Portal Orzeczeń

POSTANOWIENIE

Dnia 30 kwietnia 2018 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSA w SO Grzegorz Ślęzak
Sędziowie:	SSO Paweł Hochman SSR del. Mariusz Kubiczek (spr.)
Protokolant:	st. sekr. sąd. Beata Gosławska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 kwietnia 2018 roku

sprawy z wniosku M. B. i C. B.

z udziałem T. K. , A. K.

o rozstrzygnięcie w przedmiocie czynności przekraczających zakres zwykłego zarządzenia

na skutek apelacji uczestników

od postanowienia Sądu Rejonowego w Radomsku

z dnia 18 października 2017 roku, sygn. akt I Ns 1275/15

postanawia:

1. oddalić apelację;

2. ustalić, iż każdy z uczestników ponosi koszty postępowania odwoławczego związane ze swoim udziałem w sprawie.

SSA w SO Grzegorz Ślęzak

SSO Paweł Hochman SSR Mariusz Kubiczek

Sygn. akt II Ca 211/18

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 18 października 2017 roku Sąd Rejonowy w Radomsku po rozpoznaniu sprawy z wniosku M. B., C. B. z udziałem T. K. i A. K. o podział rzeczy do używania i zezwolenie na dokonanie czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu: oddalił wniosek i ustalił, że każdy z uczestników ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i zarazem rozważania Sądu Rejonowego:

We wniosku z 16 listopada 2015 roku M. B. i C. B. wnieśli o wydzielenie do używania wnioskodawcom, z nieruchomości zapisanej w księdze wieczystej (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Radomsku, położonej w miejscowości S. przy ul. (...), o obszarze (...) ha, oznaczonej w ewidencji gruntów numerem (...), części działki od strony południowej zaznaczonej na szkicu załączonym do niniejszego wniosku. Wnieśli także o zezwolenie na wykonanie, obok istniejącego, drugiego zjazdu z nieruchomości na drogę publiczną od strony południowej, wyburzenie budynku garażu, wydzielenie w domu mieszkalnym, w piwnicy używanej przez uczestnika T. K., w którym znajdują się przyłącza wodociągowe i liczniki pomiaru zużycia wody, osobnego pomieszczenia dostępnego dla stron. Wnieśli o zobowiązanie uczestnika T. K. do wydania wnioskodawcom do używania części nieruchomości będących w jego posiadaniu. Z uzasadnienia wniosku wynika, że nieruchomość położona w S. przy ul. (...), o obszarze (...) ha stanowi współwłasność stron w częściach równych. Z uwagi na ciągłe konflikty wnioskodawcy zamierzają wybudować osobny wjazd na nieruchomości i drogę na długości nieruchomości od strony południowej zapewniającą dostęp do części działki położonej za stodołą. Dom mieszkalny podzielony jest do używania po połowie, przy czym w piwnicy, w części zajmowanej przez uczestnika znajduje się przyłącze wody i liczniki, do których wnioskodawcy maja utrudniony dostęp.

Uczestnik T. K. w odpowiedzi na wniosek wniósł o oddalenie wniosku. Podał, że istniejący zjazd jest wykorzystywany przez obie strony, a zaproponowany podział narusza interesy uczestnika poprzez zmuszenie go do rozbiórki używanego przez niego garażu. Zdaniem uczestnika w pierwszej kolejności należy rozważyć, czy dokonanie podziału qoad usum jest niezbędne z punktu widzenia ekonomicznego.

Postanowieniem z dnia 7 marca 2016 roku sąd wezwał do udziału w sprawie w' charakterze uczestnika A. K..

Na rozprawie w dniu 16 października 2017 roku wnioskodawcy cofnęli żądanie i zrzekli się roszczenia w zakresie wydzielenia w domu mieszkalnym, w piwnicy używanej przez uczestników, w którym znajdują się przyłącza wodociągowe i liczniki pomiaru zużycia wody, osobnego pomieszczenia dostępnego dla stron.

Nieruchomość położona w S., gmina R., oznaczona w ewidencji gruntów numerem działki (...) o powierzchni (...) ha, dla której prowadzona jest księga wieczysta o numerze (...), stanowi współwłasność stron postępowania w częściach równych.

Nieruchomość ma szerokość 21 metrów. Jest zabudowana domem mieszkalnym piętrowym. Wnioskodawcy mieszkają na parterze, uczestnicy na piętrze. Wnioskodawcy zajmują południową część piwnic i strychu. Od strony (...)znajduje się ogródek warzywny, dalej budynek mieszkalny, ogródek warzywny uprawiany przez uczestników. Następnie posadowiony jest budynek mieszkalny, w którym do sierpnia 2016 roku mieszkała matka stron. Dom ten jest w złym stanie technicznym. Ma około 80 lat, nie jest ogrzewany. W dalszej części działki znajduje się budynek gospodarczy użytkowany przez strony po połowie. Uczestnik urządził sobie tam garaż, wnioskodawczyni trzyma w swojej połowie kosiarkę i inne sprzęty. Za garażem znajduje się stodoła. Wnioskodawcy użytkują jej południowa część. Obecnie wjazd na nieruchomość znajduje się po prawej stronie nieruchomości, od zachodu. Jest utwardzony, o jego stan, przejezdność dbają uczestnicy. Wnioskodawcy korzystają z tego przejazdu, mają do niego swobodny dostęp. Auta parkują na podwórzu.

Od dnia 6 czerwca 2016 roku wnioskodawcy posiadają swobodny dostęp do piwnicy, gdzie znajdują się przyłącze wody i liczniki.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy nie budził żadnych wątpliwości Sądu I instancji i był wystarczający dla potrzeb rozstrzygnięcia. Stan faktyczny został ustalony na podstawie zeznań stron postępowania. Strony reprezentowane przez profesjonalnych pełnomocników nie składały innych wniosków dowodowych, a Sąd nie znalazł podstaw do ingerencji z urzędu.

Podstawę prawną wniosku o ustalenie sposobu korzystania ze wspólnej nieruchomości stanowią art. 206 k.c. oraz art. 224 - 225 k.c. Uprawnienie współwłaściciela do współposiadania rzeczy wspólnej polega na tym, że w zasadzie może korzystać z całej własności, jednakże pod warunkiem, że w ten sposób nie narusza adekwatnego prawa innego współwłaściciela. Zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem orzecznictwa żądanie ustalenia sposobu korzystania jest jednym z uprawnień związanych ze współwłasnością, przy czym uprawnieniem tym objęte jest także żądanie zmiany ustalonego sposobu korzystania. W szczególności w postanowieniu z dnia 12 września 1973 r., III CRN 188/73 (OSNC 1974/11/183), Sąd Najwyższy stwierdził, że podział rzeczy wspólnej do korzystania (quoad usum) nie jest definitywny, gdyż w zależności od zmienionych okoliczności może on ulec stosownej zmianie bądź to w drodze porozumienia współwłaścicieli, bądź też - w braku takiego porozumienia - w drodze orzeczenia sądowego. Jednakże tymczasowy charakter podziału quoad usum nie może pozostać bez wpływu na sposób jego przeprowadzenia. O ile bowiem wydatki związane z definitywnym podziałem rzeczy wspólnej w drodze zniesienia współwłasności (np. wydatki na ogrodzenie wydzielonych części gruntu, na urządzenie dróg dojazdowych, otworów w budynkach itp.) znajdują merytoryczne uzasadnienie już w fakcie likwidacji stosunku współwłasności, o tyle wydatki takie związane z podziałem rzeczy wspólnej quoad usum wymagają ekonomicznego uzasadnienia, przemawiającego za celowością ich poniesienia mimo tymczasowego charakteru takiego podziału. Podział quoad usum polega na tym, że każdy ze współwłaścicieli otrzymuje do wyłącznego użytku fizycznego wydzieloną część nieruchomości. Każdy więc, jeżeli w umowie nie określono inaczej, oddzielnie używa swojej części i oddzielnie czerpie z niej pożytki i równocześnie w takim też zakresie każdy ze współwłaścicieli, mając fizycznie wydzieloną część, odpowiadającą wielkości jego udziału ponosi wszystkie związane z eksploatacją części wydatki (tak, Sąd Najwyższy w uchwale z 13 lutego 1981 r. III CZP 72/80, OSNC 1981/11/207 oraz z dnia 8 stycznia 1980 r., OSNCP 1980, poz. 157). W wyroku z dnia 27 kwietnia 2001 r. (III CKN 21/99, nie publ.) Sąd Najwyższy zaznaczył natomiast, iż wydzielone części nie muszą ściśle odpowiadać wielkości udziałów współwłaścicieli. To ostatnie orzeczenie odnosi się przykładowo do sytuacji, gdzie powierzchnie pomieszczeń, co do których sąd rozstrzyga są takie, że nie jest możliwe dokładne ustalenie sposobu korzystania w proporcjach odpowiadających udziałom w częściach wspólnych nieruchomości. Również wydzielone części nie muszą odpowiadać wielkości udziałów współwłaścicieli, gdy w taki sposób sformułują oni żądanie podziału.

W kontekście rozpoznawanej sprawy przypomnieć również warto postanowienie Sądu Najwyższego z 5 stycznia 1981 r. (III CRN 263/80), w uzasadnieniu którego stwierdzono, że „przy podziale nieruchomości do użytkowania z reguły niedopuszczalne jest zobowiązywanie współwłaścicieli do przeprowadzenia robót mających na celu adaptację, przeróbki techniczne lub przebudowę pomieszczeń wspólnych, pociągających za sobą większe wydatki pieniężne i stwarzających, praktycznie biorąc, podział o cechach trwałych".

Przenosząc powyższe na grunt przedmiotowej sprawy zaznaczył, że sposób korzystania z nieruchomości położonej w S. przy ul. (...)przedstawiony przez strony jest adekwatny do dotychczasowego quoad usum i nic ma żadnych podstaw prawnych i faktycznych, aby w chwili obecnej od niego odstąpić. Zarówno grunt, jak i budynek mieszkalny używany jest zgodnie z porozumieniem stron w sposób odpowiedni do posiadanych udziałów we współwłasności. Wnioskodawczyni wbrew dyspozycji art. 6 k.c. nie przedstawiła żadnych racji, które uzasadniałyby jej stanowisko. Żądanie polegające na urządzeniu drugiego traktu komunikacyjnego i zburzenia budynku garażu poza powołaniem się na konflikt z bratem i wolę urządzenia nowego ciągu komunikacyjnego i wybudowania nowego garażu wyłącznie dla siebie, nie jest wystarczające. Wnioskodawcy w żaden sposób nie wykazali racjonalności proponowanego przez nich sposobu korzystania z własności i współwłasności. Podkreślić przy tym należy, że podstawowym sposobem zakończenia sporu dotyczącego korzystania z rzeczy wspólnej powinno być wyjście ze współwłasności. Bez wątpienia nie ma więc żadnych podstaw do dokonywania jakichkolwiek kosztownych nakładów mających umożliwić inny sposób korzystania. Będzie to miało sens ekonomiczny i prawny właśnie w postępowaniu o zniesienie współwłasności.

O kosztach postępowania Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 510 § 1 k.p.c.

Apelację od powyższego postanowienia wniosła wnioskodawczyni M. B., zaskarżając postanowienie Sądu I instancji w całości. Apelantka wniosła o jego zmianę przez uwzględnienie wniosku wnioskodawców w całości, względnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Zasądzenie od uczestników na rzecz wnioskodawców kosztów postępowania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja wnioskodawczyni nie jest uzasadniona i ma jedynie charakter polemiczny z prawidłowymi ustaleniami Sądu I instancji.

Rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego zawarte w zaskarżonym postanowieniu jest prawidłowe i obejmuje swym zakresem spektrum rozważań nad możnością zastosowania instytucji przewidzianej przez przepis art. 206 k.c., co do zmiany istniejącego sposobu korzystania ze wspólnej nieruchomości poprzez zezwolenie wnioskodawcom na wykonanie, obok istniejącego, drugiego wyjazdu z nieruchomości na drogę publiczną oraz wyburzenie budynku garażu. Znajduje oparcie w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, który został poddany rzetelnej i wnikliwej ocenie- zgodnie z dyspozycją art. 233 § 1 k.p.c. Orzeczenie to znajduje jednocześnie umocowanie w powołanym, w jego pisemnych motywach, stanowisku judykatury wyrażonym w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 5 stycznia 1981 roku w sprawie III CRN 263/80 ( OSNC 1976 nr 6, poz. 18) zgodnie, z którym przy podziale nieruchomości do użytkowania z reguły niedopuszczalne jest zobowiązywanie współwłaścicieli do przeprowadzenia robót mających na celu adaptację, przeróbki techniczne lub przebudowę pomieszczeń wspólnych, pociągających za sobą większe wydatki pieniężne i stwarzających, praktycznie biorąc, podział o cechach trwałych.

Podział rzeczy wspólnej do korzystania (quoad usum) nie nosi cech definitywności, tak jak w przypadku zniesienia współwłasności, dlatego też przeprowadzenie podziału quoad usum nie powinno powodować powstawania kosztów z tym związanych.

Dokonana zatem przez Sąd Rejonowy ocena dowodów jest prawidłowa, zasługuje na akceptację Sądu II. instancji i nie może być skutecznie zakwestionowana przez apelację, która sprowadza się jedynie – jak już wcześniej podniesiono – do zaprezentowania odmiennej oceny tychże dowodów i zmierza nieskutecznej polemiki ze stanowiskiem Sądu I. instancji , znajdującym oparcie w materiale sprawy.

Z tych wszystkich względów apelacja jako bezzasadna została oddalona, a to na podstawie art. 385 k.p.c. O kosztach postępowania za instancję odwoławczą orzeczono na podstawie art. 520 § 1 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c.