Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 marca 2018 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący	SSO Jarosław Gołębiowski
Sędziowie	SSA w SO Arkadiusz Lisiecki SSO Dariusz Mizera (spr.)
Protokolant	st. sekr. sąd. Beata Gosławska

po rozpoznaniu w dniu 26 marca 2018 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa S. C.

przeciwko Towarzystwu Budownictwa (...) Sp. z o.o. w P.

o ustalenie wstąpienia w stosunek najmu

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb.

z dnia 30 listopada 2017 roku, sygn. akt I C 903/17

oddala apelację.

SSO Jarosław Gołębiowski

SSA w SO Arkadiusz Lisiecki SSO Dariusz Mizera

Sygn. akt II Ca 161/18

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 30 listopada 2017 r. Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim po rozpoznaniu sprawy z powództwa S. C. przeciwko Towarzystwo Budownictwa (...) Sp. z o.o. w P. o ustalenie wstąpienia w stosunek najmu

1. ustalił, że powód S. C. z dniem 29.12.2016 roku z mocy prawa wstąpił w stosunek najmu lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w P. przy ulicy (...) w miejsce zmarłej najemczyni A. C. (1);

2. zasądził od pozwanego Towarzystwa Budownictwa (...) Spółka z o.o. w P. na rzecz powoda S. C. kwotę 200,00zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego.

Pozwany Towarzystwo Budownictwa (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P. (Wynajmujący) zawarł z małżeństwem T. C. i A. C. (2) (Najemcy) umowę najmu lokalu mieszkalnego numer (...) położonego w P. przy ulicy (...). Umowa została zawarta na czas nieoznaczony począwszy od dnia 17 grudnia 1964 r. Na podstawie aneksu do umowy z dnia 14 kwietnia 2005 r. wykreślono z umowy zmarłego T. C.. Aneksem do umowy z dnia 29 czerwca 2016 r. ustalono, iż przedmiotem umowy jest lokal mieszalny oznaczony nr(...) położony w P. przy ulicy (...).

A. C. (2) zmarła dnia (...)r. Powód S. C. jest synem A. C. (2).

Przedmiotowy lokal mieszkalny powód zamieszkiwał wspólnie z rodzicami od lat 60. W 1997 r. powód wyprowadził się i przez 10 lat mieszkał wspólnie z żoną i trójką dzieci w mieszkaniu przy ulicy (...) w P.. Powód stale opiekował się rodzicami, intensywnie od czasu zachorowania ojca. Po jego śmierci w 2004 r. powód ponownie zamieszkał z matką, która wymagała całodobowej opieki. Przez 3 lata przed śmiercią A. C. (2) nie była w stanie samodzielnie funkcjonować, była osobą leżącą. Powód sprzątał w mieszkaniu, przygotowywał posiłki, robił zakupy dla matki, pomagał jej utrzymywać higienę, woził matkę na wizyty lekarskie, organizował wizyty domowe. Powód nocował w mieszkaniu matki, spożywał tu posiłki, często wspólnie z odwiedzającymi go dziećmi i bliskim. W mieszkaniu powód miał swoje rzeczy osobiste. Powód pełnił funkcje opiekuna A. C. (2). W okresie od dnia 1 lutego 2012 r. do dnia 30 czerwca 2013r. S. C. pobierał świadczenie pielęgnacyjne oraz w okresie od dnia 1 lipca 2013 r. do dnia 29 grudnia 2016 r. pobierał zasiłek dla opiekuna. Świadczenie było wypłacane przez okres nieprzerwany. Powód odwiedzał żonę i dzieci, które stale przebywały w mieszkaniu przy ulicy (...) w P. i niekiedy nocował w mieszkaniu wraz z rodziną. Żona powoda w dalszym ciągu wynajmuje wskazany wyżej lokal.

W dniu 7 lutego 2017 r. powód zwrócił się do pozwanego o uregulowanie stanu prawnego przedmiotowego lokalu mieszkalnego w związku ze śmiercią A. C. (2). W dniu 24 lutego 2017 r. powód złożył wniosek o regulację tytułu prawnego do zajmowanego lokalu.

W piśmie z dnia 6 marca 2017 r. pozwany poinformował powoda o odmowie regulacji tytułu prawnego do lokalu mieszkalnego przy ulicy (...) w P..

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów załączonych do akt sprawy, a także na podstawie zeznań świadków H. D., M. F., Z. K., M. R., K. K. (1), E. W. oraz zeznań powoda S. C. przesłuchanego w charakterze strony.

Sąd pominął zeznania świadków A. M. (1) z uwagi na brak szczegółowej wiedzy świadka, co do zamieszkiwania S. C. w przedmiotowym lokalu oraz nie uwzględnił zeznań świadka J. P. (1). Sąd podjął wątpliwości co do obiektywności zeznań J. P. (1) z powodu skonfliktowania świadka z członkami rodziny powoda. Nadto należy podkreślić, iż zeznania J. P. (1) były niespójne i sprzeczne z zeznaniami pozostałych świadków.

Sąd Rejonowy zważył, iż powództwo S. C. jako zasadne zasługiwało na uwzględnienie.

Podstawę prawną roszczenia powoda stanowił art. 691 § 1 k.c., zgodnie z treścią którego w razi śmierci najemcy lokalu mieszkalnego w stosunek najmu lokalu wstępują: małżonek niebędący współnajemcą lokalu, dzieci najemcy i jego współmałżonka, inne osoby, wobec których najemca był obowiązany do świadczeń alimentacyjnych, oraz osoba, która pozostawała faktycznie we wspólnym pożyciu z najemcą.

Ww. osoby wstępują w stosunek najmu lokalu mieszkalnego, jeżeli stale zamieszkiwały z najemcą w tym lokalu do chwili jego śmierci (art. 691 § 2 k.c.).

W nauce prawa i judykaturze jednolicie przyjmuje się, że lokalem, w którym osoba bliska zmarłego najemcy stale z nim zamieszkiwała, aż do chwili jego śmierci, jest w świetle art. 691 § 2 k.c. takie mieszkanie, które stanowiło centrum życiowe tej osoby.

W ocenie Sądu powód wykazał, że lokal mieszkalny położony w P. przy ulicy (...) stanowił jego centrum życiowe.

W przekonaniu Sądu nie stoi z tym w sprzeczności fakt, iż powód odwiedzał swoją rodzinę w lokalu mieszkalnym położonym w budynku obok, tj. przy ulicy (...). Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż zmarła A. C. (2) wymagała stałej opieki, w szczególności przez około 3 lata przed śmiercią, kiedy nie była w stanie samodzielnie funkcjonować. Opiekę A. C. (2) świadczył wówczas powód, który od dnia 1 lutego 2012 r. do dnia 30 czerwca 2013 r. pobierał świadczenie pielęgnacyjne oraz w okresie od dnia 1 lipca 2013 r. do dnia 29 grudnia 2016 r. pobierał zasiłek dla opiekuna. Zasiłek był zaś wypłacany przez okres nieprzerwany. Powyższe świadczy o tym, że powód poświęcał większość czasu opiece nad matką w konsekwencji czego od 2004 r. ponownie zamieszkał wspólnie z A. C. (2), a zatem w przedmiotowym lokalu powód posiadał swoje rzeczy osobiste, nocował w nim oraz często spożywał wspólnie z rodziną, w tym dziećmi i żoną posiłki, które samodzielnie przygotowywał. W ocenie Sądu powód wraz z matką prowadził wspólne gospodarstwo domowe.

Z tych też względów Sąd uznał, że powód (syn najemcy) stale zamieszkiwał z A. C. (2) w chwili jej śmierci, a tym samym ustalił, iż z dniem 29 grudnia 2016 r. powód z mocy prawa wstąpił w stosunek najmu tegoż lokalu mieszkalnego w miejsce zmarłej A. C. (2).

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Powodowi, który wygrał sprawę, należy się od pozwanego zwrot kosztów procesu w kwocie 200,00 zł tytułem uiszczonej opłaty od pozwu.

Wyrok apelacją zaskarżyło pozwane Towarzystwo za pośrednictwem swojego pełnomocnika.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucono:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia polegający na uznaniu, że powód od 2004 roku ponownie zamieszkał z matką i mieszkał z nią na stałe do dnia jej śmierci oraz pomięciu, że w lokalu tym wraz z matką powoda mieszkała m.in. K. K. (1),

2.  naruszenie przez sąd art. art. 691 § 1 i 2 k.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie skutkujące uznaniem, że powód wstąpił w stosunek najmu przedmiotowego lokalu oraz, że spełniał przesłanki z w/w przepisu

3.  naruszenie przez sąd art. 233 § 1 kpc poprzez niewłaściwą ocenę materiału dowodowego w sprawie polegającą na:

a)  uchybieniu przez sąd zasadom logicznego rozumowania z zakresie uznania, że powód stale zamieszkiwał z najemcą w chwili jej śmierci, że przedmiotowy lokal stanowił jego centrum życiowe oraz przyjęcie, iż z przyznania zasiłku pielęgnacyjnego wynika fakt wspólnego zamieszkiwania powoda z najemcą.

b)  pominięciu zeznań świadka A. M. (1) oraz J. P. (1) a oparciu rozstrzygnięcia na zeznaniach pozostałych świadków (w tym 3 świadków powoda K., R. oraz K. są spokrewnieni z powodem) oraz powoda w sytuacji gdy zeznania A. M. oraz J. P. (1) są logiczne i spójne i obiektywnie opisywały stałe miejsce zamieszkiwania powoda a przesłuchanie powoda nie potwierdza jego zamieszkiwania z matką do chwili jej śmierci,

c)  pominięciu tych fragmentów zeznań powoda z których wynika, że mieszkanie matki nie było jego centrum życiowym,

d)  niezasadnym uznaniu, że zeznania świadka J. P. są niespójne bez wyjaśnienia na czym ta niespójność polega.

Powołując się na powyższe zarzuty pozwany wnosił o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa,

2.  ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez sąd l-szej instancji,

3.  zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu za obie instancje.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja pozwanego jest bezzasadna.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego i przyjmuje je za własne czyniąc je podstawą swojego rozstrzygnięcia.

Rozważając w pierwszej kolejności zarzuty naruszenia prawa procesowego należy podkreślić, iż nie zawierają one uzasadnionych podstaw. Sąd Rejonowy przeprowadził zawnioskowane przez strony dowody i należycie jej ocenił nie naruszając dyspozycji art. 233 k.p.c. .

Sąd Rejonowy oceniając zeznania świadków i stron uznał , iż daje wiarę stronie powodowej co do stałego zamieszkiwania powoda z matką do jej śmierci. Sąd I instancji należycie umotywował swoje stanowisko, a apelacja nie dostarcza argumentów które mogłyby być podstawą do weryfikacji tego stanowiska po myśli pozwanej.

Jak niejednokrotnie wskazywał Sąd Najwyższy w uzasadnieniach swych orzeczeń - ramy swobodnej oceny dowodów muszą być zakreślone wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego, regułami logicznego myślenia oraz pewnego poziomu świadomości prawnej, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność odnosi je do pozostałego materiału dowodowego, przy możliwej do skontrolowania poprawności rozumowania.

Zdaniem Sądu Okręgowego, ocena dowodów oraz ich rozważenie dokonane przez Sąd I instancji spełnia wskazane wyżej wymogi, dlatego też nie można przypisać temu działaniu cech dowolności. Dodatkowo jedynie należy podkreślić, iż zmarła matka powoda była osobą całkowicie niepełnosprawną i wymagała na bieżąco pomocy i opieki osób trzecich, mało tego powód był jej formalnym opiekunem pobierał z tego tytułu specjalne świadczenie pielęgnacyjne. Te okoliczności w konfrontacji z pozostałymi zeznaniami np. świadka H. D. k. 49, świadka M. F. k.50 wskazują na to, że centrum życiowe powoda było właśnie u matki którą w sposób stały się zajmował. To u matki przygotowywał obiady na które zjeżdżała się cała rodzina. Z kolei okoliczność, iż z matką powoda zamieszkiwała przez pewien czas K. K. (1) nie ma w sprawie istotnego znaczenia albowiem świadek ten zamieszkiwała z matką powoda do 2013r. co zresztą wynika z pisma świadka złożonego u pozwanego / pismo k. 22/. Natomiast przed śmiercią w sposób stały w lokalu zamieszkiwał wyłącznie powód.

W orzecznictwie przyjmuje się, że polemika z ustaleniami sądu pierwszej instancji i przedstawianie własnej wersji wydarzeń nie stanowi wystarczającej podstawy uwzględnienia apelacji. Dla skutecznego podniesienia zarzutu obrazy przepisu art. 233 § 1 k.p.c. konieczne jest wykazanie, rażącego naruszenia dyrektyw oceny dowodów i wyprowadzania wniosków. Ocena dowodów, należy do istoty sędziowskiego wymiaru sprawiedliwości realizowanego przez sąd pierwszej instancji, ingerencja sądu drugiej instancji możliwa jest tylko wówczas gdy skarżący wykaże, iż sąd pierwszej instancji rażąco uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego oraz brak jest wszechstronnej oceny wszystkich istotnych dowodów (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 29 lipca 1998 r., sygn. akt II UKN 151/98 - OSNAPiUS rok 1999, nr 15, poz. 492; z 4 lutego 1999 r., sygn. akt II UKN 459/98 - OSNAPiUS rok 2000, nr 6, poz. 252).

Tymczasem pozwany neguje wiarygodność zeznań świadków powoda zarzucając jednocześnie Sądowi , iż w sposób nieuprawniony odmówił wiarygodności zeznaniom złożonym przez świadków A. M. i J. P..

Przedstawiona argumentacja ma jedynie charakter polemiczny i nie może zyskać akceptacji Sądu Okręgowego. Słusznie bowiem Sąd Rejonowy dostrzegł , iż świadek P. jest skonfliktowana z rodziną powoda i jest żywotnie zainteresowana aby w mieszkaniu po zmarłej zamieszkał ktoś inny. Zeznania tego świadka są zresztą całkowicie odosobnione i nie znajdują potwierdzenia w pozostałym materiale dowodowym.

Sąd Okręgowy oddalił wniosek dowodowy złożony przez pełnomocnika pozwanego na etapie postępowania odwoławczego albowiem wniosek ten był podyktowany treścią pisma kilku osób skierowanego do pozwanego. Niemniej jednak z treści pisma nie wynikało aby świadkowie mieli mieć jakąkolwiek wiedzę na temat okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia. Poza tym wniosek był spóźniony (por. art. 381 k.p.c. ), albowiem usprawiedliwieniem dla złożenia wniosku w postępowaniu apelacyjnym nie może być to, że strona mogła liczyć, iż Sąd w sposób dla niej korzystny oceni zebrane dowody.

W świetle ustalonego przez Sąd I instancji stanu faktycznego wbrew zarzutom apelacji nie doszło do naruszenia prawa materialnego tj. art. 691§ 1 k.c. zgodnie z którym w razie śmierci najemcy lokalu mieszkalnego w stosunek najmu lokalu wstępują: małżonek niebędący współnajemcą lokalu, dzieci najemcy i jego współmałżonka, inne osoby, wobec których najemca był obowiązany do świadczeń alimentacyjnych, oraz osoba, która pozostawała faktycznie we wspólnym pożyciu z najemcą. W/w osoby wstępują w stosunek najmu lokalu mieszkalnego, jeżeli stale zamieszkiwały z najemcą w tym lokalu do chwili jego śmierci (art. 691 § 2 k.c.).

Jak wynika z prawidłowo poczynionych ustaleń do chwili śmierci A. C. (2) stale zamieszkiwał z nią jej syn S. C. ( powód w sprawie ) który poświęcił się całkowicie opiece nad niedołężną już matką. Lokal stanowił dla niego centrum życiowe. Okoliczność, że czasami chodził do sąsiedniej kamienicy w której zamieszkiwała zona z dziećmi nie oznacza, że jego centrum życiowe przed śmiercią matki było właśnie tam. Z zeznań świadków wynikało , iż to właśnie u matki powoda koncentrowało się życie rodziny to tu przyjeżdżali wszyscy na obiady które gotował powód.

W takiej sytuacji rozstrzygnięcie Sądu jest trafne i podlega akceptacji Sądu Okręgowego.

Mając na uwadze powyższe na podstawie art. 385 k.p.c. należało orzec jak w wyroku.

SSA w SO Arkadiusz Lisiecki SSO Jarosław Gołębiowski SSO Dariusz Mizera