Portal Orzeczeń

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 31 stycznia 2020 roku Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim po rozpoznaniu sprawy z powództwa (...) w P. przeciwko M. K. o opróżnienie i opuszczenie lokalu orzekł o oddaleniu powództwa i zasądził od (...) w P. na rzecz M. K. kwotę 257 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu sporządzonym w trybie art. 331 ¹ k.p.c. Sąd pierwszej instancji wskazał na następujące motywy rozstrzygnięcia:

Powództwo zostało wytoczone 19 sierpnia 2019 r. przez (...) w P. przeciwko M. K. o opróżnienie i opuszczenie lokalu mieszkalnego numer (...), położonego przy ulicy (...), i zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że przedmiotowy lokal był dotychczas w posiadaniu na podstawie umowy najmu E. P., która zmarła w połowie 2018 r. W związku z tym, skoro mieszkała sama, jak powód ustalił na podstawie wywiadu pośród lokatorów przez pracownika swoje administracji, to doszło do wygaśnięcia tytułu prawnego do tego lokalu przez ostatniego najemcę i dlatego też zasadnym jest w ocenie powoda żądanie jego opuszczenia i opróżnienia przez pozwaną.

Do pozwu załączono zarówno KRS strony powodowej, jak i umowę dzierżawy między miastem a (...), jako podmiotem wykonującym odpowiednio zadania z zakresu zarządu przedmiotową nieruchomością potwierdzającymi między innymi, że w zakresie tego zarządu jest przedmiotowa nieruchomość.

Sąd zawiadomił zgodnie z ustawą gminę, ale ta nie wstąpiła do udziału w sprawie.

Pozwana złożyła odpowiedź na pozew, w który wniosła o oddalenie powództwa i podnosząc zarzut wstąpienia w stosunek najmu przedmiotowego lokalu po swojej mamie, jako osoba stale zamieszkująca w tym lokalu wraz z najemcą do jego śmierci, powołując się na treść art. 691 par. 1 i 2 k.c.

Sąd na podstawie zeznań świadków ustalił, że w ostatnim okresie życia E. P., czyli przez mniej więcej 2 lata od około 2016 r., pozwana na stałe przeniosła się do mamy powodowana z jednej strony obowiązkami zawodowymi poprzez podjęcie aplikacji pod jej patronatem, ale także i w zasadzie przede wszystkim z uwagi na jej stan zdrowia i konieczność pomocy, którą się opiekowała do śmierci. W tym czasie stale z nią zamieszkiwała.

Powyższa okoliczność w ocenie Sądu meritii uzasadniała wniosek, że wprawdzie w trybie art. 675 k.c. po zakończeniu najmu wynajmujący ma prawo żądać wydania przedmiotu najmu, ale w przedmiotowej sprawie nie doszło do wygaśnięcia umowy najmu, a zatem do powstania roszczenia o wydanie przedmiotowego lokalu. Zdaniem Sądu pozwana w trybie art. 691 k.c. wstąpiła w stosunek najmu znajdując się w kręgu osób uprawnionych i zgodnie spełniając przesłankę jednak faktycznego zamieszkiwania wraz z mamą do chwili jej śmierci w przedmiotowym lokalu, który zresztą do dnia dzisiejszego w jej dyspozycji pozostaje.

Na marginesie Sąd podkreślił, że jedyną wątpliwość jaką wzbudzała przedmiotowa sprawa, wiązała się z pytaniem czy osoba, która chce wstąpić w stosunek najmu w trybie art. 691 k.c. może dysponować tytułem prawnym do innego lokalu mieszkalnego, jak jest w przypadku pozwanej. Rozstrzygając powyższą wątpliwości Sąd pierwszej instancji odwołując się do poglądów doktryny prawa cywilnego uznał, że art. 691 k.c. zawiera katalog przesłanek o charakterze pozytywnym i nie ma tam wśród nich przesłanki ujemnej, negatywnej, która miałaby stanowić, że nie dotyczy to osób, który posiadają tytuł do lokalu, innego lokalu mieszkalnego. W związku z tym nie ma wątpliwości, że fakt posiadania tytułu prawnego przez pozwaną do innego lokalu mieszkalnego nie może być przesłanką, która miałaby powodować niemożność powoływania się przez nią skutecznie na art. 691 k.c. Zdaniem Sądu również ocena przedmiotowego roszczenia i ewentualnie zarzutu podniesionego przez stronę pozwaną w trybie art. 5 k.c. nie uzasadnia odmowy przyznania pozwanej prawa wstąpienia we stosunek najmu. Zdaniem Sądu w tym wziąć należy pod uwagę motywy jakimi kierowała się pozwana w zamieszkaniu u swojej mamy. Była to przede wszystkim chęć udzielenia jej pomocy z uwagi na jej stan zdrowia. W ocenie Sądu można również powiedzieć, biorąc pod uwagę okoliczności sprawy, że działanie pozwanej zostało podjęte dosłownie "na chwilę" przed śmiercią matki tylko dla celów pozyskania prawa do tego lokalu.

W przedmiocie kosztów procesu Sąd pierwszej instancji orzekł na podstawie z art. 98 par. 1 i 3 k.p.c., czyli w myśl zasady odpowiedzialności stron za wynik procesu. Zasądził od strony powodowej na rzecz pozwanej kwotę 257 zł, to jest 240 zł kosztów zastępstwa procesowego i 17 zł uiszczonej opłaty od pełnomocnictwa.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pełnomocnik powoda zaskarżając go w całości.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia polegający na uznaniu ,że pozwana stale zamieszkiwała w chwili śmierci swojej matki w przedmiotowym lokalu,

2. naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie przez sąd nie swobodnej ale całkowicie dowolnej oceny dowodów z pominięciem doświadczenia życiowego w sprawie i uznanie, że:

- pozwana stale zamieszkiwała w chwili śmierci swojej matki w przedmiotowym lokalu,

- pozwana pomimo posiadania tytułu prawnego do lokali poł. w Z. przy ul. (...) gdzie mieszkała jej rodzina (córka i mąż) w chwili śmierci matki mieszkała z nią w P. przy ul. (...) w P.,

- pozwana wstąpiła po śmierci matki w stosunek najmu po niej, skoro z zeznań powódki złożonych na rozprawie 25 października 2019r wynika, że „jedną nogą mieszkałem tu a drugą w Z. bo muszę pracować i zarabiać”,

- nie zasługują na wiarę zeznania świadka M. F. w zakresie w jakiem świadek zeznał ,że pozwana nie mieszkała z matką do chwili jej śmierci w przedmiotowym lokalu oraz oparcie rozstrzygnięcia jedynie na przesłuchaniu pozwanej i powołanych przez nią świadkach.

3. art. 222 § 1 k.c. poprzez jego niezastosowanie skutkujące oddaleniem powództwa w sytuacji gdy brak jest podstaw do uznania ,że pozwana wstąpiła w stosunek najmu po matce,

4. art. 5 k.c. poprzez jego niezasadne zastosowanie skutkujące błędnym uznaniem, że ma on zastosowanie w przedmiotowej sprawie ponieważ zachodzą szczególne okoliczności uzasadniające oddalenie powództwa,

5. art. 691 § 1 i 2 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie skutkujące przyjęciem, że pozwana stale zamieszkiwała w chwili śmierci swojej matki w przedmiotowym lokalu.

Skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji.

Ponadto wniósł o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu za obie instancje według norm przepisanych.

Pełnomocnik pozwanej wnosił o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Apelacja jako nieuzasadniona podlega oddaleniu.

Analiza treści zgłoszonych w skardze apelacyjnej zarzutów pozwala na stwierdzenie, że kluczowym z punktu widzenia rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy było ustalenie czy pozwana w dacie śmierci dotychczasowego najemcy wspólnie z nim zamieszkiwała.

Dokonując w tym przedmiocie pozytywnego ustalenia Sąd pierwszej instancji nie dopuścił się błędu, a przeprowadzona w związku z tym ocena przeprowadzonych w toku postępowania dowodów nie narusza normy art. 233 § 1 k.p.c.

O możliwości uwzględnienia zarzutu błędnej oceny zebranego w sprawie materiału, poczynionej przez Sąd drugiej instancji, można mówić tylko wtedy, gdy skarżącemu uda się wykazać, że ocena taka była rażąco wadliwa lub oczywiście błędna. (por. wyrok SN z dnia 14 stycznia 2000 r., I CKN 1169/99, OSNC 2000, Nr 7-8, poz. 139).

W rozpoznawanej sprawie starania przedsięwzięte przez skarżącego w celu wykazania tych okoliczności okazały się jednakże niewystarczające, aby na ich podstawie apelację można było uwzględnić. Powód starał się przedstawić swoje racje ograniczając się w zasadzie do polemiki z wnioskami i ustaleniami Sądu pierwszej instancji.

Przechodząc do szczegółowych rozważań wskazać należy, że faktu stałego zamieszkiwania w spornym lokalu nie można skutecznie podważyć tylko na podstawie stwierdzenia pozwanej, że „jedną nogą mieszka tu a drugą w Z.”. Analiza złożonych podczas rozprawy w dniu 25 października 2019 r. (k. 79) informacyjnych wyjaśnień pozwanej (pomijając już zagadnienie ich mocy dowodowej) wskazuje, że sformułowanie powyższe zostało w sposób nieuprawniony wyrwane z kontekstu wypowiedzi pozwanej. Właściwa oceny tych wyjaśnień uprawnia natomiast do przeciwnych niż to sugeruje skarżący wniosków. Pozwana wyjaśniła bowiem, że wprowadziła się do matki w 2016 r. Sformułowanie, na które powołuje się skarżący dotyczyło natomiast sposobu w jaki pozwana korzysta z mieszkania po śmierci matki. Pozwana podała bowiem w ramach jednej spontanicznej i ciągłej wypowiedzi: „Po śmierci mamy mieszkałam w tym lokalu. Nie ukrywam, że jedną nogą mieszkam tu, a jedna w Z., o muszę pracować i zarabiać”.

Żadnego znaczenie dla rozstrzygnięcia nie ma natomiast okoliczność, że pozwana nie była tam zameldowana w spornym lokalu. Jak wyjaśnił Sąd najwyższy w wyroku z 29 września 1998 r. ( sygn. akt II CKN 910/97) materialnoprawną przesłanką uwzględnienia powództwa wytoczonego na podstawie art. 691 k.c. jest wspólne zamieszkanie osoby razem z najemcą, a więc określony stan faktyczny, a nie stan prawny wynikający z treści decyzji administracyjnej o zameldowaniu. Sąd Okręgowy, uznając że powyższe stanowisko wynika wprost z powołanego przepisu w pełni je podziela, uznając tym samym powoływanie dalszych argumentów w tym zakresie za zbędne.

Prawidłowo również w ramach przeprowadzonej oceny dowodów Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka M. F..

Szeroko przedstawione przez Sąd Rejonowy motywy tej decyzji Sąd Okręgowy w pełni akceptuje. Dla ich podkreślenia jeszcze raz trzeba przywołać fakt, że twierdząc iż pozwana E. P. zamieszkiwała sama, świadek odwołała się tylko do zasłyszanej i niezweryfikowanej wiedzy pochodzącej od osób trzecich. Twierdzenia te nie były więc konsekwencją jej samodzielnych obserwacji. Już chociażby z tego powodu jej zeznania uznać należało za mniej wiarygodne niż zeznania innych świadków, jak chociażby K. K. lub I. S. (vide: protokół rozprawy k. 115, 115v).

Reasumując, ustalenia faktyczne przyjęte przez Sąd pierwszej instancji, Sąd Okręgowy przyjmuje za własne.

Konsekwencją ich przyjęcia, w szczególności uznania, że pozwana w dacie śmierci najemcy wspólnie z nią zamieszkiwała, jest uznanie że wstąpiła w stosunek najmu w trybie art. 691 § 1 k.c.

Tym samym brak jest jakichkolwiek podstaw aby uznać, że wydając zaskarżone orzeczenie Sąd pierwszej instancji naruszył wskazane w apelacji przepisy art. 222 § 1 k.c., art. 5 k.c. i art. 691 § 1 i 2 k.c.

Odnosząc się na koniec do faktu posiadania przez powódkę prawa do innego lokalu odwołać się należy do poglądu zaprezentowanego w uchwale Sądu Najwyższego z 4 stycznia 1979 r.,(sygn. akt III CZP 86/78), w której wyjaśniono, że nie stanowi przeszkody do wstąpienia w stosunek najmu okoliczność, że współmałżonek osoby, o której mowa w art. 691 § 1, jest najemcą innego lokalu mieszkalnego. Stwierdzenie to, w ocenie Sądu Okręgowego odnosi się odpowiednio do sytuacji, gdy uprawnionemu do wstąpienia w stosunek najmu przysługuje inny niż najem tytuł prawny do lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł o oddaleniu apelacji.

O kosztach procesu za instancję odwoławczą, Sąd Okręgowy orzekł na podstawie przepisu art. 98 k.p.c.

Biorąc pod uwagę wartość przedmiotu zaskarżenia wynagrodzenie należne pełnomocnikowi pozwanej zostało ustalone na podstawie § 2 pkt 1 w związku z § 10 ust 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.

D. Mizera J. Gołębiowski P. Hochman