Portal Orzeczeń

POSTANOWIENIE

Dnia 19 kwietnia 2018 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO Paweł Hochman
Sędziowie:	SSA w SO Stanisław Łęgosz (spr.) SSA w SO Grzegorz Ślęzak
Protokolant:	st. sekr. sąd. Beata Gosławska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 kwietnia 2018 roku

sprawy ze skargi M. C. i J. C.

z udziałem G. K., A. F., J. B., L. M., J. P., W. P., D. P., J. S. i J. M.

o wznowienie postępowania w sprawie INs 247/90 Sądu Rejonowego w Bełchatowie

na skutek apelacji skarżących M. C. i J. C.

od postanowienia Sądu Rejonowego w Bełchatowie

z dnia 22 czerwca 2017 roku, sygn. akt I Ns 225/16

postanawia:

1. oddalić apelację;

2. ustalić, iż każdy z uczestników ponosi koszty postępowania odwoławczego związane ze swoim udziałem w sprawie.

SSO Paweł Hochman

SSA w SO Stanisław Łęgosz SSA w SO Grzegorz Ślęzak

Sygn. akt II Ca 143/18

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 22 czerwca 2017 r. w sprawie INs 225/16 Sąd Rejonowy w Bełchatowie oddalił skargę M. C. i J. C. o wznowienie postępowania w sprawie INs 247/90 z wniosku H. P. (1) o stwierdzenie zasiedzenia zakończonej prawomocnym postanowieniem Sądu Rejonowego w Bełchatowie z dnia 27 września 1990r. Ustalił że każda ze stron ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

Podstawą tego rozstrzygnięcia były następujące ustalenia i rozważania

Postanowieniem z dnia 27 września 1990 r. w sprawie I Ns 247/90 Sąd Rejonowy w Bełchatowie w sprawie z wniosku H. P. (2) z udziałem J. S., J. B. i W. F. stwierdził, że K. B. nabyła z dniem 26 października 1987 r. przez zasiedzenie własność 1/4 części nieruchomości gruntowej zabudowanej o powierzchni (...) ha położonej w Z. oznaczonej w rejestrze gruntów i jako działka numer (...), dla której w (...) Biurze (...) w B. nie ma założonej księgi wieczystej ani zbioru dokumentów.

Postawą stwierdzenia zasiedzenia był, fakt iż od 26 października 1967 r. to jest od śmierci M. B. (1) przysługujący mu udział w wysokości 1/4 części w nieruchomości oznaczonej numerem (...) posiadała K. B.. K. B. zmarła (...) r.

Skarżący M. i J. C. na podstawie nieformalnej umowy od 1980 r. są posiadaczami, a od 13 czerwca 1990 r. właścicielami działki oznaczonej w ewidencji działek numerem (...) o powierzchni (...) ha, dla której założona jest księga wieczysta KW Nr (...). Skarżący nabyli własność nieruchomości od C. P., a wcześniej za zgodą J. S. – pełnomocnika C. P. – uzyskali prawo użytkowania tej działki i domu mieszkalnego.

Przy nabyciu własności nieruchomości skarżącym nie były okazywane znaki graniczne działki numer (...).

H. P. (2) i K. B. nie wskazywały małżonkom C., że jakich fragment gruntu od południa należy do działki numer (...).

Uczestnicy J. L. małżonkowie M. są od 20 stycznia 2009 r. właścicielami na prawach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej nieruchomości oznaczonej w ewidencji gruntów numerem działki (...) o powierzchni (...) ha, dla której urządzona jest księga wieczysta KW nr (...).

Własność nieruchomości o numerze (...) nabyli w drodze umowy darowizny od ojca uczestniczki M. I., który natomiast nabył własność nieruchomości w 1990 r. od H. P. (2) i W. F., spadkobierców K. B..

Sprzedający okazywali M. I. granice sprzedawanej nieruchomości; wskazywali, że południowa granica działki przebiega po ścianie budynku mieszkalnego małżonków C..

H. P. (2) zmarła (...) r.

Z tyłu działki numer (...) znajdował się stary sad, który ciągnął się aż do ulicy (...). Za budynkiem mieszkalnym skarżących na działce numer (...) w latach 1985-86 nie było żadnego ogródka warzywnego i ogrodzenia. Działka numer (...) od południa była jedynie odgrodzona od działki pana B. numer (...), którą nabył następnie J. P..

W latach 1985-86 J. P. hodował na działce numer (...) należącej do jego teściowej K. B. owce; obszar wypasu owiec dochodził do samych budynków.

W domu mieszkalnym na działce (...) od strony południowej nie było wyjścia.

W 1990 r. gdy M. I. kupił działkę (...) za wschodnią częścią budynku mieszkalnego stanowiącą własność małżonków C. od przybudówki do wschodniej granicy działki z nieruchomością pana B. biegł płot drewniany. Za płotem znajdował się ogródek warzywny. Sprzedający widząc to ogrodzenie wskazali, że jest to samowola i płot jest od usunięcia.

Skarżący na części działki (...) za swoim budynkiem mieszkalnym urządzili na tej części ogródek warzywny. Nadto wybudowali tam studnię, z której czerpali wodę.

Od 2004 r. skarżący dzierżawili od M. I. sporną część działki (...) za działką (...) na podstawie ustnej umowy. Czynsz dzierżawny został ustalony na kwotę 50 zł. Przez 10 lat skarżący płacili M. I. czynsz.

W 2008-2009 r. skarżący zamontowali drzwi wyjściowe wychodzące na działkę numer (...).

Do 2004 r. istniało ogrodzenie z siatki na metalowych słupkach fragmentu działki (...) za domem mieszkalnym skarżących. Siatka została zdjęcia z uwagi na remont części domu mieszkalnego należącej obecnie do uczestników M.. M. I. ustnie wypowiedział wówczas skarżącym umowę dzierżawy. Siatkę zdjął skarżący M. C..

Słupki z ogrodzenia wykopali M. I. i L. M.. Jeden słupek pozostał, gdyż został zalany betonem wraz z budową ogrodzenia działki (...) od strony wschodniej.

W 2004 r. nie było ogrodzenia z tyłu domu mieszkalnego małżonków C..

Dnia 6 grudnia 2011 r. odbyły się oględziny nieruchomości skarżących przez pracowników (...)Inspektora (...) w B. W. R. i A. M. w zakresie prawidłowości wykonania stropów betonowych. Przy elewacji południowej ni było żadnego ogrodzenia.

W 2011-2012 r. toczyło się na wniosek skarżących małżonków C. postępowanie rozgraniczeniowe. Postępowanie zakończyło się ustaleniem przez geodetę P. W. granicy między działkami (...). Zastrzeżenia co do przebiegu granicy wewnątrz budynku zgłosili małżonkowie M..

Geodeta w toku rozgraniczenia ustalił, że południowa granica działki (...) przebiega po ścianie budynku mieszkalnego. Skarżący nie zgłaszali wówczas zastrzeżeń co do takiego ustalenia. M. C. podpisał protokół rozgraniczeniowy.

W grudniu 2012 r. uczestnicy M. złożyli do Sądu Rejonowego

w B. wniosek o usunięcie studni skarżących znajdującej się na działce (...). Przekopali również wówczas sporną cześć działki (...) i wykopali dołki pod nasadzenia roślinne.

Dnia 1 grudnia 2012 r. w związku z tymi działaniami skarżący C. zgłosili sprawę na Policję. Interwencja policyjna zakończyła się pouczeniem, że spór ma charakter cywilny. Interweniujący policjanci nie mieli możliwości dostać się na działkę (...) przez drzwi balkonowe w domu mieszkalnym skarżących z uwagi na zamontowaną barierkę.

W grudniu 2012 r. w drzwiach balkonowym od strony południowej domu mieszkalnego skarżący zamontowali barierkę uniemożliwiającą wejście na działkę (...). Barierka ta została zamontowana ze względów bezpieczeństwa. Barierka ta była do kwietnia 2013 r.

Skarżący nie występowali o ochronę naruszonego posiadania.

W dniach 22-23 kwietnia 2013 r. skarżący postawili płot z drewnianych paneli.

W związku z powstaniem tego ogrodzenia uczestnicy M. następnego dnia zgłosili sprawę na Policję. Interwencja policyjna zakończyła się pouczeniem, że spór ma charakter cywilny.

W okresie od 2004 r. do 22 kwietnia 2013 r. sporna część działki (...) nie była ogrodzona.

Skarżący M. i J. C. są wnioskodawcami w sprawie I Ns 305/13 o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie. . Uczestnikami postępowania są J. L. małżonkowie M.. Przedmiotem wniosku jest zasiedzenie części działki o numerze ewidencyjnym (...) o wymiarach 5,3 m x 9,6 m z dniem 3 lipca 2011 r.

Podstawę ustaleń faktycznych w rozpoznawanej sprawie stanowiły dokumenty zgromadzone w aktach sprawy, jak również dokumenty dołączone do spraw o sygnaturze I Ns 305/13, I Ns 742/13, I C 67/10.

W stosunku do dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, w ocenie Sądu brak jest podstaw do podważania ich zawartości lub autentyczności, wobec czego zostały uznane przez Sąd za wiarygodny materiał dowodowy. Nie były one także kwestionowane przez żadną ze stron procesu.

Odnosząc się natomiast do zeznań stron Sąd nie dał wiary zeznaniom skarżący małżonków C. w zakresie nabycia przez nich własności gruntu za południową ścianą ich budynku mieszkalnego. Zgromadzony materiał dowodowy w sprawie temu zaprzecza, jak również czynności dokonywane przez skarżących w postępowaniu rozgraniczeniowym prowadzonym na ich wniosek i zaakceptowaniu przez nich granicy południowej działki po ścianie budynku również wskazuje, że nie mógł mieć taki fakt miejsca. Nadto należy wskazać, że w budynku mieszkalnym, który nabyli a będącym budyniem pofabrycznym nie było w części wschodniej wyjścia na stronę południową, o czym świadczy archiwalne zdjęcie k. 143. Na zdjęciu tym znajduje się K. B., która zmarła (...) r., zatem zdjęcie musiało być wykonane przed tą datą, a jak wskazał J. P. w 1980 r. Wyjście na południe skarżący wybudowali w późniejszym okresie, kiedy to zaczęli wykorzystywać część działki numer (...) znajdującą się bezpośrednio za ich domem mieszkalnym i nie mogło istnieć od początku zamieszkiwania małżonków C. w budynku mieszkalnym na działce (...).

Z tych samych względów w zakresie okresu wejścia w posiadanie tej części działki numer (...) Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka B. K., która wskazała, że od początku istniały drzwi wyjściowe w południowej ścianie budynku mieszkalnego skarżących, a także świadka M. T., U. D. i T. K. w zakresie kupna ogródka za domem mieszkalnym.

Świadkowie M. B. (2), R. J., J. Z. nie byli w stanie wskazać w preryjny sposób, kiedy i na jakiej podstawie skarżący małżonkowie C. weszli w posiadanie części działki numer (...) wykorzystywanej przez skarżących jako ogródek.

Sąd Rejonowy zważył, iż wznowienie postępowania w sprawach rozpoznawanych w postępowaniu nieprocesowym reguluje art. 524 Kodeksu postępowania cywilnego. Przepis ten nie reguluje kompleksowo tego zagadnienia, wobec czego stosownie do art. 13 §2 k.p.c. odpowiednie zastosowanie mają także przepisy art. 399-416 k.p.c.

Wznowienie postępowania jest trybem nadzwyczajnym służącym zmianie prawomocnego orzeczenia, gdy istnieją szczególne, prawem przewidziane okoliczności. Koniecznymi przesłankami skuteczności skargi o wznowienie postępowania jest złożenie skargi w określonym prawem terminie oraz oparcie jej na jednej z ustawowych podstaw wznowienia wskazanych w art. 401, 4011 i 403 k.p.c.

Skarżący jako ustawową podstawę wznowienia postępowania podali brak udziału w sprawie I Ns 247/90, a zatem ustawową przesłankę wznowienia określoną w art. 401 pkt 2 k.p.c.

Wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym orzeczeniem co do istoty sprawy może nastąpić tylko wówczas, gdy skarga jest dopuszczalna lub opiera się na ustawowej podstawie wznowienia i została wniesiona w odpowiednim terminie. W razie braku, jednego z tych wymagań sąd skargę odrzuca (art. 410 § 1 k.p.c.).

Dla skutecznego wznowienia postępowania konieczne jest spełnienie warunków formalnych dotyczących kwestii dopuszczalności skargi, to jest przede wszystkim: oparcia skargi na ustawowej podstawie oraz zachowania ustawowego terminu do jej wniesienia (art. 407 i 408 k.p.c.). Warunkiem możliwości rozpatrywania zasadności skargi o wznowienie jest spełnienie obu przesłanek łącznie. W sprawie zostało już prawomocnie przesądzone, że skarga została wniesiona przez skarżących w terminie co było przedmiotem osądu w zakresie odrzucenia skargi.

Stosownie do art. 412 §1 i §2 k.p.c. Sąd rozpoznaje sprawę na nowo w granicach, jakie zakreśla podstawa wznowienia, a o ponownym rozpoznaniu sprawy sąd stosownie do okoliczności bądź oddala skargę o wznowienie, bądź uwzględniając ją zmienia zaskarżone orzeczenie albo je uchyla i w razie potrzeby pozew odrzuca lub postępowanie umarza.

Sąd uznał, że skarga o wznowienie postępowania nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 172 §1 k.c. posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze. Natomiast w świetle §2 tegoż artykułu po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze. W brzmieniu obowiązującym do dnia 1 października 1990 r. terminy te wynosiły 10 i 20 lat.

W świetle przepisu art. 172 k.c. podstawowymi przesłankami nabycie własności nieruchomości przez zasiedzenie jest posiadanie samoistne nieruchomości oraz upływ określonego czasu, którego długość uzależniona jest od dobrej lub złej wiary posiadacza.

Za posiadanie uważa się faktyczne władztwo nad rzeczą w zakresie prawa własności lub innego prawa, z którym łączy się to władztwo (art. 336 k.c.). Faktyczne władztwo nad rzeczą, warunkujące istnienie posiadania, obejmuje dwa elementy: element fizyczny (corpus) oraz element psychiczny (animus).

Posiadanie prowadzące do zasiedzenia musi mieć charakter posiadania samoistnego. Dla istnienia samoistnego posiadania potrzebne jest przede wszystkim faktyczne władanie rzeczą, przy czym zakres faktycznego władztwa winien odpowiadać prawu własności, czyli sprowadzać się do korzystania z rzeczy i rozporządzania nią w sposób jak najbardziej pełny. Przy czym istotnym jest nie to, czy posiadacz wykonuje konkretne czynności względem rzeczy, ale to, czy ma możliwość ich wykonywania bez potrzeby np. wytaczania powództwa o przywrócenie posiadania.

Drugim istotnym elementem charakteryzującym posiadanie samoistne jest czynnik woli – animus, który pozwala na odróżnienie posiadania samoistnego od posiadania zależnego.

W ocenie Sądu w niniejszej sprawie należało uznać, że małżonkowie C. samowolnie już po zasiedzeniu przez K. B. weszli w posiadanie części działki (...) bez zgody jej spadkobierców. Potwierdził to przede wszystkim M. I., który w 1990 r. nabył własność nieruchomości oznaczonej numerem (...) Skarżący wprawdzie twierdzili, że nabywając działkę (...) nabyli również fragment gruntu znajdujący się za domem mieszkalnym, lecz okoliczności te nie znajdują potwierdzenia w zgromadzonym materiale dowodowym. Skarżący nie czuli się właścicielami tej części gruntu co potwierdza fakt, iż M. C. w toku postępowania rozgraniczeniowego nie kwestionował przebiegu południowej granicy działki (...) wskazanej przez geodetę P. W. po ścianie budynku mieszkalnego, a nadto w 2004 r. gdy M. I. remontował swoją część budynku mieszkalnego, a w szczególności przybudówkę do południowej strony budynku mieszkalnego, i nakazał skarżącym usunięcie ogrodzenia z siatki, skarżący zrobili to bez żadnych uwag i nie wskazywali, że doszło do naruszenia ich własności, bądź posiadania. Należy również wskazać, że J. P. wskazał, że do 1986 r. nie było żadnego ogródka warzywnego za wschodnią częścią budynku mieszkalnego zajmowaną przez małżonków C.. Gołosłowne zatem są twierdzenia, że skarżący władali tą częścią działki (...) przed datą 26 października 1987 r., wyłączając tym samym posiadanie K. B., co miałoby skutkować zmianą zaskarżonego postanowienia i oddaleniem wniosku w tym zakresie. Skarżący w późniejszym czasie samowolnie objęli w posiadanie część działki (...) i rozpoczęli jej posiadanie. Posiadanie to miało jednakże charakter zależny i wynikało z ustnej umowy dzierżawy zawartej z M. I. – nabywcą nieruchomości oznaczonej numerem (...).

Nadto należy podnieść, że wprawdzie skarżący wywodzą swoje praw do nieruchomości od 3 lipca 1981 r. lecz właścicielami są od 13 czerwca 1990 r. Skarżący nie wykazali na jakiej podstawie byli posiadaczami w okresie od 3 lipca 1981 r. do 13 czerwca 1990 r. i czy było to posiadanie samoistne. Sam fakt zamieszkiwania skarżących od 1981 r. na nieruchomości nie może sam przez siebie świadczyć o samoistności posiadania. Skarżący mieli mieć podpisaną umowę pisemną w tym zakresie, lecz jej ostatecznie nie złożyli do materiału dowodowego. Nie sposób zatem ocenić podstawy zamieszkania skarżących na nieruchomości oznaczonej numerem (...) i charakteru posiadania tej nieruchomości od 1981 r. do 1990 r. w szczególności, czy posiadanie skarżących w tym okresie miało charakter samoistny, czy też zależny.

Mając powyższe na uwadze Sąd oddalił skargę o wznowienie postępowania w sprawie I Ns 247/90 Sądu Rejonowego w Bełchatowie.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 520 §1 k.p.c.

Od powyższego postanowienia apelację złożyli skarżący M. C. i J. C. zarzucając mu:

1.naruszenie prawa procesowego, a mianowicie:

a) błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, iż K. B. nabyła z dniem 26.10.1987r. przez zasiedzenie własność 1/4 części nieruchomości gruntowej zabudowanej, położonej w Z. obręb (...), działka nr (...), pomimo, iż małżonkowie J. i M. C. od momentu zamieszkania w Z. tj. od 03.07.1981 r. posiadali część działki o orientacyjnych wymiarach 5,30 x 9,60 o powierzchni około (...) co do której wydano postanowienie z dnia 26.10.1987r. I Ns 247/90. Nadto przyjęcie na podstawie gołosłownych twierdzeń uczestnika postępowania J. P., iż z budynku, w którym zamieszkali wnioskodawcy nie było wyjścia od strony południowej, jak również, iż nie istniał tam żaden ogródek.

b) art. 233§1 k.p.c. poprzez dokonanie prze Sąd dowolnej, jednostronnej i niezupełnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, i w konsekwencji uznanie, iż skarżący nie byli od dnia 03.07.1981 r. samoistnymi posiadaczami części nieruchomości - o powierzchni około (...) - objętej postępowaniem prowadzonym przez Sąd Rejonowy w Bełchatowie I Wydział Cywilny pod sygn. akt I Ns 247/90, i w konsekwencji oddalenie skargi o wznowienie postępowania zakończonego;

c) art. 328§2 k.p.c. poprzez sporządzenie przez Sąd I instancji uzasadnienia wyroku w sposób nie dający możliwości prześledzenia toku rozumowania Sądu, potraktowanie zgromadzonych w sprawie dowodów w sposób wybiórczy, a w szczególności brak logicznego uzasadnienia przyczyn, dla których Sąd odmówił wiarygodności dowodom z zeznań skarżących oraz świadków: B. K., M. T., U. D. oraz T. K., jak również M. B. (2), R. J. oraz J. Z., pomijając jednocześnie, czy K. B. spełniła przesłanki do zasiedzenia udziału w spornej nieruchomości, oraz czy w okresie od 1981 r do 1987r rzeczywiście posiadała ten udział;

d) art. 401 k.p.c. w związku z 412§2 k.p.c. poprzez oddalenie skargi o wznowienie i uznanie, iż postanowienie z dnia 27.09.1990r. I Ns 247/90 jest prawidłowe.

2. naruszenie przepisów prawa materialnego art. 172§2 k.p.c. w zw. z art. 336 k.c. poprzez jego błędne zastosowanie i uznanie, że wnioskodawcy faktycznie nie władali nieruchomością jak właściciel, tj. nie spełnili kryteriów do uznania ich za posiadaczy samoistnych nieruchomości w postaci części działki nr (...) od dnia 03.07.1981r. oraz uznanie, iż z dniem 26.10.1987r. K. B. nabyła w drodze zasiedzenia część przedmiotowej nieruchomości w sytuacji, gdy od dnia 03.07.1981 r. jej posiadaczami samoistnymi byli wnioskodawcy J. i M. C..

Występując z tymi zarzutami wnosili o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji, ewentualnie jego zmianę i uwzględnienie skargi o wznowienie oraz uchylenie postanowienia z dnia 27.09.1990r. I Ns 247/90

Wnosili również o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych;

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Wniesiona apelacja, która w głównej mierze kwestionuje dokonaną przez sąd ocenę materiału dowodowego i poczynione w oparciu o nią ustalenie, że skarżący nie byli samoistnymi posiadaczami przyległego do budynku obszaru 5,3 x 9,6 m ² nie może wywołać wywiedzionych nim skutków. Orzeczenie sądu pierwszej instancji odmawiające uwzględnienia skargi ( oddalając skargę) odpowiada bowiem prawu.

Powyższe stwierdzenie zachowuje swoją aktualność i to nawet w sytuacji niedokonywania przez sąd drugiej instancji badania prawidłowości oceny materiału dowodowego, przeprowadzonej przez Sąd Rejonowy.

Spór między skarżącymi M. i J. C. a właścicielami działki oznaczonej w ewidencji nr (...) dotyczy północnej części działki nr (...) o powierzchni około (...) ^{( 2)} i wymiarach 5,3 m x 9,6 m sąsiadującej z działką skarżących, oznaczoną nr (...).

O stwierdzenie nabycia własności tej spornej nieruchomości M. i J. C. wystąpili do Sądu Rejonowego w Bełchatowie w sprawie INs 305/13. Postępowanie w tej sprawie zostało jednak zawieszone postanowieniem Sądu Rejonowego z dnia 26 sierpnia 2014r. ze względu na wniesienie przez M. i J. C. przedmiotowej skargi o wznowienie postępowania INs 247/90, zakończonego prawomocnym postanowieniem z dnia 27 września 1990 r.

Postanowienie o zawieszenie postępowania nie zostało przez strony zaskarżone w związku, z czym nie było poddane kontroli instancyjnej.

Zawieszenie postępowania w sprawie INs 305/13 ze względu na wniesienie skargi o wznowienie postępowania w sprawie INs 247/90 nie było prawidłowe, bowiem między tymi sprawami nie zachodzi stosunek prejudycjalności. Właściwym miejscem dla ustalania czy skarżący byli posiadaczami fizycznej części działki (...) o powierzchni (...) winno być postępowanie o stwierdzenie zasiedzenia I Ns 305/13, nie zaś postępowanie ze skargi o wznowienie postępowania I Ns 247/90. Jest to konsekwencją, że oba te postępowania mają dwa różne przedmioty. Przedmiotem postępowania w sprawie I Ns 247/90 był udział ¼ we współwłasności, natomiast w sprawie I Ns 305/13 jest fizyczna część nieruchomości.

W sprawie I Ns 247/90, która dotyczyła zasiedzenia udziału w nieruchomości, nie były badane granice fizycznej nieruchomości, nie było też możliwe w sprawie o zasiedzenie udziału we współwłasności tworzenie nowej nieruchomości, poprzez jej podział dla celów zasiedzenia udziału (por uzasadnienie postanowienia SN z 21 stycznia 2009r. III CSK 229/08, Legalis).

W sprawie o stwierdzenie nabycia przez zasiedzenie fizycznie wydzielonej części nieruchomości sąd nie jest związany wcześniejszym orzeczeniem wydanym w przedmiocie wniosku o nabycie przez zasiedzenie udziału we współwłasności tej nieruchomości. Nie zachodzi bowiem w tym przypadku tożsamość przedmiotu zasiedzenia ( por. Postan.SN z 9 grudnia 2009 IV CSK 297/09 Legalis).

Postępowanie w niniejszej sprawie toczy się ze skargi o wznowienie postępowania nieprocesowego zakończonego prawomocnym orzeczeniem co do istoty sprawy. W piśmiennictwie i orzecznictwie podkreśla się. że szczególny charakter skargi o wznowienie postępowania, będącej nadzwyczajnym środkiem umożliwiającym wzruszenie prawomocnego orzeczenia, powoduje, iż wykładnia regulujących ją przepisów musi być ścisła. Wyrazem wyjątkowości są także normy zobowiązujące stronę (uczestnika postępowania) do wskazania wprost już w skardze podstawy wznowienia i jej uzasadnienia (art. 409 kpc w związku z art. 13 § 2 kpc), jak i ograniczenie kognicji sądu (art. 411 § 1 kpc), który związany jest podstawą skargi i jej uzasadnieniem, nie może więc wyjść ponad nie nawet stwierdzając uchybienie innym przepisom lub wystąpienie innej podstawy wznowienia (por. np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 stycznia 2000 r. I CKN 450/00, oraz uzasadnienie uchwały z dnia 19 grudnia 1997 r., III CZP 66/97, OSNC 1998, z. 4. poz. 56).

Uczestnik postępowania nieprocesowego wnoszący skargę o wznowienie postępowania na podstawie art. 524 § 1 kpc może powoływać się zarówno na podstawy nieważności (art. 401 w związku z art. 13 § 2 kpc), jak i restytucyjne (art. 4011, 403 w związku z art. 13 § 2 kpc). Odmiennie zainteresowany - który nie był uczestnikiem postępowania zakończonego prawomocnym postanowieniem orzekającym, co do istoty sprawy - stosownie do art. 524 § 2 kpc może żądać wznowienia postępowania, jeżeli poza ogólnymi wymaganiami przewidzianymi dla skargi, wykaże że bez własnej winy nie był uczestnikiem postępowania oraz, że orzeczenie narusza jego prawo. To unormowanie zostało podyktowane względem na stabilność prawomocnych orzeczeń, które nie mogą być wzruszane z czysto formalnych przyczyn. Zwrócił na to uwagę Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 18 grudnia 1974 r., III CZP 88/74 (OSNC 1976, z. 1, poz. 4) stwierdzając, że samo niewezwanie zainteresowanego do udziału w sprawie nie uzasadnia dopuszczalności wznowienia postępowania na podstawie art. 524 § 2 kpc; w skardze winien on wskazać nadto na czym polega naruszenie jego prawa. Sąd ten wyjaśnił, ze naruszenie prawa w rozumieniu art. 524 § 2 kpc należy interpretować jako naruszenie prawa materialnego (por. też uzasadnienie uchwały SN z dnia 11 września 1992 r., III CZP 79/91, OSNCP 1992. nr 5, poz. 69).

Uznając zatem, że wydane w sprawie I Ns 247/90 orzeczenie stwierdzające nabycie przez K. B. udziału 1/4 w nieruchomości oznaczonej nr działki (...), nie narusza prawa skarżących , skarga o wznowienie postępowania nie może podlegać uwzględnieniu.

Z tych względów orzeczenie sądu pierwszej instancji odpowiada prawu, zaś apelacja podlega oddaleniu, o czym Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 385 kpc. O kosztach postępowania odwoławczego orzekł w oparciu o przepis art. 520§1kpc.

SSO Paweł Hochman

SSA w SO Stanisław Łęgosz SSA w SO Grzegorz Ślęzak