Portal Orzeczeń

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 08 sierpnia 2022 roku pełnomocnik powoda Banku (...) S.A. z siedzibą w W. wnosił o:

1.  wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym i zasądzenie solidarnie od pozwanych K. D. i D. B. na rzecz powoda Banku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. kwoty 141.459,37 PLN (sto czterdzieści jeden tysięcy czterysta pięćdziesiąt dziesięć złotych i 37/100 PLN), wraz z odsetkami w wysokości czterokrotności obowiązującej stopy kredytu lombardowego NBP nie wyższe od odsetek maksymalnych za opóźnienie, od kwoty kapitału 129.668,97 PLN od dnia 07.06.2022 r. oraz od kwoty 11.790,40 PLN od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty;

2.  na wypadek wniesienia przez pozwanych sprzeciwu od nakazu zapłaty, ewentualnie niewydania nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, wnoszę o zasądzenie solidarnie od pozwanych K. D. i D. B. na rzecz powoda Banku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. kwoty 141.459,37 PLN (sto czterdzieści jeden tysięcy czterysta pięćdziesiąt dziesięć złotych i 37/100 PLN), wraz z odsetkami w wysokości czterokrotności obowiązującej stopy kredytu lombardowego NBP nie wyższe od odsetek maksymalnych za opóźnienie, od kwoty kapitału 129.668,97 PLN od dnia 07.06.2022r. oraz od kwoty 11.790,40 PLN od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty;

3.  zasądzenie od pozwanych zwrotu kosztów postępowania, w tym opłaty skarbowej od pełnomocnictwa (17 zł) oraz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

W dniu 31 sierpnia 2022 roku Sad Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim wydał nakaz zapłaty w postepowaniu upominawczym zgodnie z żądaniem pozwu i nakazał pozwanym D. B. (poprzednio D.) i K. D., aby zapłacili solidarnie na rzecz powoda Banku (...) — Spółka Akcyjna z (...) w W. kwotę 141.459,37 zł (sto czterdzieści jeden tysięcy czterysta pięćdziesiąt dziewięć złotych 37/100) wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości czterokrotności obowiązującej stopy kredytu lombardowego NBP, jednak nie wyższe od odsetek maksymalnych za opóźnienie, liczonymi:

a)  od kwoty 129.668,97 zł (sto dwadzieścia dziewięć tysięcy sześćset sześćdziesiąt osiem złotych 97/100) od dnia 23 marca 2022 r. do dnia zapłaty,

b)  od kwoty 11.790,40 zł (jedenaście tysięcy siedemset dziewięćdziesiąt złotych 40/100) liczonymi od dnia 4 sierpnia 2022 r. do dnia zapłaty; wraz z kwotą 10.690,00 zł (dziesięć tysięcy sześćset dziewięćdziesiąt złotych 00/100) tytułem kosztów postępowania w tym kwotą 3.617,00 złotych (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych 00/100) tytułem kosztów zastępstwa procesowego, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się nakazu zapłaty do dnia zapłaty w terminie dwóch tygodni od doręczenia niniejszego nakazu albo wnieśli w tym terminie sprzeciw do tutejszego Sądu.

Nakaz zapłaty wobec pozwanego K. D. uprawomocnił się 17 lutego 2023 roku. Pozwany nie wniósł sprzeciwu.

W ustawowym terminie sprzeciw wniósł pełnomocnik pozwanej D. B. wnosi o oddalenie powództwa w części dotyczącej odsetek za opóźnienie oraz kosztów postępowania, zaś uwzględnienie go jedynie części dotyczącej należności głównej,

1.  zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej D. B. kosztów procesu według norm przepisanych;

2.  dopuszczenie dowodu z przesłuchania stron, na potwierdzenie starań podjętych przez pozwaną celem ugodowego rozliczenia należności kredytowej w terminie oraz uniknięcia zapłaty odsetek za opóźnienie i kosztów procesu.

Pozwana nie kwestionowała powództwa co do należności głównej. Jednakże zasądzenie odsetek umownych za opóźnienie oraz kosztów postępowania względem niej jest w niniejszej sprawie uznała za bezzasadne.

Pełnomocnik pozwanej podnosił, że D. B. (uprzednio N.) była razem z K. D. związana umową kredytu hipotecznego z powodem. Kredytobiorcy po orzeczeniu rozwodu zawarli między sobą ugodę sądową, mocą której K. D. przejął na "łączną własność nieruchomość, która stanowiła zabezpieczenie spłaty kredytu oraz zobowiązał się do przejęcia spłaty kolejnych rat kredytu.

K. D. zaprzestał spłaty kredytu, ma także szereg zobowiązań na rzecz innych wierzycieli, w tym D. B..

Skutkiem powyższego przeprowadzone zostało postępowanie egzekucyjne przez Komornika Sądowego A. K., w ramach którego doszło do sprzedaży nieruchomości w drodze licytacji. Na rzecz Banku zabezpieczono kwotę 130.785,33 zł i złożono ją do depozytu sądowego.

D. B. podejmowała próby rozliczenia umowy kredytowej, między innymi poprzez korespondencję kierowaną do Banku jeszcze w 2021 roku, czy zawezwanie do próby ugodowej, celem jak najszybszego rozliczenia. Mimo wdrażanych przez pozwaną starań, Bank (...) nie podejmował żadnych działań, które zmierzałyby do rozliczenia kredytu i przejęcia środków z depozytu. Skutkiem tego rosły odsetki i potencjalne koszty procesu.

Opieszałość Banku nie może mieć przełożenia na odsetki bądź koszty postępowania. Wymieniona bowiem nie ponosi winy za zaniechanie spłaty kredytu, a po egzekucji komorniczej zabiegała o jego szybkie rozliczenie.

Mając na względzie powyższe okoliczności, obciążenie powódki odsetkami umownymi za opóźnienie, jak również kosztami postępowania, pełnomocnik pozwanej uznał za bezzasadne. Pozwana D. B. wielokrotnie podejmowała kontakt z powodem, tak osobiście, jak i za pośrednictwem pełnomocnika wskazując na możliwość podjęcia środków zabezpieczonych na depozycie, a pochodzących z licytacji komorniczej. Strona powodowa, w opinii pozwanej nie musiała inicjować postępowania sądowego, ażeby podjąć środki z depozytu sądowego. Tym samym to nie pozwana winna ponosić koszty przedmiotowego postępowania. Rozstrzygnięcie w zakresie należności głównej jest jak najbardziej słuszne, aczkolwiek solidarne obciążenie pozwanych kosztami postępowania i odsetkami za opóźnienie jest skrajnie niesprawiedliwe. (...) pozwanej zorientowana na niezwłoczne działanie strony powodowej zmierzające do podjęcia środków z depozytu winna skutkować oddalenie powództwa odnośnie do D. B. w zakresie odsetek za opóźnienie, jak i kosztów procesu.

Istotnym jest także, że złożenie świadczenia do depozytu sądowego, a taka sytuacja ma miejsce w niniejszej sprawie, skutkuje ustaniem biegu terminu do zapłaty odsetek.

Zdaniem pozwanej ewentualne odsetki za opóźnienie i koszty procesy winny obciążać K. D., który swoim nieodpowiedzialnym zachowaniem doprowadził do zaniechania spłaty kredytu, wbrew zobowiązaniu złożonemu w ramach ugody sądowej z pozwaną.

Pełnomocnik powoda popierał powództwo wniesione w pozwie podnosząc, iż zawarta miedzy pozwanymi ugoda sądowa w zakresie podziału majątku wspólnego nie odniosła skutku prawnego wobec nich bowiem bank nie wyraził zgody na zwolnienie pozwanej D. B. z długu i przejęcie go przez K. D.. Nadto uzyskanie tytułu wykonawczego wobec pozwanej jest niezbędne celem uzyskania wypłaty sumy należnej powodom z tytułu planu podziału sumy uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości pozwanych, a zdeponowanej przez komornika sądowego na sumach depozytowych Ministra Finansów.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Na skutek wniosku kredytowego w Banku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. pozwani zawarli umowę złotowego mieszkaniowego kredytu hipotecznego nr (...) z dnia 04.07.2013r. mocą której kredytobiorcom udzielono kredytu w wysokości 158.100,00 PLN.

W myśl 1 ust. 1-2 umowy, kredytobiorcy zobowiązali się do wykorzystania i zwrotu kredytu wraz z odsetkami zgodnie z warunkami umowy. W myśl § 1 ust.4 umowy, kredyt został udzielony na okres 30 lat, z ostatecznym terminem spłaty na dzień 15.07.2043 r.

Zgodnie z § 5 ust. 1-5 umowy, kredyt miał zostać wypłacony na podstawie wniosku Kredytobiorcy jednorazowo.

Zgodnie z § 3 ust. 1-3 umowy, prawnym zabezpieczeniem spłaty kredytu miało być wpisanie hipoteki umownej do kwoty 326 200,00 PLN, z tytułu odsetek umownych i kosztów udzielonego kredytu, ustanowionych na rzecz Banku na finansowanej nieruchomości oraz ubezpieczeń nieruchomości od ognia i na życie Kredytobiorcy.

Zgodnie z § 2 ust. 1-5 umowy i Regulaminu kredytowania, kredytobiorcy zobowiązali się do spłaty rat kredytu w równych ratach miesięcznych obejmujących kapitał i odsetki, przy czym w miarę spłaty zadłużenia udział odsetek w racie kapitałowej miał maleć, a kapitał wzrastać (tzw. raty annuitetowe). Kredytobiorcy zobowiązali się dokonać spłaty rat kredytu i odsetek w terminach i wysokościach określonych w Harmonogramie.

W myśl § 22 ust. 2 umowy, w przypadku nieterminowej spłaty kredytu, zastosowanie miał Regulamin kredytowania osób fizycznych w Banku. Oprocentowanie zadłużenia przeterminowanego wynosi 16% stosunku rocznym.

Zgodnie z § 21 ust. 1-3 umowy, wypowiedzenie umowy przez Bank w całości lub w części mogło nastąpić w przypadkach i terminach określonych w Regulaminie kredytowania osób fizycznych w Banku (...) S.A.

Postanowienie § 22 ust. 4-7 umowy zakładało, że zawiadomienie o wypowiedzeniu umowy kredytu i wymagalności zadłużenia, powstania zadłużenia przeterminowanego, wezwanie do zapłaty oraz zawiadomienie o rozliczeniu kredytu będą wysyłane przez bank listami poleconymi za zwrotnym potwierdzeniem odbioru na adres kredytobiorców, określony w umowie lub zawiadomieniu o zmianie adresu. Odmowa przyjęcia przez Kredytobiorcę lub dwukrotna adnotacja poczta „nie podjęto w terminie” (awizo) wywołuje skutki doręczenia. Skutki doręczenia wywołuje również doręczenie pisma dorosłemu domownikowi. Bank pozostawia w aktach umowy pismo ze skutkiem doręczenia, jeżeli Kredytobiorca nie zawiadomi Banku o zmianie swojego adresu i nazwiska, a wysłane zawiadomienie wróci z adnotacją „adresat nieznany” lub temu podobną.

(dowód: umowa złotowego mieszkaniowego kredytu hipotecznego (...) z dnia 04.07.2013r. k. 17-24).

Wypłata kredytu nastąpiła zgodnie z dyspozycją kredytobiorców (okoliczność bezsporna).

Bank wypłacił kwotę kredytu zgodnie z postanowieniem umowy łączącej strony, zaś kredytobiorcy winni byli regulować należności Banku we wskazanych w umowie terminach i wysokościach.

(dowód: lista operacji na rachunku „podsumowanie historii” k. 34-41).

Kredytobiorcy nie wywiązali się z obowiązku terminowej spłaty kredytu - nie regulowali w terminie wymagalnych rat w odpowiedniej wysokości i doprowadzili do powstania zadłużenia przeterminowanego.

W związku z bezskutecznym upływem terminu wskazanego w wezwaniu do zapłaty, powodowy Bank zmuszony był wypowiedzieć pozwanym Umowę. Pismem z dnia 14.09.2021r. Bank wypowiedział kredytobiorcom Umowę, co skutkowało postawieniem całości zadłużenia w stan wymagalności po upływie 30-dniowego terminu wskazanego w wypowiedzeniu.

(dowód: wypowiedzenie Umowy z dnia 14.09.2021r. wraz z potwierdzeniem awizowania k. 44-50).

Kolejnym pismem z 03.01.2022 r, powodowy Bank wezwał pozwanych do zapłaty zadłużenia w trybie przedsądowym wynikającym z umowy. Wezwania okazały się bezskuteczne.

(dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 03.01.2022r. wraz z potwierdzeniem odbioru i awizowania k. 50-56).

Na podstawie ksiąg Banku (...) Spółka Akcyjna stwierdzono, że na dzień 07.06.2022r. (data wyciągu) figuruje w nich wymagalne zadłużenie pozwanych K. D. i D. B. (poprzednio D.) z tytułu Umowy o złotowy mieszkaniowy kredyt hipoteczny. Na zobowiązanie dłużników składa się: kapitał: 129.668,97 PLN, odsetki umowne naliczone za okres od 11.06.2021r. do 06.06.2022r. w kwocie 11.694,40 PLN i opłaty 96,00 PLN.

(dowód: k. 26 wyciąg).

Pozwana D. B. nie kwestionowała wysokości zadłużenia (kapitał + odsetki umowne, w tym karne) wyliczonej przez bank ani trybu i skuteczności wypowiedzenia umowy przez powoda. Pozwana D. B. pozostawała w związku małżeńskim z K. D.. W toku związku małżeńskiego został zaciągnięty kredyt na zakup mieszkania objęty pozwem. Strony miały wspólność ustawową małżeńską. Rozwiodły się w marcu 2015 roku.

Pozwany K. D. prawomocnym wyrokiem Sadu Rejonowego w Ostródzie z dnia 22 kwietnia 2015r. w sprawie IIK 189/15 został uznany winnym tego, że w okresie od października 2011 roku do kwietnia 2012 roku na terenie Holandii oraz w okresie od czerwca 2014 roku do dnia 05 stycznia 2015 roku w O.. woj. — (...) znęcał się psychicznie i fizycznie nad swoją żoną D. D. (2) w ten sposób, że wszczynał awantury domowe, podczas których wyzywał ją słowami wulgarnymi powszechnie uznanymi za obelżywe, popychał, szarpał za ubrania, dusił, uderzał po twarzy i po ciele, groził popełnieniem przestępstwa przeciwko jej życiu i zdrowiu, tj. o czyn z art. 207 § 1 kk i wymierzono mu karę sześciu miesięcy pozbawienia wolności i na podstawie art. 69 § 1 i 2 kk, art. 70 § 1 pkt 1 kk wykonanie orzeczonej wobec oskarżonego K. D. kary pozbawienia wolności warunkowo zawieszono na okres 2 /dwóch/ lat tytułem próby zakazując zbliżania się do pozwanej na odległość 100 metrów. Po orzeczeniu rozwodu strony przed Sądem Rejonowym w Ostródzie w dniu 7 września 2015 roku w sprawie ICo 942/15 zawarły ugodę co do podziału ich majątku wspólnego zgodnie oświadczając, iż w skład ich majątku wspólnego – powstałego w trakcie trwania pomiędzy nimi wspólności majątkowej małżeńskiej zniesionej wyrokiem Sądu Okręgowego w Elblągu 5 marca 2015 roku w sprawie VC 1308/14 wchodzi:

- prawo własności nieruchomości- lokalu mieszkalnego oznaczonego numerem (...) położonego w O. przy ulicy (...), o łącznej powierzani 61,60 m2, dla którego w Sądzie Rejonowym w Ostródzie urządzona jest księga wieczysta nr (...) wraz z udziałem w wysokości (...) części w działce gruntu, na której budynek jest posadowiony oraz w elementach .wspólnych budynku i urządzeniach, które nie służą wyłącznie dla użytku właścicieli poszczególnych lokali. D. N. (PESEL (...)) i K. D. (PESEL (...)) dokonali zgodnego podziału majątku szczegółowo opisanego w punkcie 1. ugody w ten sposób, że prawo własności nieruchomości opisanej w punkcie T, ugody przyznali na wyłączną własność K. D. z obowiązkiem spłaty.

K. D. zobowiązał się wobec D. N. - tytułem spłaty - przejąć wyłącznie na siebie obowiązek spłaty kredytu nr (...) z dnia 04 lipca 2013 roku zawartego z Bankiem (...) S.A. poczynając od rat należnych od stycznia 2015 roku.

K. D. zobowiązał się wobec D. N. do natychmiastowego podjęcia działań zmierzających do zwolnienia D. N. z długu wobec Banku (...) S.A., a wynikających z kredytu zawartego w dniu 04 lipca 2013 roku.

Pozwany K. D. nie wykonał postanowień ugody sądowej.

(dowód k. 121-122 odpis ugody, k. 123 odpis wyroku karnego, zeznania pozwanej D. B. k. 131-131 verte od 00:02 minuty do 00:12 minuty nagrania rozprawy z dnia 01 czerwca 2023 roku).

Komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w Ostródzie A. K. prowadził postępowanie z wniosku wierzycieli D. N., G. B., M. B., J. J. w sprawach Km 4925/18, Km 152/19 i Km 3750/20 postępowanie egzekucyjne przeciwko K. D.. Postępowanie to objęło nieruchomość mieszkalną położoną w O. przy ulicy (...) na zakup której zaciągnięty był przez pozwanych kredyt objęty żądaniem pozwu w niniejszej sprawie. W postępowaniu tym uczestniczył powodowy bank, którego wierzytelność wynikająca z umowy kredytu zabezpieczona była hipoteką umowną kwocie 316.200 zł. Postanowieniem z dnia 22 listopada 2021 roku komornik dokonał podziału sumy uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości objętej egzekucją w kwocie 166.661,62 zł. i przyznał na rzecz powoda zgodnie z art. 1024 § 1 k.p.c. pkt 4 w związku z art. 1036 § 2 k.p.c. należność przypadającą powodowi wierzycielowi hipotecznemu z niestwierdzoną tytułem wykonawczym zgodnie z treścią pisma powodowego banku w kwocie 130.785,33 zł. i pozostawił ją na rachunku depozytowym Ministra Finansów. (k. 83-85 odpis postanowienia akta spraw Km 4922/18, Km 152/19 i Km 3750/20).

Pozwana zwróciła się do powoda w trakcie postepowania egzekucyjnego pismem z dnia 24 sierpnia 2021 roku o uregulowanie swojej sytuacji materialnej i kwestii spłaty kredytu w związku z toczącym się postępowaniem egzekucyjnym nieruchomości obciążonej hipoteką na rzecz powodowego banku. (k. 86 – odpis pisma).

W piśmie z dnia 09 września 2021 roku bank stwierdził co następuje:

”Odnosząc się do zawartych w piśmie informacji związanych z ugodą sądową zawartą pomiędzy kredytobiorcami i przyznaniem na wyłączną własność K. D. nieruchomości, stanowiącej zabezpieczenie Umowy, informujemy, że Bank nie otrzymał od Kredytobiorców żadnego formalnego powiadomienia o zaistniałej sytuacji. Kredytobiorcy nie złożyli w Banku i prośby o zwolnienie z długu jednego ze współkredytobiorców”.

Tym samym Pani D. B. nie została formalnie zwolniona z długu przez Bank i jest na mocy art. 366 k.c. (Dz.U.2018.O. (...). - Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964r. - Kodeks cywilny). dłużnikiem solidarnym. Zgodnie z art.366 k.c. osoby zobowiązane do spłaty zadłużenia pozostają dłużnikami solidarnymi, aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela. Wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (solidarność dłużników).

Bank, biorąc pod uwagę fakt sprzedaży nieruchomości przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Ostródzie — A. K. wdrożył proces monitoringowo-egzekucyjny. mający na celu złożenie pozwu do sądu celem uzyskania tytułu wykonawczego, a następnie skierowanie sprawy na drogę postępowania sądowego i egzekucji komorniczej.

Sprawa zostanie skierowana również przeciwko Pani D. B. jako dłużnikowi solidarnemu. Informujemy. że bank stosownie do art. 1036 k.p.c. pismem z dnia 09.08.2021r. poinformował komornika sądowego przy Sadzie Rejonowym w Ostródzie – A. K. o wysokości wierzytelności i wniósł o uwzględnienie go przy podziale sum uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości. Tym samym roszczenia banku zostaną całkowicie zaspokojone ze środków uzyskanych ze sprzedaży nieruchomości.

W dniu 02 czerwca 2022 roku pozwana złożyła w Sądzie Rejonowym w Ostródzie zawezwanie do próby ugodowej wobec powoda (k. 88 odpis).

Na dzień 22 listopada 2021rroku bank określił, iż przysługiwała mu wobec pozwanych wierzytelność w kwocie łącznej 131.043,71 zł. w tym 129.668,97 zł. przeterminowanego kapitału, 1.256,38 zł. saldo odsetek umownych i 118,36 zł. odsetek karnych. (k. 137-138 wyliczenie banku). Zgodnie z § 12 umowy kredytowej bank zaliczał wpłaty na poczet spłat w następującej kolejności:

1.  koszty windykacji,

2.  opłaty za upomnienie,

3.  prowizje i opłaty bankowe,

4.  odsetki od kapitału przeterminowanego lub od zadłużenia przeterminowanego od dnia złożenia w sądzie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności (...)/od dnia wytoczenia powództwa o zapłatę wierzytelności,

5.  wymagalne odsetki na okresy obrachunkowe,

6.  kapitał przeterminowany,

7.  kapitał. (k. 17-24 umowa).

Powyższy stan faktyczny jest w zasadzie bezsporny. Został ustalony na podstawie w/w dowodów. Nie była kwestionowana wysokość zadłużenia, tryb rozwiązania umowy kredytowej, a jedynie kwestią sporną była interpretacja powyższych faktów i ustaleń pod względem jej oceny prawnej w zakresie uwzględnienie zasądzenia od pozwanej odsetek umownych, w tym karnych za opóźnienie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Kredyt zawarty przez strony miał charakter kredytu konsumenckiego, w związku z czym stosuje się do niego przepisy o ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 1083), jak również przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (tekst jednolity – Dz.U. z 2019 r., poz. 2357).

W myśl art. 69 ust. 1 Prawa bankowego przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Pozwana nie kwestionowała faktów: - zawarcia umowy kredytowej ani - zaprzestania w spłaty swego zobowiązania, sposobu i trybu jej wypowiedzenia wysokości zadłużenia (w zakresie kapitału oraz odsetek umownych) i sposobu jej wyliczenia przez powoda w bankowym tytule egzekucyjnym oraz na dzień sporządzenia przez komornika planu podziału sumy z egzekucji. Pozwani w niniejszej sprawie byli wobec powoda zarówno dłużnikami osobistymi jak i rzeczowymi z uwagi na zabezpieczenie ich wierzytelności a nieruchomości (lokalu mieszkalnym) hipoteką umowną. Niewątpliwym jest w sprawie, iż w wyniku postępowania egzekucyjnego nastąpiło zbycie nieruchomości objętej kredytem na której ustanowiono zabezpieczenie w postaci hipoteki i w postanowieniu podziale sumy uzyskanej z egzekucji z nieruchomości komornik zabezpieczył wierzytelność na rzecz powodowego banku we wskazanej przez nich kwocie z tytułu hipoteki w kwocie 130.785,33 zł. Bezspornym także jest w sprawie fakt, iż nie doszło do zwolnienia z długu pozwanej D. B. i przejęcia całości zobowiązania przez K. D. zgodnie z art. 519 i nast. k.c. z uwagi na niewykonanie przez pozwanego zobowiązań wynikających z zawartej ugody sądowej (podziału majątku stron) z dnia 07 września 2015 roku. K. D. nie wystąpił do powodowego banku w tej kwestii z żadnym pismem lub wnioskiem. Nie zasługuje na uwzględnienie także zarzut pełnomocnika powódki dotyczący skutecznego spełnienia świadczenia przez pozwaną z uwagi na złożenie przez komornika w wyniku wykonania postanowienia o podziale sumy uzyskanej z egzekucji nieruchomości kwoty 130.785,33 zł. należnej powodowi na sumy depozytowe Ministra Finansów.

Sąd Okręgowy uznał, że w rozpoznawanej sprawie nie zachodzą materialnoprawne podstawy uzasadniające uwzględnienie tego zarzutu.

Ocena jego zasadności musi zostać dokonana przez pryzmat charakteru depozytu, z którym mamy do czynienia w niniejszej sprawie.

Przepisy art. 692 kpc - art. 693 ¹⁰ kpc regulują postępowanie w sprawach o złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego. Wskazane wyżej przepisy łączą się ściśle z tymi przepisami prawa materialnego, które przewidują złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego, jako swoisty substytut wykonania zobowiązania przez dłużnika. Z przepisów art. 692 kpc - art. 693 ¹⁰ kpc wynika, że z wnioskiem o zezwolenie na złożenie przedmiotu świadczenia może wystąpić dłużnik, a nie inny podmiot. Chodzi też tutaj o złożenie do depozytu przedmiotu świadczenia, czyli takiego przedmiotu, który jest objęty świadczeniem dłużnika. Świadczenie dłużnika stanowi przedmiot zobowiązania cywilnoprawnego, a więc zobowiązania istniejącego między wierzycielem a dłużnikiem. Przepisy prawa materialnego pozwalające dłużnikowi na wystąpienie z wnioskiem o złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego znajdują się zarówno w Kodeksie cywilnym (na przykład art. 463 kc, art. 467 kc, art. 486 kc), jak i w ustawach szczególnych. Przepisy te przewidują wypadki, w których to dłużnik jest uprawniony do złożenia przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego, a realizacja tego uprawnienia łączy się ściśle ze spełnieniem świadczenia w ramach oznaczonego stosunku zobowiązaniowego. Materialnoprawne skutki złożenia przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego reguluje przepis art. 470 kc, który stanowi, że ważne złożenie do depozytu sądowego ma takie same skutki jak spełnienie świadczenia i zobowiązuje wierzyciela do zwrotu dłużnikowi kosztów złożenia.

Przepis art. 808 kpc jest przepisem o charakterze proceduralnym, a nie materialnoprawnym. Wpłacając pieniądze na sądowy rachunek depozytowy licytant nie działa jako dłużnik, ani też nie działa w imieniu dłużnika, ale jako strona postępowania egzekucyjnego.

Przepis art. 808 kpc reguluje wpłatę pieniędzy na sądowy rachunek depozytowy (w istocie rachunek depozytowy Ministra Finansów), i jest przepisem niezależnym od przepisów Kodeksu postępowania cywilnego regulującym postępowanie w sprawach depozytowych (art. 692 kpc - art. 693 ²² kpc).

Sąd Okręgowy przyjął, że przedmiotowy depozyt nie został złożony jako przedmiot świadczenia w celu zwolnienia się z wykonania zobowiązania, ale wskutek potrzeby i dla celów postępowania egzekucyjnego, które toczyło się przeciwko dłużnikom z nieruchomości. Pieniądze przyznane w planie podziału sumy uzyskanej z egzekucji wierzycielowi, a złożone do depozytu nie przez dłużnika, ale na skutek określonej potrzeby zaszłej w postępowaniu egzekucyjnym, tj. z uwagi na niemożność wypłacenia ich w tamtym czasie uprawnionemu. Sąd zakwalifikował sytuację prawną przedmiotowego depozytu jako określoną w przepisie art. 808 § 1 kpc. Pieniądze te to kwota, która nie podlegała natychmiastowemu wydaniu uprawnionemu wierzycielowi i z tego powodu została złożona na rachunek depozytowy w trybie przepisów o charakterze wyłącznie procesowym, a nie pieniądze, które zostały złożone do depozytu w trybie materialno prawnym, ze skutkiem polegającym na zwolnieniu się dłużnika ze zobowiązania. Pozwana uznawała powództwo o zapłatę kwoty kapitału w wysokości 129.668,97 zł. i wnosiła o nieobciążanie jej odsetkami umownymi od niespłaconego kredytu w wysokości określonej w bankowym tytule egzekucyjnym w kwocie 11.694,40 zł. za okres od 11.06.2021r. do 06.06.2022r. podnosząc, iż kwota wyegzekwowana z egzekucji nieruchomości i wskazana przez powoda w postanowieniu o podziale sumy uzyskanej z egzekucji zaspakajała na ten dzień całość roszczeń powoda (kapitał, odsetki, opłaty i koszty) i nie może ona ponosić winy a co za tym idzie konsekwencji prawnym w związku z tym, iż powód do chwili obecnej nie uzyskał tytułu wykonawczego umożliwiającego wypłatę świadczenia na jego rzecz z sum depozytowych. Pozwana podnosiła, że już w toku egzekucji w sierpniu 2021 roku, a więc trzy miesiące przed postanowieniem o podziale sumy zwracała się do powoda o uregulowanie kwestii swojej odpowiedzialności, a po miesiącu uzyskała odpowiedź, w której co prawda nie zwolniono jej z obowiązku świadczenia jako dłużnika osobistego, ale stwierdzono, że zaspokojenie wierzytelności nastąpi z sum uzyskanych z egzekucji. Wystąpiła ona także w czerwcu 2022r. a więc przed wytoczeniem niniejszego powództwa z zawezwaniem do próby ugodowej, w której nie doszło do skutku. Z treści sprzeciwu pozwanej wynika zarzut naruszenia art. 5 k.c. i nadużycia prawa podmiotowego banku.

Zgodnie z treścią art. 5 k.c. nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno – gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.

Zgodne jest to z sytuacjonistycznym rozumieniem zasad współżycia społecznego, określonych w art. 5 k.c. „ rozumienie zasad współżycia społecznego polega na wyznaczaniu granic i podstaw oceny sędziowskiej, odnoszącej się do konkretnego przypadku i uwzględniającej całokształt okoliczności określonego stanu faktycznego (zob. np. L. K., Z. współżycia społecznego, s. 77–78, 93–94). Zgodnie z takim ujęciem zasady współżycia społecznego mogą stanowić podstawę dokonania korektury w ocenie nietypowego przypadku, nie służą jednak do uogólnień w sytuacjach uznawanych za typowe (wyr. SN z 28.11.1967 r., I PR 415/67, OSP 1968, Nr 10, poz. 210, z glosą kryt. Z. Z.). Zastosowanie tych zasad pozostaje w nierozerwalnym związku z całokształtem każdej indywidualnie ocenianej konkretnej sprawy. W takim całościowym ujęciu wymienione zasady wyznaczają podstawy, granice i kierunek ich zastosowania w wyjątkowych sytuacjach rozstrzyganej sprawy. Nie można więc w oderwaniu od stanu faktycznego danej sprawy formułować ogólnych dyrektyw co do stosowania tych zasad. Mają one bowiem stanowić podstawę dokonania korektury w ocenie nietypowej sytuacji konkretnej, nienadającej się do ogólnego abstrakcyjnego unormowania prawnego. Do sądu należy rozstrzygnięcie potrzebie i sposobie zastosowania całościowo traktowanych zasad współżycia społecznego w okolicznościach danej sprawy, a nie konkretyzacja zastosowanych zasad. Rola sądu w tym zakresie ma charakter deklarująco-wykonawczy, a nie prawotwórczy, wyłącza więc tworzenie kodyfikacji zasad współżycia społecznego. Celowe jest natomiast rejestrowanie sytuacji, w których w orzecznictwie występuje korekcyjne zastosowanie zasad współżycia społecznego – w celu dążenia, w miarę możności, do zapewnienia pewności prawa. Dążenie do tego celu nie wymaga skonkretyzowania w formie normatywnej zasad współżycia społecznego (uchw. SN z 17.1.1974 r., III PZP 34/73, OSNCP 1975, Nr 1, poz. 4, z glosą kryt. S. S. i Z. Z., PiP 1978, Nr 7, s. 163; zob. także M. P., Konkretyzacja zarzutu nadużycia prawa, P.. 1974, Nr 7). Pogląd ten został w pełni podzielony przez SN w wyr. z 2.10.2015 r. (II CSK 757/14, L.)” [tak K. P. (red.), Kodeks cywilny. T. I. Komentarz. Art. 1–44910, Wyd. 10, W. 2020, L./El]. Zgodne to jest też z zasadami etycznego i uczciwego postępowania, wynikającymi z nowszego orzecznictwa sądowego. „ W wyr. z 4.10.2001 r. (I CKN 458/00, L.) SN podkreślił, że zwroty użyte w treści art. 5, jako zwroty niedookreślone, nie oddają istoty nadużycia prawa, stąd też w tym przepisie następuje odesłanie do zasad słuszności, dobrej wiary w znaczeniu obiektywnym czy też zasad uczciwości obowiązujących w stosunkach cywilnoprawnych. W wyr. z 28.11.2001 r. (IV CKN 1756/00, L.) SN stwierdził, że treść zasad współżycia społecznego nie jest zdefiniowana. Z uwzględnieniem, że Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej (art. 2 Konstytucji RP), należy przyjąć, że odwołanie się do zasad współżycia społecznego oznacza odwołanie się do idei słuszności w prawie i do powszechnie uznawanych wartości w kulturze naszego społeczeństwa. Rozważana klauzula jest kontynuacją idei słuszności w prawie, a jej celem jest osiągnięcie elastyczności w stosowaniu prawa (zob. szerzej J. W., Słuszność, s. 114). Ujmując rzecz ogólnie, można przyjąć, że przez zasady współżycia społecznego należy rozumieć podstawowe zasady etycznego i uczciwego postępowania. Według wyr. SN z 23.5.2013 r. (IV CSK 660/12, L.), w art. 5 KC następuje w istocie odesłanie do zasad słuszności, dobrej wiary w znaczeniu obiektywnym czy też zasad uczciwości obowiązujących w stosunkach cywilnoprawnych” [tamże]. Pamiętać wszakże trzeba, że „ Przez zasady współżycia społecznego rozumie się – w myśl dominującego w doktrynie poglądu – oceny moralne wyrażone w postaci uzasadnionych przez te oceny norm postępowania (norm moralnych), regulujących postępowanie jednych osób wobec innych. Ocena moralna to przeżycie polegające na udzieleniu aprobaty lub dezaprobaty jakiemuś czynowi ludzkiemu ze względu na to, w jakim stopniu przyczynia się ono do sprawiedliwego dobra innych ludzi. Poszczególne normy moralne stanowią zatem konkretyzacje naczelnego nakazu moralnego, opierającego się na aprobacie takiego postępowania, które jest dyktowane sprawiedliwą życzliwością wobec innych ludzi. Życzliwość ta polega na tym, że aprobuje się to, że innych spotyka jakieś dobro, a dezaprobuje się to, że niesprawiedliwie spotyka ich jakieś zło. Te podstawowe i wspólne dla wszystkich członków społeczeństwa wartości – dobro i sprawiedliwość – wskazuje preambuła Konstytucji RP. [tak E. G., P. M. (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Wyd. 9, W. 2019]. „Zasady współżycia społecznego powinny być traktowane jako immanentny czynnik wszelkiego zachowania się [uz. uchw. SN(7) z 7.6.1971 r., III CZP 87/70, OSNCP 1972, Nr 3, poz. 42] … Norma zamieszczona w art. 5 ma charakter wyjątkowy, przy ocenie zaś, czy wykonywanie prawa nie narusza zasad współżycia społecznego, należy brać pod uwagę całokształt okoliczności konkretnego przypadku, a nie tylko jedną z tych okoliczności, choćby jej znaczenie było doniosłe [orz. SN z 11.9.1961 r., 1 CR 693/61, OSNCP 1963, Nr 2, poz. 31; uchw. SN z 20.5.1966 r., III PZP 6/66, OSNCP 1967, Nr 1, poz. 5; wyr. SN z 28.11.1967 r., I PR 415/67, OSP 1968, Nr 10, poz. 210; uchw. SN z 17.1.1974 r., III PZP 34/73, OSNCP 1975, Nr 1, poz. 4; uchw. SN(7) z 27.10.1983 r., III CZP 35/83, OSNCP 1984, Nr 6, poz. 86; wyr. SN z 26.6.1997 r., I CKN 131/97, L.; z 15.4.2011 r., II CSK 494/10, L.; z 20.10.2011 r., IV CSK 16/11, L.; z 11.4.2013 r., II CSK 438/12, L.; wyr. SN z 8.4.2016 r., I CSK 285/15, L., z glosą aprob. P. M., Glosa 2017, Nr 4, s. 71]” [tak: [tak K. P. (red.), Kodeks cywilny. T. I. Komentarz. Art. 1–44910, Wyd. 10, W. 2020, L./El]. Takim też szerszym spojrzeniem trzeba, w ocenie Sądu, objąć niniejsze postępowanie i odrzucić li tylko matematyczne rozliczenia, formalne rozumienie umowy pożyczki i brak jej formalnego zwrotu przez pozwaną.

Reasumując powyższe rozważania, Sąd stanął na stanowisku, że wprawdzie pozwana nie zwróciła powodowi kwoty należnej mu z tytułu kredytu to jednak całokształt okoliczności występujących w niniejszej sprawie czyni roszczenie powoda sprzecznym z art. 5 kc w zakresie żądania odsetek umownych za okres od 22.11.2021r. do 06.06.2022r. oraz dalszych odsetek za opóźnienie. Pozwana nabyła lokal mieszkalny objęty pozwem w czasie trwania związku małżeńskiego. Opuściła powyższy lokal z uwagi na znęcanie się fizyczne i psychiczne męża za co został on skazany prawomocnym wyrokiem Sądu i miał orzeczony zakaz zbliżania do pozwanej. Pozwana zawarła z były mężem ugodę sądową w której K. D. przejął prawo do lokalu wraz z obowiązkiem spłaty zadłużenia – kredytu hipotecznego obciążającego nieruchomość. Pozwany nie wykonał postanowień umowy i nie wystąpił do powoda o przejęcie długu i zwolnienie pozwanej D. B.. i zaprzestał spłacania rat kredytu. Pozwana była przekonana, iż nastąpiło skuteczne przejęcie zobowiązania, a następnie w toku postępowania egzekucyjnego toczącego się także z jej wniosku informowała powoda o zaistniałej sytuacji, możliwości zaspokojenie go z sumy egzekucyjnej i wnosiła o rozstrzygnięcie kwestii jej odpowiedzialności. Powód, który co najmniej od marca 2021r. uczestniczył czynnie w prowadzonej egzekucji wiedział z urzędu o postanowieniu z 22.11.2021r. o podziale sum uzyskanej z egzekucji do dnia 08.08.2022r. gdy nie wystąpił do Sądu z pozwem celem uzyskania tytułu wykonawczego i możliwości wypłaty sum zdeponowanych. Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności Sąd uznał za niezasadne w świetle art. 5 obciążanie pozwanej obowiązkiem zapłaty odsetek umownych za okres od 22.11.2021r. objętych pozwem w niniejszej sprawie i dalszych odsetek za opóźnienie. Kwota należna bankowi została ustalona w postanowieniu o podziale sumy została ustalona przez komornika na podstawie danych wskazanych przez samego pozwanego i stanowi ona ponad 98% wierzytelności banku na dzień 22.11.2021r. wyliczonej i wskazanej przez pozwanego w niniejszym postępowaniu. W postanowieniu to kwota 130.785,33 zł, a wskazana przez powoda w niniejszej sprawie 131.043,71 zł. Różnica wynosi więc 258,38 zł. Sąd w niniejszej sprawie zasądził od pozwanej solidarnie z K. D. jako od dłużniczki osobistej kwotę należnej bankowi wierzytelności obejmującej niespłacony kapitał, odsetki umowne, w tym karne, koszty i opłaty na dzień 22.11.2021r. w kwocie 131.043,71 zł. wskazanej przez powoda w toku procesu. Biorąc pod uwagę treść § 12 umowy kredytowej oraz tryb zaliczania wpłat na poczet spłat Sąd uznał, że kwota 130.785,33 zł. ujęta w podziale pokrywa koszty windykacji, opłat, prowizji i odsetek oraz kapitału poza kwotą 258,38 zł. kapitału i tą sumę zasądził z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności obowiązującej stopy kredytu lombardowego NBP nie wyższej od odsetek maksymalnych za opóźnienie, a w pozostałym zakresie uznał, iż odsetki nie są należne bankowi z uwagi na rozliczenie kwoty 130.785,33 zł. w planie podziału i powództwo w tym zakresie oddalił. Z uwagi na uznanie powództwa przez pozwaną Sąd zgodnie z art. 333 § 1 pkt 2 k.p.c. nadał rygor natychmiastowej wykonalności co do kwoty 129.668,97 zł. W efekcie powyższego stanowiska należało orzec jak w pkt I, II i III wyroku.

O kosztach Sąd orzekł po myśli art. 102 k.p.c., podzielając w pełni i stosując bezpośrednio na gruncie niniejszej sprawy stanowisko Sądu Najwyższego sformułowane w postanowieniu z 13.11.1973r. w sprawie II PZ 49/73, zgodnie z którym „ w świetle art. 102 k.p.c. oddalenie powództwa na podstawie art. 5 k.c. może uzasadniać nie obciążenie strony przegrywającej kosztami procesu na rzecz przeciwnika”. Jak bowiem słusznie Sąd Najwyższy stwierdził: „przepis art. 102 k.p.c. wyraża zasadę słuszności w orzekaniu o kosztach, stanowiąc wyjątek od zasady odpowiedzialności za wynik procesu. Podstawę do jego zastosowania stanowią konkretne okoliczności danej sprawy, przekonujące o tym, że w rozpoznawanym przypadku obciążenie strony przegrywającej kosztami procesu na rzecz przeciwnika byłoby niesłuszne, czy wręcz niesprawiedliwe. Artykuł 102 k.p.c. znajduje zastosowanie w wypadkach szczególnie uzasadnionych, które nie zostały ustawowo zdefiniowane i są każdorazowo oceniane przez sąd orzekający na tle okoliczności konkretnej sprawy. Do okoliczności tych zalicza się m.in. sytuację majątkową i osobistą strony, powodującą, że obciążenie jej kosztami może pozostawać w kolizji z zasadami współżycia społecznego. Przy zastosowaniu art. 102 k.p.c. mogą być również brane pod uwagę okoliczności dotyczące charakteru sprawy. Zastosowanie art. 102 k.p.c. wymaga dokonania oceny ostatecznego wyniku sprawy, jak również podlega dyskrecjonalnej ocenie sędziowskiej. Ustalenie, czy takie szczególne wypadki zachodzą, ustawodawca pozostawił swobodnej ocenie sądu. Ocena ta powinna uwzględniać wszystkie okoliczności, które mogą mieć wpływ na jej podjęcie” [tak też zresztą K. F.-G., A. Z., Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Wyd. 10, W. 2019, L./El]. Wracając na grunt sprawy stwierdzić należy, że obciążenia strony powodowej kosztami procesu, biorąc pod uwagę uznanie roszczenia co do kwoty 129.668,97 zł. (98% zasądzonej kwoty) przy pierwszej czynności prawnej oraz sytuację osobistą i wysokość dochodów pozwanej nie jest zasadne i dlatego też Sąd zgodnie z art. 102 k.p.c. odstąpił od obciążenia jej kosztami procesu.

Z tych względów Sąd orzekł jak w sentencji.

Sędzia Beata Grochulska