Portal Orzeczeń

POSTANOWIENIE

Dnia 5 września 2017 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie następującym:

Przewodniczący	SSO Jarosław Gołębiowski
Sędziowie	SSO Paweł Hochman (spr.) SSA w SO Stanisław Łęgosz

po rozpoznaniu w dniu 5 września 2017 r. na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku (...) Spółki Akcyjnej w W.

z udziałem (...)Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

o sprostowanie oznaczenia nieruchomości w dziale I-0, uzupełnienie wpisu okresu użytkowania wieczystego w dziale I-Sp oraz wpis prawa użytkowania wieczystego i prawa własności budynków w dziale II księgi wieczystej (...)

na skutek apelacji wnioskodawcy

od postanowienia Sądu Rejonowego w Radomsku

z dnia 14 marca 2017 r., sygn. akt(...)

postanawia: zmienić zaskarżone postanowienie w ten sposób, że wniosek odrzucić.

Sygn. akt II Ca 299/17

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 14 marca 2017 roku Sąd Rejonowy w Radomsku po rozpoznaniu sprawy z wniosku (...) Spółki Akcyjnej w W. z udziałem (...) Spółki Akcyjnej w W. o sprostowanie oznaczenia nieruchomości w dziale I-O, uzupełnienie wpisu okresu użytkowania wieczystego w dziale I-Sp oraz wpis prawa użytkowania wieczystego i praw a własności budynków w dziale II księgi wieczystej (...) na skutek skargi wnioskodawcy na orzeczenie referendarza sądowego w postaci postanowienia z dnia 29 grudnia 2016 roku, postanowił oddalić wniosek.

W uzasadnieniu postanowienia Sąd Rejonowy wskazał, że w dniu 29 grudnia 2015 roku referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Radomsku oddalił wniosek wnioskodawcy o sprostowanie oznaczenia nieruchomości w dziale I-O, uzupełnienie wpisu okresu użytkowania wieczystego w dziale I-Sp oraz wpis prawa użytkowania wieczystego i prawa własności budynków w dziale II księgi wieczystej (...).

W uzasadnieniu orzeczenia wskazał na nie wykazanie przejścia uprawnień po stronie wnioskodawcy oraz brak legitymacji procesowej czynnej w odniesieniu do pozostałych formułowanych we wniosku żądań.

Skargę na powyższe orzeczenie wniósł wnioskodawca podnosząc, iż w sposób wyczerpujący wykazał następstwo prawne (...) Spółki Akcyjnej w W. po państwowej jednostce organizacyjnej (...) Wskazał przy tym, iż ewentualne oddalenie wniosku spowoduje pozostawienia sytuacji prawnej nieruchomości nieuregulowaną.

Sąd Rejonowy zważył, że wnioski złożone w sprawie nie zasługują na uwzględnienie, a Sąd Rejonowy w całości podziela i przyjmuje za swoje rozważania zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia.

Sąd zaznaczył, iż w aktach sprawy zalega Akt Przekazania niektórych składników majątku państwowej jednostki organizacyjnej (...)"' - państwowemu przedsiębiorstwu użyteczności publicznej (...) SA wraz z załącznikami. Ponowna analiza (uprzednio dokonano jej bowiem przy okazji rozstrzygania o zasadności wcześniejszego wniosku wnioskodawcy) wskazanych dokumentów prowadzi do wniosku, iż ich treść nie rzutuje w żaden sposób na prawidłowość wydanego przez referendarza sądowego rozstrzygnięcia.

W sprawie istotny jest kontekst w jakim przyszło Sądowi rozstrzygać o ponownym wniosku zawierającym żądanie dokonania wpisów de facto tożsamych z roszczeniami z dnia 27 kwietnia 2015 roku, a wzbogaconym o dodatkowy materiał dowodowy w postaci aktu notarialnego z dnia 26 lipca 2016 roku (k. 182-190), nie zawierającym jednakże nic innego aniżeli oświadczenia wiedzy osób działających w imieniu (...) Spółki Akcyjnej w W. i (...) Spółki Akcyjnej w W..

Kolejny wniosek w tym samym przedmiocie niezawierający de facto żadnych nowych argumentów natury prawnej stawia Sąd w składzie niniejszym niejako pod ścianą i zmusza do powielenia aktualnej wciąż argumentacji wyrażonej w treści postanowień Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 30 listopada 2015 roku oraz Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 3 czerwca 2016 roku.

Powołując się na szczegółową analizę tematu zawartą we wskazanych wyżej orzeczeniach, a wspartą bogatym orzecznictwem Sądu Najwyższego, Sąd Rejonowy jeszcze raz podkreślił, iż w odniesieniu do (...) SA (poprzednika prawnego wnioskodawcy a zarazem jednego z dwóch następców prawnych państwowej jednostki organizacyjnej (...)) ustawodawca (abstrahując od przyczyn) nie wprowadził unormowania prawnego analogicznego do art. 2g ustawy z dnia 29 września 1990 roku o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. Nr 79, poz. 464 z późn. zm.), zgodnie z którym państwowe przedsiębiorstwo użyteczności publicznej „Poczta Polska” utworzone z dniem 1 stycznia 1992 roku na podstawie zarządzenia Ministra Łączności, które przejęło na tej podstawie mienie będące w zarządzie państwowej jednostki organizacyjnej (...) - nabywa z dniem jego wpisu do rejestru przedsiębiorstw państwowych, z mocy prawa, użytkowanie wieczyste gruntów wchodzących w skład tego mienia oraz własność położonych na nich budynków i innych urządzeń oraz lokali.

Tym samym aktualny pozostaje pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 17 kwietnia 2015 roku w sprawie III CSK 222/14 (Legalis). iż przeniesienie własności budynków i użytkowania wieczystego gruntów przynajmniej na rzecz drugiego z przedsiębiorstw powstałych w wyniku poddziału (...) (tj. (...) SA) wymaga stosowania się do treści art. 158 k.c., a więc zachowania formy aktu notarialnego - oczywiście zawierającego w swej treści czynności rozporządzające a nie oświadczenia wiedzy jak u realiach sprawy.

Działania podejmowane obecnie przez wnioskodawcę - zdającego się w ogóle nie dostrzegać powyższej argumentacji - noszą zaś znamiona obejścia prawa, czy też próby zapełnienia istniejącej luki prawnej swoistym rozumowaniem a contrario - skoro dany składnik majątkowy nie przypadł z mocy prawa (...) to oznacza, iż jest przedmiotem własności (użytkowania wieczystego) (...) jako następcy prawnego (...). Takie rozumowanie w żaden sposób nie może jednak zastąpić powszechnie i bezwzględnie obowiązujących reguł przenoszenia praw dotyczących nieruchomości.

Powoływanie się na argument pozostawienia sytuacji prawnej nieruchomości nieuregulowaną nie usprawiedliwia w żaden sposób ewentualnego usankcjonowania braku zdarzeń prawnych niezbędnych dla ujawnienia prawidłowego - zdaniem skarżącego - stanu właścicielskiego. Skoro obecnie nie ma faktycznych możliwości dokonania dodatkowych czynności potwierdzających przeniesienie wyszczególnionych we wniosku praw na rzecz wnioskodawcy (jego poprzednika prawnego), być może zasadnym byłoby lobbowanie na rzecz rozwiązań prawnych, które już raz - prawdopodobnie celem uporządkowania podobnych sytuacji - zostały wprowadzone w odniesieniu do (...) Nie jest bowiem rolą Sądu działanie noszące znamiona stanowienia, a jedynie stosowanie istniejącego już prawa. Ponadto nie budzi wątpliwości w doktrynie i orzecznictwie, iż szeroko pojęte zasady słuszności (na które zdaje się powoływać wnioskodawca) czy też szerzej - zasady współżycia społecznego mogą służyć jedynie obronie a nie budowaniu własnego roszczenia.

Reasumując Sąd pierwszej instancji wyjaśnił, że z uwagi na powyższe orzeczono jak w sentencji, przy czym oddalenie najdalej idącego z żądań skutkuje brakiem legitymacji wnioskodawcy do wnoszenia przez niego pozostałych roszczeń.

Mając powyższe na uwadze Sąd, na podstawie art. 398 ²² § 3 k.p.c., orzekł jak w sentencji.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia wniósł pełnomocnik wnioskodawcy. Zaskarżył w całości postanowienie Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 14 marca 2017 r.

Zaskarżonemu w całości postanowieniu zarzucił:

1. obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 8 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 13 lipca 1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz.U. Nr 51, poz.J298 i z 1991 r. Nr 60, poz. 253] w zw. z art. 76 ust. 3 ustawy z dnia 23 listopada 1990 r. o łączności (Dz. U. Nr 86, poz. 504 ze zm.) poprzez jego nieuzasadnione niezastosowanie i przyjęcie, iż prawo użytkowania wieczystego nieruchomości stanowiącej działki gruntu nr (...) z obrębu (...), położonej w R., o łącznej powierzchni (...), dla której Sąd Rejonowy w Radomsku prowadzi księgę wieczystą KW Nr (...) oraz prawo własności posadowionych na tej nieruchomości budynków i urządzeń nie zostało skutecznie przeniesione na (...) S.A (obecnie (...) S.A), pomimo iż Spółka (...) S.A. powstała z przekształcenia państwowej jednostki organizacyjnej (...) (dalej jako (...)], wstąpiła we wszystkie prawa i obowiązki przekształconego przedsiębiorstwa w dziedzinie telekomunikacji, oraz że z mocy ustawy przeszły na (...) S.A. uprawnienia i obowiązki (...) wynikające z decyzji administracyjnych (w tym również z decyzji uwłaszczeniowej Wojewody P. z dnia 14 października 1997 r., sygn. (...)), a zatem następstwo prawne Skarżącego po (...) odnośnie przedmiotowej nieruchomości zostało wykazane w prawidłowy sposób;

2. obrazę prawa materialnego tj. art. 34 zd. 2 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, poprzez jego niezastosowanie i uznanie, że Skarżący nie wykazał w odpowiedni sposób następstwa prawnego po (...) odnośnie przedmiotowej nieruchomości, a w konsekwencji stwierdzenie braku podstaw do dokonania wnioskowanego wpisu;

3. obrazę przepisów postępowania, tj. art. 626 ⁹ k.p.c. poprzez jego nieuzasadnione zastosowanie i uznanie, iż brak jest podstaw do dokonania wpisu zgodnie z wnioskiem Skarżącego, podczas gdy nie istniały żadne przeszkody do uwzględnienia wniosku, a transfer prawa użytkowania wieczystego oraz prawa własności posadowionych na nieruchomości budynków na Skarżącego dokonał się wprost na podstawie przepisów ustawy, co w konsekwencji doprowadziło do oddalenia wniosku;

4. obrazę przepisów postępowania, tj. art. 233 k.p.c. polegającą na wadliwej i dowolnej ocenie materiału dowodowego i dokonaniu błędnych ustaleń faktycznych, poprzez przyjęcie, iż podział (...), nie spowodował automatycznego przeniesienia przysługujących tej jednostce praw wynikających z decyzji administracyjnych, w tym przeniesienia prawa użytkowania wieczystego i prawa własności budynków posadowionych na nieruchomości położonej w R., składającej się z działek gruntu nr (...) z obrębu(...), dla której Sąd Rejonowy w Radomsku prowadzi księgę wieczystą KW Nr (...), podczas gdy prawidłowa ocena zgromadzonego materiału dowodowego powinna prowadzić do wniosku, iż prawa do wskazanej nieruchomości przeszły z mocy prawa na rzecz (...) S.A. (obecnie (...) S.A.), a zatem następstwo prawne Skarżącego po (...) odnośnie przedmiotowej nieruchomości zostało wykazane w prawidłowy sposób.

W związku z powyższym, na podstawie art. 368 § 1 pkt. 5 w zw. z art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. skarżący wniósł o zmianę postanowienia poprzez uwzględnienie wniosku z dnia 26 lipca 2016 r., złożonego przez (...) S.A. w akcie notarialnym Rep (...), w całości i dokonanie stosownych wpisów w księdze wieczystej nr (...) zgodnie z wnioskiem Skarżącego,

ewentualnie

2) na podstawie art. 368 § 1 pkt. 5 w zw. z art. 386 § 4 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. wniósł o uchylenie skarżonego postanowienia w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia przez sąd I instancji.

Jednocześnie wniósł o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Apelacja skutkuje zmianą zaskarżonego postanowienia i odrzuceniem wniosku.

Sąd Okręgowy ustalił dodatkowo, że postanowieniem z dnia 3 czerwca 2016 r. Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. po rozpoznaniu sprawy z wniosku (...) S.A. w W. z udziałem (...) o wpis do księgi wieczystej na skutek apelacji wnioskodawcy od postanowienia Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 30 listopada 2015 r., sygn. akt (...) postanowił oddalić apelację.

Wydając powyższe postanowienie Sąd Okręgowy jako podstawę rozstrzygnięcia przyjął, że księga wieczysta (...) prowadzona jest dla nieruchomości gruntowej, położonej w R. przy ul (...), oddanej w użytkowanie wieczyste i dla budynków i urządzeń stanowiących odrębne nieruchomości. W księdze ujawnione są:

a) działki gruntu nr (...) w obrębie (...) o łącznej pow. (...),

b) stanowiące odrębne nieruchomości budynki: 3 kondygnacyjny budynek techniczny podpiwniczony z parterową częścią mieszkalną o pow. użytkowej (...), budynek garażowo-gospodarczy o pow. użytkowej (...),

c) urządzenia: przyłącze energetyczne, przyłącze wodociągowe, przyłącze kanalizacyjne, przyłącze cieplne, ogrodzenie z elementów stalowych na fundamencie betonowym, droga dojazdowa do budynków i plac manewrowy o nawierzchni asfaltowej.

W dziale I-Sp w podrubryce 1.11.2 - prawo użytkowania wieczystego - w polu okres użytkowania nie wpisano terminu użytkowania wieczystego. W dziale II księgi jako właściciel nieruchomości wpisany jest Skarb Państwa zaś jako użytkownik wieczysty, właściciel budynków stanowiących odrębne nieruchomości i urządzeń stanowiących odrębny przedmiot własności wpisana jest (...) w W. w oparciu o decyzję Wojewody P. z dnia 14 października 1997 r. znak (...) w sprawie nieodpłatnego nabycia z mocy prawa użytkowania wieczystego gruntu, własności budynków i urządzeń. Działy III i IV nie zawierają wpisów.

Z załączonych do wniosku dokumentów wynika, iż nieruchomość, której dotyczy wniosek była używana przez jednostkę organizacyjną Skarbu Państwa, funkcjonującą pod nazwą (...) z siedzibą w W. ( (...)). W wykonaniu ustawy z dnia 23 listopada 1990 r. o łączności oraz na podstawie zarządzenia nr 16 Ministra Łączności z dnia 28 lutego 1991 r. w sprawie podziału państwowej jednostki organizacyjnej, doszło do przekształcenia państwowej jednostki organizacyjnej (...) w przedsiębiorstwo użyteczności publicznej (...) i w spółkę akcyjną (...) S.A. Dotychczasową działalność (...), jak również zorganizowaną część jej mienia, pracowników oraz uprawnienia i zobowiązania przejęła w dziedzinie telekomunikacji jednoosobowa spółka (...) S.A. Dniu 4 grudnia 1991 r. Minister Łączności aktem notarialnym, w imieniu Skarbu Państwa, przekształcił zorganizowaną część państwowej jednostki organizacyjnej (...) w jednoosobową spółkę akcyjną Skarbu Państwa. Mienie zorganizowanej części państwowej jednostki organizacyjnej tworzyć miało kapitał własny spółki. W załączniku do aktu założycielskiego spółki, nazwanym aktem przekazania (...)z dnia 20 maja 1992 r. wymieniono, że na rzecz (...) S.A. przekazana została własność nieruchomości objętej treścią księgi wieczystej (...). Deklaratoryjną decyzją Wojewody P.z dnia 14 października 1997 stwierdzono nabycie z dniem 5 grudnia 1990 r. przez (...)w W. z mocy prawa, nieodpłatnie prawa użytkowania wieczystego gruntu Skarbu Państwa o pow. (...), położonego w R. oznaczonego jako działki nr (...) oraz prawa własności budynków i urządzeń znajdujących się na gruncie. Z treści załączonego do wniosku odpisu z KRS wynika, iż (...) SA, obecnie prowadzi działalność pod nazwą (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W..

Z kolei w swych rozważaniach Sąd Okręgowy podniósł między innymi, że w przedmiotowej sprawie brak podstaw do dokonania wpisów w księdze wieczystej, jakich domaga się wnioskodawca. Wyjaśnił, że w orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjęto, że przy podziale państwowej jednostki organizacyjnej (...) przeniesienie własności budynków i użytkowania wieczystego gruntów na rzecz nowopowstałych przedsiębiorstw następuje w formie aktu notarialnego. Jednakże powyższe stanowisko straciło aktualność w zakresie dotyczącym jednego z nowopowstałych w wyniku podziału przedsiębiorstw, tj. przedsiębiorstwa użyteczności publicznej (...). Z dniem 12 października 1997 r. weszła w życie ustawa z dnia 30 lipca 1997 r. o państwowym przedsiębiorstwie użyteczności publicznej (...) (Dz.U. 106 poz. 675 ze zm., która w art. 39 dokonała zmiany ustawy z dnia 29 września 1999 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, wprowadzając do tej ustawy art. 2g stanowiący, że państwowe przedsiębiorstwo użyteczności publicznej (...) utworzone z dniem 1 stycznia 1992 r. na podstawie zarządzenia Ministra Łączności, które przejęło na tej postawie mienie będące w zarządzie państwowej jednostki organizacyjnej (...), nabywa z chwilą wpisu do rejestru przedsiębiorstw państwowych z mocy prawa użytkowanie wieczyste gruntów wchodzących w skład tego mienia oraz własność położonych na nim budynków i innych urządzeń oraz lokali, co nie narusza praw osób trzecich. Analogicznego unormowania prawnego nie ma odnośnie drugiego z przedsiębiorstw powstałych w wyniku podziału (...), tj. (...) S.A. Stąd też w tym zakresie stanowisko o niezbędności przeniesienia użytkowania wieczystego gruntów i własności budynków zachowało aktualność. Konsekwencją przyjęcia stanowiska, że do przeniesienia użytkowania wieczystego gruntu i własności budynków na rzecz (...) S.A. konieczne jest zachowanie aktu notarialnego oznacza, że nie sposób uznać za uzasadnione naruszenia przez Sąd prawa materialnego art. 76 ust. 3 ustawy z dnia 23 listopada 1990 r. o łączności w zw. z art. 8 ust. 2 i 3 ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw.

Sąd Okręgowy odniósł się również zarzutu naruszenia § 5 ust 3 zarządzenia Ministra Łączności nr 16 z dnia 28 listopada 1991 r. w sprawie podziału (...) w zw. z uchwałą nr 22 Rady Ministrów z dnia 18 lutego 1991 r. w sprawie trybu przekształcenia państwowej jednostki organizacyjnej „(...). O tym jaki majątek dawnej jednostki organizacyjnej (...) został przekazany przez Ministra Łączności jako aport do Spółki Akcyjnej (...) decyduje akt przekształcenia zorganizowanej części mienia (...) w spółkę z dnia 4 grudnia 1991 r. Jednocześnie wnioskodawca nie wykazał by w akcie tym, jak również w stanowiącym jego integralną cześć statucie powołanej spółki, wśród majątku trwałego szczegółowo określonego w okazanych przy sporządzeniu aktu dokumentach wymienionych w § 9 pkt 4 aktu wymienione było prawo wieczystego użytkowania gruntu i własności budynków przedmiotowej nieruchomości.

Obszerne przywołanie uzasadnienia powyższego rozstrzygnięcia było niezbędne z uwagi na fakt, że w przedmiotowej sprawie wnioskodawca wystąpił z tożsamym w istocie wnioskiem, co w ocenie Sądu Okręgowego skutkuje koniecznością jego odrzucenia. Co do zasady nie może budzić żadnej wątpliwości, że przepis art. 199 k.p.c. ma z mocy art. 13 § 2 k.p.c. zastosowanie również w postępowaniu nieprocesowym.

Problematyka powagi rzeczy osądzonej postanowienia oddalającego wniosek w postępowaniu nieprocesowym obejmuje jednak również szczególne unormowanie wynikające z art. 523 k.p.c., pozwalające na żądanie zmiany prawomocnego postanowienia w razie zmiany okoliczności sprawy. W związki z powyższym pojawiają się wątpliwości co do zakresu i czasu trwania stanu rei iudicatae takiego postanowienia. Przyjmuje się, że w przypadku zmiany okoliczności, mimo istnienia stanu powagi rzeczy osądzonej, możliwe jest, w szczególnej drodze prawnej, wnioskowanie o zmianę prawomocnego postanowienia, na podstawie art. 523 k.p.c. w przedmiotowej sprawie wnioskodawca nie skorzystał z powołanego wyżej trybu, decydując się na złożenie nowego wniosku o wpis prawa użytkowania wieczystego w księdze wieczystej. Jak wynika z postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 września 2016 r., sygn. akt V CSK 60/16, ( LEX nr 2135554 ) regułą jest stabilność prawomocnych orzeczeń co do istoty sprawy, i taką też zasadę ustawodawca przyjął jako obowiązującą w postępowaniu nieprocesowym, czemu dał wyraz w art. 523 zdanie pierwsze k.p.c. Z art. 523 zdanie drugie k.p.c. wynika natomiast, że prawomocne postanowienie oddalające wniosek, sąd może zmienić w razie zmiany okoliczności sprawy. Przez "okoliczności sprawy", o jakich mowa w tym przepisie należy rozumieć zespół tych przytoczonych przez wnioskodawcę i pozostałych uczestników faktów, które w świetle normy będącej podstawą zgłoszonego roszczenia są doniosłe dla jej zastosowania." Podobny pogląd wyraził Sąd Najwyższy w postanowienie z dnia 29 maja 2015 r., V CSK 516/14, LEX nr 1751293 wskazując, że "prawomocne postanowienie oddalające wniosek sąd może zmienić w razie zmiany okoliczności sprawy. Odstępstwo od zasady powagi rzeczy osądzonej, wyrażonej w art. 523 zd. 1 k.p.c., możliwe jest tylko na podstawie i w granicach zmiany okoliczności. Odmiennie niż w przypadku postanowień pozytywnych chodzi o okoliczności, które zaszły po uprawomocnieniu się postanowienia oddalającego wniosek. Obowiązek ich wykazania obciąża osobę ubiegającą się o zmianę postanowienia oddalającego wniosek. Przez "okoliczności sprawy" należy rozumieć stan faktyczny decydujący o oddaleniu wniosku, a nie jego ocenę prawną." Przywołać również należy stanowisko Sądu Najwyższego zaprezentowane w postanowieniu z dnia 27 października 2016 r., sygn. akt V CSK 470/16, ( publ. LEX nr 2198217), w którym wyjaśniono, że wydane w postępowaniu nieprocesowym (także więc w postępowaniu wieczystoksięgowym) postanowienie oddalające wniosek może być przez sąd zmienione, jeżeli doszło do zmiany okoliczności sprawy i ustaje z chwilą zmiany okoliczności sprawy powaga rzeczy osądzonej takiego postanowienia. [...] Przez "okoliczności sprawy" w art. 523 zdanie drugie k.p.c. rozumie się stan faktyczny decydujący o oddaleniu wniosku. W sprawie o wpis do księgi wieczystej zmianą okoliczności sprawy w rozumieniu art. 523 zdanie drugie k.p.c. będzie więc także oparcie nowego wniosku o wpis do księgi wieczystej na dokumentach, których niedołączenie do poprzedniego wniosku spowodowało jego oddalenie."

Powyższe oznacza, że nowe okoliczności w rozumieniu wskazanego wyżej przepisu dotyczą tylko takich okoliczności które mogą mieć znaczenie dla rozstrzygnięcia wniosku.

W ocenie Sądu Okręgowego, rozpoznawany w przedmiotowej sprawie wniosek o wpis w księdze wieczystej był tożsamy w wnioskiem, który prawomocnie oddalił sąd okręgowy w sprawie sygn. akt II Ca 10 /16 Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb.

W obu postępowaniach wnioskodawca wnosił o dokonanie na swoją rzecz wpisu prawa użytkowania wieczystego. Podstawa faktyczna wniosku również nie uległa zmianie skoro jedyną nowa okolicznością stanowi złożone przez wnioskodawcę i (...) Spółkę Akcyjną w W. oświadczenie wyrażające pogląd, że prawo użytkowania wieczystego opisanej wyżej nieruchomość przysługuje (...), oraz że temu podmiotowi przysługuje również prawo własności budynków na niej posadowionych. Takie oświadczenie z oczywistych względów nie ma charakteru prawno- kształtującego co oznacza, że nie prowadzi do przeniesienia prawa użytkowania wieczystego nieruchomości ani prawa własności znajdujących się na nieruchomości budynków. Oczywistym jest, że zmiana wpisu użytkowania wieczystego co do zasady może nastąpić tylko w następstwie czynności przewidzianych w Ustawie o gospodarce nieruchomościami z dnia 21 sierpnia 1997 r. (Dz.U. Nr 115, poz. 741); tj. z dnia 14 grudnia 2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 2147. Według art. 27 wskazanej ustawy czynności prawne w postaci sprzedaży i oddania w użytkowanie wieczyste nieruchomości wymagają zachowania formy aktu notarialnego. Forma aktu notarialnego jest formą zastrzeżoną pod sankcją nieważności czynności prawnej. Powołany przepis art. 27 powiela w tym zakresie uregulowanie art. 158 i 234 k.c. Już tylko dla porządku należy wskazać, że historycznie użytkowanie wieczyste mogło powstać również w wyniku decyzji administracyjnej, oraz że ustalenie tego prawa może nastąpić także w drodze wyroku sądowego. Aktualnie możliwe jest wydawanie decyzji administracyjnych stwierdzających powstanie użytkowania wieczystego z mocy prawa na podstawie art. 200 GospNierU. Decyzja taka ma charakter deklaratoryjny, stwierdzający nabycie z mocy ustawy prawa wieczystego użytkowania nieruchomości, i tylko w takim wypadku nie ma potrzeby zawierania umowy o oddanie w użytkowanie wieczyste nieruchomości gruntowej. Wnioskodawca nie przedstawił wskazanego wyżej aktu notarialnego, stosownej decyzji administracyjnej ani tym bardziej orzeczenia sądu, które potwierdzałoby powstanie omawianego prawa. Brak tym samym jakichkolwiek nowych okoliczności faktycznych, które usprawiedliwiałyby złożenie nowego wniosku lub wystąpienie o zmianę prawomocnego orzeczenia w trybie art. 523 k.p.c.

Za przyjęciem wskazanej wyżej tożsamości wniosków przemawia również treść zgłoszonych przez pełnomocnika wnioskodawcy zarzutów apelacyjnych, które w istocie powielają argumentację przytoczoną w skardze apelacyjnej wniesionej w sprawie sygn. akt I Ca 10/16. Co znamienne pełnomocnik skarżącego nie powołuje się na żadne nowe okoliczności faktyczne, które uzasadniałyby zastosowanie art. 523 zd. drugie k.p.c., oczekując jedynie odmiennej niż już dokonana w prawomocnym orzeczeniu oceny stanu prawnego i faktów związanych z przekształceniem państwowej jednostki organizacyjnej (...).

Na koniec należy powołać postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 2010 r., sygn. akt I CSK 73/10, ( LEX nr 786551), w którym wyjaśniono, że zgodnie z art. 523 k.p.c. postanowienia oddalające żądanie sąd może zmienić w razie zmiany okoliczności sprawy [...]. Oznacza to, że, jeśli nie ulegną zmianie okoliczności sprawy i nie znajdują zastosowania żadne przepisy szczególne, prawomocne postanowienie oddalające wniosek korzysta z powagi rzeczy osądzonej (art. 366 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.). Wobec tego, także w tym postępowaniu, tylko zmiana "okoliczność sprawy" mogłaby usprawiedliwiać zmianę postanowienia oddalającego wniosek o dokonanie wpisu. Wówczas ponowny wniosek o dokonanie wpisu powinien zawierać żądanie zmiany wcześniejszego, prawomocnego postanowienia a jego uwzględnienie polegałoby na zmianie wiążącego dotychczas postanowienia." Co znamienne w przywołanej sprawie Sąd Najwyższy, na skutek wywiedzionej kasacji uznał, że wobec wcześniejszego wydania postanowienia o oddaleniu wniosku o wpis w księdze wieczystej sprawa została prawomocnie osądzona i w takim zakresie, w jakim korzysta ona z powagi rzeczy osądzonej, niedopuszczalne jest wszczęcie i kontynuowanie nowego postępowania a jeśli do tego dojdzie zachodzi nieważność postępowania (art. 379 pkt 2 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.). Wskazując na w konsekwencji na treść w art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. Sąd najwyższy uznał, że wniosek w takiej sprawie podlega odrzuceniu.

Reasumując, Sąd Okręgowy uznając, że w przedmiotowej sprawie podstawa do odrzucenia wniosku istniała od chwili wszczęcia postępowania w pierwszej instancji na podstawie art. 386 § 3 k.p.c. w zw. z art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c. zmienił zaskarżone postanowienie i odrzucił wniosek.