Portal Orzeczeń

POSTANOWIENIE

Dnia 26 marca 2018 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO Paweł Hochman
Sędziowie:	SSA w SO Stanisław Łęgosz (spr.) SSO Renata Lech
Protokolant:	st. sekr. sąd. Beata Gosławska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 marca 2018 roku

sprawy z wniosku Z. T.

z udziałem (...) w W.

o ustanowienie służebności przesyłu

na skutek apelacji wnioskodawcy

od postanowienia Sądu Rejonowego w Bełchatowie

z dnia 3 listopada 2017 roku, sygn. akt I Ns 719/14

postanawia:

1.  oddalić apelację;

2.  ustalić, że każdy z uczestników ponosi koszty postępowania za instancję odwoławczą związane ze swoim udziałem w sprawie.

SSO Paweł Hochman

SSA w SO Stanisław Łęgosz SSO Renata Lech

Sygn. akt II Ca 83/18 PO SPROSTOWANIU

POSTANOWIENIE

Dnia 26 marca 2018 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO Paweł Hochman
Sędziowie:	SSA w SO Stanisław Łęgosz (spr.) SSO Renata Lech
Protokolant:	st. sekr. sąd. Beata Gosławska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 marca 2018 roku

sprawy z wniosku Z. T.

z udziałem (...) z siedzibą w K.

o ustanowienie służebności przesyłu

na skutek apelacji wnioskodawcy

od postanowienia Sądu Rejonowego w Bełchatowie

z dnia 3 listopada 2017 roku, sygn. akt I Ns 719/14

postanawia:

1.  oddalić apelację;

2.  ustalić, że każdy z uczestników ponosi koszty postępowania za instancję odwoławczą związane ze swoim udziałem w sprawie.

SSO Paweł Hochman

SSA w SO Stanisław Łęgosz SSO Renata Lech

Sygn. akt II Ca 83/18

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 3 listopada 2017 rok w sprawie INs 719/14 Sąd Rejonowy w Bełchatowie oddalił wniosek Z. T. o ustanowienie na rzecz uczestnika (...) służebności przesyłu w zakresie linii energetycznych wysokiego napięcia (...) kV i (...) kV przebiegających przez południową część jego nieruchomości położonej w B. przy ul. (...) oznaczonej numerem geodezyjnym (...), posiadającej księgę wieczystą (...), za odpłatnością w kwocie 40.000 zł.

Podstawą tego rozstrzygnięcia były następujące ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego.

Z. T. jest właścicielem nieruchomości położonej przy ul. (...) w B., oznaczonej numerem geodezyjnym (...) w obrębie geodezyjnym nr (...) B., dla której Sąd Rejonowy w Bełchatowie prowadzi księgę wieczystą nr (...). Poprzednim właścicielem była M. M., która z kolei nabyła nieruchomość w 1990 r. od A. i K. S., a ci w 1983 r. od F. i G. małżonków S.. Działka (...) była częścią działki (...).

Przez nieruchomość położoną w B., oznaczoną jako działka ewidencyjna (...) przebiegają dwie sieci przesyłowe. Przebiega linia energetyczna (...) kV relacji R. - M., R. - P. (w okresie budowy pod nazwą (...)) oraz linia energetyczna (...) kV relacji R.-P. (w czasie budowy oznaczana nazwą R.-R.). Właścicielem przedmiotowych sieci oraz podmiotem z nich korzystającym jest spółka (...)

Decyzją z dnia 19-11-1981 r. wydaną na podstawie art. 35 ustawy z 12-03-1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości Naczelnik (...) P. zezwolił (...)na przeprowadzenie na nieruchomościach wymienionych w decyzji budowy linii energetycznej R.-R. (...) kV.

Decyzją z 16-06-1981 r. wydaną na podstawie art. 20, 21 i 29 ustawy z 24-10-1974 r. Prawo budowlane Wojewoda (...) zatwierdził (...) w Ł. plan realizacyjny linii (...) kV R.-R. na terenie województwa miejskiego (...).

Decyzją z 30-07-1982 r. wydaną na podstawie art. 29 ustawy z 24-10-1974 r. Prawo budowlane Wojewoda (...) udzielił (...) w Ł. pozwolenia na budowę linii (...) kV R.-R. na terenie województwa miejskiego (...).

Decyzją z 15-07-1982 r. wydaną na podstawie art. 29 ust. 1 i 4 ustawy z 24-10-1974 r. Prawo budowlane Wojewoda (...) udzielił (...) w Ł. pozwolenia na budowę linii (...) kV R.-R. na terenie województwa (...).

Decyzją z 12-05-1982 r. wydaną na podstawie art. 20 ust. 2 pkt 1, art. 21 ust. 3 i art. 29 ust. 4 ustawy z 24-10-1974 r. Wojewoda (...) udzielił (...) w Ł. pozwolenia na budowę linii (...) kV R.-P..

Decyzją z 17-12-1984 r. wydaną na podstawie art. 21 ust. 3 ustawy z 24-10-1974 r. Prawo budowlane Wojewoda (...) zatwierdził plan realizacyjny linii energetycznej (...) kV R.-Ł. na terenie m. in. gminy B..

Decyzją z 29-04-1985 r. wydaną na podstawie art. 29 ust. 4 ustawy z 24-10-1974 r. Prawo budowlane Wojewoda (...) udzielił (...) w Ł. pozwolenia na budowę linii (...) kV R.-Ł. na terenie miasta i gminy B..

Decyzją z 12-02-1985 r. wydaną na podstawie art. 35 ust. 1, 2, 3 i art. 36 ustawy z 12-03-1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości Urząd (...) B. zezwolił (...)w Ł. na przeprowadzenie na nieruchomościach wymienionych w decyzji (m. in. działce nr (...) należącej do F. S., zam. Przy ul. (...) w B.) budowy linii energetycznej R.-Ł. (...) kV. Decyzja jest ostateczna od dnia 04-04-1985 r.

Linia (...) kV R.-Ł. została wybudowana w 1985 r. i wówczas zaczęła być eksploatowana przez (...). Jest eksploatowana nadal.

Linia (...) kV R.-P. (R.) została wybudowana w 1984 r. i wówczas zaczęła być eksploatowana przez (...) Jest eksploatowana nadal.

Nie było przerw w eksploatacji tej linii. Co pół roku odbywają się oględziny piesze linii energetycznych w ramach których dokonuje się oceny stanu technicznego. Na obu liniach były wymieniane przewody odgromowe. Na linii (...) kV remont fundamentów, wycinka drzew na całej długości linii. Nie było problemów z dostępem do nieruchomości wnioskodawcy w związku z eksploatacją linii.

(...) wchodził w skład(...).

W wyniku podziału przedsiębiorstwa państwowego pod nazwą (...) w W. z dniem 31-12-1988 r. na bazie (...)w Ł. utworzone zostało przedsiębiorstwo państwowe pod nazwą (...)w Ł.” z dniem 1 stycznia 1989 r.

Zarządzeniem nr (...) Ministra (...) z 09-07-1993 r. dokonano podziału przedsiębiorstwa państwowego pod nazwą (...) w Ł.” w celu wniesienia przez Skarb Państwa zorganizowanej części mienia przedsiębiorstwa do spółki akcyjnej (...)w W.. Do (...)przekazano m. in. linię (...) kV R.-P. i linie (...) kV R.-P..

24-10-2007 r. (...) zmieniły nazwę na (...)

(...)31-12-2007 r. uległa podziałowi. W podziale uczestniczyła (...) która przejęła wydzieloną część majątku (...), w tym linię (...) kV R.-P. i linie (...) kV R.-P. ((...) przejęła cały majątek sieciowy (...)).

(...) 12-12-2008 r. zmieniła nazwę na (...) (...)09-01-2013 r. zmieniła nazwę na (...)

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o dokumenty przedstawione przez uczestnika oraz zeznania świadka, a ponadto odpis KW nr (...) oraz dokumenty w aktach księgi wieczystej nr (...). Niesporne jest, iż przez działkę wnioskodawcy przechodzą napowietrzne linie energetyczne wchodzące w skład przedsiębiorstwa uczestnika. Z zeznań świadków wynika, kiedy rozpoczęto eksploatację linii oraz to, w jaki sposób uczestnik korzysta z nieruchomości. Z dowodów w postaci dokumentów wynika ciągłość po poprzednikach prawnych uczestnika.

Stosownie do art. 305 ¹ k.c. nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1 k.c., prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu). Z mocy art. 3054 k.c. do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych.

W rozpoznawanej sprawie, uczestnik w pierwszej kolejności podniósł zarzut posiadania już tytułu prawnego do korzystania z nieruchomości wnioskodawców w zakresie odpowiadającym treści służebności przesyłu wskazując m. in. na decyzję z 12-02-1985 r. dotyczącą linii R.-Ł. (...) kV, wydaną na podstawie art. 35 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości (Dz.U.1961.18.94 t.j. z dnia 1961.04.06). Zgodnie z art. 35 ust. 1 ww. ustawy, organy administracji państwowej, instytucje i przedsiębiorstwa państwowe mogą za zezwoleniem organu do spraw wewnętrznych prezydium powiatowej rady narodowej zakładać i przeprowadzać na nieruchomościach - zgodnie z zatwierdzoną lokalizacją szczegółową - ciągi drenażowe, przewody służące do przesyłania płynów, pary, gazów, elektryczności oraz urządzenia techniczne łączności i sygnalizacji, a także inne podziemne lub nadziemne urządzenia techniczne niezbędne do korzystania z tych przewodów i urządzeń. Art. 35 ust. 2 stanowi, że osobom upoważnionym przez właściwy organ, instytucję lub przedsiębiorstwo państwowe przysługuje prawo dostępu do tych przewodów i urządzeń w celu wykonywania czynności związanych z ich konserwacją.

Decyzja dotyczyła m. in. działki (...) należącej do F. S.. Z tej działki później została wydzielona działka (...).

Decyzja wydana w ww. trybie wprowadzała trwałe ograniczenie prawa własności nieruchomości, które dotyczy każdego kolejnego właściciela, a jednocześnie jest tytułem prawnym dla przedsiębiorcy przesyłowego do stałego korzystania z wymienionej w decyzji nieruchomości.

Jak podkreślił SN w postanowieniu z dnia 10 maja 2017 r. I CSK 499/16, jeżeli przedsiębiorca będący właścicielem urządzeń wymienionych w art. 49 § 1 k.c. wykonuje uprawnienia wynikające z decyzji wydanej na rzecz jego poprzednika prawnego na podstawie art. 35 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości, właściciel nieruchomości nie może żądać ustanowienia służebności przesyłu.

Odnośnie zatem linii (...) kV( wymienienie w uzasadnieniu 220kw jest wynikiem oczywistej pomyłki pisarskiej) wniosek o ustanowienie służebności przesyłu podlega oddaleniu z tej przyczyny, że uczestnik ma już prawo odpowiadające uprawnieniu wynikającemu ze służebności objętej żądaniem wnioskodawcy. Nawet jednak w razie kwestionowania tego uprawnienia, skuteczny jest co do obu linii zarzut zasiedzenia służebności.

Stosownie do treści art. 292 k.c. służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie tylko w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia, przy czym przepisy o nabyciu własności nieruchomości w drodze zasiedzenia stosuje się odpowiednio. Chodzi tu w szczególności o odpowiednie stosowanie przepisów o terminach zasiedzenia oraz skutkach ich przerwania i zawieszenia. W konsekwencji również służebność przesyłu - do której z mocy art. 305 ⁴ k.c. stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych - może zostać nabyta przez zasiedzenie.

Zasiedzenie prowadzi do nabycia przez posiadacza prawa należącego do innej osoby na skutek wykonywania tego prawa przez czas w ustawie określony. Zasiedzenie polega na nabyciu prawa przez nieuprawnionego posiadacza wskutek faktycznego wykonywania tego prawa w okresie oznaczonego w ustawie czasu i biegnie przeciwko właścicielowi.

Posiadaczem służebności jest w myśl art. 352 § 1 k.c. osoba, która faktycznie korzysta z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności. Posiadanie służebności ma innych charakter niż posiadanie nieruchomości – jest wykonywane stosownie do potrzeb i może nie mieć charakteru ciągłego. W przypadku służebności przesyłu jej posiadanie będzie na ogół polegać na utrzymywaniu na nieruchomości urządzeń przesyłowych oraz dokonywaniu remontów i okresowych konserwacji.

Do istoty instytucji zasiedzenia nieruchomości należy upływ dłuższego okresu czasu. Zgodnie z art. 172 § 2 k.c. w zw. z art. 292 k.c. posiadacz samoistny służebności (tj. osoba, która korzysta z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności) w złej wierze nabywa ja przez zasiedzenie z upływem 30 lat. Posiadacz samoistny w dobrej wierze nabywa tę służebność przez zasiedzenie z upływem 20 lat.

Bieg terminu zasiedzenia służebności gruntowej rozpoczyna się od chwili, gdy posiadacz tej służebności przystąpił do korzystania z trwałego i widocznego urządzenia ( uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 kwietnia 1967 r. w sprawie III CZP 12/67, opubl. OSNC 1967 r. Nr 12 poz. 212).

W realiach przedmiotowej sprawy uznać należy, iż termin do zasiedzenia przez uczestnika służebności gruntowej rozpoczął swój bieg najpóźniej z końcem 1984 r. i 1985 r. tj. po wybudowaniu i rozpoczęciu eksploatacji linii przez poprzednika prawnego uczestnika.

Dla uznania zarzutu zasiedzenia za skuteczny istotne było ustalenie czy posiadanie uczestnika było posiadaniem samoistnym oraz czy był on w dobrej czy złej wierze, a ponadto czy służebność polegała na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia.

Posiadanie prowadzące do zasiedzenia musi mieć charakter posiadania samoistnego.

Definicję posiadania samoistnego zawiera art. 336 k.c. W świetle tego przepisu posiadaczem samoistnym jest ten, kto faktycznie włada rzeczą jak właściciel.

O posiadaniu samoistnym nie świadczy sama tylko długotrwałość posiadania, która nie jest kryterium odróżniającym posiadanie samoistne od zależnego. Posiadanie samoistne charakteryzuje się tym, że posiadacz włada rzeczą w takim zakresie, jak to czyni właściciel, wykorzystując taką faktyczną możliwość władania rzeczą, do jakiej właściciel jest uprawniony (por. postanowienie SN z 7 maja 1986 r., III CRN 60/86, OSNCP 9/87, poz. 138). Posiadanie prowadzące do zasiedzenia musi mieć charakter władania rzeczą z zamiarem posiadania jej dla siebie (cum animo rem sibi habendi). Faktyczne władztwo charakteryzujące posiadanie samoistne wchodzi w grę wówczas, gdy określona osoba znajduje się w sytuacji, która pozwala jej na korzystanie z rzeczy, i to w taki sposób, jakby była ona jej własnością.

Ponieważ przepisy o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie do zasiedzenia służebności gruntowej należy stosować odpowiednio, tym samym posiadania prowadzącego do nabycia służebności gruntowej w drodze zasiedzenia nie należy utożsamiać z posiadaniem prowadzącym do nabycia przez zasiedzenie własności nieruchomości. Termin „odpowiednio” wymaga bowiem niejednokrotnie niezbędnych modyfikacji wynikających z istoty i celu danej konstrukcji prawnej. Należy mieć na uwadze okoliczność, że przy ocenie posiadania prowadzącego do zasiedzenia służebności gruntowej chodzi o faktyczne korzystanie z gruntu w takim zakresie i w taki sposób, w jaki czyniłaby to osoba, której przysługuje służebność.

W świetle zgromadzonych w sprawie dowodów przyjąć należy, iż poprzednicy prawni uczestnika byli posiadaczem służebności. Z zeznań świadka wynika bowiem w sposób nie budzący wątpliwości, iż uczestnik i jego poprzednicy prawni korzystali z nieruchomości wnioskodawcy w taki sposób jakby przysługiwała im służebność przesyłu. Uczestnik eksploatuje urządzenia przesyłowe, na jego zlecenie jest dokonywana konserwacja i w razie konieczności naprawa linii. To samo dotyczy poprzedników prawnych uczestnika. Czynności te świadczą o posiadaniu służebności.

Następną niezbędną do uwzględnienia wniosku o zasiedzenie przesłanką wymaganą przez art. 172 k.c., jest okres posiadania, którego długość zależy od dobrej lub złej wiary posiadacza – w chwili uzyskania posiadania (art. 172 § 1 kc).

Według tzw. tradycyjnego poglądu dobra wiara polega na błędnym, ale w danych okolicznościach usprawiedliwionym przekonaniu posiadacza nieruchomości, że przysługuje mu wykonywane przez niego prawo (uchwała składu 7 Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 1991 r. w sprawie III CZP 108/91, opubl. OSNCP 1992 r. Nr 4, poz. 48).

Trzeba też podzielić wyrażony w judykaturze pogląd, że gdy przedsiębiorstwa przesyłowe wybudowały dane urządzenia przesyłowe, co do których wydane były decyzje administracyjne pozwalające na ich budowę oraz dotyczące ich przebiegu, to objęły w dobrej wierze posiadanie służebności jako korzystanie z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści tej służebności (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2014 r., II CSK 551/13, LEX nr 1504752).

W świetle tak rozumianej dobrej wiary uczestnik i jego poprzednicy byli posiadaczami w dobrej wierze, gdyż w chwili uzyskania posiadania dysponowali m. in.:

• decyzją z 12-05-1982 r. wydaną na podstawie art. 20 ust. 2 pkt 1, art. 21 ust. 3 i art. 29 ust. 4 ustawy z 24-10-1974 r., którą Wojewoda (...) udzielił (...) w Ł. pozwolenia na budowę linii (...) kV R.-P.,

• decyzją z 17-12-1984 r. wydaną na podstawie art. 21 ust. 3 ustawy z 24-10-1974 r. Prawo budowlane, którą Wojewoda (...) zatwierdził plan realizacyjny linii energetycznej (...) kV R.-Ł. na terenie m. in. gminy B.,

• decyzją z 29-04-1985 r. wydaną na podstawie art. 29 ust. 4 ustawy z 24-10-1974 r. Prawo budowlane, którą Wojewoda (...) udzielił (...) w Ł. pozwolenia na budowę linii (...) kV R.-Ł. na terenie miasta i gminy B.,

• decyzją z 12-02-1985 r. wydaną na podstawie art. 35 ust. 1, 2, 3 i art. 36 ustawy z 12-03-1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości, którą Urząd (...) B. zezwolił (...) w Ł. na przeprowadzenie na nieruchomościach wymienionych w decyzji budowy linii energetycznej R.-Ł. (...) kV. Decyzja jest ostateczna od dnia 04-04-1985 r.

Poprzednik prawny uczestnika – (...) nabył zatem posiadanie w dobrej wierze, gdyż dysponował decyzjami administracyjnymi pozwalającymi na budowę urządzeń przesyłowych i dotyczącymi ich przebiegu. Należy przy tym wskazać, że na podstawie art. 7 kc istnienie dobrej wiary domniemywa się. W świetle powyższych ustaleń brak jest jakichkolwiek podstaw, aby istnienie dobrej wiary u poprzednika prawnego uczestnika kwestionować.

Uczestnik aby nabyć przez zasiedzenie służebność gruntową musi więc wykazać, iż był jej posiadaczem przez okres 20 lat.

Zgodnie z treścią art. 176 § 1 k.c. jeżeli podczas biegu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania, obecny posiadacz może doliczyć do czasu, przez który sam posiada, czas posiadania swego poprzednika.

Przedsiębiorstwa państwowe do dnia 31.01.1989 r. korzystały ze służebności przesyłu w ramach zarządu mieniem państwowym w imieniu i na rzecz Skarbu Państwa, a więc w istocie były dzierżycielami w rozumieniu art. 338 k.c., co uniemożliwiało im nabycie na swoją rzecz własności ani innych praw rzeczowych. Obowiązujący do dnia 31.01.1989 r. art. 128 k.c. wyrażający zasadę jednolitego funduszu własności państwowej, uniemożliwiał państwowym osobom prawnym, sprawującym zarząd mieniem państwowym, nabycie jakichkolwiek praw do tego mienia, a zatem należy przyjąć, iż w okresie obowiązywania tego przepisu to Skarb Państwa, a nie przedsiębiorstwo państwowe, był posiadaczem samoistnym urządzeń przesyłowych i cudzej nieruchomości, na której je posadowiono i tylko on a nie przedsiębiorstwo państwowe, mógł nabyć przez zasiedzenie służebność gruntową przesyłu.

Jak stwierdził Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 25 stycznia 2006 roku w sprawie sygn. akt I CSK 11/05 (Biuletyn SN 2006/5/11) osoba prawna, która przed dniem 1 lutego 1989 r. mając status państwowej osoby prawnej nie mogła nabyć (także w drodze zasiedzenia) własności nieruchomości, może do okresu samoistnego posiadania wykonywanego po 1 lutym 1989 r. zaliczyć okres posiadania Skarbu Państwa sprzed tej daty, jeżeli nastąpiło przeniesienie posiadania (por. też postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 10.04.2008 r. IV CSK 21/08, z dnia 17.12.2008 r. I CSK 171/08, OSNC 2010/1/15 i z dnia 10.12.2010 r. III CZP 108/10, oraz wyroki z dnia 08.06.2005 r. V CSK 680/04 i z 31.05.2006 r. IV CSK 149/05).

Uczestnik w ocenie Sądu wykazał nie tylko następstwo po swoich poprzednikach prawnych, ale też przeniesienie posiadania urządzeń przesyłowych. Wobec powyższego uczestnik mógł więc zgodnie z art. 176 § 1 w zw. z art. 292 k.c., zaliczyć do okresu swojego posiadania służebności przesyłu, okres posiadania tej służebności przez Skarb Państwa przed dniem 01.02.1989 r.

W świetle wyżej wskazanych okoliczności bez wątpienia uczestnik oraz jego poprzednicy prawni faktycznie korzystali z gruntu wnioskodawcy w takim zakresie i w taki sposób, w jaki czyniłaby to osoba, której przysługuje służebność gruntowa. Od czasu wybudowania napowietrznych linii energetycznych uczestnik i jego poprzednicy prawni korzystali i korzystają do chwili obecnej z tych linii. Wnioskodawca ani jego poprzednicy prawni aż do 2014 r. nie podejmowali środków prawnych zmierzających do uregulowania stanu prawnego i kwestii przebiegu linii energetycznych przez ich działkę, które mogłyby spowodować przerwanie biegu terminu zasiedzenia.

Przyjmując za początek biegu terminu zasiedzenia rok 1984 i 1985 uznać zatem należy, iż zasiedzenie służebności nastąpiło po upływie 20 lat tj. najpóźniej z końcem 2004 r. i 2005 r.

Instytucja służebności przesyłu została wprowadzona do Kodeksu cywilnego z dniem 3 sierpnia 2008 r. 1. Przed wejściem w życie art. 305 ¹ -305 ⁴ k.c. było dopuszczalne nabycie w drodze zasiedzenia na rzecz przedsiębiorcy służebności odpowiadającej treścią służebności przesyłu. Okres występowania na nieruchomości stanu faktycznego odpowiadającego treści służebności przesyłu przed wejściem w życie art. 305 ¹ -305 ⁴ k.c. podlega doliczeniu do czasu posiadania wymaganego do zasiedzenia tej służebności (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 maja 2013 r. III CZP 18/13, LEX nr 1316046).

Mając na względzie poczynione powyżej ustalenia i rozważania Sąd uznał, że zarzut zasiedzenia podniesiony przez uczestnika jest skuteczny, a w konsekwencji wniosek podlega oddaleniu.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 520 § 1 k.p.c., uznając że nie zachodzą podstawy do odstąpienia od zasady, że każdy uczestnik postępowania ponosi koszty związane ze swoim udziałem w sprawie.

Od powyższego postanowienia apelację złożył wnioskodawca. Zarzucił w niej:

1. sprzeczność istotnych ustaleń sądu z zebranym w sprawie materiałem dowodowym, które miało wpływ na wynik sprawy, poprzez przyjęcie, iż na budowę linii energetycznej R.-R. (...) kV została wydana decyzja administracyjna dla obszaru miasta B. - w sytuacji gdy uczestnik legitymuje się wyłącznie decyzjami na obszar województwa (...), województwa miejskiego (...);

2. sprzeczność istotnych ustaleń sądu z zebranym w sprawie materiałem dowodowym, które miało wpływ na wynik sprawy, poprzez przyjęcie, iż decyzje administracyjne w przedmiocie pozwolenia na budowę linii energetycznej R.-R. (...) kV i (...) kV stanowią przesłankę posiadania w/w nieruchomości pod przedmiotowymi liniami energetycznymi;

3. naruszenie prawa procesowego mające wpływ na wynik sprawy, a to art. 227 k.p.c. w zw. z art. 278 k.p.c. w zw. z art. 207 k.p.c. poprzez oddalenie wniosku dowodowego o dopuszczenie opinii biegłego ds. elektroenergetyki i wyceny nieruchomości z uwagi na brak uiszczenia zaliczki na koszty w/w opinii w sytuacji w której wnioskodawca pismem z dnia 21 grudnia 2016 roku zmodyfikował w/w wniosek;

4. naruszenie prawa materialnego, a to art. 176 § 1 k.c. w zw. z art. 292 k.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie że uczestnik postępowania dokonał zasiedzenia prawa odpowiadającego służebności przesyłu w latach 2004 i 2005.

Występując z tymi zarzutami skarżący wnosił o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja wnioskodawcy nie jest uzasadniona, a podniesione w niej zarzuty są chybione.

Sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego zachodzi wówczas, gdy powstaje dysharmonia pomiędzy materiałem zgromadzonym w sprawie a konkluzją do jakiej dochodzi sąd na jego podstawie. Sprzeczność ta występuje gdy z treści dowodu wynika co innego niż przyjął sąd, gdy pewnego dowodu zebranego nie uwzględniono przy ocenie - wbrew obowiązkowi oceny całokształtu okoliczności sprawy, gdy sąd przyjął pewne fakty za ustalone, mimo że nie zostały one w ogóle lub są niedostatecznie potwierdzone, gdy sąd uznał pewne fakty za nieudowodnione, mimo że były ku temu podstawy, gdy ocena materiału dowodowego koliduje z zasadami doświadczenia życiowego lub regułami logicznego rozumowania.

Nie będzie sprzeczności istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego jeżeli ustalenia faktyczne są istotne tylko w części zebranego materiału, a sąd w sposób prawidłowy wyjaśnił, dlaczego ustalenia swe oparł tylko na tej części ustaleń.

Tak rozumiana sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego materiału w przedmiotowej sprawie nie występuje.

Skarżony zarzut sprzeczności ustaleń sądu uzasadnia tym, że sąd błędnie przyjął, iż na budowę linii energetycznej R. R. (...) kV wydana została decyzja administracyjna dla obszaru miasta B. - w sytuacji, gdy uczestnik legitymuje się wyłącznie decyzją na obszar województwa (...) i miejskiego (...). Stanowisko skarżącego nie jest trafne. Uszło uwadze skarżącego, że w aktach sprawy na k. 73 znajduje się decyzja Urzędu (...) w P. z dnia 12 maja 1982r. (...) o udzielenie zezwolenia na budowę inwestycji obejmującej budowę linii (...) kV R. - R.. Dotyczy ona zatem również obszaru miasta i gminy B..

Niezrozumiały jest natomiast stawiany przez skarżącego zarzut sprzeczności ustaleń z treścią zabranego w sprawie materiału dowodowego poprzez przyjęcie, iż decyzje administracyjne w przedmiocie pozwolenia na budowę linii energetycznej R.-R. (...) kV i (...) kV stanowią przesłankę posiadania nieruchomości pod przedmiotowymi liniami energetycznymi .

Zarzut ten w uzasadnieniu apelacji nie został szerzej rozwinięty. Uzasadnienie apelacji poza przytoczeniem tego zarzutu zawiera tylko jedno zdanie „Decyzje administracyjne nawet jeżeli istnieją nie mogą stanowić o samoistnym posiadaniu gruntu”. Powyższe zdanie może wskazywać, że skarżący kwestionuje status uczestnika i jego poprzedników jako posiadaczy „samoistnych gruntu”.

Tymczasem sąd pierwszej instancji nie poczynił takiego ustalenia faktycznego. W pisemnym uzasadnieniu swego rozstrzygnięcia wyraźnie zaznaczył, że przepisy o nabycie własności przez zasiedzenie do zasiedzenia służebności przesyłu należy stanowić odpowiednio, tym samym posiadania prowadzonego do nabycia służebności gruntowej w drodze zasiedzenia nie należy utożsamiać z posiadaniem samoistnym nieruchomości prowadzącym do zasiedzenia własności nieruchomości. Ustalenia sądu pierwszej instancji odnoszą się nie do samoistnego posiadania gruntu, ale do posiadania samoistnego w zakresie służebności.

Natomiast jeśli chodzi o zarzut naruszenia prawa materialnego art. 176 § 1 kc w zw. z art. 292 kc to na wstępie należy zaznaczyć, że prawidłowe jest stanowisko sądu pierwszej instancji, że jeżeli przedsiębiorca przesyłowy wykonuje uprawnienia wynikające z decyzji wydanej na rzecz jego poprzednika prawnego na podstawie art. 35 ust. 1 i 2 ustawy z 1958r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości, właściciele nieruchomości nie mogą żądać ustanowienia służebności przesyłu. Taka decyzja administracyjna została wydana w stosunku do działki (...), stanowiącej własność F. S. i linii energetycznej (...) kV. Ponieważ działka (...), która obecnie stanowi własność wnioskodawcy pochodzi z działki (...), zatem decyzja z dnia 12 lutego 1985 r. powołana przez sąd pierwszej instancji w uzasadnieniu postanowienia jest skuteczna i ważna także wobec wnioskodawcy - obecnego właściciela nieruchomości. Dlatego też wnioskodawca jeżeli chodzi o linię energetyczną (...) kV już choćby z tego powodu nie może domagać się ustanowienia służebności. W tej sytuacji całkowicie zbędne, a nawet niedopuszczalne, było rozciągnięcie wywodów sądu dotyczących zasiedzenia służebności gruntowej w zakresie linii energetycznej (...) kV, również na linię (...) kV.

Stanowisko sądu pierwszej instancji, że w przypadku linii energetycznej (...) kV doszło o zasiedzenia służebności jest prawidłowe i Sąd Okręgowy je akceptuje. Wprawdzie sąd pierwszej instancji przyjął 20 letni termin zasiedzenia, jako konsekwencję dobrej wiary poprzednika uczestnika, to jednak w okolicznościach przedmiotowej sprawy mając na uwadze, że odbiór techniczny linii (...) kV nastąpił w dniu 30 sierpnia 1984 (co zostało stwierdzone w protokole odbioru powołanym przez uczestnika w odpowiedzi na wniosek, a złożonym do akt dopiero w postępowaniu przed sądem okręgowym) , to termin zasiedzenia rozpoczął bieg od 1 września 1984r. i upłynął przed wniesieniem wniosku o ustanowienie służebności ( 4 września 2014 roku), nawet przy przyjęciu po stronie poprzedników prawnych uczestnika złej wiary.

Dlatego też zarzut naruszenia przez sąd pierwszej instancji przepisu prawa materialnego - art. 176 w związku z art. 292 kc nie może zostać uwzględniony.

Przy bezzasadności wniosku o ustanowienie służebności przesyłu nie może być uznany za uzasadniony zarzut apelacyjny naruszenia prawa procesowego, odnoszący się do nieprzeprowadzenia przez sąd pierwszej instancji dowodów z opinii biegłych z zakresu elektroenergetyki i wyceny nieruchomości. W takiej sytuacji dowody te były zbędne.

Z tych względów apelacja wnioskodawcy podlega oddaleniu - art. 385 kpc. O kosztach postępowania za instancję odwoławczą sąd orzekł na podstawie art. 520 § 1 kpc.

SSO Paweł Hochman

SSA w SO Stanisław Łęgosz SSO Renata Lech