Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 lutego 2019 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący	SSO Jarosław Gołębiowski (spr.)
Sędziowie	SSA w SO Stanisław Łęgosz SSO Dariusz Mizera
Protokolant	st. sekr. sąd. Beata Gosławska

po rozpoznaniu w dniu 7 lutego 2019 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa A. S. (1)

przeciwko H. K. , (...) w Ł.

o zadośćuczynienie, odszkodowanie i rentę

na skutek apelacji pozwanego (...) w Ł.

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb.

z dnia 21 grudnia 2017 roku, sygn. akt I C 1061/12

1. zmienia zaskarżony wyrok w punktach:

a/ drugim sentencji w ten sposób, że zasądzoną od pozwanych na rzecz powódki kwotę 7.458,08 złotych obniża do kwoty 5.558 ( pięć tysięcy pięćset pięćdziesiąt osiem) złotych,

b/ trzecim sentencji w ten sposób, że zasądzoną od pozwanych na rzecz powódki kwotę 33.630 złotych tytułem skapitalizowanej renty obniża do kwoty 28.760 (dwadzieścia osiem tysięcy siedemset sześćdziesiąt) złotych,

c/ czwartym sentencji w ten sposób, że oddala powództwo w zakresie renty na przyszłość w kwocie po 350 złotych miesięcznie,

d/ siódmym sentencji w ten sposób, że zasądzoną od pozwanych na rzecz powódki kwotę 5.391,41 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu obniża od kwoty 3.594 (trzy tysiące pięćset dziewięćdziesiąt cztery) złotych,

e/ ósmym sentencji w ten sposób, że podlegającą ściągnięciu od pozwanych kwotę 1.514,05 złotych obniża do kwoty 1009 (jeden tysiąc dziewięć) złotych,

2. oddala powództwo i apelację w pozostałej części;

3. zasądza od pozwanego (...)w Ł. na rzecz powódki A. S. (1) kwotę 1.206 (jeden tysiąc dwieście sześć) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

SSO Jarosław Gołębiowski

SSA w SO Stanisław Łęgosz SSO Dariusz Mizera

Sygn. akt II Ca 155/18

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 21 grudnia 2017 r. Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. po rozpoznaniu sprawy z powództwa A. S. (1) reprezentowanej przez przedstawicielkę ustawową M. S. przeciwko (...) w Ł. , H. K. o zadośćuczynienie , odszkodowanie, rentę

1. zasądza od pozwanych(...). w Ł. i H. K. na rzecz powódki A. S. (1) kwotę 40 000,00 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 1 września 2011r do dnia 31 grudnia 2015r i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r do dnia zapłaty , z tym zastrzeżeniem , że zapłata należności w całości lub w części przez jednego z pozwanych zwalnia drugiego pozwanego do wysokości zapłaty , tytułem zadośćuczynienia ;

2. zasądza od pozwanych (...). w Ł. i H. K. na rzecz powódki A. S. (1) kwotę 7 458,08 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 12 czerwca 2012r do dnia 31 grudnia 2015r i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r do dnia zapłaty , z tym zastrzeżeniem , że zapłata należności w całości lub w części przez jednego z pozwanych zwalnia drugiego pozwanego do wysokości zapłaty , tytułem odszkodowania ;

3. zasądza od pozwanych (...) w Ł. i H. K. na rzecz powódki A. S. (1) kwotę 33630,00 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 21 grudnia 2017r do dnia zapłaty , z tym zastrzeżeniem , że zapłata należności w całości lub w części przez jednego z pozwanych zwalnia drugiego pozwanego do wysokości zapłaty , tytułem skapitalizowanej renty ;

4. zasądza od pozwanych (...)w Ł. i H. K. na rzecz powódki A. S. (1) kwotę 350,00 zł miesięcznie , płatną do 10 każdego miesiąca , poczynając od 1 stycznia 2018r z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w przypadku uchybienia terminowi płatności , z tym zastrzeżeniem , że zapłata należności w całości lub w części przez jednego z pozwanych zwalnia drugiego pozwanego do wysokości zapłaty , tytułem renty na zwiększone potrzeby ;

5. ustala , iż pozwani (...) w Ł. i H. K. będą ponosić odpowiedzialność za skutki wypadku z dnia 11 kwietnia 2011r jakie mogą pojawić się u powódki w przyszłości ;

6. W pozostałej części oddala powództwo;

7. Zasądza od pozwanych (...)z/s w Ł. i H. K. solidarnie na rzecz powódki A. S. (1) kwotę 5 391,41 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

8. Nakazuje ściągnąć od pozwanych (...) z/s w Ł. i H. K. solidarnie kwotę 1 514,05zł tytułem zwrotu wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa-Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb oraz brakującej opłaty od pozwu w kwocie 4 594,50 zł.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego.

W dniu (...) r. około godziny 12:00 w miejscowości G. H. K. nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym, przez to, że kierując samochodem osobowym marki (...) o numerze rejestracyjnym (...), zbliżając się do oznakowanego przejścia dla pieszych nie zachował szczególnej ostrożności, w wyniku czego potrącił przechodzącą przez jezdnię po tym przejściu ze strony lewej na prawą pieszą małoletnią A. S. (1), czym spowodował u niej obrażenia ciała, które to obrażenia spowodowały naruszenie czynności narządów ciała na okres znacznie dłuższy niż siedem dni.

Prawomocnym wyrokiem z dnia 18 sierpnia 2011 r. Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Karny uznał H. K. za winnego popełnienia czynu wyczerpującego dyspozycję art. 177 § 1 k.k. Sąd wymierzył H. K. karę jednego roku pozbawienia wolności, warunkowo zawieszając jej wykonanie na okres próby dwóch lat. Ponadto Sąd zasądził od H. K. na rzecz M. S. kwotę 360,00 zł tytułem zwrotu poniesionych wydatków.

W okresie od dnia (...) r. do dnia (...) r. małoletnia powódka A. S. (1) była hospitalizowana na Oddziale (...)w Szpitalu (...)w B.. U powódki rozpoznano uraz uogólniony, złamanie kości łonowej lewej z przemieszczeniem, stłuczenie głowy z krwiakiem okolicy ciemieniowo-potylicznej prawej, uraz skrętny kręgosłupa szyjnego, stłuczenie z krwiakiem okolicy oka prawego, złamanie siekaczy górnych i dolnych, stłuczenie obu kolan z krwiakami pourazowymi. Zastosowano leczenie zachowawcze. Powódce zalecono kontrolę w Poradni (...)po 4 tygodniach.

W dacie zdarzenia z dnia (...) r. powódka była w wieku 9 lat (urodziła się w dniu (...)).

Od dnia 20 września 2009 r. powódka uczęszczała na odpłatne zajęcia z języka angielskiego w (...) w K. (rok szkolny 2009/10, 2010/11).

Od kwietnia 2011 r. powódka zaprzestała uczęszczać na zajęcia, co spowodowało, iż nie uzyskała świadectwa ukończenia roku szkolnego 2010/2011.

Od dnia 22 sierpnia 2011 r. do dnia 20 września 2011 r. powódka podjęła w ww. placówce naukę indywidualną (dziesięć godzin) w celu wyrównania zaległości.

Koszt przedmiotowych zajęć indywidualnych wyniósł kwotę 500,00 zł.

Z powodu wypadku drogowego z dnia (...) r. powódka, będąca uczennicą Szkoły Podstawowej (...) w G. opuściła 216 godzin zajęć zintegrowanych.

Powódka nadrabiała zaległości w nauce z matką, która jest nauczycielem dyplomowanym. M. S. otrzymywała zasiłek opiekuńczy, a później zasiłek chorobowy.

Po wypadku z dnia (...) r. M. S. pomagała powódce przy czynnościach higienicznych, spożywaniu posiłków, chodzeniu.

W 2011 r. na terenie Gminy G. koszt jednej godziny z tytułu świadczenia usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych wynosił kwotę 12,00 zł.

Koszt dojazdów powódki do lekarzy, na rehabilitację wyniósł kwotę 2.511,62 zł.

W dniu 14 lipca 2011 r. I. Ś. – specjalista medycyny rodzinnej zaleciła powódce wypoczynek poza domem. Biorąc pod uwagę złamania kości oraz zaniki mięśniowe ud i podudzi obu kończyn dolnych powódce zalecone zostały ćwiczenia w wodzie i lekarz skierowała dziecko wraz z opiekunem nad morze.

W okresie od dnia 24 lipca 2011 r. do dnia 05 sierpnia 2011 r. powódka wraz matką M. S. przebywała w D.. Koszt najmu pokoju wyniósł kwotę 1.440,00 zł, a koszt wyżywienia kwotę 500,00 zł. Koszt dojazdu samochodem wyniósł kwotę 296,46 zł.

W sierpniu 2012 r. koszt leczenia stomatologicznego powódki wyniósł kwotę 900,00 zł.

We wrześniu 2012 r. powódka była na konsultacji neurologicznej, której koszt wyniósł kwotę 100,00 zł. Ponadto zakupione zostały leki za kwotę 45,00 zł.

W październiku 2012 r. powódka odbyła rehabilitację, której koszt wyniósł kwotę 1.800,00 zł.

Powódka kontynuuje leczenie stomatologiczne, psychologiczne, ortopedyczne. Uczęszcza również na basen. Koszt jednostkowych zajęć na basenie wynosi kwotę 40,00 zł.

Zgodnie z opinią biegłego sądowego z zakresu chirurgii:

W wyniku wypadku drogowego z dnia (...) r. powódka doznała następujących obrażeń ciała:

- złamanie kości miednicy po stronie lewej,

- stłuczenie biodra i uda lewego,

- podejrzenie uszkodzenia wyrostka poprzecznego kręgu lędźwiowego L5,

- skręcenie kręgosłupa szyjnego,

- uszkodzenie zębów siekaczy,

- stłuczenie głowy z krwiakiem podskórnym w okolicy ciemieniowo-potylicznej

i w okolicy oka prawego,

- otarcia skóry lewej strony głowy, szyi, prawego łuku brwiowego,

- stłuczenia obu kolan z krwiakami podskórnymi,

- otarcia skóry stopy lewej.

Z punktu widzenia chirurgicznego obrażenia ciała doznane przez powódkę wygoiły się w ciągu pierwszych tygodni po wypadku i spowodowały długotrwały uszczerbek na zdrowiu, ale bez pozostawienia trwałego uszczerbku.

Dość duży stopień cierpień psychofizycznych utrzymywał się przez pierwszy tydzień po wypadku, czyli podczas pobytu w szpitalu. Średni stopień cierpień spowodowanych bólami stłuczonych okolic trwał przez dalsze dwa tygodnie, a lekkie, okresowe bóle mogły występować u powódki przez dalsze dwa tygodnie.

Wyniki leczenia chirurgicznych obrażeń powódki są dobre i rokowania na przyszłość również są dobre.

Opieka nad powódką z przyczyn chirurgicznych mogła zajmować do dwóch godzin na dobę w ciągu pierwszych dwóch tygodni i jedną godzinę na dobę w ciągu dalszych dwóch tygodni. Jest to czas, który należy dodać do czasu, który wyliczy biegły ortopeda.

Do leczenia obrażeń chirurgicznych powódka nie wymagała rehabilitacji.

Zgodnie z opiniami biegłego sądowego z zakresu ortopedii i traumatologii:

Na skutek wypadku z dnia (...) r. powódka w zakresie narządów ruchu doznała złamania obu gałęzi lewej kości łonowej, urazu skrętnego kręgosłupa szyjnego, stłuczenia obu kolan, ogólnych potłuczeń. Obecnie po leczeniu zachowawczym i postępowaniu usprawniającym pozostaje niewielkie ograniczenie ruchomości lewego stawu biodrowego i umiarkowany zespół bólowy.

W wyniku wypadku z dnia (...) r. powódka doznała trwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 12 % zgodnie z pozycją 96a według Tabeli.

U powódki nie potwierdziło się podejrzenie złamania lewego wyrostka poprzecznego kręgu L5. Nie ma także ograniczeń ruchomości kręgosłupa. W związku z tym brak jest dostatecznych podstaw do uznania uszczerbku zgodnie z pozycją 89a według Tabeli.

Stopień cierpień fizycznych i psychicznych powódki w związku z doznanymi w dniu (...) r. obrażeniami narządów ruchu należy określić jako znaczny. Można przyjąć, że dolegliwości bólowe spowodowane urazem i wymagające systematycznego stosowania leków trwały w znaczącym zakresie przez cztery tygodnie. Można przyjąć w uproszczeniu, że w okresie bardziej systematycznego przyjmowania leków przeciwbólowych w większych ilościach w ciągu pierwszego miesiąca ich koszt mógł zamknąć się w kwocie do około 40,00 zł. Później ich koszt mógł stopniowo ograniczyć się do kwoty około 10,00 zł miesięcznie i trwał nadal w ciągu kolejnych dwóch miesięcy.

Można przyjąć, że u powódki występowała potrzeba szerokiej pomocy osób trzecich przez okres pierwszych sześciu tygodniu po zdarzeniu. Był to czas pozostawania powódki w łóżku przez przeszło trzy tygodnie po urazie i przez kolejne tygodnie po rozpoczęciu chodzenia zanim nie odzyskała ona znaczniejszej sprawności kończyn dolnych. Dotyczyło to początkowo pomocy w niektórych czynnościach higienicznych, ubieraniu się, czynnościach związanych z nieco większym wysiłkiem, zwłaszcza z koniecznością stania lub chodzenia. Można przyjąć, że pomoc innych osób w tym okresie była powódce potrzebna przeciętnie około pięciu godzin dziennie. Można przyjąć, że u powódki występowała potrzeba okresowej pomocy osób trzecich przez kolejne cztery tygodnie po zdarzeniu. Dotyczyło to pomocy we wszystkich czynnościach związanych z koniecznością długotrwałego stania lub chodzenia. Można przyjąć, że pomoc innych osób w tym okresie czasu była powódce potrzebna przeciętnie około jedną godzinę dziennie.

U powódki po urazie były wskazania do stosowania leczenia usprawniającego

w poradni rehabilitacyjnej. W przypadku powódki odwlekanie wdrożenia leczenia usprawniającego mogłoby mieć niekorzystny wpływ na ostateczny jego wynik.

Można przyjąć, że wszelkie zastosowane u powódki ćwiczenia i zabiegi usprawniające z zakresu fizjoterapii i fizykoterapii były uzasadnione.

Należy przyjąć, że zajęcia korekcyjne na pływalni, które powódka miała po wypadku, były uzasadnione doznanymi obrażeniami narządów ruchu.

Rokowania powódki na przyszłość należy ocenić jako dobre. Powódka odzyskała prawie pełny zakres ruchomości lewego stawu biodrowego. Ze względu na fakt, że jest ciągle jeszcze w okresie wrastania, istnieje możliwość samoistnej poprawy tego stanu w ciągu 1-2 lat (opinia została sporządzona w dniu 02 kwietnia 2014 r.).

Biegły nie stwierdził u powódki skręcenia/zrotowania miednicy. Była zaznaczona niewielka asymetria grzbietu, co jest stosunkowo często stwierdzane u dzieci w wieku powódki. Może to być początkiem młodzieńczej skoliozy nie pozostającej w związku z przedmiotowym wypadkiem, może być nieprawidłowym wynikiem postawy, odruchową reakcją na utrzymywanie się po wypadku nieznacznego skrócenia długości względnej lewej kończyny dolnej.

Różnica w opisywanej w dokumentacji i stwierdzanej przez biegłego długości lewej kończyny dolnej powódki może wynikać z różnych przyczyn.

Określenia wielkości potrzebnej pomocy mają jedynie charakter orientacyjny.

Zgodnie z opinią biegłego sądowego z zakresu neurologii:

Nie stwierdzono podstaw do orzeczenia uszczerbku na zdrowiu.

Przebyty przez powódkę uraz głowy oraz kręgosłupa szyjnego nie spowodował trwałego deficytu funkcjonalnego sprawności układu nerwowego, w związku z czym nie ma podstaw do orzekania o uszczerbku na zdrowiu.

Powódka z przyczyn neurologicznych nie wymagała pomocy osób trzecich.

Z przyczyn neurologicznych w związku z przebytym zdarzeniem nie ujawnią się nowe okoliczności mogące wpłynąć na zmianę wysokości uszczerbku na zdrowiu.

Zgodnie z opinią biegłej sądowej z zakresu okulistyki:

Powódka nie doznała trwałego ani długotrwałego uszczerbku na zdrowiu

w następstwie wypadku z dnia (...) . Nie stwierdzono pourazowego uszkodzenia narządu wzroku.

Opisywane pogorszenie widzenia obu oczu ma charakter samoistny i w żaden sposób nie można łączyć go z przebytym urazem. Zdiagnozowana po wypadku wada wzroku jest oddzielnym, samoistnym defektem układu optycznego, nie powstała pod wpływem ani w następstwie przebytego urazu. Jest to przypadkowa koincydencja zdarzeń.

Przebyty w dniu (...) r. uraz nie spowodował cierpień, ograniczeń

w życiu codziennym, konieczności opieki osób trzecich, przyjmowania leków ani rehabilitacji narządu wzroku.

Stłuczenie z krwiakiem okolicy oka prawego wygoiło się samoistnie bez trwałych następstw, nie powodując trwałego ani długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.

Zgodnie z opinią biegłej sądowej z zakresu psychiatrii dzieci i młodzieży:

U powódki występują zaburzenia adaptacyjne, które są następstwem wypadku z dnia (...) r.

W następstwie wypadku z dnia (...) r. u powódki doszło do wystąpienia zespołu stresu pourazowego. U powódki występował lęk przed przechodzeniem przez ulicę, obniżony nastrój, zaburzenia snu, problemy z pamięcią i koncentracją uwagi, izolowanie się od innych osób, zamykanie się w sobie. Część objawów stopniowo się wycofała. Poprawiło się funkcjonowanie powódki.

Rokowania powódki na przyszłość są pozytywne.

Aktualnie nie ma ograniczeń w codziennym życiu.

Aktualny stan psychiczny powódki jest wskazaniem do terapii psychologicznej.

Powódka pozostawała pod opieką neurologa dziecięcego, co było jak najbardziej zasadne. Przyjmowała leki: Z., P. i H. E. – wszystkie z nich były jak najbardziej zasadne.

W wyniku wypadku powódka doznała trwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 5 % zgodnie z pozycją 10a według Tabeli.

Opinia biegłego sądowego z zakresu stomatologii: Poułamywane korony zębów były bardzo wrażliwe i bolały przy przyjmowaniu pokarmów zimnych, gorących, kwaśnych, słodkich.

Powódka nie mogła normalnie odgryzać pokarmów (do tego służą zęby sieczne). Powódka mogła przyjmować tylko pokarmy zmiksowane, papkowate.

Pewną poprawę powódka mogła odczuwać dopiero po nadbudowaniu uszkodzonych koron materiałami kompozycyjnymi. Te zęby nie były i nie będą w stu procentach takie jak przed urazem. Uraz koron zębów jest widoczny w postaci ukruszeń i odłamań, ale również ulega urazowi cały aparat zawieszeniowy zębów. Skutkuje to zmiażdżeniem tkanek podporowych (dziąsło, ozębna i kość). Przerwane są struktury wewnątrztkankowe i wewnątrzkomórkowe. Takie uszkodzenia przedłużają proces gojenia o kilka tygodni i wiążą się z zaleceniem przyjmowania pokarmów tylko papkowatych.

Przyjmowanie leków było konieczne.

Rehabilitacja stomatologiczna będzie trwała u powódki do chwili zakończenia jej rozwoju fizycznego. Trzeba być cały czas w ścisłym kontakcie ze stomatologiem, bo proces rozwoju fizycznego jeszcze się nie zakończył.

Narodowy Fundusz Zdrowia w niewielkim stopniu refunduje leczenie stomatologiczne. Rachunki dołączone do akt sprawy są jak najbardziej zgodne z ogólnie przyjętymi cenami.

W wyniku zdarzenia z dnia (...) r. powódka doznała uszczerbku na zdrowiu w wysokości 3,5 %.

W dacie zdarzenia z dnia (...) r. pozwany H. K. miał zawartą z pozwanym (...)z siedzibą w Ł. umowę obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych.

W piśmie z dnia 05 maja 2011 r. pozwany (...) z siedzibą w Ł. potwierdził zgłoszenie szkody przez M. S. – przedstawicielkę ustawową małoletniej powódki.

W toku postępowania likwidacyjnego pozwany (...)z siedzibą w Ł. wypłacił na rzecz powódki zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę w łącznej kwocie 21.000,00 zł oraz odszkodowanie w łącznej kwocie 11.669,75 zł (w tym kwotę 1.260,00 zł na poczet kosztów opieki osoby trzeciej).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów załączonych do akt sprawy, akt postępowania likwidacyjnego, a także na podstawie zeznań świadka A. S. (2) i zeznań M. S. – przedstawicielki ustawowej małoletniej powódki, przesłuchanej w charakterze strony.

Dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy istotne znaczenie miały opinie biegłych sądowych z zakresu chirurgii, ortopedii-traumatologii, neurologii, okulistyki, stomatologii i psychiatrii.

W ocenie Sądu przedmiotowe opinie były rzetelne, spójne, merytorycznie uzasadnione. Sąd pominął jedynie opinię biegłego ortopedy R. E. (k. 210-211), gdyż zdaniem Sądu opinia A. W. – biegłego tej samej specjalności była lepiej uargumentowana i bardziej spójna.

Uwagi i zastrzeżenia zostały wniesione przez stronę powodową w stosunku opinii biegłego ortopedy A. W., przy czym powódka nie żądała już uzupełniania opinii uzupełniającej tegoż biegłego.

Na terminie rozprawy w dniu 13 grudnia 2017 r. Sąd oddalił wniosek pełnomocnika pozwanego (...) S.A.” z siedzibą w Ł. o dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłego ortopedy, gdyż był on spóźniony.

Sąd Rejonowy zważył, iż powództwo co do zasady zasługiwało na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie małoletnia powódka A. S. (1) reprezentowana przez przedstawicielkę ustawową M. S. wnosiła ostatecznie o zasądzenie na swoją rzecz in solidum od pozwanych (...)z siedzibą w Ł. i H. K. kwoty 40.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 01 września 2011 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. i z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty, kwoty 11.423,58 zł tytułem odszkodowania wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 12 czerwca 2012 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. i z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty, kwoty 21.980,00 zł tytułem skapitalizowanej renty na zwiększone potrzeby do dnia 31 grudnia 2013 r. z odsetkami ustawowymi od dnia 12 czerwca 2012 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. i z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty, kwoty po 350,00 zł miesięcznie tytułem renty na zwiększone potrzeby, począwszy od dnia 01 stycznia 2014 r. na przyszłość, płatnej każdorazowo do dnia 10. dnia każdego miesiąca wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w razie uchybienia terminu płatności. Nadto powódka wniosła o ustalenie, że pozwani będą ponosić odpowiedzialność za skutki wypadku z dnia 2011 r. jakie mogą pojawić się w przyszłości.

Podstawę odpowiedzialności pozwanego H. K. stanowił art. 415 k.c., zgodnie z treścią którego kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.

Przesłankami odpowiedzialności z tytułu czynu niedozwolonego przewidzianej

w art. 415 k.c. są szkoda, działanie lub zaniechanie sprawcy noszące znamiona winy oraz związek przyczynowy pomiędzy tymże działaniem lub zaniechaniem a szkodą.

W orzecznictwie i nauce prawa istnieje pogląd, zgodnie z którym bezprawność w rozumieniu art. 415 k.c. nie musi mieć swojego źródła w naruszeniu przepisów prawa, wystarczy stwierdzenie, że zachowanie sprawcy było obiektywnie nieprawidłowe, co w konsekwencji doprowadziło do wyrządzenia szkody. W szczególności uznaje się, że obowiązek należytej dbałości o życie i zdrowie człowieka może wynikać nie tylko z normy ustawowej, ale także ze zwykłego rozsądku, popartego zasadami doświadczenia, które nakazują unikania niepodyktowanego koniecznością ryzyka (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 02 lipca 2014 r., sygn. akt I ACa 164/14).

Podkreślić należy, że prawomocnym wyrokiem z dnia 18 sierpnia 2011 r. Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Karny uznał H. K. za winnego popełnienia czynu wyczerpującego dyspozycję art. 177 § 1 k.k. Sąd wymierzył H. K. karę jednego roku pozbawienia wolności, warunkowo zawieszając jej wykonanie na okres próby dwóch lat. Wskutek wypadku drogowego spowodowanego przez H. K. poszkodowana została A. S. (1).

W tym miejscu podnieść należy również, iż ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu cywilnym (art. 11 zd. 1 k.p.c.).

Podstawą odpowiedzialności pozwanego (...)z siedzibą w Ł. jest umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zawarta z posiadaczem samochodu (kierowanego przez sprawcę kolizji drogowej) oraz art. 822 § 1 k.c., zgodnie z którym przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (OC) zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na której rzecz umowa została zawarta (ubezpieczony). Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń ma charakter akcesoryjny, gdyż jej powstanie i rozmiar zależą od istnienia okoliczności uzasadniających odpowiedzialność ubezpieczonego sprawcy szkody oraz rozmiaru tej odpowiedzialności. Istnienie więc odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu lub osoby kierującej pojazdem determinuje odpowiedzialność ubezpieczyciela.

Podstawą prawną żądania zadośćuczynienia przez powódkę jest art. 445 § 1 k.c., stosownie do treści którego sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę w wypadku uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia.

Zgodnie z treścią art. 361 § 1 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Przepis ten jest wyrazem teorii zwanej w nauce prawa adekwatnym związkiem przyczynowym.

W orzecznictwie przyjmuje się, że „Celem zadośćuczynienia pieniężnego jest zrekompensowanie i złagodzenie doznanej krzywdy moralnej. Funkcja kompensacyjna nie wyczerpuje jednak celu, jaki łączy się z zasądzeniem zadośćuczynienia. Celem tym, obok funkcji kompensacyjnej, jest także udzielenie pokrzywdzonemu satysfakcji, gdy inne środki nie są wystarczające do usunięcia skutków naruszenia dobra osobistego” (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 07 listopada 2014 r., sygn. akt I ACa 416/14). Z kolei w wyroku z 06 sierpnia 2014 r. (sygn. akt I ACa 184/14) Sąd Apelacyjny w Warszawie podniósł, że „Poziom stopy życiowej społeczeństwa może rzutować na wysokość zadośćuczynienia jedynie uzupełniająco, w aspekcie urzeczywistnienia zasady sprawiedliwości społecznej. Prezentowany we wcześniejszym orzecznictwie pogląd o utrzymywaniu zadośćuczynienia w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa stracił znaczenie, z uwagi na znaczne rozwarstwienie społeczeństwa pod względem poziomu życia i zasobności majątkowej. Decydującym kryterium jest rozmiar krzywdy i ekonomicznie odczuwalna wartość, adekwatna do warunków gospodarki rynkowej”. Dla właściwego spełnienia swej funkcji kompensacyjnej zadośćuczynienie nie może być symboliczne i przedstawiać musi ekonomicznie odczuwalną wartość (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach

z 17 kwietnia 2014 r., sygn. akt I ACa 85/14).

Ustalenie, jaka kwota zadośćuczynienia w konkretnych okolicznościach jest „odpowiednia”, należy do sfery swobodnego uznania sędziowskiego (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 14 sierpnia 2014 r., sygn. akt I ACa 261/14). Swoboda ta nie oznacza jednak dowolności, przyznanie odpowiedniej sumy tytułem kompensacji krzywdy, jak i jej odmowa, muszą być osadzone w stanie faktycznym sprawy. Pojęcie „sumy odpowiedniej” użyte w art. 445 § 1 k.c. w istocie ma charakter niedookreślony, niemniej jednak w judykaturze wskazany przez kryteria, którymi należy się kierować przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia. Zadośćuczynienie winno być stosowne do doznanej krzywdy oraz uwzględniać wszystkie zachodzące okoliczności, w szczególności winne być wzięte pod uwagę takie okoliczności jak nasilenie cierpień, długotrwałość choroby, rozmiar kalectwa, trwałe następstwa zdarzenia (wyrok Sądu Najwyższego z 15 lipca 1977 r., IV CR 266/77). Nie tylko trwałe, lecz także przemijające zaburzenia w funkcjonowaniu organizmu polegające na znoszeniu cierpień psychicznych mogą usprawiedliwiać przyznanie zadośćuczynienia pieniężnego na podstawie art. 445 § 1 k.c. (por. wyrok SN z dnia 20 marca 2002 r. V CKN 909/00). Sąd, oceniając krzywdę, bierze pod uwagę wszelkie ujemne następstwa uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia w sferze cierpień fizycznych jak i psychicznych. Sąd obowiązany jest wziąć pod uwagę nasilenie cierpień, długotrwałość choroby, rozmiar kalectwa, trwałość następstw zdarzenia, wiek poszkodowanego oraz konsekwencje uszczerbku na zdrowiu w życiu osobistym i społecznym (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1999 r., II UKN 681/98, OSNAP 2000/16/626).

Sąd w niniejszej sprawie podziela wnioski płynące z opinii biegłych, którzy w oparciu o przepisy Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu… (Dz. U. z 2013 r., poz. 954) stwierdzili u powódki trwały uszczerbek na zdrowiu w łącznej wysokości 20,5 % wskutek urazów odniesionych przez nią w wypadku z dnia (...) r.

Należy podkreślić, że obrażenia ciała, których doznała powódka skutkowały nadto znacznymi cierpieniami fizycznymi, koniecznością opieki ze strony osób trzecich. Aktualny stan psychiczny powódki jest wskazaniem do terapii psychologicznej. Powódka nadal wymaga leczenia, rehabilitacji stomatologicznej. W przekonaniu Sądu leczenie i rehabilitacja były dla powódki bardziej uciążliwe z uwagi na jej wiek – w dacie wypadku miała jedynie 9 lat. Niewątpliwie dzieci trudniej znoszą pewne niedogodności (zwłaszcza związane

z leczeniem) aniżeli osoby dorosłe.

Między krzywdą powódki a zdarzeniem z dnia (...) r. zachodzi związek przyczynowo skutkowy.

Na tej podstawie Sąd ustalił, iż żądana przez powódkę kwota 40.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego jest adekwatna do stopnia krzywdy doznanej przez nią w przedmiotowym wypadku. Sąd miał przy tym na uwadze fakt uprzedniego wypłacenia przez pozwane (...) kwoty 21.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia.

W ocenie Sądu wypłacona przez ubezpieczyciela kwota nie skompensowała w pełni krzywdy powódki.

W konsekwencji Sąd zasądził od pozwanych na rzecz powódki kwotę 40.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 01 września 2011 r. do dnia 31 stycznia 2015 r. i z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty, z tym zastrzeżeniem że zapłata należności w całości lub w części przez jednego z pozwanych zwalnia drugiego pozwanego do wysokości zapłaty.

Odpowiedzialność pozwanego (...) z siedzibą w Ł. (ubezpieczyciela) z odpowiedzialnością H. K. - ponoszącego bezpośrednią odpowiedzialność za szkodę (jako sprawcy wypadku drogowego) jest odpowiedzialnością in solidum, wynikającą z dwóch różnych podstaw faktycznych i prawnych.

Orzekając o odsetkach Sąd uwzględnił 30-dniowy termin od zgłoszenia szkody ubezpieczycielowi.

Zgodnie z treścią art. 444 § 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.

Obowiązek kompensaty kosztów obejmuje wszelkie koszty wywołane uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia, a więc wszystkie niezbędne i celowe wydatki. Naprawienie szkody obejmuje w szczególności zwrot wszelkich wydatków poniesionych przez poszkodowanego zarówno w związku z samym leczeniem rehabilitacją (lekarstwa, konsultacje medyczne, protezy, kule, wózek inwalidzki itp.), jak i koszty opieki niezbędnej w czasie procesu leczenia oraz inne dodatkowe koszty związane z doznanym uszczerbkiem (np. przejazdów, wyżywienia). Uwzględniona też powinna być utrata części zarobków wynikająca z obniżenia wynagrodzenia za czas trwania choroby (por. K. Pietrzykowski - redaktor, Kodeks Cywilny. Tom I. Komentarz – Art. 1-44910, Wydawnictwo C.H. BECK, Warszawa 2013).

Podnieść również należy, że w uchwale Sądu Najwyższego - Izby Cywilnej z dnia 19 maja 2016 r. (sygn. akt III CZP 63/15) wskazano, iż świadczenie ubezpieczyciela w ramach umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje także uzasadnione i celowe koszty leczenia oraz rehabilitacji poszkodowanego niefinansowane ze środków publicznych (art. 444 § 1 k.c.). Jeżeli ubezpieczyciel odpowiadający wobec poszkodowanego w ramach tejże umowy powołuje się wobec uprawnionego na ustawowy obowiązek minimalizacji szkody, to może kwestionować celowość kosztów poniesionych przez poszkodowanego; wtedy ciężar dowodu spoczywa na ubezpieczycielu (art. 6 k.c.)

Powołane stanowiska tutejszy Sąd w pełni aprobuje i podziela.

Zdaniem Sądu zasadność poniesionych kosztów wypoczynku nad morzem wraz

z kosztami dojazdu, zajęć wyrównawczych z języka angielskiego w kwocie 365,00 zł, dojazdów do placówek medycznych, leczenia stomatologicznego, neurologicznego, rehabilitacji - składających się na żądane przez powódkę odszkodowanie została wykazana odpowiednimi dokumentami i zeznaniami świadka oraz przedstawicielki ustawowej powódki przesłuchanej w charakterze strony. W dniu 14 lipca 2011 r. I. Ś. – specjalista medycyny rodzinnej zaleciła powódce wypoczynek poza domem. Biorąc pod uwagę złamania kości oraz zaniki mięśniowe ud i podudzi obu kończyn dolnych powódce zalecone zostały ćwiczenia w wodzie i lekarz skierowała dziecko wraz z opiekunem nad morze. Koszt leczenia stomatologicznego – według biegłego sądowego z zakresu stomatologii – był zgodny z ogólnie przyjętymi cenami.

Sąd nie uwzględnił w zakresie odszkodowania jedynie żądania o zwrot kosztów zajęć wyrównawczych w kwocie 3.946,50 zł. Powódka uczęszczała bowiem do szkoły publicznej (bezpłatnej) a w okresie rekonwalescencji nadrabiała zaległości z matką, która nie ponosiła z tego tytułu żadnych wydatków. W przekonaniu Sądu powódka mogła w tym czasie korzystać z nauczania indywidualnego w ramach szkoły, co nie wiązałoby się z koniecznością ponoszenia dodatkowych kosztów.

Z tych też względów Sąd zasądził od pozwanych na rzecz powódki kwotę 7.458,08 zł tytułem odszkodowania wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 12 czerwca 2012 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. i z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty, z tym zastrzeżeniem, że zapłata należności w całości lub w części przez jednego z pozwanych zwalnia drugiego pozwanego do wysokości zapłaty.

Zgodnie z treścią art. 442 § 2 k.c. jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.

Należy podkreślić, że fakt ponoszenia całego ciężaru opieki nad poszkodowanym w czasie leczenia i rehabilitacji przez członków najbliższej rodziny nie zwalnia osoby odpowiedzialnej od zwrotu kwoty obejmującej wartość tych świadczeń

W ocenie Sądu zaproponowana przez stronę powodową stawka 12,00 zł za jedną godzinę usług opiekuńczych nie jest wygórowana. Sąd miał w tym zakresie na względzie doświadczenie życiowe i koszt jednej godziny z tytułu świadczenia usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych na terenie Gminy G..

Biegli ustalili, że powódka wymagała po wypadku opieki osób trzecich w wymiarze 280 godzin. Jednakże biegły ortopeda wskazał, że określenia wielkości potrzebnej pomocy mają jedynie charakter orientacyjny. Sąd przyjął, że z uwagi na wiek powódki opieka ta była konieczna w dwukrotnej wysokości (tj. 560 godzin), co zostało potwierdzone zeznaniami świadka i przedstawicielki ustawowej powódki przesłuchanej w charakterze strony.

Łączny koszt opieki wyniósł więc kwotę 6.720,00 zł (560 x 12,00 zł). W toku postępowania likwidacyjnego pozwany wypłacił na rzecz powódki kwotę 1.260,00 zł tytułem odszkodowania – zwrotu kosztów opieki osoby trzeciej.

Sąd zasądził od pozwanych na rzecz powódki kwotę 33.630,00 zł tytułem skapitalizowanej renty z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 21 grudnia 2017 r. (tj. od dnia wyrokowania) do dnia zapłaty, z tym zastrzeżeniem, że zapłata należności w całości lub w części przez jednego z pozwanych zwalnia drugiego pozwanego do wysokości zapłaty. Na kwotę tę składały się ww. koszty opieki (obniżone o wartość odszkodowania przyznanego w tym zakresie przez pozwane (...) tj. o kwotę 1.260,00 zł) w wysokości 5.460,00 zł i kwota 28.170,00 zł wynikająca ze zwiększonych potrzeb powódki w okresie od listopada 2012 r. do grudnia 2017 r. – w postaci kosztów leczenia, rehabilitacji, lekarstw.

Sąd stoi na stanowisku, że żądana kwota miesięcznej renty w kwocie 350,00 zł była zasadna. Powódka kontynuuje prywatne leczenie stomatologiczne, psychologiczne. To leczenie prowadzone jest już od kilku lat, lekarze prowadzący dobrze znają historię choroby powódki. Ponadto ponoszone są koszty dojazdu do tychże lekarzy. Powódka uczęszcza również odpłatnie na basen. W opinii z dnia 02 kwietnia 2014 r. biegły ortopeda stwierdził, że należy przyjąć, iż zajęcia korekcyjne na pływalni, które powódka miała po wypadku, były uzasadnione doznanymi obrażeniami narządów ruchu.

Z tych też względów Sąd zasądził od pozwanych na rzecz powódki kwotę 350,00 zł miesięcznie tytułem renty na zwiększone potrzeby, płatną do 10. dnia każdego miesiąca, poczynając od dnia 01 stycznia 2018 r. z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w przypadku uchybienia terminowi płatności, z tym zastrzeżeniem, że zapłata należności w całości lub

w części przez jednego z pozwanych zwalnia drugiego pozwanego do wysokości zapłaty.

Na podstawie art. 189 k.p.c. powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny.

W ocenie Sądu żądanie ustalenia odpowiedzialności pozwanych za skutki wypadku z dnia (...) r. jakie mogą pojawić się u powódki w przyszłości było zasadne. Należy podkreślić, że leczenie stomatologiczne powódki nie zostało jeszcze zakończone. Powódka doznała obrażeń ciała skutkujących trwałym uszczerbkiem na zdrowiu w wysokości 20,5 %. Stan powódki wymaga aktualnie terapii psychologicznej. Ponadto należy jeszcze raz podkreślić wiek powódki, która nadal dojrzewa, rozwija się (nie jest pełnoletnia).

Powództwo w zakresie skapitalizowanej renty i odszkodowania w pozostałej części zostało oddalone jako nadmiernie wygórowane i nieudowodnione.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. Powódka uległa jedynie co do nieznacznej części swojego żądania, wobec czego Sąd zasądził na jej rzecz solidarnie od pozwanych zwrot całości kosztów procesu w kwocie 5.391,41 zł. Na kwotę tę składały się: uiszczona część opłaty od pozwu – 1.000,00 zł, wynagrodzenie pełnomocnika – 3.600,00 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 17,00 zł, zaliczki na wynagrodzenie biegłych – 1.774,41 zł.

Na podstawie art. 113 ust. 1 w zw. z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r.

o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2016 r., poz. 623) Sąd nakazał ściągnąć od pozwanych solidarnie kwotę 1.514,05 zł tytułem zwrotu wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa – Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim oraz brakującej opłaty od pozwu w kwocie 4.594,50 zł.

W związku z powyższym orzeczono jak w sentencji wyroku.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany (...)w Ł. zarzucając mu:

1. naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, w szczególności art. 822 k.c w zw. z 361 § 1 i 2k.c. i art. 444§ 1 i 2 k.c. przez przyjęcie, że:

- w okresie od listopada 2012r do chwili obecnej jest uzasadnione odpłatne korzystanie z wizyt lekarskich, rehabilitacji, z pływalni i dojazdów, przy czym stanowią one stałe comiesięczne wydatki ponoszone przez powódkę w kwocie 350 zł,

- szkoda dochodzona przez powódkę w kwocie 490 zł (390 zł z tytułu dojazdów i 100 zł wizyta u neurologa) nie została naprawiona przez pozwanego na dzień wyrokowania,

- koszt opieki osób trzecich był niewystarczający w ilości 280 godzin podanych przez biegłych,

2. naruszenie przepisów prawa procesowego:

- w ramach art. 233 par. 1 kpc przez przyjęcie, że nie były wystarczające do leczenia obrażeń powódki bezpłatne świadczenia NFZ w zakresie rehabilitacji, wizyt lekarskich od listopada 2012 do chwili obecnej oraz koszt opieki osób trzecich określony przez biegłego ortopedę w wymiarze 280 godzin,

- art. 321 kpc przez orzeczenie ponad żądanie powódki w piśmie z dnia 14.11.2017r w zakresie skapitalizowanej renty na zwiększone potrzeby i kosztów opieki od grudnia 2012 do grudnia 2017r.

Wskazując na te podstawy apelacji wnoszę: o zmianę wyroku:

- w pkt. 2 przez zasądzenie od pozwanych in solidum kwoty 5187,08 zł z ustawowymi odsetkami od 12.06.2012r. do dnia 31.12.2015r i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 01.01.2016r do dnia zapłaty,

- w pkt.3 przez zasądzenie od pozwanych in solidum kwoty 2100 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 21.12.2017r do dnia zapłaty, a w pozostałym zakresie oddalenie powództwa, dokonanie stosunkowego rozliczenie kosztów procesu, a także zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego ad. 1 kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego jest częściowo uzasadniona. Ustalenie przez Sąd rejonowy odszkodowania w wysokości 7.458,08 złotych jest obarczone błędem i wymaga skorygowania.

Świadczenie to - jak wynika z motywów pisemnych zaskarżonego wyroku - obejmuje wydatki związane z wypoczynkiem powódki nad morzem, zajęcia wyrównawcze z języka angielskiego, dojazdy do placówek medycznych oraz leczenie stomatologiczne, neurologiczne i zabiegi rehabilitacyjne.

Suma wydatkowana na pobyt wypoczynkowy nad morzem jest zawyżona. Dotyczy to kosztów wyżywienia w kwocie 500 złotych. Zaznaczyć należy, iż ta pozycja stanowi zwykły element bieżącego utrzymania powódki nie powiązany z wypadkiem, któremu uległa w dniu (...) roku. Brak było podstaw do uwzględnienia wydatków związanych z pobytami poszkodowanej w gabinecie neurologicznym. Jak wynika z opinii biegłej z zakresu neurologii nie stwierdzono u małoletniej uszczerbku na zdrowiu, a przebyty uraz głowy oraz kręgosłupa szyjnego nie spowodował trwałego deficytu funkcjonalnego sprawności układu nerwowego. Pomoc neurologiczna mogła być poza tym udzielona w ramach nieodpłatnych usług finansowanych przez NFZ. To samo dotyczy zabiegów rehabilitacyjnych.

Z przedstawionych względów należne powódce świadczenie zamyka się w łącznej kwocie około 5.558 złotych ( zajęcia wyrównawcze z języka angielskiego - 365 zł, leczenie stomatologiczne - 900 zł, leki - 45 zł, dojazdy do placówek medycznych - 2.511,62 zł, pobyt nad morzem - 1.736,46 zł.

Ma również rację autor apelacji kwestionując wysokość skapitalizowanej renty. Suma 33.630 złotych jest zawyżona i nie odzwierciedla rzeczywistych kosztów związanych ze zwiększonymi potrzebami ( art. 444§2 kc).

Według ustaleń Sądu rejonowego kwota ta obejmuje 2 składniki: sumę 5.460 złotych stanowiącą koszt opieki oraz 28.170 złotych obejmującą wydatki poniesione na zwiększone potrzeby uprawnionej. Dotyczy to okresu od listopada 2012 roku do grudnia 2017 roku. Jest to łącznie okres 62 miesięcy. Czyni to ostatecznie wydatki w wysokości 21.700 zł. Doliczając do tej sumy kwotę 5.460 zł otrzymujemy kwotę 27.160 zł.

W apelacji na stronie ostatniej jej autor zaakceptował świadczenie z tego tytułu w wymiarze 28.760 zł. Brak było zatem podstaw do obniżenia sumy świadczenia w większym rozmiarze.

Całkowicie bezzasadne jest roszczenie o przyznanie powódce renty na przyszłość (por. pkt 4 zaskarżonego wyroku).

Dopuszczony dowód w postępowaniu apelacyjnym z uzupełniającej opinii biegłego z zakresu ortopedii w osobie J. B. jednoznacznie wskazuje, że leczenie ortopedyczne schorzeń małoletniej wywołanych wypadkiem zakończyło się. Brak było zatem podstaw do stwierdzenia, iż obecnie i w przyszłości powódka będzie musiała korzystać z zajęć pływania.

Nadto należy podnieść, iż kontynuacja leczenia stomatologicznego może się odbywać w ramach nieodpłatnych usług medycznych oferowanych przez NFZ. To samo dotyczy usług w poradni psychologicznej.

W tym stanie rzecz należało orzec jak w wyroku ( art.386 § 1 kpc).

Apelacja w pozostałej części - co podniesiono wyżej - nie jest uzasadniona.

Co do ceny paliwa - LPG, jej średnia wysokość w 2012 roku wynosiła od 2,54/1l do 2,89 zł /1 l, średnio - 2,72 zł za 1 l. Trudno zatem wzruszyć prawidłowe ustalenia Sądu w tej mierze.

Brak był również podstaw do podważenia liczby godzin opieki, jakiej w związku z odniesionymi obrażeniami w wyniku wypadku poniosła powódka. Ustalenia Sądu meriti w tym zakresie są prawidłowe i mają potwierdzenie w zebranym w sprawie materiale dowodowym.

Zgodzić się należało, że opieka była konieczna w wymiarze 560 godzin. Uwzględnia to wiek dziecka oraz rodzaj i zakres jej schorzeń spowodowanych wypadkiem.

W zestawionym przez skarżącego wykazie świadczeń przyznanych dobrowolnie w toku postępowania likwidacyjnego brak jest oddzielnej pozycji obejmującej koszty wizyty u neurologa, co jest potwierdzone wydrukiem z kasy fiskalnej z dnia 13 września 201 roku (por. k.161).

Z tych przyczyn wydatkowana kwota 100 złotych - jak trafnie ustalił Sąd rejonowy - podlegała uwzględnieniu w ramach zgłoszonego żądania.

Mając na uwadze prawidłowe ustalenia i rozważania apelację w tej części należało oddalić (art. 385 kpc).

Zweryfikowania podlegały także koszty procesu za pierwszą instancję, skoro suma świadczeń przyznanych powódce uległa zmniejszeniu.

O kosztach procesu za instancję odwoławczą orzeczono na podstawie art. 100 kpc, ponieważ pozwane Towarzystwo jedynie w około 1/3 wygrało sprawę przed Sądem Okręgowym.

SSO Jarosław Gołębiowski

SSA w SO Stanisław Łęgosz SSO Dariusz Mizera