Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 lutego 2024 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący	Sędzia Paweł Hochman

po rozpoznaniu w dniu 28 lutego 2024 r. w Piotrkowie Trybunalskim

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) z siedzibą w P.

przeciwko (...) z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim

z dnia 26 paźd ziernika 2023 r. sygn. akt I C 271/23

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanego (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda (...) z siedzibą w P. kwotę 450,00 (czterysta pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą z odsetkami w wysokości określonej w ustawie za czas po upływie tygodnia od dnia doręczenia wyroku do dnia zapłaty.

Paweł Hochman

Sygn. akt II Ca 7/24

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 2 marca 2023 roku powód (...) z siedzibą w P., wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) z siedzibą w W. kwoty 5.907,40 złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 9 listopada 2021 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania z tytułu uszkodzenia pojazdu marki V. (...) o nr rej. (...) w związku ze zdarzeniem komunikacyjnym z dnia 23 czerwca 2021 roku, obejmującego koszty najmu pojazdu zastępczego, a także o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na pozew z dnia 31 marca 2023 roku strona pozwana, (...) z siedzibą w W., wniosła o oddalenie powództwa w całości i o zasądzenie na jej rzecz od powoda kosztów procesu, w tym zastępstwa procesowego.

Wyrokiem z dnia 26 października 2023 roku Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim zasądził od strony pozwanej (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda (...) w P. kwotę 5.907,40 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 9 listopada 2021 r. do dnia zapłaty (pkt 1), oraz kwotę 2.517 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty (pkt 2).

Ponadto, Sąd zasądził od strony pozwanej (...) z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim kwotę 631,11 złotych tytułem zwrotu wydatków w zakresie, w jakim nie zostały pokryte z zaliczki strony (pkt 3).

Podstawę faktyczną wyroku stanowiły następujące ustalenia Sądu pierwszej instancji:

W dniu 23 czerwca 2021 roku doszło do zdarzenia komunikacyjnego w wyniku którego uszkodzeniu uległ pojazd marki V. (...) o nr rej. (...). Pojazd ten był własnością J. J.. Sprawca zdarzenia objęty był umową odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych zawartą z pozwanym (...) z siedzibą w W..

Powód wynajął poszkodowanemu pojazd zastępczy marki C. (...) w dniu 28 czerwca 2021 roku, Powód wynajął pojazd zastępczy po stawce 405,90 zł brutto za dobę najmu. Najem pojazdu C. trwał przez 11 dni do 9 lipca 2021 r. Następnie powód odebrał od poszkodowanego przedmiotowy pojazd zastępczy i wynajął mu pojazd zastępczy marki R. (...), także po stawce 405,90 zł. Najem tego pojazdu trwał przez 15 dni tj. do 23 lipca 2021 r. Łączy czas najmu pojazdów zastępczych w miejsce uszkodzonego V. (...) trwał 26 dni. W związku z zakończeniem najmu pojazdu zastępczego, powód wystawił na poszkodowanego fakturę VAT nr (...) na kwotę 10.553,40 zł stanowiąca 26 dni najmu pojazdu zastępczego po stawce 405,90 zł brutto.

Ubezpieczyciel sprawcy pismem z dnia 8 lipca 2021 r. poinformował, że zakwalifikuje szkodę w pojeździe marki V. o nr rej. (...) jako całkowitą, a następnie pismem z dnia 13 lipca 2021 r. do powoda, pozwany rozliczył szkodę, przyznając metodą dyferencyjną odszkodowanie w wysokości 4.100 zł. Tożsame pismo w dniu 15 lipca 2021 r. zostało przesłane bezpośrednio do poszkodowanego. Z dniem 16 lipca 2021 roku kwota odszkodowania wpłynęła na konto poszkodowanego.

W dniu 23 lipca 2021 r. powód zawarł z poszkodowanym J. J. umowę przelewu wierzytelności przysługującej mu od pozwanego w związku ze zdarzeniem z dnia 23.06.2021 roku w wyniku którego doszło do szkody w pojeździe marki V. (...) o nr rej. (...) w zakresie kosztów najmu pojazdu zastępczego.

Pozwany pismem z dnia 26 października 2021 r. przyznał poszkodowanemu odszkodowanie z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego w wysokości 4.646 zł za zasadne uznając 23 dni najmu po stawce 202 zł brutto za dobę, podnosząc, że zasadnym był najem pojazdu od daty powstania szkody do daty wydania decyzji w sprawie, zaś weryfikacja stawki wynikała z tego, że pozwany zaoferował powodowi najem pojazdu zastępczego za pośrednictwem kontrahentów pozwanego po wskazanej stawce.

Poszkodowany zgłosił się do powoda, ponieważ wiedział, że powód wynajmuje samochody zastępcze, a takowy był poszkodowanemu niezbędny z uwagi na to, że zajmuje się meblarstwem. Poszkodowany upoważnił powoda do przeprowadzenia całego procesu likwidacji szkody. Pozwany proponował poszkodowanemu najem pojazdu zastępczego od kontrahenta pozwanego, ale warunki na jakich miałby być wynajęty pojazd zastępczy były dla poszkodowanego niekorzystne i dlatego zdecydował się kontynuować najem u powoda. Poszkodowany nie posiadał innego pojazdu, który mógłby używać w miejsce uszkodzonego V.. Uszkodzonym V. (...) poza poszkodowanym jeździła także jego żona.

Najem pojazdu zastępczego za pośrednictwem pozwanego zaoferowała firma (...), która przesłała powodowi na maila warunki najmu pojazdu zastępczego. Regulamin asystora pozwanego zabraniał palić w pojeździe, przewozić zwierząt, udostępniać pojazd innym użytkownikom, przewidywał udział własny w szkodzie i kary za nieprzestrzeganie regulaminu, w tym za konieczność prania tapicerki.

Pojazd uszkodzony V. (...) oraz wynajmowane C. (...) i R. (...) są klasyfikowane w tym samym segmencie aut dostawczych do 3.5 tony. Stawki wynajmu auta zastępczego tej klasy w województwie (...) w 2021 roku kształtowały się od 109,35 do 365,04 zł netto za dobę (brutto od 134,50 zł do 449,00 zł). Stawki za wynajem bezgotówkowe są wyższe od tych płatnych bezpośrednio od najemcy.

Sąd pierwszej instancji wyjaśnił następnie, że powyższy stan faktyczny ustalił na podstawie wskazanych dowodów, w tym dokumentów prywatnych, dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, twierdzeń stron oraz dowodu z przesłuchania poszkodowanego J. J.. Zeznania świadka korelowały ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym i Sąd uznał je za wiarygodne, jak również z opinii biegłego sądowego M. S., która była opinią spójną, logiczną i w pełni wyczerpującą przedstawioną biegłemu tezę, a nadto nie była przez żadną ze stron procesu kwestionowana. Wskazane wyżej dokumenty w zakresie ich autentyczności nie były kwestionowane przez strony.

W następstwie powyższych ustaleń, Sąd pierwszej instancji uznał, że powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Sąd zważył, że legitymacja procesowa stron nie była przedmiotem sporu między stronami, powód był legitymowany czynnie na podstawie cesji wierzytelności zawartej z poszkodowanym w dniu 2 listopada 2021 r., ważnie zawartej na podstawie art. 509 i nast. k.c., natomiast pozwany pozostawał uznał swoją odpowiedzialność za szkodę w toku postępowania likwidacyjnego jako udzielający ochrony ubezpieczeniowej posiadaczy pojazdów mechanicznych sprawcy zdarzenia komunikacyjnego z dnia 23 czerwca 2021 r. w wyniku którego uszkodzeniu uległ pojazd marki V. (...) o nr rej. (...). Podstawą prawną rozstrzygnięcia sprawy jest art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2013r., poz. 392 z późn. zm.) zgodnie z którym powód uprawniony był do dochodzenia od pozwanego odszkodowania za szkodę w postaci kosztów najmu wynikającą z uszkodzenia w dniu 23 czerwca 2021 r. pojazdu marki V. (...) o nr rej. (...).

W ocenie Sądu, zakres należnego odszkodowania w niniejszej sprawie określają dwie normy prawne. Norma prawna limitująca odpowiedzialność pozwanego za szkodę wynika z treści art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2013r., poz. 392 z późn. zm), zgodnie z którym odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej. Odesłanie do ustalenia odszkodowania w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym powoduje konieczność sięgnięcia do przepisów kodeksu cywilnego. Posiadacz pojazdu mechanicznego odpowiada na zasadzie winy za szkodę powstałą w razie zderzenia się mechanicznych środków komunikacji poruszanych za pomocą sił przyrody, co wynika z treści art. 415 k.c. w zw. z art. 436 § 2 k.c. Normą prawną limitującą odpowiedzialność sprawcy szkody będzie art. 361 § 1 i 2 k.c., z którego wynika, iż zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynika. Naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby szkody mu nie wyrządzono. Ponadto w art. 363 § 1 i 2 k.c. określono, iż naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jeżeli naprawa ma nastąpić w pieniądzu, to co do zasady wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania.

Sąd Rejonowy podniósł również, że odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego, jednak w tym wypadku szkodę majątkową stanowi utrata możliwości korzystania z pojazdu przez poszkodowanego (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011r., III CZP 5/11, LEX nr 1011468). W tej sytuacji kompensacji podlegają wydatki faktycznie poniesione, gdyż sama utrata możliwości korzystania z pojazdu nie powoduje samoistnie odrębnego uszczerbku majątkowego odnoszącego się do tej rzeczy, niezależnie od jej przeznaczenia. Gdy doszło do poniesienia przez poszkodowanego wydatków na uzyskanie pojazdu zastępczego, w przypadku definitywnej utraty rzeczy odszkodowanie przysługuje za okres od jej utraty do uzyskania odszkodowania (nie dłużej jednak przez czas niezbędny do nabycia innego pojazdu), a w przypadku utraty czasowej - do chwili odzyskania rzeczywistej możliwości korzystania z niej - za czas naprawy pojazdu - (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2013r., III CZP 76/13, LEX nr 1392609). Wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z pojazdu są objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2017r., III CZP 20/17, LEX nr 2340475). Odnośnie zaś warunku zaistnienia szkody majątkowej z tytułu korzystania z pojazdu zastępczego, jakim jest poniesienie wydatków na ten najem, obecnie w sposób ugruntowany przyjmuje się, że już samo zaciągnięcie przez poszkodowanego zobowiązania do zapłaty czynszu najmu pojazdu zastępczego stanowi szkodę w rozumieniu art. 361 § 2 k.c., pozostającą w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym, a wysokość tej szkody pozostaje równa kosztom najmu pojazdu (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 2020r., III CZP 63/19, LEX nr 2830567). Istotne jest również, że z punktu widzenia zasadności żądania zwrotu kosztów najmu pojazdu pozostaje obojętne, czy poszkodowany zapłaty dokona w sposób realny, czy też poprzez przeniesienie wierzytelności z tego tytułu na rzecz cesjonariusza.

Sąd Rejonowy uznał, że powód wynajmował pojazd zastępczy poszkodowanemu J. J. przez okres 26 dni po stawce 405,90 zł brutto dziennie. Łączny koszt najmu pojazdu zastępczego wyniósł 10.553,40 zł brutto. Pozwany zwrócił koszty najmu powodowi w kwocie 4.646 zł uznając okres 23 dni najmu i weryfikując stawkę czynszu najmu do kwoty 202 zł brutto. Powód wykazał zasadność najmu pojazdu zastępczego poszkodowanemu, któremu pojazd był niezbędny z uwagi na działalność meblarską poszkodowanego i użytkowość pojazdu dostawczego w tym zakresie. Wynajęte pojazdy R. (...) i C. (...) zaliczały się do tego samego segmentu pojazdów dostawczych co V. (...). Przedział kwotowy stawek czynszu najmu wynosił od 134,50 zł do 449,00 zł brutto. Stawka zastosowana przez powoda w wysokości 405,90 zł była wyższa od średniej, ale mieściła się w stawkach obserwowanych na rynku lokalnym w 2021 roku, a zatem Sąd uznał, że była ona zasadna, zwłaszcza w kontekście zaoferowania najmu pojazdu zastępczego przez pozwanego, obwarowanego jednak wieloma istotnymi ograniczeniami i karami finansowymi, których oferta powoda nie przewidywała, i nie stanowiła dla poszkodowanego ryzyka, czego nie można powiedzieć o najmie pojazdu od kontrahenta pozwanego, po lekturze regulaminu, przy czym pozwany nie wykazał jakoby te obwarowania miałyby ewentualnie nie obowiązywać.

Sąd Rejonowy podniósł również, że trudno nazwać ofertą w rozumieniu przepisu art. 66 k.c., zwłaszcza chociażby w świetle wymogów, jakie ofertom ubezpieczycieli stawia w swojej dość jednolitej linii orzeczniczej Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim (jak choćby wyrażonej w uzasadnieniu wyroku tut. SO z dnia 29.09.2022r. w sprawie II Ca 653/22 w świetle której propozycja ubezpieczyciela ma mieć w istocie walor oferty w rozumieniu k.c.), informacje o możliwości organizacji najmu po stawkach przewidzianych przez pozwanego, skoro nigdy żadna skonkretyzowana oferta najmu do poszkodowanego nie dotarła, wszystko opierało się na informacjach o możliwości i o warunkach (por. Wyrok SR w Tychach z 12.06.201g6 r. VI GC 638/16).

Odnosząc się do zagadnienie uzasadnionego okresu najmu pojazdu zastępczego, Sąd pierwszej instancji wyjaśnił, że trudno jest zrozumieć decyzję ubezpieczyciela sprawcy szkody w zakresie uznania za zasadne najmu pojazdu zastępczego od dnia zaistnienia szkody i wypłatę za ten okres odszkodowania, skoro poszkodowany rozpoczął najem pojazdu dopiero w dniu 28 czerwca 2021 r., a więc 5 dni po zdarzeniu. Tym samym poszkodowany uzyskał odszkodowanie za najem pojazdu zastępczego za okres w którym tego pojazdu nie wynajmował. Natomiast, choć w myśl ugruntowanej judykatury, zarówno Sądu Najwyższego jak i Sądów Okręgowych i Rejonowych, uzasadnionym czasem trwania najmu pojazdu zastępczego jest okres od zaistnienia zdarzenia powodującego szkoda do czasu wypłaty odszkodowania plus czas niezbędny na zakup pojazdu w miejsce uszkodzonego, przy czym w ocenie Sądu, tym uzasadnionym okresem jest czas wynoszący 7 dni, jaki wystarcza na zorganizowanie odpowiedniej kwoty pieniędzy i zakup auta (Wyrok SO w Piotrkowie Trybunalskim z 8.02.2021 r., II Ca 648/20, LEX nr 3217583, Uchwała SN z 22.11.2013 r., III CZP 76/13, OSNC 2014, nr 9, poz. 85, Wyrok SO w Piotrkowie Trybunalskim z 12.06.2014 r., II Ca 166/15, LEX nr 2381876), pozwany za zasadny nie uznał okresu tych 7 dni od dnia wypłaty odszkodowania do daty zakończenia najmu. Decyzja pozwanego w tym zakresie jest niezrozumiała, bezpodstawna i nie znajduje uzasadnienia czy aprobaty Sądu taka postawa ubezpieczycieli wobec wypracowanego jednolitego stanowiska Sądów. Zatem za zasadne należało uznać okres najmu wynoszący 26 dni tj. od dnia wynajęcia pojazdu zastępczego (28.06.2021 r.) do dnia wypłaty odszkodowania plus 7 dni na zakup nowego pojazdu w miejsce uszkodzonego (23.07.2021 r.).

W tych okolicznościach, Sąd uznał że zasady koszt najmu pojazdu zastępczego wyniósł 10.553,40 zł (405,90 x 26), a biorąc pod uwagę wypłacone jak dotąd odszkodowanie z tytułu kosztów najmu w wysokości 4.646 zł, Sąd w punkcie 1 wyroku zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 5.907,40 zł (10.553,40-4.646) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w myśl art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 817 § 1 k.c. od dnia 9 listopada 2021 r. do dnia zapłaty.

Sąd Rejonowy o kosztach procesu orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. zasądzając od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.517 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, na którą to kwotę złożyły się: 400 zł opłaty od pozwu, 300 zł zaliczki na wynagrodzenie biegłego, 17 opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz 1.800 zł kosztów zastępstwa procesowego. Powyższą kwotę, na podstawie art. 98 § 11 k.p.c., Sąd zasądził wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

W punkcie 3 wyroku, na podstawie art. 83 ust. 2 w zw. z art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Sąd zasądził na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim od pozwanego tyłem zwrotu wydatków w zakresie w jakim nie zostały pokryte z zaliczki powoda kwotę 631,11 zł, bowiem koszt opinii biegłego w sprawie wyniósł 931,11 zł, który został pokryty z zaliczki powoda jedynie do wysokości 300 zł. Wobec przegrania przez pozwanego sprawy w całości, Sąd obciążył pozwanego w całości powyższą kwotą.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany.

Reprezentujący go pełnomocnik zaskarżył wyrok Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim w całości.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił:

1. naruszenie art. 233 § 1 k.p.c., w wyniku dokonania niewszechstronnej i dowolnej oceny materiału dowodowego w sprawie, w szczególności poprzez:

a. nieprawidłowe przyjęcie, że poszkodowanemu nie można postawić zarzutu naruszenia obowiązku minimalizacji szkody przez to, że pozwany nie przesłał poszkodowanemu lub powodowi warunków czy regulaminów najmu i przez to nie można było ich porównać z warunkami najmu u powoda, w sytuacji gdy powód nie przedstawił żadnych warunków najmu w swojej wypożyczalni czy regulaminów najmu, w związku z czym i tak nie było możliwości porównania warunków najmu,

b. nienadanie odpowiedniego znaczenia faktowi, iż pozwany informował poszkodowanego o możliwości wynajęcia samochodu zastępczego z wypożyczalni współpracujących i warunkach najmu a zatem poszkodowany znał warunki najmu u ubezpieczyciela, które były korzystne dla poszkodowanego, a to powód nie przedstawił żadnych warunków najmu w swojej wypożyczalni,

c. nienadanie odpowiedniego znaczenia faktowi, iż w piśmie do powoda zostało przekazane, że: W. znosi wszelkie koszty, ograniczenia limity i kary zatem ustalenie sądu w tym obszarze są błędne,

d. nienadanie odpowiedniej rangi ustaleniu, iż stawki najmu powoda należą do najwyższych na rynku i sytuują się zdecydowanie powyżej średniej, co powinno mieć znaczenie dla oceny współpracy poszkodowanego z ubezpieczycielem a także w zakresie celowości ponoszenia tak wysokich kosztów,

e. nieprawidłowe przyjęcie, iż powód wykazał zasadność i wysokość roszczenia przedłożoną fakturą, w sytuacji gdy jest to dowód prywatny, który strona pozwana kwestionowała, a faktura ta stanowi jedynie dowód tego na jakich warunkach powód umówił się z poszkodowanym na najem pojazdu zastępczego i w żadnym razie nie można wyłącznie w oparciu o nie stwierdzić, że stawka określona przez powoda była w okolicznościach niniejszej sprawy ekonomicznie uzasadniona,

f. błędne przyjęcie, że powód musiał wynajmować pojazd przez kolejne 7 dni po wypłacie odszkodowania, choć nie obowiązuje w tym zakresie żadna norma. Powód już znacznie wcześniej miał wiedzę, że szkoda ma charakter całkowity - zatem mógł odpowiednio wcześnie podjąć czynności „poszukiwawcze” (związane z poszukiwaniem innego samochodu) - kwota wypłaty, zwłaszcza uwzględniając jej wysokość nie stanowi tutaj żadnej przesłanki;

2. naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c., w wyniku dokonania niewszechstronnej i dowolnej oceny dowodu z opinii biegłego sporządzonej w sprawie, w szczególności poprzez nienadanie odpowiedniego znaczenia faktowi, iż biegły ustalając stawki dobowe najmu wskazał, iż pozostają one powyżej przeciętnych rynkowy i należą do najwyższych co wyklucza możliwość przyjęcia stawek ustalonych przez biegłego jako uzasadnionych w niniejszej sprawie,

3. naruszenie prawa materialnego: art. 362 k.c. w zw. z 354 § 2 k.c. oraz w zw. z art. 826 § 1 k.c. oraz w zw. z art. 16 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w zw. z art. 361 § 1 k.c. poprzez ich błędną interpretację, a w konsekwencji niezastosowanie i nieuwzględnienie zasady współpracy wierzyciela z drugą stroną stosunku zobowiązaniowego oraz zasady minimalizacji szkody, co skutkowało uznaniem stawki za dobę najmu pojazdu zastępczego zastosowanej przez powoda, w sytuacji gdy zakład ubezpieczeń zaproponował zorganizowanie najmu za stawkę znacznie korzystniejszą;

4. naruszenie przepisów prawa materialnego, a w szczególności art. 822 § 1 k.c. w zw. z art. 824 ¹ § 1 k.c., poprzez jego błędne zastosowanie i przyjęcie za uzasadnione nadmiernych w istocie kosztów najmu pojazdu zastępczego przez poszkodowanego w stawce dobowej najmu 405,90 brutto,

5. naruszenie przepisów prawa materialnego - art. 481 k.c. w zw. z 817 § 1 k.c. poprzez niezastosowanie skutkujące błędnym uznaniem że pozwany pozostawał w opóźnieniu już od 27.08.2021r., podczas, gdy dochodzone kwoty miały charakter sporny do chwili wyrokowania.

W związku z podniesionymi zarzutami, wniósł o zmianę rozstrzygnięcia w zakresie zaskarżenia poprzez oddalenie powództwa, a także poprzez rozliczenie kosztów procesu stosownie do wyniku sprawy zweryfikowanego w toku instancji, rozstrzygnięcie o kosztach procesu w zakresie postępowania przed sądem I oraz II instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego, stosownie do wyniku postępowania i zasady odpowiedzialności strony za wynik sprawy.

W odpowiedzi na apelację pełnomocnik powoda wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył co następuje. Apelacja jest nieuzasadniona.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zgłoszonych we wniesionej apelacji zarzutów naruszenia prawa procesowego, Sąd Okręgowy wyjaśnia, że wydając zaskarżone orzeczenie Sąd pierwszej instancji nie dopuścił się uchybień w zastosowaniu przepisu art. 233 § 1 k.p.c. Oznacza to, że dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, których treść wynika z przeprowadzonych i poddanych prawidłowej ocenie dowodów i co równie istotne, z punktu widzenia dalszych rozważań wystarczających dla rozstrzygnięcia sprawy.

Ustalenia te Sąd Okręgowy przyjmuje za własne i wskazuje jako podstawę przedmiotowego rozstrzygnięcia.

Odnosząc się bardziej szczegółowo do przywołanego na wstępie zarzutu, Sąd Okręgowy wyjaśnia również, że argumenty zgłoszone na jego poparcie, wskazujące na nienadanie odpowiedniego znaczenia przywołanym przez skarżącego faktom, nie pozostają w bezpośrednim związku z zastosowaniem omawianego przepisu, a odwołują się do norm prawa materialnego - 354 § 2 k.c. w zw. z art. 826 § 1 k.c. w zw. z art. 16 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. pozwany uzasadnił bowiem w istocie nieprawidłowym jego zdaniem przyjęciem, że poszkodowanemu nie można postawić zarzutu naruszenia obowiązku minimalizacji szkody, sugerując niewłaściwy wybór oferty najmu przedstawionej przez powoda i zbyt długi okres jego wynajmowania.

Nawet gdyby uznać, że ocena wskazanego wyżej zagadnienia winna być przeprowadzona również na płaszczyźnie dowodowej wyjaśnić należy, że w toku postepowania nie udowodniono, iż powód w ramach najmu pojazdu zastępczego wprowadził również inne, niż wynikające z umowy najmu warunki korzystania z wynajętego pojazdu. W załączonej do akt sprawy umowie najmu pojazdu zastępczego próżno szukać adnotacji wskazującej, że treść tej umowy (ograniczająca uprawnienia najemcy pojazdu lub nakładająca na niego dodatkowe obowiązki) wynika z innych niż wskazane w umowie postanowień. Powyższe twierdzenie pozwanego nie znalazło również potwierdzenia w zeznaniach świadka J. J., z których nie wynikały jakiekolwiek ograniczenia w sposobie korzystania z pojazdu powoda. Ponadto, wbrew sugestiom skarżącego, Sąd pierwszej instancji wziął pod uwagę okoliczności, że pozwany informował poszkodowanego o możliwości wynajęcia samochodu zastępczego z wypożyczalni współpracujących i warunkach najmu, w tym, że: „Warta znosi wszelkie koszty, ograniczenia limity i kary”. Oznacza to, że nie można się zgodzić z twierdzeniem, iż te okoliczności pominął.

Wyjaśnić również należy, że zawarty w wniesionej skardze apelacyjnej argument, iż powód nie wykazał zasadność i wysokość roszczenia przedkładając wystawiona przez siebie fakturę, nie może być uznany z skuteczny.

Podzielając pogląd, że faktura jest dokumentem prywatnym, który stanowi jedynie dowód tego na jakich warunkach powód umówił się z poszkodowanym na najem pojazdu zastępczego, Sąd Okręgowy przypomina, że wnioski płynące z tego dokumentu (dotyczące zasadności wydatków w związku z wynajęciem pojazdu zastępczego) została potwierdzony opinią biegłego, z której wynika, iż zaproponowane przez powoda stawki najmu pojazdu uwzględniały warunki rynkowe.

Odwołując się w tym miejscu do opinii biegłego, Sąd Okręgowy wyjaśnia, że w przedmiotowej sprawie nie doszło również do naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. Podkreślić należy, że skarżący zgłaszając na poparcie wskazanego zarzutu argumenty nie podjął nawet próby podważania prawidłowości wydanej opinii. Jego zdaniem niewszechstronna i dowolna ocena dowodu z opinii biegłego polegała jedynie na nienadaniu odpowiedniego znaczenia faktowi, iż biegły oceniając stawki dobowe najmu zastosowane przez powoda wskazał, iż pozostają one powyżej średnich występujących na rynku co oznacza, że oparte na wiedzy specjalnej ustalenia wynikające z opinii zaakceptował. Również to, czy tak ustalone stawki winny stanowić podstawę wyliczenia odszkodowania należało więc ocenić na płaszczyźnie materialno-prawnej.

Za całkowicie dowolny i stanowiący jedynie przejaw niczym nieuzasadnionej polemiki z stanowiskiem Sądu pierwszej instancji uznać należało również zarzut błędnego przyjęcia, że powód musiał wynajmować pojazd przez kolejne 7 dni po wypłacie odszkodowania. Odnosząc się do powyższego zarzutu Sąd Okręgowy przyznaje, że takie ustalenie okresu niezbędnego do zakupu pojazdu w miejsce uszkodzonego w wyniku wypadku nie wynika z żadnej normy prawnej. Wskazany okres uzasadnia natomiast z doświadczenie życiowe, na podstawie którego należy stwierdzić, że stanowi on minimalny czas niezbędny do nabycia pojazdu w miejsce uszkodzonego. Podnieść również należy, że w zupełnej sprzeczności z tym doświadczeniem pozostają twierdzenia, zgodnie z którymi „czynności poszukiwawcze” winny być podjęte jeszcze przed wypłatą odszkodowania. Oczywistym pozostaje, że nabycie pojazdu na rynku wtórnym wiąże się z koniecznością posiadania środków finansowych, na które z pewnością składało się również należne poszkodowanemu odszkodowanie, oraz że na tym rynku trudno znaleźć oferty, w ramach których sprzedający jest gotów oczekiwać na wykonanie umowy do zakończenia postępowania likwidacyjnego.

Odnosząc się do zarzutów naruszenia przepisów prawa materialnego wskazać należy, że w omawianej sprawie kluczową dla treści zaskarżonego orzeczenia pozostawała okoliczność, czy korzystając z pojazdu zastępczego zaoferowanego przez powoda poszkodowany naruszył dyspozycję art. 361 § 2 k.c. oraz art. 354 § 2 k.c. w zw. z art. 822 § 1 k.c. i art. 826 k.c. w zw. z art. 16 ust. 1 pkt 2 i art. 36 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jedn. Dz. U. z 2021 r., poz. 854 ze zm.), nie realizując obowiązku minimalizacji szkody, ewentualnie nadużywając wynikając z powołanych przepisów uprawnienia.

W ocenie Sądu Okręgowego taka okoliczność nie zaistniała.

Wyjaśnienie powyższego stanowiska należy rozpocząć od przedstawienia kilku uwag natury ogólnej.

Źródłem szkody jaka powstała po stronie poszkodowanego jest wypadek komunikacyjny. Pozwany ponosi natomiast odpowiedzialność gwarancyjną za sprawcę wypadku. Obowiązek naprawienia szkody obejmuje likwidację wszystkich bezpośrednich i pośrednich następstw wypadku, pod warunkiem ustalenia, że wskazane wyżej następstwa pozostają w adekwatnym związku przyczynowym z wypadkiem. W przedmiotowej sprawie niewątpliwa i w istocie bezsporna była okoliczność, że po stronie poszkodowanego powstała, podlegająca naprawieniu szkoda, w postaci konieczności wynajmu pojazdu zastępczego. Nie ulega żadnej wątpliwości, że zaciągnięcie przez poszkodowanego zobowiązania do zapłaty czynszu najmu pojazdu zastępczego stanowi szkodę w rozumieniu art. 361 § 2 k.c. pozostającą w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 2020 roku, III CZP 63/19. Legalis Nr 2292784). Nie stanowi przy tym szkody sama utrata możliwości korzystania z samochodu, natomiast poniesione koszty związane z przywróceniem takiej możliwości wchodzą w zakres szkody. Dla ustalenia obowiązku naprawienia szkody należy przy tym stwierdzić jedynie, czy koszty te są celowe i ekonomicznie uzasadnione. Wyjaśnić równię należy, że przy zastosowaniu art. 361 k.c. należy doprowadzić do stanu, by sytuacja majątkowa poszkodowanego była taka, jakby szkoda się nigdy nie wydarzyła. Oznacza to obowiązek zrekompensowania zwiększonych pasywów, które pojawiły się w jego majątku wskutek zdarzenia wywołującego szkodę.

Uwzględniając powyżej przedstawiony sposób wykładni powołanych na wstępie przepisów wskazać należy, że Sąd Okręgowy podziela argumentację Sądu I instancji, z której wynika, że poszkodowany w wyniku wypadku komunikacyjnego w okresie likwidacji szkody mógł korzystać z wynajętego pojazdu zastępczego. W konsekwencji obowiązkiem pozwanego było naprawienie szkody polegające na pokryciu kosztów najmu pojazdu zastępczego.

Formułując zarzuty odnoszące się do naruszenia przepisów prawa materialnego, apelujący w rzeczywistości odwołał się do przepisu art. 354 § 2 k.c. wskazując, że poszkodowany decydując się na najem pojazdu zastępczego za kwotę 405,90 brutto dziennie zdecydował się na wydatki niecelowe i ekonomicznie nieuzasadnione, a więc nie pozostające w związku przyczynowym ze szkodą. W ocenie Sądu Okręgowego poszkodowany przyjmując ofertę najmu pojazdu zastępczego przedstawioną przez powoda nie naruszył wynikającego z wyżej powołanego przepisu obowiązku. W ramach czynności, jakie poszkodowany powinien podjąć w związku ze zgłoszeniem i likwidacją szkody brak jest obowiązku zwrócenia się do ubezpieczyciela o akceptację warunków najmu. W przedmiotowej sprawie nie sposób również uznać, że stawki, za które został wynajęty pojazd zastępczy odbiegają od stawek rynkowych. Jednocześnie dowodem podważającym powyższą okoliczność nie może być z pewnością wysłane drogą mailową powodowi przez pozwanego ogólnikowa informacja o możliwości wynajmu pojazdu zastępczego w firmach współpracujących z pozwanym.

W uzupełnieniu powyższych uwag, wyjaśnić należy, że pozwany mógłby skutecznie postawić poszkodowanemu powyższy zarzut, tylko w przypadku gdyby w toku likwidacji szkody przedstawił szczegółową i skonkretyzowaną propozycję najmu pojazdu zastępczego odpowiadającego klasie uszkodzonego pojazdu oraz zadeklarował gotowość jego wynajęcia na cały okres niezbędny do likwidacji szkody. Wymogu tego nie spełniają z pewnością szablonowe informacje o możliwości organizacji wynajmu pojazdu zastępczego w firmach współpracujących z pozwanym. Propozycje zgłoszoną przez pozwanego dyskredytuje jednocześnie w ostatecznym rozrachunku to, że w sposób nieuprawniony gotowość wynajmu pojazdu zastępczego ograniczył do daty wypłaty odszkodowania.

Nie można również zaakceptować stanowiska skarżącego, że Sąd I instancji nieprawidłowo stwierdził, iż poszkodowanemu nie można postawić zarzutu naruszenia obowiązku minimalizacji szkody przez to, że pozwany nie przesłał poszkodowanemu lub powodowi warunków czy regulaminów najmu. Uzasadnienie tego stanowiska odwołujące się do braku szczegółowych warunków najmu w wypożyczalni powoda jest nieprzekonywujące. Jak wyjaśniono powyżej z okoliczności sprawy wynika, że najem samochodu u powoda nie wiązał się z innymi niż wynikające z umowy warunkami.

Reasumując, wydając zaskarżone orzeczenie Sąd I instancji nie naruszył przepisów art. 822 § 1 k.c. i art. 824 ¹ § 1 k.c. w zw. z art. 361 § 1 i 2 k.c., poprzez niewłaściwe zastosowanie. Sąd prawidłowo przyjął, że w granicach normalnego następstwa zdarzenia objętego odpowiedzialnością odszkodowawczą pozwanego mieści się wynajęcie pojazdu w stawkach ustalonych w umowie najmu.

Na koniec należy wyjaśnić, że za całkowicie nieuzasadniony należało uznać zarzut naruszenie przepisów art. 481 k.c. w zw. z 817 § 1 k.c. Fakt, że dochodzona pozwem kwota miała charakter sporny, nie może podważyć prawidłowego ustalenia Sądu pierwszej instancji, iż pozwany pozostawał w opóźnieniu już od 27.08.2021r.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację pozwanego jako niezasadną.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. Zasądzona z tego tytułu kwota w wysokości 450 złotych, obejmująca zwrot kosztów zastępstwa radcy prawnego, została ustalona w oparciu o § 2 pkt 4 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2018 r., poz. 265 ze zm.).

Paweł Hochman