Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 marca 2023 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy
w składzie:

Przewodniczący

Sędzia Jarosław Gołębiowski

po rozpoznaniu w dniu 27 marca 2023 r. w Piotrkowie Trybunalskim

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) w S.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim

z dnia 29 grudnia 2022 r. sygn. akt I C 1213/20

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punktach:

a)  pierwszym sentencji w ten sposób, że zasądzoną od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4.574 złotych obniża do kwoty 648,52 (sześćset czterdzieści osiem 52/100) złotych,

b)  trzecim sentencji w ten sposób, że zasądza od powoda (...) w S. na rzecz pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 900 (dziewięćset) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

2.  zasądza od powoda (...) w S. na rzecz pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 550 (pięćset pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

Jarosław Gołębiowski

II Ca 190/23

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 29 grudnia 2022 r. Sąd Rejonowy
w Piotrkowie Trybunalskim po rozpoznaniu sprawy z powództwa(...) przeciwko (...) S.A. w W.
o zapłatę kwoty 3.243,76 zł:

1.  zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4.574 (cztery tysiące pięćset siedemdziesiąt cztery) złote 59 (pięćdziesiąt dziewięć) groszy
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 4.274,59 złotych od dnia 29 kwietnia 2020 r. do dnia zapłaty i od kwoty 300 złotych od dnia
9 czerwca 2020 r. do dnia zapłaty;

2.  oddalił powództwo w pozostałym zakresie;

3.  orzekł o kosztach procesu zgodnie z zasadą włożenia na pozwanego obowiązku zwrotu powodowi wszystkich kosztów procesu pozostawiając szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu.

Podstawę powyższego wyroku stanowiły przytoczone poniżej ustalenia
i zarazem rozważania Sądu Rejonowego:

W dniu (...). doszło do zdarzenia, w wyniku którego uszkodzeniu uległ pojazd marki F. o nr rej. (...), stanowiący własność K. P..

W dniu zdarzenia pojazd marki F. o nr rej. (...) był przedmiotem umowy ubezpieczenie autocasco (AC) zawartej przez K. P. z (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w W., potwierdzonej polisą o nr (...). Poszkodowany wybrał wariant ubezpieczenia: Warsztat, amortyzacja części została wykupiona i wynosi 0% oraz udział własny w szkodzie: 500 zł. Suma ubezpieczenia stanowiła kwotę 38.300 zł.

Do zawartej umowy autocasco zastosowanie mają Ogólne Warunki Ubezpieczenia zatwierdzone Uchwałą Zarządu (...) w dniu 12 lipca 2018 r.

Szkoda została zgłoszona (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W., a następnie zarejestrowana pod nr (...). Poszkodowany nie przedstawił (...)żadnych faktur i rachunków
z naprawy pojazdu.

W toku postępowaniu likwidacyjnego ubezpieczyciel stwierdził, iż szkoda w pojeździe marki F. o nr rej. (...) ma charakter szkody częściowej. Pozwany przyjął odpowiedzialność za szkodę i wypłacił na rzecz poszkodowanego odszkodowanie w wysokości 6.521,30 zł przy uwzględnieniu udziału własnego w wysokości 500 zł.

Zgodnie z pkt 84 OWU w wariancie Warsztat wysokość odszkodowania ustalana jest na podstawie: 1) rachunków lub faktur, które potwierdzają naprawę pojazdu – zgodnie z ustalonym sposobem naprawy i kosztorysem, 2) stawki za roboczogodzinę, która obowiązuje w warsztacie dokonującym naprawę – nie większej niż średnia stawka stosowana przez Autoryzowane Stacje Obsługi na terenie województwa, w którym znajduje się warsztat, 3) cen części oryginalnych.

Stosownie do treści pkt 85 OWU, w razie nieudokumentowania kosztów naprawy, wysokość odszkodowania zostanie ustalona na podstawie stawki za roboczogodzinę w wysokości 60 zł netto i cen części oryginalnych pomniejszonych o 35%.

Według definicji zawartych w pkt 119 OWU, przez części oryginalne należy rozumieć materiały i części zamienne z logo producenta pojazdu oraz zalecane przez producenta i oficjalnych importerów do stosowania przez ich sieci serwisowe (ppkt 6). Przez części alternatywne należy rozumieć materiały i części zamienne, które są dostępne u dostawców niezależnych od producenta pojazdu (ppkt 5).

K. P. pisemną umową z dnia 18 marca 2020 r. przelał na (...) wszelkie prawa do odszkodowania jakie przysługują mu od (...) Spółki Akcyjnej w W. w związku ze szkodą z dnia (...). w pojeździe marki F. o nr rej. (...).

(...) zlecił wykonanie kalkulacji kosztów naprawy pojazdu marki F. o nr rej. (...) firmie (...) sp. z o.o. Kalkulacja została sporządzona w dniu 28 kwietnia 2020 r., koszty naprawy zostały określone na kwotę 10.265,06 zł brutto (- franczyza redukcyjna w kwocie 500 zł). Za kalkulację powód jako podmiot prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą(...) zapłacił kwotę 300 zł netto.

Koszt naprawy pojazdu marki F. o nr rej. (...), z uwzględnieniem stawki 100 zł netto za 1 godzinę prac blacharsko-lakierniczych w oparciu o ceny oryginalnych części zamiennych z logo producenta (bez potrąceń), wynosi brutto 11.194,17 zł.

Koszt naprawy pojazdu marki F. o nr rej. (...), z uwzględnieniem stawki 60 zł netto za 1 godzinę prac blacharsko-lakierniczych w oparciu o ceny oryginalnych części zamiennych z logo producenta pomniejszonych o 35%, wynosi brutto 8.477,20 zł.

Materiały lakiernicze są to materiały nieautoryzowane przez producentów pojazdów do stosowania w oficjalnych sieciach naprawczych pojazdów. Z tego względu nie ma podstaw do zastosowania potrącenia cen materiałów lakierniczych.

Koszt naprawy pojazdu marki F. o nr rej. (...), z uwzględnieniem stawki 60 zł netto za 1 godzinę prac blacharsko-lakierniczych w oparciu o ceny oryginalnych części zamiennych z logo producenta pomniejszonych o 35% oraz ceny materiałów lakierniczych pomniejszonych o 35%, wynosi brutto 7.169,82 zł.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie okoliczności bezspornych (art. 229 k.p.c.) oraz dowodów z dokumentów pochodzących z akt szkody załączonych do odpowiedzi na pozew oraz dokumentów załączonych do pozwu. Prawdziwość żadnego z tych dokumentów nie była kwestionowana przez strony postępowania, zaś w toku postępowania nie ujawniły się okoliczności przeczące ich autentyczności bądź mogące uzasadniać podejrzenia co do ich rzetelności.

Ponadto z uwagi na konieczność zasięgnięcia wiadomości specjalnych,
w sprawie przeprowadzono dowód z pisemnej opinii biegłego sądowego
z zakresu techniki samochodowej na okoliczność ustalenia rzeczywistego zakresu uszkodzeń pojazdu oraz wysokości kosztów jego naprawy wyliczonych zgodnie z umową autocasco oraz ogólnymi warunkami umowy. Wskazać w tym miejscu należy, że opinia biegłego została sporządzona łącznie w trzech wariantach,
z uwagi na wniesiony przez pełnomocnika pozwanego wniosek
o przedstawienie przez biegłego w kolejnej opinii wariantu kosztów naprawy uwzględniający również potrącenie 35% na materiałach lakierniczych. Ustalenia poczynione przez biegłego sądowego Sąd uznał za przekonywujące, jasne i pełne. Biegły sądowy w sposób szczegółowy wyjaśnił jaka była rzeczywista wartość pojazdu na dzień szkody, którą ustalił na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego w sprawie, uwzględniając zapisy umowy ubezpieczenia oraz ogólne warunki ubezpieczenia. Opinia biegłego, po jej uzupełnieniu, nie była kwestionowana przez żadną ze stron.

Wyrok w niniejszej sprawie został wydany na posiedzeniu niejawnym
w trybie art. 15zzs ² ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U.
z 2020 r. poz. 374; tj. Dz.U. z 2020 r. poz. 1842), zgodnie z którym jeżeli w sprawie rozpoznawanej według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego postępowanie dowodowe zostało przeprowadzone w całości, sąd może zamknąć rozprawę i wydać orzeczenie na posiedzeniu niejawnym po uprzednim odebraniu od stron lub uczestników postępowania stanowisk na piśmie.

Sąd Rejonowy zważył, iż powództwo zasługiwało w całości na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 805 § 1 k.c., przez umowę ubezpieczenia zakład ubezpieczeń zobowiązuje się spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Przy ubezpieczeniu majątkowym świadczenie zakładu ubezpieczeń polega w szczególności na zapłacie określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku (§ 2). Odszkodowanie wypłaca się przy tym do wysokości sumy ubezpieczenia stanowiącej górną granicę odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń (art. 824 § 1 k.c.).

Powołane reguły wyrażają ogólną konstrukcję umowy ubezpieczenia, która
w każdorazowym przypadku jest uzupełniana o pewne szczegółowe ustalenia uzgodnione przez strony. Takim uzupełnieniem kodeksowych norm prawnych są postanowienia poszczególnych umów ubezpieczenia, których część znajduje się w załącznikach umowy obejmujących ogólne warunki ubezpieczenia (OWU). OWU podlegają wykładni według reguł określonych w art. 65 § 2 k.c., gdy ich postanowienia nie są precyzyjne i stwarzają wątpliwości co do ich istotnej treści, a wykładnia taka nie może pomijać celu, w jakim umowa została zawarta, a także natury i funkcji zobowiązania (np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14.07. 2006 roku, II CSK 60/06, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13.05.2004 roku, V CK 481/03).

Cel umowy, jako kryterium wykładni umowy ubezpieczenia, nakazuje położenie nacisku na charakter ochronny tego stosunku prawnego. Ten aspekt tłumaczenia umowy ubezpieczenia Sąd Najwyższy zaakcentował w uzasadnieniu wyroku z dnia 26.012006 roku w sprawie V CSK 90/05, odwołał się do niego także w uzasadnieniu wyroku z dnia 11.12.2007r. w sprawie II CSK 375/07.
W obydwu tych orzeczeniach podkreślił, że wykładnia postanowień umowy ubezpieczenia musi uwzględniać jako zasadę odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń przy jednoczesnym ograniczonym rozumieniu przesłanek odpowiedzialność tę wyłączających. Przy wykładni postanowień ubezpieczenia, w tym ogólnych warunków ubezpieczenia, należy uwzględniać cel umowy
i interesy ubezpieczającego, ubezpieczonego lub uprawnionego. Wykładnia ta nie może pomijać celu, w jakim umowa została zawarta, a także natury i funkcji zobowiązania. Celem umowy jest niewątpliwie udzielenie ubezpieczonemu ochrony na wypadek określonego w umowie ryzyka, w zamian za zapłatę składki. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28.05.1997 r. w sprawie sygn. akt III CKN 76/97, „zarówno przepisy normujące umowy, jak i regulujące je postanowienia ogólnych warunków umów, jak też indywidualnie uzgadniane umowy nie powinny być interpretowane w sposób oderwany od ich natury
i funkcji. Umowa ubezpieczeniowa ma pełnić funkcję ochronną, z czego wynika, że miarodajny dla wykładni jej postanowień jest punkt widzenia tego, kto jest chroniony”.

Nie ulegało wątpliwości, że ubezpieczony poszkodowany zapłacił składkę za wariant „Warsztat” oraz wykupił w ramach ubezpieczenia opcję – amortyzacja 0%, co wyraźnie zaznaczono w polisie. W przypadku wykupienia wariantu Warsztat wysokość odszkodowania ustalana jest na podstawie cen części oryginalnych bez jakichkolwiek potrąceń (pkt 84 ppkt 3 OWU).

W rozpoznawanej sprawie OWU ustalone jednostronnie przez pozwanego (pkt 85) warunkowały wypłacenie poszkodowanemu pełnego odszkodowania według wariantu Warsztat wyłącznie w przypadku przedstawienia przez niego faktur VAT bądź rachunków, co oznacza de facto zobowiązanie poszkodowanego do naprawy pojazdu. W orzecznictwie Sądu Najwyższego oraz sądów powszechnych panuje jednolity pogląd, iż obowiązek naprawienia szkody przez wypłatę odpowiedniej sumy pieniężnej powstaje z chwilą wyrządzenia szkody
i nie jest uzależniony od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy rzeczy i czy w ogóle zamierza ją naprawiać. Poszkodowani, którzy naprawili pojazd
i przedłożyli rachunki z naprawy oraz ci, którzy naprawy nie dokonali nie powinni być odmiennie traktowani, skoro w ich sytuacji prawnej nie zachodzą różnice, które by to uzasadniały. Odmienne stanowisko budziłoby wątpliwości
z perspektywy konstytucyjnej zasady równości wobec prawa (art. 32 Konstytucji RP). Umowa ubezpieczenia pełni funkcję ochronną i przy wykładni jej postanowień nie można tracić z pola widzenia tego jej zasadniczego celu. Poszukiwanie przez zakład ubezpieczeń możliwości uchylenia się od pełnego świadczenia na rzecz ubezpieczonego jest nie tylko niezgodne z celem ubezpieczenia, lecz także stanowi akt nielojalności i złej wiary, który nie zasługuje na ochronę prawną.

Zgodnie z przepisem art. 812 § 8 k.c., różnicę między treścią umowy
a ogólnymi warunkami ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązany jest przedstawić ubezpieczającemu w formie pisemnej przed zawarciem umowy.
W razie niedopełnienia tego obowiązku ubezpieczyciel nie może powoływać się na różnicę niekorzystną dla ubezpieczającego. Przepisu nie stosuje się do umów ubezpieczenia zawieranych w drodze negocjacji. W ocenie Sądu, postanowienia pkt 84 i 85 OWU w zakresie uzależniającym wypłacenie odszkodowania od dokonania naprawy i przedstawienia rachunków lub faktur, stanowią niewątpliwie niekorzystną dla ubezpieczającego różnicę między treścią zawartej umowy a OWU, o której to różnicy strona pozwana nie poinformowała poszkodowanego (cedenta) w formie pisemnej przed zawarciem umowy.

W myśl art. 385 ¹ § 1 k.c., postanowienia umowy zawieranej
z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne zwane abuzywnymi). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

Postanowienia OWU niewątpliwie nie zostały ustalone indywidualnie
z K. P., nie podlegały negocjacji, a na ich treść ww. osoba
w istocie nie miała wpływu. W OWU pozwanego obowiązek ustalenia przez ubezpieczyciela wysokości należnego odszkodowania przerzucony został na osobę poszkodowanego i stanowił przejaw rażąco nierównomiernego rozkładu praw i obowiązków stron umowy, choć to pozwany ubezpieczyciel, jako jeden z największych zakładów ubezpieczeń na rynku krajowym i profesjonalista dysponujący obszerną bazą danych pojazdów, jest ekonomicznie
i organizacyjnie silniejszą stroną umowy. Nierównowaga ta ma w sprawie o tyle istotne znaczenie, że stanowi rażące naruszenie interesów konsumenta, który dobrowolnie zawierając umowę ubezpieczenia pojazdu i uiszczając z tego tytułu podwyższoną składkę ubezpieczeniową, obciążony został dodatkowym obowiązkiem przedłożenia dokumentów naprawy pojazdu. Uzależnianie ustalenia wysokości szkody od przedstawienia rachunków bądź faktur kształtuje prawa ubezpieczonego w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interes. Poszkodowany nie musi wykorzystywać swoich środków celem naprawy auta, ale ma prawo czekać na wypłatę odszkodowania i naprawić auto po tym zdarzeniu, albo też go w ogóle nie naprawiać. Zgodnie z art. 385 ¹ § 2 k.c., jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 k.c. nie wiąże konsumenta (klauzula abuzywna), strony są związane umową w pozostałym zakresie. Mając na uwadze powyższe Sąd doszedł do przekonania, iż OWU pozwanego nie wiążą poszkodowanego w zakresie obowiązku przedstawienia faktur VAT i rachunków z naprawy pojazdu celem otrzymania od ubezpieczyciela pełnego odszkodowania, jako że stanowią klauzule niedozwolone. Ubezpieczyciel powinien wypłacić poszkodowanemu pełne odszkodowanie (wg cen części oryginalnych i bez potrącania amortyzacji) także w przypadku wstrzymania się przez poszkodowanego z naprawą pojazdu albo nieprzedstawienia ubezpieczycielowi stosownych dokumentów finansowych.

Przyjęcie przez ubezpieczonego, że skoro płaci wyższą składkę, to należne mu odszkodowanie będzie liczone według odpowiedniego wariantu, a nadto bez potrącenia cen części oraz cen materiałów lakierniczych było rzeczą całkowicie zrozumiałą. Stanowisko pozwanej w zakresie, w jakim pomimo wykupionej przez poszkodowanego opcji amortyzacja 0%, ubezpieczyciel uznaje, że przy sporządzeniu kosztorysu należy dokonać potrącenia cen części i materiałów
w wysokości 35% stanowi naruszenie interesów poszkodowanego, będącego konsumentem.

Rażące naruszenie interesów ubezpieczonego, które miało miejsce
w przedmiotowej sprawie, było także sprzeczne z zasadą uczciwości obrotu. Wypłacanie poszkodowanemu świadczenia nieadekwatnego do zapłaconej składki oznaczało brak ekwiwalentności świadczeń z korzyścią dla pozwanej, która jest profesjonalistą, w przeciwieństwie do poszkodowanego - konsumenta. W ocenie Sądu pozwany powinien jasno i wprost wskazać poszkodowanemu, że jeśli zamierza skorzystać z wariantu Warsztat i jednocześnie z opcji amortyzacji 0% to musi wpierw naprawić pojazd, a następnie przedstawić ubezpieczycielowi faktury lub rachunki z naprawy.

Sformułowanie OWU w połączeniu z treścią polisy w zakresie, w jakim oba dokumenty dotyczą kwestii sposobu ustalenia kosztów naprawy, nie tylko nie są sformułowane w sposób jednoznaczny dla przeciętnego konsumenta, lecz są sformułowane w sposób wręcz ze sobą sprzeczny, mylący, tj. niejednoznaczny
i nieczytelny, a zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem orzecznictwa i doktryny każdy przedsiębiorca, który w relacjach z konsumentami posługuje się gotowymi wzorcami umownymi ponosi potencjalne, ujemne skutki ich niejasnej, niekorzystnej dla konsumenta treści /zasada in dubio contra proferentem/, chyba że wykaże, że konkretne postanowienia zostały indywidualnie wynegocjowane.

Zakwestionowaniu podlegało także zastosowane w kalkulacji pozwanej 35-procentowe urealnienie na materiały lakiernicze. Materiały te pozostają poza zakresem desygnatów definicji legalnej części oryginalnych, to jest materiałów
i części zamiennych z logo producenta pojazdu oraz zalecanych przez producenta i oficjalnych importerów do stosowania przez ich sieci serwisowe (por. pkt 119 ppkt 6 OWU), albowiem jak wskazał biegły w obrocie nie występują materiały lakiernicze sygnowane takim logo, zaś żaden z producentów pojazdów nie zajmuje się ich produkcją. Wobec tego materiały lakiernicze mogą zostać uznane za stanowiące części alternatywne w rozumieniu pkt 119 ppkt 5 OWU, a te nie podlegają urealnieniu w ogóle.

Powyższe rozważania doprowadziły do uznania, że postanowienia OWU pkt 84 i 85, ocenione przez pryzmat art. 385 ¹ k.c., nie wiązały konsumenta, gdyż rażąco naruszały jego interesy.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, za zasadne koszty naprawy należało uznać zatem koszty wyliczone przez biegłego w kwocie 11.194,17 zł brutto, która nie uwzględnia amortyzacji na zastosowanych częściach, a ponadto nie uwzględnia urealnienia na zastosowane materiały lakiernicze.

Skoro zatem pozwana w postępowaniu likwidacyjnym wypłaciła już na rzecz poszkodowanego kwotę 6.521,30 zł odejmując udział własny w kwocie 500 zł, to za należną kwotę odszkodowania Sąd uznał 4.172,87 zł (= 11.194,17 zł – 6.521,30 zł - 500,00 zł), zgodnie z żądaniem pozwu.

Art. 509 k.c. stanowi, iż wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią, chyba że sprzeciwiało by się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu, bądź właściwości zobowiązania. Wraz
z wierzytelnością przychodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa,
w szczególności roszczenie o zaległy odsetki. W sprawie powód nabył od poszkodowanego K. P. wszelkie prawa do odszkodowania jakie przysługiwały mu od (...) Spółki Akcyjnej
w W. w związku ze szkodą z dnia (...) r. w pojeździe marki F. nr rej. (...). W ocenie Sądu powyższa cesja wierzytelności była ważna i skuteczna, a zatem uprawniała Sąd do przyznania na rzecz powoda - jako beneficjenta praw z umowy autocasco - odszkodowania w wysokości należnej poszkodowanemu.

Żądanie zasądzenia odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego znalazło oparcie w treści art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 817 § 1 k.c. - o wypadku ubezpieczeniowym pozwany otrzymał zawiadomienie w dniu (...) r., a zatem odsetki należą się od dnia następnego po upływie 30 dni od tej daty, czyli od dnia (...) Powód wyliczył te odsetki od kwoty 4.172,87 zł wskazanej w pozwie za okres od dnia 20.12.2019 r. do dnia 28.04.2020 r. na kwotę 104,21 zł i zgodnie z treścią art. 482 § 1 k.c., zażądał skapitalizowanych odsetek i dodatkowo odsetek za opóźnienie od skapitalizowanych odsetek od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty. Sąd uwzględnił to roszczenie, ale w części do kwoty 101,72 zł, albowiem tyle wynosi suma skapitalizowanych odsetek umownych za opóźnienie za ww. okres liczonych od kwoty 4.172,87 zł. W pozostałym zakresie Sąd roszczenie to oddalił jako bezzasadne.

O ustawowych odsetkach za opóźnienie Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. oraz art. 482 k.c. Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty należności głównej oraz skapitalizowanych odsetek (łącznie 4.274,59 zł) od dnia 29 kwietnia 2020 r. (dzień wniesienia pozwu – k. 29) do dnia zapłaty, zgodnie
z żądaniem pozwu.

Odnośnie roszczenia o zapłatę kwoty 300 zł tytułem zwrotu poniesionych przez powoda wydatków związanych z wykonaniem kalkulacji kosztów naprawy auta - roszczenie to należy uznać za zasadne w światle treści art. 361 k.c. (tak np. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 2.09.1975 r. w sprawie I CR 505/75), jeżeli powód udowodni, że koszty te były konieczne i racjonalnie poniesione (niezbędne do efektywnego dochodzenia odszkodowania (tak też Sąd Najwyższy np.
w uchwale z dnia 29.05.2019 r. w sprawie III CZP 68/18, czy w uchwale z dnia 2.09.2019 r. III CZP 99/18). W sprawie powód zlecił sporządzenie prywatnej ekspertyzy mającej na celu ustalenie stosownego odszkodowania po nabyciu roszczenia odszkodowawczego od poszkodowanego, a zatem roszczenie to stanowi roszczenie własne powoda i ma oparcie w nabytym roszczeniu od poszkodowanego i w jego dynamice (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniach ww. uchwał). Zwrot kosztów będzie uzasadniony, jeżeli opinia służy bezpośrednio dochodzeniu roszczenia o odszkodowanie wcześniej przez poszkodowanego (cedenta), a następnie przez cesjonariusza, nie jest zaś powiązana wyłącznie
z umową cesji, np. w celu oceny ryzyka, jakie wiąże się z nabywaną wierzytelnością. Po otrzymaniu zawiadomienia o wypadku ubezpieczyciel - jako profesjonalista korzystający z wyspecjalizowanej kadry i w razie potrzeby
z pomocy własnych rzeczoznawców - obowiązany jest do ustalenia przesłanek swojej odpowiedzialności, czyli samodzielnego i aktywnego wyjaśnienia okoliczności wypadku oraz wysokości należnego odszkodowania. Nie może wyczekiwać na odwołanie poszkodowanego lub prawomocne rozstrzygnięcie sądu. Bierne oczekiwanie ubezpieczyciela naraża go na ryzyko popadnięcia
w opóźnienie lub zwłokę w spełnieniu podstawowego świadczenia odszkodowawczego i konieczność poniesienia dodatkowych kosztów związanych z efektywnym dochodzeniem odszkodowania, w tym kosztów prywatnych ekspertyz mających na celu wykazanie zaniżenia odszkodowania przez ubezpieczyciela, czy kosztów procesu. Prowadzenie przez cesjonariusza działalności gospodarczej obejmującej nabywanie i dochodzenie roszczeń odszkodowawczych nie wyłącza a limine możliwości dochodzenia przez niego od ubezpieczyciela równowartości kosztów zleconej ekspertyzy (tak Sąd Najwyższy w ww. uchwale dnia 29.05.2019. r.).

Mając na uwadze powyższe Sąd doszedł do przekonania - zgodnie z liną orzeczniczą reprezentowaną przez część składów orzeczniczych Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. - iż koszty prywatnej ekspertyzy zleconej przez powoda były konieczne i racjonalne (po nabyciu wierzytelności od poszkodowanego ustalił, iż wypłacone poszkodowanemu odszkodowanie było zaniżone) oraz uzasadnione nakładem pracy eksperta (za podobną ekspertyzę
w sprawie biegły sądowy wystawił rachunek opiewający na kwotę 985,46 zł –
k. 78). Dlatego też Sąd uwzględnił to roszczenie w całości.

Żądanie zasądzenia odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu tego świadczenia pieniężnego (300 zł) znalazło oparcie w treści art. art. 481 § 1 k.c. - Sąd zasądził je od dnia następnego po doręczeniu pozwanemu odpisu pozwu (doręczenie nastąpiło dnia 08.06.2020r. k. 35), a nie jak domagał się powód - od dnia wniesienia pozwu. W pozostałej części Sąd oddalił to roszczenie jako bezzasadne.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. zdanie drugie k.p.c. – z uwagi na okoliczność, iż powód uległ tylko co do nieznacznej części swojego żądania, nałożył na pozwanego obowiązek zwrotu wszystkich kosztów procesu - w zw. art. 108 § 1 k.p.c. pozostawiając szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu.

Powyższy wyrok zaskarżył w pozwany w części, tj:

1.  w punkcie 1., w zakresie zasądzającym na rzecz powoda kwotę 3.909,23 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie,

2.  w punkcie 3. stosownie do zakresu zaskarżenia.

Apelacja zaskarżanemu orzeczeniu zarzuca:

A.  naruszenie przepisu prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez:

1.  przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów oraz uczynienie jej dowolną, a także przyjęcie błędnej metody ustalenia odszkodowania, co w konsekwencji skutkowało błędną oceną opinii biegłego sądowego i ustaleniem wysokości odszkodowania za uszkodzenie pojazdu marki F. (nr rej. (...)) na kwotę 11.194,17 zł brutto zamiast na kwotę 7.169,82 zł brutto.

2.  przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów oraz uczynienie jej dowolną, co w konsekwencji doprowadziło do wadliwego uznania, że powód udowodnił zasadność poniesienia kosztów sporządzenia kalkulacji naprawy, pomimo tego, że ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, iż nie istniała konieczność wykonania tejże kalkulacji;

B.  naruszenie prawa materialnego, tj.:

1.  art. ³⁵³¹ k.c. w zw. z art. 824 § 1 k.c. w zw. z pkt 38 i pkt 85 OWU AC poprzez ich błędną wykładnię i brak uznania, że w przypadku wykupienia klauzuli amortyzacji na części, koszty naprawy pojazdu częściami oryginalnymi nie mogą zostać pomniejszone o reduktor wartości w wysokości 35% wartości tych części oraz wartości materiałów lakierniczych.

2.  art. ³⁸⁵¹ § 1 k.c. poprzez jego zastosowanie do postanowień zawartych w pkt 38 i pkt 85 OWU AC, podczas gdy postanowienia te regulują główne świadczenie ubezpieczyciela i zostały sformułowane w sposób jednoznaczny,

3.  art. ³⁸⁵¹ § 1 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie, iż postanowienia zawarte w pkt 38 i 85 OWU AC realizują przesłanki uznania tych postanowień za niedozwolone, podczas gdy nie została spełniona przesłanka sprzeczności z dobrymi obyczajami oraz rażącego naruszenia interesów konsumenta.

4.  art. 361 § 1 w zw. z art. ⁸²⁴¹ k.c., poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda świadczenia pieniężnego niepozostającego w adekwatnym związku przyczynowym ze szkodą i przyznanie odszkodowania w kwocie 300,00 zł tytułem poniesionych przez powoda wydatków związanych z wykonaniem kalkulacji kosztów naprawy pojazdu marki F. (nr rej. (...)).

Apelujący wnosił o:

1.  zmianę skarżonego orzeczenia poprzez oddalenie powództwa
w zaskarżonej części,

2.  zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego jest uzasadniona.

Ma rację skarżący, iż w rozpoznawanej sprawie doszło do naruszenia przepisów prawa procesowego, co w konsekwencji doprowadziło do błędnych ustaleń Sądu a także norm w zakresie prawa materialnego. W rezultacie błędnie została wyliczona kwota należnej powodowi sumy pieniężnej.

Kluczowe znaczenie w realiach rozpoznawanej sprawy ma charakter łączącej strony umowy. Z prawidłowych ustaleń Sądu meriti wynika, że uczestniczący w zdarzeniu pojazd marki F. o numerze rejestracyjnym (...) był objęty dobrowolnym ubezpieczeniem autocasco (AC) zawartym przez K. P. z (...) SA z siedzibą
w W..

Powyższe musi prowadzić do wniosku, iż jedynie w oparciu
o postanowienia tejże umowy mogą być realizowane roszczenia powoda. OWU stanowi integralną część tej umowy, będąc jej uszczegółowieniem. Dobrowolność tej umowy polega m.in. na tym, że ubezpieczony akceptując jej wszystkie postanowienia wyraża zgodę na proponowane warunki, których spełnienie jest wymagane do realizacji odszkodowania.

Lektura postanowień OWU – wbrew twierdzeniom Sądu Rejonowego – nie prowadzi do wniosku, że umowa AC ma postać umowy, która zawiera postanowienia abuzywne. Nie można również skutecznie podnieść, że użyte
w OWU zwroty i wyrażenia są nieprecyzyjne oraz niejednoznaczne, co mogło wywołać u ubezpieczonego poważne wątpliwości co do ich rzeczywistej treści
i skutków w sferze uprawnień poszkodowanego.

Posiadacz pojazdu podpisując konkretną umowę godzić się powinien na warunki regulacji zawarte w podpisanej przez niego polisie. Jeżeli takich warunków nie akceptował winien odstąpić od zawarcia umowy i podjąć starania poszukania na rynku ubezpieczeń korzystniejszej dla siebie polisy.

Nie można uznać w realiach niniejszej sprawy, że zostały spełnione przesłanki z art. 385 ¹ § 1 k.c. Postanowienia OWU nie kształtują praw ubezpieczonego w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i nie doprowadzają do rażącego naruszenia jego interesów.

Przypomnieć należy, że w realiach niniejszej sprawy poszkodowany miał wykupioną polisę w wariancie warsztat. Powyższe oznacza, że ma zastosowanie regulacja zawarta w punkcie 85 OWU AC, zgodnie z którą znajduje zastosowanie jedynie kosztorys sporządzony przez biegłego, z zastosowaniem zamienników lub części oryginalnych pomniejszonych o 35%.

Analiza OWU prowadzi do wniosku, że dokonano w tym dokumencie rozróżnienia pomiędzy potrąceniem cen części oryginalnych i amortyzacją części. Amortyzacji dotyczy zupełnie inne postanowienie zawarte w punkcie 119 podpunkt 1 OWU i jest ona zdefiniowana jako procentowa wartość, o jaką są pomniejszane ceny części, które zastępują te kwalifikowane do wymiany (por. także punkt 74 OWU).

Reasumując, czym innym więc jest amortyzacja procentowa a zupełnie czym innym pomniejszenie odszkodowania z tytułu potrącenia cen części oryginalnych.

Ubezpieczony, który ma wykupiony wariant amortyzacji nie jest zwolniony od przestrzegania tych postanowień OWU (wymienionych wyżej), które regulują naprawę w opcji „warsztat” tj. wariant zastosowania oryginalnych części pomniejszonych o 35%.

Błąd Sądu Rejonowego polegający na utożsamianiu w/w wyrażeń doprowadził do wadliwego ustalenia odszkodowania.

Należna powodowi zatem kwota to 648,52 zł [7.169,82 zł (kwota odszkodowania) – 6.521,30 zł (suma wypłaconego świadczenia)].

O kosztach procesu rozstrzygnięto na podstawie art. 100 zd. II k.p.c. ponieważ pozwany uległ jedynie w nieznacznej części powodowi.

Jarosław Gołębiowski