Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 lutego 2016 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący	SSA w SO Grzegorz Ślęzak
Sędziowie	SSA w SO Stanisław Łęgosz (spr.) SSR del. Aleksandra Szymorek - Wąsek
Protokolant	Paulina Neyman

po rozpoznaniu w dniu 22 lutego 2016 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa (...) we W.

przeciwko B. K. (1)

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Radomsku

z dnia 26 października 2015 roku, sygn. akt I C 543/15

1.  zmienia zaskarżony wyrok: w punkcie pierwszym sentencji w ten sposób, że zasądza od pozwanej B. K. (1) na rzecz powoda (...) we W. kwotę 23.766,17 (dwadzieścia trzy tysiące siedemset sześćdziesiąt sześć 17/100) złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 26 czerwca 2015 roku do dnia zapłaty oraz w punkcie drugim sentencji w ten sposób, że zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 3.606,00 (trzy tysiące sześćset sześć) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu,

2.  zasądza od pozwanej B. K. (1) na rzecz powoda (...) we W. kwotę 3.589,00 (trzy tysiące pięćset osiemdziesiąt dziewięć) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

SSA w SO Grzegorz Ślęzak

SSA w SO Stanisław Łęgosz SSR del. Aleksandra Szymorek – Wąsek

Sygn. akt II Ca 74/16

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 26 października 2015 roku w sprawie I C 543/15 Sąd Rejonowy w Radomsku oddalił powództwo (...) z siedzibą we W. przeciwko B. K. (1) o zapłatę kwoty 23766, 17 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 26 czerwca 2015 roku oraz zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 2.417 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego:

W dniu 17 lipca 2008 roku pozwana zawarła z(...)Spółką Akcyjną z siedzibą w W. (poprzednio (...)S.A.) umowę o pożyczkę w wysokości 20.000,00 złotych. Spłata kredytu miała następować w 48 ratach miesięcznych.

Z powodu braku terminowej spłaty umowa ta została wypowiedziana w dniu 19 września 2011 roku. a pierwotny wierzyciel w dniu 10 marca 2014 roku wystawił przeciwko B. K. (1) bankowy tytuł egzekucyjny nr (...) a następnie uzyskał klauzulę wykonalności na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 17 kwietnia 2014 roku, sygn. akt I Co 466/14.

Na podstawie wskazanego tytułu wykonawczego toczyła się egzekucja przeciwko dłużniczce w sprawie IR KM 156/15 prowadzonej przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Radomsku J. R., zakończona umorzeniem postępowania w dniu 12 marca 2015 roku na wniosek wierzyciela na podstawie art. 825 pkt 1 kpc.

Dnia 27 września 2014 roku (...)Spółka Akcyjna z siedzibą w W. zawarł z powodem umowę sprzedaży wierzytelności, wśród których znalazła się także wierzytelność wobec pozwanej.

Na chwilę obecną na pozwanej ciąży dług w łącznej wysokości 23.766,17 złotych, na którą to kwotę składają się: należność główna w wysokości 13.721,91 złotych oraz skapitalizowane odsetki w wysokości 10.044,26 złotych.

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, których prawdziwość nie nasuwa żadnych wątpliwości i nie była kwestionowana przez żadną ze stron. Pełnomocnik pozwanej na rozprawie w dniu 12 października 2015 roku oświadczył, iż nie kwestionuje dokumentów złożonych przez stronę powodową ani dochodzonych kwot .Z uwagi na powyższe stwierdzić należy, iż wszystkie okoliczności sprawy są bezsporne.

Powództwo podlegało oddaleniu w całości, wobec skutecznego zarzutu przedawnienia.

Powód dochodzi roszczenia, jako nabywca wierzytelności, przy czym zgodnie z treścią art. 509 § 1 kc wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią, chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

W niniejszej sprawie istotna była kwestia wymagalności roszczenia - rzutująca na datę przedawnienia oraz kwestia ewentualnego przerwania biegu przedawnienia. Pozwana nie kwestionowała, bowiem faktu zadłużenia oraz jego wysokości wskazanej w pozwie.

Powód, co prawda nie dołączył umowy źródłowej kredytu udzielonego w dniu 17 lipca 2008 roku stronie pozwanej, jednak na podstawie wniosku o udzielnie kredytu i pisma zawierającego oświadczenie o wypowiedzeniu umowy kredytu można jednoznacznie ustalić, iż kredyt został udzielony pozwanej na 48 miesięcznych rat. Zatem roszczenie z tytułu udzielnego kredytu stało się wymagalne wraz z upływem terminu obowiązywania umowy kredytowej, czyli najpóźniej w lipcu 2010 roku. Wypowiedzenie umowy kredytu nastąpiło dopiero rok później, bo w dniu 19 września 2011 roku.

Zgodnie z art. 119 kc terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane przez czynność prawną. Okolicznością niesporną jest, w świetle art. 118 kc to, iż roszczenia powoda, jako związane z działalnością gospodarczą - przedawniały się z upływem trzech lat.

Niezależnie jednak, jaki przyjmie się w niniejszej sprawie początkową datę wymagalności kredytu, to okres trzech lat minął dla wszystkich rat wynikających z treści umowy kredytowej przed wytoczeniem powództwa, które miało miejsce 25 czerwca 2015 roku.

W ocenie Sądu w niniejszej sprawie nie doszło do przerwania biegu przedawnienia ze skutkami dla powoda, pomimo tego iż na skutek działań poprzedniego wierzyciela wystawiono bankowy tytuł egzekucyjny, nadano mu klauzulę wykonalności a nawet wszczęto egzekucję.

Sąd podzielił pogląd wyrażony w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 2004 roku, III CZP 101/03, (LEX nr 82431), zgodnie z którym w świetle art. 123 § 1 punkt 1 kc złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nie tylko powoduje przerwanie biegu przedawnienia, ale też jego zawieszenie aż do czasu zakończenia postępowania wywołanego tym wnioskiem (art. 124§2 kc), czyli przez okres, w którym uprawniony nie ma możliwości podejmowania innych środków w celu realizacji roszczenia. W związku z. tym przedawnienie roszczenia banku mogłoby nastąpić najwcześniej z upływem 3 lat od wydania postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu.

Jednak stwierdził, iż przerwanie biegu przedawnienia nastąpiło tylko w stosunku do banku, a nie w stosunku do powoda, jako nabywcy wierzytelności. Do przerwania biegu przedawnienia nie wystarczy bowiem identyczność wierzytelności, niezbędna jest identyczność podmiotu, na rzecz którego dana czynność, obiektywnie zdolna do przerwania przedawnienia, została dokonana (tak wyrok SN z dnia 19 listopada 2014 roku, II CSK 196/14, LEX nr 1622306).

Wyżej wymieniony wyrok Sądu Najwyższego stanowi zapoczątkowanie linii orzeczniczej, łagodzącej kryteria przedawnienia w obrocie konsumenckim. Orzeczenie to dotyczyło skutków materialnoprawnych złożenia wniosku o wszczęcie egzekucji, lecz w uzasadnieniu wyroku Sąd Najwyższy zajął stanowisko mające o wiele szersze znaczenie. Wyrażono bowiem pogląd, że w postępowaniu egzekucyjnym „przerwanie przedawnienia następuje pomiędzy stronami postępowania, o ile z istoty łączącego je stosunku prawnego wynika, że są materialnie zobowiązane. Pogląd ten wydaje się w ocenie sądu logiczny i w pełni zrozumiały, zwłaszcza przy uwzględnieniu faktu, iż banki (do dnia 1 sierpnia 2016 roku) korzystają ze szczególnej ochrony prawnej w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego. Jednocześnie ochrona ta nie rozciąga się na inne podmioty, w tym również nabywców wierzytelności, pierwotnie przysługujących bankowi. Nie ma żadnych racjonalnych podstaw do uznania, by nabywca wierzytelności, niebędący bankiem, miał korzystać z dobrodziejstw (...) (w tym również dobrodziejstwa w postaci przerwania biegu przedawnienia jedynie na skutek złożenia wniosku o nadanie klauzuli wykonalności).

Po raz drugi w niniejszej sprawie bieg terminu przedawnienia - ale znów tylko wobec banku - został przerwany na skutek złożenia wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego. Postępowanie egzekucyjne zostało umorzone na wniosek wierzyciela.

W uchwale Sądu Najwyższego z dnia 19 lutego 2015 roku, 111 CZP 103/14, (LEX nr 1643191) przyjęto, iż umorzenie postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela - banku, prowadzącego egzekucję na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego klauzulą wykonalności - niweczy skutki przerwy biegu przedawnienia spowodowanego złożeniem wniosku o wszczęcie egzekucji. Argumentując swoje stanowisko Sąd Najwyższy przyjął, iż wniosek wierzyciela o umorzenie egzekucji, na podstawie art. 13§2 kpc, powoduje sankcje przewidziane w art. 203§2 zdanie 1 kpc. Oznacza to, iż zrównany jest z cofnięciem pozwu, a zatem nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa (w tym przypadku: złożeniem wniosku o wszczęcie egzekucji). Przewidziane w art. 203§2 kpc zastrzeżenie ma na celu przede wszystkim zapobieżenie możliwości manipulowania przez powoda terminami przedawnienia roszczenia. Brak tego przepisu doprowadziłby do tego, że powód mógłby wielokrotnie składać pozew i cofać go ze skutkiem przewidzianym w art. 123 § 1 pkt 1 kc w postaci przerwania biegu przedawnienia roszczenia. Racja przyjęcia takiego rozwiązania i dążność do przeciwstawienia się możliwym nadużyciom jest tym bardziej uzasadniona na gruncie postępowania egzekucyjnego, w którym chodzi o zastosowanie wobec dłużnika środków przymusu. Prowadzi to do wniosku, że w postępowaniu egzekucyjnym ma, na podstawie art. 13§2 kpc, odpowiednie zastosowanie art. 203 §2 zdanie 1 kpc, co oznacza, że umorzenie tego postępowania niweczy przerwę przedawnienia spowodowaną jego wszczęciem.

Przywołanie niniejszego orzeczenia jest o tyle istotne, iż w jego treści przejawia się linia orzecznicza Sądu Najwyższego, łagodząca sytuację dłużników - konsumentów w relacjach z funduszami sekurytyzacyjnymi.

W niniejszej sprawie bank cofnął wniosek o wszczęcie egzekucji niwecząc jej skutki, ponadto, z uwagi na przywołane wcześniej orzeczenie Sądu Najwyższego z 19 listopada 2014 roku (II CSK 196/14), stwierdzić należy, iż ewentualne skutki przerwania biegu przedawnienia następowały tylko w relacjach bank -konsument. Skoro bowiem nabywca wierzytelności niebędący bankiem nie może wystąpić o nadanie klauzuli wykonalności na rzecz nabywcy wierzytelności i powinien uzyskać odrębny sądowy tytuł egzekucyjny (tak uchwala SN z dnia 2 kwietnia 2004 r., III CZP 9/04, OSNC 2005/6/98), to nie może on korzystać ze skutków postępowania, w którym nie mógłby wziąć udziału. Jak bowiem zauważył Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 listopada 2014 roku fundusz sekurytyzacyjny, nabywający wierzytelność od banku, nie ma uprawnienia do kontynuowania wszczętego wcześniej przez inny podmiot postępowania.

Podsumowując Sąd Rejonowy stwierdził, że przerwanie biegu przedawnienia roszczeń banku na skutek złożenia wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nie odnosi skutku wobec nabywcy wierzytelności niebędącego bankiem.

Przy niekwestionowanej zatem wysokości zadłużenia pozwanej, powództwo należało oddalić z uwagi na przedawnienie roszczenia, w tym również w zakresie odsetek. W orzecznictwie utrwalone jest stanowisko, że roszczenie o odsetki za opóźnienie przedawnia się najpóźniej z chwilą przedawnienia się roszczenia głównego

O zwrocie kosztów procesu sąd orzekł na podstawie art. 98 kpc, przy czym na koszty poniesione przez pozwanego składają się: koszty zastępstwa procesowego w wysokości 2.417,00 złotych.

Od powyższego wyroku apelację złożyła storna powodowa. Zaskarżyła go w całości zarzucając:

a) Naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy, tj.:

- art. 203 §2 kpc w związku z art. 825 pkt 1 kpc i art. 13 §2 kpc przez jego błędną wykładnię i oczywiście niewłaściwe zastosowanie w okolicznościach sprawy wyrażające się w uznaniu, ze wniosek wierzyciela pierwotnego o umorzenie postępowania egzekucyjnego niweczy skutek złożonego wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego w postaci przerwania i zawieszenia biegu terminu przedawnienia do czasu jego zakończenia

b) a przez to błąd w ustaleniach faktycznych polegający na wadliwym przyjęciu, że bieg terminu roszczenia powoda upłynął przed wytoczeniem przez niego powództwa.

Apelujący wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa poprzez zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kwoty 23 766,17 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest uzasadniona. Na wstępie należy zauważyć, że sąd pierwszej instancji popełnił błąd w ustaleniu końcowego terminu obowiązywania umowy kredytowej. Skoro pozwana miała spłacać kredyt przez 4 lata (48 miesięcznych rat), to przewidziany w umowie okres kredytowania kończył się w lipcu 2012 roku, a nie jak błędnie przyjął sad w lipcu 2010 roku. Wypowiedzenie umowy nastąpiło zatem 10 miesięcy przed określonym w umowie końcem umowy.

U podstaw oddalenia powództwa z powodu przedawnienia roszczenia legło zapatrywanie sądu pierwszej instancji, iż wobec przeniesienia przez bank wierzytelności na powoda, złożony przez poprzedniego wierzyciela wniosek o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu, nie może wywołać korzystnego dla obcego powoda skutku w postaci przerwania przedawnienia.

Stanowisko to jest błędne i nie może zostać podzielone przez Sąd Okręgowy. Nie da się go wywieść z powołanego przez sąd pierwszej instancji uzasadnienia wyroku Sądu Najwyższego z dnia 19 listopada 2014 roku w sprawie II CSK 169/14. Wszak w końcowej części uzasadnienia Sąd Najwyższy stwierdził, iż w stanie faktycznym sprawy poddanej pod jego osąd( zbliżonym do przedmiotowej sprawy z powództwa (...) z siedzibą we W. przeciwko pozwanej B. K. (2)) roszczenie powoda uległo przedawnieniu „Przerwy przez wniosek o nadanie klauzuli wykonalności bieg trzyletniego terminu przedawnienia rozpoczął się na nowo z datą wydania w tym postępowaniu postanowienie o nadanie klauzuli wykonalności i zakończył się przed wniesieniem pozwu. Powód zawierając w dniu 24 marca 2009 roku umowę przelewu nabył wierzytelność nieprzedawniona, do upływu terminu przedawnienia mógł doprowadzić do przerwania jego biegu na swoją korzyść występując z pozwem o zapłatę, co nie nastąpiło”. Przytoczone powyżej stwierdzenie Sądu Najwyższego w sprawie II CSK 169/14 zostało wypowiedziane w stanie faktycznym, w którym powód wystąpił z żądaniem zapłaty w pozwie z dnia 10 maja 2010 roku. Poprzedni wierzyciel bank wypowiedział umowę pismem z dnia 5 kwietnia 2005 roku, w dniu 20 kwietnia 2005 roku wystawił bankowy tytuł egzekucyjny i 9 maja 2006 roku wystąpił do sądu o nadanie klauzuli wykonalności. Klauzula wykonalności została nadana przez sąd 1 czerwca 2006 roku. W takim stanie faktycznym Sąd Najwyższy przyjął, że wniosek banku o nadanie klauzuli wykonalności doprowadził do przerwania biegu przedawnienia, jednakże po rozpoczęciu od nowa biegu przedawnienia po wydaniu postanowienia o nadanie klauzuli w późniejszym okresie nie nastąpiło przerwanie przedawnienia, zaś pozew nabywcy wierzytelności został złożony po upływie trzech lat od rozpoczęcia ponownego biegu przedawnienia.

Natomiast w stanie faktycznym przedmiotowej sprawy, będącej przedmiotem rozpoznania Sądu Okręgowego umowa kredytu została wypowiedziana przez bank 19 września 2012 roku. Poprzedni wierzyciel wystawił bankowy tytuł egzekucyjny w dniu 10 marca 2014 roku, następnie wystąpił z wnioskiem do sądu o nadanie mu sądowej klauzuli wykonalności, a Sądu Rejonowego w dniu 17 kwietnia 2014 roku postanowieniem w sprawie I C 466/14 nadał sądową klauzulę wykonalności. Złożony przez niego wniosek o klauzulę wykonalności przerwał 3 letnie przedawnienie, które ponownie rozpoczęło bieg od dnia 17 kwietnia 2014 roku.

Powód nabywając w dniu 24 września 2014 roku wierzytelność od banku nabył ją nieprzedawnioną. Wystąpienie przez niego z pozwem miało miejsce w dniu 26 czerwca 2015 roku, a więc w okresie biegu tego przedawnienia. Zatem roszczenie powoda nie uległo przedawnieniu, co powoduje konieczność zmiany zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zgodnie z żądaniem pozwu.

O kosztach procesu za instancję odwoławczą Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c.

SSA w SO Grzegorz Ślęzak

SSA w SO Stanisław Łęgosz SSR del. Aleksandra Szymorek - Wąsek