Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 marca 2016 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący	SSA w SO Stanisław Łęgosz
Protokolant	st. sekr. sąd. Beata Gosławska

po rozpoznaniu w dniu 10 marca 2016 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie w postępowaniu uproszczonym

sprawy z powództwa M. P. (1)

przeciwko A. P.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego w Bełchatowie

z dnia 28 października 2015 roku, sygn. akt I Cupr 303/15

1. zmienia zaskarżony wyrok w punkcie pierwszym sentencji w ten sposób, że zasądzoną od pozwanej A. P. na rzecz powoda M. P. (1) kwotę 5.763,62 zł obniża do kwoty 1.601,53 (jeden tysiąc sześćset jeden złotych 53/100) złotych oraz w punkcie drugim w ten sposób, że zasądza od powoda M. P. (1) na rzecz pozwanej A. P. kwotę 465 (czterysta sześćdziesiąt pięć) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu a w pozostałym zakresie powództwo i apelację oddala,

2.zasądza od powoda M. P. (1) na rzecz pozwanej A. P. kwotę 444 (czterysta czterdzieści cztery) zł tytułem zwrotu kosztów procesu za instancje odwoławczą.

SSA w SO Stanisław Łęgosz

Na oryginale właściwy podpis

Sygn. akt II Ca 140/16

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 28 października 2015 roku w sprawie I Cupr 303/15 Sąd Rejonowy w Bełchatowie zasadził od pozwanej A. P. rzecz powoda M. P. (1) kwotę 5.763,62 z ustawowymi odsetkami od dnia 11 lutego 2015 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 1.467 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Zasądzona należność to zapłacona przez powoda kwota określona w wyroku wydanym przeciwko powodowi w sprawie ICupr 219/12 z powództwa wytoczonego przez Zakład (...) spółka z o.o. (4648,37zł), poniesione koszty postępowania egzekucyjnego (326,22zł), skapitalizowane odsetki ustawowe od powyższych kwot za okres od ich zapały przez powoda do dnia 11 lutego 2015 roku (789,03zł). W sprawie ICup219/12 Zakład (...) domagał się należności za odbiór nieczystości stałych i ciekłych i oraz dostawę energii cieplnej do mieszkania będącego przedmiotem umowy najmu zawartej 23 lipca 2002 r. Należność zasądzona wyrokiem w sprawie ICupr 219/12 obejmowała opłaty za okres od 2009r.

Powód M. P. (2) i pozwana A. P. pozostawali w związku małżeńskim od 16 stycznia 2002r. Wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 15 stycznia 2010r. związek ten został rozwiązany przez rozwód. Poczynając do dnia 20 października 2008 roku powód M. P. (1) był najemcą lokalu mieszkalnego położonego w K. przy ul (...). W myśl § 5 umowy najmu obciążał go obowiązek uiszczania czynszu oraz opłat za media.

W październiku 2008 r. powód wyprowadził się z lokalu mieszkalnego. W lokalu pozostała pozwana z dziećmi W ocenie sądu wówczas strony zawarły ustną umowę, w której pozwana przejęła na siebie obowiązek regulowania wszelkich należności związanych z najmem lokalu. O zawarciu tej umowy świadczy jej stanowisko, jakie wyraziła w piśmie 16 grudnia 2009r kierowanym do Zakładu (...) w K., w którym wystąpiła o rozłożenie zaległej należności za energię cieplną tłumacząc się trudną sytuacją rodzinną, w tym utrzymaniem domu i samotnym wychowywaniem 2 dzieci. Na podstawie tej ustnej umowy zawartej z powodem wszelkie obowiązki wynikające z najmu przejęła pozwana. Powód oddał przedmiotowy lokal swoje żonie, którą w warunkach przedmiotowej sprawy należy traktować w kategorii wyłącznego najemy, na którego barkach spoczywała odpowiedzialność za czynsz i media, mimo iż de facto strony nie uregulowały swojej sytuacji prawnej. Takie faktyczne przekazanie przedmiotowego lokalu pozwanej nie wymagało zgody gminy, jako wynajmującego. Do podnajmu stosuje się przepisu art. 680 kc. z modyfikacjami z wynikającym z art. 688 ² k.c, który w zdaniu 2 wymaga zgody wynajmującego . Podnajem lub bezpłatne używanie stanowiącego przedmiot najmu lokalu są poddane stosowanej odpowiednio na mocy art. 680 k.c. regulacji art. 668 § 1-2 k.c, z modyfikacjami wskazanymi w art. 688 ² k.c. Przepis art. 668 k.c. przewiduje możliwość oddania przez najemcę rzeczy najętej w całości lub w części osobie trzeciej do bezpłatnego używania lub w podnajem, jeżeli umowa mu tego nie zabrania, o tyle przepis art. 688 ² k.c. generalnie uzależnia dopuszczalność wskazanego podnajmu (albo oddania do bezpłatnego używania) najętego lokalu od zgody wynajmującego. Jednakże zgodna wynajmującego nie jest wymagana o ile dotyczy osoby wobec której ciąży obowiązek alimentacyjny. W związku z tym, że jednym ze sposobów wykonania obowiązków alimentacyjnych ciążących na najemcy może być dostarczenie mieszkania uprawnionemu, jako realizacja utrzymania „w naturze", ustawodawca przyjmuje, że podnajęcie lub oddanie w bezpłatne używanie lokalu osobie, względem której najemca jest obciążony obowiązkiem alimentacyjnym, nie wymaga zgody wynajmującego (art. 688 ² k.c).

Obowiązek alimentacyjny obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo (art. 128 k.r.o.). Poza tym może on dotyczyć małżonków, co ma szczególne znaczenie zwłaszcza po rozwiązaniu małżeństwa, jeżeli nie zaistnieje sytuacja wskazana w art. 680 ¹ k.c..

Pozwana nie wykazała żadnych okoliczności, które wskazywałyby na to, iż w spornym okresie czasu uiszczała na rzecz Zakładu (...) w B. kwoty na poczet mediów, dlatego też kwota dochodzona pozwem ,którą stanowi należność objętą wyrokiem wydanym w sprawie I C upr 219/12 wraz z odsetkami, kosztami i kosztami egzekucyjnym prowadzonej w sprawie AKm 120/12, jest uzasadniona.

Od powyższego wyroku apelację złożyła pozwana. Zaskarżyła go w całości zarzucając :

1.sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału

dowodowego, w zakresie ustaleń dotyczących oddania przez powodu przedmiotowego lokalu, który to błąd miał istotny wpływ na treść zapadłego orzeczenia, a to poprzez uznanie pozwanej za zobowiązaną do zapłaty czynszu za lokal;

2.naruszenie przepisów postępowania, tj.:

- art. 328 § 2 k.p.c. poprzez brak wskazania, w jakim zakresie dowód z przesłuchania stron - powoda i pozwanej - Sąd uznał za wiarygodny, a w jakim nie;

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów, polegającej na jednostronnym daniu wiary wyłącznie twierdzeniom powoda w zakresie istnienia roszczenia wobec pozwanej i istnienia umowy ustnej, z której miałoby wynikać, iż to pozwana zobowiązała się do opłacania rachunków za przedmiotowy lokal.

Występując z tymi zarzutami wnosiła o zmianę wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości, względnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Bełchatowie I Wydział Cywilny oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja jest częściowo uzasadniona. Podstawą zasądzenia na rzecz powoda całej dochodzonej przez niego należności było ustalenie sadu pierwszej instancji, że w 2008 roku między stronami doszło do zawarcia ustnej umowy, w której w zamian za umożliwienie przez powoda pozostania w mieszkaniu, pozwana przejęła na siebie wszystkie finansowe zobowiązania wynikające z umowy najmu, tym samym zwalniając powoda od obowiązku ich uiszczania. W toku procesu pozwana zaprzeczyła zawarcia takiej umowy.

Sąd Okręgowy nie podziela stanowiska sądu pierwszej instancji, że w sprawie zostało wykazane zawarcie powyższej ustnej umowy. Takiego ustalenia, jak trafnie zauważa apelacja, nie do się wyprowadzić z treści powołanego przez sąd pierwszej instancji pisma pozwanej do Zakładu (...) z dnia 16 grudnia 2009 roku o rozłożenie na raty należności za energię cieplną .

W sprawie bezspornym jest, że umowa najmu z dnia 23 lipca 2002 roku pomiędzy Gminą K. a powodem M. P. (1) została w czasie trwania związku małżeńskiego stron. Stosownie do treści art. 680 ¹ § 1 k.c., małżonkowie są najemcami lokalu bez względu na istniejące między nimi stosunki majątkowe, jeżeli nawiązanie stosunku najmu lokalu mającego służyć zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych założonej przez nich rodziny nastąpiło w czasie trwania małżeństwa. Jeżeli między małżonkami istnieje rozdzielność majątkowa albo rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków do wspólności najmu stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności ustawowej.

Oboje małżonkowie są współnajemcami lokalu mieszkalnego, jeżeli nawiązanie najmu nastąpiło w trakcie trwania małżeństwa, a lokal ten służyć ma zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych założonej rodziny. Zatem art. 680 ¹ kc powoduje nawiązanie ex lege stosunku najmu z udziałem małżonka, który nie uczestniczył w zawieraniu umowy najmu lokalu mieszkalnego przeznaczonego na zaspokajanie potrzeb rodziny. Prawo najmu wchodzi do majątku wspólnego a wspólność tego prawa ma charakter przymusowy i łączny. Powyższe oznacza także, że małżonkowie są dłużnikami z tytułu zapłaty czynszu i to nawet jeśli wspólnie nie zamieszkują w lokalu.

Te okoliczność uszły uwadze sądu pierwszej instancji, a mają one podstawowe znaczenie dla oceny prawidłowości kwestionowanego w apelacji ustalenia sadu pierwszej instancji. Pozwana w momencie wyprowadzenia się męża z lokalu dysponowała wystarczającym tytułem prawnym do dalszego jego zajmowania. Stąd też nie zachodziła po jej stronie konieczność uzyskania od męża zgody na pozostanie w mieszkaniu, czy też zawierania z nim odrębnych umów. Skoro na pozwanej, jak wspomniano wyżej, również ciążył obowiązek ponoszenia opłat związanych z najmem mieszkania, to pismo pozwanej z dnia 16 grudnia 2009 roku w sprawie rozłożenia należności za energię cieplną, nie może być wystarczającym dowodem na poparcie twierdzeń powoda o zawarciu z pozwaną ustnej umowy, której istnienie przyjął sąd pierwszej instancji.

Dlatego też nie sposób odmówić trafności zarzutom apelacji zmierzającym do zakwestionowania ustalenia sadu pierwszej instancji o zawarciu między stronami ustnej umowy.

Należności, które zostały zapłacone przez powoda na rzecz Zakładu (...) w oparciu o prawomocny wyrok sądowy wydany w sprawie I C upr 219/12 za okres do dnia uprawomocnienia się wyroku rozwodowego ( 6 lutego 2010 roku ) były niewątpliwie związane z zaspokojeniem potrze rodziny. Dlatego też powód, mając na uwadze treść przepisu art. 45 § 1 zd. 3 kro, nie może żądać ich zwrotu od pozwanej.

Inna natomiast sytuacja występuje co do zapłaconych należności za okres po dacie 6 lutego 2010r. Wspólność najmu, w formule przedstawionej powyżej, ustaje w przypadku rozwiązania małżeństwa przez rozwód. Wobec ustania wspólności (łącznej) najmu w tej sytuacji dochodzi do jej przekształcenia we wspólność, do której stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych (art. 46 kro w zw. z art. 1035 kc .

Skoro powód po tej dacie poniósł opłaty związane z mieszkaniem w kwocie 3107,04zł (wyszczególnione w rachunkach k-14,18,21,22,26,27,28 akt ICupr219/12) to z mocy art. 207 in fine kc może domagać się od pozwanej udziału w pokryciu tych kosztów w zakresie ½, to jest kwoty1553,52zł. Może także domagać się od niej skapitalizowanych odsetek od tej kwoty, ale tylko za okres od 28 października 2014 roku ( następnego dnia po doręczeniu wezwania do zapłaty 23 października 2014 roku) do 10 lutego 2015 roku(48.01zł) . Łącznie zatem może żądać od pozwanej 1601.53 zł i do takiej wysokości Sąd Okręgowy w uwzględnieniu apelacji, na podstawie art. 386§1 kpc, obniżył zasądzoną przez sąd pierwszej instancji kwotę 5763,62zł, oddalając powództwo w pozostałej części.

Na koniec należy odnieść się do kwestii podniesionej w pisemnym głosie pełnomocnika powoda do protokołu z rozprawy złożonym w dniu 23 marca 2016 roku . Należy przyznać rację, że apelacja w postępowaniu uproszczonym nie ma charakteru apelacji pełnej, lecz ograniczonej . W postępowaniu uroszczony nie jest jednak wyłączone uwzględnienie z urzędu przez sąd drugiej instancji naruszenia prawa materialnego. Zaskarżony wyrok podlega wtedy uchyleniu z przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania, ale tylko wówczas, gdy zgromadzone w sprawie dowody nie dają wystarczających podstaw do zmiany wyroku (art505§ ¹²kpc.) W przedmiotowej sprawie zebrany materiał dowodowy był wystarczający do wydania przez Sąd Okręgowy orzeczenia reformatoryjnego.

Wobec obniżenia zasądzonej należności do kwoty 1601, 63 zł pozwaną należy traktować jako wygrywającą proces w 72%, co skutkuje koniecznością zmiany również punktu 2 zaskarżonego wyroku i zasądzenia od powoda na rzecz pozwanej 465 zł kosztów procesu za pierwszą instancję, przy przyjęciu zasady stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu ( art. 100 kpc). Według tej samej zasady rozstrzygnięto również o kosztach procesu za drugą instancję.