Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 kwietnia 2014 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący	SSO Arkadiusz Lisiecki
Sędziowie	SSO Jarosław Gołębiowski SSR del. Witold Gronicki (spr.)
Protokolant	st. sekr. sąd. Alicja Sadurska

po rozpoznaniu w dniu 14 kwietnia 2014 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa B. J.

przeciwko Gminie (...) T.

o odszkodowanie

na skutek apelacji pozwanej Gminy (...) T.

od wyroku Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim

z dnia 6 grudnia 2013 roku, sygn. akt I C 928/12

oddala apelację i zasądza od pozwanej Gminy (...) T.na rzecz powódki B. J.kwotę 617 (sześćset siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

Sygn. akt II Ca 188/14

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 06 grudnia 2013 r. Sąd Rejonowy w Tomaszowie Mazowieckim Wydział I Cywilny, po rozpoznaniu sprawy z powództwa B. J.przeciwko Gminie(...) T.o odszkodowanie:

1. zasądził od pozwanej Gminy (...) T.na rzecz powódki B. J.kwotę 5.056,00 zł z ustawowymi odsetkami:

-

od kwoty 4.055,00 złotych od dnia 23 sierpnia 2012 r do dnia zapłaty,

-

od kwoty 1.001,00 złotych od dnia 27 czerwca 2013 r. do dnia zapłaty;

2/ oddalił powództwo w pozostałej części;

3/ zasądził od pozwanej Gminy (...) T.na rzecz powódki B. J.kwotę 1.636,67 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 617,00 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

4/ nakazał zwrócić na rzecz powódki B. J.kwotę 183,33 zł z nie rozchodowanej zaliczki na biegłego zaksięgowanej ks. zal. (...)

Uzasadniając ten wyrok wskazał, że w pozwie z dnia 23 sierpnia 2012 r. powódka B. J.domagała się zasądzenia od pozwanej Gminy (...) T.odszkodowania w kwocie 4.055,00 złotych, z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu oraz zasądzenia zwrotu kosztów procesu.

Gmina (...) T.nie uznała powództwa i wniosła o jego oddalenie w całości.

W piśmie procesowym z dnia 21 czerwca 2013 roku pełnomocnik powódki zmienił powództwo w ten sposób, że podwyższył wysokość żądania do kwoty 5.472,00 zł, z ustawowymi odsetkami co do kwoty 1.417,00 zł od dnia zmiany powództwa.

Na rozprawie w dniu 25 czerwca 2013 roku pełnomocnik pozwanej gminy wniósł o oddalenie zmienionego powództwa.

Zawiadomiony o możliwości przystąpienia do niniejszej sprawy w charakterze interwenienta ubocznego lokator A. F. nie zajął stanowiska w sprawie.

Podstawę orzeczenia stanowiły następujące ustalenia faktyczne i rozważania.

Powódka B. J. jest współwłaścicielką nieruchomości położonej w T. przy ul. (...), zabudowanej budynkiem mieszkalnym. Sprawuje zarząd tą nieruchomością, która posiada założoną księgę wieczystą numer (...).

Prawomocnym wyrokiem zaocznym z dnia 13 maja 2009 roku, w sprawie oznaczonej sygnaturą akt I C 336/08, Sąd Rejonowy w Tomaszowie Mazowieckim orzekł eksmisję A. F.z lokalu nr (...)położonego w T.przy ul. (...), rozstrzygając przy tym o przysługującym pozwanemu prawie do lokalu socjalnego i czyniąc Gminę (...) T.odpowiedzialną za dostarczenie takiegoż lokalu pozwanemu.

A. F., co do którego orzeczona została eksmisja, nie uiszcza należnego czynszu ani opłat eksploatacyjnych. Zaległość z tego tytułu powódka wyliczyła na łączną kwotę 4.055,00 złotych, za okres od 1 czerwca 2009 roku do dnia 31 maja 2012 roku, wskazując wysokość miesięcznego czynszu na kwotę 147,78 złotych i dodatkowo opłatę w kwocie 8,00 zł za wywóz nieczystości oraz opłatę w wysokości 1,00 zł za oświetlenie klatki schodowej.

Biegły z zakresu czynszów ustalił, że A. F. zajmuje lokal numer (...), usytuowany na drugim piętrze budynku mieszkalnego. Lokal ten składa się z kuchni oraz dwóch pokoi o łącznej powierzchni 37,97 m ².

Biegły obliczył należne powodowi odszkodowanie na poziomie 5.472,00 złotych, nie uwzględniając opłat eksploatacyjnych za media: energię elektryczną, zimną wodę i ścieki oraz za wywóz odpadów stałych, gdyż wszystkie media są odłączone od lokalu.

Bezspornym jest, że pomimo orzeczenia eksmisji i uprawomocnienia się wyroku w dniu 12 czerwca 2009 roku, A. F. nadal zajmował przedmiotowy lokal, nie partycypując w kosztach związanych z jego utrzymaniem i korzystaniem z niego.

Opinia biegłego K. G. dopuszczona w celu ustalenia należnego odszkodowania była czytelna i nie budziła wątpliwości sądu. Podstawy przyjęcia przez biegłego metody obliczenia odszkodowania uzasadnione zostały przez niego w sposób wyrazisty i logiczny. Dlatego też nie znalazł sąd podstaw do odmówienia wiary temuż dowodowi.

Podstawą prawną powództwa jest przepis art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (Dz. U. Nr 31, poz.266 ze zmianami) stanowiący, że jeżeli gmina nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze do gminy, na podstawie art. 417 k.c.

Z utrwalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, że treść art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21.06.2001 r. o ochronie lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, jest jednoznaczna. Oznacza, że brak jest jakichkolwiek przesłanek do wprowadzenia ograniczeń w zakresie stosowania tego przepisu ( tak min. Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z 2008-06-25, III CZP 46/08, opubl. Legalis).

Roszczenie właściciela lokalu przeciwko gminie na podstawie tego przepisu, jest roszczeniem odszkodowawczym. Gmina zobowiązana jest do zapłaty odszkodowania tylko wtedy, gdy właściciel wykaże, że poniósł szkodę na skutek zajmowania lokalu przez osobę bez tytułu prawnego. ( por. Uchwała Sądu Najwyższego -Izba Cywilna z 2006-04-07, III CZP 21/06, opub. Legalis).

Dopóki gmina nie dostarczy lokalu socjalnego, właściciel nie otrzymujący od zajmującego nadal lokal lokatora świadczenia w wysokości określonej w art. 18 ust. 3 ustawy o ochronie lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, może ponieść szkodę w rozumieniu art. 361 § 2 k.c., tj. doznać uszczerbku w wysokości różnicy między majątkiem, jaki miałby, gdyby dysponował lokalem swobodnie, a majątkiem jaki ma, nie mogąc lokalem swobodnie dysponować z powodu niemożności wykonania eksmisji na skutek niedostarczenia lokalu socjalnego.

Odpowiedzialność gminy na tej podstawie obejmuje całą szkodę pozostającą w normalnym związku przyczynowym z jej zaniechaniem wypełnienia obowiązku dostarczenia lokalu socjalnego osobie do tego uprawnionej, na podstawie art. 361 § 2 k.c.( por. Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z 2008-06-19, V CSK 31/08, opubl. Legalis).

Żądana przez powódkę kwota odszkodowania w wysokości 5.472,00 złotych jest wyższa od wartości ustalonej przez biegłego, którego opinia nie była kwestionowana. Dlatego sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę wskazaną przez biegłego tj. 5.056,00 złotych z ustawowymi odsetkami od kwoty 4 055,00 zł od dnia 23 sierpnia 2012 roku tj. dnia wniesienie pozwu oraz od kwoty 1.001,00 zł od dnia doręczenia pisma rozszerzającego powództwo dnia 27 czerwca 2013 roku, a w pozostałej części powództwo oddalił.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. przyjmując zasadę odpowiedzialności za wynik sprawy i zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1.636,67 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 617,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398 ze zmianami) Sąd nakazał zwrócić powódce kwotę 183,33 zł z nie rozchodowanej zaliczki na opinię biegłego.

Powyższy wyrok zaskarżyła w całości pozwana Gmina(...) T..

Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła:

1. naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 231 ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku Kodeks postępowania cywilnego ( Dz. U. 1964.43.296 z późn. zm.) polegające na jego niezastosowaniu poprzez to, że Sąd nie uznał za ustalony fakt przedawnienia roszczeń, mającego istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, chociaż można go było wyprowadzić wprost z daty dowiedzenia się przez powódkę o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia;

2. naruszenie prawa materialnego, tj. art. 417 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (Dz.U. 1964.16.93 z późn. zm.) w zw. z art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (t.j. Dz.U.2005.31.266 z późn. zm.) poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na uznaniu, że zostały spełnione przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej Gminy (...) T.za niedostarczenie lokalu socjalnego, podczas gdy brak jest niezgodnego z prawem działania bądź zaniechania przy wykonywaniu władzy publicznej oraz brak związku przyczynowo-skutkowego między zaniechaniem Gminy (...) T., w postaci braku oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego, a szkodą po stronie powódki;

3. naruszenie prawa materialnego, tj. art. 18 ust. 4 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (t.j. Dz.U.2005.31.266 z późn. zm.) poprzez nieprawidłowe zastosowanie przez przyjęcie, iż może on stanowić podstawę prawną wydania zaskarżonego wyroku w sytuacji, gdy przepis ten utracił moc z dniem 19 września 2006 roku, mocą wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 września 2006 roku (Dz.U.2006.167.1193);

4. naruszenie prawa materialnego, tj. art. 118 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (Dz.U. 1964.16.93 z późn. zm.) poprzez jego niezastosowanie, polegające na nieuwzględnieniu zarzutu przedawnienia roszczenia za okres powyżej trzech lat od dnia wniesienia pozwu, podczas gdy termin przedawnienia dla roszczeń o świadczenia okresowe wynosi trzy lata;

ewentualnie, gdyby Sąd II instancji nie podzielił powyższego zarzutu, z ostrożności procesowej podniosła zarzut:

5. naruszenie prawa materialnego, tj. art. 4421 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (Dz.U. 1964.16.93 z późn. zm.) poprzez jego niezastosowanie, polegające na nieuwzględnieniu zarzutu przedawnienia roszczenia dochodzonego pozwem i rozszerzonego pismem procesowym z dnia 21 czerwca 2013 roku, wobec faktu, że roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej wskutek niedostarczenia lokalu socjalnego jest roszczeniem z tytułu czynu niedozwolonego, jego przedawnienie następuje więc z upływem terminów przedawnienia ustanowionych w odniesieniu do roszczeń deliktowych.

Wskazując na te zarzuty wniosła o:

1) zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez oddalenie powództwa o odszkodowanie oraz o zasądzenie na rzecz pozwanego kosztów postępowania poniesionych przez pozwanego za obie instancje według norm przepisanych.

Argumentowała w uzasadnieniu, że co prawda A. F., który zajmował lokal numer (...)położony w T.przy ul. (...), stanowiący własność powódki B. J., nie został przydzielony lokal socjalny, to wyrok nakazujący jego eksmisję został zarejestrowany w tzw. „ wykazie wyroków eksmisyjnych do realizacji ”. Nadto pozwana Gmina (...) T.przedsięwzięła wszystkie niezbędne kroki celem niezwłocznego przyznania lokalu socjalnego A. F.. Zgodnie z przepisem § 8 ust. 4 uchwały Nr (...)Rady Miejskiej T.z dnia 27 października 2004 r. w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu Gminy (...) T., w przypadkach orzeczonych przez sąd, umowę na lokal socjalny zawiera się w pierwszej kolejności.

Wyrok zaoczny nakazujący eksmisję A. F.nie zwolnił go od obowiązku uiszczania należności, aż do chwili zaoferowania A. F.przez Gminę (...) T.lokalu socjalnego.

Nie została spełniona przesłanka związku przyczynowo – skutkowego między zaniechaniem Gminy (...) T.w postaci braku oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego, a szkodą po stronie powódki.

Nie jest normalnym następstwem braku zaoferowania przez Gminę (...) T.lokalu socjalnego A. F.powstanie szkody, w postaci poniesienia nie zrekompensowanych kosztów utrzymania lokalu zajmowanego przez nie uiszczającego należności eksmitowanego ( tak SN w wyroku z dnia 23 kwietnia 2009 r., IV CNP 98/08, Lex nr 738119).

Roszczenie odszkodowawcze powódki ma charakter okresowy, a dla roszczeń o świadczenie okresowe ustawodawca przewidział w art. 118 k.c. trzyletni okres przedawnienia. Skutkować to powinno oddaleniem powództwa, gdyż obejmuje okres ponad trzyletni.

Ponieważ roszczenie powódki o naprawienie szkody na skutek niedostarczenia przez pozwaną Gminę (...) T.lokalu socjalnego jest roszczeniem deliktowym, przedawnia się zgodnie z treścią art. 442 ¹ § 1 k.c. z upływem trzech lat licząc od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Obie te przesłanki muszą być spełnione łącznie.

Powódka o szkodzie i o osobie odpowiedzialnej dowiedziała się z wyroku eksmisyjnego ogłoszonego dnia 13 maja 2009 roku, a najpóźniej dnia 12 czerwca 2009 roku, kiedy skierowała do Urzędu Miasta w T. wniosek o przydzielenie lokalu socjalnego A. F.. Dlatego roszczenie powódki przedawniło się z upływem dnia 12 czerwca 2012 r., co skutkowało skutecznym powstrzymaniem się od jego zaspokojenia przez pozwaną gminę na podstawie przepisu art. 117 § 2 k.c.

Rozszerzenie powództwa nastąpiło po przedawnieniu roszczenia na podstawie przepisu art. 442 ¹ § 1 k.c., bez zastrzeżenia w pozwie, że żądanie zostanie doprecyzowane po złożeniu opinii przez biegłego. Dlatego rozszerzone żądanie z tej przyczyny powinno zostać oddalone.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej Gminy (...) T.nie zasługuje na uwzględnienie.

Biegły K. G. otrzymał zlecenie naliczenia odszkodowania za okres wsteczny 3 lat ( vide – opinia k. 42 akt ). Eksmisję A. F. Sąd Rejonowy w Tomaszowie Mazowieckim nakazał wyrokiem zaocznym z dnia 13 maja 2009 r., który powódka B. J. oraz pozwany A. F. otrzymali dnia 29 maja 2009r. Wyrok ten do dnia dzisiejszego nie posiada stwierdzonej prawomocności.

Pozwana Gmina (...) T.twierdzi, że o szkodzie i o osobie odpowiedzialnej powódka B. J.dowiedziała się z wyroku eksmisyjnego ogłoszonego dnia 13 maja 2009 roku, a najpóźniej dnia 12 czerwca 2009 roku, kiedy skierowała do Urzędu Miasta w T.wniosek o przydzielenie lokalu socjalnego A. F.. Dlatego roszczenie powódki przedawniło się z upływem dnia 12 czerwca 2012 r., co skutkowało skutecznym powstrzymaniem się od jego zaspokojenia przez pozwaną gminę na podstawie przepisu art. 117 § 2 k.c. Natomiast rozszerzenie powództwa nastąpiło po przedawnieniu roszczenia na podstawie przepisu art. 442 ¹ § 1 k.c., bez zastrzeżenia w pozwie, że żądanie zostanie doprecyzowane po złożeniu opinii przez biegłego.

Złożenie pozwu dnia 23 sierpnia 2012 r. przerwało bieg terminu przedawnienia.

Strona pozwana nie zgłosiła zarzutu przedawnienia roszczenia, lecz zarzuciła, że brak jest przesłanek jej odpowiedzialności odszkodowawczej, a głównie brak jest związku przyczynowo – skutkowego między jej zaniechaniem w postaci braku oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego, a szkodą po stronie powódki. Nie jest bowiem normalnym następstwem braku zaoferowania przez gminę lokalu socjalnego, powstanie szkody w postaci poniesienia nie zrekompensowanych kosztów utrzymania lokalu zajmowanego przez nie uiszczające należności osoby eksmitowane.

Brak zarzutu przedawnienia roszczenia nie pozwolił sądowi na przeprowadzenie postępowania dowodowego zmierzającego do jego zweryfikowania.

Jednakże, skoro odszkodowanie zostało naliczone tylko za okres 3 lat, oczywistym jest, że nie można mówić o przedawnieniu roszczenia, gdyż zasądzone zostało za okres wsteczny od dat wniesienia pozwu i rozszerzenia roszczenia.

Nadto w sprawie pozwana gmina nie wykazała, od jakiej daty powódka B. J.posiadała wiedzę o tym, że Gmina (...) T.nie dostarczy eksmitowanemu A. F.lokalu socjalnego. Złożenie wniosku o przydział lokalu socjalnego nie należy uznać za niedostarczenie lokalu socjalnego. Podobnie należy traktować treść wyroku zaocznego, którego prawomocność nie została dotychczas stwierdzona.

Przepis art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (Dz. U. Nr 31, poz.266 ze zmianami) stanowi, że jeżeli gmina nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze do gminy, na podstawie art. 417 k.c.

Wynika z niego jasno, że roszczenie odszkodowawcze do gminy na podstawie art. 417 k.c. przysługuje wówczas, gdy gmina nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku sądowego, a nie gdy nie zarejestrowała osobę uprawnioną w tzw. „ wykazie wyroków eksmisyjnych do realizacji ”. Nie uwalnia od tej odpowiedzialności również okoliczność, że pozwana Gmina (...) T.przedsięwzięła wszystkie niezbędne kroki celem niezwłocznego przyznania lokalu socjalnego A. F.oraz, że zgodnie z przepisem § 8 ust. 4 uchwały Nr (...)Rady Miejskiej T.z dnia 27 października 2004 r. w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu Gminy (...) T., w przypadkach orzeczonych przez sąd, umowę na lokal socjalny zawiera się w pierwszej kolejności.

Podzielić należy pogląd sądu rejonowego o tym, że odpowiedzialność gminy obejmuje całą szkodę pozostającą w normalnym związku przyczynowym z jej zaniechaniem wypełnienia obowiązku dostarczenia lokalu socjalnego osobie do tego uprawnionej, na podstawie art. 361 § 2 k.c. Ustalona kwota odszkodowania z tego tytułu nie była kwestionowana przez pozwaną Gminę (...) T..

W końcu za chybiony należy uznać zarzut naruszenie prawa materialnego, tj. art. 18 ust. 4 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (t.j. Dz.U.2005.31.266 z późn. zm.) poprzez nieprawidłowe zastosowanie przez przyjęcie, iż może on stanowić podstawę prawną wydania zaskarżonego wyroku w sytuacji, gdy przepis ten utracił moc z dniem 19 września 2006 roku, mocą wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 września 2006 roku (Dz.U.2006.167.1193). Sąd wielokrotnie powoływał w uzasadnieniu wyroku przepis art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (t.j. Dz.U.2005.31.266 z późn. zm.). Dlatego powołanie przepisu art. 18 ust. 4 tej ustawy należy uznać wyłącznie za omyłkę pisarską.

Przepis ten wskazywał zasady naliczenia odszkodowania. Jego uchylenie pozwala na ustalenie wysokości odszkodowania w sposób przedstawiony w sprawie przez biegłego.

Z powyższych względów na podstawie przepisu art. 385 k.p.c. należało orzec jak w sentencji.

O kosztach sąd orzekł po myśli przepisu art. 98 k.p.c., zasadzając kwotę 617,00 zł tytułem kosztów procesu, na którą się składają: kwota 600,00 zł zastępstwa adwokackiego za § 6 pkt. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163 , poz. 1348 z późń. zm.) oraz kwotę 17,00 zł opłaty skarbowej od pełnomocnictwa za art. 1 ust. 1 pkt. 2 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. z 2006, Nr 225).

1