Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 lipca 2022 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział I Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący	Sędzia Ewa Tomczyk
Protokolant	sekr. sąd. Dorota Piątek

po rozpoznaniu w dniu 12 lipca 2022 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z powództwa T. S.

przeciwko Polskiemu Biuru Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w W.

o zadośćuczynienie i odszkodowanie

1.  zasądza od pozwanego Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w W. na rzecz powódki T. S. kwotę 85.200,00 (osiemdziesiąt pięć tysięcy dwieście) złotych tytułem zadośćuczynienia oraz kwotę 4.500,00 (cztery tysiące pięćset) złotych tytułem odszkodowania z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 14 lutego 2021 roku do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo w pozostałej części;

3.  zasądza od pozwanego Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w W. na rzecz powódki T. S. kwotę 3.792,00 (trzy tysiące siedemset dziewięćdziesiąt dwa) złote tytułem zwrotu kosztów procesu;

4.  nakazuje pobrać od powódki T. S. z zasadzonego roszczenia na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. kwotę 397,26 (trzysta dziewięćdziesiąt siedem 26/100) złotych tytułem części nieuiszczonych kosztów sądowych w zakresie wydatków i nie obciąża powódki T. S. opłatą sądową od oddalonej części powództwa;

5.  nakazuje pobrać od pozwanego Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w W. na rzecz Skarbu Państwa –Sądu Okręgowego
w P. kwotę 4.463,00 (cztery tysiące czterysta sześćdziesiąt trzy) złotych tytułem nieuiszczonej opłaty sądowej od uwzględnionej części powództwa oraz kwotę 2.251,19 (dwa tysiące dwieście pięćdziesiąt jeden 19/100) złotych tytułem części nieuiszczonych kosztów sądowych w zakresie wydatków.

Sygn. akt I C 1621/20

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 22 grudnia 2020 r. sprecyzowanym na rozprawie w dniu 12 lipca 2022 r. pełnomocnik powódki T. S. wniósł o zasądzenie od pozwanego Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z siedzibą w W. kwot:

- 100.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 05.05.2020 roku do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia za doznaną przez powódkę krzywdę będącą następstwem uszkodzenia ciała i rozstroju zdrowia, do którego doszło w wyniku wypadku komunikacyjnego z dnia 28.06.2019 roku,

- 4.992,00 zł z tytułu odszkodownia z tytułu zwrotu kosztów wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

Ponadto pozew zawierał żądanie zwrotu kosztów procesu wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu powódka wskazała, iż w dniu 28 czerwca 2019 r. uległa wypadkowi, w wyniku którego doznała obrażeń ciała, które spowodowały znaczne cierpienia oraz utrudnienia w jej życiu codziennym, a przyznana przez stronę pozwaną kwota zadośćuczynienia w wysokości 14 800 zł jest w ocenie powódki nieadekwatna do krzywdy jakiej doznała na skutek przedmiotowego zdarzenia.

W odpowiedzi na pozew z dnia 4 lutego 2021 roku pełnomocnik pozwanego Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w W. zakwestionował roszczenie powódki zarówno co do zasady jak i wysokości i wniósł o jego oddalenie oraz o zasądzenie zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu pozwany wskazał, iż wypłacone kwoty zadośćuczynienia w kwocie 14800 zł oraz 1480 zł tytułem odszkodowania są adekwatna do doznanej przez powódkę szkody. Dodatkowo pozwane Biuro wniosło o oddalenie żądania ustalenia daty wymagalności roszczeń powódki na dzień wcześniejszy, aniżeli data wydania wyroku w sprawie jako nieprawidłowe, albowiem przed wytoczeniem powództwa powódka nie wzywała pozwanego do zapłaty, a samo zgłoszenie szkody nie czyni wymagalnym roszczenia nieokreślonego (k. 41-48)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 28.06.2019 r. w S. doszło do wypadku, w którym poszkodowana została powódka T. S.. Wypadek spowodował kierowca poruszający się samochodem ciężarowym marki V. nr rej. (...) będący obywatelem Białorusi L. V., który najechał na jadącą skuterem powódkę. Za spowodowanie tego wypadku L. V. został prawomocnie skazany w postępowaniu toczącym się przed Sądem Rejonowym w Bełchatowie w sprawie o sygn. akt II K817/19.

(okoliczności niesporne)

W dacie zdarzenia ochrony ubezpieczeniowej kierującemu samochodem V. udzielało zagraniczne (rosyjskie) Towarzystwo (...). Ltd (...) ochrony ubezpieczeniowej jest Z. Karta ważna na dzień zdarzenia.

(okoliczność przyznana przez pozwanego)

W wyniku zdarzenia powódka doznała uszkodzenia ciała i rozstroju zdrowia w postaci: urazu głowy z krwiakiem przymózgowym w okolicy skroniowo-czołowej lewej, w okolicy podpajęczynówkowej z ogniskiem stłuczenia tej okolicy oraz okolicy płata czołowego prawego z krwią w zatoce klinowej i pęcherzykiem powietrza w jamie czaszkowej. Ponadto u powódki doszło do złamania kości potylicznej, złamania żeber prawych III-VIII w linii pachowej i V-IX w odcinku tylnym oraz złamania IV-VI żeber lewych w odcinku tylnym bez zmian ogniskowych w tkance płucnej, bez odmy ale ze śladem płynu w opłucnej.

(dowód: dokumentacja medyczna powódki -k. 6-29)

Po wypadku powódka została przewieziona do Szpitala Wojewódzkiego w B., gdzie w okresie od 28 czerwca 2019 do 3 lipca 2019 roku była hospitalizowana na oddziale chirurgii ogólnej.

U powódki rozpoznano złamanie kości sklepienia czaszki, liczne złamania żeber, urazowy krwotok podpajęczynówkowy, urazowy krwotok podtwardówkowy, złamanie kości potylicznej, krwiak przymózgowy okolicy potylicznej, okolicy skroniowo-czołowej lewej, krwawienie do przestrzeni podpajęczynówkowej, stłuczenia płata czołowego prawego.

W dniu 3 lipca 2019 roku powódka została wypisana do domu w stanie ogólnym dobrym z zaleceniem oszczędzającego trybu życia, kontroli w poradni neurochirurgicznej i chirurgicznej.

(dowód: karta informacyjna -k. 16-17 verte)

Powódka zgłosiła szkodę na osobie korespondentowi zagranicznego ubezpieczyciela na terenie (...) S.A. i wniosła o jej likwidację poprzez zapłatę zadośćuczynienia za doznaną w wyniku zdarzenia z dnia 28.06.2019 r. szkodę. Zgłoszenie szkody zostało przyjęte w dniu 10 lutego 2020 r.

W odpowiedzi na powyższe (...) S.A. pismem z dnia 4 maja 2020 roku poinformował powódkę, że przyjął odpowiedzialność (szkoda nr (...)) i przyznał powódce tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę kwotę 14.800,00 zł. Korespondent wskazał, że określając wysokość zadośćuczynienia wziął pod uwagę: następstwa doznanych urazów- obrażeń ciała rozstroju zdrowia, które ocenił na 37%, intensywność cierpień fizycznych i psychicznych (ból) - 21 %, przebieg leczenia i rehabilitacji -12%, wiek osoby poszkodowanej- 12%, utratę perspektyw- 0%, niemożność uczestnictwa w życiu społecznym, zawodowym, rodzinnym, hobby - 13%, konieczność korzystania z pomocy innych osób w sprawach życia codziennego - 5 %.

Jednocześnie dodał, że ustalając kwotę zadośćuczynienia wziął pod uwagę szczególne okoliczności, a mianowicie fakt, że powódka poruszała się motocyklem, przez co była narażona na doznanie urazów i w związku z tym kwotę zadośćuczynienia zwiększył o 10 %. Nadto przyznano powódce kwotę 1.480 zł tytułem odszkodowania za zniszczony w wyniku wypadku skuter.

(dowód: pismo (...) S.A. z dn. 04.05.2020r.-k. 30)

W wypadku w dniu 28.06.2019r. powódka doznała urazów neurologicznych w postaci: urazu głowy ze złamaniem kości potylicznej po stronie prawej z krwiakiem przymózgowym w okolicy czołowo - skroniowej lewej, krwawieniem podpajeczynówkowym w bruzdach płata czołowego i skroniowego lewego oraz z niewielkim ogniskiem stłuczenia w płacie czołowym lewym i u podstawy prawego płata czołowego. Następstwem doznanego urazu czaszkowo - mózgowego były bóle i zawroty głowy, zaburzenia równowagi, brak węchu i smaku oraz lęki, niepokój, zaburzenia pamięci, zaburzenia snu. Zaburzenia równowagi utrzymywały się, wg powódki około 1-1,5 miesiąca.

Powódka w dalszym ciągu odczuwa bóle i zawroty głowy, które utrzymują obecnie w zdecydowanie mniejszym nasileniu niż po wypadku. U powódki nadal występuje brak węchu i smaku. Całość obrazu klinicznego uzasadnia rozpoznanie pourazowego uszkodzenia zmysłu powonienia. Utrzymują się też lęki, niepokój, zaburzenia snu. Na skutek wypadku powódka doznała urazów o podłożu neurologicznym w rozmiarze 15% uszczerbku na zdrowiu, w tym:

- 5 % z powodu pourazowych bóli głowy - z poz. 10 a (zaburzenia adaptacyjne będące następstwem urazów i wypadków, w których nie doszło do trwałych uszkodzeń (...), utrwalone nerwice związane z urazem czaszkowo - mózgowym 5-10%),

- 5% w związku ze złamaniem kości potylicznej -z poz. 2 (uszkodzenia kości sklepienia i podstawy czaszki (wgłobienia, szczeliny, fragmentacja) - zależnie od rozległości uszkodzeń 5 -10%),

- 5 % z powodu utraty węchu i smaku - z poz. 20d (uszkodzenia nosa/ utrata powonienia w następstwie uszkodzenia przedniego dołu czaszkowego 5%).

Cierpienia fizyczne powódki spowodowane urazem czaszkowo - mózgowym były dość znacznego stopnia (5-6/10 w skali (...)) do 2 tygodni, umiarkowanego stopnia (3-4/10 w skali (...)) przez kolejne 2 m-ce, w późniejszym okresie i obecnie, pourazowe bóle głowy powodują cierpienia niezbyt dużego stopnia (2 okresowo do 3 /10 w skali (...)).

Pourazowe bóle głowy mogą utrzymywać się przewlekle. Rokowanie co do pełnego odzyskania węchu i związanego z tym odczuwania smaku, obecnie, 2 lata po wypadku - jest wątpliwe.

Z przyczyn neurologicznych po przebytym wypadku powódka nie wymagała rehabilitacji.

Po zakończeniu leczenia szpitalnego powódka wymagała pomocy osób trzecich w niektórych czynnościach dnia codziennego (gotowanie, sprzątanie, załatwianie spraw poza domem) w wymiarze 2 godz. dziennie przez miesiąc oraz 1 godz. dziennie przez kolejny miesiąc.

Powódka kontynuuje leczenie w Poradni Neurologicznej.

W wyniku doznanych urazów neurologicznych powódka poddana była leczeniu neurologicznemu typowemu dla stanów po urazie czaszkowo - mózgowym (leki prokognitywne, naczyniowe, preparaty witaminowe, leki p-bólowe), których koszt to kwota około 80,00 - 100,00 zł na miesiąc.

Z puntu widzenia neurologa obecny stan zdrowia powódki nie wymaga przystosowania łazienki i kuchni ani zakupu łóżka rehabilitacyjnego.

Krwiak przymózgowy w okolicy czołowo - skroniowej lewej, krwawienie podpajeczynówkowe w bruzdach V, w bruzdach płata czołowego i skroniowego lewego oraz z niewielkie ognisko stłuczenia w płacie czołowym lewym i u podstawy prawego płata czołowego - wchłonęły się samoistnie, całkowicie, nie pozostawiając deficytów neurologicznych poza zniesieniem węchu i smaku.

(dowód: opinia biegłego neurologa B. S. - k. 72-73 verte wraz z opinia uzupełniającą -k. 111—112 )

Powódka w wyniku wypadku z dnia 28.06.2019 roku doznała obrażeń chirurgicznych to jest złamania kości potylicznej- kości sklepienia czaszki, złamania żeber prawych od III do IX, złamania żeber lewych od IV do VII, które skutkują stałym uszczerbkiem na zdrowiu. Powyższe uszkodzenia klatki piersiowej i ich następstwa ocenione zgodnie z § 58 pkt a spowodowały u powódki 10 % uszczerbek na zdrowiu (u powódki nie zostały wykonane żadne próby wydolnościowe płuc, tzw. spirometria, która wykazałaby, czy po urazie doszło do zmniejszenia pojemności oddechowej płuc, czy nie. Wobec tego nie można oceniać obrażeń powódki według paragrafu 58 pkt. b.) Z powodu obrażeń klatki piersiowej powódka aktualnie się nie leczy.

Największy ból i cierpienie było odczuwane przez powódkę przez pierwsze 10 dni po urazie, które były eliminowane silnymi lekami przeciwbólowymi. Później ból pourazowy ulegał stopniowemu zmniejszeniu, aż do okresowych pobolewań, które eliminowała powódka niesterydowymi lekami przeciwbólowymi. Przez pierwsze 3 tygodnie powódka wymagała opieki osób trzecich w zakresie: toalety porannej, uruchamiania, ubierania, przy załatwianiu swoich potrzeb fizjologicznych, przygotowaniu posiłków, sprzątaniu, robieniu zakupów, transporcie do lekarzy w celu kontroli leczenia. Przez okres następnych 3 tygodni powódka wymagała w dalszym ciągu opieki osoby trzeciej ale w mniejszym wymiarze czasowym.

Z przyczyn chirurgicznych powódka obecnie nie wymaga opatrunków, ani rehabilitacji.

Między zdarzeniem z dnia 28.06.2019 roku, a konsekwencjami dla zdrowia fizycznego powódki istnieje ścisły związek przyczynowo- skutkowy. Deformacja rusztowania klatki piersiowej z powodu wyleczonych licznych złamań żeber prawych i lewych są skutkiem wypadku z dnia 28.06.2019 r. Leczenie powódki z zakresu chirurgii zostało zakończone w wrześniu 2019 roku z dobrym skutkiem.

Rokowania na przyszłość w zakresie urazów związanych ze zdarzeniem z dania 28.06.19 r. są dobre. Powódka może odczuwać dolegliwości bólowe rusztowania klatki piersiowej przy infekcjach oskrzelowych, szczególnie przy kaszlu.

Stłuczone płuca włóknieją w przebiegu wygojenia ognisk stłuczeniowych i powodują zrosty wewnątrz klatki piersiowej, i te stłuczone elementy płuc są podatne na wszelkiego rodzaju infekcje.

(dowód: opinia biegłego chirurga S. N.-k. 92-95 wraz z opinia uzupełniającą -k. 128- i verte )

U powódki nadal obecne są objawy o charakterze lękowo - depresyjnym z deficytami poznawczymi, które są konsekwencją urazu psychofizycznego, jakiego doznała w wyniku wypadku. Leczenie psychiatrycznie wymaga kontynuacji. Pourazowy czynnik organiczny powoduje, że rokowanie co do pełnego powrotu do zdrowia psychicznego jest niepewne. Przed wypadkiem powódka nie leczyła się psychiatrycznie.

Zaburzenia adaptacyjne będące następstwem urazów i wypadków, w których nie doszło do trwałych uszkodzeń (...), utrwalone nerwice związane z urazem czaszkowo - mózgowym), spowodowały u powódki 5% uszczerbek na zdrowiu z pkt. 10 a)Rozporządzenia dotyczącego sfery psychicznego funkcjonowania, który jest adekwatny w odniesieniu do nasilenia objawów psychopatologicznych u powódki, które były skutkiem wypadku i nadal wymagają leczenia w (...). Uszczerbek ma charakter długotrwały.

(dowód: opinia biegłych psychiatry B. J. oraz psychologa M. P. -k. 171-175)

Na skutek wypadku u powódki doszło do deformacji rusztowań klatki piersiowej, wywołanych leczeniem licznych złamań żeber prawych i lewych, co wywołało uszczerbek długotrwały na zdrowiu powódki z powodu licznych złamań żeber bez cech odmy i niewydolności oddechowej wynosi z punktu 58a wynosi 10%.

Bezpośrednio po wypadku powódka wymagała leczenia zachowawczego złamanych żeber, ograniczenia ruchów klatki piersiowej, spania na twardym podłożu, pomocy osób trzecich w codziennej egzystencji. Występujące u powódki dolegliwości bólowe wymagały leczenia lekami przeciwbólowymi. Po około 2 miesiącach dolegliwości bólowe znacznie zmniejszyły się. Aktualnie powódka nie wymaga leczenia pulmonologicznego ani rehabilitacji.

Obecnie powódka wymaga wsparcia rodziny w czynnościach wymagających większych wysiłków, jednak nie można tego zdefiniować jako konieczność opieki w związku z ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji.

(dowód: opinia biegłego pulmonologa T. B. -k. 106 -109 wraz uzupełnieniem opinii głównej -k. 148)

Powódka nadal leczy się neurologicznie i psychiatrycznie.

Od wypadku powódka jest pacjentką (...) Szpitala Wojewódzkiego w B..

(dowód: historia choroby z poradni zdrowia psychicznego k. 18-19, karta wizyt –k. 11 verte i –k. 22-25, karty wizyt –k. 96-98)

W czasie pobytu powódki w szpitalu odwiedzała ją córka E. B.. W czasie pobytu w szpitalu powódka odczuwała silne dolegliwości bólowe, była pobijana, nie mogła się podnieść, skorzystać z toalety.

(dowód: zeznania powódki -k. 183 i verte, zeznania świadka E. B. -k. 182 verte-183)

Po wyjściu ze szpitala opiekę nad powódka nadal sprawowała jej córka E. B., która wówczas nie pracowała zawodowa, przebywała na urlopie wychowawczym.

Od chwili opuszczenia szpitala do początku października 2021 r. powódką opiekowała się córka E. B., która przychodziła do powódki codziennie, pomagając jej umyć się, skorzystać z toalety, sprzątała w domu, gotowała, robiła zakupy oraz zawoziła powódkę do lekarzy na wizyty i badania. W tym czasie powódka skarżyła się silny ból, uniemożliwiający jej leżenie na miękkich powierzchniach. Stopniowo zakres wymaganej pomocy dla powódki zmniejszał się. Powódka usprawniła się fizycznie, w dalszym ciągu jednak odczuwała dolegliwości psychiczne: była rozdrażniona, lękliwa, złośliwa.

Powódka w zamian za opiekę przekazywała córce kwotę 400 zł miesięcznie.

E. B. zamieszkuje w pobliżu powódki.

(dowód: zeznania powódki -k. 183 i verte, zeznania świadka E. B. -k. 182 verte-183)

Powódka ma obecnie 63 lata, niedawno przeszła na emeryturę, która wynosi 1.450 zł miesięcznie. Przed wypadkiem leczyła się z powodów ginekologicznych, z tego powodu przebywała na zasiłku chorobowym. W dacie zdarzenia powódka była zatrudniona w Zakładach (...). Dodatkowo powódka dorabiała przy sprzątaniu i innych pomocach domowych świadczonych innym osobom odpłatnie.

Powódka mieszka we własnym domu. W jednym domu z powódka mieszka mąż powódki oraz druga córka z rodziną. Zarówno z mężem jak i córką powódka pozostaje w konflikcie. Domownicy w niczym powódce nie pomagają.

Po wypadku powódka odczuwała silny ból, nie była w stanie leżeć na niczym miękkim, była poobijana, posiniaczona, z licznymi krwiakami, nie była w stanie położyć się na miękkiej powierzchni, musiała kłaść się na podłodze.

Po wypadku powódka stała się płaczliwa, złośliwa. Aktualnie fizyczny stan zdrowia powódki jest zadowalający. Powódka potrafi we własnym zakresie wykonać wszystkie niezbędne czynności, w dalszym ciągu odczuwa lęk i strach.

(dowód: zeznania powódki -k. 183 i verte, zeznania świadka E. B. -k. 182 verte-183)

Odpis pozwu został doręczony pozwanemu w dniu 14 stycznia 2021 r.

(elektroniczne potwierdzenie odbioru -k. 39)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na częściowe uwzględnienie.

Likwidacja szkód z elementem zagranicznym należy do Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Pozwany jest biernie legitymowany w sprawie na podstawie art. 19 ust. 3 w zw. z art. 123 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tj. Dz.U. z 2013 r. poz. 392 ze zm.). Zgodnie z art. 123 tej ustawy Biuro odpowiada za szkody będące następstwem wypadków, które wydarzyły się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i powstały w związku z ruchem pojazdów mechanicznych, zarejestrowanych w państwach, których biura narodowe podpisały z Biurem umowy o wzajemnym uznawaniu dokumentów ubezpieczeniowych i zaspokajaniu roszczeń, pod warunkiem istnienia ważnej Zielonej Karty wystawionej przez zagraniczne biuro narodowe. Natomiast art. 19 ust. 3 ustawy uprawnia poszkodowanego do dochodzenia roszczeń bezpośrednio od Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w przypadkach, o których mowa w art. 123.

Odpowiedzialność pozwanego wynika z art. 34 ust. 1 i art. 36 ustawy, które określają odpowiedzialność pozwanego w granicach odpowiedzialności posiadacza pojazdu mechanicznego. Podstawę odpowiedzialności sprawcy za skutki wypadku powódki stanowią z kolei przepisy art. 436 § 1 k.c. w zw. z art. 435 § 1 k.c., które określają odpowiedzialność posiadacza pojazdu mechanicznego wobec poszkodowanego ruchem tego pojazdu na zasadzie ryzyka, przy uwzględnieniu przyczynowości, o której mowa w art. 361 k.c.

Sprawcą szkody wynikającej ze zdarzenia z dnia 28.06.2019 r. był kierujący pojazdem V. o nr rej. (...). W dacie zdarzenia ochrony ubezpieczeniowej kierującemu pojazdem V. udzielało zagraniczne (rosyjskie) Towarzystwo (...). Ltd. - co jest okolicznością bezsporną.

Niesporne było, że u powódki nastąpiło uszkodzenie ciała i rozstrój zdrowia, które uprawniają ją do żądania od pozwanego zadośćuczynienia za doznaną krzywdę - w myśl art. 445 § 1 k.c.

Kwestią sporną pozostawała wysokość tego świadczenia.

Przyznanie zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę – w myśl art. 445 §1 k.c. - zależy od uznania Sądu a zadośćuczynienie powinno być odpowiednie.

Ma ono rekompensować krzywdę ujmowaną jako cierpnie fizyczne (ból i inne dolegliwości) oraz cierpienia psychiczne (ujemne uczucia przeżywane w związku z cierpieniami fizycznymi i ich długotrwałość). Zadośćuczynienie pieniężne ma na celu przede wszystkim złagodzenie tych cierpień, ma charakter całościowy i powinno stanowić rekompensatę pieniężną za całą krzywdę doznaną przez poszkodowanego, a jednocześnie nie może być źródłem wzbogacenia.

Przepisy kodeksu cywilnego nie zawierają żadnych kryteriów, jakie należy uwzględnić przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia pieniężnego. Sąd winien wziąć pod uwagę wszystkie okoliczności konkretnej sprawy mające wpływ na rozmiar doznanej krzywdy, a zwłaszcza stopień i czas trwania cierpień fizycznych i psychicznych, prognozę na przyszłość, wiek poszkodowanego. W konkretnych sytuacjach musi to prowadzić do uogólnień wyrażających zakres doznanego przez poszkodowanego uszczerbku niemajątkowego.

Sąd nie podzielił stanowiska pozwanego, który twierdził, iż wypłacona już na rzecz powódki kwota 14.800 zł jest adekwatna do doznanej przez nią krzywdy, a żądanie dalszej kwoty z tego tytułu jest zbyt wygórowane. Rozmiar krzywdy i cierpień, jakich doznała powódka wskutek wypadku zasługuje na zadośćuczynienie wyższe niż wypłacone dotychczas przez pozwanego. Należy zwrócić uwagę, iż sam wypadek, w którym poszkodowany doznaje urazu nie ze swej winy, jest zdarzeniem niosącym poczucie pokrzywdzenia i przeżyciem negatywnym, których całokształt składa się na pojęcie niematerialnej krzywdy kompensowanej zadośćuczynieniem.

Nie budziło wątpliwości, że zaistniałe zdarzenie było źródłem cierpień fizycznych powódki. Sąd wziął pod uwagę charakter uszkodzenia ciała oraz jego skutki. Powódka doznała urazu czaszkowo - mózgowego oraz urazu klatki piersiowej. Zdarzenie spowodowało dolegliwości bólowe utrzymujące się przez okres około 3 miesięcy oraz dyskomfort życiowy. Powódka w dalszym ciągu odczuwa konsekwencje wypadku w postaci pourazowych bólów głowy oraz pourazowego uszkodzenia zmysłu powonienia, a rokowania co do jego odzyskania są niepomyślne. Ustalając wysokość zadośćuczynienia Sąd uwzględnił, że powódka doznała wskutek upadku łącznie 25 - procentowego uszczerbku na zdrowiu.

Skutki wypadku dla zdrowia powódki zostały ustalone na podstawie opinii biegłych: neurologa, chirurga , psychiatry i psychologa, którzy sporządzili opinie po zapoznaniu się z dokumentacją medyczną dotyczącą powódki oraz po jej osobistym badaniu. Sąd podzielił wszystkie wydane w sprawie opinie jako, że zostały sporządzone zgodnie z zasadami sztuki lekarskiej oraz przez specjalistów o niekwestionowanym poziomie wiedzy. Biegli w opiniach uzupełniających wypowiadali się szczegółowo co do zastrzeżeń formułowych do opinii przez pełnomocników stron, rozwiewając wszelkie wątpliwości co do zakresu rzeczywiście poniesionej przez powódkę szkody na jej osobie. Wydane opinie były rzeczowe, kategoryczne i zawierały pełną odpowiedź na postawioną tezę dowodową oraz oceniane według kryteriów: poziomu wiedzy biegłego, podstaw teoretycznych opinii, sposobu motywowania sformułowanego w niej stanowiska oraz stopnia stanowczości wyrażonych w niej ocen, a także zgodności z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, uznane zostały za miarodajny dowód.

Niezależnie od tego wskazać należy, że procentowy rozmiar uszkodzeń ciała jest tylko jednym z kryteriów ustalania wysokości zadośćuczynienia i nie determinuje tej kwoty bez uwzględnienia innych okoliczności, jest to tylko pomocniczy środek ustalania rozmiaru odpowiedniego odszkodowania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 października 2005 r., I PK 47/05, Monitor Prawa Pracy 2006/4/208, wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 9.04.2014 r. I ACa 1320/13).

Przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia dostrzeżono, iż powódka w związku z wypadkiem była hospitalizowana, kontynuuje leczenie w poradni neurologicznej i zdrowia psychicznego.

Sąd uwzględnił również związane z chorobą cierpienia psychiczne powódki tj. ujemne uczucia przeżywane w związku z cierpieniami fizycznymi oraz następstwami rozstroju zdrowia. Przedmiotowe zdarzenie na pewien czas w sposób diametralny zmieniło sposób funkcjonowania powódki, powódka z osoby sprawnej fizycznie i aktywnej stała się osobą niepełnosprawną, nadto został uwzględniony dyskomfort spowodowany koniecznością korzystania z pomocy rodziny w codziennych czynnościach związanych z utrzymaniem higieny, ubraniem się, przygotowaniem posiłków oraz wizytami u specjalistów.

Rozmiar krzywdy, której doznała powódka, czas trwania i intensywność cierpień zarówno fizycznych i psychicznych prowadzą do przekonania, że odpowiednią kwotą tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę przy uwzględnieniu już wypłaconej powódce kwoty 14.800 zł jest suma 85.200 zł. Kwota ta z jednej strony będzie odczuwalna dla pokrzywdzonej i będzie stanowić rekompensatę za doznane cierpienia psychiczne, a zatem uwzględnia kompensacyjny charakter zadośćuczynienia, z drugiej strony jest umiarkowana i nie będzie prowadziła do nieuzasadnionego wzbogacenia powódki mając na uwadze aktualny poziom życia społeczeństwa, a dalej idące powództwo w tym zakresie jako wygórowane zostało oddalone.

Kolejnym żądaniem zgłoszonym przez powódkę było żądanie zwrotu kosztów opieki, przy czym w pozwie żądanie to nazywano rentą, zaś na rozprawie w dniu 12 lipca 2022 r. wobec zarzutu strony pozwanej pełnomocnik powódki kwalifikował je jako odszkodowanie. Rozstrzygając tę kwestię wskazać należy, że roszczenie o pokrycie zwiększonych potrzeb związanych ze sprawowaniem opieki za okres miniony, to jest sprzed daty wytoczenia powództwa może opierać się, w zależności od okoliczności faktycznych, na dwóch różnych podstawach prawnych, to jest na podstawie z art. 444 § 1 lub z art. 444 § 2 k.c.

Podstawa z art. 444 § 1 k.c. (jako wszelkie koszty leczenia) będzie aktualna w sytuacji, gdy zostanie udowodnione, że zostały poczynione wydatki na opiekę – powierzono opiekę osobie trzeciej lub doszło do utraty korzyści ze strony członków rodzony sprawujących opiekę, związanych z koniecznością zaprzestania lub ograniczenia pracy zawodowej dla lepszego zapewnienia opieki. Wówczas wydatki poniesione na zaspokojenie zwiększonych po wypadku potrzeb stają się szkodą (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4.10.1973 r., II CR 365/73, dnia 15 lutego 2007 r., II CSK 474/06, Lex nr 274155, wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 27 lutego 2018 r.).

Natomiast jeśli zostanie wykazana konieczność opieki oraz faktyczne jej wykonywanie to należy się za okres sprawowania opieki renta z tytułu zwiększonych potrzeb oparta na art. 444 § 2 k.c.

Renta z tytułu zwiększonych potrzeb dotyczy sytuacji, gdy w wyniku doznanej szkody istnieje konieczność ponoszenia wyższych kosztów utrzymania w zakresie usprawiedliwionych potrzeb w porównaniu do stanu sprzed wyrządzenia szkody. Chodzi o koszty stałej opieki ze strony innych osób, odpowiedniego wyżywienia, koszty konsultacji medycznych, leków, zabiegów rehabilitacyjnych oraz ewentualnie przygotowania do innego zawodu. Przyznanie renty nie jest uzależnione od wykazania, że poszkodowany efektywnie wydał odpowiednie kwoty na koszty opieki. Okoliczność, że domownicy sprawowali opiekę nad poszkodowanym nie pozbawia go prawa żądanie zwiększonej z tego tytułu renty (por. Komentarz do Kodeksu cywilnego, Księga trzecia, Zobowiązania, tom 1, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1996, str. 362).

Zatem w okolicznościach faktycznych sprawy należy uznać, że powódka żąda odszkodowania obejmującego zwrot kosztów opieki. Korzystanie z pomocy innych osób i związane z tym koszty stanowią koszty leczenia w rozumieniu art. 444 § 1 k.c.

Wartość pomocy i opieki powód określił na kwotę 4.992 zł, przy czym za okres dwóch pierwszych miesięcy po wypadku wskazywał, że wynosiła ona 4 godziny na dobę, zaś za kolejny miesiąc 2 godziny na dobę. W toku postępowania zeznaniami świadka E. B. oraz własnymi zeznaniami, jak również opiniami biegłych powódka udowodniła, że na skutek wypadku zwiększyły się jej potrzeby w związku z koniecznością korzystania z pomocy osób trzecich. Niezbędną opiekę świadczyła je mieszkająca w niedalekiej odległości córka. Opieka obejmowała zwykłe czynności pielęgnacyjne i z zakresu obsługi, a nadto zawożenie do placówek medycznych. Wymiar finansowy tej opieki, przy uwzględnieniu wskazanego wyżej wymiaru czasowego opieki) Sąd ustalił w następujący sposób:

- przez pierwsze 2 miesiące na 4 godziny w kwocie 15 zł za 1 godzinę – czyli 60 dni x 4 h x 15 zł = 3.600 zł,

- przez kolejny miesiąc – 2 godziny dziennie, czyli 30 dni x 2 x 15 zł = 900 zł,

Łącznie za ten okres koszty opieki wyniosły 4.500 zł. Stawka 15 zł za jedną godzinę opieki jest zdaniem Sądu właściwie określona i jest przyjmowana w innych sprawach, w których opiekę nad osobą poszkodowaną sprawują członkowie rodziny. W pozostałej części żądanie o zwrot kosztów opieki zostało oddalone jako wygórowane.

Podstawę rozstrzygnięcia o odsetkach stanowiły przepisy art. 481 § 1 i 2 k.c. w zw. z art.455 k.c. i art. 14 ust. 1 i art. 125 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o Ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy w zw. z art. 125 ustawy Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Z okoliczności sprawy wynika, że pozwany nie prowadził postępowania likwidacyjnego szkody, nie wydawał w sprawie decyzji, a o szkodzie powódki i wysokości ostatecznie dochodzonych przez nią roszczeń, dowiedział się z chwilą doręczenia odpisu pozwu to jest w dniu 14 stycznia 2021 roku. Zatem 30 – dniowy termin na spełnienia świadczenia upłynął pozwanemu w dniu 13 lutego 2021 r. , a więc od dnia 14 lutego 2021 r. powódka na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 455 k.c. może żądać odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia, a dalej idące żądanie w tym zakresie jako niezasadne zostało oddalone.

Podstawę rozstrzygnięcia o kosztach procesu stanowił przepis artykułu 100 zd. 2 k.p.c.

Z porównania kwoty dochodzonej pozwem – 104.992 zł z kwotą zasądzoną 89.700 zł wynika, że roszczenie powódki zostało uwzględnione w 85 %.

Koszty procesu zarówno po stronie powódki jak i pozwanego stanowiło wynagrodzenie z tytułu zastępstwa prawnego w kwocie 5400 zł (ustalone stosownie do § 2 pkt 6 rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz.U z 2018 r., poz. 265 ze zm.) oraz wydatek na opłatę skarbową od pełnomocnictwa 17 zł. Łącznie koszty procesu wyniosły 10.834 zł.

Zatem stronę pozwaną obciąża z tytułu zwrotu kosztów procesu kwota 3.792 zł (10.834 zł x 85 % - 5.417 zł).

Podstawę rozstrzygnięcia o pobraniu nieuiszczonych kosztów sądowych - wydatków poniesionych tymczasowo z rachunku Skarbu Państwa w łącznej kwocie w łącznej kwocie 2.648,45 zł (ustalonych postanowieniami – k. 118, 142, 184, 185 i 186) stanowiły przepis art. 113 ust. 1 i 2 ustawy z dnia z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 755) w zw. z art. 100 zd. 1 k.p.c.

Powódkę z tytułu zwrotu wydatków obciąża kwota 397,26 zł (2.648,45 zł x 15 %). Natomiast na podstawie art. 113 ust. 4 wskazanej ustawy Sąd odstąpił od obciążenia powódki częścią nieuiszczonej opłaty sądowej od pozwu, mając na uwadze odszkodowawczy charakter dochodzonych roszczenia oraz okoliczność, iż ustalenie należnych powodowi zadośćuczynienia i odszkodowania zależało od oceny Sądu.

Stronę pozwaną obciąża zaś kwota 4.463 zł tytułem opłaty sądowej od uwzględnionej części powództwa (5.250 zł x 85 %) i część wydatków związanych z wydaniem opinii w kwocie 2.251,19 zł (2.648,45 zł x 85 %).

Sędzia Ewa Tomczyk