Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 kwietnia 2018 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący	SSA w SO Arkadiusz Lisiecki
Sędziowie	SSA w SO Grzegorz Ślęzak SSR del. Anna Strzelczyk (spr.)
Protokolant	st. sekr. sąd. Anna Owczarska

po rozpoznaniu w dniu 30 kwietnia 2018 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa I. K.

przeciwko R. K.

o podwyższenie alimentów

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Bełchatowie z dnia 30 stycznia 2018 roku, sygn. akt III RC 411/17

1.  oddala apelację,

2.  nie obciąża powódki obowiązkiem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą na rzecz pozwanego.

SSA w SO Arkadiusz Lisiecki

SSA w SO Grzegorz Ślęzak SSR Anna Strzelczyk

Sygn. akt II Ca 255/18

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 2 października 2017 r. skierowanym przeciwko R. K. powódka I. K. wniosła o podwyższenie zasądzonych na jej rzecz od pozwanego alimentów z kwoty 300 złotych na kwotę 1200 złotych miesięcznie płatnych do 20-tego każdego miesiąca.

Ponadto strona powodowa wniosła o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kosztów postępowania według norm przepianych.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana nie uznała powództwa i wniosła o jego oddalenie. Równocześnie strona pozwana wniosła o zasądzenie od powódki na swoją rzecz kosztów postępowania według norm przepianych.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 30 stycznia 2018 r. Sąd Rejonowy w Bełchatowie oddalił powództwo i zasądził od I. K. na rzecz R. K. kwotę 20 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego.

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Sieradzu wydanym w dniu 20.05.2008 r. w sprawie o sygn. akt I1C161/07 rozwiązano przez rozwód związek małżeński R. K. i I. K. z winy R. K.. W orzeczeniu tym zasądzono alimenty od R. K. na rzecz I. K. w kwocie po 2 tys. zł miesięcznie.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Pruszkowie z dnia 05.12.2014 r. wydanym w sprawie III RC 450/13 zmienionym wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 03.06.2015 r. wydanym w sprawie VI Ca 161/15 obniżono alimenty od R. K. na rzecz I. K. do kwoty po 300 zł miesięcznie, poczynając od dnia 01.07.2014 r.

Powódka I. K. ma 43 lata. Z wykształcenia jest (...), posiada tytuł naukowy(...) Od dnia 05.08.2009 r. zatrudniona jest w Ministerstwie (...), obecnie na stanowisku głównego specjalisty ze średnim miesięcznym wynagrodzeniem w wysokości 6233,38 zł netto. Do dnia 31.07.2016 r. pracowała na stanowisku Dyrektora Departamentu Spraw (...) i (...) (...). W tym okresie jej wynagrodzenie wynosiło ok. 13 tys. zł brutto miesięcznie. Poza pensją powódka nie ma innych dochodów. Nie posiada majątku.

I. K. mieszka w W. wynajętym mieszkaniu o powierzchni 17m ², składającym się z pokoju z łazienką. Koszt najmu stanowi kwotę ok. 1.000 zł. To jest pokój z łazienką. Powódka stołuje się na mieście. W każdy wolny dzień przyjeżdża do rodziców, którymi ze względu na ich wiek opiekuje się. Koszty tych dojazdów stanowią kwotę 1.000 zł.

I. K. od kilku lat leczy się na depresję. Ponadto ma problemy neurologiczne (dyskopatia), ginekologiczne (mięśniaki macicy), endokrynologiczne (guz tarczycy). Jedna wizyta u specjalisty kosztuje 150 -200 zł. Zakup lekarstw zapisanych przez neurologa stanowi kwotę 70 zł za opakowanie.

Pozwany R. K. ma 45 lat. Z zawodu jest (...). Jest właścicielem gospodarstwa rolnego, na którym prowadzi fermę drobiu. W ramach działalności pozwany produkuje jaja lęgowe w 2 kurnikach ok. 14.000 reprodukcji. Jeden kurnik ma 1.000 metrów kwadratowych. Z prowadzonej działalności pozwany uzyskuje roczny dochód w kwocie 60 - 80 tys. zł. W prowadzeniu fermy pozwanemu pomaga żona.

R. K. 2 lata temu zwarł umowę kredytu inwestycyjnego na kwotę 600.000 zł. Jego kwartalna spłata stanowi kwotę 16.000 zł. Kredyt zabezpieczony jest ustanowioną na gospodarstwie rolnym hipoteką. Pieniądze z kredytu zostały przeznaczone na modernizację fermy. Spłata kredytu przewidziana jest na dzień 30.09.2025 r. Pozostaje w związku małżeńskim z M. K.. Z małżeństwa posiada córkę L. l. 7. Miesięczne koszty utrzymania rodziny R. K. szacuje na kwotę po 4 tys. zł.

R. K. leczy się na nadciśnienie i cholesterol. Na zakup leków miesięcznie przeznacza kwotę ok. 100 zł.

Sąd Rejonowy uznał wniesione powództwo za niezasadne.

Wskazał, że zgodnie z art. 138 kro każda ze stron może domagać się zmiany orzeczenia dotyczącego obowiązku alimentacyjnego w razie zmiany stosunków. W przedmiotowej sprawie jednak według sądu skazana zmiana stosunków nie nastąpiła. Przede wszystkim nie uległy istotnemu zwiększeniu usprawiedliwione potrzeby uprawnionej. Podnoszony przez stronę powodową fakt leczenia depresji nie jest nową okolicznością. Sąd uwzględnił ją już podczas orzekania w przedmiocie obowiązku alimentacyjnego w sprawie III RC 450/13. Natomiast leczenie ginekologiczne i endokrynologiczne powódki nie generuje konieczności dokonywania żadnych nadzwyczajnych i wysokich nakładów na leczenie.

Sąd zauważył również, że na przestrzeni ostatnich 10 lat sytuacja finansowa powódki kilkakrotnie zmieniała się ulęgając polepszeniu jak i pogorszeniu. W ostatnim czasie wynagrodzenie I. K. zmniejszyło się w związku z reorganizacją służby cywilnej, jednak powódka na pokrycie własnych usprawiedliwionych potrzeb posiada kwotę ok. 6 tys. zł netto, co znacząco przekracza wysokość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, w 2018 r. prognozowanego na kwotę 4 443,00 zł brutto miesięcznie.

Ponadto Sąd wskazał, że I. K. posiada wysokie możliwości zarobkowe (legitymuje się tytułem naukowym doktora), których w pełni nie wykorzystuje m in. powódka nie podejmuje zatrudnienia na uczelni. I. K. decyzję o niepodejmowaniu pracy w weekendy na uczelni tłumaczy koniecznością opieki nad rodzicami. Jednak w takiej sytuacji uwzględnienie żądania powódki podwyższenia alimentów spowodowałoby przerzucenie finansowych konsekwencji decyzji I. K. na pozwanego, co niewątpliwie nie ma oparcia w przepisach Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Zakres obowiązku alimentacyjnego obok usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego zależy od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego(art.135 kro). Współzależność między tymi wyznacznikami wysokości alimentów wyraża się tym, że usprawiedliwione potrzeby powinny być zaspokojone w takim zakresie w jakim pozwalają na to możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego.

Co do możliwości zarobkowych pozwanego Sąd stwierdził, że nie uległy one istotnym zmianom. R. K. nadal prowadzi fermę drobiu, której dochodowość oscyluje między 60-80 tys. zł rocznie. Zdaniem Sądu tak oszacowane dochody z działalności pozwanego są wiarygodne, bowiem odpowiadają szacunkowym wartościom wskazanym w opinii biegłego sądowego z zakresu drobiarstwa sporządzonej do sprawy III RC 450/13. Wbrew twierdzeniom strony powodowej zaciągnięcie kredytu przez R. K. nie gwarantuje znacznego wzrostu dochodowości fermy. Przede wszystkim środki z kredytu zostały przeznaczone na modernizację fermy w celu podniesienia standardów produkcji, które niewątpliwie w produkcji rolnej są coraz bardziej restrykcyjne.

Apelację od wyroku złożyła strona powodowa i na podstawie art. 368 § 1 pkt 2 k.p.c. zaskarżonemu orzeczeniu zarzuciła naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na treść orzeczenia, tj.:

a. art. 233 k.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i dokonanie na ich podstawie błędnych ustaleń faktycznych, tj.

i. przyjęcie przez Sąd, że nie nastąpiła zmiana stosunków w zakresie obowiązku alimentacyjnego, w sytuacji, gdy zasadniczą przesłanką wskazaną w pozwie było zmniejszenie się dochodów powódki z kwoty 13.011,95 zł/brutto do kwoty 8.544,71 zł/brutto miesięcznie;

ii. przyjęcie przez Sąd, iż powódka nie wykorzystuje w pełni swoich możliwości zarobkowych, bowiem nie podejmuje zatrudnienia na uczelniach, w sytuacji, gdy powódka mimo, że ma tytuł doktora nigdy nie pracowała na uczelni, wykonuje swoje obecne obowiązki pracownicze w pełnym wymiarze czasu pracy od poniedziałku do piątku i jako pracownik służby cywilnej nie może podejmować dodatkowego zatrudnienia w instytucjach szkoleniowych, które zajmują się często pozyskiwaniem środków unijnych, które to procedury powódka kontroluję;

iii. przyjęcie przez Sąd, iż możliwości zarobkowe pozwanego nie uległy istotnym zmianom od czasu wydania orzeczenia w sprawie o sygn. akt III RC 450/13, podczas gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do takich wniosków;

b. art. 328 § 2 k.p.c. poprzez pominięcie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku okoliczności przemawiających za zmiana stosunków w zakresie obowiązku alimentacyjnego, w sytuacji znacznego zmniejszenia się dochodów powódki od czasu wydania ostatniego orzeczenia dotyczącego obowiązku alimentacyjnego pozwanego wobec powódki;

2. naruszeniu prawa materialnego, tj. art. 138 k.r.o. poprzez jego błędne niezastosowanie, w sytuacji znacznego zmniejszenia się dochodów powódki od czasu wydania ostatniego orzeczenia dotyczącego obowiązku alimentacyjnego pozwanego wobec powódki;

Na tej podstawie wniosła o:

1. zmianę zaskarżonego orzeczenia i orzeczenie co do istoty sprawy poprzez uwzględnienie powództwa w całości i:

a. podwyższenie alimentów zasądzonych, od pozwanego - R. K. na rzecz powódki - I. K., wyrokiem Sądu Rejonowego w Pruszkowie z dnia 5 grudnia 2014 r. o sygn. akt III RC 450/13 wraz ze zmieniającym go wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 3 czerwca 2015 r. o sygn. akt VI Ca 161/15, z kwoty 300,00 zł na kwotę 1200,00 zł (jeden tysiąc dwieście złotych) miesięcznie (tj. o 900,00 zł), płatnych do 20-go dnia każdego miesiąca wraz z odsetkami ustawowymi na wypadek opóźnienia w terminie płatności którejkolwiek z rat;

b. zasądzenie na rzecz powódki od pozwanego zwrotu kosztów postępowania za obie instancje według norm przepisanych,

ewentualnie o:

2. uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Bełchatowie.

W uzasadnieniu apelacji strona powodowa podniosła, że art. 138 k.r.o. wskazuje jako przesłankę zmiany orzeczenia w zakresie obowiązku alimentacyjnego wykazania przesłanki „zmiany stosunków”. Sformułowanie to wskazuje na konieczność porównania „momentu początkowego", czyli wydania ostatniego orzeczenia, którym została ustalona wysokość alimentów oraz orzeczenia sądu w niniejszej sprawie.

Obecnie powódka osiąga wynagrodzenie w kwocie 8.544,71 zł/brutto miesięcznie (ok. 6.200 zł netto). Wynagrodzenie to uległo zmniejszeniu z kwoty 13.011,95 zł/brutto (ok. 9.130 zł netto), a zatem o ponad 3000 zł miesięcznie netto. Okoliczność, że powódce pozostaje kwota na utrzymanie ok. 6.000 zł netto miesięcznie nie ma znaczenia w niniejszej sprawie.

Podniesiono, że powódka pracuje w pełnym wymiarze czasu pracy od poniedziałku do piątku. Nie mogłaby podjąć dodatkowego zatrudnienia na uczelni lub w instytucjach szkoleniowych, bowiem bardzo często kontroluje je w związku z pozyskiwaniem przez te podmioty datacji unijnych, a nadto w związku z tym, że nigdy nie wykonywała pracy na uczelni oraz posiada zobowiązania rodzinne. Sąd Rejonowy nie wskazał w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, z jakich przyczyn pominął dowód z przesłuchania powódki w tym zakresie.

Natomiast możliwości zarobkowe pozwanego uległy zmianom, a zeznania pozwanego odnośnie uzyskiwanych dochodów są niewiarygodne, skoro pozwany uzyskał kredyt inwestycyjny na kwotę 600.000 zł, który regularnie spłaca po 16.000 zł. Dodatkowo ponosi koszty energii elektrycznej w kwocie 2500 zł na miesiąc oraz kwotę 4.000 zł miesięcznie tytułem kosztów utrzymania rodziny.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja wniesiona przez pozwaną nie jest uzasadniona i skutkuje jej oddaleniem.

Według Sądu Okręgowego rozważania prawne przytoczone w uzasadnieniu przez Sąd Rejonowy są prawidłowe i znajdują potwierdzenie w przeprowadzonych w sprawie dowodach.

Należy zgodzić się ze stroną pozwaną, ze intencją ustawodawcy wprowadzającego przepis art.60 kro, którego dopiero „uzupełnieniem” i uszczegółowieniem jest art. 138 kro na który powołuje się strona powodowa, a który jest tak rygorystyczny, że stanowi o przyznaniu stronie słabszej prawa alimentacji w zasadzie bez ograniczeń było zabezpieczenie pozycji materialnej strony w małżeństwie, która po ustaniu małżeństwa byłaby pokrzywdzona, a jej możliwości zarobkowe ograniczone wobec braku czasu na rozwój osobisty i zawodowy w trakcie trwania małżeństwa, który to czas poświęciła na dbałość o założoną rodzinę i dzieci.

W przedmiotowej sprawie sytuacja taka jednak nie ma miejsca. Małżeństwo stron trwało dość krótko, nie ma z tego związku małżeńskiego dzieci. Powódka w trakcie jego trwania poszerzała swoje wykształcenie uzyskując w efekcie tytuł doktorski.

Jej inwestycja we własny rozwój w czasie trwania małżeństwa skutkowała uprawnieniami do podjęcia pracy w Ministerstwie (...) w efekcie końcowym obejmując stanowisko Dyrektora Departamentu.

Trafnie Sąd Rejonowy wskazał, że powódka posiada wysokie możliwości zarobkowe (legitymuje się tytułem naukowym doktora), których w pełni nie wykorzystuje, a jej obecne wynagrodzenie kształtuje się na poziomie wyższym, aniżeli średnia krajowa.

Przy czym nie można uznać za wystarczające twierdzenia strony powodowej, że powódka nie może podjąć dodatkowej pracy zarobkowej na uczelni lub w instytucjach szkoleniowych, bowiem bardzo często kontroluje je w związku z pozyskiwaniem przez te podmioty datacji unijnych, a nadto w związku z tym, że nigdy nie wykonywała pracy na uczelni oraz posiada zobowiązania rodzinne. Trudno uznać za trafny ten argument skoro powódka nawet jak wynika z akt nie próbowała takiego dodatkowego zajęcia podjąć, nie przedstawiła żadnych dowodów na okoliczność zakazu dodatkowego zatrudnienia ani dowodu na to, że takie zatrudnienie starała się pozyskać. Powódka jedynie można stwierdzić założyła taki fakt i konsekwencjami jego obciążyła pozwanego występując o podwyższenie alimentów.

Zakres obowiązku alimentacyjnego zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, a potrzeby te mając na uwadze wysokość zarobków powódki winny zostać z jej wynagrodzenia zaspokojone. Ponadto zakres tego obowiązku zależy także zależy od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego, a te wobec założenia nowej rodziny i narodzin dziecka uległy obniżeniu.

W tej sytuacji, gdy od rozwodu upłynęło 10 lat, przy możliwościach zarobkowych powódki podwyższenie alimentów na jej rzecz byłoby zdaniem Sądu sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Mając powyższe na uwadze, należało uznać, że zaskarżony wyrok nie narusza przepisów prawa wskazanych w zarzutach apelacji, dlatego apelacja jako nie uzasadniona podlega na podstawie art. 385 k.p.c. oddaleniu.