II Ca 47/23 - postanowienie z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim z 2023-10-27
Sygn. akt II Ca 47/23
POSTANOWIENIE
Dnia 27 października 2023 r.
Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie następującym:
Przewodniczący: Sędzia Mirosława Makowska
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 27 października 2023 r.
sprawy z wniosku A. J. (1)
z udziałem B. J.
o podział majątku wspólnego
na skutek apelacji obu stron
od postanowienia Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 22 listopada 2022 r. sygn. akt I Ns 1256/13
postanawia:
z apelacji wnioskodawcy A. J. (1) zmienić zaskarżone postanowienie:
w punkcie 1 w ten sposób, że dopisać po podpunkcie f) podpunkt g) w brzmieniu: „g) środki pieniężne w kwocie 8.777,57 (osiem tysięcy siedemset siedemdziesiąt siedem 57/100) złotych zgromadzone na rachunku bankowym uczestniczki w (...) Bank (...) w R.” oraz w ten sposób, że dokonać podziału majątku wspólnego stron w ten sposób, że przyznać na wyłączną własność wnioskodawcy A. J. (1) składniki majątku opisane w punktach: 1 b), 1c), 1d), 1e), a na rzecz uczestniczki B. J. składniki majątku opisane w punktach: 1a), 1f), 1g);
w punkcie 2 w ten sposób, że oddalić wniosek uczestniczki o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym;
w punkcie 3 w ten sposób, że zasądzić od uczestniczki B. J. na rzecz wnioskodawcy A. J. (1) tytułem dopłaty kwotę 65.332 zł (sześćdziesiąt pięć tysięcy trzysta trzydzieści dwa złotych) płatną w terminie trzech miesięcy od uprawomocnienia się niniejszego postanowienia wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku uchybienia terminowi płatności;
oddalić apelację wnioskodawcy A. J. (1) w pozostałej części;
oddalić apelację uczestniczki B. J.;
ustalić, że każdy z uczestników ponosi koszty postępowania odwoławczego związane ze swoim udziałem w sprawie.
Mirosława Makowska
Sygn. akt II Ca 47/23
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 22 listopada 2022 roku Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim, w sprawie sygn. akt I Ns 1256/13 w sprawie z wniosku A. J. (1) z udziałem B. J. postanowił:
dokonać podziału majątku wspólnego B. J. (córki E. i S.) i A. J. (1) (syna J. i H.), w skład którego to majątku wchodzi:
zabudowana nieruchomość położona w G. przy ulicy (...) gmina T. oznaczona w ewidencji gruntów numerem działki (...), o powierzchni (...) ha, dla której w Sądzie Rejonowym w Piotrkowie Trybunalskim urządzona jest księga wieczysta (...);
niezabudowana nieruchomość położona w G. gmina T. oznaczona w ewidencji gruntów numerami działek (...), o powierzchni (...) ha, dla której w Sądzie Rejonowym w Piotrkowie Trybunalskim urządzona jest księga wieczysta (...);
niezabudowana nieruchomość położona w G. gmina T. oznaczona w ewidencji gruntów numerami działek (...), o powierzchni (...) ha, dla której w Sądzie Rejonowym w Piotrkowie Trybunalskim urządzona jest księga wieczysta (...);
niezabudowana nieruchomość położona w T. (...) oznaczona w ewidencji gruntów numerem działki (...), o powierzchni (...) ha, dla której w Sądzie Rejonowym
w P. urządzona jest księga wieczysta (...);
ruchomości będące w posiadaniu wnioskodawcy: radio CD, dwa łóżka jednoosobowe
z materacem, kredens antyk duży, kosa spalinowa, myjka ciśnieniowa, piła spalinowa, fotel I. (...), kuchnia gazowa, meble biurowe, komody drewniane białe, wieża CD, wzmacniacz, radio, głośniki Y., dywan wełniany jedwabny czerwony;
ruchomości będące w posiadaniu uczestniczki: szafa garderobiana (...), łóżko
z materacem (...), toaletka antyk, szafka antyk x 2, zmywarka S., piekarnik S., płyta ceramiczna S., lodówka W., robot kuchenny K. A., szafki kuchenne (...), stół kuchenny z krzesłami, kredens antyk, stół antyk, krzesło
i taboret antyk, toaletka kuchenna antyk, kanapa (...), pralka M. (...), telewizor (...), firanki, zasłony jedwabne, kanapa antyk, ławka antyk, szafa antyk, meble ogrodowe, konsola antyk, biurko antyk ;
w ten sposób, iż przyznać na wyłączną własność wnioskodawcy A. J. (1) (synowi J. i H.) ruchomości opisane w punkcie 1e) postanowienia, zaś uczestniczce B. J. (córce E. i S.) nieruchomości opisane w punktach 1a), 1b), 1c) i 1d) postanowienia oraz ruchomości opisane
w punkcie 1f) postanowienia;
ustalić, że udziały stron w majątku wspólnym są nierówne i wynoszą: ¼ (jedna czwarta) części w majątku dla wnioskodawcy A. J. (1) (syna J. i H.) i ¾ (trzy czwarte) części w majątku dla uczestniczki B. J. (córki E. i S.);
nie orzekać o wzajemnych dopłatach;
ustalić, że strony ponoszą koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie;
nie obciążać stron kosztami poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa wydatków na opinie biegłych.
Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego.
W dniu 5 sierpnia 2013 r. do Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim wpłynął wniosek A. J. (1), reprezentowanego przez profesjonalnego pełnomocnika, o podział majątku wspólnego w ten sposób, aby:
ustalić, że w skład tego majątku wchodzą:
niezabudowana nieruchomość składająca się z działek nr (...) ( (...)) oraz działek (...) ( (...)) obręb G.
o wartości 90.000 zł;
niezabudowana nieruchomość składająca się z działki nr (...) położona
w T. (...) ( (...)) o wartości 5.000 zł;
zabudowana nieruchomość składająca się z działki nr (...) obręb G.
( (...)) o wartości 1.200.00 zł;
szafa garderobiana I. o wartości 1.200 zł;
łóżko z materacem I. o wartości 500 zł;
toaletka antyk o wartości 500 zł;
szafka antyk o wartości 600 zł (2 szt.);
dywan wełniano-jedwabny o wartości 400 zł;
zmywarka S. o wartości 600 zł;
piekarnik S. o wartości 600 zł;
płyta ceramiczna S. o wartości 600 zł;
lodówka W. o wartości 400 zł;
robot kuchenny K. A. o wartości 1.800 zł;
szafki kuchenne I. o wartości 1.200 zł;
stół kuchenny + krzesła o wartości 900 zł;
kredens antyk o wartości 2.000 zł;
stół antyk o wartości 600 zł;
krzesło + taboret antyk o wartości 800 zł;
toaletka kuchenna antyk o wartości 1.000 zł;
kanapa I. o wartości 300 zł;
dywan wełniano-jedwabny o wartości 500 zł;
pralka M. (...) o wartości 2.500 zł;
telewizor (...) o wartości 300 zł;
firany i zasłony jedwab, tafta o wartości 1.500 zł;
kanapa antyk o wartości 400 zł;
ławka antyk o wartości 200 zł;
szafa antyk o wartości 1.500 zł;
biurko antyk o wartości 1.500 zł;
meble ogrodowe o wartości 1.200 zł;
konsola antyk o wartości 1.500 zł;
samochód C. (...) o wartości 6.000 zł;
środki pieniężne pochodzące ze sprzedaży pojazdu L. (...) rok produkcji (...) o wartości 98.000 zł;
środki pieniężne pochodzące ze sprzedaży pojazdu N. (...) rok produkcji (...) w wysokości 45.000 zł;
środki pieniężne pochodzące ze sprzedaży zabudowanej nieruchomości położonej w miejscowości G., ul. (...), składającej się z działki (...) obręb G. w wysokości 320.000 zł;
dokonać podziału tego majątku przez przyznanie na wyłączną własność wnioskodawcy przedmiotów wymienionych w pkt 1 lit. b, dokonanie fizycznego podziału przedmiotów wymienionych w pkt 1 lit. a, a na wyłączną własność uczestniczki postępowania przyznanie przedmiotów wymienionych w pkt 1 lit. c-hh
z jednoczesnym ustaleniem odpowiednich spłat pieniężnych pomiędzy stronami;
przeprowadzenie wskazanych w uzasadnieniu dowodów;
rozliczenie kosztów postępowania między stronami.
W odpowiedzi na wniosek uczestniczka B. J., reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, wniosła o ustalenie, że w skład majątku wspólnego, oprócz składników wskazanych przez wnioskodawcę oraz z wyjątkiem pkt 1 lit. ff wchodzą:
- pierścionek z brylantem o wartości 7.000 zł:
- radio CD o wartości 800 zł;
- 3 łóżka 1-osobowe z materacami o łącznej wartości 2.000 zł;
- kredens duży antyk o wartości 4.500 zł;
- kosa spalinowa o wartości 500 zł;
- karcher o wartości 300 zł;
- piła spalinowa o wartości 300 zł;
- drzewo modrzewiowe w balach o wartości 6.000 zł;
- 2 kanapy I. o wartości 600 zł;
- fotel I. o wartości 500 zł;
- płyta gazowa o wartości 1.000 zł;
- meble biurowe o wartości 500 zł;
- komody drewniane białe o wartości 400 zł (2 szt.);
- dywan wełniany o wartości 400 zł;
- wieża o wartości 2.500 zł.
Co do powyższych przedmiotów jako będących w posiadaniu wnioskodawcy, wniesiono o przyznanie na jego wyłączną własność.
Ponadto zakwestionowano wartość przedmiotów określonych w punkcie 1 wniosku
w następujący sposób:
c) zabudowana nieruchomość, działka o nr (...) obręb G. o wartości 700.000 zł;
d) szafa garderobiana I. o wartości 700 zł;
f) toaletka antyk o wartości 300 zł;
j) piekarnik S. o wartości 300 zł;
k) płyta ceramiczna S. o wartości 300 zł;
o) stół kuchenny + krzesła o wartości 200 zł;
p) kredens antyk o wartości 1.000 zł;
q) stół antyk o wartości 500 zł;
r) krzesło + taboret antyk o wartości 500 zł;
s) toaletka kuchenna antyk o wartości 700 zł;
u) dywan wełniano-jedwabny o wartości 400 zł;
x) firanki i zasłonki jedwab, tafta o wartości 500 zł;
cc) meble ogrodowe o wartości 400 zł;
dd) konsola antyk o wartości 700 zł;
a także wniesiono o nieustalanie, że w skład majątku wspólnego pomiędzy stronami wchodzą środki pieniężne pochodzące ze sprzedaży samochodu L. (...) rok produkcji (...) w wysokości 98.000 zł (punkt 1 lit. ff), gdyż środki te zostały przeznaczone na zakup pojazdu N. (...) rok produkcji (...) – do wysokości 65.880 zł a pozostała część została przeznaczona na zobowiązania uczestników, a także o nieuwzględnianie środków ze sprzedaży pojazdu N. (...), które zostały wydatkowane w związku ze zobowiązaniami, do których doprowadził wnioskodawca.
Poza powyższym wniesiono również o zobowiązanie wnioskodawcy do spłaty należności względem wierzycieli oraz należności na rzecz Komornika sądowego z tytułu prowadzonych postępowań egzekucyjnych, dokładnie wskazanych w punkcie 3 lit. a-g odpowiedzi na wniosek. Uczestniczka postępowania wniosła również o uwzględnienie przy rozliczeniu spłaconych wspólnych zobowiązań przez B. J. po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej na rzecz wierzycieli wskazanych szczegółowo
w punkcie 4 odpowiedzi na wniosek, a także o rozliczenie nakładów poczynionych na uczestniczkę na zabudowanej nieruchomości położonej w miejscowości G., ul. (...) w łącznej wysokości 1.957,73 zł.
Następnie w piśmie procesowym (k. (...) akt sprawy) uczestniczka zgłosiła wniosek
o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym, przy czym dla uczestniczki 605, dla wnioskodawcy 40%.
Na rozprawie w dniu 18 listopada 2015 r. pełnomocnik wnioskodawcy poparł wniosek. Oświadczył, że wyraża zgodę na przejęcie wszystkich nieruchomości niezabudowanych
a w grę wchodziłyby jedynie rozliczenia w zakresie spłaty lub dopłaty. Wnosi o ustalenie równych udziałów. Pełnomocnik uczestniczki przyłączył się do wniosku. Oświadczył, iż uczestniczka w dalszym ciągu chce pozostać na nieruchomości zabudowanej. Pełnomocnik uczestniczki wniósł o przyjęcie udziałów w stosunku 70% na rzecz uczestniczki i 30% na rzecz wnioskodawcy.
Na rozprawie w dniu 23 sierpnia 2019 r. strony zgodnie oświadczyły, że zabudowana domem mieszkalnym nieruchomość położona w miejscowości G. ma przypaść na własność uczestniczce postępowania. Strony ustaliły, iż wartość nieruchomości położonej w T. (...) wynosi 5.000 zł. Nadto oświadczyły, iż pojazdy C. (...), L. (...) oraz N. (...) nie wchodzą już w skład majątku wspólnego, gdyż wszystkie zostały zbyte, przy czym środki z zakupu dwóch pierwszych pojazdów zostały przeznaczone na zaspokojenie potrzeb rodziny oraz w części na zakup pojazdu N. (...).
Zajmując ostateczne stanowisko w sprawie, pełnomocnik wnioskodawcy w piśmie
z dnia 11 lipca 2022 r. podtrzymał dotychczasowe twierdzenia oraz wniósł o rozliczenie kosztów postępowania między stronami. Oponował również przeciwko wnioskowi uczestniczki postępowania o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym.
W piśmie z dnia 27 lipca 2022 r., zajmując końcowe stanowisko w sprawie, pełnomocnik uczestniczki wniósł o ustalenie, iż udział wnioskodawcy w majątku wspólnym stron wynosi 0%, natomiast udział uczestniczki w majątku wspólnym stron wynosi 100% - ewentualnie o ustalenie, iż udział wnioskodawcy w majątku wspólnym stron wynosi 10%, natomiast udział uczestniczki 90%.
Poza powyższym wniesiono również o ustalenie, iż w skład majątku wspólnego stron wchodzą:
a) zabudowana nieruchomość położona w miejscowości G., działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim prowadzi księgę wieczystą o numerze (...) - o wartości 400.000 zł,
b) niezabudowana nieruchomość położona w miejscowości G., składająca się
z działki nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Piotrkowic Trybunalskim prowadzi księgę wieczystą o numerze (...), oraz niezabudowana nieruchomość położona w miejscowości G., działki nr (...), dla której Sąd Rejonowy
w P. prowadzi księgę wieczystą o numerze (...),
o wartości 90.000 zł,
c) niezabudowana nieruchomość położona w miejscowości T., działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim prowadzi księgę wieczystą o numerze (...) - o wartości 5.000 zł,
a nadto ruchomości bezsporne wymienione przez strony na rozprawie w dniu 23 sierpnia 2019 r., przy czym ruchomości pozostające w posiadaniu wnioskodawcy o wartości 5.201 zł, a w posiadaniu uczestniczki - o wartości 13.852 zł oraz ruchomości sporne, tj.:
d) dywan wełniany jedwabny szary o wartości 400 zł,
e) pierścionek z brylantem o wartości 7.000 zł (bądź jego równowartość),
f) drewno w belkach o wartości 2.500 zł (bądź jego równowartość),
g) drewno sosnowe (4 m3) o wartości 750 zł (bądź jego równowartość),
h) dwie kanapy (...) o wartości 600 zł (bądź ich równowartość), pozostające - zdaniem uczestniczki - również w posiadaniu wnioskodawcy;
a nadto:
i) równowartość środków pieniężnych w kwocie 809.083,36 zł - wypłaconych przez wnioskodawcę z należącego do uczestniczki rachunku bankowego w kwocie 624.400 zł
i bezpośrednio w kasie banku 184.683,36 zł - przelane na należący do wnioskodawcy rachunek bankowy w latach 2007 - 2010 i wydatkowanych przez wnioskodawcę na własne potrzeby, ze szkodą dla rodziny i wspólnego majątku stron, w szczególności dla należącej do wspólnoty majątkowej małżeńskiej firmy PHU (...) (opisane w piśmie z dnia
6 września 2016 r., 24 października 2016 r.);
Wobec powyższego pełnomocnik uczestniczki wniósł o przyznanie na wyłączną własność uczestniczki postępowania wszystkich w/w nieruchomości opisanych w pkt 2 lit. a-c tego pisma oraz ruchomości wskazanych na rozprawie w dniu 23 sierpnia 2019 r.
o wartości 13.852 zł będących w posiadaniu uczestniczki oraz o przyznanie na jej rzecz pozostałych składników majątkowych w sytuacji ustalenia, iż udział wnioskodawcy
w majątku wspólnym stron wynosi 0%, natomiast udział uczestniczki w majątku wspólnym stron wynosi 100%;
Wniósł również o ustalenie, iż uczestniczka poniosła nakłady z majątku osobistego na majątek wspólny stron w kwocie 194.560,67 zł, w tym m.in.: w zakresie nakładów na nieruchomość należącą do majątku wspólnego 2.287,73 zł (opisane w piśmie z dnia 17 marca 2017 r.) + 750 zł (oświadczenie uczestniczki na rozprawie w dniu 23 sierpnia 2019 r. co do montażu ogrodzenia nieruchomości wspólnej) oraz spłatę długu wobec S. P. w postępowaniach egzekucyjnych sygn. akt Km (...) i Km (...)w łącznej kwocie 66.289,80 zł, nadto w zakresie opłat za podatek od nieruchomości wspólnych
w kwocie 3.350,06 zł i o zasądzenie kwoty 194.560,67 zł od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki postępowania płatnej w terminie 1 miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia w niniejszej sprawie z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminu płatności.
W przypadku ustalenia, iż udział wnioskodawcy w majątku wspólnym wynosi więcej niż 0%, natomiast udział uczestniczki w majątku wspólnym stron wynosi mniej niż 100%, wniesiono o:
1/ przyznanie na wyłączną własność wnioskodawcy ruchomości wskazanych przez strony podczas rozprawy w dniu 23 sierpnia 2019 r. o łącznej wartości 5.201 zł (bezsporne), oraz ruchomości pozostających w posiadaniu wnioskodawcy (sporne) o łącznej wartości 11.250 zł [tj. dywan wełniany jedwabny szary o wartości 400 zł, pierścionek z brylantem o wartości 7.000 zł, drewno w belkach o wartości 2.500 zł, drewno sosnowe (4 m3) o wartości 750 zł, dwie kanapy (...) o wartości 600 zł] oraz równowartość środków pieniężnych w kwocie 809.083,36 zł wypłaconych przez wnioskodawcę z należącego do uczestniczki rachunku bankowego w latach 2007 - 2010 i wydatkowanych przez wnioskodawcę na własne potrzeby, z obowiązkiem dopłaty na rzecz uczestniczki postępowania kwoty, której wysokość determinowana jest ustaleniem w zakresie wielkości udziałów wnioskodawcy
i uczestniczki postępowania w majątku wspólnym, z jednoczesnym uwzględnieniem nakładów uczestniczki postępowania na majątek wspólny - w terminie 1 miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia w niniejszej sprawie z ustawowymi odsetkami
w przypadku uchybienia terminu płatności.
Natomiast w sytuacji ustalenia, iż udział wnioskodawcy w majątku wspólnym stron wynosi 10% a udział uczestniczki w majątku wspólnym stron wynosi 90%, pełnomocnik uczestniczki wniósł o zasądzenie od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki postępowania kwoty 711.551,79 zł [5201 zł + 11.250 zł + 809.083,36 zł — 10% z (1.334.386,36 zł wartość majątku wspólnego - 194.560,67 zł wartość nakładu uczestniczki na majątek wspólny)] płatnej w terminie 1 miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia w niniejszej sprawie z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminu płatności.
Poza powyższym wniesiono także o nieobciążanie uczestniczki kosztami postępowania z uwagi na jej trudną sytuację życiową, w szczególności zły stan zdrowia.
Na rozprawie w dniu 9 listopada 2022 r. pełnomocnik wnioskodawcy podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko. Pełnomocnik uczestniczki podtrzymał stanowisko wyrażone
w piśmie procesowym z dnia 23 lipca 2021 r., w szczególności w przedmiocie ustalenia, że w skład majątku wspólnego wchodzą sporne ruchomości w postaci drewna, pierścionka, dywanu i dwóch kanap.
Pełnomocnicy stron zgodnie wnieśli o przyznanie stronom tych ruchomości, które są aktualnie w posiadaniu każdej z nich. Wartości ruchomości zostały dobrowolnie określone.
Do czasu wydania rozstrzygnięcia dotychczasowe stanowiska stron nie uległy zmianie.
Wyrokiem Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 17 września 2012r.,
I C 692/11, Sąd ten rozwiązał przez rozwód związek małżeński A. J. (1)
i B. J. zawarty w dniu (...) r. przed Kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego w (...) i zapisany w księdze małżeństw za numerem aktu (...). Sąd ten nakazał jednocześnie A. J. (1) opuszczenie domu przy ul. (...) w terminie do dnia 30 listopada 2012 r. bez prawa do lokalu zamiennego i pomieszczenia zastępczego.
W ramach wspólności ustawowej małżeńskiej, na dzień złożenia wniosku, wchodziły następujące nieruchomości:
1/ działka nr (...) położona w T. (...), nr Księgi Wieczystej (...);
2/ działka nr (...) położona w miejscowości G., nr Księgi Wieczystej (...);
3/ działka nr (...) położona w miejscowości G., nr Księgi Wieczystej (...);
4/ działka nr (...) położona w miejscowości G., nr Księgi Wieczystej (...).
W dniu 9 października 2006 r. A. J. (1) złożył dyspozycję zdeponowania przydzielonych mu Certyfikatów (...) kwota wpłaty wraz z opłatą manipulacyjną wyniosła 40.800 zł.
W czasie trwania małżeństwa strony prowadziły działalność gospodarczą PHU (...), zarejestrowaną na uczestniczkę, która była głównym źródłem utrzymania całej rodziny.
W okresie od dnia 18 lipca 2008 r. do dnia 14 sierpnia 2008 r. dokonano wypłaty
z rachunku bankowego firmy w kwocie łącznej 3.900 zł.
W okresie od dnia 14 sierpnia 2008 r. do dnia 7 listopada 2008 r. dokonano wypłat
w kwocie łącznej 13.755 zł.
W okresie od dnia 26 listopada 2008 r. do dnia 31 grudnia 2008 r. z rachunku bankowego firmowego dokonano wypłat w łącznej kwocie 50.770 zł a na rzecz Ł. J. łącznie 5.270 zł.
W okresie od dnia 9 marca 2009 r. do dnia 30 kwietnia 2009 r. z rachunku bankowego firmy dokonano wypłat w łącznej kwocie 68.700 zł.
W okresie od 1 maja 2009 r. do dnia 31 grudnia 2009 r. wypłacono łącznie 2.250 zł.
W okresie od dnia 29 stycznia 2010 r. do dnia 31 marca 2011 r. wypłacono łącznie kwotę 38.600 zł.
W latach 2007-2010 łączna wartość wypłaconych z rachunku bankowego firmy PHU (...) środków finansowych wyniosła 809.083,36 zł (624.400 zł bezpośrednio w kasie banku oraz 184.683,36 zł bezpośrednio na należący do wnioskodawcy numer rachunku bankowego).
W dniu 21 maja 2004 r. został zakupiony samochód osobowy marki B. (...), rok produkcji (...), za kwotę 91.000 zł. Pojazd ten został sprzedany w dniu 2 grudnia 2010r. za kwotę 15.000 zł przez Komornika Sądowego przy SR w Skierniewicach.
Pojazd marki L. (...) rok produkcji (...) był wyposażony w procesie produkcji
w ogumienie całoroczne (...) o wymiarze (...). Z tymi samymi oponami samochód został sprzedany. W trakcie sprzedaży miał przebieg ok. 90.000 km. Pojazd marki L. (...) był przez cały okres użytkowania serwisowany
w (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.. Koszt jednej nowej opony do tego pojazdu wynosił 700zł-1.000 zł. Samochód ten został zbyty w dniu 23 czerwca 2010 r. za kwotę 98.000 zł. Pozostałe samochody nie były naprawiane u S. P.. Korzystano z zakładów mechanicznych w Ł. oraz z firmy PHU (...).
Za środki ze sprzedaży (...) w dniu 30 czerwca 2010 r. został zakupiony pojazd marki N. (...), rok produkcji (...) za kwotę 65.880,00 zł (w dniu 23 sierpnia 2011r. został on sprzedany za kwotę 49.200 zł), zaś pozostałą kwotę strony przeznaczyły na spłatę zobowiązań firmy.
Samochód marki C. (...) o nr rej. (...) został sprzedany jako pojazd uszkodzony – do remontu silnik i skrzynia, za kwotę 6.100 zł brutto.
W dniu 2 czerwca 2007 r. PHU (...) wystawił fakturę VAT nr (...) na kwotę 600 zł brutto za naprawę i wymianę wtrysku. Za powyższe zapłacono gotówką.
W dniu 24 lipca 2008 r. w Stacji (...) w Ł. dokonano naprawy turbosprężarki pojazdu marki B., co wyniosło 3.172,00 zł. Faktura VAT nr (...) za wykonaną usługę została opłacona. W dniu 29 sierpnia 2009r. wykonano przegląd okresowy pojazdu,, za co w/w wystawił fakturę VAT nr (...) na kwotę 439,20 zł.
W dniu 18 września 2008 r. wykonano prace serwisowe w pojeździe marki L. (...) o nr rej. (...), tj. wymianę klocków hamulcowych tylnych, czujników zużycia itp. Łączna kwota prac wyniosła 654,90 zł brutto.
W dniu 14 października 2008 r. wystawiono przez zakład blacharsko – lakierniczy (...) na rzecz PHU (...) fakturę VAT nr (...) na kwotę 244 zł brutto tytułem wymiany klocków hamulcowych w pojeździe C. o nr rej. (...).
W dniu 31 grudnia 2008 r. w/w wystawiła fakturę VAT nr (...) na kwotę 16.104,00 zł brutto tytułem naprawy samochodu C. (...) o nr rej. (...) (11.956,00 zł brutto) oraz pojazdu marki B. (...) o nr rej. (...) (4.148 zł brutto). W fakturze nie określono, jakie dokładnie prace zostały wykonane.
W dniu 20 maja 2009 r. wykonano prace serwisowe w pojeździe marki L. (...)
o nr rej. (...), tj. wymianę klocków hamulcowych przednich, czujników zużycia itp., co wyniosło łącznie 848,56 zł brutto.
W dniu 30 grudnia 2009 r. Zakład (...) wystawił na rzecz PHU (...) fakturę VAT nr (...) na kwotę 7.615,24 zł brutto tytułem obsługi floty samochodowej za rok 2009 dla pojazdów o nr rej. (...). Nie wyszczególniono zakresu wykonanych prac.
W dniu 23 czerwca 2010 r. serwis (...) Sp. z o.o. wykonał lakierowanie pojazdu marki L. (...) o nr rej. (...), co wyniosło 1.220,01 zł brutto.
A. J. (1) w dniu 30 grudnia 2009 r. w obecności świadków – synów Z. J. i Ł. J. oświadczył, iż B. J. wzięła kredyt w dniu 31 grudnia 2009 r. w Banku (...) w wysokości 200.000 zł celem spłaty zadłużenia (120.000 zł
+ koszty kredytu + odsetki), do którego to zadłużenia doprowadził A. J. (1) będąc upoważnionym do prowadzenia firmy PHU (...) formalnie zarejestrowanej na uczestniczkę. Kwota kredytu nie pokrywała w całości zadłużenia do jakiego doprowadził wnioskodawca.
Oświadczenie, o którym mowa powyżej, zostało złożone przez A. J. (1) dobrowolnie a jego treść zredagował syn Ł. J.. Celem jego złożenia było przekonanie B. J. do zaciągnięcia kredytu przeznaczonego na spłatę zobowiązań zaciągniętych w ramach funkcjonowania działalności gospodarczej, która to
w praktyce, mimo, iż formalnie należała do B. J., do ok. 2010 r., była prowadzona wyłącznie przez A. J. (1) i przy pomocy jego syna Ł. J..
A. J. (1) oraz Ł. jakiel posiadali upoważnienia do konta firmowego, przy czym Ł. J. do bankowości elektronicznej, gdyż tylko on potrafił robić przelewy internetowe i nimi się między innymi zajmował. Wypłaty gotówkowe z konta firmowego były podejmowane jednakże wyłącznie osobiście przez A. J. (1).
W liście skierowanym do B. J., napisanym w 2011 r. dobrowolnie przez wnioskodawcę przyznał on, iż jest odpowiedzialny za długi, które powstały w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Oświadczenie w tym zakresie złożył również
w sprawie karnej.
Sytuacja między małżonkami zaczęła się pogarszać w 2009 r., z uwagi na problemy finansowe firmy. Uczestniczka dowiedziała się wówczas o długach, a konsekwencje decyzji A. J. (1) spadły na B. J. jako formalnie prowadzącą działalność gospodarczą. Ponadto wnioskodawca nie interesował się sprawami rodziny, nie pracował po odsunięciu go od spraw firmy, a cała odpowiedzialność za utrzymanie rodziny spoczywała na B. J.. W domu dochodziło często do awantur na tym tle.
Wnioskodawca w dniu 13 października 2010 r. uznał swój dług wobec G. S. w łącznej kwocie 43.828,70 zł wynikającej z wystawionych faktur VAT na rzecz firmy PHU (...) oraz z pożyczki gotówkowej z dnia 13 listopada 2009r., zobowiązując się do uregulowania długu w całości do dnia 30 października 2011 r.
W dniu 13 maja 2013 r. wydano wyrok przeciwko B. J. o zapłatę kwoty 23.719,24 zł na rzecz (...), z tytułu niezapłaconych faktur VAT za naprawę pojazdów w wysokości 16.104 zł (fv: (...)) oraz 7.615,24 zł ((...)).
Firmie (...) z siedzibą w W. zostały wystawione faktury VAT sporządzone przez Ł. J. oraz podpisane przez A. J. (1). Do dwóch z nich załączono pismo, w którym wskazano numer rachunku bankowego Ł. J.. Zadecydował o tym A. J. (1), bez porozumienia z żoną. Na rachunek bankowy Ł. J. w/w firma przekazała w dniu 5 lutego 2009 r. kwotę 64.721 zł oraz w dniu 13 lutego 2009 r. kwotę 54.046 zł. W dniu 21 stycznia 2009 r. na jego konto wpłynął również przelew w wysokości 53.386 zł od firmy (...). Jednakże tylko w części środki te zostały przeznaczone na funkcjonowanie firmy, reszta natomiast została przelana na rzecz wnioskodawcy (23.000 zł) oraz uczestniczki (6.500 zł). Gotówką wypłacono wówczas kwotę 56.300 zł. Został nadto spłacony debet na koncie Ł. J. na kwotę ponad 9.000 zł.
A. J. (1) w 2009 r. brał prywatne pożyczki na kwotę ok. 100.000 zł. Żonie powiedział jedynie o jednej pożyczce na kwotę 20.000 zł.
W okresie od dnia 1 stycznia 2007 r. do dnia 26 kwietnia 2011 r. na rachunku bankowym należącym do A. J. (1) odnotowano wpływ w kwocie ponad 104.000 zł. zostały otworzone także dwa kolejne rachunki bankowe na jego nazwisko.
Na rachunku (...) w okresie od dnia 31 grudnia 2006 r. do dnia 2 czerwca 2008 r. odnotowano (...) w wysokości 587.568,85 zł oraz (...) 577.568,85 zł.
W latach 2005-2006 zostały na jego nazwisko otworzone subkonta celem uruchomienia lokat na kwoty między 20.000 zł a 50.000 zł.
W dniu 26 kwietnia 2011 r. wnioskodawca oraz uczestniczka wyłączyli wspólność ustawową małżeńską i wprowadzili ustrój rozdzielności majątkowej. Powyższe ujawniono w akcie notarialnym Rep. A (...).
Dnia 30 września 2011 r. przed notariuszem (...), prowadzącym Kancelarię Notarialną w T. (...) wnioskodawca oraz uczestniczka dokonali sprzedaży działki gruntu nr (...), zabudowanej parterowym murowanym budynkiem mieszkalnym
o pow. ok. (...) m
(
2) wzniesionym w 2005 r., za kwotę 320.000 zł.
Środki ze sprzedaży tej nieruchomości w całości otrzymała uczestniczka, przeznaczając je na spłatę zobowiązań firmy.
Dnia 4 czerwca 2012 r. przed notariuszem (...), prowadzącym Kancelarię Notarialną w Ł. wnioskodawca oraz uczestniczka dokonali sprzedaży zabudowanej nieruchomości oznaczonej jako działka nr (...), położonej w T. (...) przy
ul. (...) o pow. (...) m
(
2), dla której Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim, VI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) na rzecz C. i K. małż. A. za cenę 750.000 zł. Na dzień dokonania umowy sprzedaży A. J. (1) oraz B. J. posiadali rozdzielność majątkową. Kwota ze sprzedaży nieruchomości została podzielona między małżonków.
Swoją część w kwocie 377 250,00 zł B. J. rozdysponowała w ten sposób, że przeznaczyła większość tej kwoty na spłaty zadłużenia związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą. Pozostałe przeznaczyła na bieżące utrzymanie rodziny,
a 168 000,00 zł wpłaciła na lokaty założone na córkę J. J. (2), jako zabezpieczenie rodziny.
A. J. (1) ze sprzedaży nieruchomości otrzymał kwotę 372 750 zł. Jak oświadczył, środki ze sprzedaży domu przeznaczył m. in. na spłatę prywatnych pożyczek od członków rodziny, księdza i innych osób prywatnych, które to pożyczki miał przeznaczyć np. na zapłatę za materiały na budowę domu. Nie udokumentował jednakże ani samych pożyczek i ich spłaty, ani sposobu wydatkowania środków mających pochodzić z tych pożyczek. Co do szczegółów zasłaniał się niepamięcią, nie chciał też podać danych niektórych pożyczkodawców. W żaden sposób nie udowodnił, co zrobił z otrzymaną kwotą, poza tym, że za środki ze sprzedaży nieruchomości kupił również działkę za kwotę ok. 50.000 zł oraz samochód marki V. za kwotę ok. 30.000 zł, który to pojazd został następnie zajęty przez komornika sądowego. Działka także została zajęta przez komornika sądowego z uwagi na niewywiązywanie się z obowiązku alimentacyjnego. Ostatecznie wnioskodawca stracił
w postępowaniu egzekucyjnym zarówno działkę, jak i samochód.
Na dzień 5 czerwca 2019 r. zaległość A. J. (1) z tytułu nieuregulowania zobowiązań alimentacyjnych wynosiła:
- na rzecz S. J. w kwocie 19.882,75 zł wraz z odsetkami;
- na rzecz A. J. (2) w kwocie 19.882,75 zł wraz z odsetkami;
- na rzecz J. J. (2) w kwocie 22.722,97 zł wraz z odsetkami.
Pismem z dnia 13 listopada 2012 r. pełnomocnik wnioskodawcy zwrócił się do uczestniczki z propozycją dokonania podziału majątku wspólnego małżeńskiego a pismem z dnia 22 stycznia 2013 r. wezwał ją do zajęcia stanowiska w terminie 7 dni pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego.
W dniu 8 maja 2013 r. uczestniczka m. in. zakupiła drewno sosnowe za kwotę 969,73 zł a w dniach 23-24 października 2013 r. materiały budowlane za 301 zł, dachowe za 486 zł oraz izolacyjne za 201 zł.
B. J. z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej w firmie PHU (...) oraz z tytułu kosztów utrzymania domu posiadała m. in następujące zobowiązania:
1/ na rzecz B. M. (1), prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) w Ł., w kwocie 31.083,28 z odsetkami ustawowymi od kwoty 21.853,32 zł od dnia 19 lipca 2011 r. do dnia zapłaty;
2/ z tytułu braku wpłat za abonament RTV łącznie 1.521,46 zł wraz z należnymi odsetkami;
3/ z tytułu niespłaconych faktur VAT na rzecz PHU (...)
z siedzibą w T. (...) w łącznej wysokości 10.828,70 zł;
4/ na rzecz Kancelarii (...) Sp. z o.o. z siedzibą
w Ł., wobec prowadzenia egzekucji komorniczej w łącznej kwocie 4.050,58 zł;
5/ na rzecz (...) w kwocie 378 zł;
6/ na rzecz (...) Sp. z o.o. na kwotę 1.220,01 zł;
7/ na rzecz T. Z. P. C. S.. z o.o. z siedzibą w D. wobec prowadzenia egzekucji komorniczej na łączną kwotę 181.65,88 zł;
8/ na rzez (...), prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą (...) z siedzibą w T. (...) na kwotę 23.719,24 zł wraz z odsetkami ustawowymi oraz kosztami procesu w kwocie 3.603 zł;
9/ na rzecz (...) S.A. w kwocie 6.632,61 zł oraz odsetkami, kosztami sądowymi oraz opłatami egzekucyjnymi (na dzień 8.04.2013 r., (...)), 4.964,28 zł (na dzień 10.04.2013 r., (...);
10/ na rzecz M. R. (1) w kwocie 74.994,01 zł, orzeczonej nakazem zapłaty
z dnia 10 września 2009 r.;
11/ na rzecz (...) R. G. w kwocie łącznej 16.835,00 zł z tytułu niezapłaconych faktur;
12/ na rzecz PW K. S., z o.o. w łącznej kwocie 1.113,86 zł z tytułu niezapłaconych faktur;
13/ na rzecz (...) Sp. z o.o. z siedzibą w Ł. w łącznej kwocie 4.620,85 zł wraz z kosztami sądowymi i egzekucyjnymi (na dzień 19.06.2013 r., Km (...));
14/ a także m. in. zadłużenia wobec Urzędu (...) w Ł., (...) Banku (...), czy też O., które przeniosło następnie wierzytelność na (...) S.A, (...) S.A. z siedzibą w Z., (...) S.A. oraz z tytułu nienależnie pobranych płatności – (...), (...) Sp. z o.o. i innych wierzycieli.
W związku z postępowaniem egzekucyjnym z wniosku wierzyciela (...), w sierpniu 2016 r. zajęto ruchomości znajdujące się w miejscu zamieszkania uczestniczki.
Tytułem spłat zobowiązań uczestniczka B. J. przekazała m. in. następujące kwoty:
- 16.11. 2009 r. 1.07.2010 r., 14.01.2010 r. w łącznej kwocie 113.131,23 zł na rzecz Komornika Sądowego przy SR w Skierniewicach (dot. wierzyciela M. R. (1));
- 5.10.2010 r. w kwocie 1.220,01 zł na rzecz (...) Sp. z o.o.;
- 6.10.2010 r. w kwocie 5.441,95 zł na rzecz C. (...);
- 17.06.2011 r. w kwocie 5.520 zł na konto A. J. (1) tytułem spłaty jego długów;
- 15.07.2011 r. w kwocie 1.000 zł na rzecz (...);
- 11.10.2011 r. w kwocie 12.581,66 zł na konto A. J. (1) tytułem spłaty jego długów – spłata kredytu;
- 6.10.2011 r. i 8.06.2012 r. przychód w łącznej kwocie 4.087,69 zł na rzecz wierzyciela Kancelarii (...) Sp. z o.o. z siedzibą w Ł.;
- 6.10.2011 r. i 8.06.2012 r. w łącznej kwocie 22.807,22 zł, przy czym uprzednio dokonała także wpłaty w kwocie 5.000 zł – na rzecz T. Z.P.C. S.. z o.o. w D.;
-19.06.2012 r. i 6.07.2012 r. w łącznej kwocie 17.220 zł na rzecz PHU (...) z siedzibą w T. (...);
- 18.06.2012 r. w kwocie 2.173,05 zł na rzecz firmy (...) z siedzibą w T. (...);
- 6 i 18.06.2012 r. w łącznej kwocie 10.891,32 zł na rzecz Komornika Sądowego przy SR (...)(dot. wierzycieli E. i J. B.).
- 19.06. 2012 r. i 6.07.2012 r. w kwocie po 8.610 zł na rzecz (...);
- 6.07.2012 r. w kwocie 30.000 zł na rzecz B. M. (2);
- 20.07.2012 r. w kwocie 800 zł na rzecz Kancelarii Adwokackiej (...). S. (w związku z długami A. J. (1)) ;
- 28.09.2012 r. w kwocie 1.829,35 zł na rzecz Banku (...);
- 20.06.2013 r. w kwocie 14.397,70 zł na rzecz PHU (...)
z siedzibą w T. (...);
- 16.07.2013 r. w kwocie 100 zł na rzecz (...) S.A.;
- 28.01.2014 r. w kwocie 100 zł na rzecz (...) S.A.;
- 18.03.2015 r. w kwocie 26.000 zł przekazała Komornikowi Sądowemu przy SR
w P. (dot. wierzyciela (...));
- 29-30.12.2020 r., w łącznej kwocie 33.638 zł na rzecz Komornika Sądowego przy SR
w S. (dot. wierzyciela (...) s.c. – Z. B., I. B.);
- na dzień 23 kwietnia 2021 r. w związku z egzekucją komorniczą prowadzoną przez Komornika Sądowego przy SR (...)na rzecz wierzyciela S. P., B. J. spłaciła wszelkie zobowiązania, tj, w kwocie 33.099,63 zł, w tym koszty zastępstwa w egzekucji w kwocie 1.800 zł a także koszty egzekucyjne w wysokości 7.190,17 zł.
Uczestniczka dokonała także spłaty kredytu w łącznej wysokości 4.427,70 zł na rzecz (...) Bank. Do dnia 5 października 2011 r. także kredyt zaciągnięty w dniu 31 grudnia 2009 r. został spłacony w całości.
W dniu 13 listopada 2009 r. spłaciła zadłużenie względem Urzędu (...) w Ł. w kwocie 1.874,40 zł, 21.985,78 zł, a w okresie od dnia 13 grudnia 2019 r. do dnia 10 czerwca 2021 r. zostały również zapłacone należności w kwocie łącznej 3.964,54 zł – (należność główna wraz z odsetkami w okresie od 2015 do 2019 r.)
Tytułem spłaty zobowiązań uczestniczka uruchomiła środki pochodzące z majątku wspólnego w kwocie 775.741,79 zł, w tym 200.000 zł z uzyskanego kredytu, 320.000 zł ze sprzedaży nieruchomości położonej w G. oraz kwoty 252.262,26 zł
z wpływów od kontrahentów firmy PHU (...) w okresie od listopada 2009 r. do grudnia 2010 r. i odszkodowania, pomniejszonych o wypłaty z firmowego rachunku (stan na dzień 1 listopada 2009 r. wynosił 3.479,53 zł) oraz częściowo z środków pochodzących z majątku osobistego uczestniczki postępowania ze sprzedaży nieruchomości położonej
w miejscowości T..
B. J. posiadała rachunek bankowy w (...) Banku (...)
z siedzibą w R., na którym stan środków pieniężnych wynosił na dzień 26 kwietnia 2011 r. kwotę 8.777,57 zł.
J. J. (2) od dnia 1 stycznia 2014 r. posiadała rachunek płatniczy (...) w (...). Na dzień 30 listopada 2018 r. na rachunku nie odnotowano środków pieniężnych. Na rachunku (...) znajdowały się natomiast środki w kwocie 0,52 zł. Prowadzone były ponadto dwie lokaty: z dnia 6 listopada 2018 r. na kwotę 130.000 zł oraz z dnia 20 listopada 2018 r. na kwotę 38.000 zł.
W okresie od dnia 1 stycznia 2014 r. do dnia 30 listopada 2018 r. na rachunku bankowym J. J. (2) w (...) wypłaty ogółem wyniosły 1 019.714,28 zł, wpłaty ogółem 1 019.699,39 zł.
Na rachunku bankowym w (...) w okresie od dnia 1 stycznia 2014 r. do dnia 27 listopada 2018 r. nie odnotowano żadnych ruchów finansowych.
Lokaty zostały zlikwidowane ok. 2018/2019 r. wypłacone w gotówce oraz przekazane B. J.. Środki na lokaty przekazała J. J. (2) matka. Pieniądze te były przeznaczone na zabezpieczenie potrzeb rodziny.
Nieruchomość położona w miejscowości G., ul. (...), gm. T. obejmuje nieruchomość zabudowaną budynkiem mieszkalnym oraz budynkiem garażowo-gospodarczym i objęta jest Księgą Wieczystą nr (...). Właściciele nieruchomości posiadają decyzję – pozwolenie na budowę z dnia (...) r., decyzję zmieniającą
z dnia 29 sierpnia 2012 r. oraz potwierdzenie przyjęcia zawiadomienia o zakończeniu budowy z dnia (...) r.
Koszt odtworzenia budynków, budowli i urządzeń budowlanych (bez uwzględnienia stopnia zużycia) znajdujących się na nieruchomości gruntowej położonej w miejscowości G. przy ul. (...), według stanu na dzień 16 kwietnia 2011 r. i wartości na drugi półrocze 2006 r. i pierwsze półrocze 2007 r. ustalony w oparciu o ceny nowych materiałów i robocizny w ujęciu prac gospodarskich, tj. braku generalnego wykonawcy, tylko posiłkowania się lokalną siłą roboczą bez wliczania w wynagrodzenie podatku od towarów
i usług wynosił 520.600 zł.
Koszt wykonania trawników wraz z przygotowaniem podłoża, bez uwzględnienia stopnia zużycia według stanu na dzień 16 kwietnia 2011 r. i wartości na drugi półrocze 2006r. i pierwsze półrocze 2007 r. wynosi 4.220 zł a koszt wykonania utwardzenia drogi dojazdowej 2.740 zł.
Wartość rynkowa nieruchomości położonej w miejscowości G., zaktualizowana opinią biegłego sądowego M. R. (2) na dzień rozwodu, tj.
9 października 2012 r. i na poziomie cen z III kwartału 2021 r. wynosi 766.000 zł. Opinia została sporządzona w dniu 10 września 2021 r i uwzględniała stan techniczny budynku, jego zużycia. Wartość nieruchomości została obniżona o wady ukryte np. zarysowania w elewacji budynku. Opinię sporządzono metodą porównawczą.
Płytki gresowe zostały zakupione w cenie 150,06 zł za 1 m 2 w drugim kwartale 2007r.
W latach 2016-2019 r. były wykonywane prace naprawcze na dachu budynku, krokwie były popękane, gont na dachu w opłakanym wręcz stanie. Wiele elementów odpadało, poszczególne elementy były spróchniałe, wymagały konserwacji i wymiany. Sam dach natomiast w wyniku uszkodzeń przeciekał. Były również pęknięcia w budynku , przepalony jeden z kominów a drugi pęknięty. Wewnątrz budynku widoczne były również liczne spękania, drewno na balustradach tarasowych było przegnite i popękane a płytki odpadały i uległy degradacji.
J. D. złożył oświadczenie, w którym wskazał, iż w latach 2006-2009 dostarczał materiały budowlane na budowę w G.. Wszystkie zostały opłacone przez A. J. (1) gotówką.
W. P. oświadczył natomiast, iż nie dochodziło w ramach prowadzonej działalności PHU (...) do żadnych nadużyć i nieporozumień.
S. P. oświadczył, że w latach 2005-2009 B. J. miała zlecać przedsiębiorstwu (...) naprawy pojazdów związane z ich bieżącą eksploatacją.
G. S. złożył oświadczenie, w którym wskazał, że przy rozliczaniu zaległych należności nie występował o zapłatę odsetek ustawowych.
W 2006 roku została zamontowana instalacja wodna. W 2007 r. zamontowano instalację CO i w tym samym roku dokonano jej naprawy.
W 2007 r. prowadzono prace dekarskie oraz prace wokół domu. W 2006 lub 2007r. układano kable w gotowym wykopie oraz dokonano niezbędnych podłączeń.
W znacznej mierze osoby składające oświadczenia zaznaczały, iż nie pamiętały dokładnych dat z uwagi na znaczny upływ czasu.
B. J. od ok. 1996 r. prowadziła zakład (...). Nie wystawiała paragonów, lecz czasami faktury VAT. Inne usługi (...) zapisywała w prowadzonym przez siebie zeszycie. Działalność związana z (...) przynosiła dochody, choć nie tak znaczne jak firma marketingowa.
/bezsporne/
Poza prowadzeniem zakładu (...) uczestniczka zajmowała się również domem
i wychowywaniem dzieci. Nie zaniedbywała obowiązków domowych. Często jeździła sama na zakupy, głównie do K., gdzie m. in. korzystała z usług fryzjera. Lubiła także luksusowe ubrania, meble stylizowane na antyki. B. J. i A. J. (1) czasem podróżowali razem np. do (...), (...), (...), (...). Odbywali również podróże krajowe, np.
w góry, byli m. in. w S.. Były to wyjazdy do ekskluzywnych hoteli. Na miejscu nigdy nie odmawiali sobie niczego, jadali w dobrych restauracjach. Koszt jednego wyjazdu to średnio 5.000 zł. W tamtym czasie rodzina żyła na dość wysokim poziomie, miesięcznie na utrzymanie 7 osób wydawali około 10 000,00 zł.
Na początku małżeństwa strony wyjeżdżały do pracy zarobkowej do (...). Wspólnie budowali domy należące do majątku wspólnego. Po sprzedaży domu przy ul. (...)
w miejscowości T., rodzina przeprowadziła się do domu położonego w G.. Budowa została zakończona w 2007 r. a przeprowadzka nastąpiła w grudniu, w okresie świąteczno-noworocznym tego roku.
Pomiędzy A. J. (1) oraz B. J., odkąd rozpadł się ich związek, na przestrzeni lat toczyły się różne postępowania sądowe, zarówno w ramach postępowania cywilnego, jak i karnego, rodzinnego i opiekuńczego a także - w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą - również i gospodarczego.
Z ksiąg przychodów i rozchodów prowadzonych w okresie od stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2010 r. wynikało, iż kondycja finansowa firmy w zakresie regulowania zobowiązań przez kontrahentów na rzecz firmy, płynności finansowej była dobra. Z dokumentów tych nie wynikało, że kontrahenci nie regulują swoich zobowiązań względem firmy uczestniczki.
Sąd ustalił stan faktyczny w oparciu o dowody zgromadzone w sprawie, których autentyczności co do zasady nie kwestionowała żadna ze stron postępowania. Także Sąd nie dopatrzył się przesłanek do zakwestionowania ich prawdziwości.
W sprawie niniejszej Sąd kilkukrotnie dopuszczał dowód z opinii biegłych sądowych
w zakresie wyceny i oszacowania wartości nieruchomości, w których to opiniach, tak głównych jak i ustnych opinii uzupełniających, określali oni różne stawki wartości nieruchomości. Wobec znacznego upływu czasu od ich wydania, Sąd wziął pod uwagę ostatnią opinię biegłego sądowego M. R. (2), który ustalił, iż wartość rynkowa nieruchomości położonej
w miejscowości G., na dzień rozwodu, tj. 9 października 2012 r. i na poziomie cen III kwartału 2021 r. wynosi 766.000 zł. Opinia została sporządzona w dniu 10 września 2021r.
i uwzględniała stan techniczny budynku, w tym jego zużycie. Wartość nieruchomości została obniżona o wady ukryte np. zarysowania w elewacji budynku.
W tym miejscu podkreślenia wymaga, że na rozprawie w dniu 9 listopada 2022 r. zarówno pełnomocnik wnioskodawcy, jak i pełnomocnik uczestniczki oświadczyli, iż wyrażają zgodę na przyjęcie dotychczasowej opinii biegłego sądowego bez aktualizacji. Nie wnosili nadto
o wydanie opinii uzupełniającej w sprawie.
Mając powyższe na uwadze, Sąd uznał opinię biegłego sądowego M. R. (2) za kategoryczną, ostateczną i na tejże opinii oparł swoje rozstrzygnięcie w zakresie ustalenia wartości nieruchomości położonej w miejscowości G., w której mieszka aktualnie uczestniczka postępowania wraz z trzema córkami. Sąd pominął natomiast wcześniejsze opinie biegłych, tj. opinie T. B., A. J., A. S., ponieważ ich wyliczenia straciły aktualność.
Wartości pozostałych, niezabudowanych nieruchomości strony określiły same, zgodnie
i dobrowolnie wskazując stosowne kwoty. W tym zakresie nie było więc potrzeby przeprowadzania dowodu z opinii biegłego.
W sprawie niniejszej Sąd dopuścił również osobowe źródła dowodowe, w szczególności dowód z przesłuchania wnioskodawcy oraz uczestniczki postępowania, a także stawających świadków J. J. (2), Z. J., Ł. J., W. R. i K. M..
W tym miejscu zważyć należy, że zeznaniom tym Sąd dał wiarę jedynie w zakresie takim, w jakim korespondowały ze sobą wzajemnie tworząc spójną, logiczną całość, a nadto znalazły potwierdzenie w dokumentach zgromadzonych w sprawie.
Zeznania J. J. (2) w ocenie Sądu niewiele wnosiły do sprawy, albowiem córka stron
z uwagi chociażby na swój młody wiek niewiele pamiętała, nie uczestniczyła również
w zasadzie w rozmowach dotyczących sytuacji majątkowej swoich rodziców, wobec czego nie była w stanie merytorycznie odnieść się do stawianych jej pytań. Te natomiast okoliczności, które pamiętała i opisała, wynikały w zasadzie z pytań zadawanych przez matkę lub jej pełnomocnika, co może wskazywać, że mogła zostać przygotowana do wykazywania jedynie okoliczności korzystnych dla matki. Jednocześnie negatywnie wypowiadała się co do osoby ojca. Nie uszło również uwadze Sądu, że sytuacja, w jakiej się wówczas znalazła, była dla niej niezwykle krępująca, zwłaszcza z uwagi na obecność ojca. Wskazać przy tym należy, co również wynika z pozostałego materiału dowodowego, że J. J. (2) posiadała wiedzę
w zakresie zarejestrowanego na nią rachunku bankowego, na które zostały przelane przez matkę środki na założenie lokaty oszczędnościowej, a które to środki zostały po likwidacji lokaty zwrócone B. J..
Odnosząc się do zeznań Z. J. Sąd zaobserwował, iż mimo młodego wieku, świadek był w stanie odpowiadać na pytania, przytaczał ogólne okoliczności, jakie są mu wiadome, zwłaszcza w kontekście końcowego etapu funkcjonowania działalności gospodarczej, jak i w okresie rozpadu rodziny. Zważyć należy jednak, że jego wypowiedzi były ogólnikowe, nie znał szczegółów dotyczących finansów prowadzonej działalności gospodarczej, albowiem nie pracował zawodowo w firmie należącej do uczestniczki postępowania.
Natomiast najstarszy syn wnioskodawcy oraz uczestniczki postępowania Ł. J. wykazywał się największą wiedzą w zakresie sytuacji majątkowej B. J. oraz A. J. (1) z uwagi zarówno na swój wiek, jak i z uwagi na największe zaangażowanie go w sprawy rodzinne poprzez aktywną współpracę w firmie formalnie należącej do matki
i codzienną styczność z ojcem związaną z zajmowaniem się sprawami prowadzonej działalności gospodarczej. Nie uszło jednak uwadze Sądu, iż zdecydowanie opowiadał się on po stronie ojca, deprecjonując osobę matki w tworzeniu wspólnego majątku. Co prawda wskazał, iż nie było z jej strony uchybień w zakresie prowadzenia domu i wychowywania pięciorga dzieci, odczuwalne natomiast było jego negatywne nastawienie w kontekście przyczynienia się matki do tworzenia rodzinnego majątku. „Zapominał” przy tym, że to matka otworzyła tę działalność i rozkręciła ją, a dopiero po urodzeniu kolejnych córek przekazała jej prowadzenie mężowi i dorosłemu już synowi, do których miała zaufanie. Powyższe mogło jednak wynikać z okoliczności odsunięcia go od spraw firmy i pozbawienia jego oraz ojca dostępu do środków finansowych z tejże działalności pochodzących, a przede wszystkim
z okoliczności, że przeciwko niemu oraz wnioskodawcy toczyło się postępowanie karne wszczęte wskutek złożenia przez uczestniczkę zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa (oszustwa i działania na szkodę firmy oraz przywłaszczenia środków). Świadek jest na tyle skonfliktowany z matką, że pod pretekstem zalegania przez nią z opłatami za zużycie energii elektrycznej wypowiedział jej umowę na korzystanie z pomieszczenia w swoim domu do celów działalności (...), choć zaległość była niewielka, a świadek miał wiedzę, w jak trudnej sytuacji materialnej znalazła się uczestniczka w związku z zadłużeniem firmy, jak również, że jego ojciec od lat nie łożył na utrzymanie trójki najmłodszych dzieci,
a praktycznie cały ciężar ich utrzymania musiała przejąć matka. Wobec tego, w ocenie Sądu, wiarygodność i moc dowodową tych zeznań należało przyznać jedynie w zakresie takim,
w jakim twierdzenia Ł. J. były zbieżne z pozostałymi dowodami zgromadzonymi
w sprawie, w pozostałym zaś zakresie odmówić mu wiary z uwagi na brak obiektywnej oceny stanu faktycznego. Świadek ewidentnie zeznawał na korzyść ojca, wskazując tak jak
i wnioskodawca, że przyczyną problemów finansowych firmy i następnie rodziny była sytuacja na rynku gospodarczym, a nadto rozrzutny tryb życia rodziny i upieranie się matki przy kontynuowaniu budowy domu w G.. Zeznania te z tych samych względów co zeznania wnioskodawcy Sąd szczegółowo oceni w odniesieniu do zgromadzonego materiału dowodowego, w szczególności szeregu dokumentów, w dalszej części uzasadnienia, natomiast w tym miejscu zaznaczyć należy, że z doświadczenia życiowego zeznania te jawią się jako nielogiczne choćby dlatego, że trudno sobie wyobrazić sytuację, że uczestniczka narzuca mężowi i dorosłemu synowi, którzy samodzielnie zajmują się działalnością i najlepiej znają jej finanse, że mają nie płacić faktur podwykonawcom, tylko dalej wszystkie pieniądze przeznaczać na budowę domu, a oni bez sprzeciwu to robią, w sytuacji, gdy jednocześnie - jak twierdzą - zaczyna się kryzys gospodarczy i dochody spadają, a rodzina ma już duży dom,
w którym mieszka, więc nie potrzebuje pilnie kolejnego. Jest to tez w rażącej sprzeczności
z oświadczeniem z dnia 30.12.2009 r., napisanym dobrowolnie przez wnioskodawcę,
a zredagowanym właśnie przez Ł. J..
Sąd dopuścił nadto dowód z przesłuchania stron na okoliczności ustalenia stanu majątkowego podczas trwania małżeństwa oraz po jego zakończeniu. Kwestie sporne miedzy stronami Sąd ustalił także na podstawie pozostałych zgromadzonych w sprawie dowodów, do czego szczegółowo odniósł się w dalszej części uzasadnienia.
Wobec składanych przez wnioskodawcę oraz uczestniczkę licznych wniosków dowodowych, Sąd postanowieniem z dnia 30 maja 2022 r. pominął niektóre wnioski - a to
w oparciu o treść art. 235
2 § 1 pkt 2,3, 5 k.p.c., zgodnie z którym Sąd może w szczególności pominąć dowód mający wykazać fakt bezsporny, nieistotny dla rozstrzygnięcia sprawy lub udowodniony zgodnie z twierdzeniem wnioskodawcy, nieprzydatny do wykazania danego faktu oraz zmierzający jedynie do przedłużenia postępowania.
Sąd pominął następujące wnioski:
- wniosek uczestniczki postępowania o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków T. T. i C. M. z dnia 18 lipca 2015 roku;
- wniosek wnioskodawcy o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka J. D. z dnia 16 listopada 2016 r.;
- wniosek wnioskodawcy o dopuszczenie dowodów wskazanych w punkcie 10 lit. d pisma
z dnia 11 września 2018 r.;
- wniosek uczestniczki postępowania o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego
z zakresu instalacji elektrycznych i wodno-kanalizacyjnych z dnia 22 grudnia 2020 r.;
- wniosek uczestniczki postępowania o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego
z zakresu budownictwa z dnia 15 marca 2022 r.;
- wniosek uczestniczki postępowania o zwrócenie się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz do Urzędu (...) o udzielenie informacji z dnia 15 marca 2022r.;
- wnioski uczestniczki postępowania o dopuszczenie dowodów wskazanych w punktach 1-3 oraz 5-6 pisma z dnia 29 marca 2022 r..
Na powyższe, w piśmie z dnia 11 lipca 2022 r. zastrzeżenie w trybie art. 162 k.p.c. wniosła B. J. uznając, że pominięte dowody są istotne dla wydania rozstrzygnięcia i nie zachodzą okoliczności, o których mowa w przywołanej przez Sąd podstawie prawnej.
Artykuł 31 § 1 k.r.o. stanowi, że z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.
W treści art. 31 § 2 k.r.o. podany jest przykładowy katalog składników majątku wspólnego, przy czym katalog ten nie jest zamknięty. Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku odrębnego każdego z małżonków, których katalog zawiera art. 33 k.r.o.
Po ustaniu wspólności majątkowej każdy z małżonków może wystąpić do sądu
z wnioskiem o podział majątku wspólnego – w razie śmierci jednego z małżonków uprawnienie takie przysługuje jego spadkobiercy.
Przepis art. 46 k.r.o. stanowi o tym, że w sprawach nieunormowanych w artykułach poprzedzających od chwili ustania wspólności ustawowej do majątku, który był nią objęty, jak również do podziału tego majątku, stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego i o dziale spadku.
Według treści art. 211 k.c. każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej. Rzecz, która nie daje się podzielić może być, jak stanowi art. 212 § 2 k.c., przyznana stosownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych albo sprzedana stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego.
Zgodnie z treścią art. 567 § 3 k.p.c. do postępowania o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami stosuje się odpowiednio przepisy o dziale spadku (art. 680-689 k.p.c.). Stosownie natomiast do treści art. 688 k.p.c. do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące zniesienia współwłasności (art. 617-625 k.p.c.).
Z mocy art. 684 k.p.c. Sąd ustala skład i wartość majątku podlegającego podziałowi.
W nauce prawa i w orzecznictwie podkreśla się, że podział majątku wspólnego obejmuje składniki należące do tego majątku w dacie ustania wspólności oraz istniejące w chwili dokonywania podziału – rozliczeniu podlega całość stosunków majątkowych między małżonkami według stanu na dzień ustania wspólności ustawowej, natomiast przedmiotem podziału pozostaje stan czynny masy majątkowej w czasie orzekania o podziale (uzasadnienie orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 1994r., III CZP 41/94, Biul. SN 1994, nr
5, s.22).
Zgodnie z dyspozycją przytoczonego wyżej art. 684 k.p.c. Sąd ustalił skład majątku wspólnego, który poza kilkoma składnikami nie pozostawał między stronami sporny.
Bezspornym w sprawie było, że w skład majątku wspólnego stron wchodzi:
a) zabudowana nieruchomość położona w G. przy ulicy (...) gmina T. oznaczona w ewidencji gruntów numerem działki (...), o powierzchni (...) ha, dla której w Sądzie Rejonowym w Piotrkowie Trybunalskim urządzona jest księga wieczysta (...);
b) niezabudowana nieruchomość położona w G. gmina T. oznaczona w ewidencji gruntów numerami działek (...), o powierzchni (...) ha, dla której
w Sądzie Rejonowym w Piotrkowie Trybunalskim urządzona jest księga wieczysta (...);
c) niezabudowana nieruchomość położona w G. gmina T. oznaczona w ewidencji gruntów numerami działek (...), o powierzchni (...) ha, dla której w Sądzie Rejonowym w Piotrkowie Trybunalskim urządzona jest księga wieczysta (...);
d) niezabudowana nieruchomość położona w T. (...) oznaczona w ewidencji gruntów numerem działki (...), o powierzchni (...) ha, dla której w Sądzie Rejonowym
w P. urządzona jest księga wieczysta (...).
Strony miały w czasie trwania związku małżeńskiego jeszcze dwie zabudowane nieruchomości, ale zostały one zbyte przed wszczęciem postępowania (w 2011 i 2012 r.). Także samochody stron zostały zbyte, jeszcze przed ustanowieniem rozdzielności majątkowej.
Bezspornym między uczestnikami było również, że wnioskodawca A. J. (1) jest w faktycznym posiadaniu następujących ruchomości: radio CD, dwa łóżka jednoosobowe
z materacem, kredens antyk duży, kosa spalinowa, myjka ciśnieniowa, piła spalinowa, fotel (...), kuchnia gazowa, meble biurowe, komody drewniane białe, wieża CD, wzmacniacz, radio, głośniki Y., dywan wełniany jedwabny czerwony.
Uczestniczka natomiast znajduje się w posiadaniu następujących ruchomości: szafa garderobiana (...), łóżko z materacem (...), toaletka antyk, szafka antyk x 2, zmywarka S., piekarnik S., płyta ceramiczna S., lodówka W., robot kuchenny K. A., szafki kuchenne (...), stół kuchenny z krzesłami, kredens antyk, stół antyk, krzesło i taboret antyk, toaletka kuchenna antyk, kanapa (...), pralka M. (...), telewizor (...), firanki, zasłony jedwabne, kanapa antyk, ławka antyk, szafa antyk, meble ogrodowe, konsola antyk, biurko antyk.
Kwestią sporną w niniejszej sprawie były następujące ruchomości:
- dywan wełniany jedwabny szary o wartości ustalonej przez uczestniczkę na kwotę 400 zł,
- pierścionek z brylantem o wartości ustalonej przez uczestniczkę na kwotę 7.000 zł (bądź jego równowartość),
- drewno w belkach o wartości ustalonej przez uczestniczkę na kwotę 2.500 zł (bądź jego równowartość),
- drewno sosnowe (4 m3) o wartości ustalonej przez uczestniczkę na kwotę 750 zł (bądź jego równowartość),
- dwie kanapy (...) o wartości ustalonej przez uczestniczkę na kwotę 600 zł (bądź ich równowartość), pozostające - zdaniem uczestniczki - również w posiadaniu wnioskodawcy.
Zgodnie z treścią art. 567 § 1 k.p.c. w postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami sąd rozstrzyga także o żądaniu ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym oraz o tym, jakie wydatki, nakłady
i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego lub odwrotnie podlegają zwrotowi.
Zgodnie z przepisem art. 43 § 1-3 k.r.o. oboje małżonkowie mają równe udziały
w majątku wspólnym. Jednakże z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku. Przy ocenie, w jakim stopniu każdy
z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego, uwzględnia się także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym. Wzajemną relację tych przesłanek określił Sąd Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia z dnia 24 kwietnia 2013 r. w sprawie sygn. IV CSK 553/12, wskazując, że „dwie przesłanki ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym, które muszą wystąpić łącznie i które pozostają do siebie w takim wzajemnym stosunku, że żadne „ważne powody” nie stanowią podstawy takiego orzeczenia, jeżeli stopień przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego jest równy, a jednocześnie - nawet różny stopień przyczynienia się małżonków do powstania tego majątku nie stanowi podstawy ustalenia nierównych udziałów, jeżeli nie przemawiają za tym „ważne powody”. (…) zarówno w judykaturze jak i w piśmiennictwie przyjmuje się, że kryterium „ważnych powodów” ma nie tylko aspekt majątkowy, ale również etyczny, co wyraża się w postulacie dokonywania ich oceny przy uwzględnieniu (w świetle) zasad współżycia społecznego” (tak: Sąd Najwyższy Izba Cywilna, postanowienie z dnia 24 kwietnia 2013r., sygn. IV CSK 553/12 publ. OSNC - Zb. dodatkowy 2014 nr B, poz. 24, str. 27).
Również w orzecznictwie SN nie budzi wątpliwości, że przez przyczynienie się do powstania majątku wspólnego rozumie się całokształt starań każdego z małżonków o założoną przez nich rodzinę i zaspokojenie jej potrzeb, a więc nie tylko wysokość zarobków czy innych dochodów osiąganych przez każde z nich, lecz także i to, jaki użytek czynią oni z tych dochodów, czy gospodarują nimi należycie i nie trwonią ich lekkomyślnie (por. postanowienia SN z: 3.12.1968 r., I II CRN 100/68, OSNCP 1969, poz. 205; 30.11.1972 r., III CRN 235/72, OSNCP 1973, poz. 174; 26.11.1973 r., III CRN 227/73, OSNCP 1974, poz. 189; 23.9.1997r.,
I CKN 530/97, Legalis; 4.6.2019 r., V CSK 581/18, Legalis; 25.5.2020 r., IV CSK 714/19, Legalis).
W pierwszej kolejności zważyć należało, że - co wynika z akt sprawy - B. J. oraz A. J. (1) zawarli związek małżeński w dniu (...) r. na prawach ustawowej wspólności małżeńskiej. W ocenie Sądu strony w równym zakresie przyczyniły się do powstania i pomnożenia owego majątku. Wnioskodawca A. J. (1) zarządzał firmą PHU (...) należącą oficjalnie do uczestniczki i przez nią założoną, doglądał budowy domu, natomiast uczestniczka B. J. prowadziła działalność gospodarczą w zakresie usług (...) oraz zajmowała się domem i dziećmi. Także bywała na budowie, a nadto to ona decydowała o założeniach i urządzaniu kolejnych nieruchomości, dbała o ich wyposażenie. To ona założyła firmę i załatwiał pierwsze zlecenia, zanim upoważniła do jej prowadzenia wnioskodawcę. Strony dorobiły się trzech zabudowanych nieruchomości, kilku niezabudowanych działek i kilku samochodów, a dochody z działalności pozwalały na utrzymanie siedmioosobowej rodziny i dość wysoki poziom życia.
Bezsprzecznie jednak w 2009 r. sytuacja rodziny uległa diametralnej zmianie. Okazało się, że jest wiele nie zapłaconych faktur dla podwykonawców firmy; później na jaw wyszło także, że wnioskodawca dokonał wielu dużych gotówkowych wypłat z rachunku firmowego,
a dodatkowo razem z synem podali niektórym kontrahentom swoje prywatne rachunki do wpłacania należności, które należały się firmie. Wnioskodawca przyznał, że doprowadził do zadłużenia firmy, napisał uczestniczce stosowne pisemne oświadczenie dnia 30.12.2009r.
w obecności obu synów, zgodnie z którym potwierdził, że uczestniczka musiała wziąć kredyt 200 000,00 zł na spłatę zobowiązań firmy i że kwota kredytu nie pokryła wszystkich tych zobowiązań. Pomimo zaciągnięcia kredytu przez uczestniczkę kolejne wychodzące na jaw zobowiązania (z których część była przez uczestniczkę kwestionowana) oraz utrata części kontrahentów i płynności w firmie doprowadziła ostatecznie do tego, że w rezultacie strony musiały sprzedać znaczną część majątku, w szczególności dwie zabudowane nieruchomości
i samochody. Majątek wart wcześniej ponad 2 mln zł (same nieruchomości i samochody, nie mówiąc o środkach finansowych) skurczył się co najmniej o połowę. Została bowiem zaledwie jedna zabudowana nieruchomość wartości 766 000,00 zł i niezabudowane działki o łącznej wartości 95 000,00 zł. Śmiało można powiedzieć, że wnioskodawca roztrwonił całą swoją połowę majątku, a jeśli uwzględnić wypłacane przez niego z rachunku firmowego przez kilka lat kwoty., nie zawsze mające pokrycie w wydatkach rodziny, to nawet więcej. I o ile to on ponosi odpowiedzialność za powstanie zobowiązań, to ich spłatą musiała się zająć uczestniczka. To ona regulowała te zobowiązania, najpierw z zaciągniętego kredytu, a następnie ze sprzedaży dwóch nieruchomości i samochodów oraz ostatnich bieżących dochodów firmy. To ona próbowała kwestionować wątpliwe bądź przedawnione należności przed sądem gospodarczym, co jej się nie udało z uwagi na działania wnioskodawcy, który w tych sprawach działał na szkodę majątku wspólnego (o czym w dalszej części uzasadnienia).
Ze związku małżeńskiego strony posiadają pięcioro dzieci: Ł., Z., J., S. oraz A. J. (2). Najstarsi synowie nie mieszkają już w domu rodzinnym, natomiast córki pozostają przy matce w miejscowości G.. Na wnioskodawcy ciąży ustawowy obowiązek alimentacyjny wobec córek, którego dotychczas nie wykonywał, wobec czego alimenty są pobierane przez Fundusz Alimentacyjny i z tego tytułu zwiększa się zobowiązanie A. J. (1). Konsekwencją powyższego było zajęcie przez Komornika Sądowego w drodze egzekucji komorniczej nieruchomości oraz pojazdu marki V., które to przedmioty wnioskodawca nabył już po rozwodzie. Nieruchomość, o której mowa powyżej, przejęła na własność jedna z córek jako wierzyciel alimentacyjny. Aktualnie przed tutejszym Sądem III Wydział Rodzinny i Nieletnich toczy się postępowanie w przedmiocie alimentów – zarówno o ich podwyższenie, jak i o ich obniżenie.
Umową zawartą w formie aktu notarialnego w dniu 26 kwietnia 2011 r. wnioskodawca oraz uczestniczka wyłączyli wspólność ustawową małżeńską i wprowadzili ustrój rozdzielności majątkowej, natomiast wyrokiem Sądu (...) w Piotrkowie Trybunalskim z dnia (...)r. rozwiązano przez rozwód związek małżeński stron, nakazując również opuszczenie lokalu mieszkalnego przez A. J. (1) do dnia 30 listopada 2012 r., co też uczynił.
W ramach wspólności ustawowej małżeńskiej B. J. prowadziła formalnie działalność gospodarczą PHU (...). Sprawami firmy, w tym kontaktami z kontrahentami, pozyskiwaniem zleceń, zawieraniem umów, negocjowaniem warunków zajmował się głównie A. J. (1). Posiadał on również dostęp do rachunku rozliczeniowego firmy i dokonywał wypłat gotówkowych z tego rachunku. Najstarszy syn stron, Ł. J. także zajmował się sprawami firmy, głównie kwestiami graficznymi oraz księgowymi. Posiadał dostęp do konta elektronicznego firmy i jako jedyny wykonywał przelewy elektroniczne.
Nie ulega wątpliwości, iż do 2010 r. to właśnie oni zajmowali się sprawami firmy, B. J. nie była szczegółowo informowana o kondycji finansowej przedsiębiorstwa. Niestety mimo wysokich dochodów i płynności finansowej ze strony kontrahentów, firma zaczęła od ok. 2009 r. przynosić straty. Wydatki były bowiem nieporównywalnie wyższe niż dochody, wobec czego doszło do zatoru płatniczego. Powyższe spowodowane było decyzjami podejmowanymi przez A. J. (1), które to okoliczności zostały w toku postępowania potwierdzone licznymi dowodami. Przede wszystkim praktycznie przestał regulować zobowiązania firmy, choć były środki na rachunku firmowym.
Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy jednoznacznie potwierdza, że wnioskodawca nadużył zaufania żony i uprawnień pełnomocnika, w sposób nieracjonalny gospodarował uzyskiwanymi dochodami rodzinnej firmy i trwonił wspólny majątek stron wypłacając z firmowego rachunku bankowego pieniądze na własne potrzeby, nieznane drugiemu małżonkowi. To na skutek właśnie nieodpowiedzialnych zachowań wnioskodawcy, strony utraciły rodzinną firmę i niemalże cały majątek.
I tak, jednym z przypadków niegospodarności wnioskodawcy było podpisanie oświadczenia o uznaniu długu wobec G. S., prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą (...)w łącznej kwocie 43.828,70 zł wynikającej z wystawionych faktur VAT na rzecz firmy PHU (...) oraz z pożyczki gotówkowej jaką A. J. (1) zaciągnął w dniu 13 listopada 2009 r., zobowiązując się do uregulowania długu w całości do dnia 30 października 2011 r.
W ocenie Sądu w wysokim stopniu prawdopodobne są twierdzenia uczestniczki postępowania, że wnioskodawca złożył przedmiotowe oświadczenie celowo i świadomie, aby umożliwić G. S. skuteczne dochodzenie roszczeń od uczestniczki. Należy bowiem zauważyć, iż w sprawie zawisłej przed Sądem Rejonowym w Piotrkowie Trybunalskim, sygn. akt (...) z powództwa G. S. wnioskodawca zeznawał jako świadek wskazany przez powoda (mimo, iż z uwagi na stosunki osobiste przysługiwało mu prawo odmowy składania zeznań) i między innymi jego zeznania były podstawą do zasądzenia od uczestniczki na rzecz G. S. kwoty 10.828,70 zł wraz z odsetkami ustawowymi. Gdyby A. J. (1) nie złożył oświadczenia o uznaniu długu, dochodzenie roszczenia przez G. S. byłoby prawdopodobnie niemożliwe z uwagi na termin przedawnienia roszczenia. Natomiast oświadczenie, o którym mowa powyżej, przerwało bieg terminu przedawnienia, zgodnie z art. 123 § 1 pkt 2 k.c..
Ponadto, co słusznie zauważa pełnomocnik uczestniczki postępowania, składając zeznania w dniu 18 stycznia 2017 r. i 15 lutego 2017 r. wnioskodawca wyraźnie przyznał, iż G. S. pożyczył wnioskodawcy pieniądze, gdyż posiadał wiedzę o tym, że A. J. (1) i B. J. posiadają nieruchomości. Powyższe wskazuje, że A. J. (1) swobodnie zaciągał pożyczki bez wiedzy i zgody żony, a jego wierzyciele mieli niejako gwarancję odzyskania swoich należności chociażby w ramach egzekucji komorniczej z majątku wspólnego stron. Nadto wnioskodawca wykorzystując pozycję pełnomocnika uczestniczki przyjmował i polecał księgować faktury za usługi, których faktycznie z dużą dozą prawdopodobieństwa nie wykonano na rzecz firmy PHU (...), mógł również uznawać przedawnione długi wynikające z faktur, których również, działając jako pełnomocnik, po przyjęciu i zaksięgowaniu nie uregulował.
Kolejnym przykładem niejasnych działań A. J. (1) w kwestii majątku wspólnego dorobkowego jest sprawa dotycząca J. D.,
W oświadczeniu złożonym w dniu 10 marca 2017 r., które to oświadczenie zostało załączone przez pełnomocnika wnioskodawcy do pisma z dnia 17 marca 2017 r., J. D. wskazał, że w latach 2006-2009 A. J. (1) dokonywał zapłaty za materiały budowlane w formie gotówkowej. Jednakże z dokumentacji firmowej wynika, że na rzecz J. D. dokonano w dniu 30 marca 2007 r. przelewu w kwocie 11.548 zł, który to przelew zatytułowano „zwrot zaległości 2006”. W 2008 r. na rzecz w/w dokonano przelewu w łącznej kwocie 19.500 zł z tytułu rzekomych faktur VAT nr (...), a także faktury (...)(przelewy w dniach 05 września 2008 r., 07 listopada 2008 r., 26 listopada 2008 r., 31 grudnia 2008 r.). W ocenie uczestniczki przelewy z rachunku bankowego z bardzo dużym prawdopodobieństwem dotyczyły zwrotu prywatnych pożyczek udzielanych przez J. D. wnioskodawcy (o zaciągnięciu których wnioskodawca zeznawał w niniejszej sprawie), które to A. J. (1) przeznaczał na nieznane uczestniczce cele niezwiązane z potrzebami firmy i rodziny. Potwierdzeniem faktu, iż wnioskodawca zaciągał u w/w pożyczki i spłacał je z firmowego rachunku firmowego stanowi przelew z dnia 12 stycznia 2010 r. na rzecz J. D. pod tytułem „pożyczka”, widniejący
w historii firmowego rachunku bankowego znajdującego się w aktach sprawy.
Podobnie należy ocenić postępowanie A. J. (1) w sprawie roszczeń (...). Wyrokiem z dnia 13 maja 2013 roku Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim zasądził od uczestniczki na rzecz(...) kwotę 23.719,24 zł wraz z odsetkami ustawowymi. W sprawie zeznawał na wniosek strony powodowej wnioskodawca, który oświadczył, iż rzekomo ustnie uznał dług uczestniczki wobec powódki przed upływem terminu przedawnienia roszczenia, działając jako pełnomocnik B. J..
W przywołanych sprawach sądowych wnioskodawca stanowczo podkreślał, iż „ Firmą handlową zajmowałem się ja i syn. (...) Ja zajmowałem się przede wszystkim kontaktami
z kontrahentami, zawierałem z nimi umowy, rozliczałem się z nimi, wystawiałem faktury”; „Działalność była wyłącznie formalnie prowadzona przez moją żonę. ( ... ) Na początku uznaliśmy, że żona będzie właścicielem, a ja będę faktycznie jeździł po kontrahentach, odbierał towar. (... ) Dokonywaniem przelewów w imieniu naszej firmy zajmował się nasz syn Ł. J.”.
Potwierdza to kopia protokołu z rozprawy z dnia 29 kwietnia 2013 r. w sprawie (...), kopia protokołu z rozprawy z dnia 27 września 2012 r. w sprawie (...), wyrok z dnia 13 maja 2013 r. z uzasadnieniem.
Jak wynika z akt sprawy, w grudniu 2008 r. i w grudniu 2009 r. przyjęto od (...) faktury VAT nr (...) na kwotę 16.104 zł i nr (...) na kwotę 7.615,24 zł za naprawy samochodów należących do firmy PHU (...). Wnioskodawca polecił księgowemu zaliczyć wydatki wynikające z tych faktur do kosztów działalności gospodarczej. Jednocześnie nie zapłacił należności wynikających z tych faktur.
W tym miejscu podkreślenia wymaga, iż w grudniu 2008 r. dochód firmy stanowił kwotę 156.962,87 zł a wnioskodawca wypłacił z firmowego rachunku bankowego kwotę 53.500 zł i przeznaczył na nieznane uczestniczce cele niezwiązane z potrzebami firmy i rodziny, nie regulując faktury VAT nr (...) z dnia 31 grudnia 2008 r.
Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwala na konstatację, iż opisane wyżej faktury wystawiono za usługi, których nigdy nie wykonano na rzecz PHU (...), ponieważ faktura VAT nr (...) została wystawiona przez (...) m.in. za rzekomą naprawę pojazdu marki C. (...) o wartości prac naprawczych aż 11.956 zł brutto - przy czym, jak wynika z treści uzasadnienia wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 13 maja 2013 r., wydanego w sprawie sygn. akt (...) naprawy te obejmowały przegląd filtrów, oleju i drobne naprawy, które nie zostały jednak szczegółowo wymienione w treści faktury – a ustaleń tych Sąd dokonał m.in. na podstawie zeznań wnioskodawcy A. J. (1). Niezrozumiałym jest więc, jak słusznie podkreśla pełnomocnik uczestniczki, dlaczego wnioskodawca przyjął fakturę, w której tak nieprecyzyjnie opisano usługę oszacowaną na tak wysoką kwotę. Istotnym jest również, iż w październiku 2008 r. w warsztacie (...) również dokonano drobnej naprawy samochodu należącego do stron za kwotę 244 zł brutto, i ta usługa została tutaj precyzyjnie opisana - na fakturze nr (...) z dnia 14 października 2008r. wskazano bowiem: „wymiana klocków hamulcowych C. (...)”;
Podkreślić trzeba także, że w dniu 20 lutego 2010 r. strony sprzedały samochód C. (...) za kwotę 6.100 zł brutto, przy czym w treści faktury VAT nr (...) wskazano, że sprzedawany pojazd jest uszkodzony - do remontu silnik i skrzynia. Zatem
z powyższego wynikałoby, iż 1 rok przed sprzedażą samochodu, w warsztacie (...) wykonano rzekomo generalny remont C. na kwotę ponad 12.000 zł brutto. Jak słusznie zauważono, co najmniej nielogiczną i nierozsądną była więc sprzedaż 7 - letniego samochodu dostawczego po remoncie, którego koszt naprawy stanowił dwukrotność uzyskanej przy sprzedaży auta ceny.
Następnie wskazać należy, że na fakturze VAT nr (...) z dnia 31 grudnia 2008r. wystawionej przez (...) wskazano także, iż wykonano „ naprawę pojazdu marki B. (...)CW”, przy czym, jak wynika z treści uzasadnienia wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 13 maja 2013 roku w sprawie sygn. akt (...) – ustalono, iż naprawa ta miała obejmować wymianę turbosprężarki, wtryskiwaczy oraz drobne naprawy - a ustaleń tych Sąd dokonał m.in. na podstawie zeznań wnioskodawcy. Uczestniczka podniosła jednak, iż taka usługa na rzecz PHU (...) w warsztacie (...)nie miała w ogóle miejsca, bowiem wtryskiwacze zostały wymienione w należącym do stron samochodzie B. w czerwcu 2007 r., ale w PHU (...), dowód czego stanowi faktura VAT nr (...) z dnia 02.06.2007 r. na kwotę 600 zł brutto, natomiast naprawę turbosprężarki zlecono w warsztacie R. S. z siedzibą w Ł. w lipcu 2008 r. za kwotę 3.172 zł brutto. Jest oczywistym i ekonomicznie uzasadnionym, iż w przypadku kolejnej awarii tych elementów w ciągu 5 miesięcy od chwili wykonania usługi, uzasadnionym byłoby zlecenie naprawy w warsztacie w ramach gwarancji.
Odnosząc się natomiast do faktury VAT nr (...) z dnia 30 grudnia 2009r. wystawionej przez (...) wskazano, iż w warsztacie dokonano „ obsługi floty za rok 2009, poj. nr (...), (...), (...) za kwotę 7.615,24 zł brutto. Sąd przychylił się do stanowiska uczestniczki, według której usługa taka nie miała miejsca, gdyż jak racjonalnie uzasadniła, w 2009 r. strony korzystały z obsługi innych warsztatów samochodowych (w tym R. S. w Ł. co potwierdza faktura VAT nr (...) z dnia 29 sierpnia 2009 r. Nielogiczna jest więc „obsługa floty” nowego samochodu marki L. (...) nr rej. (...), który w 2009 r. pozostawał na gwarancji
i strony korzystały z obsługi serwisu autoryzowanego (...) aż do 2010 r., co udokumentowano fakturami VAT nr (...) z dnia 20 maja 2009 r. i nr (...) z dnia 30 sierpnia 2010 r., a także potwierdzono przelewem wykonanym w dniu 19 maja 2009 r. widniejącym
w wyciągach z rachunku firmowego. Jednocześnie, co potwierdziła uczestniczka, wymieniony w treści faktury samochód o numerze rejestracyjnym (...) nigdy nie należał do stron postępowania.
W tym miejscu należy zwrócić uwagę na treść faktury VAT nr (...) z dnia 30 grudnia 2009 r., w której to (...) wskazała, iż w warsztacie dokonano wymiany opon z letnich na zimowe w pojeździe marki L. (...) nr rej. (...). Składając zeznania w charakterze świadka w sprawie sądowej S. P. zeznał, że pojazd ten miał
u niego tylko wymieniane opony z letnich na zimowe, przy czym żadnych prac naprawczych nie wykonywano i wobec tego usługa ta wyniosła około 10.000 zł. Jak twierdził S. P., był to koszt opon, który rzekomo poniósł. Powyższe potwierdza protokół zeznań świadka z dnia 15 września 2016 r. W tym miejscu wskazać należy jednak, że strony zakupiły pojazd L. (...) z oponami całorocznymi (...) i nie było konieczności ich wymiany na zimowe, co potwierdził autoryzowany serwis pojazdu. Co więcej, jak wynika
z wiadomości e - mail przesłanej z salonu (...), z którego usług korzystano do 2010r., serwis przy salonie firmowym oferował usługę wymiany opon różnych producentów, z której strony zapewne skorzystałyby, gdyby istniała taka potrzeba. Według przedstawiciela dealera L. (...) cena nowej opony do pojazdu L. (...) w latach 2007 - 2008 kształtowała się w granicach 700 – 1.000 zł brutto. W chwili obecnej cena takich opon to ok. 600 zł za 1 sztukę. Skoro wartość faktury VAT obejmowała rzekomo głównie wartość opon to w ocenie Sądu oznaczałoby, iż A. J. (1) przyjmując tę fakturę zobowiązał się zapłacić za usługę wymiany opon kwotę wyższą niż w autoryzowanym serwisie przedstawiciela marki L. (...), co jest sprzeczne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego. Nadto wnioskodawca do dziś nie wyjaśnił, co się stało z oponami letnimi, które rzekomo wymieniono w warsztacie (...).
Z powyższego jasno wynika, iż przyjmując od (...) faktury VAT wnioskodawca w sposób świadomy i celowy działał na szkodę majątku wspólnego, bowiem wątpliwym w kontekście zgromadzonych w sprawie dowodów jest, aby doszło do wykonania na rzecz stron usług wynikających z faktur. Co więcej, wnioskodawca występował
w charakterze świadka strony powodowej (...) w sprawie toczącej się przeciwko uczestniczce przed Sądem Rejonowym w Piotrkowie Trybunalskim sygn. akt (...), gdzie zeznał m.in., iż uczestniczka uznała długi wynikające z opisanych wyżej faktur, co rzekomo przerwało bieg przedawnienia, mimo iż uczestniczka podnosiła wówczas zarzut przedawnienia roszczenia, do którego doszło przed wniesieniem powództwa w tej sprawie. Opierając się wówczas m.in. na zeznaniach wnioskodawcy, Sąd w wyroku z dnia 13 maja 2013r. zasądził od uczestniczki kwotę 23.719,24 zł wraz z należnymi odsetkami.
Sąd podziela stanowisko uczestniczki, że A. J. (1) działał w przywołanym wyżej procesie w interesie (...), gdyż prawdopodobnie zaciągał u męża (...) prywatne pożyczki, których nie był w stanie spłacić. Wsparcie, jakiego wnioskodawca udzielił (...) pozwoliło natomiast na uzyskanie przez nią tytułu wykonawczego przeciwko uczestniczce, a biorąc pod uwagę posiadany przez strony majątek, wyegzekwowanie kwoty objętej tytułem wykonawczym było jedynie formalnością.
Kolejnym przykładem działania przez wnioskodawcę na szkodę majątku wspólnego jest nieprawidłowe realizowanie zobowiązań firmy poprzez przekazywanie na rzecz wybranych kontrahentów kwot wyższych, niż wynikające z faktur VAT. D. S., prowadząca działalność gospodarczą pod nazwą D. z siedzibą w Ł. wystawiła 3 faktury VAT zobowiązujące do zapłaty na jej rzecz łącznie kwoty 122.893,65 zł. Tymczasem z rachunku bankowego firmy PHU (...) wynika, że dokonano przelewu na łączną kwotę 171.652,30 zł.
Wnioskodawca nigdy nie upomniał się o zwrot nadpłaconej kwoty
48.758,65 zł (!!!), zatem w ocenie Sądu przyjąć należało, że szkoda po stronie małżonków B. J.
i A. J. (1) nigdy nie została naprawiona. Dowodem powyższego są znajdujące się
w aktach sprawy faktury VAT z dnia 28 stycznia 2009 r., z dnia 13 stycznia 2009 r., z dnia
5 marca 2009 r. oraz historia operacji na rachunku firmowym. Wydaje się oczywistym, iż takie „omyłki” winny być bezwzględnie korygowane, a przelew zwrotny - widoczny w historii rachunku bankowego.
Podobnie należało odnieść się, co słusznie zauważa uczestniczka postępowania do rozliczeń z firmą (...) z tytułu faktury VAT z dnia 11 grudnia 2008 r.
W dniu 24 lutego 2009 r. dokonano z rachunku bankowego należącego do firmy uczestniczki przelewu na rzecz w/w kontrahenta na kwotę 20.000 zł. Jako tytuł przelewu wskazano: „faktura z grudnia 2008”. Następnie w dniu 17 marca 2009 r. ponownie dokonano
z rachunku firmowego przelewu na rzecz w/w firmy na kwotę widniejącą na fakturze, tj. 43.005 zł. Wnioskodawca nigdy nie upomniał się o zwrot nadpłaconej kwoty 20.000 zł (!!!), zatem
i w tym przypadku Sąd zważył, że szkoda po stronie B. J. i A. J. (1) nigdy nie została naprawiona. Brak jest bowiem w dokumentacji firmy dowodów na to, że kwota ta została zwrócona na rzecz firmy PHU (...). Powyższe jest szczególnie nieusprawiedliwione, zważywszy na doświadczenie A. J. (1) w zarządzaniu firmą oraz jego syna w kwestiach rozliczeń finansowych. Zwłaszcza, że w 2009 r. widoczny był już
w firmie PHU (...) poważny kryzys finansowy a co za tym idzie logicznym jest, że każdy przedsiębiorca oszczędza w takiej sytuacji pieniądze dokładnie rozliczając każdy wydatek.
Tutejszy Sąd przychyla się do stanowiska uczestniczki, że bierność wnioskodawcy może być spowodowana spłacaniem jego prywatnych pożyczek i długów z firmowych środków (D. - nadpłata w kwocie 48.758,65 zł, M. - (...) nadpłata w kwocie 20.000 zł i wpłata kwoty 10.000 zł w dniu 28 lipca 2008 r. za fakturę (...), która nie znalazła odzwierciedlenia w księgach rachunkowych). Opisane „nadpłaty” nie zostały nigdy zwrócone przez kontrahentów na rachunek bankowy PHU (...), a wnioskodawca nie udowodnił, iż domagał się zwrotu nadpłat, czy też przyjął te kwoty w gotówce i przeznaczył na działalność firmy, czy potrzeby rodziny.
Wszystkie te przywołane dokumenty pozwalają na zakwestionowanie wiarygodności wnioskodawcy i świadka Ł. J..
Bez znaczenia pozostaje, że w sprawie karnej wnioskodawca i syn stron Ł. J. zostali uniewinnieni od stawianych im zarzutów, albowiem inne są przesłanki odpowiedzialności karnej. Nadto takie orzeczenie nie wiąże sądu cywilnego i nie stoi na przeszkodzie czynieniu odmiennych ustaleń.
Reasumując Sąd oceniając przyczyny drastycznego pogorszenia sytuacji materialnej rodziny i utraty większości majątku oparł się przede wszystkim na dowodach w postaci dokumentów i opinii biegłego Z. K., jako obiektywnych, potwierdzających wersję uczestniczki, w przeciwieństwie do zeznań wnioskodawcy i świadka Ł. J..
Z materiału dowodowego zawartego w aktach sprawy jednoznacznie wynika, iż wnioskodawca reprezentując uczestniczkę w firmie PHU (...) świadomie i celowo przekraczał przysługujące mu uprawnienia, dopuszczał się także zaniechań działania,
w sytuacji gdy miał obowiązek podjąć czynności zmierzające do odzyskania nadpłaconych kwot, jego zachowania często nie były uzasadnione z punktu widzenia gospodarczego.
W efekcie wnioskodawca wyrządził znaczną szkodę w majątku wspólnym stron obejmującą rzeczywistą stratę polegającą na znacznym uszczupleniu majątku dorobkowego małżeńskiego.
W tym miejscu zwrócić należy również uwagę na odstąpienie od przedwstępnej umowy sprzedaży nieruchomości z dnia 31 stycznia 2011 r., zawartej z E. i J. B., mocą której strony mogły zbyć należącą do nich nieruchomość za kwotę 410.000 zł, by następnie kilka miesięcy później sprzedać tą nieruchomość na rzecz A. i P. G. za kwotę 320.000 zł. Jest jasnym, iż w dramatycznej sytuacji finansowej, w jakiej nadal tkwiły strony
w 2011 r., utracone 90.000 zł stanowiące różnicę między wartością pierwszej i drugiej umowy, było znaczną kwotą. Nie można również zapominać, iż E. i J. B. dochodzili swoich roszczeń w postępowaniu sądowym, skutkiem czego uczestniczka zmuszona była przekazać na ich rzecz kwotę 11.108,47 zł w postępowaniu egzekucyjnym.
Istotne znaczenie w sprawie niniejszej ma również oświadczenie złożone przez A. J. (1) w obecności synów Ł. J. i Z. J., w którym przyznał, iż prowadząc w imieniu uczestniczki firmę PHU (...) podejmował bez jej wiedzy i zgody działania na szkodę tej firmy.
Wobec całokształtu zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, należało uznać zeznania wnioskodawcy oraz Ł. J. w przedmiocie wpływu kryzysu gospodarczego ok. 2009 r. oraz przekazywania środków firmowych, o których mowa powyżej na budowę domu za niewiarygodne. Z treści zeznań podatkowych PIT - (...) za lata 2007 - 2010 wynika, iż firma PHU (...) nie przynosiła strat, a wręcz przeciwnie, do 2009 roku przynosiła znaczne dochody. Tymczasem nie ulega wątpliwości, iż w 2009 r. wystąpiły poważne problemy finansowe w firmie związane przede wszystkim z brakiem realizacji zobowiązań wobec kontrahentów firmy PHU (...). Co znamienne, od chwili, kiedy w firmie stron pojawiły się potężne problemy finansowe wnioskodawca razem z synem Ł. J. bez porozumienia z uczestniczką kierowali do kontrahentów pisemne informację o przekazywaniu środków finansowych na inny numer rachunku bankowego firmy, który w rzeczywistości należał do Ł. J.. Zgodnie z treścią tych zawiadomień kontrahenci przekazywali środki pieniężne za wykonane zlecenia na tenże rachunek, co bezsprzecznie potwierdza wyciąg z rachunku bankowego Ł. J., w którym odnotowano wpłaty od firm (...) oraz B.). Na rachunek ten wpłynęły następujące kwoty:
- 53.386 zł w dniu 21.01.2009r. od firmy (...);
- 64.721 zł w lutym 2009r. od firmy (...),
- 54.046 zł w dniu 13.02.2009r. od firmy (...).
W/w kwoty tylko w części zostały przeznaczone na funkcjonowanie firmy PHU (...) - łącznie w kwocie 86.119,27 zł). Reszta pieniędzy została przelana na rachunek bankowy A. J. (1) - 23.000 zł, na rachunek bankowy uczestniczki - 6.500 zł, wypłacona gotówką przez Ł. J. - 56.300 zł, nadto Ł. J. spłacił swój debet w rachunku w kwocie 9.960 zł.
Sąd za mało wiarygodne uznał również zeznania A. J. (1), z których wynikało, że otrzymaną z tytułu sprzedaży nieruchomości położonej w T. połowę ceny, czyli kwotę 377.250 zł, wydatkował na spłatę pożyczek zaciągniętych u znajomych i rodziny na budowę domu. A. J. (1), dopytywany o szczegóły tych transakcji zasłaniał się niepamięcią, nie przedstawił również żadnych dowodów na wskazywane przez siebie okoliczności. Nie można więc było uznać za prawdziwe, że pożyczył na budowę domu ok. 35.000-40.000 zł, że zaciągał pożyczki od księdza, żony szwagra, jego konkubiny oraz, że dał synowi 40.000 zł, a także, że wszystkie pieniądze pożyczył od rodziny oraz że pożyczał je na budowę domu. Wobec braku dowodów na powyższe okoliczności szczególne znaczenie wydają się mieć zeznania zarówno jego, jak i synów Ł. J. i Z. J., z których wynikało, że w zasadzie dom był wykończony, a przynajmniej gotowy do przeprowadzki
(a tym samym musiał posiadać wszystkie niezbędne sprzęty i elementy wyposażenia do normalnego funkcjonowania tak dużej rodziny). Przeprowadzka nastąpiła natomiast w okresie świąteczno-noworocznym w 2007 r. Skoro rodzina zdecydowała się na przeprowadzkę, to dom musiał być już wykończony, co najwyżej mogło brakować pojedynczych mebli. Potwierdzają to rachunki za poszczególne prace i naprawy. Nadto pamiętać należy, że strony w tym czasie mieszkały we własnym, dużym domu, o porównywalnej wartości, a zatem nie musiały się pilnie przeprowadzać do domu w G., gdyby ten był nadal w budowie. Zapewne wnioskodawca faktycznie część tych środków przeznaczył na spłatę jakiś długów, ale były to jego prywatne długi, nie mające nic wspólnego z budową domu czy funkcjonowaniem firmy.
W tym miejscu wskazać należy, że twierdzenia wnioskodawcy i świadka Ł. J. co do wysokości nakładów poniesionych na wybudowanie nieruchomości w G. są gołosłowne i nie znajdują potwierdzenia w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym.
A. J. (1) twierdził, iż przeznaczył wraz z małżonką na budowę tego domu niemalże wszystkie oszczędności pochodzące z PHU (...), a także pieniądze pożyczone przez wnioskodawcę od osób prywatnych, co uniemożliwiało realizację zobowiązań firmy
i doprowadziło do utraty płynności finansowej oraz długów w firmie. Nadto świadek Ł. J. zeznał, iż koszt wybudowania nieruchomości w G. wyniósł ponad 1.000.000 zł. Wbrew powyższemu, co potwierdzają poniekąd opinie biegłych oraz dokumentacja fotograficzna zgromadzona w aktach sprawy, a także zeznania W. R. oraz K. M., w latach 2016-2019 r. były wykonywane prace naprawcze na dachu budynku, krokwie były popękane, gont na dachu w opłakanym wręcz stanie. Wiele elementów odpadało, poszczególne elementy były spróchniałe i wymagały konserwacji i wymiany. Sam dach natomiast w wyniku uszkodzeń przeciekał. Były również pęknięcia w budynku, przepalony jeden z kominów a drugi pęknięty. Wewnątrz budynku widoczne były również liczne spękania, drewno na balustradach tarasowych było przegnite
i popękane, a płytki odpadały i uległy degradacji.
W ocenie uczestniczki budynki posadowione na nieruchomości w G. zostały wybudowane z materiałów niskiej jakości ( które były bardzo tanie w stosunku do cen w 2007 r.), przez osoby niebędące fachowcami (a przez to za bardzo niskie honorarium),
o czym świadczy aktualny, zły stan techniczny nieruchomości
Uczestniczka podniosła, iż - wbrew twierdzeniom wnioskodawcy - budynek mieszkalny został wybudowany w 2006 roku, o czym świadczy choćby treść przedłożonych przez wnioskodawcę faktur VAT wystawionych przez (...) z dnia 18 września 2006 r., 30 grudnia 2006 r., 31 maja 2007 r. i 31 grudnia 2007 r. Z treści faktur
z 2006 r. jasno wynika, iż instalacja wodna była wykonywana z zakupionych materiałów już we wrześniu 2006 roku. Biorąc pod uwagę kolejność prac przy budowie każdego domu jest oczywistym, iż w tym czasie jedynymi pracami, jakie pozostały do wykonania były zapewne tylko tynki wewnętrzne i podłogi. Uczestniczka podała jednocześnie, iż faktura VAT z dnia 31 maja 2007 r. została wystawiona przez (...) za naprawę ogrzewania podłogowego, które już istniało i funkcjonowało w sposób nieprawidłowy.
Nadto uczestniczka podniosła, iż z treści przedłożonego przez uczestniczkę do akt sprawy pisma z firmy (...) z dnia 8 lutego 2017 r. jasno wynika, iż strony zakupiły płytki gresowe w drugim kwartale 2007 r. Oznacza to, iż w tym czasie prowadzone były już prace wykończeniowe w domu mieszkalnym.
Nadto uczestniczka podnosi, iż z treści historii firmowego rachunku bankowego ( w aktach sprawy ) wynika, iż w dniu 3 lipca 2007 r. Ł. J. przelał z rachunku firmowego na swój rachunek osobisty kwotę 6.200 zł pod tytułem „gonty”. Według wiedzy uczestniczki Ł. J. miał zapłacić wówczas robotnikom gotówką za pokrycie dachu na dużym garażu drewnianymi gontami. Prace te były wykonywane już po zakończeniu prac ogólnobudowlanych.
Wobec powyższego twierdzenia wnioskodawcy co do okresu, w którym prowadzone były prace budowlane przy wznoszeniu domu mieszkalnego, należy uznać na pozbawione wiarygodności, a twierdzenia o przeznaczaniu dochodów firmy do 2009 r. na budowę domu są wysoce wątpliwe.
W tym zakresie Sąd posiłkował się też opinią biegłego Z. K. (2), zgodnie z którą wartość odtworzeniowa domu to kwota 520.600,00 zł. Jest to więc zaledwie połowa kwot,
o których zeznawali wnioskodawca i świadek Ł. J..
Już na marginesie podnieść należy, że słuchana w charakterze strony uczestniczka potrafiła precyzyjnie i używając fachowego nazewnictwa wymieniać wykonywane prace na budowie, podając koszty niektórych z nich, podczas gdy wnioskodawca, który przecież bardziej angażował się w budowę, zasłaniał się niepamięcią, a jego odpowiedzi na zadawane w tym zakresie pytania, to najczęściej „nie wiem” lub „nie pamiętam”. Każdy, kto kiedykolwiek budował dom doskonale wie, że o ile nie sposób spamiętać wszystkich wydatków, których jest przy takiej inwestycji bardzo dużo, to pamięta się mniej więcej czas wykonania najważniejszych i najdroższych prac oraz ich koszt (np. zamontowanie okien, instalacji centralnego ogrzewania, pokrycie dachu itp.). Gdyby faktycznie środki wypłacane przez wnioskodawcę z rachunku firmowego były przeznaczane na budowę, to potrafiłby on wskazać, że np. w danym miesiącu trzeba było zapłacić za okna tyle i tyle, stąd wypłata z rachunku
w tym okresie na taką właśnie kwotę. Tymczasem wnioskodawca nie potrafił bądź raczej nie chciał uszczegółowić, kiedy, co i za ile było na budowie wykonane. Nie przedstawił na tę okoliczność żadnej faktury. Tym samym nie uzasadnił pobierania w gotówce ogromnych nieraz kwot z rachunku firmy.
W ocenie Sądu nie można również w sprawie niniejszej czynić uczestniczce zarzutu, że rodzina żyła przesadnie rozrzutnie z uwagi na wyjazdy – a wyjazdy te były w przeważającej części wspólne i było ich w zasadzie kilka przez wiele lat trwania małżeństwa – jak również życie na wysokim poziomie, podczas, gdy po pierwsze przy dochodach uzyskiwanych przez firmę, w przypadku normalnego, racjonalnego gospodarowania środkami nie doszłoby do załamania finansowego prowadzonej działalności, a co więcej, życie na wysokim poziomie nadal pozostawałoby możliwe. Firma przynosiła bowiem znaczne dochody, w mniejszym zakresie, ale również in plus dochody przynosiła pracownia (...) powódki, nie można zatem w ocenie Sądu mówić, że rodzina żyła ponad możliwości zarobkowe, zwłaszcza, że zeznania tej treści złożył m. in. Ł. J. a stoją one w sprzeczności z zeznaniami, które składał on w toku innej sprawy, że dochody rodziny były stałe i wynosiły ok. 10.000 zł miesięcznie – co potwierdza treść protokołu ze sprawy karnej (...) z dnia 12 grudnia 2014 r. (k. 616-622). Należy również zważyć, iż znając kondycję firmy, sam A. J. (1)
w dalszym ciągu nie rezygnował z wyjazdów, jedzenia w ekskluzywnych restauracjach, drogich zakupów, co czynili wraz z małżonką. Mało tego, wnioskodawca podarował uczestniczce pierścionek z brylantem o dużej wartości, a wyjeżdżając na Wyspy K. przekazał żonie 800 euro na drobne wydatki. Powyższe świadczy o tym, że gdyby faktycznie ich sytuacja finansowa była tak kiepska, to A. J. (1) nie dysponowałby takimi środkami, aby móc je przeznaczać na rzeczy zbyteczne, a wręcz przeciwnie, czynił w tym zakresie niezbędne oszczędności. Jak zeznał, na 30 rocznicę ślubu wyjechał wraz z żoną do ekskluzywnego hotelu, nie żałowali sobie niczego, jedli w drogich restauracjach. Biorąc pod uwagę, że pobrali się
w 1980 r., wyjazd ten musiał odbyć się ok. 2010 r. Skoro rodzina miała pokaźne dochody, to mogła sobie pozwolić na życie na wyższym poziomie. O problemach finansowych do 2009 r. wiedział tylko wnioskodawca, a nie jego żona.
Mając powyższe na względzie Sąd uznał, że wnioskodawca swoim nagannym zachowaniem doprowadził do tak znacznego uszczuplenia majątku wspólnego, że zasadnym jest ustalenie nierównych udziałów stron w majątku wspólnym (o czym w dalszej części uzasadnienia).
Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwolił na ustalenie, iż część długów została spłacona przez uczestniczkę środkami pochodzącymi z majątku wspólnego – co najmniej do kwoty 697.250 zł. Na kwotę tę składa się 377.250 zł jakie otrzymała B. J. ze sprzedaży nieruchomości położonej w miejscowości T. (sprzedanej za kwotę 750.000 zł, a która to sprzedaż nastąpiła po ustaniu ustawowej wspólności małżeńskiej), a także kwota 320.000 zł ze sprzedaży nieruchomości położonej w G.. Z kwot tych został spłacony także kredyt, który wcześniej uczestniczka zaciągnęła na kwotę 200.000 zł (całkowita kwota spłaty 246.858,68 zł). Brak jest zatem podstaw do rozliczenia tych spłat poprzez zasądzenie połowy tej kwoty od wnioskodawcy.
Odnosząc się do kwestii wartości nieruchomości będących przedmiotem podziału, Sąd przyjął, że w skład majątku wspólnego wchodzą:
1/ zabudowana nieruchomość położona w G. przy ulicy (...) gmina T. oznaczona w ewidencji gruntów numerem działki (...), o powierzchni (...) ha, dla której w Sądzie Rejonowym w Piotrkowie Trybunalskim urządzona jest księga wieczysta (...), o wartości 766.000 zł, albowiem taka kwota została wyliczona przez biegłego sądowego M. R. (2), a strony nie wnosiły o wydanie nowej opinii bądź opinii uzupełniającej w tym przedmiocie, zgadzając się, aby Sąd oparł się na tej opinii (choć uczestniczka podtrzymywała, że jej zdaniem z uwagi na wady budynku wartość nieruchomości to kwota 400000,00 zł);
2/ niezabudowana nieruchomość położona w G. gmina T. oznaczona
w ewidencji gruntów numerami działek (...), o powierzchni (...) ha, dla której
w Sądzie Rejonowym w Piotrkowie Trybunalskim urządzona jest księga wieczysta (...);
3/ niezabudowana nieruchomość położona w G. gmina T. oznaczona
w ewidencji gruntów numerami działek (...), o powierzchni (...) ha, dla której w Sądzie Rejonowym w Piotrkowie Trybunalskim urządzona jest księga wieczysta (...)
- o łącznej wartości nieruchomości z pkt. 2 i 3 w kwocie 90 000,00 zł;
4/ niezabudowana nieruchomość położona w T. (...) oznaczona w ewidencji gruntów numerem działki (...), o powierzchni (...) ha, dla której w Sądzie Rejonowym
w P. urządzona jest księga wieczysta (...) – o wartości 5000,00 zł.
Bezspornym było również, iż w faktycznym użytkowaniu wnioskodawcy znajdują się następujące sprzęty: radio CD, dwa łóżka jednoosobowe z materacem, kredens antyk duży, kosa spalinowa, myjka ciśnieniowa, piła spalinowa, fotel (...), kuchnia gazowa, meble biurowe, komody drewniane białe, wieża CD, wzmacniacz, radio, głośniki Y., dywan wełniany jedwabny czerwony, których wartość strony ustaliły na łączną kwotę 5.201 zł. Sąd na zgodny wniosek stron przyznał ruchomości te na wyłączną własność A. J. (1).
Bezspornym było również, iż we faktycznym władaniu uczestniczki postępowania znajdują się: szafa garderobiana (...), łóżko z materacem (...), toaletka antyk, szafka antyk x 2, zmywarka S., piekarnik S., płyta ceramiczna S., lodówka W., robot kuchenny K. A., szafki kuchenne (...), stół kuchenny z krzesłami, kredens antyk, stół antyk, krzesło i taboret antyk, toaletka kuchenna antyk, kanapa (...), pralka M. (...), telewizor (...), firanki, zasłony jedwabne, kanapa antyk, ławka antyk, szafa antyk, meble ogrodowe, konsola antyk, biurko antyk. Wartość tych przedmiotów ustalono na łączną kwotę 13.852 zł, a na zgodny wniosek stron Sąd przyznał je na wyłączną własność uczestniczki postępowania B. J..
Zajmując ostateczne stanowisko w sprawie uczestniczka postępowania wskazała, iż kwestię sporną stanowiły następujące składniki majątku:
d) dywan wełniany jedwabny szary o wartości 400 zł,
e) pierścionek z brylantem o wartości 7.000 zł (bądź jego równowartość),
f) drewno w belkach o wartości 2.500 zł (bądź jego równowartość),
g) drewno sosnowe (4 m3) o wartości 750 zł (bądź jego równowartość),
h) dwie kanapy (...) o wartości 600 zł (bądź ich równowartość), pozostające - zdaniem uczestniczki - również w posiadaniu wnioskodawcy;
Sąd uznał, iż ruchomości te nie podlegają podziałowi w sprawie niniejszej. Jak bowiem ustalono, uczestniczka postępowania otrzymała pierścionek od męża. Pomijając okoliczność, w czyim władaniu aktualnie się on znajduje stwierdzić należy, iż stanowi on prezent i jako taki jest majątkiem odrębnym uczestniczki. Sąd biorąc pod uwagę poziom życia stron przyjął, że pierścionek o takiej wartości jak najbardziej mógł być prezentem, a nie lokatą kapitału, zwłaszcza, że strony nie miały zwyczaju lokować oszczędności w złocie, a uczestniczka kupowała sobie z reguły markową i dość drogą odzież, więc taki prezent nie był czymś nadzwyczajnym w tej rodzinie. Jeśli chodzi natomiast o dwie sporne kanapy z I., Sąd przyjął, że zostały podarowane synowi stron i również nie stanowią już majątku wspólnego
Odnosząc się natomiast do kwestii drewna belkowanego, Sąd zauważa, że uczestniczka na gruncie art. 6 k.c. nie udowodniła, iż drewno takie w takiej ilości zostało zakupione z majątku wspólnego, a następnie składowano jego pozostałości po zakończonej budowie domu
i wreszcie, że zostało zabrane przez A. J. (1) i znajduje się w jego wyłącznym użytkowaniu. Uczestniczka nie przedstawiła również przekonującej argumentacji pozwalającej na uznanie, iż do majątku wspólnego winny należeć 4 m
3 drewna sosnowego. Nie udowodniła też, co stało się ze spornym dywanem.
O ustaleniu udziałów stron w majątku wspólnym Sąd orzekł w punkcie 2 postanowienia w ten sposób, iż ustalił, że udziały stron w majątku wspólnym są nierówne i wynoszą: ¼ części w majątku dla wnioskodawcy A. J. (1) i ¾ części w majątku dla uczestniczki B. J..
W ocenie Sądu, dowody zgromadzone w sprawie niniejszej przemawiają za ustaleniem nierównych udziałów i to w takiej proporcji (co częściowo wykazano już we wcześniejszej części uzasadnienia), a to z uwagi na postawę wnioskodawcy A. J. (1), który działając jako pełnomocnik uczestniczki doprowadził do utraty płynności finansowej należącej formalnie do niej firmy w ten sposób, iż wyprowadzał środki finansowe poprzez wypłatę gotówki oraz przelewy na rachunek własny i syna, dokonywał nieracjonalnych ruchów w zakresie dokonywania nadpłat na rzecz kontrahentów (przy czym zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie potwierdza, aby środki te zostały przez niego odzyskane). Nadto A. J. (1) uznawał nieistniejące i przedawnione długi, zatwierdzał faktury za usługi, które faktycznie nie zostały wykonane (czy też zostały wykonane, ale przez innych usługodawców, co potwierdzono fakturami VAT). Co istotne również, z akt sprawy nie wynika, ażeby środki, jakie uzyskał ze sprzedaży majątku wspólnego przeznaczył w jakiejkolwiek części na spłatę długów firmy –
w przeciwieństwie do wnioskodawczyni, która twierdzenia w tym zakresie udowodniła stosownymi dokumentami. Wprawdzie wraz z uczestniczką stworzył majątek wspólny, ale później zmarnotrawił co najmniej połowę tego majątku. Na podkreślenie zasługuje tu postawa A. J. (1), który po odsunięciu go od spraw firmy ok. 2010 r. nie podejmował żadnego zatrudnienia, nie łożył na utrzymanie rodziny, nie próbował ratować sytuacji, do której doprowadził, a wręcz przeciwnie, jeszcze ją pogarszał swoimi działaniami, zaś po rozwodzie nie wywiązywał się z ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego, czym doprowadził do powstania ogromnego zadłużenia z tego tytułu i w rezultacie stracił działkę i samochód, które kupił po ustanowieniu rozdzielności majątkowej za środki ze sprzedaży wspólnej nieruchomości. Sposób działania wnioskodawcy przez ostatnie 11 lat – po ustanowieniu rozdzielności, gdy mógł już działać swobodnie, bez nacisków ze strony żony – pośrednio pokazuje, jakie ma podejście do dbania o majątek – obecnie nie ma żadnego majątku, mieszka u partnerki, nie ma żadnych dochodów, a synowie dają mu pieniądze, żeby w jakiejś części płacił zadłużenie wobec Funduszu Alimentacyjnego, tak by uniknąć skazania za uporczywe uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego.
Przyznając stronom składniki majątku wspólnego zgodnie z ich wnioskami, aby uczestniczka otrzymała nieruchomości i te ruchomości, które są w jej posiadaniu,
a wnioskodawca zatrzymał ruchomości będące w jego posiadaniu Sąd stwierdził, że wnioskodawcy nie należy się już żadna dopłata. W ocenie Sądu środki, jakie uzyskał wnioskodawca po sprzedaży nieruchomości w kwocie 372.750 zł, oraz środki odpowiadające wartości posiadanych przez niego ruchomości, tj. 5.201 zł (łącznie 382 451,00 zł) odpowiadają wartości jego udziału w majątku wspólnym, który ustalono na ¼ części.
Z kolei uczestniczka otrzymała składniki majątku wspólnego w postaci nieruchomości (tj. 766.000 zł, 90.000 zł, 5.000 zł), a także ruchomości będące w jej posiadaniu o wartości 13.852 zł, tj. łącznie 874.852, a także środki finansowe, jakimi dysponowała po sprzedaży drugiej nieruchomości w kwocie co najmniej 168.000 zł, które wpłaciła na lokaty założone na córkę, tj. łącznie 1.042.852 zł. W ocenie Sądu wyczerpuje to jej udział wynoszący ¾ części
w majątku wspólnym.
Przy takim rozliczeniu (dla wnioskodawcy 382 451,00 zł, dla uczestniczki 1.042852,00 zł) i udziałach stron w majątku można by się zastanawiać, czy wnioskodawca nie powinien jeszcze dopłacić uczestniczce celem wyrównania udziałów jakiejś kwoty, rzędu 26.125,25 zł, ale ostatecznie Sąd o takiej dopłacie nie orzekł. Po pierwsze dlatego, że nie da się jednoznacznie ustalić kwoty, jaka została uczestniczce po sprzedaży drugiej nieruchomości i spłacie kredytu oraz części długów firmy, gdyż część środków niewątpliwie uczestniczka przeznaczyła na bieżące utrzymanie rodziny, część wpłaciła na lokaty (168 000,00 zł), a prawdopodobnie jeszcze jakaś kwota jej pozostała, gdyż później regulowała jeszcze zobowiązania zasądzone wyrokami sądu gospodarczego i z samego rozliczenia sporządzonego przez pełnomocnika uczestniczki na k. 834 akt sprawy wynika, że pozostały jej środki po sprzedaży dwóch nieruchomości (ze sprzedaży miała łącznie 697 250 zł) i spłacie kredytu i części zobowiązań (przeznaczyła na to 427 804,96 zł). Po drugie, i to najistotniejsze, Sąd miał na względzie aktualną sytuację wnioskodawcy i bezprzedmiotowość orzekania jakiejkolwiek dopłaty od niego, biorąc pod uwagę jego sytuację materialną, wiek, stan zdrowia oraz poziom zadłużenia alimentacyjnego.
Sąd nie podzielił stanowiska uczestniczki postępowania, że obok ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym małżeńskim należałoby również zasądzić od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki kwotę 194.560,67 zł tytułem połowy dokonanej spłaty zobowiązań.
W ocenie Sądu powyższe nie byłoby sprawiedliwe, albowiem prowadziłoby do podwójnego rozliczenia tych środków. Spłata zobowiązań w większości nastąpiła ze środków pochodzących ze sprzedaży części majątku wspólnego (320 000 zł pierwsza nieruchomość sprzedana
w 2011r., 377 250 zł połowa dla uczestniczki ze sprzedaży drugiej nieruchomości w 2012 r. – łącznie 697 250 zł), co zostało już wcześniej omówione. Nadto właśnie ta okoliczność, że wnioskodawca doprowadził do zmarnotrawienia znacznej części majątku stała się podstawą ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym stron.
O kosztach postępowania Sąd orzekł w punkcie 5 postanowienia na zasadzie art. 520
§ 1 k.p.c. nie odstępując od zasady postępowania nieprocesowego, iż każdy z uczestników ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.
Jednocześnie Sąd nie obciążył stron kosztami poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa wydatków na opinie biegłych sądowych wydane w sprawie niniejszej, o czym orzekł w punkcie 5 postanowienia w oparciu o treść art. art. 83 § 2 i art. 113 u.k.s.c.
Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji postanowienia.
Apelacje od powyższego rozstrzygnięcia wniosły obie strony.
Uczestniczka postępowania zaskarżyła postanowienie Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim Wydział I Cywilny z dnia 23 listopada 2022 roku w sprawie sygn. akt I Ns 1256/13 (doręczone wraz z uzasadnieniem w dniu 19.12.2022r. przez PI) - w zakresie pkt. 2.
Zaskarżonemu orzeczeniu zarzuciła naruszenie:
1. przepisów prawa procesowego w postaci art. 233 § 1 KPC poprzez poczynienie sprzecznych ustaleń faktycznych z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego i przyjęcie, iż udział wnioskodawcy w majątku wspólnym wynosi 1/4 (25%), bowiem uzyskał on z tytułu sprzedaży przez strony w dniu 4.06.2012r. zabudowanej nieruchomości w T. (...) przy ul. (...) o pow. (...) m2 środki finansowe w kwocie 372.750 zł oraz posiada ruchomości o wartości 5.201 zł w sytuacji, gdy opisane środki finansowe pochodzące ze sprzedaży nieruchomości nie należą do majątku wspólnego stron i nie mogą być przedmiotem podziału, co oznacza, iż jedynym składnikiem majątkowym należącym do majątku wspólnego, a posiadanym przez wnioskodawcę są ruchomości o wartości 5.201 zł, co stanowi 0,59% majątku wspólnego wnioskodawcy i uczestniczki postępowania (którego wartość Sąd ustalił na kwotę 880.053 zł) i - przyjmując konstrukcję prawną zastosowaną przez Sąd Orzekający - taki udział w majątku wspólnym winien zostać ustalony dla wnioskodawcy;
2. przepisów prawa procesowego w postaci art. 316 § 1 KPC w zw. z art. 13 § 2 KPC
w zw. z art. 1038 § 1 KC w zw. z art. 46 KRO w zw. z art. 684 KPC w zw. z art. 567
§ 3 KPC w zw. z art. 688 KPC poprzez poczynienie nieprawidłowych ustaleń co do składu majątku wspólnego na dzień zamknięcia rozprawy i przyjęcie, iż do składników majątku wspólnego wnioskodawcy i uczestniczki postępowania należą składniki nie istniejące już w chwili wydania postanowienia w przedmiocie podziału oraz co do których wnioskodawcy i uczestniczce postępowania przysługuje współwłasność, tj. środki finansowe pozyskane ze sprzedaży przez strony w dniu 4.06.2012r. zabudowanej nieruchomości w T. (...) przy ul. (...) o pow. (...) m2 - w kwocie 372.750 zł należące do wnioskodawcy i w kwocie 377.250 zł należące do uczestniczki postępowania w sytuacji, gdy strony zbyły w dniu 4.06.2012r. zabudowaną nieruchomość w T. (...) przy ul. (...) o pow. (...) m2 za kwotę 750.000 zł i zgodnie ustaliły komu i w jakiej części przypadnie zapłata ceny - a co za tym idzie poprzez przyznanie de facto wnioskodawcy po raz kolejny kwoty pochodzącej ze sprzedaży nieruchomości;
3. przepisów prawa materialnego w postaci art. 43 § 2 i 3 KRO poprzez ich niewłaściwą interpretację i przyjęcie, iż udział małżonka w majątku wspólnym zależy od wartości składników majątkowych należących do majątku wspólnego (albo środków finansowych pochodzących ze zbycia składnika należącego do majątku wspólnego na podstawie umowy zawartej przez byłych małżonków po ustaniu wspólnoty majątkowej małżeńskiej) pozostających w posiadaniu tego małżonka w chwili wydania postanowienia w przedmiocie podziału majątku w sytuacji, gdy ustalenie udziału małżonka w majątku wspólnym zależy wyłącznie od stopnia przyczynienia się przez małżonka do powstania majątku wspólnego, nadto od nakładu osobistej pracy przy wychowywaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym, a w tym zakresie Sąd Orzekający poczynił obszerne i słuszne ustalenia faktycznie, iż „ wnioskodawca roztrwonił całą swoją połowę majątku, a jeśli uwzględnić wypłacane przez niego z rachunku firmowego przez kilka lat kwoty, nie zawsze mające pokrycie w wydatkach rodziny, to nawet więcej ”, które uzasadniają przyznanie wnioskodawcy 0,59 % majątku wspólnego;
4. przepisów prawa materialnego w postaci art. 43 § 2 KRO poprzez jego niezastosowanie i przyznanie wnioskodawcy % udziału w majątku wspólnym w sytuacji, gdy
z obszernych i słusznych ustaleń faktycznych Sądu Orzekającego jasno wynika, iż
„ wnioskodawca roztrwonił całą swoją połowę majątku, a jeśli uwzględnić wypłacane przez niego z rachunku firmowego przez kilka lat kwoty, nie zawsze mające pobycie
w wydatkach rodziny, to nawet więcej
Podnosząc powyższe zarzuty skarżąca wniosła
a) zmianę zaskarżonego postanowienia w pkt. 2 i ustalenie, iż udziały stron w majątku wspólnym są nierówne i wynoszą: 0,59 % majątku dla wnioskodawcy i 99,41% majątku dla uczestniczki postępowania,
5) zasądzenie od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki postępowania kosztów postępowania apelacyjnego (w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych).
Wnioskodawca A. J. (1) zaskarżył postanowienie z dnia 23.11.2022 r. w całości.
Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił:
1 . naruszenie prawa procesowego, mające wpływ na treść rozstrzygnięcia, tj. art. 684 k.p.c. w zw. z art. 567 § 3 k.p.c. poprzez nie ustalenie w sentencji orzeczenia wartości majątku wspólnego stron podlegającego podziałowi oraz wartości poszczególnych składników tego majątku, a także ominięcie składników majątku, których istnienie sąd ustalił (vide uzasadnienie);
2. naruszenie prawa procesowego, mogące mieć wpływ na treść rozstrzygnięcia, tj. art. 233
§ 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego w zakresie przebiegu rozpraw i dowodów tam przeprowadzonych,
a polegający na poprzestaniu przez Sąd na protokołach rozpraw sporządzonych zgodnie
z art. 158 § 1 k.p.c. (vide uzasadnienie), w sytuacji gdy były one utrwalane przy użyciu urządzeń rejestrujących obraz i dźwięk;
3. naruszenie prawa procesowego, mające wpływ na treść rozstrzygnięcia, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie oceny dowodów w postaci przesłuchania stron oraz świadków Ł. J., Z. J., W. R. i K. M., opinii biegłego Z. K. (2) i dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy (wymienionych przez Sąd w uzasadnieniu) sprzecznie ze wskazaniami wiedzy, doświadczenia życiowego oraz zasadami logicznego rozumowania, co w konsekwencji doprowadziło do błędnego ustalenia, że:
- wnioskodawca nie spłacił pożyczek prywatnych ze środków uzyskanych ze sprzedaży wspólnej nieruchomości,
- płynność finansowa firmy (...) była dobra,
- uczestniczka postępowania nie naciskała na zakończenie inwestycji w zabudowaną nieruchomość objętą niniejszym postępowaniem,
- wnioskodawca roztrwonił połowę majątku wspólnego oraz świadomie i celowo działał na szkodę majątku wspólnego,
na moment przeprowadzki inwestycja w ww. nieruchomość była zakończona
i rozliczona,
- trudna sytuacja firmy (...) została spowodowana decyzjami wnioskodawcy,
- wnioskodawca trwonił majątek wspólny na własne potrzeby,
- wnioskodawca przyjmował i polecał księgować faktury za usługi, które faktycznie nie wykonano na rzecz firmy (...),
- rozliczenia wnioskodawcy z kontrahentami firmy (...) wielokrotnie obejmowały spłatę zakamuflowanych pożyczek prywatnych,
- koszty związane z obsługą samochodów osobowych w firmie(...) były fikcyjne,
- wnioskodawca zaniechał rozliczenia nadpłat z kontrahentami firmy (...),
- wnioskodawca swoim działaniem doprowadził do niewywiązania się przez strony
z umowy z E. i J. B.,
- uczestniczka nie widziała o przekierowaniu należności firmy (...) od kontrahentów na inne konta bankowe,
- środki pobierane przez wnioskodawcę z rachunków bankowych zostały przeznaczone na inne cele niż wydatki firmowe, inwestycja w nieruchomość i potrzeby rodziny;
oraz nie ustalenia, że:
- zwłoka w uregulowaniu zobowiązań przez uczestniczkę, która posiadała środki pochodzące z majątku wspólnego na spłatę, istotnie zwiększyła wysokość finalnie pokrytych należności, m. in. o należności uboczne i koszty egzekucyjne.
4. naruszenie prawa materialnego, tj. art. 43 § 2 k.r.o. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na uwzględnieniu przy ocenie zasadności wniosku uczestniczki postępowania o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym okoliczności, które miały mieć miejsce po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej, a także ocenie okoliczności mających nierówny podział uzasadniać w oderwaniu od zasad współżycia społecznego oraz nierozważeniu wszystkich okoliczności sprawy mających znaczenia dla ustalenia nierównych udziałów.
Podnosząc powyższe zarzuty wnioskodawca wniósł o:
1. zmianę zaskarżonego postanowienia w ten sposób, że
- w pkt 1. a-f dodane zostaną następujące wartości składników majątkowych:
a) 766.000,00 zł, b) i c) łącznie 90.000,00 zł, d) 5.000,00 zł, e) 5.201,00 zł,
f) 13.852,00 zł;
- w pkt 1. zostanie dodany ppkt g) o treści: “środki pieniężne zgromadzone na rachunku bankowym prowadzonym na rzecz uczestniczki postępowania przez (...) Bank (...) w R. i wynoszące na dzień (...) 8.777,57 zł”;
- pkt 1. in fine otrzyma brzmienie: „w ten sposób, że przyznać na wyłączną własność wnioskodawcy A. J. nieruchomości opisane w punkcie 1 b), 1 c) i 1 d) postanowienia oraz ruchomości opisane w pkt 1 e) postanowienia, zaś uczestniczce B. J. nieruchomość opisaną w punkcie 1 a) postanowienia, ruchomości opisane w punkcie 1 f) postanowienia oraz środki pieniężne opisane w pkt 1 g) postanowienia”;
- pkt 2. otrzyma brzmienie: “ustalić, że udziały stron w ich majątku wspólnym są równe”;
- w pkt 3. poprzez zasądzenie od uczestniczki B. J. na rzecz wnioskodawcy A. J. (1) tytułem spłaty kwoty 254.480,93 zł płatnej w terminie trzech miesięcy od uprawomocnienia się niniejszego postanowienia wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku uchybienia terminowi płatności;
poprzez dodanie nowego pkt sentencji w brzmieniu: “ustalić, że strony po ustaniu wspólności ustawowej małżeńskiej zbyły składniki majątku wspólnego w postaci nieruchomości położonej w G. o wartości 320.000,00 zł oraz nieruchomości położonej w T. o wartości 750.000,00 zł”;
2. zasądzenie od uczestniczki postępowania zwrotu połowy kosztów postępowania, poniesionych przez wnioskodawcę, za obie instancje, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia o kosztach, oraz zniesienie kosztów zastępstwa procesowego pomiędzy stronami.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje.
Apelacja wnioskodawcy jest częściowo uzasadniona. Natomiast apelacja uczestniczki postępowania podlegała oddaleniu jako niezasadna.
Odnosząc się w pierwszej kolejności do apelacji wniesionej przez wnioskodawcę, należy zgodzić się ze skarżącym, iż Sąd pierwszej instancji dopuścił się naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. poprzez niewłaściwą ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, która to ocena doprowadziła do przyjęcia, iż wnioskodawca swoimi decyzjami doprowadził do znacznego uszczuplenia majątku. Taka konstatacja Sądu pierwszej instancji doprowadziła do przyjęcia, iż zachodzą podstawy do ustalenia nierównych udziałów, co w konsekwencji doprowadziło do naruszenia prawa materialnego art. 43 § 2 k.r.o.
Nie budzi wątpliwości, że zastosowanie art. 43 § 2 k.r.o. możliwe jest wyjątkowo dopiero wówczas, gdy małżonek, przeciwko któremu skierowane jest żądanie ustalenia nierównych udziałów, w sposób rażący lub uporczywy nie przyczynia się do powstania dorobku stosownie do posiadanych sił i możliwości zarobkowych. Wyjaśniono, że ocena ważnych powodów ustalenia nierównych udziałów powinna być w tym zakresie kompleksowa, wobec czego należy mieć na względzie całokształt postępowania małżonków w czasie trwania wspólności majątkowej. (zob. m.in. postanowienia Sądu Najwyższego z 15 maja 2020 r., IV CSK 474/19; z 8 lutego 2018 r., II CNP 11/17, z 15 maja 2020 r.,IV CSK 474/19).
Ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym, o którym stanowi art. 43 § 2 k.r.o., jest dopuszczalne w razie łącznego wystąpienia dwóch przesłanek, a mianowicie - przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego w różnym stopniu oraz istnienie ważnych powodów, które uzasadniają ustalenie nierównych udziałów. Przez przyczynianie się do powstania majątku wspólnego rozumie się całokształt starań każdego z małżonków o założoną przez nich rodzinę i zaspakajanie jej potrzeb (art. 27 k.r.o.), czyli nie tylko wysokość zarobków czy innych dochodów osiąganych przez każdego z nich, lecz także i to, jaki użytek czynią oni z tych dochodów, czy gospodarują nimi należycie i nie trwonią ich. O stopniu przyczyniania się każdego z małżonków świadczą nie tylko osiągnięcia czysto ekonomiczne, lecz także nakład osobistej pracy przy wychowywaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym. Dla oceny stopnia przyczynienia się każdego z małżonków do powstania majątku wspólnego nie mają przesądzającego znaczenia wyliczenia czysto matematyczne, jednak wynikająca z ocennego charakteru przesłanek z art. 43 § 2k.r.o. swoboda orzecznicza przy rozstrzyganiu wniosku o ustalenie nierównych udziałów nie może przerodzić się w dowolność. Różny stopień przyczynienia się każdego z małżonków może uzasadniać ustalenie nierównych udziałów wtedy, gdy różnica jest istota i wyraźna. Nie jest też obojętna proporcja, w jakiej rzeczywisty wkład małżonków w powstanie majątku pozostaje do wartości całego majątku. Druga konieczną przesłanką dopuszczalności ustalenia nierównych udziałów jest wykazanie, że za takim rozstrzygnięciem przemawiają ważne powody, oceniane przez wzgląd na zasady współżycia społecznego, bo otrzymanie przez jednego z małżonków korzyści z tej części majątku wspólnego, do której powstania on się nie przyczynił, pozostawałoby w sprzeczności z tymi zasadami. Nie jest możliwe zdefiniowanie pojęcia „ważnych powodów”; o tym w konkretnej sprawie decyduje całokształt okoliczności. Ważnym powodem jest w szczególności naganne postępowanie małżonka, przeciwko któremu jest skierowane żądanie ustalenia nierównych udziałów, polegające na tym, że w sposób rażący lub uporczywy nie przyczyniał się on do powstania dorobku stosownie do sił i możliwości zarobkowych (vide postanowienie SN z dnia 11 czerwca 2019 r. sygn.. akt I CSK 782/18 Legalis
W okolicznościach niniejszej sprawy należy zauważyć, że strony były małżeństwem od (...) roku, umowa rozdzielności majątkowej została zawarta w dniu (...) roku, a rozwód został orzeczony (...) roku. W czasie małżeństwa małżonkowie wspólnie wyjeżdżali do (...) do pracy zarobkowej. Wspólnie również nabywali nieruchomości, budowali domy, kupowali samochody. W dniu (...) 1996 roku uczestniczka rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej na swoją rzecz. Wnioskodawca wraz z nią prowadził tę działalność gospodarczą, posiadał pełnomocnictwo do konta firmowego, zajmował się zamówieniami. Małżonkowie wychowali 5 dzieci, przy czym uczestniczka postępowania ograniczyła swoją aktywność w firmie po urodzeniu ostatnich córek. B. J. poświęciła się wychowywaniu córek. Przy czym należy wskazać, o czym zeznawały strony, jak i synowie Ł. J. i Z. J. sytuacja materialna rodziny była bardzo dobra. Uczestniczka postępowania kupowała luksusowe, ubrania, antyki. Małżonkowie wyjeżdżali na zagraniczne wycieczki oraz bywali na wyjazdach w kraju. Jak zostało ustalone miesięczne utrzymanie 7 osobowej rodziny stanowiło kwotę 10.000 złotych. Małżonkowie podjęli decyzję o budowie kolejnego domu w G. mimo, że rodzina miała zaspokojone potrzeby mieszkaniowe i mieszkała w domu przy ul. (...) w T.. Rodzina przeprowadziła się do nowego domu w G. w grudniu 2007 roku.
Rodzina utrzymywała się głównie z dochodów z prowadzonej działalności gospodarczej. Kondycja finansowa firmy PHU (...) uległa pogorszeniu w 2009 roku, co skutkowało pozbawieniem wnioskodawcy możliwości prowadzenia spraw firmy. B. J. cofnęła bowiem pełnomocnictwo.
Powyższe okoliczności w ocenie Sądu wskazują, że małżonkowie w równym stopniu przyczyniali się do budowania majątku wspólnego. Okoliczności zaś, że w latach 2006 – 2009 wnioskodawca podejmował decyzje związane z prowadzoną działalnością, które nie przyniosły dochodu, a wręcz doprowadziły do pogorszenia sytuacji finansowej firmy nie świadczą o tym, że A. J. (1) w sposób celowy i uporczywy zmierzał do upadku firmy. Wnioskodawca w oświadczeniu z dnia 30 grudnia 2009 r (k.97) przyznał się do spowodowania zadłużenia w firmie PHU (...). W ocenie Sądu są to okoliczności wpisujące się w ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej i nie stanowią „ważnych powodów” o jakich stanowi art. 43 § 2 k.r.o. Zauważyć również należy, iż Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim w wyroku z dnia 18 maja 2015 roku w sprawie (...) uniewinnił A. J. (1) od popełnienia przestępstwa z art. 284 § 2 kk w zw. z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 12 kk (k.780-789). Okoliczności, zaś że wnioskodawca nadużywał alkoholu, nie zostały przez uczestniczkę udowodnione stosownie do art. 6 k.c. Dlatego też rację ma wnioskodawca, iż udziały stron w majątku wspólnym winny być równe.
Mając powyższe na względzie Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w pkt. 2 w ten sposób, że wniosek uczestniczki o ustalenie nierównych udziałów oddalił.
Konsekwencją powyższego jest dokonanie rozliczenia stron przy przyjęciu, że udziały stron są równe.
Zgodnie z art. 684 k.p.c. w związku z art. 567 § 3 k.p.c. sąd zobowiązany jest do ustalenia w toku postępowania o podział majątku wspólnego składu i wartości tego majątku.
Skład majątku podlegającego podziałowi powinien być ustalany na chwilę, w której ustaje wspólność majątkowa małżeńska, tj. majątek objęty wspólnością małżeńską majątkową przestaje być majątkiem wspólnym i staje się majątkiem, do którego stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego (uchwała Sądu Najwyższego z 27 września 1974 r., III CZP 58/74, OSNC 1975/6/90). Między chwilą ustania wspólności majątkowej małżeńskiej a chwilą dokonywania podziału majątku, który był objęty tą wspólnością, mogą jednak zajść zmiany w stanie jego składników, konieczne jest więc ustalanie wartości tych składników według ich stanu z chwili podziału majątku (uchwała Sądu Najwyższego z 5 maja 1978 r., III CZP 26/78, OSNC 1979/1-2/3).
Ma rację wnioskodawca, iż majątek wspólny stron oprócz ustalonych przez Sąd pierwszej instancji winny stanowić również środki zgromadzone przez uczestniczkę na rachunku w (...) Bank (...) z siedzibą w R. w kwocie 8.777,57 złotych. (k.146). Rachunek bankowy należał do uczestniczki, w dacie ustalenia rozdzielności majątkowej, a nie zostało wykazane w toku postępowania, że środki te należą do majątku odrębnego uczestniczki. Pozostałe składniki majątku wspólnego ustalone przez Sąd pierwszej instancji jak i ich wartość nie była przez strony kwestionowana, strony określiły wartość nieruchomości oznaczonej w ewidencji gruntów nr (...), (...), (...), (...)na łączną kwotę 95.000 złotych, ruchomości będące w posiadaniu wnioskodawcy na kwotę 5.201 złotych, a będące w posiadaniu uczestniczki na kwotę 13.852 złote. Co do nieruchomości położonej w G. nr (...) Sąd Rejonowy ustaliły wartość nieruchomości zgodnie z wyceną dokonaną przez biegłego M. R. (2) na kwotę 766.000 złotych, której strony ostatecznie nie kwestionowały. Zatem wskazać należy, że majątek wspólny stron stanowił łącznie kwotę ( 888.830,57 złotych).
W niniejszej sprawie prawidłowo Sąd pierwszej instancji ustalił, że po orzeczeniu rozdzielności majątkowej ((...)) małżonkowie już jako współwłaściciele dokonali zbycia dwóch nieruchomości zabudowanej działki nr (...) położonej w T. (...) za kwotę 320.000 złotych (dnia 30.09.2011r.) oraz działki nr (...) położonej w T. (...) przy ul. (...) za kwotę 750.000 złotych (dnia 4 czerwca 2012 r). Uzyskane środki pieniężne zostały przeznaczone przez wnioskodawcę w kwocie 160.000 złotych na spłatę długów powstałych w czasie wspólności majątkowej i winny być one rozliczone w niniejszym postępowaniu.
Jeżeli małżonek po ustaniu wspólności majątkowej a przed podziałem majątku wspólnego spłacił z własnych środków dług, który powstał w trakcie trwania wspólności ustawowej i był długiem wspólnym małżonków albo jednego z nich, ale w związku z majątkiem wspólnym, to taki dług, zgodnie z art. 686 k.p.c. w związku z art. 567 § 3 k.p.c., powinien zostać rozliczony w ramach podziału majątku wspólnego (vide postanowienia SN z dnia 11 marca 2010 r., sygn.. akt IV CSK 429/09, Lex nr 678022, z dnia 15 kwietnia 2011 r., sygn. akt II CSK 430/10 LexisNexis nr 3878642).
W okolicznościach niniejszej sprawy należy wskazać, że w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą na dzień rozdzielności majątkowej pozostały niezrealizowane zobowiązania pieniężne, które zostały spłacone przez uczestniczkę z jej majątku osobistego oraz z częściowo z majątku osobistego wnioskodawcy w postaci ceny sprzedaży jednej z nieruchomości w kwocie 160.000 złotych. Uczestniczka postępowania w pismach procesowych wraz z załączonymi dowodami w postaci faktur, orzeczeń sądowych, rachunków, postanowień komorniczych wykazała zobowiązania powstałe w czasie małżeństwa:
- w piśmie z dnia 6 września 2016 roku wskazano zobowiązania na kwotę 146.805,92 złotych (k. (...));
- w piśmie z dnia 24 października 2016 roku na kwotę 32.029,35 – Sąd nie uwzględnił wydatku na rzecz mediatora, gdyż nie dotyczy majątku wspólnego (k. (...));
- w piśmie z dnia 17 marca 2017 roku Sąd uwzględnił kwotę 138.336,44 złotych. (k.(...)). Należy wskazać, iż uczestniczka wskazała długi, które powstały co prawda w czasie małżeństwa, jednakże zostały również spłacone w czasie małżeństwa. Okoliczność ta nie powoduje między stronami żadnych rozliczeń. Rozliczeniu zaś podlegają zobowiązania uregulowane po dniu 24. 04.2011 r, na kwotę 68.061,25 złotych. Nadto spośród wierzytelności wykazanych w piśmie jako spłaconych po sprzedaży majątku za kwotę 750.000 złotych Sąd uwzględnił te, które nie były już wykazane w pismach z dnia 6 września 2016 roku i 24 października 2016 roku (128.717,19 – 73.798,55 = 54.918,64 zł). Natomiast spośród ostatniej grupy zobowiązań wskazanych w piśmie określonych na kwotę 19.956,55 złotych Sąd Okręgowy nie uwzględnił zobowiązań na rzecz kancelarii adwokackich i mediatora, gdyż nie powstały w czasie małżeństwa (19.956,55 – 100 -800-1500-1300 = 15.356,55 zł). Nadto należy wskazać, że uczestniczka postępowania spłaciła w październiku 2011 roku kwotą 246.858,67 złotych kredyt zaciągnięty w 2009 roku. Do długów powstałych w czasie małżeństwa należy również zaliczyć saldo debetowe na koncie bankowym w wysokości 213.734,14 (k.151). Łącznie zatem zobowiązania jakie powstały w czasie małżeństwa stanowią kwotę 777.744,56 złotych. Zatem każdego z małżonków obciążał dług w wysokości po 388.882,28 złotych. Uczestniczka postępowania dokonała spłaty całości zobowiązań ze swojego majątku osobistego oraz zaliczyć należy nakład w postaci kwoty 160.000 złotych, które pochodziły z majątku osobistego wnioskodawcy. (388.882,28 – 160.000 = 228.882,28 zł).
Stroną przysługują udziały w majątku wspólnym w kwotach po 444.415,28 zł (888.830,57 : 2).
Biorąc pod uwagę okoliczność, iż wnioskodawca przez lata uczestniczył w życiu rodziny, budowaniu majątku rodzinnego w ocenie Sądu zasadnym jest aby przyznać mu nieruchomości niezabudowane, których wartość stanowi kwotę 95.000 złotych. Zatem wnioskodawcy należy się spłata w kwocie 344.214,28 złotych (444.415,28 – 95.000 – 5.201 ruchomości). Przy czym należy wskazać, że wysokość spłaty należnej wnioskodawcy od uczestniczki winna być pomniejszona o kwotę 228.882,28 zł stanowiącą część wspólnego długu małżonków spłaconego przez uczestniczkę. ( 344.214,28 – 228.882,28 = 115.332 złote.).
Wysokość należnej od uczestniczki B. J. na rzecz wnioskodawcy dopłaty w kwocie 115.332 złotych Sąd Odwoławczy obniżył o kwotę 50.000 złotych, ustalając wysokość należną dopłatę na kwotę 65.332 złote, uznając iż obciążeniu uczestniczki wyższą dopłatą sprzeciwiałyby się zasady współżycia społecznego. Nie można bowiem nie zauważyć, że to uczestniczka przejęła na siebie ciężar spłaty długów powstałych z majątku wspólnego, które przecież w ½ obciążały wnioskodawcę. Nadto nie bez znaczenia pozostaje okoliczność, że wnioskodawca zataił przed uczestniczką fakt, że firma zaczyna mieć problemy finansowe. Podjęte przez niego działania nie przyniosły spodziewanego rezultatu i ostatecznie doprowadziły do znacznego pogorszenia kondycji finansowej firmy.
Wskazać, należy że nie można w sposób generalny wyłączyć możliwości zastosowania art. 5 k.c. jako podstawy do obniżenia spłat lub dopłat z udziałów przy podziale majątku wspólnego byłych małżonków. (vide postanowienie S.N z dnia 22.09.2020 r., sygn. akt I CSK 657/18 Legalis nr 2556660, postanowienia S.N. z: 25 maja 1998 r. sygn. akt I CKN 684/97; 22 stycznia 2009 r. sygn. akt III CSK 251/08, niepublikowane). Sąd Najwyższy prezentuje konsekwentnie pogląd, że zasady współżycia społecznego w rozumieniu art. 5 k.c. są pojęciem pozostającym w nierozłącznym związku z całokształtem okoliczności danej sprawy i w takim całościowym ujęciu wyznaczają podstawy, granice i kierunki jej rozstrzygnięcia w wyjątkowych sytuacjach, które przepis ten ma na względzie. Dlatego dla zastosowania art. 5 k.c. konieczna jest ocena całokształtu szczególnych okoliczności danego wypadku w ścisłym powiązaniu nadużycia prawa z konkretnym stanem faktycznym (zob. np. wyroki SN: z 22 listopada 1994 r., II CRN 127/94; z 2 października 2015 r., II CSK 757/14).
Mając powyższe na względzie Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżone orzeczenie i orzekł jak w pkt. 1.
Apelacja wnioskodawcy w pozostałej części podlegał oddaleniu jako nieuzasadniona, o czym Sąd Okręgowy orzekł w pkt. 2 na postawie art. 385 k.p.c. W szczególności nie można zgodzić się ze skarżącym, iż Sąd pierwszej instancji naruszył przepisy postępowania tj. art. 684 k.p.c. w zw. z art. 567 § 3 k.p.c. poprzez nie ustalenie w sentencji przeczenia wartości majątku wspólnego. Należy bowiem wskazać, że z treści w/w przepisów wynika, że obowiązkiem sądu jest ustalenie składu i wartości majątku wspólnego. Skład i wartość majątku wspólnego sąd ustala w toku prowadzonego postępowania, czemu daje wyraz w sporządzonym uzasadnieniu. Żaden przepis prawa nie wymaga aby sentencja postanowienia w przedmiocie podziału majątku zawierała wskazanie kwotowych wartości składników majątku.
Nadto również nie można zgodzić się z wnioskodawcą, że Sąd Rejonowy oparł się tylko na zapisach w protokołach rozpraw, nie zaś na utrwalonych zapisach przy użyciu urządzeń rejestrujących obraz i dźwięk. Faktem jest, że Sąd pierwszej instancji nie powołał w pisemnym uzasadnieniu zapisów z urządzeń rejestrujących obraz i dźwięk, jednakże takowe zapisy znajdują się w aktach sprawy (k. (...)).
Powyższe rozważania Sądu odwoławczego czynią zarzuty stawiane przez uczestniczkę w środku odwoławczym bezzasadnymi. Nie można bowiem zgodzić się ze skarżącą, iż udział wnioskodawcy w majątku wspólnym stanowi 0,59 % i stanowi wartość rzeczy ruchomych będących w jego posiadaniu (5.201zł). Skarżąca akcentuje okoliczności, iż wnioskodawca roztrwonił majątek wspólny, wypłacając pieniądze na własne potrzeby. Przede wszystkim należy zauważyć, że skarżąca w toku postępowania nie wykazała skutecznie, że środki finansowe wnioskodawca spożytkowała na własne potrzeby. A. J. (1) w toku całego postępowania podnosił, że środki finansowe, w tym przekazywane na nowe konta bankowe były przeznaczane na spłatę zobowiązań. Nadto należy wskazać, że w 2007 roku strony prowadziły budowę kolejnego domu, co pochłaniało znaczne środki finansowe. Nie bez znaczenia pozostaje okoliczność, że w 2007 roku miał miejsce kryzys gospodarczy, co wpłynęło na kondycję firmy. Okoliczności te w ocenie Sądu Okręgowego nie pozwalają przyjąć – jak chciałaby skarżąca – że wnioskodawca wyprowadzał majątek na własne potrzeby.
Dlatego też apelacja uczestniczki podlegała oddaleniu jako nieuzasadniona, o czym Sąd Okręgowy orzekł w pkt. 3 na postawie art. 385 k.p.c.
O kosztach postępowania za instancję odwoławczą Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 520 § 1 k.p.c.
Mirosława Makowska
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim
Osoba, która wytworzyła informację: Sędzia Mirosława Makowska
Data wytworzenia informacji: