Portal Orzeczeń

UZASADNIENIE

W dniu 18 kwietnia 2011 roku J. i E. małżonkowie G. wnieśli o stwierdzenie nabycia przez zasiedzenia z dniem 29 września 2009 roku własności nieruchomości położonej w S. M., przy ul. (...), gm. T. M.., stanowiąca działkę nr (...) o powierzchni (...) ha, dla której w Sądzie Rejonowym w Tomaszowie Maz. prowadzona jest księga wieczysta nr KW (...).

W uzasadnieniu wniosku podali, iż wnioskodawcy w dniu 28 września 1989 roku aktem notarialnym rep. (...) nabyli od (...) nieruchomość położoną w S. M. o pow. (...) ha, stanowiącą działkę o nr (...), w wyłączeniem naniesień na tej działce, które były własnością wnioskodawców. Wyrokiem z dnia 29 czerwca 2010 roku Sąd Rejonowy w Tomaszowie Maz. stwierdził nieważność czynności prawnej nabycia nieruchomości. Jednakże, wnioskodawcy przez 20 lat posiadali przedmiotową nieruchomość i władali nią jak właściciele.

We wniosku z dnia 16 sierpnia 2011 roku D. M. (1) wniosła o dopuszczenie jej do udziału w sprawie jako uczestniczka postępowania.

Postanowieniem z dnia 25 października 2011 roku, Sąd dopuścił do udziału w sprawie w charakterze uczestnika D. M. (1).

Na rozprawie z dnia 25 października 2011 roku pełnomocnik wnioskodawców popierał wniosek. Pełnomocnik (...) nie przyłączył się do wniosku i nie oponował przeciwko wnioskowi. Pełnomocnik uczestniczki D. M. (1) oponował przeciwko wnioskowi co do części działki oznaczonej nr (...) na mapie podziału, która została wykonana w postępowaniu administracyjnym. Nie oponował przeciwko zasiedzeniu co do pozostałej części.

Postanowieniem z dnia 25 października 2011 roku wydanym na rozprawie, Sąd wezwał do udziału w sprawie w charakterze uczestników: G. B., P. J., B. J., F. J., T. J. i S. J..

Na rozprawie w dniu 3 stycznia 2012 roku pełnomocnik uczestnika (...) pozostawił wniosek do uznania Sądu. Uczestnik B. J. przyłączył się do wniosku, a uczestnik F. J. wniósł o oddalenie wniosku.

Na rozprawie w dniu 22 stycznia 2013 roku pełnomocnik uczestniczki D. M. (1) wniósł o oddalenie wniosku podnosząc, że nie upłynął okres zasiedzenia, a kwestia działki powinna być rozstrzygnięta w postępowaniu administracyjnym. Pełnomocnik wnioskodawców popierał wniosek i wniósł o przyjęcie 10 - letniego terminu zasiedzenia w dobrej wierze.

Na rozprawie w dniu 8 kwietnia 2014 roku pełnomocnik uczestniczki D. M. (1) nie sprzeciwiał się wnioskowi co do działki rolnej przedstawionej na mapie podziału (...) znajdującego się na k. 134 w aktach. Ponadto wniósł o oddalenie wniosku o zasiedzenie części siedliskowej.

Na rozprawie w dniu 4 listopada 2014 roku wnioskodawczym i uczestniczka zgodnie oświadczyły, iż budynek obory tylko w części użytkowała od swojej strony uczestniczka D. M. (1) w sposób przedstawiony jak na szkicu na karcie 115, natomiast strych nie był podzielony. Kuchnia letnia uczestniczki została urządzona 22 lat temu, ze strychu nie korzystała. Ponadto uczestniczka nie wyrażała zgody na przebudowę strychu w domu mieszkalnym i rozebrania stodoły.

Postanowieniem z dnia 8 października 2015 r. Sąd Rejonowy w Tomaszowie Mazowieckim stwierdził, że E. syn W. i M. oraz J. córka J. i H. małżonkowie G., na prawach wspólności ustawowej małżeńskiej, nabyli przez zasiedzenie z dniem 29 września 2009 r. własność nieruchomości położonej w S. przy u. (...), stanowiącej części działki nr (...), dla której w Sądzie Rejonowym w Tomaszowie Mazowieckim prowadzona jest księga wieczysta (...), przedstawionej na mapie geodety U. B. z dnia 29 maja 2015 r., zaewidencjonowanej przez (...)za numerem(...):

a) oznaczonej nr działki (...) o powierzchni (...) ha,

b) oznaczonej nr działki (...) o powierzchni (...) ha w 4355/5250 (cztery tysiące trzysta pięćdziesiąt pięć pięciu tysięcy dwustu pięćdziesięciu) części,

c) oznaczonej nr działki (...) o powierzchni (...) ha w 620/1078 (sześciuset dwudziestu tysiąca siedemdziesiąt osiem) części.

W pozostałej części Sąd wniosek oddalił.

Ponadto Sąd ustalił, że każdy uczestnik ponosi koszty związane ze swoim udziałem w sprawie oraz nakazał ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim tytułem zaliczek na opinie biegłego geodety, oględzin i mapę, wyłożonych przez(...): od wnioskodawców E. i J. małżonków G. solidarnie kwotę 4.083,54 zł., od uczestniczki D. M. (1) kwotę 4.083,54 zł.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Na działce (...) położonej w S. przy ul. (...) mieszkali rodzice wnioskodawców E. i J. małż. G. i uczestniczki D. M. (1). Na przedmiotowej działce znajdował się - dom mieszkalny, obora, stodoła i komórki - pomieszczenia gospodarcze. Cała działka miała pow. (...) ha. Wszyscy zajmowali jeden dom, w którym były 4 izby. Po śmierci ojca w 1980 roku D. M. (1) dokupiła sąsiednią działkę od J. K.. Kiedy umarła matka, uczestniczka zajmowała 1 pokój i kuchnie, tak samo jak wnioskodawcy.

Aktem notarialnym z dnia 29 września 1989 roku (...) sprzedał działkę (...) o pow. (...) ha E. G. (1). Działka sprzedana została wraz z położonymi na niej budynkami i nabyta została z majątku dorobkowego wraz z żoną J. G..

Uczestniczka D. M. (1) i wnioskodawcy E. i J. małż. G. prawie w tym samym czasie rozpoczęli budowę. Wnioskodawcy przeprowadzili remont budynku, a uczestnika dobudowała sobie do domu po rodzicach swoją część domu. Każdy miał już osobne wejścia do swoich mieszkań. Uczestniczka nie korzystała z domu wnioskodawców, a jedynie z piwnicy.

Podczas budowy i remontu domów uczestnika korzystała z działki E. i J. małż. G., tj. wjeżdżała i wyjeżdżała do swojej posesji. Wnioskodawcy grzecznościowo wyrazili zgodę na taką formę. W 1992 roku powstał konflikt między uczestniczką a wnioskodawcami. E. i J. małż. G. postanowili zakończyć przejazdy i zamknęli bramę. Uczestniczka zrobiła swoją drogę dojazdową do swojej posesji i już więcej nie korzystała z działki wnioskodawców.

D. M. (1) jeszcze przed kupnem działki od J. K. zajmowała stodołę i szopę do niej przylegającą znajdującą się na działce (...), gdzie trzymała słomę, która brał od niej kiedyś S. R.. Miała oddzielne wejście do niej. Wnioskodawcy nie korzystali ze stodoły i szopy.

Z pomieszczeń gospodarczych znajdujących się na działce (...) korzystali wnioskodawcy, ale również uczestniczka. Trzymała tam ziemniaki.

Uczestniczka D. M. (1) w dniu 10 stycznia 2007 roku złożyła do Wójta Gminy T. wniosek o wydzielenie z działki (...), działki o pow. nie mniejszej niż (...)m ^{( 2)}, stanowiącej siedlisko zabudowane budynkiem mieszkalnym, oborą, stodołą i komórkami oraz o wydanie decyzji o nieodpłatnym przeniesieniu własności działki na swoją rzecz, E. G. (2) i G. B. po 1/2 części oraz na spadkobierców nieżyjącej H. J.: F. J., B. J., S. J., P. J. i T. J. w części 1/2 części łącznie.

(...) do którego sprawa została przekazana wg właściwości odmówił wydzielenia z działki o nr geodezyjnym (...) działki o pow. nie mniejszej niż(...) m ^{( 2)} oraz wydania decyzji o nieodpłatnym przeniesieniu prawa własności tej działki na rzecz, E. G. (2) i G. B., F. J., B. J., S. J., P. J. i T. J.. Po rozpoznaniu odwołania od w/w decyzji (...), pochodzącego od D. M. (1) (...) Kolegium (...) w P. utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję.

Wyrokiem z dn. 19.12.2008 r. (...) Sąd(...) w Ł. w sprawie (...)uchylił zaskarżoną decyzję(...) Kolegium (...) w P. z dn. 24.06.2008 r. w przedmiocie odmowy wydzielenia działki oraz nieodpłatnego przeniesienia własności działki oraz poprzedzającą ją decyzję (...) z dn. 30.04.2008 r. o nr (...). W uzasadnieniu Sąd (...) stwierdził, że kwestia stwierdzenia nieważności umowy zbywającej stanowi co najmniej zagadnienie wstępne, które należałoby rozstrzygnąć przed podjęciem ostatecznej decyzji. Sąd (...), powołując się na uzasadnienie uchwały? Sądu Najwyższego z dn. 26.06.2002 r. (III CZP 37/02) oraz wyrok NSA z dn. 29.08.2006 r. wskazał, że organ administracji winien był rozpoznać wniosek skarżącej zgodnie z zasadami postępowania administracyjnego, stwierdziwszy, iż istnieją przesłanki przekazania gruntu obowiązany był do zawieszenia na podstawie art. 97 § 1 pkt 4 kpa do czasu uregulowania w ramach dostępnych środków prawnych sprawy własności przedmiotowej nieruchomości.

Postanowieniem (...) z dn. 04.05.2009 r. znak (...)postępowanie dot. wydzielenia z działki o nr geodezyjnym (...) działki o powierzchni nie niniejszej niż (...)m ^{( 2)} oraz wydania decyzji o nieodpłatnym przeniesieniu prawa własności tej działki na w/w spadkobierców zostało zawieszone z urzędu do czasu uregulowania sprawy związanej ze stwierdzeniem nieważności umowy sprzedaży przedmiotowej działki.

Wyrokiem z dn. 29 czerwca 2010 r. Sąd Rejonowy w Tomaszowie Maz. stwierdził nieważność czynności prawnej — zbycia przez (...) aktem notarialnym Rep. (...) z dnia 28 września 1989 r. na rzecz E. i J. małż. G. działki oznaczonej w ewidencji gruntów nr (...), o pow. (...) ha, położonej w miejscowości S. (...)., objętej księgą wieczystą KW nr (...) Sądu Rejonowego w Tomaszowie Maz.

Postanowieniem (...) z dn. 14.09.2011 r. znak (...)postępowanie dot. wydzielenia z działki o nr geodezyjnym (...) działki o powierzchni nie niniejszej niż(...) m ^{( 2)} oraz wydania decyzji o nieodpłatnym przeniesieniu prawa własności tej działki na w/w spadkobierców zostało zawieszone z urzędu do czasu zakończenia postępowania sądowego o zasiedzenie przedmiotowej nieruchomości.

Przedmiotem zasiedzenia przez wnioskodawców i uczestniczkę była działka (...), z której należało wyodrębnić dodatkowo działki zajęte przez budynek oznaczony, na mapie z dnia 04.07.2014 r. przy opinii z 14.07.2014 r., jako budynek do rozbiórki, wystąpiła konieczność sporządzenia innego wariantu mapy z projektem podziału dz. nr (...).

Nowy wariant podziału załączony do opinii przedstawiał następujące działki:

- działkę oznaczoną nr (...) o powierzchni (...) ha jako przedmiot wyłącznego użytkowania wnioskodawców J. i E. małż. G.,

- działkę oznaczoną nr (...) o powierzchni (...) ha, częściowo zabudowaną ( cz. stodoły oraz cz. szopy przylegającej do niej ) z gruntem ogrodzonym wspólnie z działką sąsiednią oznaczoną nr (...), która nie jest użytkowana przez wnioskodawców,

- działkę oznaczoną nr (...) o pow. (...) ha w całości zabudowaną wspólnym budynkiem gospodarczym (tj. użytkowanym wspólnie przez małż. G. i D. M.),

- działkę oznaczoną nr (...) o pow. (...) ha zabudowaną częścią ganku przylegającego do domu na dz. nr (...), która nie jest użytkowana przez wnioskodawców,

- działkę oznaczoną nr (...) o powierzchni (...) ha zabudowaną budynkiem mieszkalnym, który pozostaje we wspólnym użytkowaniu małż. G. i D. M..

Z powyższego wynika, iż bez zmian co do przebiegu granic, jak i powierzchni pozostają nowe działki oznaczone nr (...), zatem zmiany dotyczą działek numer (...).

Na potrzeby prowadzonego postępowania o zasiedzenie w dniu 03.12.2014 r. biegła dokonała obmiaru pomieszczeń posiadanych (wykorzystywanych ) przez wnioskodawców i uczestniczkę D. M. (1) zarówno we wspólnym budynku mieszkalnym, jak i gospodarczym.

Na załączanych szkicach sytuacyjnych budynku mieszkalnego ( rzuty kondygnacji - odrębnie parteru i strychu ) przedstawiono pomieszczenia będące w użytkowaniu małż. G. i D. M. :

- małż. G. posiadają łącznie pow. użytkową na poziomie P I.1 = 62,00 m ², przy czym : na parterze : P1 = 20,77 m ², P2 = 14,24 m ², P3 = 7,34 m ², na strychu : P 4 = 5,60 m ², P5 = 5,55 m ², P 6 = 8,50 m ²,

- D. M. (1) posiada łącznie pow. użytkową rzędu P II.1 = 45,80 m ², przy czym : na parterze : P1= 20,77 m ², P2 = 14,20 m ², na strychu : P3 = 10,83 m ².

Do powierzchni użytkowych nie zaliczono powierzchni pomieszczeń poniżej 1,4 m wysokości, a przy wysokościach 1,4 m : 2,2 m - zaliczono je w połowie.

Udziały w działce zabudowanej wspólnym domem, oznaczonej na mapie z projektem podziału numerem (...) ( jako stosunek powierzchni użytkowej pomieszczeń danej części domu do całkowitej powierzchni użytkowej wspólnego domu ):

- posiadane przez wnioskodawców E. i J. małż. G. : PI.1 : ( £ PI.1 + P II.1) = 62,00 m ²/ 107,80 m ² = 620/1078 cz. = 57,51% = ~ 58%

- posiadane przez uczestniczkę D. M. (1) : P II.1: ( PI.1 + P II.1) = 45,80 m ²/ 107,80 m ² = 458/1078 cz. = 42,49% = ~ 42%.

Na załączonym szkicu sytuacyjnym budynku gospodarczego pokazano rzut kondygnacji parteru i obok - rzut strychu, przy czym małe piwnice są nieco zagłębione i w rzucie pionowym są na tej szerokości obiektu aż 3 kondygnacje :

- małż. G. posiadają łącznie pow. użytkową na poziomie P I.2= 43,55 m ², przy czym : na parterze tego obiektu : P 1 = 25,10 m ², P 2 = 3,44 m ², P 3 =1,52 m ², P 4 = 7,94 m ², na strychu : P 5 = 5,55 m ²,

- D. M. (1) posiada łącznie pow. użytkową na poziomie P II.2 = 8,95 m ², na którą składają się : P 1 = 7,84 m ² i P 2 = 1,11 m ².

Udziały w działce zabudowanej wspólnym budynkiem gospodarczym, oznaczonej na mapie z projektem podziału numerem (...) (jako stosunek powierzchni użytkowej danej części budynku gospodarczego do jego całkowitej powierzchni użytkowej ) :

- posiadane przez wnioskodawców E. i J. małż. G. : P I.2 : ( PI.2 + PII.2) = 43,55 m ^{( 2)}/ 52,50 m ^{( 2)} = 4355/5250 cz.. = 82,95 % = ~ 83 %

- posiadane przez uczestniczkę D. M. (1) : P II.2 :(PI.2 + PII.2) = 8,95 m ^{( 2)}/52,50 m ^{( 2)} = 895/5250 cz. = 17,05 % = ~ 17%.

Sąd Rejonowy wyjaśnił, że podstawę dokonanych w niniejszej sprawie ustaleń faktycznych stanowiły dowody przedstawione przez strony w postaci: aktu notarialnego Rep. (...),( KW (...) - zał. do akt ); postanowienia (k. 11- akt I Ns 1064/11), wniosku, postanowienia Wójta Gminy w (...), decyzji (...), decyzji (...), ( postanowienia - akta (...)); wyroku (...) Sądu(...) w Ł. w sprawie (...) wraz z uzasadnieniem, (k. 25 - koperta), wyroku ( k. 48 - akt I C 462/09), protokół oględzin działki oraz opinia podstawowa i uzupełniająca biegłej w zakresie geodezji i szacowania nieruchomości U. B.. Sąd w całej rozciągłości podzielił stanowisko biegłego sądowego z zakresu geodezji U. B. wyrażone w opiniach, dotyczące podziału nieruchomości przy zasiedzeniu. Opinia biegłej, zdaniem Sądu jest wnikliwa, rzeczowa , odwołująca się do zgromadzonej dokumentacji, sporządzona w sposób fachowy i rzetelny. Sąd dokonując ustaleń w oparciu o opinię biegłego nie znalazł żadnych podstaw by nie dać jej wiary. Biegła również wyjaśniła wszystkie zastrzeżenia wobec swoich opinii, które potem nie były kwestionowane przez żadną ze stron. Biegła ustaliła kto i w jakim stopniu posiadał działkę.

Ponadto Sąd wyjaśnił, że ustalił stan faktyczny na podstawie zeznań samych wnioskodawców E. i J. małż. G., którzy sami potwierdzili jak wyglądał sposób posiadania nieruchomości, jakie części domu posiadała uczestniczka oraz z zeznań samej uczestniczki D. M. (1), która również szczegółowo opisała jakie części działki posiadała. Sąd dał wiarę w całości zeznaniom wnioskodawców i uczestniczki D. M. (1). Zeznania uczestników B. J., P. J. oraz F. J. Sąd uznał za prawdziwe. Jednakże zeznania ich były dość ogólne, jednak potwierdziły w części kto gdzie przebywał. Ponadto pozostali uczestnicy potwierdzili konflikt jaki powstał między wnioskodawcami a uczestniczką D. M. (1). Zeznania świadków W. G., K. L., S. R. również były prawdziwe. Świadek S. R. potwierdził, iż D. M. (1) zajmowała stodołę, w której trzymała siano, a także, iż trzymała ziemniaki w komórkach.

W następstwie poczynionych ustaleń Sąd pierwszej instancji zważył, że istota instytucji zasiedzenia polega na nabyciu prawa przez nieuprawnionego posiadacza wskutek faktycznego wykonywania tego prawa w ciągu oznaczonego w ustawie czasu. Podstawową funkcją zasiedzenia jest eliminacja długotrwałej rozbieżności między faktycznym wykonywaniem uprawnień właścicielskich, a formalnoprawnym stanem własności, co przyczynia się do ustabilizowania i uporządkowania stosunków społecznych pod względem prawnym. Zgodnie z przepisem art. 172 § 1 i k.c. posiadacz nieruchomości niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie). Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze. Zgodnie z art. 176 § 1 k.c. jeżeli podczas biegu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania, obecny posiadacz może doliczyć do czasu, przez który sam posiada, czas posiadania swego poprzednika. Jeżeli jednak poprzedni posiadacz uzyskał posiadanie nieruchomości w złej wierze, czas jego posiadania może być doliczony tylko wtedy, gdy łącznie z czasem posiadania obecnego posiadacza wynosi przynajmniej lat trzydzieści.

Naczelną przesłanką zasiedzenia jest posiadanie samoistne nieruchomości. Stawiając taki warunek, ustawodawca odsyła do pojęcia zawartego w definicyjnej normie art. 336 k.c., zgodnie z którym posiadaczem samoistnym rzeczy jest ten, kto rzeczą faktycznie włada jak właściciel. W kontekście zasiedzenia mamy na uwadze posiadanie samoistne niepoparte tytułem własności, gdyż chodzi o nabycie własności nieruchomości przez posiadacza samoistnego „nie będącego jej właścicielem”. Tak, więc elementem stanu faktycznego, który stanowi podłoże zasiedzenia, jest samoistne posiadanie, polegające na faktycznym władaniu rzeczą jak właściciel (art. 172 k.c. w zw. z art. 336 k.c.). Konieczne jest zatem - jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 28 kwietnia 1998 roku (I CKN 430/98, OSNC 1999, nr 11, poz. 198) - wykonywanie przez posiadacza czynności faktycznych wskazujących na samodzielny, rzeczywisty, niezależny od woli innej osoby stan władztwa. Wszystkie dyspozycje posiadacza powinny swą treścią odpowiadać dyspozycjom właściciela, co wcale nie oznacza, że w każdej sytuacji posiadacz musi mieć przekonanie, że jest właścicielem. Natomiast posiadaczem zależnym jest ten, kto rzeczą faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą.

Kwestia świadomości, jaką posiadacz odnosi do wykonywanego prawa, a więc przekonanie o tym, czy jest lub nie jest właścicielem posiadanej rzeczy, rzutuje natomiast na dobrą albo złą wiarę posiadania. Posiadaczem w dobrej wierze jest ten, kto błędnie przypuszcza, że jest właścicielem rzeczy, a w złej pozostaje ten, kto wie albo wiedzieć powinien, że prawo własności nie przysługuje jemu, a innej osobie (por. orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 26 listopada 1949 roku, Wa.C. 159/49, „Demokratyczny Przegląd Prawniczy” 1950, nr 6, s. 56; orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 14 września 1963 roku, III CR 71/62, OSNC 1963, nr 5, poz. 111; uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 14 marca 1980 roku, III CZP 14/80, OSNCP 1980, nr 9, poz. 161 albo uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 1991 roku, III CZP 108/91, nr 4, poz. 48 i in.).

Przepis art. 339 k.c. stanowi, że domniemywa się, że ten, kto rzeczą faktycznie włada, jest posiadaczem samoistnym. Przytoczone domniemanie należy do grupy domniemań wzruszalnych. Jego obalenie jest zatem dopuszczalne w każdym postępowaniu. Jednakże wartość tego domniemania polega na tym, że zwalnia ono posiadacza od konieczności prowadzenia dowodów i legitymizuje go do chwili obalenia domniemania przez tego, kto twierdzi, że jest ono w konkretnej sprawie nieprawdziwe. Stan posiadania współtworzą fizyczny element ( corpus) władania rzeczą oraz intelektualny element zamiaru ( animus) władania rzeczą dla siebie. W przypadku posiadania samoistnego mamy na uwadze animus domini (posiadacz samoistny włada rzeczą „jak właściciel”). Wola posiadania rzeczy w zakresie własności oznacza wolę posiadania jej dla siebie, z wyłączeniem innych podmiotów, a więc chęć wyłącznego władania rzeczą w zakresie stosownym do najszerzej pojętych uprawnień do rzeczy. Czynnik woli pozwala na rozróżnienie posiadania samoistnego od posiadania zależnego. W praktyce więc, o tym czy mamy do czynienia z posiadaniem charakterystycznym dla własności, czy też zależnym, decydują zewnętrzne (a więc widoczne dla otoczenia) przejawy władztwa nad rzeczą, jednoznaczne manifestowanie dla otoczenia władania jak właściciel.

Niezbędnym zatem do stwierdzenia nabycia prawa własności przez zasiedzenie w niniejszej sprawie było ustalenie, czy istniało rzeczywiście posiadanie przedmiotowej nieruchomości przez osoby ubiegające się o stwierdzenie nabycia tego prawa w drodze zasiedzenia i czy miało ono przymioty posiadania charakterystycznego dla władztwa właściciela oraz czy upłynął oznaczony w ustawie czas, aby skuteczne zasiedzenie miało miejsce.

Obowiązujące prawo dopuszcza możliwość nabycia przez zasiedzenie własności nieruchomości objętej w posiadanie nie tylko w złej wierze, ale nawet w drodze bezprawnego przejęcia rzeczy. Dlatego też z punktu widzenia dopuszczalności zastosowania art. 172 k.c. nie ma formalnego znaczenia okoliczność, w jaki sposób doszło do objęcia rzeczy w samoistne posiadanie i czy posiadacz miał świadomość bezprawności działania. Ta ostatnia okoliczność wpływa niewątpliwie na czas zasiedzenia ze względu na złą wiarę, natomiast nie określa samego charakteru posiadania (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 lutego 2002 roku, II CKN 186/99, LEX nr 53291).

Jeśli chodzi o ocenę dobrej lub złej wiary to rozstrzygającym momentem dla jej oceny jest moment uzyskania posiadania. Późniejsze zmiany świadomości posiadacza pozostają bez wpływu na tę ocenę i w konsekwencji na długość potrzebnego dla nabycia własności przez zasiedzenie, co potwierdza wykładnia gramatyczna art. 172 § 1 k.c., w którym ustawa kładzie akcent na chwilę uzyskania posiadania, a pośrednio także z brzmienia art. 176 § 1 k.c.

Pogląd tradycyjny - nieprzewidujący możliwości uznania za posiadacza w dobrej wierze osoby, która weszła w posiadanie nieruchomości na podstawie nieformalnej umowy, ze względu na brak podstaw do przyjęcia usprawiedliwionego w danych okolicznościach przekonania, że przysługuje jej prawo własności, skoro do przeniesienia takiego prawa wymagana jest znana powszechnie forma aktu notarialnego - Sąd Najwyższy niejednokrotnie wypowiedział się w tym zakresie, między innymi w orzeczeniach: z dnia 26 listopada 1949 roku, WaC 159/49 (DPP 1950, nr 6, s. 56), z dnia 23 sierpnia 1955 roku, I CR 307/55 (OSN 1956, z. 1, poz. 26); w wyrokach: z dnia 25 czerwca 1968 roku, III CRN 159/68 (OSPiKA 1970, z. 10, poz. 197) i z dnia 7 maja 1971 roku, I CR 302/71 (NP 1973, z. 4, s. 580), w postanowieniach: z dnia 14 stycznia 1977 roku, III CRN 76/76 (OSNCP 1977, z. 11, poz. 214) i z dnia 25 września 1991 roku, III CRN 195/91 (niepubl.) oraz w uchwale z dnia 24 marca 1980 roku, III CZP 14/80 (OSNCP 1980, z. 9, poz. 161) i w uzasadnieniu uchwały składu siedmiu sędziów SN z dna 11 grudnia 1975 roku, III CZP 63/75 (OSNCP 1976, z. 12, poz. 259). Przejściowo do tzw. zliberalizowanego pojęcia dobrej wiary Sąd Najwyższy nawiązał w późniejszych orzeczeniach, m.in. z dnia 5 kwietnia 1989 roku, III CRN 277/89 (nie publ.), czy też z dnia 17 września 1986 roku, III CZP 58/86 (OSNCP 10/87 poz. 150). Ostatecznie jednak — wobec rysujących się w judykaturze tendencji liberalnego pojmowania dobrej wiary - zajął stanowisko co do treści tego pojęcia w uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 6 grudnia 1991 roku, III CZP 108/91 (OSNCP 1992, z. 4, poz. 48), której nadał moc zasady prawnej. Przychylił się do tzw. tradycyjnego jego rozumienia, wyrażając przy tym pogląd, że dobra wiara i — będąca jej przeciwstawieniem — zła wiara pełnią tę samą funkcję (zapewnienie bezpieczeństwa obrotu) we wszystkich stosunkach prawnorzeczowych. Ostatecznie zatem wejście w posiadanie nieruchomości z zachowaniem formy aktu notarialnego jednoznacznie przesądza, że mamy do czynienia z dobrą wiarą posiadaczy samoistnych.

Samoistne posiadanie musi trwać nieprzerwanie przez określony ustawą czas. Od nowelizacji k.c. obwiązującej od dnia 1 października 1990 roku terminy zasiedzenia określone zostały na lat dwadzieścia gdy posiadacz jest w dobrej wierze i lat trzydzieści w przypadku złej wiary. Przepis art. 172 k.c. sprzed nowelizacji przewidywał krótsze terminy zasiedzenia (tj. dziesięcioletni przy dobrej wierze i dwudziestoletni przy istnieniu złej wiary), jednakże z uwagi na fakt, że zasiedzenie nie nastąpiło przed wejściem w życie ustawy z dnia 28 lipca 1990 roku o zmianie ustawy kodeks cywilny (Dz.U. z 1990 r. Nr 55, poz 321 — dalej jako „ZmKCU”) tj. przed dniem 1 października 1990 roku, do zasiedzenia, którego bieg rozpoczął się przed wejściem w życie ustawy zmieniającej stosuje się przepisy nowe (art. 9 ZmKCU).

W ocenie Sądu meritii wnioskodawcy małżonkowie G. wykazali spełnienie przesłanek wymienionych w art. 172 k.c. Z relacji wnioskodawców, zeznających w sprawie świadków oraz uczestników, oględzin nieruchomości, opinii biegłego wynika, iż od chwili nabycia tej nieruchomości tj. od 29 września 1989 r. korzystali z działki (...) w całości oraz z działki (...) w swoim udziale. Wyrażali to swoim zachowaniem. Nie sposób również było uznać, iż wnioskodawcy zasiedzieli działki (...) w całości, bowiem części zabudowań znajdujących się na przedmiotowych nieruchomościach zajmowała również uczestnika D. M. (1). Biegła określiła zatem w swojej opinii jaki udział mieli w powyższych nieruchomościach wnioskodawcy. Sąd uznał, iż byli oni posiadaczami w dobrej wierze, bowiem nabyli nieruchomość od (...) aktem notarialnym i zostali wpisani, jako właściciel. Wobec tego, Sąd przyjął okres 20 - letni do zasiedzenia.

Przedłożone w sprawie dowody przemawiają w ocenie Sądu za przyjęciem rozstrzygnięcia, że wnioskodawcy J. i E. małż. G.., na prawach wspólności ustawowej małżeńskiej, nabyli przez zasiedzenie z dniem 29 września 2009 r. własność nieruchomości położonej w S. przy ul. (...), stanowiącej części działki nr (...), dla której w Sądzie Rejonowym w Tomaszowie Mazowieckim prowadzona jest księga wieczysta (...), przedstawionej na mapie geodety U. B. z dnia 29 maja 2015r., zaewidencjonowanej przez (...) za numerem (...):

a) oznaczonej nr działki (...) o powierzchni (...) ha,

b) oznaczonej nr działki (...) o powierzchni (...) ha w 4355/5250 (cztery tysiące trzysta pięćdziesiąt pięć pięciu tysięcy dwustu pięćdziesięciu) części,

c) oznaczonej nr działki (...) o powierzchni (...) ha w 620/1078 (sześciuset dwudziestu tysiąca siedemdziesiąt osiem) części.

W ocenie Sądu nie zasługiwał na uwzględnienie wniosek wnioskodawców małżonków G. na stwierdzenie, iż zasiedzieli oni działkę (...), bowiem jak wynikało z zeznań samych wnioskodawców, uczestniczki D. M. (1) oraz zeznań świadka S. R. te działki posiadała wyłącznie D. M. (1). Wobec tego dalej idący wniosek należało oddalić.

O kosztach postępowania Sąd orzekł stosując zasadę określoną w art. 520 § 1 kpc, zgodnie z którą każdy uczestnik postępowania nieprocesowego ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Brak bowiem było podstaw do odstąpienia od tej zasady.

Sąd na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 roku ( Dz. U. Nr 167, poz. 1398) nakazał ściągnąć na rzecz (...) - Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim kwotę 2 915,56 zł tytułem zaliczek na biegłego geodety, oględzin i mapę wyłożonych przez (...):

od wnioskodawców E. i J. małżonków G. solidarnie kwotę 4 083,54 zł, od uczestniczki D. M. (1) kwotę 4 083,54 zł.

Apelację od powyższego postanowienia wniósł pełnomocnik uczestniczki postepowania D. M. (1), zaskarżając je całości.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił:

- naruszenie prawa materialnego, to jest art. 175 k.c. w związku z art. 123 § 1 pkt. l k.c. przez ich niezastosowanie, pomimo ustalenia iż uczestniczka D. M. (1) zainicjowała w styczniu 2007 r. postępowanie administracyjne zmierzające bezpośrednio do uzyskania własności działki siedliskowej stanowiącej część działki o numerze (...), objęte załączonymi do niniejszej sprawy aktami(...) o numerze (...)co w konsekwencji doprowadziło do przerwania biegu terminu zasiedzenia, tym bardziej iż w tym postępowaniu uczestniczył aktywnie E. G. (2) - wnioskodawca sprawy o zasiedzenie,

- naruszenie prawa materialnego poprzez nieprawidłową wykładnię art. 172 § l k.c. i brak zastosowania art. 172 § 2 k.c. przez uznanie iż wnioskodawcy byli posiadaczami w dobrej wierze, podczas gdy akt notarialny z dnia 28.IX.1989 roku rep. (...) na mocy którego została sprzedana E. i J. małżonkom G. działka nr (...) został unieważniony i skutek ten nastąpił z mocą wsteczną, a więc wnioskodawcy byli w złej wierze i do nabycia własności konieczne jest trzydziestoletnie posiadanie samoistne,

- błędne ustalenia faktyczne polegające na uznaniu, że posiadanie wnioskodawców na przestrzeni lat 1989 - 2009 miało charakter samoistny oraz ciągły i nie było zakłócane, pomimo dokumentów załączonych do pisma procesowego pełnomocnika uczestniczki z dnia 27.02.2013 roku oraz załączonej do niniejszej apelacji decyzji Wójta Gminy (...) z dnia 15.03.1993 r. znak (...), które to dokumenty świadczą o współposiadaniu samoistnym z uczestniczką D. M. (1) przedmiotowej działki w zakresie siedliska, a nadto wbrew załączonej sprawie tutejszego Sądu o sygnaturze I C 38/06, świadczącej o naruszeniu w dniu 16 października 2005 roku posiadania wnioskodawcy przez uczestniczkę D. M. (1) i jej syna Z. M. poprzez przesunięcie płotu w głąb działki małżonków G. trwającego do daty podpisania ugody w dniu 15 lutego 2006 roku, a ściślej mówiąc do daty jej wykonania.

Zarzucając powyższe wniósł o zmianę postanowienia Sądu Rejonowego w Tomaszowie Maz. poprzez oddalenie w całości wniosku o nabycie na własność przez wnioskodawców w drodze zasiedzenie działki (...) oraz obciążenie ich w całości kosztami postępowania sądowego i zasądzenie od E. i J. G. zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje oraz opłaty sądowej od apelacji.

Pełnomocnik wnioskodawców wniósł o oddalenie apelacji.

Sąd Okręgowy dodatkowo ustalił co następuje:

Działka nr (...) położona w S. stanowiła własność W. i M. G..

(dowód: akt własności ziemi Nr (...) z dnia 31 marca 1973 r., k. 2 załączonych akt (...))

Decyzją z dnia 23 października 1976 r. wskazana wyżej nieruchomość została przejęta na własność Państwa w zamian za rentę. Dotychczasowi właściciele zachowali własność budynków, które stanowiły odrębny od gruntu przedmiot własności.

(dowód: decyzja Nr (...), k. 4 załączonych akt (...))

Decyzją z dnia 26 września 2019 r. (...) zatwierdził projekt podziału nieruchomości o Nr (...)w wyniku którego powstały dwie działki: Nr (...) oraz przeniósł nieodpłatnie własność działki nr (...) na rzecz E. G. (3) w 256/1024 częściach, G. B. w 256/1024, D. M. (1) w 256/1024 częściach, B. J. w 64/1024 częściach, P. J. w 64/1024 częściach, S. J. w 58/1024 częściach, T. J. w 64/1024 częściach, Z. P. w 2/1024 częściach, M. P. w 2/1024 częściach, B. P. w 1/1024 części i D. P. w 1/1024 części.

( dowód: decyzja nr (...) k. 538)

Wskazane wyżej okoliczności były bezsporne między uczestnikami postępowania.

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Apelacja jest uzasadniona i skutkuje zmianą zaskarżonego postanowienia i oddaleniem wniosku.

Wadliwość postanowienia Sądu pierwszej instancji wynika w pierwszej kolejności z nieuwzględnienia faktu, że wnioskodawca E. G. (3) jest właścicielem udziału w wysokości ¼ części objętej wnioskiem o zasiedzenie nieruchomości. Oczywistym jest brak dopuszczalności zasiedzenia rzeczy przez jej właściciela. Sąd nie uwzględnił tego faktu wydając zaskarżone orzeczenie, czego usprawiedliwieniem jest niewątpliwie to, że decyzja administracyjna przenosząca własność nieruchomości została wydana dopiero we wrześniu 2019 r. Mając jednak na uwadze, treść przepisu art. 6 ustawy z dnia 24 lutego 1989 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin… ( Dz.U. z 1989 r. Nr 10 poz. 53 z późn. zm.), oraz wobec wszczęcia postępowania o zwrot części oddanego w zamiana za emeryturę gospodarstwa rolnego należało przewidzieć możliwość powyższego rozstrzygnięcia i już na etapie postępowania pierwszoinstancyjnego zawiesić postępowanie na podstawie przepisu art. 177 § 1 pkt 3 KPC. Przypomnieć należy, że art. 6 ustawy z 24 lutego 1989 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin oraz o zmianie ustawy o podatku rolnym określa warunki podmiotowe i przedmiotowe do uzyskania prawa własności gruntu. Prawo to służy właścicielom budynków, a budynki muszą znajdować się na działce gruntu, która wchodziła w skład gospodarstwa rolnego przekazanego państwu. Oznacza to, że aby ubiegać się o prawo nieodpłatnego nabycia własności działki, należy legitymować się tytułem własności do budynków, a zatem być ich właścicielem oraz wykazać, że znajdują się one na działce wchodzącej w skład gospodarstwa rolnego przekazanego państwu.

Powyższe uwagi, gdyby stanowiły jedynie zastrzeżenia do zaskarżonego orzeczenia, usprawiedliwiałyby co najwyżej jego zmianę i ustalenie zasiedzenia udziału w innej niż przyjął to Sąd pierwszej instancji wysokości. Za oddaleniem wniosku o zasiedzenie przemawiają jednak inne jeszcze argumenty.

Zaskarżone postanowienie Sądu pierwszej instancji opiera się na założeniu, że w sprawie doszło do zasiedzenia wydzielonej faktycznie części nieruchomości, oraz w zakresie w jakim wydzielenie to nie jest możliwe, formalnie wyodrębnionego udziału w tej nieruchomości. W ocenie Sądu Okręgowego przedstawione powyżej założenie jest w okolicznościach przedmiotowej sprawy tylko z pozoru poprawne. O ile nie może budzić wątpliwości dopuszczalność zasiedzenia faktycznie wydzielonej części nieruchomości o tyle nie sposób zaakceptować stanowiska, że korzystanie z części budynku prowadzi do zasiedzenia nieruchomości znajdującej się pod tym budynkiem w udziale odpowiadającym proporcjonalnie zajmowanej części budynku.

Uzasadniając powyższe stanowisko należy stwierdzić, że zaproponowana przez Sąd pierwszej instancji koncepcja zasiedzenia ustalonego na potrzeby sprawy o zasiedzenie udziału w nieruchomości nie znajduje potwierdzenia w orzecznictwie sądów powszechnych. Wskazanego stwierdzenia nie podważa to, że co do zasady zasiedzenie udziału we współwłasności nieruchomości uznać należy za dopuszczalne. Udział stanowiący przedmiot zasiedzenia jest jednak wynikiem wcześniej zaistniałych zdarzeń prawnych ( dziedziczenie ) lub czynności prawny (nabycie rzeczy przez kilka osób, przeniesienie własności udziału w nieruchomości ). W konsekwencji w sprawie o zasiedzenie udziału we współwłasności, dążący do zasiedzenia współwłaściciel musi wykazać, iż rozszerzył zakres swego samoistnego posiadania ponad realizację uprawnienia wynikającego z art. 206 KC, oraz że w dostatecznie wyraźny sposób uzewnętrznił tę zmianę w stosunku do współwłaściciela, do którego udział ten należał. Niezbędne jest zamanifestowanie na zewnątrz woli odsunięcia pozostałych współwłaścicieli od współposiadania i współkorzystania. Jest jasne, że dotyczy to wszystkich współwłaścicieli, których udziały mają podlegać zasiedzeniu, i że zasiedzenie każdego z udziałów może w tym względzie podlegać odrębnej ocenie (vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2019 r.; III CSK 101/19).

W przedmiotowej sprawie mamy do czynienia ze szczególną sytuacją prawną stanowiącą konsekwencję nieobowiązującej już regulacji prawnej przewidującej możliwość przeniesienia własności nieruchomości gruntowej w zamian za prawo do emerytury rolniczej przy jednoczesnym zachowaniu prawa własności posadowionych na tej nieruchomości budynków. Konstrukcja ta z oczywistych względów prowadziła do powstania stanu prawnego zbliżonego do użytkowania wieczystego. Trudno tym samym uznać, że korzystanie z budynku stanowiącego odrębny od gruntu przedmiot własności prowadzi do zasiedzenia nieruchomości gruntowej znajdującej się pod budynkiem.

Zmiana zaskarżonego postanowienia i oddalenie wniosku o zasiedzenie stanowi konsekwencję innych jeszcze argumentów.

Nawet gdyby przyjąć, że zaproponowany przez Sąd meritii sposób zasiedzenia jest dopuszczalny w ocenie Sąd Okręgowego w sprawie nie upłynął niezbędny do zasiedzenia termin. Powyższe stanowisko stanowi konsekwencję przyjęcia, że podejmując kroki prawne zmierzające do zwrotu nieruchomości po rodzicach uczestniczka postępowania doprowadziła do przerwania biegu terminy zasiedzenia.

W okolicznościach przedmiotowej sprawy kluczowy dla rozstrzygnięcia było ustalenie początku biegu terminu zasiedzenia.

Jak wynika z treści wniosku, wnioskodawcy początek biegu tego terminu wiążą z faktem nabycia przez nich własności nieruchomości od (...) w dniu 28 września 1989 r. Niewątpliwie dokonując nabycia nieruchomości małżonkowie G., jak się później okazało w sposób nieuprawniony, mieli wszelkie podstawy faktyczne aby uznać że stają się jej właścicielami. W ocenie Sądu Okręgowego zwrócić jednak należy uwagę na fakt, że w konsekwencji powyższej czynności prawnej nie doszło początkowo do jakichkolwiek zmian w sposobie korzystania z nieruchomości, która była nadal użytkowana nie tylko przez wnioskodawców ale również przez uczestniczkę postępowania D. M. (1). Przypomnieć należy, że wymieniona przejeżdżała przez nieruchomości, zajmowała część pomieszczeń w domu i budynku gospodarczym oraz stodołę. Uczestnicy kontynuowali więc wcześniejsze współużytkowanie budynków po rodzicach oraz działki siedliskowej. Zmiana w sposobie wykonywania władztwa nastąpiła dopiero w 1992 r. kiedy to doszło do sporu między wnioskodawcami a uczestniczką. Tak wiec, od tej daty należy liczyć ewentualny bieg terminu zasiedzenia.

W tym miejscu należy wskazać, że fakt niewykonywania współposiadania przez niektórych współwłaścicieli nie świadczy automatycznie o samoistności posiadania współwłaściciela wykonującego władztwo, bowiem jest to uprawnienie współwłaścicieli, a nie obowiązek. Ponadto nie budzi obecnie wątpliwości, że w sprawie o zasiedzenie udziału we współwłasności dążący do zasiedzenia współwłaściciel musi wykazać, iż rozszerzył zakres swego samoistnego posiadania ponad realizację uprawnienia wynikającego z art. 206 KC, oraz że w dostatecznie wyraźny sposób uzewnętrznił tę zmianę w stosunku do współwłaściciela, do którego udział ten należał (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 1 kwietnia 2011 r., III CSK 184/10, OSNC-ZD 2012, nr 2, poz. 24, z dnia 30 października 2013 r., V CSK 488/12, z dnia 26 czerwca 2013 r., II CSK 581/12, z dnia 8 maja 2014 r., V CSK 324/13, z dnia 4 lipca 2014 r., II CSK 622/13, z dnia 5 listopada 2014 r., III CSK 280/13, z dnia 12 lutego 2015 r., IV CSK 251/14, z dnia 10 lutego 2016 r., I CSK 55/15, z dnia 25 listopada 2015 r., IV CSK 87/15, z dnia 15 maja 2018 r., II CSK 6/18, i z dnia 19 października 2018 r., I CSK 355/18). Niezbędne jest zamanifestowanie na zewnątrz woli odsunięcia pozostałych współwłaścicieli od współposiadania i współkorzystania (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 maja 2014 r., V CSK 324/13). Jest jasne, że dotyczy to wszystkich współwłaścicieli, których udziały mają podlegać zasiedzeniu, i że zasiedzenie każdego z udziałów może w tym względzie podlegać odrębnej ocenie.

Uwzględniając stanowisko wnioskodawców, że zasługują na przyznanie im statusu posiadaczy samoistnych w dobrej wierze, a co za tym idzie przyjmując zgodnie z treścią przepisu art. 172 KC dwudziestoletni okres zasiedzenia uznać należało, przy założeniu że bieg terminu zasiedzenia biegnie od początku 1993 r. ( w 1992 r. wnioskodawcy ograniczyli uczestniczce D. M. (1) możliwość współposiadania nieruchomości), że dla skutecznego złożenia wniosku o zasiedzenie małżonkowie G. winni nieprzerwanie posiadać nieruchomość do końca 2012 r. Tymczasem 20 listopada 2009 r. (...) wniósł pozew o stwierdzenie nieważności czynności prawnej – sprzedaży wnioskodawcą działki nr (...) objętej wnioskiem o zasiedzenie.

Przypomnieć należy, że wskazany wyżej pozew został wniesiony w następstwie wniosku uczestniczki D. M. (1) w dniu 10 stycznia 2007 roku, w którym wystąpiła do Wójta Gminy T.o wydzielenie z działki (...), działki o powierzchni nie mniejszej niż (...) m ^{( 2)}, stanowiącej siedlisko zabudowane budynkiem mieszkalnym, oborą, stodołą i komórkami oraz o wydanie decyzji o nieodpłatnym przeniesieniu własności działki na swoją rzecz, E. G. (2) i G. B., oraz na spadkobierców nieżyjącej H. J.: F. J., B. J., S. J., P. J. i T. J. w części 1/2 części łącznie.

W ocenie Sądu Okręgowego, nie tylko pozew ale również wniosek uczestniczki postępowania jako zmierzająca bezpośrednio do odzyskania prawa współwłasności nieruchomości doprowadziła do przerwania biegu terminu zasiedzenia.

W postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2019 r. ( sygn. akt V CSK 176/18) wyjaśniono, że wytoczenie powództwa o stwierdzenie nieważności umowy darowizny nieruchomości stanowi bez wątpienia czynność przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia w rozumieniu art. 123 § 1 pkt 1 KC. Sąd Okręgowy w pełni akceptuje powyższe stanowisko uznając tym samym, że trafny jest zawarty w apelacji zarzut naruszenia art. 175 w związku z art. 123 KC (a raczej art. 123 w związku z art. 175 KC) przez ich błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie. Wytoczenie przez (...) powództwa o stwierdzenie nieważności umowy sprzedaży nieruchomości stanowiło bowiem bez wątpienia czynność przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia w rozumieniu art. 123 § 1 pkt 1 KC. Czynność powyższa została jednocześnie podjęta w celu realizacji wniosku D. M. (1) z 10 stycznia 2007 r. ( vide: uzasadnienie wyroku WSA w Łodzi z dnia 10 grudnia 2008 r. (sygn. akt III SA/Łd 627/08). Wskazany wniosek miał więc charakter wydobywczy, zmierzał do przywrócenia współwłasności nieruchomości objętej wnioskiem o zasiedzenie.

Reasumując, przed dniem 26 września 2009 r., doszło od przerwania biegu terminu zasiedzenia.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 KPC zmienił zaskarżone postanowienie i wniosek o zasiedzenie oddalił.

Jednocześnie na podstawie art. 385 KPC, Sąd Okręgowy orzekł o oddaleniu apelacji w części obejmującej żądanie zasądzenia na rzecz uczestniczki od wnioskodawców kosztów postępowania za obie instancje i obciążenia ich w całości tymi kosztami.

Sąd Okręgowy uznał, że co do zasady w sprawie winien zostać zastosowany przepis art. 520 § 3 KPC zgodnie z którym, jeżeli interesy uczestników są sprzeczne, sąd może włożyć na uczestnika, którego wnioski zostały oddalone lub odrzucone, obowiązek zwrotu kosztów postępowania poniesionych przez innego uczestnika. Uwzględnienie żądania skarżącej we wskazanym zakresie naruszałoby jednak dyspozycję art. 112 w zw. z art. 13 § 2 KPC. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 2 marca 2012 r . (sygn. akt II CZ 169/11) użycie przez ustawodawcę sformułowania „sąd może” w art. 520 § 3 KPC oznacza dopuszczalność ograniczenia bądź nawet zniesienia obowiązku zwrotu kosztów postępowania poniesionych przez innego uczestnika. Kryterium oceny będzie stanowić art. 102 KPC w zw. z art. 13 § 2 KPC.

Za zastosowaniem powołanego przepisu przemawia charakter sprawy, obiektywnie usprawiedliwione przekonanie wnioskodawców o zasadności zgłoszonego roszczenia i nietypowy charakter sprawy, oraz podeszły wiek wnioskodawców i to że utrzymują się z świadczeń emerytalnych.

Powyższe uwagi stanowią również podstawę rozstrzygnięcia zawartego w punkcie trzecim wyroku Sądu drugiej instancji.