Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 czerwca 2017 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 5 czerwca 2017 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa S. K. (1)

przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.

o zwolnienie zajętego przedmiotu spod egzekucji

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb.

z dnia 6 lutego 2017 roku, sygn. akt I C 1574/16

1. oddala apelację;

2. zasądza od powoda S. K. (1) na rzecz pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. kwotę 450 ( czterysta pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

SSA w SO Grzegorz Ślęzak

SSO Paweł Hochman SSR del. Monika Cichocka

Sygn. akt II Ca 338/17

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 6.02.2017 r. Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim po rozpoznaniu sprawy z powództwa S. K. (1) przeciwko (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. o zwolnienie zajętego przedmiotu spod egzekucji oddalił powództwo oraz zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1.21 7 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i zarazem rozważania Sądu Rejonowego:

W dniu 30.04. 2015 r. S. K. (1) (pożyczkodawca) zawarł z M. K. i S. K. (2) (pożyczkobiorcami) umowę pożyczki z przewłaszczeniem na zabezpieczenie. Pożyczka opiewała na kwotę 19.000 zł. Strony umowy ustaliły, że zwrot pożyczki nastąpi w nieprzekraczalnym terminie do dnia 31.12. 2019 r.

Pożyczkodawcy przewłaszczyli na pożyczkodawcę, jako zabezpieczenie spłaty pożyczki, własność ruchomości m.in. w postaci telewizora marki (...) i kina domowego marki (...). S. K. (1) jest ojcem S. K. (2) i teściem M. K.. Przed zawarciem powyższej umowy S. K. (1) obdarowywał syna i synową kwotami w wysokości 1.000 zł. 2.000 zł. W dniu 8.05.2015 r. M. K. i S. K. (2) wnieśli do Urzędu Skarbowego w C. o weryfikację powyższej umowy pod kątem powstania po ich stronie ewentualnego obowiązku podatkowego. W okresie od dnia 12- 19.05.2015 r. M. K. korespondowała za pośrednictwem poczty elektronicznej w sprawie leasingu samochodu. W dniu 29.06.2015 r. .J. K. uiścił na rzecz G. B. G. kwotę 12.918.30 zł tytułem zapłaty za rejestrację, polisę ubezpieczeniową oraz pierwszą wpłatę leasingową K. S.. W dniu 1.07. 2015 r. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. (finansujący) zawarł z S. K. (2) prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą Usługi (...) z siedzibą w T. umowę leasingu samochodu ciężarowego marki F. (...). Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w P. B. R. prowadzi postępowanie egzekucyjne z wniosku wierzyciela (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. w sprawie o sygn. akt (...). W dniu 30.03. 2016 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w P. B. R. zajął ruchomości w postaci telewizora marki (...). kina domowego marki ..(...) wraz z odtwarzaczem DVD (...) i głośnikami w liczbie 6 sztuk oraz generatora prądotwórczego marki E. (...). Pismem nadanym w dniu 12.04. 2016 r. powód wezwał pozwanego do dobrowolnego zwolnienia od egzekucji ww. ruchomości. Zgodnie z treścią art. 841 § 1 kpc osoba trzecia może w drodze powództwa żądać zwolnienia zajętego przedmiotu od egzekucji, jeżeli skierowanie do niego egzekucji narusza jej prawa, natomiast art. 841 § 3 kpc stanowi, iż powództwo można w nieść w terminie miesiąca od dnia dowiedzenia się o naruszeniu prawa, chyba że inny termin jest przewidziany w przepisach odrębnych. Powód podnosił, że ruchomości w postaci telewizora marki (...). kina domowego marki (...) wraz z odtwarzaczem (...) i głośnikami w liczbie 6 sztuk oraz generatora prądotwórczego marki E. (...). które zostały zajęte przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w P. B. R. w dniu 30.03.2016 r.. stanowią jego własność na podstawie umowy pożyczki z przewłaszczeniem na zabezpieczenie. Przedmiotowa umowa została zawarta z S. K. (2) i M. K. w dniu 30.04. 2015 r. Strona pozwana - wierzyciel, na wniosek którego prowadzone jest postępowanie egzekucyjne w sprawie o sygn. akt (...) - podniosła zarzut nieważności tejże umowy z uwagi na jej pozorność. Artykuł 83 § 1 kc stanowi, że nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Jeżeli oświadczenie takie zostało złożone dla ukrycia innej czynności prawnej, ważność oświadczenia ocenia się według właściwości tej czynności. Orzecznictwo wskazuje, że o pozorność i danej umowy decydują trzy elementy, które muszą wystąpić łącznie: oświadczenie woli musi być złożone tylko dla pozoru, oświadczenie woli musi być złożone drugiej stronie, adresat oświadczenia woli musi zgadzać się na dokonanie czynności prawnej jedynie dla pozoru (por. np. wyr. SA w Łodzi z 16.4.2013 r.. 111 APA 4/13. Legalis oraz wyr. SA w Lodzi z 4.9.2012 r.. III AUA 19/12. Legalis). Artykuł 83 § 1 kc opisuje dwie różne postaci pozorności. Pierwsza z nich (zdanie pierwsze), dotyczy sytuacji, gdy strony dokonują czynności prawnej dla pozoru, a jej dokonanie nie służy ukryciu innej czynności prawnej. zaś druga (w zdaniu drugim przepisu), dotyczy sytuacji, gdy strony dokonują czynności prawnej pozornej w celu ukrycia innej czynności prawnej (dysymulowanej). której skutki prawne rzeczywiście chcą wywołać. W ocenie Sądu Rejonowego umowa pożyczki z przewłaszczeniem na zabezpieczenie z dnia 30.04. 2015 r. została zawarta jedynie dla pozoru, a tym samym jest ona nieważna, przy czym dokonanie przedmiotowej czynności prawnej dla pozoru nie służyło ukryciu innej (pozorność zwykła). Zdaniem Sądu Rejonowego ruchomości objęte żądaniem pozwu nadal stanowią własność S. K. (2) i M. K.. Oni zawarli z S. K. (1) tę umowę jedynie w celu utrudnienia postępowania egzekucyjnego prowadzonego przeciw nim przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w P. B. R. na wniosek pozwanego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.. Należy podkreślić, że powód obdarowywał wcześniej syna i synową kwotami w wysokości po 1.000 i 2.000 zł. W przekonaniu Sądu powód nie żądałby od syna i synowej w zamian za udzielenie pożyczki zabezpieczenia w postaci przewłaszczenia ruchomości, które - jak podniosła świadek M. K. - stanowiły resztki ich dobytku. Sąd Rejonowy podkreślił, że rzekoma umowa pożyczki z przewłaszczeniem jako zabezpieczeniem nie obejmowała generatora prądotwórczego marki E. (...). Powód nie przedstawił jakiegokolwiek dowodu na okoliczność, że przedmiotowa ruchomość stanowi własność właśnie jego. O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 kpc.

Apelacje od powyższego wyroku wniósł powód zaskarżając go w całości, zarzucił mu:

naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ' na wynik sprawy, a mianowicie art. 233 § 1 kpc poprzez dokonanie dowolnej i nie mającej uzasadnionych podstaw oceny materiału dowodowego zebranego w sprawie przez uznanie, że czynność prawna pożyczki z dnia 30.04.2015 r. nie miała miejsca, a co za tym idzie była czynnością pozorną, art. 328 § 2 kpc poprzez nie zawarcie w uzasadnieniu wyroku niezbędnych elementów umożliwiających jego kontrolę przez pominięcie istotnych elementów wskazujących na faktyczne zawarcie umowy pożyczki, naruszenie przepisów prawa materialnego - art. 83 § 1 kc poprzez jego nieprawidłowe zastosowanie w niniejszym postępowaniu, skutkujące uznaniem, że czynność prawna pożyczki i przewłaszczenia na zabezpieczenie z dnia 30.04.2015 r. są czynnościami pozornymi, art. 65 § 1 kc poprzez przypisanie oświadczeniu woli - umowie z dnia 30.04.2015r. - innego brzmienia aniżeli wynikająca ze zgodnego zamiaru stron. Apelujący wnosił o zmianę wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w całości, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, w sytuacji gdyby Sąd uznał, że Sąd 1 instancji nie rozpoznał istoty sprawy. Ewentualnie o zmianę wyroku przez nie obciążanie powodów kosztami postępowania.

Pozwany wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu za pierwszą i drugą instancję, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna.

Umowa pożyczki z dnia 30.04.2015 r. w części dotyczącej przewłaszczenia na zabezpieczenie jest bezwzględnie nieważna z uwagi na jej pozorność (Sąd Okręgowy nie podzielił w tym względzie zapatrywania Sądu Rejonowego, iż cała umowa pożyczki jest nieważna). Przepis art. 58 § 3 kc umożliwia stwierdzenie nieważności tylko części czynności prawnej. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwala na stwierdzenie, iż strony umowy pożyczki z rozmysłem rozszerzyły jej treść o zapisy dotyczące przewłaszczenia na zabezpieczenie, co nie odzwierciedlało ich rzeczywistych zamiarów (art. 83 § 1 kc). Tak naprawdę strony nie chciały wywołać żadnych skutków prawnych w tym zakresie, nie miało dojść i nie doszło do żadnych przewłaszczeń. Pożyczkobiorcy chcieli jedynie ustrzec się od skutków postępowań egzekucyjnych toczących się przeciwko nim (np. w sprawie sygn. akt (...) prowadzonej przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w C. K. D. - kopia postanowienia z dnia 9.03.2015 r. o zniesieniu terminu licytacji ruchomości dłużników k. 45). Zgłosili umowę do Urzędu Skarbowego w C. próbując wywołać wobec osób trzecich (Urzędu) rzeczywiste, prawdziwe przeświadczenie, że ich zamiarem jest wywołanie skutków prawnych objętych treścią ich oświadczeń woli. Strony umowy zawarły jednak także tajne, niedostępne osobom trzecim porozumienie, że ich oświadczenia woli nic mają wywołać zwykłych skutków prawnych. W ocenie Sąd Okręgowego Sąd pierwszej instancji właściwie rozważył zgromadzony w sprawie materiał dowodowy. Skuteczność podniesionego w apelacji zarzutu naruszenia art. 233 § 1 kpc musi się wiązać z wykazaniem, że sąd orzekający przy ocenie materiału dowodowego wykroczył poza dyrektywy i uprawnienia wynikające z tegoż przepisu. Tymczasem o naruszeniu ww. przepisu nie może być w sprawie mowy. Mogłoby do tego dojść tylko wówczas, gdyby skarżący wykazał uchybienie podstawowym regułom służącym ocenie wiarygodności i mocy poszczególnych dowodów, tj. zasadom logicznego myślenia, doświadczenia życiowego i właściwego kojarzenia faktów (tak m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16 grudnia 2005 r. w spr. III CK 314/05. LEX nr 172176). Jeżeli bowiem z materiału dowodowego sąd wyprowadził w nioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to taka ocena sądu nie narusza jego prawa do swobodnej oceny dowodów, choćby w równym stopniu, na podstawie tego samego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne (zob. np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7.10.2005r w sprawie sygn. akt IV CK 122/05).

Wbrew zarzutom apelacji Sąd Rejonowy nie naruszył także przepisu art. 65 § 1 kc. albowiem przepis ten nie znajduje zastosowania w sprawie. Wykładnia oświadczeń woli ma bowiem miejsce jedynie wtedy, gdy jakieś postanowienie umowne jest znaczeniowo niejasne. Umowa z dnia 30.04.2015 r. takich postanowień nic zawierała.

Z tych względów Sąd Okręgowy oddalił apelację na podstawie art. 385 kpc.

O kosztach procesu za instancję odwoławczą Sąd orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu na podstawie art. 98 kpc w zw. z art. 391 § 1 kpc.