Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 marca 2018 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący	SSA w SO Grzegorz Ślęzak
Sędziowie	SSA w SO Stanisław Łęgosz (spr.) SSR del. Wioletta Krawczyk
Protokolant	st. sekr. sąd. Anna Owczarska

po rozpoznaniu w dniu 26 marca 2018 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa P. W. (1)

przeciwko (...) w W.

o odszkodowanie, zadośćuczynienie i rentę

na skutek apelacji powoda i zażalenia pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 30 października 2017 roku, sygn. akt I C 1179/16

1.  oddala apelację i zażalenie,

2.  znosi wzajemnie między stronami koszty procesu za instancję odwoławczą.

SSA w SO Grzegorz Ślęzak

SSA w SO Stanisław Łęgosz SSR Wioletta Krawczyk

Sygn. akt II Ca 116/18

II Cz 93/18

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 30 października 2017 r., w sprawie I C 1179/16, Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. zasądził od pozwanego (...) w W. na rzecz powoda P. W. (1) kwotę 400,00 zł tytułem odszkodowania z odsetkami ustawowymi od dnia 16.06.2015r. do dnia 31.12.2015r. i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 01.01.2016r. do dnia zapłaty. Oddalił powództwo w pozostałej części, t.j. w zakresie odszkodowania 277 złotych, skapitalizowanej renty z tytułu zwiększonych potrzeb za okres od 16 czerwca 2015 roku do 31 grudnia 2015 roku – 300 złotych oraz zadośćuczynienia w kwocie 5.000 złotych. Nie obciążył powoda kosztami procesu. Nie obciążył stron kosztami poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa wydatków na opinie biegłych.

Podstawą tego rozstrzygnięcia były następujące ustalenia.

W dniu 26 lutego 2015 r. w miejscowości G. miało miejsce zdarzenie drogowe, w którym poszkodowany został powód P. W. (1), kierujący pojazdem mechanicznym marki (...) o numerze rejestracyjnym (...). Sprawcą zdarzenia była osoba poruszająca się pojazdem marki (...) o numerze rejestracyjnym (...). Osoba ta została ukarana mandatem karnym.

W dniu 27 lutego 2015 r. powód udał się do (...) Zespołu (...) w P.. U powoda rozpoznano stłuczenie klatki piersiowej, lewego łokcia, lewego kolana i miednicy, uraz kręgosłupa szyjnego. W wyniku badania RTG stwierdzono u powoda infrakcję kości ogonowej. Nie stwierdzono spłaszczeń i przemieszczeń trzonów kręgów w uwidocznionym odcinku szyjnym kręgosłupa. Nie uwidoczniono szczelin złamania. Powodowi zalecono odpoczynek, przyjmowanie środków przeciwbólowych, noszenie miękkiego kołnierza S. przez 10-14 dni, kontrolę w Poradni (...) lub POZ.

Po zdarzeniu z dnia 26 lutego 2015 r. powód leczył się neurologicznie.

Powód był niezdolny do pracy w okresie od dnia 13 kwietnia 2015 r. do dnia 29 maja 2015 r.

Po zdarzeniu z dnia 26 lutego 2015 r. powód przyjmował środki przeciwbólowe i przeciwzapalne. Powód poniósł koszt zakupu kręgu przeciwodleżynowego S. – dużego (47,00 zł), usług terapeutycznych (laseroterapii – 50,00 zł i magnezoterapii - 40,00 zł) i masażu (140,00 zł) w łącznej kwocie 277,00 zł.

Na badania do Ł. i do lekarzy w P. powoda zawoziła samochodem osobowym jego córka P. W. (2).

Zgodnie z opiniami biegłego sądowego z zakresu ortopedii-traumatologii R. E. w wyniku zdarzenia z dnia 26 lutego 2015 r. powód doznał stłuczenia klatki piersiowej, lewego łokcia, lewego kolana i miednicy, urazu odcinka szyjnego. Chirurg rozpoznał infrakcję kości ogonowej. Biegły sądowy nie stwierdził u powoda żadnych pourazowych odchyleń statyczno-dynamicznych w obrębie narządu ruchu. Nie stwierdzono u powoda trwałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Rokowania powoda na przyszłość są pomyślne. Koszty leczenia przeciwbólowego po urazie narządu ruchu – 50,00 zł. Cierpienia po uogólnionym potłuczeniu mogły trwać przez okres do czterech tygodni. Powód nie wymagał pomocy innych osób. Nie wymaga leczenia. Aktywność życiowa powoda mogła być obniżona umiarkowanie przez okres do jednego miesiąca.

Zgodnie z opinią biegłego sądowego z zakresu ortopedii-traumatologii J. B. nie ma podstaw do orzeczenia uszczerbku na zdrowiu u powoda. W badaniach dodatkowych (RTG) nie stwierdzono u powoda zmian pourazowych poza infrakcją kości ogonowej. I. kości ogonowej to nie rozwałkowanie kości, lecz złamanie bez przemieszczenia (w ocenie biegłego taka ocena złamania odnośnie kości ogonowej wątpliwa). Powstania złamania nie potwierdza również mechanizm urazu. Zgłaszane obecnie dolegliwości bólowe L-S i kości ogonowej są subiektywne, bez potwierdzenia w RM i badaniu klinicznym. U powoda wystąpiły ograniczenia ruchowe związane z bólami o znacznym nasileniu do dwóch tygodni, przy chodzeniu i siedzeniu do czterech tygodni. U powoda nie wystąpiły ograniczenia w wykonywaniu podstawowych czynności życiowych (kąpiel, ubieranie się, spożywanie i przygotowywanie posiłków, porządki domowe czy zakupy) wymagające pomocy osób trzecich. Koszty poniesione przez powoda to zakup leków (np. K.) przyjmowane stale przez trzy miesiące – około 50,00 zł, zakup kołnierza ortopedycznego (około 20,00 zł) i kółka do siedzenia (47,00 zł). Rachunki za prowadzoną rehabilitację zasadne w przypadku zgodności umiejscowienia ze skutkami wypadku.

Zgodnie z opiniami biegłego sądowego z zakresu neurologii M. K. u powoda rozpoznano przebyty w dniu 26 lutego 2015 r. uraz klatki piersiowej, lewego łokcia, lewego kolana i miednicy, uraz kręgosłupa szyjnego bez trwałych następstw neurologicznych. Nie stwierdzono podstaw do orzeczenia u powoda uszczerbku na zdrowiu w związku z uczestnictwem w zdarzeniu z dnia 26 lutego 2015 r. W wyniku przedmiotowego zdarzenia nie doszło u powoda do uszkodzenia struktur układu nerwowego warunkujących pojawienie się deficytu funkcjonalnego narządu bądź układu warunkujących orzeczenie uszczerbku na zdrowiu o charakterze trwałym lub długotrwałym. Z przyczyn neurologicznych nie występowały u powoda utrudnienia i ograniczenia w życiu codziennym, w tym również co do jazdy autem, poza okresem orzeczonej niezdolności do pracy. Powód nie wymaga leczenia neurologicznego związanych ze zdarzeniem schorzeń. Kosztów z przyczyn nieurologicznych powód nie ponosił i nie będzie ponosić. Powód nie wymagał, nie wymaga i nie będzie wymagał opieki osób trzecich i ich pomocy w związku z przebytym zdarzeniem. Proces diagnostyki i leczenia neurologicznego powoda w ocenie biegłego przebiegał poprawnie.

Zgodnie z opinią biegłej sądowej z zakresu neurologii B. B. w wyniku zdarzenia z dnia 26 lutego 2015 r. powód doznał urazu odcinka szyjnego kręgosłupa, łokcia lewego, lewego kolana i miednicy, a także infrakcji kości ogonowej z urazem okolicy lędźwiowej kręgosłupa. Doznane urazy nie spowodowały powstania u P. W. (1) trwałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Powód nie wymagał i nie wymaga opieki osób trzecich, nie miał też ograniczeń w życiu codziennym poza niezdolnością do pracy orzeczoną przez lekarza neurologa w dniach 13 kwietnia 2015 r. – 29 maja 2015 r. Dolegliwości neurologiczne nie stanowiły bezwzględnego przeciwskazania do kierowania samochodem przez powoda, a jedynie ograniczały jego czas. Przebieg leczenia skutków neurologicznych przebytego urazu był w pełni prawidłowy.

W dacie zdarzenia z dnia 26 lutego 2015 r. sprawca kolizji drogowej miał zawartą z pozwanym (...) z siedzibą w W. umowę obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych.

Pismem nadanym w dniu 11 maja 2015 r. powód zgłosił pozwanemu szkodę i wezwał go do zapłaty kwoty 20.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę i kwoty 2.000,00 zł tytułem odszkodowania – zwrotu kosztów leczenia (leków, dojazdów do placówek medycznych, kołnierza ortopedycznego, pomocy osoby trzeciej).

Decyzją z dnia 28 lipca 2015 r. pozwany przyznał powodowi zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę w łącznej kwocie 2.500,00 zł. Decyzją z dnia 16 lutego 2016 r. pozwany przyznał powodowi kwotę 74,77 zł tytułem odszkodowania – zwrotu kosztów leczenia oraz kwotę 2.338,32 zł tytułem odszkodowania – zwrotu utraconego dochodu.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów załączonych do akt sprawy, a także na podstawie zeznań świadków I. W., P. W. (2) i powoda przesłuchanego w charakterze strony. Dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy istotne znaczenie miały opinie biegłych sądowych z zakresu ortopedii-traumatologii i neurologii. Sąd dopuścił dowód z opinii po dwóch różnych ortopedów i neurologów. Opinie te (sporządzone niezależnie od siebie) nie pozostawały ze sobą w sprzeczności. Żaden z biegłych nie orzekł u powoda uszczerbku na zdrowiu w związku ze zdarzeniem z dnia 26 lutego 2015 r. W ocenie Sądu przedmiotowe opinie były rzetelne, spójne, merytorycznie uzasadnione i nie wymagały dalszego uzupełnienia ani wyjaśnienia.

W ocenie Sądu Rejonowego powództwo zasługiwało na częściowe uwzględnienie jedynie w zakresie odszkodowania.

W przedmiotowej sprawie bezsporne było, że na skutek zdarzenia drogowego z dnia 26 lutego 2015 r., którego sprawca miał zawartą z pozwanym umowę obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, obrażeń ciała doznał powód P. W. (1).

Powód zgłosił szkodę pozwanemu, który w wyniku przeprowadzonego postępowania likwidacyjnego przyznał na jego rzecz kwotę 2.500,00 zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, kwotę 74,77 zł tytułem odszkodowania – zwrotu kosztów leczenia oraz kwotę 2.338,32 zł tytułem odszkodowania – zwrotu utraconego dochodu.

W niniejszym postępowaniu powód domagał się zasądzenia na swoją rzecz od pozwanego kwoty 5.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, kwoty 677,00 zł tytułem odszkodowania za koszty leczenia (leki, zabiegi fizjoterapii, dojazdy do placówek medycznych), kwoty 300,00 zł skapitalizowanej renty z tytułu zwiększonych po wypadku potrzeb – opieki osób trzecich.

Podstawą odpowiedzialności pozwanego jest umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zawarta z posiadaczem samochodu (kierowanego przez sprawcę kolizji drogowej) oraz art. 822 § 1 k.c., zgodnie z którym przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (OC) zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na której rzecz umowa została zawarta (ubezpieczony).

Podstawą prawną żądania zadośćuczynienia przez powoda jest art. 445 § 1 k.c., stosownie do treści którego sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę w wypadku uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia.

W orzecznictwie przyjmuje się, że „Celem zadośćuczynienia pieniężnego jest zrekompensowanie i złagodzenie doznanej krzywdy moralnej. Funkcja kompensacyjna nie wyczerpuje jednak celu, jaki łączy się z zasądzeniem zadośćuczynienia. Celem tym, obok funkcji kompensacyjnej, jest także udzielenie pokrzywdzonemu satysfakcji, gdy inne środki nie są wystarczające do usunięcia skutków naruszenia dobra osobistego” (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 07 listopada 2014 r., sygn. akt I ACa 416/14). Z kolei w wyroku z 06 sierpnia 2014 r. (sygn. akt I ACa 184/14) Sąd Apelacyjny w Warszawie podniósł, że „Poziom stopy życiowej społeczeństwa może rzutować na wysokość zadośćuczynienia jedynie uzupełniająco, w aspekcie urzeczywistnienia zasady sprawiedliwości społecznej. Prezentowany we wcześniejszym orzecznictwie pogląd o utrzymywaniu zadośćuczynienia w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa stracił znaczenie, z uwagi na znaczne rozwarstwienie społeczeństwa pod względem poziomu życia i zasobności majątkowej. Decydującym kryterium jest rozmiar krzywdy i ekonomicznie odczuwalna wartość, adekwatna do warunków gospodarki rynkowej”. Dla właściwego spełnienia swej funkcji kompensacyjnej zadośćuczynienie nie może być symboliczne i przedstawiać musi ekonomicznie odczuwalną wartość (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 17 kwietnia 2014 r., sygn. akt I ACa 85/14).

Ustalenie, jaka kwota zadośćuczynienia w konkretnych okolicznościach jest „odpowiednia”, należy do sfery swobodnego uznania sędziowskiego (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 14 sierpnia 2014 r., sygn. akt I ACa 261/14). Swoboda ta nie oznacza jednak dowolności, przyznanie odpowiedniej sumy tytułem kompensacji krzywdy, jak i jej odmowa, muszą być osadzone w stanie faktycznym sprawy. Pojęcie „sumy odpowiedniej” użyte w art. 445 § 1 k.c. w istocie ma charakter niedookreślony, niemniej jednak w judykaturze wskazany przez kryteria, którymi należy się kierować przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia. Zadośćuczynienie winno być stosowne do doznanej krzywdy oraz uwzględniać wszystkie zachodzące okoliczności, w szczególności winne być wzięte pod uwagę takie okoliczności jak nasilenie cierpień, długotrwałość choroby, rozmiar kalectwa, trwałe następstwa zdarzenia (wyrok Sądu Najwyższego z 15 lipca 1977 r., IV CR 266/77). Nie tylko trwałe, lecz także przemijające zaburzenia w funkcjonowaniu organizmu polegające na znoszeniu cierpień psychicznych mogą usprawiedliwiać przyznanie zadośćuczynienia pieniężnego na podstawie art. 445 § 1 k.c. (por. wyrok SN z dnia 20 marca 2002 r. V CKN 909/00). Sąd, oceniając krzywdę, bierze pod uwagę wszelkie ujemne następstwa uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia w sferze cierpień fizycznych jak i psychicznych. Sąd obowiązany jest wziąć pod uwagę nasilenie cierpień, długotrwałość choroby, rozmiar kalectwa, trwałość następstw zdarzenia, wiek poszkodowanego oraz konsekwencje uszczerbku na zdrowiu w życiu osobistym i społecznym (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1999 r., II UKN 681/98, OSNAP 2000/16/626).

Sąd w niniejszej sprawie podziela wnioski płynące z opinii biegłych z zakresu ortopedii-traumatologii oraz neurologii. Biegli nie stwierdzili u powoda jakiegokolwiek uszczerbku na zdrowiu w związku ze zdarzeniem z dnia 26 lutego 2015 r. W ocenie biegłych powód nie wymagał pomocy osób trzecich. Cierpienia fizyczne powoda trwały wyłącznie przez okres miesiąca. Rokowania powoda na przyszłość są pomyślne. Poza orzeczoną niezdolnością do pracy w okresie od dnia 13 kwietnia 2015 r. do dnia 29 maja 2015 r. u powoda nie występowały utrudnienia i ograniczenia w życiu codziennym.

Z tych też względów Sąd stanął na stanowisku, że wypłacona przez pozwanego kwota 2.500,00 zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego w pełni kompensuje krzywdę doznaną przez powoda w zdarzeniu z dnia 26 lutego 2015 r.

Zgodnie z treścią art. 444 § 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.

Obowiązek kompensaty kosztów obejmuje wszelkie koszty wywołane uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia, a więc wszystkie niezbędne i celowe wydatki. Naprawienie szkody obejmuje w szczególności zwrot wszelkich wydatków poniesionych przez poszkodowanego zarówno w związku z samym leczeniem rehabilitacją (lekarstwa, konsultacje medyczne, protezy, kule, wózek inwalidzki itp.), jak i koszty opieki niezbędnej w czasie procesu leczenia oraz inne dodatkowe koszty związane z doznanym uszczerbkiem (np. przejazdów, wyżywienia).

Zdaniem Sądu wskutek doznanych urazów powód musiał ponieść koszty leczenia w łącznej kwocie 474,77 zł. Powód poniósł koszt zakupu kręgu przeciwodleżynowego S. – dużego (47,00 zł), usług terapeutycznych (laseroterapii – 50,00 zł i magnezoterapii- 40,00 zł) i masażu (140,00 zł) w łącznej kwocie 277,00 zł. Zasadność tych wydatków nie została zakwestionowana przez biegłych. P. W. (1) zażywał także leki przeciwbólowe (koszt około 50 zł). W przekonaniu Sądu powodowi należy się również zwrot kosztu dojazdów do placówek medycznych (powód był do nich zawożony pojazdem mechanicznym przez swoją córkę).

Mając powyższe na uwadze oraz uwzględniając kwotę 74,77 zł przyznaną powodowi w toku postępowania likwidacyjnego z tego tytułu, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 400,00 zł tytułem odszkodowania (zwrotu kosztów leczenia) z odsetkami ustawowymi od dnia 16 czerwca 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. i z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty. Uwzględniony został 30-dniowy okres od zgłoszenia szkody ubezpieczycielowi.

Zgodnie z treścią art. 442 § 2 k.c. jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.

Strona powodowa nie wykazała ażeby po zdarzeniu z dnia 26 lutego 2015 r. zwiększyły się jej potrzeby. Biegli ocenili, iż powód nie wymagał opieki osób trzecich. Brak jest więc podstaw do zasądzenia kwoty 300,00 zł tytułem skapitalizowanej renty.

Reasumując Sąd zasądził jedynie na rzecz powoda kwotę 400,00 zł tytułem odszkodowania. W pozostałej części powództwo zostało oddalone jako nieudowodnione i nadmiernie wygórowane.

Na podstawie art. 102 k.p.c. Sąd nie obciążył powoda kosztami procesu. W ocenie Sądu zaistniał wypadek szczególnie uzasadniony. Sąd miał na względzie przede wszystkim charakter roszczeń powoda. Należy podkreślić, że roszczenie o zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę jest w istocie niezwykle trudne do arytmetycznego ustalenia, sprecyzowania, o czym świadczy rozbieżność w orzecznictwie polskich sądów w tym zakresie. Ujemnych skutków takiego stanu rzeczy nie może – w ocenie Sądu – ponosić powód, do którego to należało oznaczenie wartości przedmiotu sporu. Rozstrzygnięcie sprawy o zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę w wyniku zdarzenia drogowego, o roszczenia odszkodowawcze z takim zdarzeniem związane, jest w dużej mierze uzależnione od treści opinii biegłych mających w danej dziedzinie wiadomości specjalne. Takimi wiadomościami specjalnymi nie dysponuje powód.

Na podstawie art. 113 ust. 4 w zw. z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd nie obciążył stron kosztami poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa wydatków na opinie biegłych.

Od powyższego wyroku powód złożył apelację, zaskarżył wyrok w części oddalającej powództwo co do kwoty 1.000 złotych zadośćuczynienia oraz co do kwoty 300 złotych skapitalizowanej renty z tytułu zwiększonych potrzeb – opieki osób trzecich. Wyrokowi zarzucił naruszenie:

1.  przepisów prawa procesowego tj. art. 233 § 1 k.p.c. przez sprzeczną z zasadami logiki i doświadczenia życiowego ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i błędne przyjęcie, że powód nie wymagał opieki osób trzecich, podczas gdy zeznający w sprawie świadkowie I. W. i P. W. (2) potwierdzili, konieczność opieki w czynnościach dnia codziennego i dowożeniu do placówek medyczny, co miało istotny wpływ na wynik sprawy, ponieważ doprowadziło do oddalenia powództwa o skapitalizowaną rentę,

2. prawa materialnego, tj.

a) art. 445 k.c. w zw. art. 444 k.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, że wypłacona w toku postępowania kwota 2.500 zł jest kwotą odpowiednią w przedmiotowej sprawie,

b) art. 444 § 2 k.c. poprzez jego niezastosowanie polegające na przyjęciu, że po wypadku nie zwiększyły się potrzeby powoda i nie wymagał on opieki osób trzecich, co w odniesieniu do całokształtu zebranego materiału dowodowego, nie było uzasadnione i doprowadziło do oddalenia powództwa w tym zakresie.

Wskazując na powyższe apelujący wnosił o zmianę wyroku w zaskarżonej części poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda następujących kwoty 1.000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz kwoty 300,00 zł skapitalizowanej renty z tytułu zwiększonych po wypadku potrzeb - opieki osób trzecich wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 16.06.2015 r. a także zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego,

Z kolei pozwany złożył zażalenie na postanowienie zawarte w punkcie 3 wyroku o nieobciążaniu powoda kosztami procesu, zarzucając naruszenie przepisów art. 102 k.p.c. przez błędne przyjęcie, iż w sprawie zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek pozwalający na nieobciążanie powoda kosztami procesu.

Wnosił o zmianę zaskarżonego postanowienia o kosztach procesu i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kwoty 3.043,88 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, a także o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania zażaleniowego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda nie jest uzasadniona, a podniesione w niej zarzuty naruszenia przepisów prawa procesowego i materialnego są chybione.

Stosownie do przepisu art. 233 § 1 k.p.c. Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Jak wskazuje się w doktrynie i orzecznictwie granice swobodnej oceny dowodów wyznaczają trzy czynniki: logiczny, ustawowy oraz ideologiczny. Czynnik logiczny oznacza, że sąd ma obowiązek wyprowadzenia z zebranego w sprawie materiału dowodowego wniosków logicznie prawidłowych. W konsekwencji między wnioskami sądu, które wyprowadza on przy ocenie poszczególnych dowodów, nie mogą istnieć sprzeczności. Wszystkie wnioski muszą stanowić logiczną całość. Strona, która chce podważyć sędziowską ocenę dowodów, nie może tylko ograniczyć się do przedstawienia własnej oceny, nawet jeśli ta ocena jest przekonująca. Nie wystarczy samo wskazanie przez stronę apelującą, że mogła zajść sprzeczność ustaleń sądu z zebranym materiałem dowodowym. Jest to bowiem zwykła polemika, która nie może odnieść skutku. Sędziowskiej ocenie dowodów nie można bowiem przeciwstawiać własnej oceny. Przeciwnie, jak wskazuje się w orzecznictwie, konieczne jest wskazanie umiejscowionych w realiach danej sprawy przyczyn, dla których ocena dowodów nie spełnia kryteriów określonych w art. 233 § 1 k.p.c.

Jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami, lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona .

Strona apelująca nie wykazała żadnych istotnych błędów logicznego rozumowania, sprzeczności z doświadczeniem życiowym, braku wszechstronności, czy też bezzasadnego pominięcia dowodów. Należy podkreślić, iż sąd w uzasadnieniu przedmiotowego wyroku dokładnie argumentował swoje rozstrzygnięcie, wskazując w uzasadnieniu, iż kierował się wytycznymi wskazanymi w art. 233 § 1 k.p.c., biorąc równocześnie pod uwagę opinie biegłych wydawane w sprawie - a także pozostały materiał dowodowy, a więc i wszelkie dokumenty przedłożone zarówno przez powoda jak i pozwanego.

Biegli sądowi w swych opiniach, które zostały przyjęte za podstawę rozstrzygnięcia niniejszej sprawy nie stwierdzili, aby u powoda wystąpił jakikolwiek uszczerbek na zdrowiu, ani by powód wymagał pomocy osób trzecich, zaś cierpienia fizyczne powoda trwały wyłącznie przez okres miesiąca, zaś rokowania na przyszłość są pomyślne. Brak stwierdzenia przez biegłych lekarzy, że stan zdrowia powoda po wypadku wymagał konieczności pomocy osób trzecich, uniemożliwia przyjęcie, by po stronie powstały zwiększone potrzeby uzasadniające żądanie renty. Jeżeli nawet powód w okresie niezdolności do pracy był zawożony do placówek medycznych samochodem przez osoby trzecie, na co powołuje się apelacja , to powinno być to ujmowane w ramach roszczenia z art. 444 §1, a nie roszczenia o rentę z tytułu zwiększonych potrzeb ( art. 444§ 2 kc) .

Natomiast co do wysokości zadośćuczynienia, które sad pierwszej instancji uznał za wystarczające w wypłaconej powodowi kwocie 2500zł, to o wysokości należnego zadośćuczynienia pieniężnego decyduje w zasadzie rozmiar doznanej krzywdy. Jednakże niewymierny w pełni charakter krzywdy sprawia, że ustalenie jej rozmiaru, a tym samym i wysokość zadośćuczynienia, zależy o oceny sądu. Sąd przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia dysponuje pewnym luzem decyzyjnym. Oznacza to względną swobodę przy ustalaniu kwoty zadośćuczynienia. Ocena sądu nie może jednak nosić cech dowolności. W razie wyraźnych dysproporcji pomiędzy rozmiarem krzywdy a wielkością rekompensaty majątkowej, występuje możliwość kwestionowania uznania sądowego w postępowaniu odwoławczy (por. orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 9 lipca 1970 r., III PRN 39/70, OSNCP 191, nr 3, poz. 53, z dnia 19 maja 1998 r., II CKN 756/97, z dnia 7 listopada 2003 r., IV CK 151/02 oraz z dnia 7 listopada 2003 r., V CK 110/03). W przedmiotowej sprawie taka dysproporcja jednak nie występuje.

Reasumując, w ocenie Sądu Okręgowego, rozstrzygnięcie Sądu I instancji jest prawidłowe; zarzuty strony powodowej pozostają bezzasadne, a apelacja powoda winna zostać oddalona w całości( art. 385kpc).

Nie jest również zasadne zażalenie pozwanego kwestionujące nieobciążenie powoda kosztami procesu na rzecz pozwanego. Zgodnie z treścią art. 102 kpc w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Ustawodawca w treści art. 102 kpc nie określił kryteriów, którymi sąd winien się kierować dokonując oceny czy zachodzi "wypadek szczególnie uzasadniony". W orzecznictwie sądowym i doktrynie ugruntowane jest jednak stanowisko, że do kręgu "wypadków szczególnie uzasadnionych" należą zarówno okoliczności związane z samym przebiegiem procesu, jak i leżące na zewnątrz. Jako przykłady okoliczności związanych z samym przebiegiem procesu wskazuje się sytuacje wynikające z charakteru żądania poddanego rozstrzygnięciu, jego znaczenia dla strony, subiektywne przekonanie strony o zasadności roszczeń,. Natomiast przyczyny leżące na zewnątrz są determinowane przez sytuację majątkową i życiową strony, z tym zastrzeżeniem, że niewystarczające jest powoływanie się jedynie na trudną sytuację finansową, nawet jeśli była podstawą zwolnienia od kosztów sądowych. Podkreśla się przy tym, że zastosowanie art. 102 kpc powinno być oceniane przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności danej sprawy. Ocena stanów faktycznych pod kątem dopuszczalności zastosowania zasady słuszności odnośnie do obowiązku zwrotu kosztów procesu pozostawiona została sądowi, który powinien kierować się w tym zakresie własnym poczuciem sprawiedliwości z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego (postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 27 kwietnia 2012 r., sygn. akt V CZ 2/12, z dnia 1 grudnia 2011 r., sygn. akt I CZ 26/11). Trzeba zaznaczyć, że ocena sądu, czy zachodzi wypadek szczególnie uzasadniony, o którym mowa w art. 102 kpc, ma charakter dyskrecjonalny, oparty na swobodnym uznaniu, kształtowanym własnym przekonaniem sądu oraz oceną okoliczności rozpoznawanej sprawy. Zdaniem Sądu Okręgowego powołanie się przez Sąd Rejonowy na okoliczności związane z przebiegiem procesu było uzasadnione i upoważniało do zastosowania przepisu art. 102 kpc.

Dlatego też zażalenie podlega oddaleniu na podstawie art. 385 w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.

Ponieważ w zakresie postępowania apelacyjnego pozwany jest stroną wygrywającą, zaś w postępowaniu zażaleniowym jest stroną przegrywającą, a obie strony poniosły koszty postępowania na podobnym poziomie , zatem Sąd Okręgowy koszty postępowania odwoławczego miedzy stronami wzajemnie zniósł (art. 100 k.p.c.).

SSA w SO Grzegorz Ślęzak

SSA w SO Stanisław Łęgosz SSR Wioletta Krawczyk