Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 czerwca 2017 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący

SSA w SO Stanisław Łęgosz

po rozpoznaniu w dniu 23 czerwca 2017 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na posiedzeniu niejawnym w postępowaniu uproszczonym

sprawy z powództwa(...) z siedzibą we W.

przeciwko J. M.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb.

z dnia 16 stycznia 2017 roku, sygn. akt I C 2468/16

oddala apelację.

Sygn. akt II Ca 247/17

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 16 stycznia 2017 roku w sprawie I C 2468/16 Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim zasądził od pozwanego J. M. na rzecz (...) z siedzibą we W. kwotę 1.264,77 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od 1.211,93 złotych od dnia 26 kwietnia 2016 roku do dnia 16 stycznia 2017 roku rozkładając jej płatność na 10 rat miesięcznych. W pozostałym zakresie powództwo oddalił. Zniósł wzajemnie pomiędzy stronami koszty procesu.

Podstawą tego rozstrzygnięcia były następujące ustalenia:

W dniu 17 lutego 2015 r. pozwany J. M. zawarł z (...) z siedzibą we W. umowę pożyczki o numerze (...). Pozwanemu została udzielona pożyczka w kwocie 1.500,00 zł na okres od dnia 17 lutego 2015 r. do dnia 17 czerwca 2017 r. Całkowity koszt pożyczki wynosił kwotę 4.199,39 zł. Pozwany zobowiązał się do zwrotu pożyczki w 28 ratach miesięcznych, płatnych w wysokości 150,00 zł każda, w terminie do dnia 17. każdego kolejnego miesiąca, począwszy od dnia 17 marca 2015 r. W razie opóźnienia pożyczkobiorcy w zapłacie dwóch pełnych rat lub powstania zaległości przekraczających sumę dwóch pełnych rat, pożyczkodawca miał prawo rozwiązania za wypowiedzeniem umowy z zachowaniem 30-dniowego terminu wypowiedzenia. Wypowiedzenie umowy mogło nastąpić po uprzednim pisemnym wezwaniu pożyczkobiorcy do zapłaty zaległości w terminie nie krótszym niż 14 dni, licząc od dnia otrzymania wezwania przez pożyczkobiorcę, pod rygorem wypowiedzenia umowy.

Pismem z dnia 12 listopada 2015 r. pożyczkodawca wezwał pozwanego do zwrotu zaległości w kwocie 350,76 zł w terminie 14 dnia od dnia doręczenia wezwania pod rygorem wypowiedzenia mowy z dnia 17 lutego 2015 r. Pismem z dnia 17 grudnia 2015 r. pożyczkodawca wypowiedział umowę z dnia 17 lutego 2015 r. Pozwany dokonał zwrotu pożyczki w kwocie 974,93 zł.

Na podstawie umowy z dnia 29 października 2015 r. powód (...)” z siedzibą we W. nabył od (...) z siedzibą we W. wierzytelność przysługującą drugiemu z ww. podmiotów względem pozwanego.

Na dzień wniesienia pozwu zadłużenie pozwanego z tytułu umowy z dnia 17 lutego 2015 r. wynosiło kwotę 1.727,93 zł w tym: należność główna – 1.211,93 zł, odsetki umowne – 49,37 zł, odsetki za opóźnienie – 3,47 zł, opłata operacyjna stanowiąca koszt zawarcia i wykonania umowy – 463,16 zł.

Pozwany znajduje się w trudnej sytuacji materialnej. U pozwanego rozpoznano niedokrwienny udar mózgu i przejściowy niedowład prawostronny z afazją mieszaną.

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie dokumentów załączonych do akt sprawy.

W ocenie sądu powództwo jest uzasadnione ale nie w pełnej wysokości dochodzonej przez powoda.

Przedmiotem żądania pozwu była kwota 1.727,93 zł, której powód domagał się zasądzenia od J. M. z tytułu należności wynikających z umowy pożyczki numer (...) z dnia 17 lutego 2015 r., stanowiącej umowę o kredyt konsumencki w rozumieniu ustawy o kredycie konsumenckim z dnia 12 maja 2011 r. (Dz. U. Nr 126, poz. 715). Podstawę prawną żądania pozwu stanowi art. 720 § 1 k.c., zgodnie z treścią którego przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Powód dochodził przedmiotowego roszczenia jako cesjonariusz. Mając na uwadze materiał zgromadzony w niniejszej sprawie sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.264,77 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 1.211,93 zł od dnia 26 kwietnia 2016 r. do dnia 16 stycznia 2017 r. (tj. od dnia wniesienia pozwu – zgodnie z żądaniem – do dnia wyrokowania).

Sąd oddalił powództwo w pozostałym zakresie jako nienależne. W ocenie sądu powód nie wykazał zasadności żądania kwoty 463,16 zł – „opłaty operacyjnej stanowiącej koszt zawarcia i wykonania umowy”. Strona powodowa nie udowodniła poniesienia ww. kosztu, a jego wysokość – zdaniem Sądu – nie ma żadnego racjonalnego, ekonomicznego uzasadnienia. W przekonaniu sądu są to w istocie ukryte odsetki.

Zgodnie z treścią art. 320 k.p.c. w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie, a w sprawach o wydanie nieruchomości lub o opróżnienie pomieszczenia – wyznaczyć odpowiedni termin do spełnienia tego świadczenia.

W ocenie Sądu w niniejszej sprawie zaistniał szczególnie uzasadniony wypadek ku temu by uwzględnić wniosek pozwanego i rozłożyć płatność zasądzonej kwoty 1.264,77 zł na raty. W konsekwencji na podstawie art. 320 k.p.c. sąd rozłożył płatność kwoty 1.264,77 zł na 10 rat miesięcznych począwszy od dnia 1 maja 2017 r., płatnych do 25. dnia każdego miesiąca – pierwszych 9 rat w wysokości po 120,00 zł, a ostatnia 10 rata w wysokości 184,77 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat.

Mając na względzie wynik postępowania, okoliczności sprawy
(w szczególności sytuację osobistą i majątkową pozwanego) na podstawie art. 100 k.p.c. sąd zniósł koszty pomiędzy stronami.

.

Od powyższego wyroku apelację złożyła strona powodowa. Apelacja wskazuje, że skarży wyrok w części tj. pkt 2, 3 i 4 zarzucając mu:

1. naruszenie przepisów postępowania: art. 233 § 1 k.p.c. poprzez pominięcie faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sporu okoliczności wynikających z treści zawartej na piśmie umowy pożyczki w zakresie ustalenia warunków związanych z całkowitą kwotą pożyczki oraz całkowitym kosztem pożyczki, a także pozostałymi jej warunkami, art. 232 k.p.c. poprzez nierozpoznanie istoty sprawy;

2. naruszenie przepisów materialnych art. 720 k.c. - poprzez jego zastosowanie i uznanie, że umowa pożyczki zawarta została w jego zastosowaniu

Występując z tymi zarzutami powód wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie roszczenia na rzecz powoda zgodnie z żądaniem pozwu, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji. Wnosił również o zasądzenie zwrotu kosztów procesu za postępowanie apelacyjne.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna a podniesione w niej zarzuty są chybione

Wprawdzie skarżący w apelacji wskazuje, że skarży rozstrzygnięcie Sądu pierwszej instancji również w zakresie pkt 2, który dotyczy rozłożenia zasądzonego świadczenia na raty, to jednak wśród zarzutów apelacyjnych, a także uzasadnienia apelacji nie ma żadnych treści, które odnosiłyby się do rozłożenia zasądzonej od powoda należności na raty. Wszystkie zarzuty jak i uzasadnienie apelacji dotyczą jedynie oddalenia przez sąd pierwszej instancji powództwa w części dotyczącej opłaty operacyjnej w wysokości 463,16 zł.

Sąd Okręgowy podziela trafność rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji dotyczącego tej opłaty. Dochodzona przez powoda kwota 463,16 zł, co do której powództwo zostało oddalone, to część przewidzianej w umowie opłaty operacyjnej, która za cały okres umowy została określona na kwotę 2472,77zł ( § pkt 2 umowy). Porównanie jej wysokości do wysokości pożyczki 1500zł prowadzi do wniosku, że sama opłata operacyjna, którą miałby uiścić pożyczkobiorca na rzecz pożyczkodawcy, wynosi aż 165 % pożyczki. Trafnie zatem sąd pierwszej instancji uznał, że w sytuacji kiedy nie zostały przez powoda wykazane koszty zawarcia i wykonania umowy, których pokryciu miała ona służyć, to taka jej wysokość nie ma racjonalnego i ekonomicznego uzasadnienia. Zatem zawarte w umowie postanowienia dotyczące tej opłaty należy taktować w kategorii niedozwolonej klauzuli w rozumieniu art. 385 ¹ § l k.c.

Zgodnie z treścią tego przepisu postanowienia umowy zawieranej z konsumentami nie uzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

Z przytoczonego sformułowania wynika zatem, że możliwość uznania danego postanowienia umownego za niedozwolone zależna jest od spełnienia następujących przesłanek:

1.  postanowienie nie zostało uzgodnione indywidualnie, a więc nie podlegało negocjacjom;

2.  ukształtowane w ten sposób prawa i obowiązki konsumenta pozostają w sprzeczności z dobrymi obyczajami;

3.  ukształtowane we wskazany sposób prawa i obowiązki rażąco naruszają interesy konsumenta;

4.  postanowienie umowy nie dotyczy sformułowanych w sposób jednoznaczny głównych świadczeń stron, w tym ceny lub wynagrodzenia.

Nie ulega wątpliwości, iż postanowienia zawartej w niniejszej sprawie umowy pożyczki z dnia 17 lutego 2015 roku nie podlegały negocjacjom i nie były uzgodnione indywidulanie z pozwaną.

Postanowienia umowy dotyczące opłaty operacyjnej oraz jej wysokość zostały skalkulowane sprzecznie z dobrymi obyczajami. Dobre obyczaje to reguły postępowania niesprzeczne z etyką, moralnością i aprobowanymi społecznie obyczajami. Za sprzeczne z dobrymi obyczajami można uznać także działania zmierzające do niedoinformowania, dezorientacji, wywołania błędnego przekonania konsumenta, wykorzystania jego niewiedzy lub naiwności, a więc o działanie potocznie określane jako nieuczciwe, nierzetelne, odbiegające od przyjętych standardów postępowania.

Zakwestionowane postanowienie umowne rażąco naruszają także interesy konsumenta, którym jest pozwany. Naruszenie interesów konsumenta wynikające z niedozwolonego postanowienia musi być rażące , a więc szczególnie doniosłe. Rażące naruszenie interesów konsumenta istotnie można rozumieć jako nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków na jego niekorzyść w określonym stosunku obligacyjnym. Natomiast działanie wbrew dobrym obyczajom w zakresie kształtowania treści stosunku obligacyjnego oznacza tworzenie przez partnera konsumenta takich klauzul umownych, które godzą w równowagę kontraktową stron takiego stosunku. Tak w szczególności kwalifikowane są wszelkie postanowienia, które zmierzają do naruszenia równorzędności stron stosunku, nierównomiernie rozkładając uprawnienia i obowiązki między partnerami umowy. Właśnie brak równowagi kontraktowej jest najczęściej wskazywanym przejawem naruszenia dobrych obyczajów drogą zastosowania określonych klauzul umownych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2005 roku., I CK 832/04, Legalis 71468).

Uznając zatem, że postanowienia umowne dotyczące opłaty operacyjnej nie są wiążące Sąd Okręgowy akceptuje rozstrzygnięcie sądu pierwszej instancji oddalające w tej części powództwo.

Skoro odniesione zarzuty apelacyjne okazały się nieskuteczne, to apelacja powoda podlega oddaleniu na podstawie art.385kpc .