Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 lutego 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący	SSO Jarosław Gołębiowski (spr.)
Sędziowie	SSO Stanisław Łęgosz SSO Dariusz Mizera
Protokolant	st. sekr. sąd. Dorota Roniek

po rozpoznaniu w dniu 12 lutego 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa K. K.

przeciwko (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda K. K.

od wyroku Sądu Rejonowego w Radomsku

z dnia 4 listopada 2014 roku, sygn. akt I C 57/14

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punktach :

- pierwszym i drugim sentencji w ten sposób, że zasądzoną od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.476 zł podwyższa do kwoty 6.396 zł (sześć tysięcy trzysta dziewięćdziesiąt sześć złotych) ;

- w trzecim sentencji w ten sposób, że znosi między stronami koszty procesu;

2. oddala apelację w pozostałej części;

3. znosi między stronami koszty procesu za instancję odwoławczą.

Sygn. akt II Ca 66/15

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 4 listopada 2014 r. Sąd Rejonowy w Radomsku po rozpoznaniu sprawy z powództwa K. K. przeciwko (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. o zapłatę

1.  zasądził od pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. na rzecz powoda K. K. kwotę 1.476 złotych z odsetkami ustawowymi od dnia 14 lipca 2011 roku do dnia zapłaty;

2.  oddalił powództwo w pozostałej części;

3. zasądził od powoda K. K. na rzecz pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. kwotę 1.702.28 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania;

4.nakazał pobrać od pozwanego (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Radomsku kwotę 27.37 złotych tytułem brakującej części wynagrodzenia dla biegłego;

5.nakazał pobrać od powoda K. K. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Radomsku kwotę 143,70 złotych tytułem brakującej części wynagrodzenia dla biegłego.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowił przytoczone poniżej ustalenia i zarazem rozważania Sądu Rejonowego

W dniu 14 stycznia 2011 roku doszło do uszkodzenia samochodu marki A. (...) numer rejestracyjny (...), należącego do A. T. .

Sprawca zdarzenia był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w pozwanym towarzystwie ubezpieczeniowym.

Po kolizji drogowej A. T. dokonał u pozwanego zgłoszenia szkody w swoim pojeździe. W wyniku zdarzenia w samochodzie powoda uszkodzona została szyba czołowa, błotnik przedni lewy, lewe przednie nadkole. Na podstawie kalkulacji sporządzonej w systemie E. wysokość kosztów uszkodzonego pojazdu wyniosła 1.210,39 zł. Taka wysokość odszkodowania została wypłacona A. T. już w dniu 4 lutego 2011 roku.

Po kolizji drogowej A. T. zlecił K. M., który prowadzi zakład blacharsko-lakierniczy naprawę uszkodzonego samochodu. Samochód został przewieziony lawetą, do naprawy już w dniu kolizji drogowej. Części do samochodu były zamawiane przez K. M.. W trakcie naprawy samochodu kontakt z A. T. był utrudniony, gdyż przebywał on za granicą. Spowodowało to późniejszy odbiór samochodu .

W dniu powstania szkody A. T. zawarł z powodem umowę najmu samochodu zastępczego. Przedmiotem najmu był samochód osobowy marki V. (...). Strony ustaliły dzienną stawkę najmu na kwotę 250 złotych. Umowa została zawarta w dniu 14 stycznia 2011 roku i obejmowała okres do dnia 21 lutego 2011 roku. Umowa najmu nie zawierała żadnych ograniczeń dotyczących limitu kilometrów, najemca nie musiał płacić żadnej kaucji. Odbiór oraz zwrot pojazdu miały miejsce pod adresem wskazanym przez najemcę.

A. T. przedmiotowym samochodem poruszał się nie tylko w Polsce ale poza granicami kraju. A. T. prowadzi działalność gospodarczą w postaci tapicerstwa. W tym celu wyjeżdżał wynajętym samochodem na Słowację ze swoją ofertą katalogową w celu pozyskania klientów.

W dniu szkody powód zawarł również z A. T. umowę przelewu wierzytelności na kwotę 9.500 złotych, dotyczącą szkody z dnia 14 stycznia 2011 roku z tytułu wynajmu samochodu zastępczego. W dniu 22 lutego 2011 roku powód wystawił dla A. T. rachunek do zapłaty za wynajem powyższego pojazdu na kwotę 9.500 złotych za okres 38 dni wynajmu samochodu zastępczego.

Ceny wynajmu samochodów zastępczych tj. pojazdów w segmencie A. (...) tj. V. (...), V. (...) w 2011 roku zawierały się granicach 150-200 netto, czyli po dodaniu 23 % VAT 184,50-246 zł brutto

Powód zgłosił pozwanemu żądanie wypłaty odszkodowania z tytułu wynajmu pojazdu zastępczego .

Pismem z dnia 14 czerwca 2011 roku pozwany odmówił wypłaty odszkodowania .

Sąd Rejonowy zważył, iż

Powództwo jest częściowo zasadne i znajduje oparcie w treści art. 436 § 1 k.c, zgodnie z którym samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu wyrządzoną komukolwiek przez ruch pojazdu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej, wyłącznie z winy poszkodowanego albo osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.

Niesporne jest, iż A. T. poniósł szkodę w swoim samochodzie marki A. (...).

Zgodnie z art. 822 k.c. w wyniku zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba na rzecz której została zawarta umowa ubezpieczenia. Świadczenie ubezpieczyciela obejmuje zapłatę sumy pieniężnej odpowiadającej wysokości poniesionej przez poszkodowanego szkody (art. 805 k.c). Wysokość odszkodowania powinna być ustalona według reguł określonych w art. 363 k.c. Odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej (art. 36 ustawy z dnia 22.05.2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych Dz.U.z 2003r., Nr 124, poz. 1152 z póź. zm.). Uprawniony do odszkodowania za szkodę powstałą w związku z ruchem pojazdu, za którą odpowiedzialność cywilna objęta jest ubezpieczeniem OC, może dochodzić roszczenia bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń ( art. 822 § 4 k.c).

Szkoda poniesiona przez A. T. polegała nie tylko na uszkodzeniu jego samochodu, ale również dotyczyła kosztów związanych z koniecznością wynajmu samochodu zastępczego. W wyroku z dnia 6 stycznia 1999 r., II CKN 109/98, Sąd Najwyższy przyjął, że poniesienie przez przedsiębiorcę kosztów wynajęcia samochodu zastępczego do kontynuowania działalności gospodarczej pozostaje w normalnym związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym i stanowi stratę określoną w art. 361 § 2 KC. Z kolei w wyroku z dnia 18 marca 2003 r., IV CKN 1916/00 wyraził pogląd, że wynajmowanie pojazdu zastępczego dla dalszego prowadzenia działalności gospodarczej w sytuacji, w której uszkodzony pojazd służył powodowi w takim właśnie celu, należy ocenić jako prawidłowe działanie poszkodowanego, minimalizujące szkodę, ponieważ dochody utracone w wyniku zawieszenia działalności gospodarczej mogłyby przewyższyć koszty wynajęcia pojazdu zastępczego. Również w wyroku z dnia 8 września 2004 r., IV CK 672/03, Sąd Najwyższy uznał za normalne następstwo zniszczenia pojazdu, służącego do prowadzenia działalności gospodarczej, konieczność wynajęcia pojazdu zastępczego w celu kontynuowania tej działalności do czasu naprawienia szkody.

Poszkodowanemu przysługuje wówczas od ubezpieczyciela zwrot wydatków koniecznych, ale tylko za okres między dniem wypadku a dniem, w którym może nabyć analogiczny pojazd, nie dłuższy niż do zapłaty odszkodowania. Wydatkiem koniecznym jest wydatek niezbędny do korzystania z innego pojazdu w takim samym zakresie, w jakim poszkodowany korzystałby ze swego środka lokomocji, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Mógłby zatem żądać tylko zwrotu wydatków poniesionych za korzystanie z pojazdu zastępczego, pomniejszonych o sumę, jaką wydatkowałby na koszty eksploatacji własnego pojazdu. Za szkodę można uznać tylko koszty niezbędne, rzeczywiście poniesione przez poszkodowanego, którego obciąża ciężar dowodu wysokości szkody. W doktrynie i orzecznictwie występuje zatem zgodność poglądów co do objęcia odpowiedzialnością odszkodowawczą adekwatnych wydatków związanych ze zniszczeniem lub uszkodzeniem samochodu w wypadku komunikacyjnym, jeżeli samochód był wykorzystywany do prowadzenia działalności gospodarczej.

W wyroku z dnia 5 listopada 2004 r., II CK 494/03, Sąd Najwyższy stwierdził, że refundowane koszty najmu pojazdu zastępczego obejmują tylko okres konieczny i niezbędny do naprawy samochodu uszkodzonego w wypadku komunikacyjnym. Podobne stanowisko wyrażone zostało w wyroku z dnia 26 listopada 2002 r., V CKN 1397/00. Zakres obowiązku odszkodowawczego obejmuje co do zasady poniesione koszty najmu pojazdu zastępczego tego samego typu co uszkodzony, za czas niezbędny do naprawy albo zakupu nowego pojazdu. Tymczasem powód, będący nabywcą wierzytelności od poszkodowanego wystąpił o wypłatę zwrotu kosztów wynajmu samochodu zastępczego za okres 38 dni, tj. od daty powstania szkody, aż do dnia 21 lutego 2011 roku.

Zastanawiającym jest fakt, dlaczego w dniu powstania szkody umowa została zawarta aż na tak długi okres czasu, skoro nie było wiadomym ile potrwa naprawa pojazdu. Tymczasem z opinii biegłego z zakresu techniki samochodowej wynika , że okres naprawy pojazdu powinien wynosić nie więcej niż 5-6 dni. Zakres uszkodzeń w pojeździe A. T. był niewielki, jak wynika z zawiadomienia pozwanego odszkodowanie za zniszczenie samochodu zostało wypłacone A. T. już w dniu 4 lutego 2011 roku, a więc we wskazanym okresie ustawowym. Powód natomiast w żaden sposób nie wykazał, jaką kwotę i w jakim terminie zapłacił A. T. za naprawę swojego samochodu w firmie (...) i kiedy nastąpił odbiór pojazdu.

Z zeznań samego świadka K. M. wynika jedynie, że był problem z obiorem samochodu przez A. T. jak i kontakt z nim był utrudniony podczas naprawy pojazdu. W tych warunkach pozwany winien odpowiadać jedynie za normalne następstwa swego działania lub zaniechania.

Nie wszystkie bowiem wydatki pozostające w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym mogą być refundowane, istnieje bowiem obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów (art. 354 § 2, 362 i 826 § 1 KC). Na dłużniku powinien w związku z tym ciążyć obowiązek zwrotu wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych, pozwalających na wyeliminowanie negatywnych dla poszkodowanego następstw, niedających się wyeliminować w inny sposób, z zachowaniem rozsądnej proporcji między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika.

Nie jest celowe nadmierne rozszerzanie odpowiedzialności odszkodowawczej i w konsekwencji - gwarancyjnej ubezpieczyciela, co mogłoby prowadzić do bezpodstawnego wzbogacenia poszkodowanego. Okoliczność, że poszkodowany nie odebrał samochodu zaraz po naprawie, jak i fakt, że już od dnia 4 lutego 2011 roku dysponował wypłaconym odszkodowaniem uzasadnia przyznanie odszkodowania za najem pojazdu zastępczego tylko przez czas potrzebny do naprawy tegoż pojazdu.

W tych warunkach Sąd uznał, że zasadnym będzie przyznanie odszkodowania za zajem pojazdu zastępczego za okres 6 dni. Stawkę wynajmu pojazdu zastępczego Sąd przyjął na maksymalnym poziomie wskazanym przez biegłego, czyli 246 złotych brutto za jedną dobę. Przy ustalaniu wysokości tejże stawki Sąd miał na uwadze, że najem samochodu V. (...) dotyczył podobnego samochodu w segmencie samochodu marki A. (...), a umowa zawierała bardzo korzystne warunki dla najemcy. Sąd analizując oferty najmu samochodów zastępczych zwrócił uwagę na fakt, że na wysokość stawki najmu ma pływ fakt, czy najemca płaci kaucję przy wynajmie pojazdu, czy ma ograniczony limit kilometrów, czy może poruszać się tylko w obrębie kraju, czy też poza jego granicami, bądź też gdzie ma nastąpić odbiór i zwrot pojazdu. Zawarta pomiędzy powodem a A. T. umowa najmu nie zawierała takich ograniczeń, co skutkowała wysoką stawką najmu samochodu zastępczego.

Uwzględniając powyższe okoliczności w ocenie Sądu adekwatnym jest odszkodowanie w wysokości 1476 złotych ( 6 • 246 zł = 1.476 zł).

O odsetkach Sąd orzekł w oparciu o treść art. 817 § 1 k.c. Zgodnie z nim jeżeli nie umówiono się inaczej, zakład ubezpieczeń obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie dni trzydziestu, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o żądaniu naprawienia szkody. Powód nie wskazał dokładnie w jakim dniu zgłosił pozwanemu żądanie zapłaty odszkodowania obejmującego zwrot kosztów wynajmu samochodu zastępczego. Z analizy akt sprawy wynika, że pismem z dnia 14 czerwca 2011 roku pozwany odmówił wypłaty tegoż odszkodowania. Zatem należy przyjąć, że jest to data pewna, w której pozwany miał wiedzę żądania powoda w tym zakresie. W tych warunkach zatem termin spełnienia świadczenia z tytułu zwrotu kosztów wynajmu samochodu zastępczego upłynął w dniu 14 lipca 2011 roku.

Żądanie wyższej kwoty Sąd uznał za wygórowane i powództwo w tym zakresie zostało oddalone.

W pozostałym zakresie powództwo było niezasadne i uległo oddaleniu.

O kosztach procesu sąd orzekł w oparciu o art. 100 k.p.c. stosując zasadę stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu.

Z kwoty 9.500 zł. stanowiącej wartość przedmiotu sporu, zasądzona została kwota 1.476 zł., co stanowi 16% wartości przedmiotu sporu. Zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu strony powinny ponieść koszty procesu w takim stopniu w jakim przegrały sprawę, a zatem powód w 84 % a pozwany w 16 %. Całość kosztów w sprawie wyniosła 2.592 złotych ( wynagrodzenie pełnomocnika wraz z opłatą od pełnomocnictwa w wysokości 1.217 zł, zaliczka na biegłego 900 zł) . Powód poniósł koszty w wysokości 475 złotych ( opłata sądowa).

Z tych względów Sąd zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1.702,28 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Nadto na podstawie art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 roku ( dz. U. Nr 167, poz. 1398) Sąd nakazał pobrać od powoda na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Radomsku kwotę 143,70 złotych, a od pozwanego 27,37 złotych tytułem brakującej części wydatków na opinię biegłego. Z powyższych względów Sąd orzekł jak w sentencji.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód zaskarżając go w całości. Wyrokowi zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego i błędne ustalenia stanu faktycznego.

W związku z powyższym wniósł o: zmianę wyroku i zasądzenie należności w całości wraz. z należnymi odsetkami ustawowymi i kosztami lub uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia Sądowi pierwszej instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja powoda jest częściowo uzasadniona .Nie kwestionowanym jest, że szkodą wywołaną wypadkiem komunikacyjnym są również wydatki poniesione przez posiadacza pojazdu w związku z wynajęciem auta zastępczego Stanowisko judykatury w tej mierze jest ugruntowane (por. np. wyrok SN z 18.03.2003 r. wydany w sprawie IV CKN 1916/11).

Poza sporem pozostaje również fakt, iż wyrównanie szkody komunikacyjnej poddane jest regułom określonym w przepisie art.361 kc i art. 363 kc.

Powyższe oznacza, że proces odszkodowawczy winien być uwieńczony naprawieniem szkody w całości.

W przypadku szkody związanej z poniesionymi przez uprawnionego wydatkami na wynajem pojazdu zastępczego wyrównanie szkody zawężone jest do wydatków koniecznych tj. poniesionych w okresie niezbędnym do naprawienia samochodu uszkodzonego ( por. wyrok SN z 08.09.2004 r. wydany w sprawie IV CK 672/03).

Jest więc oczywistym, że zwrot wydatków związanych z wynajęciem samochodu podlega kontroli Sądu. Wyplata odszkodowania w większym rozmiarze tj. zwrot wydatków za okres wykraczający ponad wskazaną miarę może doprowadzić do bezpodstawnego wzbogacenia po stronie poszkodowanego

Lektura motywów pisemnych zaskarżonego wyroku wskazuje, że zapatrywanie to jest akceptowane przez Sąd Rejonowy, który dostrzega konieczność ustalenia wysokości odszkodowania w sposób adekwatny do rozmiarów szkody.

Jurydyczne pojmowanie istoty wydatków koniecznych zaprezentowane przez Sąd I instancji - również nie budzi zastrzeżeń

Stwierdzić jednakże trzeba, że w okolicznościach rozpoznanej sprawy, wydatki konieczne są wyższe niż to ustalił Sąd Rejonowy, co musiało skutkować korektą zasądzonego świadczenia.

Zgłoszenie szkody nastąpiło dnia 18 stycznia 2011 roku Siódmego lutego 201 lr. nastąpiła wypłata odszkodowania .Okres niezbędny do naprawy pojazdu - zgodnie z opinią biegłego niekwestionowaną przez strony - to 6 dni.

Z powyższego wynika, że należny powodowi zwrot wydatków związanych z wynajęciem pojazdu zastępczego obejmuje okres od dnia 18 stycznia 2011 r. do dnia 13 lutego 2011 roku tj. 26 dni.

Uwzględniając stawkę wynajmu 246 zł / dzień należna pokrzywdzonemu suma to 6.396 złotych.

Żądanie dalej idące nie znajduje uzasadnienia i jego uwzględnienie doprowadziłoby do bezpodstawnego wzbogacenia uprawnionego. Okres poprzedzający zgłoszenie szkody z przyczyn oczywistych nie mógł być uwzględniony

Naprawa pojazdu przez okres powyżej 6 dni nie znajduje potwierdzenia w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym w szczególności w opinii biegłego.

Z tych więc przyczyn należało zmienić zaskarżony wyrok podwyższając zasądzoną kwotę do 6396 złotych ( art. 386 § 1 kpc)

Apelacja z przedstawionych wyżej powodów w pozostałej części podlega oddaleniu

( art. 385 kpc) Konsekwencją częściowego uwzględnienia apelacji była zmiana rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów procesu, które zgodnie z regułą wyrażoną w art. 100 kpc należało pomiędzy stronami znieść.