na dalsze życie psychofizyczne powódki.

Należy również zauważyć, że zmarły syn powódki, mimo iż mieszkał oddzielnie, bardzo często odwiedzał matkę, pomagał jej w obowiązkach domowych i w opiece nad niepełnosprawną córką, poza tym w miarę swoich możliwości wspomagał matkę finansowo. Mimo upływu ponad trzech lat od zgonu syna powódka nadal odczuwa jego brak, bardzo często odwiedza grób syna na cmentarzu, a po wybudowaniu pomnika, jeszcze bardziej tęskni za zmarłym , patrząc na jego zdjęcie.

Mając na uwadze przytoczone okoliczności Sąd uznał, iż zasadnym jest przyznanie powódce tytułem zadośćuczynienia kwoty 80 000 zł. W pozostałym zakresie Sąd oddalił powództwo jako zbyt wygórowane.

Ustawowe odsetki od kwoty zasądzonych tytułem zadośćuczynienia, Sąd zasądził na podstawie art. 481 § 1 i § 2 k.c. od dnia 26 października 2012 roku, tj. od następnego dnia od doręczenia pozwanemu odpisu pozwu.

Jednocześnie Sąd uznał, że pozwany reprezentowany przez pełnomocnika nie podniósł skutecznie żadnych okoliczności wyłączających jego odpowiedzialność. Mianowicie pozwany został skazany prawomocnym wyrokiem za czyn, którego następstwem był zgon syna powódki. Okoliczności, w jakich doszło do pobicia syna powódki, związane z jakimś nieporozumieniem dotyczącym zaginionego pierścionka nie mają w niniejszej sprawie znaczenia, w kontekście zapadłego wyroku karnego, podobnie jak i stan nietrzeźwości zmarłego w chwili zgonu.

W ocenie Sądu, również okoliczność, że zmarły syn powódki miał skłonności do nadużywania alkoholu, nie wpływa na odpowiedzialność pozwanego, zwłaszcza że pozwany nie wykazał, aby ta okoliczność rzutowała na stan psychiczny powódki po śmierci syna. Jeżeli nawet, przed śmiercią M. K. (1), powódka miała do syna pretensje o nadużywanie alkoholu, to nie sposób z tego wywieść, że po jego tragicznej śmierci jej stan psychiczny był inny niż wynika to z opinii biegłych sądowych i zebranego w sprawie materiału dowodowego.

Jednocześnie z uwagi na charakter roszczenia i sytuację majątkową powódki Sąd nie obciążył jej opłatą sądową od oddalonej części powództwa.

Sąd nie obciążył również pozwanego kosztami sądowymi, z uwagi na okoliczność, iż aktualnie pozwany przebywa w zakładzie karnym, nie ma żadnych dochodów, ani też realnej możliwości świadczenia pracy.