Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 maja 2018 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący	SSO Paweł Hochman (spr.)
Sędziowie	SSO Dariusz Mizera SSR del. Mariusz Kubiczek
Protokolant	st. sekr. sąd. Beata Gosławska

po rozpoznaniu w dniu 9 maja 2018 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa (...)z siedzibą w K.

przeciwko A. U. (1)

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Bełchatowie

z dnia 18 grudnia 2017 roku, sygn. akt I C 567/17

oddala apelację.

SSO Paweł Hochman

SSO Dariusz Mizera SSR Mariusz Kubiczek

Sygn. akt II Ca 256/18

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 18 grudnia 2017 r. Sąd Rejonowy w Bełchatowie po rozpoznaniu sprawy z powództwa (...) z siedziba w K. przeciwko A. U. (1) o zapłatę oddalił powództwo.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia Sądu pierwszej instancji.

W dniu 24 sierpnia 2015 r. A. U. (1) zwarł z (...) S.A. umowę o usługi telekomunikacyjne (dostęp do Internetu) na okres 24 miesięcy. W związku z zawarciem umowy operator przyznał ulgę o wartości 448 zł. Miesięczna opłata za pakiet danych miała wynosić 29,99 zł. Opłata aktywacyjna wynosiła 49 zł.

A. U. (1) w dniu zawarcia umowy otrzymał router.

(...) S.A. miał rozpocząć świadczenie usługi w ciągu 7 dni od zawarcia umowy.

Zgodnie z § 7 pkt 1 umowy, w razie jednostronnego rozwiązania umowy przez abonenta lub przez dostawcę usług z winy abonenta przed upływem terminu, na jaki umowa została zawarta, (...) S.A. przysługuje roszczenie o zapłatę kwoty odpowiadającej wartości ulgi przyznanej abonentowi pomniejszonej o proporcjonalną jej wartość za okres od dnia zawarcia umowy do dnia jej rozwiązania. Roszczenie nie przysługuje w przypadku rozwiązania przez konsumenta umowy przed rozpoczęciem świadczenia usług, chyba że przedmiotem ulgi jest telekomunikacyjne urządzenie końcowe.

(...) S.A. był uprawniony do rozwiązania umowy w przypadku naruszenia przez abonenta obowiązków określonych w regulaminie świadczenia usług.

Umowa przewidywała ponadto, że w przypadku uszkodzenia routera, abonent ma go dostarczyć do punktu obsługi klienta, a po zbadaniu sprzętu i stwierdzeniu niesprawności zostanie on naprawiony lub wymieniony na inny.

W dniu 25 sierpnia 2015 r. A. U. (1) złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy i zwrócił router.

W okresie od września 2015 r. do stycznia 2016 r. (...) S.A. wystawił cztery faktury (pierwsza na 97,37 zł i trzy kolejne na 29,99 zł). Pozwany ich nie opłacił. (...) S.A. oświadczył o wypowiedzeniu umowy i zażądał opłaty z tytułu roszczenia o zwrot ulgi przyznanej abonentowi, w kwocie 362,20 zł.

Powód nabył wierzytelność o zapłatę ww. kwot od (...) S.A.

W konsekwencji powyższych ustaleń Sąd Rejonowy uznał powództwo za bezzasadne.

Zważył, iż powód domaga się zapłacenia należności za świadczenie usług za kilka miesięcy oraz opłaty wyrównawczej naliczonej na podstawie umowy przewidującej, że w przypadku rozwiązania umowy zawartej na czas oznaczony przez abonenta przed upływem terminu, na jaki umowa została zawarta, operatorowi przysługuje uprawnienie do naliczenia opłaty wyrównawczej nie przekraczającej wysokości ulg przyznanych abonentowi w związku z zawarciem umowy. Zdaniem powoda umowa o świadczenie usług telekomunikacyjnych zawarta z pozwanym obowiązywała do chwili, gdy z uwagi na nieopłacenie 4 faktur (...) S.A. oświadczył o rozwiązaniu umowy.

W ocenie Sądu Rejonowego stanowisko takie jest niepoprawne, bowiem już następnego dnia po zawarciu umowy to pozwany oświadczył o odstąpieniu od niej. Choć cała umowa nie została załączona do pozwu ani złożona przez pozwanego, to z kontekstu postanowień zawartych w jej znanych fragmentach wynika, że abonent mógł rozwiązać umowę przed upływem okresu, na jaki została zawarta, tyle że powinien wówczas liczyć się z koniecznością uiszczenia kwoty odpowiadającej udzielonej uldze. Pozwany zatem rozwiązał umowę zaraz po jej zawarciu, w związku z czym kwoty dochodzone tytułem zapłaty za udostępnianie internetu przez kolejne miesiące są nienależne. Można co najwyżej rozważać zasadność żądania uiszczenia opłaty aktywacyjnej 49 zł oraz opłaty tytułem zwrotu ulgi. W ocenie Sądu powód nie wykazał, aby zaszły okoliczności uzasadniające żądanie tych opłat. Sama umowa przewidywała, że rozpoczęcie świadczenia usług powinno nastąpić w ciągu 7 dni od zawarcia umowy. Pozwany rozwiązał umowę już następnego dnia po jej zawarciu, a powód nie udowodnił, że (...) S.A. do tego momentu rozpoczął świadczenie usług. Do powoda natomiast należało wykazanie zaistnienia wszystkich okoliczności warunkujących zaistnienie uprawnienia do żądania uiszczenia omawianych opłat.

Ponadto Sąd pierwszej instancji wskazał, że do skutecznego żądania maksymalnej możliwej opłaty z tytułu udzielonej ulgi nie wystarczy wykazanie, że pozwany jednostronnie rozwiązał umowę. Powód uprawnienie do naliczania opłaty wyrównawczej wywodzi z art. 57 ust. 6 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne. Powołany przepis stanowi, że w przypadku zawarcia umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych, związanego z ulgą przyznaną abonentowi, wysokość roszczenia z tytułu jednostronnego rozwiązania umowy przez abonenta lub przez dostawcę usług z winy abonenta przed upływem terminu, na jaki umowa została zawarta, nie może przekroczyć wartości ulgi przyznanej abonentowi pomniejszonej o proporcjonalną jej wartość za okres od dnia zawarcia umowy do dnia jej rozwiązania. Roszczenie nie przysługuje w przypadku rozwiązania przez konsumenta umowy przed rozpoczęciem świadczenia usług, chyba że przedmiotem ulgi jest telekomunikacyjne urządzenie końcowe.

Powołując się na treść art. 483 § 1 k.c., Sąd zaznaczył, że można zastrzec w umowie, iż naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna).

Zawierając umowę o usługi telekomunikacyjne abonent zobowiązuje się do spełniania świadczeń pieniężnych – zapłaty abonamentu i ewentualnie innych opłat za usługi poza pakietem zapewnianym w ramach abonamentu. Kara umowna może być natomiast zastrzeżona jedynie na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania świadczenia niepieniężnego, co wynika z treści art. 483 § 1 k.c. Ocena skuteczności zastrzeżenia kary umownej na wypadek odstąpienia od umowy nie może być oderwana od oceny, na czym polegało niewykonanie lub nienależyte wykonania zobowiązania. Jeżeli niewykonanie zobowiązania dotyczy zobowiązania o charakterze pieniężnym (tak jak w niniejszym przypadku), to należy uznać, iż zastrzeżenie kary umownej na wypadek odstąpienia od umowy z tej przyczyny w istocie stanowi sankcję za niewykonanie lub nienależyte wykonanie świadczenia pieniężnego. W takiej sytuacji żądanie zapłaty kary umownej nie jest uzasadnione, a samo postanowienie przewidujące takie uprawnienie jest sprzeczne z dyspozycją bezwzględnie obowiązującego art. 483 § 1 k.c. i nieważne (art. 58 § 1 k.c.). Powyższe ustalenia nie pozostają w sprzeczności z treścią przytoczonego wyżej art. 57 ust. 6 ustawy z dnia 16 lipca 2004 roku Prawa telekomunikacyjnego. Unormowanie to nie kreuje żadnych roszczeń, a określa jedynie górną granicę roszczeń dostawcy usług we wskazanej w nim sytuacji. Nie wyłącza też analizy zasadności dochodzonego roszczenia, które winno przysługiwać niezależnie od treści art. 57 ust. 6 prawa telekomunikacyjnego na podstawie umowy i stosownych przepisów.

Sąd Rejonowy podniósł również, że przedstawione stanowisko nie oznacza, że gdyby doszło do nienależytego wykonania umowy przez abonenta (w zakresie świadczeń pieniężnych), operator, dostawca usług nie są uprawnieni do dochodzenia związanych z tym roszczeń odszkodowawczych. Także w przypadku, gdy zawarcie umowy o świadczenie usług wiązało się z przyznaniem abonentowi ulgi, dostawcy usług może przysługiwać wobec przedterminowego rozwiązania umowy właśnie roszczenie odszkodowawcze, ale w wysokości nie przekraczającej równowartości przyznanej abonentowi ulgi. Strona powodowa jednakże według ogólnych zasad musi udowodnić zaistnienie szkody i jej wysokości.

Na koniec Sąd pierwszej instancji wyjaśnił, że w przedmiotowej sprawie, niezależnie od niewykazania rozpoczęcia świadczenia usług, powstanie szkody jest wątpliwe wobec rozwiązania umowy co prawda jednostronnie, ale zaraz po jej zawarciu. Ponadto żądanie zapłaty dochodzonych kwot w przytoczonych okolicznościach faktycznych (umowa nie trwała nawet 1 dzień) jawi się jako zachowanie niezgodne z zasadami współżycia społecznego.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pełnomocnik powoda, który zaskarżył wyrok w całości.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1. naruszenie prawa procesowego:

a. art. 233 § 1 k.p.c.:

- poprzez naruszenie przez Sąd obowiązku rozpoznania całego zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i przyjęcie, iż powód nie wykazał roszczenia tak co do zasady, jak i co do wysokości, podczas gdy powód wraz ze złożonym pozwem złożył szereg wniosków dowodowych w celu wykazania wysokości i zasadności dochodzonego roszczenia, które nie zostały przez Sąd orzekający w żaden sposób uwzględnione;

- poprzez nieuwzględnienie faktu niewykazania przez pozwanego, aby w sposób należyty wywiązał się z ciążących na nim zobowiązań wynikających z zawartej z operatorem umowy;

- poprzez błędne uznanie, iż pozwany skutecznie rozwiązał zawartą umowę o świadczenie usług z powodem, podczas gdy pozwany nie miał przesłanek aby tego dokonać;

- poprzez błędne uznanie, iż powód nie wykazał wysokości roszczenia objętego pozwem, wynikającego m.in. z przedłożonych faktur VAT i noty obciążeniowej podczas gdy powód jednoznacznie wskazał okoliczności na poparcie swoich twierdzeń oraz załączył w toku postępowania wystawione na rzecz pozwanego faktury VAT i notę obciążeniową, a tym w sposób jednoznaczny wskazał co składa się na roszczenie dochodzone pozwem;

- poprzez błędne uznanie, iż dokumentacja przedłożona przez powoda do akt niniejszej sprawy jest niewystarczająca do prawidłowego zweryfikowania istnienia, charakteru i wysokości roszczenia, podczas gdy powód załączył do pozwu wystawione na rzecz pozwanego faktury VAT i notę debetową, z których m.in. wywodzi swoje roszczenie, w tym opisał charakter wiążącego strony stosunku prawego oraz zakres wzajemnych zobowiązań stron, zaś pozwany w żaden sposób nie kwestionował faktu, że był stroną przywołanej przez powoda w treści pozwu umowy abonenckiej;

- poprzez błędne uznanie, iż powód nie wykazał się dostateczna aktywnością w postępowaniu dowodowym, podczas gdy powód złożył szereg wniosków dowodowych, notabene nieuwzględnionych, przedłożył kompletną dokumentację dotyczącą przelanej przez operatora telekomunikacyjnego na rzecz powoda wierzytelności oraz, wyczerpująco opisał stan faktyczny oraz charakter stosunku prawnego łączącego strony;

b. art. 232 k.p.c. w związku z art. 227 k.p.c. oraz w związku z art. 6 k.c. wskutek nieuwzględnienia wniosków dowodowych zgłoszonych przez powoda w treści złożonego pozwu, niezobowiązanie operatora do udzielenie informacji na temat stanu zadłużenia pozwanego na dzień zawarcia umowy cesji między wierzycielem pierwotnym a powodem w odniesieniu do wierzytelności przysługującej przeciwko pozwanemu, podczas gdy okoliczności, na które powód powołał wskazane dowody miały istotne znaczenie z punktu widzenia przedmiotu niniejszego postępowania; poprzez błędne uznanie, iż powód nie wykazał prawdziwości swoich twierdzeń oraz zasadności dochodzonego w niniejszym postępowaniu roszczenia, w tym nie udowodnił wysokości, jak i zasadności naliczonej pozwanemu noty debetowej, podczas gdy powód jednoznacznie wskazał okoliczności na poparcie swoich twierdzeń, w sposób jednoznaczny wskazał podstawę jak i zasadność naliczenia pozwanemu dochodzonej należności, przedłożył wszystkie wystawione przez operatora na rzecz pozwanego dokumenty, w tym notę debetową, a także zgłosił szereg wniosków dowodowych na poparcie swoje stanowiska w niniejszej sprawie;

2. rażące naruszenie przepisów prawa materialnego, a w szczególności:

- art. 57 ust. 6 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. z 2004 r. Nr 171, poz. 1800) w zw. z art. 483 § 1 k. c. poprzez niezastosowanie wskazanego przepisu i nieuwzględnienie uprawnienia operatora do naliczenia kary umownej w wysokości przyznanej pozwanemu ulgi przy zawarciu umowy w sytuacji rozwiązania zawartej z operatorem umowy na czas określony przed uzgodnionym terminem jej obowiązywania, podczas gdy przesłanki naliczenia kary umownej oraz. jej wysokość zostały uzgodnione przez strony w treści postanowień umownych i zaakceptowane przez pozwanego.

Wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i orzeczenie co do istoty sprawy poprzez uwzględnienie powództwa powoda; zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, za postępowanie w obu instancjach.

W razie uznania, iż Sąd pierwszej instancji nie rozpoznał istoty sprawy, bądź uznania, iż rozstrzygnięcie wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w znacznej części, wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji.

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Wydane przez Sąd pierwszej instancji orzeczenie zasługuje na pełną akceptację aczkolwiek o jego trafności przesądzają inne jeszcze niż wskazane w jego uzasadnieniu argumenty.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że strony łączyła umowa, zawarta w oparciu o przepisy ustawy Prawo telekomunikacyjne tj. z dnia 15 września 2017 r. (Dz.U. z 2017 r. poz. 1907).

Powszechnie przyjmuje się, że stosunek prawny pomiędzy przedsiębiorcą telekomunikacyjnym świadczącym usługę telekomunikacyjną a użytkownikiem tej usługi zakłada, że przedmiot świadczeń wykonywanych w ramach umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych nie jest jednorodny. Świadczenie główne ma charakter niematerialny i zgodnie z definicją usługi telekomunikacyjnej, zawartej w art. 2 pkt 48 wskazanej wyżej ustawy, polega głównie na przekazywaniu sygnałów w sieci telekomunikacyjnej. W ramach umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych mogą być jednak realizowane również inne świadczenia, niekiedy o wyraźnie materialnym charakterze (np. instalacja zakończenia sieci). Co do zasady nie ulega więc wątpliwości, że przedmiotem usługi telekomunikacyjnej, czyli przedmiotem głównego świadczenia realizowanego w ramach umowy, nie są ani rzeczy, ani energia, ani prawa. Powyższe nie może jednak w ocenie Sądu implikować przyjęcia, że do oceny omawianego stosunku prawnego nie mogą mieć zastosowania przepisy o sprzedaży zawarte w kodeksie cywilnym. Przypomnieć należy, że z zakresie nieuregulowanym w powołanej ustawie do umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych stosuje się przepisy kodeksu cywilnego. Wskazana ustawa nie ma bowiem kompleksowego charakteru, gdyż omawia jedynie wybrane zagadnienia. Pojęcia "umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych" redakcyjnie nie wyodrębniono. Nie przewidziano jako tytułu działu czy też rozdziału. Jedynie w dwóch odrębnych artykułach, tj. art. 56 i art. 60 określono minimalne wymagania dotyczące treści umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych i regulaminu świadczenia usług telekomunikacyjnych, które kształtują łącznie stosunek prawny wiążący strony, tj. dostawcę publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych i użytkownika tych usług. Możliwa jest zatem rekonstrukcja istotnych obowiązków stron, aczkolwiek na dość ogólnym poziomie. Możliwe jest też wskazanie specyficznego celu społeczno-gospodarczego umowy.

W ocenie Sądu Okręgowego nie może budzić żadnej wątpliwości, że w omawianej sprawie warunkiem wykonania umowy było dostarczenie przez poprzednika prawnego powoda właściwego urządzenia umożliwiającego odbiór otrzymanego sygnału. Urządzenie to jak wynika z załączonej do akt sprawy faktury ( k. 31 ) zostało pozwanemu sprzedane. Wobec powyższego, oświadczenie pozwanego A. U. (1) z dnia 25 sierpnia 2015 r. o odstąpieniu od umowy i zwrot w tym dniu routera ( urządzenia umożliwiającego odbiór otrzymywanego sygnału ) podlega ocenie w kontekście przepisów o rękojmi za wady rzeczy. Treść wyjaśnień pozwanego złożonych podczas rozprawy w dniu 7 grudnia 2017 r., poparta złożonymi przez niego dokumentami, w szczególności wskazanym wyżej pismem oraz zapisem informacji „sms” o możliwości odbioru wskazanego urządzenia wysłanej w dniu 12 października 2015 r. „zapraszamy po odbiór routera. Router sprawny” ( k. 33v ) potwierdza jednocześnie fakt, że sprzedane mu urządzenie niezbędne do korzystania z usługi przewidzianej w umowie było wadliwe.

Zgodnie z treścią art. 556 ¹ § 1 k.c. wada fizyczna polega na niezgodności rzeczy sprzedanej z umową.

W przedmiotowej sprawie wskazana wada wynika przede wszystkim z faktu, że sprzedane pozowanemu urządzenie było używane. Jednocześnie brak możliwości korzystania z usług internetowych stanowiła wadę w rozumieniu powołanego przepisu polegającą na braku właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia.

Zgodnie z art. 556 k.c. sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę fizyczną lub prawną (rękojmia). Stosownie natomiast do treści art. 560 § 1 k.c. jeżeli rzecz sprzedana ma wadę, kupujący może złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy, chyba że sprzedawca niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wymieni rzecz wadliwą na wolną od wad albo wadę usunie. W omawianej sprawie powód nie tylko nie udowodnił, że wbrew twierdzeniom pozwanego zwrócone urządzenie było sprawne i nie miało wad, na które się powoływał ale również nie wykazał, że jego poprzednik prawny złożył pozwanemu propozycję niezwłocznego usunięcia wady lub wymiany rzeczy wadliwej na rzecz wolną od wad.

Powyższe skutkuje uznaniem, że A. U. (2) skutecznie odstąpił od umowy.

W konsekwencji uznać należy, że skoro pozwany skutecznie z uwagi na wadę dostarczonego mu urządzenia odstąpił od zawartej umowy po stronie (...) S.A. nie powstało roszczenie dochodzone niniejszym pozwem.

W uzupełnieniu powyższej argumentacji przypomnieć należy, że dochodzone pozwem roszczenie obejmuje między innymi żądanie zapłaty abonamentu za świadczone przez (...)usługi w okresie od 24 sierpnia 2015 r. ( faktura VAT (...) k. 69 ). Tak określone żądanie nie może spotkać się z aprobatą sądu skoro dopiero w październiku 2015 r. wskazany podmiot powiadomił powoda o możliwości odbioru sprawnego urządzenia umożliwiającego odbiór sygnału. Przez okres co najmniej półtora miesiąca umowa nie mogła być więc z pewnością realizowana skoro router niezbędny do tego celu nie został pozwanemu udostępniony.

W uzupełnieniu powyższych uwag odnieść się jeszcze należy do podniesionych w skardze apelacyjnej zarzutów.

W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy wydając zaskarżone orzeczenie nie dopuścił się naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c.

Zbędnym było, wobec powyższego stanowiska w rozumieniu art. 227 k.p.c. uwzględnienie wniosków dowodowych zgłoszonych w celu wykazania wysokości i zasadności dochodzonego roszczenia.

Za gołosłowne należało jednocześnie uznać twierdzenie pełnomocnika skarżącego jakoby brak było w okolicznościach sprawy podstaw aby uznać, iż pozwany skutecznie rozwiązał zawartą umowę o świadczenie usług z powodem. Z kolei złożone przez stronę powodową faktury VAT i nota obciążeniowa mogły by stanowić dowód potwierdzający wysokość dochodzonego roszczenia jedynie gdyby strony łączyła umowa na podstawie której zostały wystawione.

Wskazane wyżej uwagi prowadzą również do wniosku, że wydając zaskarżone orzeczenie Sąd rejonowy nie naruszył również przepisów art. 232 k.p.c. w związku z art. 227 k.p.c. oraz w związku z art. 6 k.c. Nieuwzględnienia wniosków dowodowych zgłoszonych przez powoda w treści złożonego pozwu o zobowiązanie operatora do udzielenie informacji na temat stanu zadłużenia pozwanego na dzień zawarcia umowy cesji między wierzycielem pierwotnym a powodem w odniesieniu do wierzytelności przysługującej przeciwko pozwanemu było o tyle prawidłowe, że wskazany wyżej dowód nie miał istotnego dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy znaczenia.

Podnieść również należy, że powyższa argumentacja wyklucza przyjęcie, iż wydając zaskarżony wyroku omawianej sprawie Sąd Rejonowy dopuścił się naruszenia art. 57 ust. 6 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. z 2004 r. Nr 171, poz. 1800) w zw. z art. 483 § 1 k.c.

Trudno uznać za uzasadnione prawo poprzednika prawnego powoda do dochodzenia kary umownej w wysokości przyznanej pozwanemu ulgi, skoro umowa została skutecznie rozwiązana przez pozwanego .

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie przepisu art. 385 k.c. orzekł o oddaleniu wniesionej apelacji.

D. Mizera P. Hochman M. Kubiczek