Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 kwietnia 2018 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący	SSA w SO Arkadiusz Lisiecki
Sędziowie	SSA w SO Grzegorz Ślęzak SSR del. Anna Strzelczyk (spr.)
Protokolant	st. sekr. sąd. Anna Owczarska

po rozpoznaniu w dniu 30 kwietnia 2018 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa J. O.

przeciwko (...) z siedzibą w P.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 25 stycznia 2018 roku, sygn. akt I C 971/17

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od powoda J. O. na rzecz pozwanego (...) z siedzibą w P. kwotę 450 (czterysta pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

SSA w SO Arkadiusz Lisiecki

SSA w SO Grzegorz Ślęzak SSR Anna Strzelczyk

Sygn. akt II Ca 257/18

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 10 maja 2017 roku powód J. O. reprezentowany przez swojego pełnomocnika wniósł o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym poprzez nakazanie pozwanemu (...)z siedzibą w S. zapłacenie na rzecz powoda kwoty 5.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 9 marca 2017 roku do dnia zapłaty wraz z kosztami postępowania.

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym w dniu 7 czerwca 2017 roku Sąd nakazał pozwanemu, aby zapłacił na rzecz powoda kwotę dochodzoną pozwem.

W dniu 11 lipca 2017 roku pozwany wniósł od powyższego nakazu zapłaty sprzeciw, wnosząc o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie kosztów procesu .

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 25 stycznia 2018 r. Sąd Rejonowy w Radomsku oddalił powództwo oraz zasądził od powoda J. O. na rzecz pozwanego (...)z siedzibą w P. kwotę 934 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego.

Powód był zainteresowany zakupem prasy do słomy. W tym celu jego syn przeszukiwał oferty różnych sprzedawców tego rodzaju maszyny na stronach internetowych. Zainteresowanie zakupem powód przejawił wobec pozwanej firmy. Doszło do kontaktu telefonicznego z przedstawicielem handlowym pozwanego M. P.. Ten przesłał na adres mailowy syna powoda zdjęcia dotyczące przedmiotowej maszyny.

Po wstępnych ustaleniach odnośnie maszyny, której zakupem zainteresowany był powód, ustalona została wizyta handlowca w domu powoda. W dniu 21 stycznia 2017 roku w domu powoda pojawił się M. F.- doradca handlowy pozwanej firmy . Po ustaleniu ceny i warunków umowy sprzedaży powód i M. F. podpisali oświadczenie, na mocy którego powód wręczył M. F. zadatek w wysokości 5.000 zł na poczet zakupu prasy(...). Cena została ustalona na kwotę 108.000 zł netto i 13.840 zł brutto, a termin dostarczenia maszyny miał wynosić od 7 do 14 dni po zapłacie pozostałej ceny.

W dniu 24 stycznia 2017 roku pozwany wystawił na rzecz powoda fakturę zaliczkową nr (...) na kwotę 5.000 zł ( wpłaconej przez powoda jako zadatek), w której jako opis zlecenia wpisano „zaliczka na maszynę".

W okresie od 15 stycznia 2017 roku do 15 lutego 2017 roku powód posiadał w (...)w Ż. kwotę 118.117,86 zł.

Prasa zwijająca(...), której zakupem zainteresowany był powód była w posiadaniu pozwanego. Znajdowała się w punkcie pozwanego w C.. W dniu 24 stycznia 2017 roku została przetransportowana do punktu sprzedaży w S..

Po przetransportowaniu maszyny do S. przeprowadzony został przegląd zerowy i maszyna oczekiwała na dostarczenie jej do powoda. Warunkiem dostarczenia maszyny do miejsca zamieszkania powoda było jednak wpłacenie pozostałej reszty ceny za prasę zwijającą. Powód podjął jednak próbę zmiany warunków umowy poprzez umożliwienie mu odroczenia terminu płatności do czerwca 2017 roku. Pozwany nie chciał jednak wyrazić zgody na prolongatę terminu płatności nie wrażając jednocześnie zgody na zwrot zapłaconego zadatku. W tych warunkach pozwany zaproponował, że zwrot wpłaconego zadatku mógłby nastąpić w towarze proponując powodowi siatkę do belowania. Powód nie wyraził zgody na taki sposób zakończenia umowy. Powód konsekwentnie żądał jednak od pozwanego zawrotu wpłaconego zadatku, który według niego był jednak zaliczką. Pozwany pismem z dnia 16 marca 2017 roku poinformował, że zadatek nie zostanie zwrócony, gdyż w jego ocenie do umowy nie doszło z winy powoda, który świadomie zrezygnował z zakupu maszyny. Kolejnym wezwaniem przedsądowym z dnia 24 lipca 2017 roku powód wezwał pozwanego do zwrotu wpłaconej kwoty 5.000 zł, ponownie twierdząc, że była to zaliczka a nie zadatek.

Na tej podstawie Sąd Rejonowy uznał wniesione powództwo za niezasadne.

Apelację od wyroku złożyła strona powodowa i zarzuciła naruszenie prawa materialnego, w postaci art, 394 § 1 k.c. w zw. z art. 389 § 1 k.c. poprzez jego zastosowanie i przyjęcie że kwota 5 .000 zł została wpłacona przez powoda tytułem zadatku, nie zaś zaliczki:

- poprzez przyjęcie że do zawarcia umowy przedwstępnej doszło, w sytuacji gdy strony nie ustaliły esentialii negotii umowy przyrzeczonej, tj. daty w której umowa przyrzeczona ma zostać zawarta,

- poprzez przyjęcie, że ostatecznie do transakcji nie doszło z winy powoda w sytuacji, gdy : powód pozostawał w gotowości do sfinalizowania transakcji, inicjatywa zakupu maszyny wyszła od niego, posiadał środki finansowe na jej zakup, pozwany nigdy nie wystawi! powodowi faktury końcowej na podstawie której powód mógłby dokonać jakiejkolwiek dalszej zapłaty,

oraz w sytuacji, gdy:

- zadatek jest czynnością realną i wymaga wręczenia należności w momencie zawarcia umowy, natomiast w przedmiotowej sprawie nie miało to miejsca bowiem w memencie wręczenia kwoty pomiędzy stronami nie doszło do zawarcia żadnej umowy ani przedwstępnej ani przyrzeczonej, tym samym należy uznać, że sporna kwota została wręczona tytułem zaliczki,

- zadatek stanowi zabezpieczenie wykonania umowy przedwstępnej, do zwarcia której między stronami nie doszło,

- pominięcia faktu wystawienia faktury zaliczkowej dokumentującej wprost otrzymanie kwoty zaliczki przez pozwanego, zatem taki charakter miała przyjęta przez pozwanego kwota, która nigdy nie była przez niego korygowana,

b. art. 410 § 2 k.c. poprzez jego niezastosowanie w sytuacji gdy wręczona przez powoda kwota stanowiąc kwotę zaliczki, w stanie faktycznym przedmiotowej sprawy jako świadczenie nienależne podlegała zwrotowi w rozumieniu w/w przepisu, cn art. 65 k.c., poprzez dokonanie wadliwej wykładni oświadczeń woli stron w zakresie charakteru uiszczonej wpłaty i uprawnienia do jej zatrzymania przez pozwanego, nadaniu pojęciu zadatku użytego w treści zawartego oświadczenia znaczenia prawnego w sytuacji gdy ocena sformułowaniu w treści umowy zależy od okoliczności

sprawy,

2. naruszenie prawa procesowego, mającego wpływ na wynik postępowania, tj.

a. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału

dowodowego, przekroczenie zasad swobodnej oceny dowodów, sprzeczność ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, w zakresie w jakim Sąd:

- nie nadał waloru mocy dowodowej wystawionej fakturze zaliczkowej, oraz przyjął - w ślad za zeznaniami świadka M. K. - że w obrocie prawnym nie funkcjonuje pojęcie faktury zadatkowej w sytuacji gdy zgodnie z przepisem art. 19 a ust. 8 ustawy o VAT przyjmujący zadatek ma obowiązek ją zaksięgować zgodnie z tytułem wpłaty, tj. (...), wystawienie faktury tej treści wprost potwierdzało ze takie właśnie było jej rozumienie przez pozwanego,

- nie nadał waloru mocy dowodowej zeznaniom powoda oraz świadka M. O., iż zapłata za maszynę miała nastąpić w sytuacji dowiezienia do miejsca zamieszkania powoda, jako sprzecznymi z zasadami doświadczenia życiowego, w sytuacji gdy strony mogą ukształtować stosunek prawny według własnego uznania,

- dał wiarę zeznaniom świadków strony pozwanej, pomimo, iż były one wzajemnie sprzeczne,

- przez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i dokonanie jego oceny bez dania wiary zeznaniom powoda i jego syna M. O. co w konsekwencji doprowadziło do uznania, że wina co do nie zawarcia umowy leży wyłącznie po stronie powoda, co nie koresponduje z całością zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego.

W związku z powyższym strona powodowa wniosła o:

1. zmianę zaskarżonego wyroku poprzez:

a) uwzględnienie powództwa w całości,

b) zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania za I Instancję, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

ewentualnie

2. w oparciu o przepis art. 386 § 4 k.p.c. o uchylenie zaskarżonego wyroku oraz przekazanie sprawy w całości do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji,

3. zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania drugoinstancyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, a w wypadku uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji - w oparciu o treść art. 108 § 2 k.p.c.

W odpowiedzi na apelację strona pozwana na podstawie art. 372 k.p.c. wniosła o oddalenie apelacji w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego przed Sądem II Instancji;

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja wniesiona przez pozwaną nie jest uzasadniona i skutkuje jej oddaleniem.

Istotną kwestią w sprawie jest, że Sąd Rejonowy podniósł, ze oparł stan faktyczny w znacznej mierze na dowodach bezosobowych. Natomiast z przedłożonych przez pozwanego dokumentów i zeznań świadków zgłoszonych przez pozwanego wynika, że wbrew twierdzeniom powoda maszyna była na stanie firmy a w dniu 24 stycznia 2017 roku została przetransportowana z C. do S.. Wiarygodność przedłożonych dokumentów w postaci listu przewozowego, protokołów przekazania maszyny nie została skutecznie podważona. Sąd Rejonowy następnie w sposób wyczerpujący i zasadny dokonał rozróżnienia zadatku i zaliczki uznając, że między stronami doszło do wręczenia zadatku, a nie zaliczki.

Sąd prawidłowo ustalił zgodnie ze zgromadzonym materiałem dowodowym, że w rozpatrywanej sprawie w dniu 21 stycznia 2017 roku doszło do zawarcia umowy sprzedaży prasy, której dostarczenie miało nastąpić w terminie 7-14 dni po otrzymaniu reszty ceny, której powód ostatecznie nie uiścił. Ustalone zostały zatem wszystkie essentialia negotti. Do realizacji umowy jednak ostatecznie nie doszło z powodu nieprzekazania powodowej spółce uzgodnionej ceny oraz nieodebrania maszyny, która bezspornie znajdowała się w posiadaniu powódki i była przygotowana do wydania. W tym zakresie dodać należy, że wbrew twierdzeniom apelacji zadatek nie stanowi zabezpieczenia wykonania tylko i wyłącznie umowy przedwstępnej, bowiem zadatek może być dany przy każdej umowie (wyrok SN z dnia 30 stycznia 2004 r., I CK 129/03). Pojęcie zadatku użyte zostało dosłownie w treści zawartej umowy.

Analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego słusznie jak wskazał Sąd Rejonowy doprowadziła do wniosku, że to nie z winy pozwanego nie doszło do wykonania postanowień umowy przyszłej, a z winy powoda. Pozwany zobowiązał się bowiem do dostarczenia maszyny do miejsca zamieszkania powoda w terminie od 7 do 14 dni po wpłacie pozostałej reszty ceny na jego konto. Pozwany w tej materii przetransportował prasę zwijającą z C. do S. w dniu 24 stycznia 2017 roku, a więc 3 dni po wpłacie zadatku przez powoda na poczet transakcji. Maszyna została przygotowana do przetransportowania jej do miejsca zamieszkania powoda i przeprowadzony został jej przegląd zerowy. Strona pozwana oczekiwała jednak zapłaty za tę maszynę w ustalonym terminie, z czym jednak powód zwlekał. to powód uchylał się z dokonaniem płatności za prasę zwijającą, wnosił o przedłużenie terminu do zapłaty, co w konsekwencji powodowało, że pozwany wstrzymywał się z dostarczeniem towaru. Nadto sama postawa powoda w marcu 2017 roku wskazuje, że nie był zainteresowany dostarczeniem towaru , a jedynie zwrotem wpłaconej kwoty 5.000 zł.

Odnosząc się zaś do zarzucanego faktu wystawienia faktury zaliczkowej zauważyć należy, że w świetle prawa podatkowego istota zaliczki i zadatku jest taka sama. Wobec zasad stosowania prawa podatkowego przedsiębiorca, który otrzyma zadatek, w celu udokumentowania tego zdarzenia może wystawić fakturę zaliczkową, która podlega księgowaniu wyłącznie w Rejestrze sprzedaży VAT. Tym samym zgodzić należy się z ustaleniem sądu, że kwestia wystawienia i opisania faktury jest kwestią wtórną. Natomiast wręczoną kwotę 5.000 zł należy traktować jako zadatek, tym bardziej, że taka była przecież od początku wola stron, w tym także powoda, na co wskazuje dobrowolnie podpisane przez powoda oświadczenie o tym, że kwota ta jest właśnie zadatkiem

W zakresie ustaleń umownych poczynionych przez strony pokrótce odnieść należy się do zarzutu apelującego opisanego w uzasadnieniu apelacji, że pozwany nie miał podstawy do uiszczenia pozostałej ceny, skoro nie wystawiono faktury VAT dotyczącej całej ceny. Zauważyć należy, że zgodnie z przepisami ustawy o podatku od towarów i usług fakturę wystawia się nie później niż 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę. Normalną praktyką w firmie i w pełni akceptowalną z punktu widzenia przepisów podatkowych jest wystawianie faktury po uzyskaniu zapłaty za wydany towar. Wydanie zaś następuje, w przypadku sprzedaży tak drogich urządzeń po otrzymaniu całości wynagrodzenia.

Słusznie także Sąd przypisał istotność dokumentowi podpisanemu w dniu 21 stycznia 2017 roku przez powoda, w którym strony zgodnie określiły, iż kwota 5.000 zł wręczana jest tytułem zadatku. Ustalenie te dodatkowo znalazło potwierdzenie w zeznaniach świadków, którym na skutek bezpośredniego przesłuchania Sąd dał przymiot wiarygodnych.

Mając powyższe na uwadze, należało uznać, że zaskarżony wyrok nie narusza przepisów prawa wskazanych w zarzutach apelacji, dlatego apelacja jako nie uzasadniona podlega na podstawie art. 385 k.p.c. oddaleniu.