Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 lipca 2020 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący	Jarosław Gołębiowski
Protokolant	Cezary Jarocki

po rozpoznaniu w dniu 6 lipca 2020 r. w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z powództwa(...) w S.

przeciwko I. C.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego w Tomaszowie Maz.

z dnia 5 lutego 2020r. sygn. akt I C 1597/19.

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Tomaszowie Mazowieckim, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach procesu za instancję odwoławczą.

Jarosław Gołębiowski

Sygn. akt IICa 231/20

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 05 lutego 2020r. Sąd Rejonowy w Tomaszowie Mazowieckim po rozpoznaniu sprawy z powództwa (...) w S. przeciwko I. C. o zapłatę zasądził od pozwanej I. C. na rzecz powoda (...) w S. kwotę 1.916,73 złotych wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie w stosunku rocznym nie więcej niż maksymalne odsetki ustawowe od dnia 18 lutego 2019 roku oraz kwotę 947,00 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Podstawę powyższego orzeczenia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i zarazem rozważania Sądu Rejonowego:

W dniu 18 stycznia 2019 roku powód zawarł w formie elektronicznej z pozwaną umowę pożyczki nr (...), mocą której udzielił pozwanej kwoty 1500 zł pożyczki, doliczając 411,14 zł prowizji i 9,86 zł odsetek z terminem spłaty 17 lutego 2019 roku. Równocześnie powód przelał na konto pozwanej kwotę 1500 zł. Wobec braku spłaty w dniu 27 lutego 2019 roku powód wezwał pozwaną do spłaty kwoty 1921,98 zł na adres, widniejący na odwrocie dowodu osobistego pozwanej i w treści umowy, tj. (...)-(...) J., ul. (...). Zawieranie umów przez Internet uregulowane jest w przepisach art. 661 § 1 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym oferta złożona w postaci elektronicznej wiąże składającego, jeżeli druga strona niezwłocznie potwierdzi jej otrzymanie. Ponadto upływie terminu do zwrotu udzielonej pożyczki, zaś powództwo zostało wniesione w dniu 19 marca 2019 roku. Obowiązek zawiadomienia o zmianie adresu zamieszkania przez powódkę obciążał ją samą, skoro w treści umowy i z dowodu osobistego wynikał adres zamieszkania pozwanej i to od momentu powiadomienia o zmianie.

O kosztach procesu Sąd orzekł na mocy art. 98 i nast. k.p.c. Powód wygrał powództwo w całości, zatem pozwana obowiązana była pokryć koszty procesu 30 zł opłaty od pozwu, 17 zł opłaty od pełnomocnictwa oraz 900 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika procesowego, stosownie do § 2pkt 3 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Powyższy wyrok zaskarżyła apelacją pozwana w całości, zarzucając:

na podstawie art. 368 § 1 pkt 2 KPC (ew. na podstawie art. 5059 § 11 KPC) naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć (i miało) wpływ na wynik sprawy, tj.:

1) art. 87 § 1 i 2 KPC w zw. z art. 89 § 1 KPC poprzez przyjęcie, że pełnomocnik główny powódki, tj. M. (...) jest „osobą sprawującą zarząd majątkiem lub interesami powódki” lub „osobą pozostająca z powódką w stałym stosunku zlecenia a przedmiot sprawy wschodzi w zakres tego zlecenia” lub „osobą prawną prowadząca, na podstawie odrębnych przepisów, obsługę prawną powódki” mimo, że podmiot ten nie jest żadną z wymienionych osób, w konsekwencji czego nie może być pełnomocnikiem powódki, co doprowadziło do dopuszczenia tego podmiotu do działania w postępowaniu w imieniu powódki i wydania wyroku uwzględniającego powództwo, a co w razie prawidłowego zastosowania tych przepisów doprowadziłoby do niedopuszczenia tego podmiotu do działalna w postępowaniu w imieniu powódki, a w konsekwencji nie doprowadziłoby do uwzględnienia powództwa, lecz do dokonania zwrotu pozwu,

2) naruszenie art. 98 § 3 KPC poprzez przyjęcie, że powódka była reprezentowana przez adwokata, co doprowadziło to zasądzenia od pozwanej na rzecz powódki zwrotu kosztów zastępstwa prawnego na podstawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokacie mimo, że występujący w' sprawie adwokat był jedynie pełnomocnikiem substytucyjnym, tj. zastępcą pełnomocnika głównego, tj. M. (...)z którym nie wiąże go żaden stosunek prawny, a nie pełnomocnikiem powódki, w konsekwencji czego nie można uznać, że powódka była reprezentowana przez adwokata, a zatem nie należy jej się zwrot kosztów zastępstwa prawnego wg przepisów powoływanego wyżej rozporządzenia, który to zwrot w razie prawidłowego zastosowania tego przepisu nie nastąpiłby,

3) art. 2432 zdanie pierwsze KPC poprzez jego zastosowanie i art. 236 KPC w brzmieniu obowiązującym przed 7 listopada 2019 r. poprzez jego niezastosowanie (naruszenie obu przepisów w zw. z art. art. 11 ust. 1 pkt 1 ustawy o zmianie ustawy - Kodeks Postępowania Cywilnego oraz niektórych innych ustaw z 4 lipca 2019 r. oraz wr zw. z art. 316 § 1 KPC) i przyjęcie, że dokumenty znajdujące się w aktach sprawy lub do nich dołączone stanowią dowody bez wydawania odrębnego postanowienia mimo, że art. 2432 zdanie pierwsze KPC nie miał w niniejszej sprawie w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji zastosowania ze względu na treść art. 11 ust. 1 pkt 1 ustawy o zmianie ustawy - Kodeks Postępowania Cywilnego oraz niektórych innych ustaw z 4 lipca 2019 r. (Dz. U. Z 2019 r. Poz. 1469), a zastosowanie miał art. 236 KPC w brzmieniu obowiązującym przed 7 listopada 2019 r., co doprowadziło do niewydania w sprawie jakiegokolwiek postanowienia dowodowego i zaliczenia przez sąd w poczet materiału dowodowego dowodów, co do których nie wydano postanowienia o dopuszczenia dowodu, co w konsekwencji doprowadziło do uwzględnienia powództwa w całości, a co w razie prawidłowego zastosowania przepisów postępowania doprowadziłoby do oddalenia powództwa w całości,

4) art. 232 KPC poprzez przyjęcie, że powódka wniosła o przeprowadzenie dowodu z wszystkich załączonych do wniesionych w sprawie pism dokumentów a zatem de facto poprzez przeprowadzenie z urzędu dowodu z dokumentów, co do których żadna ze strona nie wniosła o ich przeprowadzenie przy uwzględnieniu, że brak było podstaw do przeprowadzenia tych dowodów z urzędu, tj. ze skanów7 dowodu osobistego pozwanej, ramowej umowy pożyczki oraz e-maila z 16 października 2019 r., co doprowadziło do przyjęcia, że strony zawarły umowę pożyczki, dochodzone roszczenie jest wymagalne a „pozwana zwracała się o rozłożenie na raty dochodzonej w niniejszym pozwie kwoty”, co doprowadziło do uwzględnienia powództwa w całości a co w razie prawidłowego zastosowania tego przepisu doprowadziłoby do jego oddalenia w całości,

5) naruszenie art. 233 KPC w zw. z art. 232 KPC poprzez naruszenie zasad swobodnej oceny dowodów i dokonanie dowolnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego poprzez przyjęcie, że strony zawarły umowę pożyczki (kredytu konsumenckiego) a umowa ta była ważna i skuteczna przy jednoczesnym przyjęciu przez sąd, że „powód wprawdzie nie wykazał wprost, że doszło do zawarcia umowy kredytu” mimo, że sąd nie dopuścił żadnego dowodu przedstawionego przez strony, a zatem twierdzenie o zawarciu przez strony umowy nie jest oparte na zebranym w sprawie materiale dowodowej oraz mimo, że przedstawiona przez powódkę umowa ramowa oraz dokument potwierdzenia zawarcia umowy' pożyczki nr (...) nie są podpisane przez kogokolwiek a z treści umowy wynika, że w imieniu powódki umowa została (ew. miała zostać zawarta) przez osobę niebędącą członkiem zarządu powódki a powódka nie przedstawiła umocowania tej osoby do działania w jej imieniu oraz poprzez przyjęcie innych okoliczności opisanych w uzasadnieniu apelacji,

6) naruszenie art. 233 KPC poprzez naruszenie zasad swobodnej oceny dowodów i dokonanie dowolnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego poprzez przyjęcie, że powódka wydała pozwanej przedmiot pożyczki (kredytu konsumenckiego) (tj. dokonała na jej rzecz przelewu na kwotę 1 500 zł)

7) naruszenie art. 233 KPC poprzez naruszenie zasad swobodnej oceny dowodów i dokonanie dowolnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego poprzez przyjęcie, że „pozwana de facto potwierdziła w toku procesu i to kilkakrotnie, że kwotę pożyczki otrzymała, a nawet dokonała jej spłaty” oraz, że „pozwana sama przyznała, że zawierała umowę pożyczki na kwotę 1 500 zł, a nawet że dokonała spłaty w kwocie 1 900 zł” mimo, że takie potwierdzenie nigdy nie miało miejsca a pozwana wskazała jedynie, że „wcześniej brała pożyczki u tej fumy, w tym na kwotę 1 500 zł, ale je spłaciła i np. dokonała w styczniu 2019 r. przelewu na 1 900 zł” a co świadczy o tym, że sąd nie posiadł umiejętności czytania ze zrozumieniem, co doprowadziło do przyjęcia, że strony zawarły umowę, a w konsekwencji, do uwzględnienia powództwa w całości, a co w razie prawidłowego zastosowania tego przepisu i przeczytania odpowiedzi na pozew ze zrozumieniem doprowadziłoby do oddalenia powództwa w całości,

8) naruszenie art. 233 KPC poprzez naruszenie zasad swobodnej oceny dowodów i dokonanie dowolnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego poprzez przyjęcie, że „pozwana zwracała się o rozłożenie na raty dochodzonej w niniejszym pozwie kwoty” mimo, że pozwana nigdy (!) tego nie dokonała a abstrahując od tego, że powódka nie sformułowała wniosku dowodowego o przeprowadzenie dowodu z maila załączonego do odpowiedzi na sprzeciw, w konsekwencji czego mail ten nie może być podstawą wyrokowania, sprzeciw od nakazu zapłaty został przez nią wniesiony bez znajomości jego treści, „w ciemno”, gdyż pozwana obawiała się, że powódka dochodzi spłaty należności już przez nią spłaconej i jeśli nie wniesie sprzeciwu to będzie prowadzone względem niej postępowanie egzekucyjne, które to stanowisko przyjął również sad, o czym świadczy treść nagrania z rozprawy z 15 stycznia 2020 r. (4:30-5:30, 6:35-6:48, 9:24-10:10), a co również nie mogło zostać przyjęte przez sąd z tego względu, że mail niewątpliwie nie został wysłany do powódki, lecz do innego podmiotu, adres mailowy, z którego wysłano wiadomość różni się od tego wskazanego w umowie i nie można na jego podstawie przyjąć, że adres ten należy do pozwanej a podpisać się w treści maila w imieniu pozwanej mógł każdy tak jak ja mogę wysłać do sądu maila podpisując się imieniem i nazwiskiem kogokolwiek a mail ten niewątpliwie pochodzi z daty, w której pozwana nie znała jeszcze treści pozwu, które to uchybienia doprowadziły do przyjęcia, że „pozwana zwracała się o rozłożenie na raty dochodzonej w niniejszym pozwie kwoty”, a w konsekwencji do uwzględnienia powództwa w całości, a w razie ich niepopełnienia przez sąd pierwszej instancji, powództwo zostałoby oddalone w całości:

9) - z ostrożności procesowej - naruszenie art. 233 KPC w zw. z art. 230 KPC w zw. z art. 232 KPC poprzez naruszenie zasad swobodnej oceny dowodów i dokonanie dowolnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego poprzez przyjęcie, że powódka nie udowodniła spełnienia świadczenia mimo, że powódka nie zaprzeczyła temu, że pozwana dokonała w styczniu 2019 r. zapłaty' na jej rzecz w wysokości 1 900 zł, więc okoliczność tę należy uznać za przyznaną zwłaszcza w świetle wcześniejszego twierdzenia powódki o tym, że „powódka dokonywała spłaty”, co doprowadziło do przyjęcia, że powódka nie wykazała zasadności zarzutu spełnienia świadczenia, a w konsekwencji do uwzględnienia powództwa w całości, a co w razie prawidłowego zastosowania tych przepisów doprowadziłoby do oddalenia powództwa w całości.

Apelująca wnosiła o:

1) zmianę zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie powództwa w całości,

2) zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej zwrotu kosztów procesu za obie instancje, w tym kosztów zastępstwu prawnego wg norm przepisanych za obie instancje + 17 zł tytułem uiszczonej opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz 42,84 zł tytułem wydatków poniesionych przez pełnomocnika pozwanego na koszty dojazdu i przyjazdu z rozprawy z 15 stycznia 2020 r.

IV Ponadto o:

1) rozpoznanie sprawy w składzie trzech sędziów ze względu na to, że brak w sygnaturze sprawy frazy „upr.” świadczy o tym, że sprawa nie była rozpoznawane w postępowaniu uproszczonym (zgodnie z treścią zarządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie organizacji i zakresu działania sekretariatów sądowych oraz innych działów administracji sądowej), stąd przepis art. 505 ¹⁰ § 1 KPC nie ma w niniejszej sprawie zastosowania a zastosowanie ma art. 367 § 1 KPC; brak rozpoznania apelacji w ww. składzie skutkować będzie wniesieniem skargi o wznowienie postępowania,

2) przeprowadzenie rozprawy.

Na rozprawie w dniu 6 lipca 2020r. pełnomocnik pozwanej zmodyfikował żądanie w zakresie zwrotu kosztów pełnomocnika wskazując kwotę wydatków na 268,20 zł.

W odpowiedzi na apelację powódka wnosiła o:

1.oddalenie apelacji jako całkowicie bezzasadnej,

2.zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów postępowania przed sądem II instancji, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Wniesiona przez pozwaną apelacja odnosi skutek w postaci uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu.

Roszczenie dochodzone pozwem oparte jest na twierdzeniu, iż pozwana zawarła umowę pożyczki, otrzymała z tego tytułu żądaną kwotę i jej nie zwróciła.

Lektura akt nie dostarcza informacji o jaką konkretną czynność prawną chodzi. Istnieją poważne wątpliwości dotyczące treści umowy pożyczki: złożony do akt sprawy dokument to umowa ramowa. Wskazuje to na to, że następnie miała być zawarta jeszcze umowa kolejna – uściślająca zobowiązania i uprawnienia każdej ze stron. Taki dokument nie został przedstawiony. Nie jest zatem wiadomym czy i w jakiej dacie doszło do zawarcia umowy pożyczki i jaka kwota była jej przedmiotem. Brak jest również informacji na jakich zasadach pożyczka winna być zwrócona przez pozwaną. W konsekwencji nie można wskazać, czy a jeżeli tak –w jakiej dacie przedmiot świadczenia stał się wymagalny oraz w przypadku odpowiedzi twierdzącej w jakiej wysokości.

Zgodzić się należało, z autorką apelacji, iż we wskazanym potwierdzeniu dokonania przelewu numer umowy różni się od numeru pożyczki wskazanej w umowie ramowej.

Z twierdzeń pozwanej wynika, iż kilkakrotnie zaciągała pożyczki w powodowej firmie. Nie można zatem wykluczyć, iż przypisane pozwanej zobowiązanie dotyczy wcześniejszych umów.

Złożony do akt sprawy wydruk operacji bankowych obejmujący kwotę 1900 złotych tak naprawdę nie wiadomo czego dotyczy. Jeżeli jest to ilustracją zwrotu przedmiotowej pożyczki to po jej zarachowaniu zwrotowi podlegałaby jedynie reszta dochodzonej sumy.

Sąd nadmierną uwagę przywiązał stwierdzeniom zawartym w pierwotnym sprzeciwie od nakazu zapłaty. Ten środek zaskarżenia pozwana wnosiła nie dysponując odpisem pozwu, który został wysłany na nieprawidłowy adres. W tych warunkach nie można uznać, że w realiach niniejszej sprawy doszło do uznania roszczenia co do zasady. Przy założeniu, że wcześniej były między stronami zawierane jeszcze inne umowy pożyczki, stanowisko skarżącej wyrażone w sprzeciwie – czego nie można wykluczyć – odnosiło się do wcześniejszych pożyczek.

Sąd Rejonowy nie przeprowadził żadnego dowodu w sprawie. W aktach brak jest jakiegokolwiek postanowienia, co jest tym bardziej istotne, że wedle strony powodowej umowa była zawierana na odległość.

Reasumując, wątpliwości budzi istnienie samego zobowiązania i wysokość ewentualnej pożyczki oraz wysokość roszczenia. Kwestie te wymagają szczegółowych ustaleń w oparciu o dowody zaprezentowane przez strony. To samo dotyczy kwestii spełnienia świadczenia.

Rozpoznając ponownie sprawę Sąd Rejonowy zbada też zarzuty dotyczące ważności umowy, a podnoszone w apelacji. Dotyczy to w szczególności należytej reprezentacji i umocowania do zawierania umowy i dochodzenia roszczenia.

Skoro – co wykazano wyżej – istota sprawy nie została wyjaśniona i postępowanie dowodowe wymaga przeprowadzenia całości należało orzec jak w sentencji (art. 386 § 4 kpc).