Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 maja 2017 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący

SSO Jarosław Gołębiowski

po rozpoznaniu w dniu 26 maja 2017 roku w Piotrkowie Tryb.

na posiedzeniu niejawnym w postępowaniu uproszczonym

sprawy z powództwa (...)

z siedzibą w S.

przeciwko B. S.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 6 grudnia 2016 roku, sygn. akt I Cupr 710/16

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Radomsku do ponownego rozpoznania pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt II Ca 329/17

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 6 grudnia 2016 roku, wydanym w sprawie I Cupr 710/16 Sąd Rejonowy w Radomsku uwzględnił w całości powództwo (...) z siedzibą w S. przeciwko B. S. o zapłatę i zasądził na rzecz powoda od pozwanego kwotę 1.597,54 złotych wraz z ustawowymi odsetkami w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych od 26 maja 2016 roku do 6 grudnia 2016 roku, przy czym powyższą kwotę rozkłada na 15 rat po 106,50 złotych każda płatnej poczynając od stycznia 2017 roku do dnia 15-go każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat. Ponadto Sąd Rejonowy zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 1.247 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania. Wyrokowi został nadany rygor natychmiastowej wykonalności.

W uzasadnieniu wyroku Sąd Rejonowy wskazał, że w niniejszej sprawie powódka uznała powództwo, które to uznanie w jego ocenie nie było sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego i nie zmierzało do obejścia prawa (art. 213 § 2 k.p.c.), a co za tym idzie powództwo podlegało uwzględnieniu.

Sąd Rejonowy uznał, że zostały spełnione przesłanki do rozłożenia na raty zasądzonego świadczenia na podstawie art. 320 k.p.c. Jak wynika bowiem z zeznań pozwanej powodem braku możliwości spłaty zadłużenia jest zajęcie emerytury przez komornika sądowego na poczet innego zadłużenia, a pozwana cześć wolną o zajęcia przeznacza na własne utrzymanie, z czego pozostaje jej jedynie kwota 300 złotych.

W świetle powyższego w ocenie Sądu I instancji zasadne było rozłożenie zasądzonej należności na 15 rat po 106,50 złotych każda, płatnych od stycznia 2017 roku do dnia 15 każdego miesiąca, co umożliwi pozwanej skuteczną spłatę zadłużenia, nie narażając jednocześnie powoda na straty.

O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., a rygor natychmiastowej wykonalności został nadany na podstawie art. 333 § 1 i 2 k.p.c.

Od powyższego wyroku wniosła w dniu 3 stycznia 2017 roku apelację pozwana B. S.. W uzasadnieniu apelacja wskazała, że Sąd Rejonowy nieprawidłowo przyjął, że uznanie powództwa nie było sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego i nie zmierzało do obejścia prawa. W ocenie apelującej uznanie powództwa powinno zostać uznane za nieskuteczne, albowiem zasądzono od pozwanej na rzecz powoda kwotę 1.597,54 złotych, pomimo tego, że kwota do zwrotu powinna wynosić jedynie 897,54 złotych i nie było podstaw do zasądzenia opłat za dodatkowe usługi. Ponadto apelująca wskazała, że Sąd Rejonowy niezasadnie zasądził zwrot kosztów procesu na rzecz pozwanego, co było niezgodne z zasadami współżycia społecznego, a nadając wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności uniemożliwił jej odwołanie się od tego wyroku.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja zasługuje na uwzględnienie i skutkuje koniecznością uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

Poza sporem pozostaje, że sąd jest związany uznaniem powództwa, co oznacza, że powinien uwzględnić wyrażoną w ten sposób wolę pozwanego i w zakresie, w jakim powództwo zostało uznane, wydać wyrok zgodny z żądaniem powoda.

Związanie sądu uznaniem powództwa nie zwalnia go jednakże od oceny skuteczności oświadczenia pozwanego, albowiem uznanie powództwa pozostaje bezskuteczne, jeżeli jest sprzeczne z prawem, z zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa (art. 213 § 2 k.p.c.).

W świetle przepisu art. 58 § 1 k.c. czynność zmierzającą do obejścia prawy definiuje się jako czynność prawną, która z punktu widzenia formalnego nie sprzeciwia się ustawie, ale w rzeczywistości zmierza do zrealizowania celu, którego osiągnięcie jest przez nią zakazane. Obejście ustawy to zatem zachowanie podmiotu prawa, który napotykając prawny zakaz dokonania określonej czynności prawnej obchodzi go w ten sposób, że dokonuje innej niezakazanej formalnie czynności w celu osiągnięcia skutku związanego z czynnością zakazaną, a tym samym sprzecznego z prawem.

Uznanie powództwa zmierza zatem do obejścia prawa wtedy, gdy rzeczywistym zamiarem obu stron jest uzyskanie skutku zakazanego przez prawo, a zatem wykreowanie w drodze wyroku uwzględniającego powództwo takiej sytuacji prawnej, która pozostaje w rażącej sprzeczności z obowiązującymi normami prawa.

W ocenie Sądu Okręgowego analiza materiału dowodowego zebranego w sprawie wskazuje jednoznacznie, że Sąd Rejonowy uznał złożone przez pozwaną na rozprawie w dniu 6 grudnia 2016 roku oświadczenie o uznaniu powództwa za skuteczne bez wnikliwej analizy przesłanek określonych w art. 213 § 2 k.p.c., co należało uznać za nierozpoznanie istoty sprawy w rozumieniu art. 386 § 4 k.p.c. prowadzące do konieczności uchylenia zaskarżonego wyroku.

W szczególności wskazać należy, że Sąd I instancji nie ustalił, jaki charakter ma będąca podstawą pozwu umowa „porozumienie o udzieleniu poręczenia Nr (...) czy jest to faktycznie umowa poręczenia w rozumieniu art. 876 k.c., czy też umowa przejęcia długu w rozumieniu art. 519 k.c., umowa o świadczenie przez osobę trzecią (art. 391 k.c.), umowa o zwolnienie dłużnika (art. 392 k.c.), umowa o świadczenie na rzecz osoby trzeciej (art. 393 k.c.), czy też inna umowa nienazwana.

Sąd Rejonowy nie zbadał także, czy zawarte w ww. porozumieniu zapisy, w szczególności dotyczące ustalenia dodatkowego wynagrodzenia z tytułu kosztów windykacji i opłaty za wystąpienie na drogę postępowania sądowego nie zmierzają do obejścia prawa w świetle art. 58 § 1 k.c.

Podkreślić należy, że oświadczenie pozwanego o uznaniu powództwa powinno być wyraźne i oczywiste (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 12 grudnia 2014 roku, I A Ca 892/14, Legalis Nr 1213298).

Takiego charakteru nie ma złożone przez pozwaną B. S. na rozprawie w dniu 6 grudnia 2016 roku oświadczenie o uznaniu powództwa. Z uwagi na to, że ww. rozprawa ta nie była – wbrew obowiązkowi wynikającemu z art. 157 § 1 k.p.c. – utrwalona za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk albo obraz i dźwięk nie jest przy tym możliwe kategoryczne ustalenie, czy w rzeczywistości pozwana oświadczyła, czy uznaje powództwo w całości, czy też jedynie w części, na co wskazywałyby jej wcześniejsze pisma procesowe, w których kwestionowała ona zasadność dochodzenia przez stronę powodową dodatkowych opłat poza kwotą udzielonej jej pożyczki wraz z odsetkami. Również w złożonej apelacji pozwana kwestionowała skuteczność złożonego przez nią oświadczenia o uznaniu powództwo.

Z tych też względów, podstawie art. 505 ¹² § 1 k.p.c. w zw. z art. 386 § 4 k.p.c. orzeczono jak w sentencji. Rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów postępowania apelacyjnego znajduje uzasadnienie w treści art. 108 § 2 k.p.c.