Portal Orzeczeń

POSTANOWIENIE

Dnia 20 czerwca 2016 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO Paweł Hochman (spr.)
Sędziowie:	SSA w SO Stanisław Łęgosz SSO Beata Grochulska
Protokolant:	Paulina Neyman

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 czerwca 2016 roku

sprawy z wniosku E. Ł.

z udziałem A. P.

o podział majątku wspólnego

na skutek apelacji uczestnika

od postanowienia Sądu Rejonowego w Bełchatowie

z dnia 18 lutego 2016 roku, sygn. akt I Ns 260/14

postanawia:

1.  zmienić zaskarżone postanowienie w punkcie pierwszym litera „a” w ten sposób, że wskazaną tam kwotę 108.773,94 złotych obniżyć do kwoty 82.508,12 (osiemdziesiąt dwa tysiące pięćset osiem 12/100) złotych oraz w punkcie trzecim w ten sposób, że wskazaną tam kwotę 61.883,36 złotych obniżyć do kwoty 43.750,45 (czterdzieści trzy tysiące siedemset pięćdziesiąt 45/100) złotych i ustalić termin jej płatności na dzień 31 grudnia 2016 roku z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie uchybienia terminowi płatności;

2.  oddalić apelację w pozostałej części;

3.  ustalić, że każdy uczestników ponosi koszty postępowania apelacyjnego stosownie do swego udziału w sprawie.

SSO Paweł Hochman

SSA w SO Stanisław Łęgosz SSO Beata Grochulska

Sygn. akt II Ca 339/16

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 18 lutego 2016 r. wydanym w sprawie INs 260/14 Sąd Rejonowy w Bełchatowie ustalił, że w skład majątku wspólnego byłych małżonków E. Ł. primo voto P. i A. P., których wspólność ustawowa małżeńska ustała z dniem 13 stycznia 2007 r. wskutek wyroku Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 22 grudnia 2006 r. wydanego w sprawie IC 1531/06 rozwiązującego małżeństwo przez rozwód wchodzą:

a)  wierzytelność z tytułu sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego położonego w B. przy ulicy (...) numer lokalu (...) o wartości 108.773,94 zł;

b)  wierzytelność z tytułu sprzedaży 1151 sztuk akcji imiennych serii A (...) B. w wysokości 24.240,00 zł,

c)  samochód D. (...) o nr rej. (...) o wartości 5.000 zł.

Dokonał podziału majątku wspólnego E. Ł. primo voto P. i A. P. w ten sposób, że:

a)  składnik majątkowy wymieniony pod literą „c” przyznał na wyłączną własność wnioskodawczyni E. Ł. primo voto P.,

b)  składniki majątkowe wymienione pod literami „a” i „b” przyznał na wyłączną własność uczestnika A. P..

Tytułem dopłaty zasądził od uczestnika A. P. na rzecz wnioskodawczyni E. Ł. kwotę 61.883,36 zł płatną w terminie 6 (sześciu) miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności.

Rozstrzygając o kosztach postępowania nakazał pobrać od wnioskodawczyni E. Ł. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Bełchatowie kwotę 241,57 zł tytułem części nieuiszczonych w sprawie kosztów sądowych; nakazał pobrać od uczestnika A. P. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Bełchatowie kwotę 241,57 zł tytułem części nieuiszczonych w sprawie kosztów sądowych oraz zasądził od uczestnika A. P. na rzecz wnioskodawczyni E. Ł. kwotę 1.000,00 zł tytułem zwrotu części kosztów postępowania, zaś w pozostałym zakresie ustalił, że każda ze stron ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia Sądu Rejonowego.

E. Ł. primo voto P. i A. P. związek małżeński zawarli w dniu 4 czerwca 1988 r. Wyrokiem z dnia 22 grudnia 2006 r. Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim w sprawie I C 1531/06 rozwiązał przez rozwód ten związek małżeński. Wyrok uprawomocnił się 13 stycznia 2007 r.

W czasie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej w dniu 9 lipca 1993 r. uczestnik otrzymał przydział spółdzielczego lokalu mieszkalnego nr (...) znajdującego się przy ulicy (...) w B. o powierzchni użytkowej 70,97 m ². Przydział otrzymał uczestnik A. P. jako członek (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w B..

Od otrzymania przydziału mieszkania strony zaspokajały w tym lokalu mieszkalnym potrzeby mieszkaniowe swojej rodziny.

Do końca 2007 r. wnioskodawczyni E. Ł. zamieszkiwała we wspólnym mieszkaniu. W tym czasie między wnioskodawczynią a uczestnikiem było porozumienie, że wnioskodawczyni ponosi koszty związane z zakupem wyżywienia dla rodziny, zaś uczestnik ponosi koszty związane z utrzymaniem mieszkania.

Dnia 30 stycznia 2009 r. E. P. złożyła na piśmie oświadczenie, że wyraża wolę rezygnacji z mieszkania nr (...) znajdującego się przy ulicy (...) w B. i praw do niego oraz nieponoszenia kosztów utrzymania tego lokalu.

Tego samego dnia uczestnik A. P. złożył oświadczenie, że przyjmuje do wiadomości, że wnioskodawczyni zrezygnowała z praw do tego mieszkania i zobowiązał się do utrzymywania i ponoszenia kosztów za mieszkanie nr (...) znajdujące się przy ulicy (...) w B..

Pismem z dnia 16 marca 2009 r. (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa w B. zawiadomiła uczestnika, że zobowiązania związane z użytkowaniem lokalu mieszkalnego nr (...) znajdującego się przy ulicy (...) w B. odpowiedzialność ponosił będzie wyłącznie A. P..

Wysokość zadłużenia z tytułu opłat za lokal mieszkalny nr (...) znajdujący się przy ulicy (...) w B. na dzień 13 stycznia 2007 r. wynosiło 1.792,03 zł.

Uczestnik A. P. dnia 20 sierpnia 2012 r. spłacił ciążącą na mieszkaniu część kredyt spółdzielczego w wysokości 19.434,03 złotych.

Na mocy umowy z dnia 10 października 2012 r. (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa w B. ustanowiła odrębną własność lokalu mieszkalnego nr (...) znajdującego się przy ulicy (...) w B. na rzecz członka Spółdzielni (...).

Na mocy umowy z dnia 13 listopada 2013 r. A. P. sprzedał prawo odrębnej własności lokalu mieszkalnego nr (...) znajdującego się przy ulicy (...) w B. na rzecz M. K. za cenę 130.000 złotych.

W czasie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej uczestnik A. P. jako pracownik (...) Spółka Akcyjna w R. nabył nieodpłatnie (...) akcji Spółki o wartości nominalnej 10 zł każda.

W dniu 9 kwietnia 2008 r. uczestnik A. P. sprzedał posiadane akcje pracownicze za łączną kwotę 29.926 złotych.

W związku ze sprzedażą akcji uczestnik zapłacił podatek z tytułu odpłatnego ich zbycia w wysokości 5.685 złotych.

W czasie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej strony nabyły samochód osobowy marki D. (...) rok produkcji 1999 o nr rej. (...).

Wartość samochodu osobowego marki D. (...) na dzień 13 stycznia 2007 r. wynosiła 5.000 zł.

W dniu 9 listopada 1998 r. strony wspólnie zawarły z (...) S.A. umowę kredytu odnawialnego w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym z limitem w wysokości 11.500 złotych.

Zadłużenie w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym z limitem w (...) S.A. na dzień 13 stycznia 2007 r. wynosiło 11.483,71 zł.

Umowa kredytu odnawialnego w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym z limitem w (...) S.A. została zamknięta 7 lutego 2008 r. na skutek spłaty zadłużenia przez uczestnika A. P..

Dnia 19 lipca 2005 r. oraz 1 września 2006 r. uczestnik A. P. zawarł umowy pożyczki w (...) z siedzibą w G..

Pierwsza pożyczka w (...) im. (...) z dnia 19 lipca 2005 r. na kwotę 5.000 zł została zaciągnięta na wspólne potrzeby rodziny.

Zadłużenie wynikające z pożyczki z dnia 19 lipca 2005 r. na dzień 13 stycznia 2007 r. wynosiło 2.763,51 zł.

Uczestnik spłacił po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej całość zadłużeń w (...) im. (...) w G..

W następstwie powyższych rozważań Sąd Rejonowy zważył, że zgodnie z art. 31 k.r.o. z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje pomiędzy małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa małżeństwa obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich.

Wspólność majątkowa między stronami ustała z dniem 13 stycznia 2007 r. kiedy to uprawomocnił się wyrok orzekający rozwód.

W czasie trwania małżeństwa stron ich stosunki majątkowe podlegały ustawowej wspólności majątkowej i były regulowane przez art. 31-46 k.r.o.

W myśl art. 46 k.r.o. od chwili ustania wspólności ustawowej, do majątku który był nią objęty, jak również do podziału tego majątku stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego i dziale spadku. Odesłanie to odnosi się do grupy przepisów normujących podział majątku w sferze materialnoprawnej tj. art. 1035-1046 k.c. Na mocy art. 567 § 3 k.p.c. również przepisy postępowania o dziale spadku mają odpowiednie zastosowanie do postępowania o podział majątku dorobkowego. Kolejne odesłanie przewiduje art. 1035 k.c., który do wspólności majątku spadkowego i działu spadku nakazuje odpowiednie stosowanie przepisów o współwłasności w częściach ułamkowych.

Stosownie do art. 618 § 1 k.p.c. w zw. z art. 467 § 3 k.p.c. oraz do art. 686 k.p.c. w postępowaniu o podział majątku wspólnego sąd rozstrzyga także spory o prawo własności, jak również wzajemne roszenia współwłaścicieli z tytułu posiadania rzeczy oraz z tytułu pobranych pożytków i innych przychodów, poczynionych na majątek nakładów i spłaconych długów.

Wskazane odesłania powodują, że przedmiotem podziału majątku dorobkowego dokonywanego przez sąd powinien być cały majątek objęty wspólności ustawową, a jego skład i wartość ustala sąd.

Sąd Rejonowy wyjaśnił, że dokonując podziału majątku wspólnego miał na uwadze zasadę wyrażoną w art. 43 § 1 k.r.o., zgodnie z którą oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Ponadto na podstawie art. 567 § 1 k.p.c. w postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami sąd rozstrzyga także o żądaniu ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym oraz o tym, jakie wydatki, nakłady i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego lub odwrotnie podlegają zwrotowi.

W przedmiotowej sprawie powstał spór, co do wejścia w skład majątku wspólnego prawa do lokalu mieszalnego nr (...) znajdującego się przy ulicy (...) w B.. Uczestnik w czasie trwania małżeństwa jako członek (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w B. otrzymał przydział lokatorskiego spółdzielczego prawa do tego lokalu mieszkalnego. Jeżeli chodzi o spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego to wskazać należy, iż o przynależności do majątku wspólnego małżonków tego prawa rozstrzygają przepisy obowiązujące w dacie jego uzyskania (przykładowo: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 listopada 1991 r. w sprawie III CZP 123/91; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 czerwca 2003 r. w sprawie IV CKN 274/01). Strony postępowania zawarły związek małżeński w dniu 4 czerwca 1988 r., zaś uczestnik przydział lokalu mieszkalnego otrzymał w dniu 9 lipca 1993 r., czyli już pod rządami przepisów ustawy z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze. W myśl art. 215 § 2 wskazanej ustawy prawo do lokalu przydzielonego obojgu małżonkom lub jednemu z nich w czasie trwania małżeństwa, dla zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych rodziny, należy wspólnie do obojga małżonków bez względu na istniejące między nimi stosunku majątkowe. Okolicznością niesporną było, że strony zaspokajały w tym lokalu mieszkalnym potrzeby mieszkaniowe swojej rodziny.

W tej sytuacji Sąd ustalił, że na dzień ustania wspólności majątkowej stron spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego wchodziło w skład majątku wspólnego.

Faktu tego nie zmienia późniejsze oświadczenia wnioskodawczyni o rezygnacji z mieszkania nr (...) znajdującego się przy ulicy (...) w B. i praw do niego. Oświadczenia te składane były przez wnioskodawczynię z uwagi na treść art. 13 ust. 1 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, zgodnie z którym po ustaniu małżeństwa wskutek rozwodu lub po unieważnieniu małżeństwa małżonkowie powinni w terminie jednego roku zawiadomić spółdzielnię, któremu z nich przypadło spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, albo przedstawić dowód wszczęcia postępowania sądowego o podział tego prawa. Były małżonek niebędący członkiem spółdzielni powinien złożyć deklarację członkowską w terminie 3 miesięcy od dnia, w którym przypadło mu prawo do lokalu. Byłemu małżonkowi przysługuje roszczenie o przyjęcie w poczet członków spółdzielni.

Przyjmując powyższe stanowisko Sąd pierwszej instancji dokonał ustalenia wartości tego prawa. Wskazał, że toku postępowania o podział majątku wspólnego przyjmuje się jako zasadę, iż rozliczeniu podlega całość stosunków majątkowych między małżonkami według stanu na dzień ustania wspólności; przedmiot podziału stanowi zaś majątek z daty dokonywania podziału. Na chwilę dokonywania podziału majątku wspólnego stron spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego nie istniało, gdyż zostało wcześniej przez uczestnika przekształcone w odrębną własność lokalu mieszkalnego, a następnie zbyte.

Sąd wyjaśnił następnie, że znane są mu prezentowane w orzecznictwie sądowym poglądy, że podstawą wyceny spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego przy podziale majątku wspólnego jest jego potencjalna cena rynkowa (tak: Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 12 stycznia 2012 r. w sprawie sygn. akt IV CSK 197/11). Zdaniem Sądu Najwyższego, w przypadku braku przepisu wprost określającego sposób ustalania wartości spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego w postępowaniu o podział majątku wspólnego małżonków, w przypadku podziału tego majątku wartość prawa do lokalu określa się na chwilę dokonywania podziału majątku według zasad stosowanych przy wygaśnięciu tego prawa, za podstawę przyjmując cenę rynkową pomniejszoną o długi ciążące na mieszkaniu.

Na gruncie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych kwestie te reguluje w szczególności art. 11 ust. 2 ¹ i ust. 2 ². Zgodnie z art. 11 ust. 2 ¹ w razie wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego spółdzielnia wypłaca osobie uprawnionej wartość rynkową tego lokalu, która nie może przewyższać kwoty, jaką spółdzielnia uzyska od osoby obejmującej lokal w wyniku przetargu przeprowadzonego przez spółdzielnię, zgodnie z jej statutem, na ustanowienie i przeniesienie odrębnej własności tego lokalu (art. 11 ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych). Zgodnie natomiast z art. 11 ust. 2 ² z wartości rynkowej lokalu potrąca się część zobowiązań spółdzielni związanych z budową, w szczególności niewniesiony wkład mieszkaniowy, jak i inne kwoty wymienione w tym przepisie.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29 października 2009 r. w sprawie III CZP 74/09 rozpoznając sprawę o podział majątku wspólnego, już po uchyleniu art. 11 ¹ ustawy z 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych sąd nie może ustalając wartość tego majątku i wchodzącego w jego skład lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego uwzględnić wartości roszczenia o przekształcenie tego prawa, będącego jednocześnie ekspektatywą spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego. Wszakże przedmiotem podziału majątku, jego składników i określenia wartości mogą być tylko prawa istniejące w chwili orzekania. W wyniku zmian ustawodawczych możliwe jest tylko przekształcenie lokatorskiego prawa spółdzielczego w prawo własności lokalu mieszkalnego, określane przez art. 12 ustawy z 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych jako ustanowienie i przeniesienie odrębnej własności lokalu.

Wartość spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego w postępowaniu o podział majątku wspólnego byłych małżonków jest ustalana z uwzględnieniem zasad rozliczeniowych z osobą uprawnioną w razie wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do takiego lokalu.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku w orzecznictwie znaleźć można wiele orzeczeń zajmujących się powyższymi kwestiami. Wiodącym rozstrzygnięciem pozostaje nadal, aktualna co do istoty problemu, uchwała pełnego składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 20 listopada 1974 r. w sprawie III CZP 1/74, opubl. OSNCP 1975, nr 3, poz. 37), która jeszcze na gruncie prawa spółdzielczego z 1961 r. zawarła ówczesne wytyczne wymiaru sprawiedliwości i praktyki sądowej w zakresie stosowania przepisów o podziale majątku wspólnego małżonków, w przypadku, gdy w skład tego majątku wchodzi spółdzielcze prawo do lokalu. Mimo że uchwała ta utraciła już dawno walor "wytycznych", to pozostają ważne jej stwierdzenia odnośnie do zasady oznaczania wartości lokatorskiego prawa do lokalu spółdzielczego, jako tylko sumy wkładu mieszkaniowego, ale z możliwością odpowiedniego podwyższenia tej wartości w okolicznościach konkretnego przypadku, zwłaszcza jeśli jest prawdopodobieństwo przekształcenia prawa do tego mieszkania w prawo pozwalające na jego spieniężenie. Motywuje się to potrzebą takiego określenia spłat małżonka, któremu mieszkania się nie przydziela, aby uwzględnić zasadę równości małżonków przy dokonywaniu podziału ich majątku dorobkowego (podobnie uzasadnia to uchwała Sądu Najwyższego z dnia 25 października 1983 r. w sprawie III CZP 50/83, opubl. OSNCP 1984, nr 5, poz. 72 i uchwała SN z dnia 9 stycznia 1986 r. w sprawie III CZP 71/85, opubl. OSNCP 1986, nr 12, poz. 196). Na gruncie prawa spółdzielczego z 1982 r. dostrzeżono wartość ekonomiczną mieszkania i spółdzielczego prawa lokatorskiego, jako posiadającego także wartość obiegową przewyższającą tę wartość, która wynika bezpośrednio ze wskazówek zawartych w art. 218 § 4 prawa spółdzielczego. Równowartością lokatorskiego prawa do lokalu uwzględnianą w postępowaniu sądowym o podział majątku wspólnego byłych małżonków powinna być, jak się twierdzi, suma odpowiadająca wkładowi mieszkaniowemu, jaki w chwili podziału byłby obowiązany wnieść członek spółdzielni ubiegający się o przydział nowo wybudowanego lokalu mieszkalnego tej samej wielkości i o zbliżonym wyposażeniu (tak: powołana uchwała Sądu Najwyższego z dnia 25 października 1983 r.; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 1985 r. w sprawie I CZ 42/85, OSNC 1986, nr 3, poz. 28). W kolejnych latach pojawiły się poglądy orzecznictwa modyfikujące poprzednie stanowisko w kierunku oznaczania wartości lokatorskiego prawa do lokalu spółdzielczego jako kwoty odpowiadającej wkładowi mieszkaniowemu, ale podlegającemu zaliczeniu na poczet wkładu budowlanego przy przekształceniu prawa w prawo własnościowe, jak też przeliczonemu według wskaźnika, który jest stosowany przy aktualizacji wartości majątku trwałego spółdzielni (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 1993 r. Sąd Najwyższy III CZP 154/92, opubl. OSNCP 1993, nr 7-8, poz. 137 z cyt. tam orzecznictwem; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 9 lipca 1993 r. Sąd Najwyższy III CZP 93/93, opubl. OSNC 1994, nr 1, poz. 18 oraz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 października 1997 r. w sprawie III CKU 47/97, OSNC 1998, nr 3, poz. 48). Stopniowo zyskał też na uznaniu pogląd orzecznictwa, aby rozważnie stosować zasady obliczania równowartości zwaloryzowanego wkładu mieszkaniowego w sprawach o podział majątku dorobkowego małżonków i jego wartość w razie wystąpienia "szczególnych okoliczności wpływających na rzeczywistą wartość tego prawa, może być odpowiednio podwyższona lub zmniejszona" ( postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 lipca 2001 r. w sprawie II CKN 577/00, LEX nr 52602; wcześniej, obszernie w uzasadnieniu postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 9 września 1997 r. w sprawie I CKN 141/97, OSNC 1998, nr 2, poz. 28 ).

W tej sytuacji, uwzględniając powyższe rozważania i okoliczność przekształcenia przez uczestnika lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego w odrębną własność lokalu a następnie sprzedaż należało mieć te okoliczności na względzie przy ustalaniu wartości tego prawa.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 11 lipca 1983 r. w sprawie III CZP 28/83 w sytuacji, gdy po rozwiązaniu małżeństwa przez rozwód wchodzące w skład majątku objętego wspólnością majątkową spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego zostało przekształcone na własnościowe prawo do lokalu na żądanie jednego z rozwiedzionych małżonków bez zgody drugiego małżonka albo bez potwierdzenia przez niego dokonanego przekształcenia, a w postępowaniu o podział majątku wspólnego spółdzielcze prawo do lokalu przypadnie w całości pierwszemu z nich, wartość tego prawa w stosunku do sumy wkładu mieszkaniowego może być, dla celów związanych z ustaleniem należnej drugiemu z nich spłaty, odpowiednio podwyższona przy uwzględnieniu całokształtu występujących w sprawie okoliczności faktycznych.

Według art. 219 § 1 ustawy Prawo spółdzielcze członek spółdzielni miał roszczenie o przekształcenie prawa, które realizował przez złożenie stosownego oświadczenia na piśmie i spółdzielnia była obowiązana dokonać przekształcenia prawa lokatorskiego w prawo własnościowe. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały składu siedmiu sędziów z dnia 13 lipca 2006 r. w sprawie III CZP 33/06 (opubl. OSNC 2007, nr 1, poz. 1) roszczenie to konkretyzowało się z chwilą, gdy pisemne oświadczenie woli członka spółdzielni, zawierające żądanie przekształcenia prawa doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Zdaniem Sądu Najwyższego, z tą chwilą, w której konkretyzowało się abstrakcyjne dotąd uprawnienie "powstawał nowy stosunek prawny, łączący spółdzielnię z jej członkiem, z którego wynikało prawo podmiotowe w postaci roszczenia o przekształcenie prawa".

Z kolei, zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych na pisemne żądanie członka, któremu przysługuje spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielnia jest zobowiązana zawrzeć z tym członkiem umowę przeniesienia własności lokalu, po dokonaniu przez niego spłat niektórych świadczeń spółdzielni.

W tej sytuacji Sąd uznał, że opinia biegłej co do wyceny lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego w ustalonym przez Sąd stanie faktycznym nie jest adekwatna do rzeczywistej wartości głównego składnika majątku wspólnego stron. Mieszkanie to stanowiło zasadniczą część dzielonego majątku, w związku z czym Sąd powinien uwzględnić jego rzeczywistą wartość, a taką rzeczywistą wartością była wartość rynkowa tego prawa po jego sprzedaży przez uczestnika. Gdyby strony nadal pozostawały w ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej to taką wartość dla nich by to prawo przedstawiało.

Nie może jednak ujść uwadze, że zanim uczestnik przekształcił to lokatorskie prawo w odrębną własność lokalu mieszkalnego musiał spełnić określone warunki, w tym spłacić ciążące na tym lokalu zadłużenie w postaci ciążącego na mieszkaniu części kredytu spółdzielczego w wysokości 19.434,03 złotych, a nadto spłacić przed sprzedażą zadłużenie tego lokalu. W zakresie spłaconego zadłużenia lokalu mieszkalnego Sąd wziął jednakże pod uwagę wysokość zadłużenia na dzień ustania wspólności majątkowej małżeńskiej stron ( kwota 1.792,03 zł. ), gdyż mimo ustania wspólności majątkowej strony nadal wspólnie zamieszkiwały po tej dacie w tym lokalu, ustaliły podział kosztów zawiązanych ze swoim utrzymaniem, w ramach którego uczestnik miał ponosić koszty utrzymania mieszkania, co w szczególności potwierdził świadek M. P. - syn stron. Od 2008 r. wnioskodawczyni nie zamieszkiwała we wspólnym lokalu, a w tej sytuacji Sąd nie znalazł powodów do obciążania jej opłatami związanymi z tym lokalem, o co wnosił uczestnik.

Ostatecznie Sąd uznał zatem, że wierzytelność z tytułu sprzedaży przekształconego w odrębną własność lokalu spółdzielczego lokatorskiego lokalu do lokalu mieszkalnego wynosi 108.773,94 zł. (130.000 zł. - 19.434,03 zł. - 1.792,03 zł.).

Sąd przyjął, że w skład majątku wspólnego wchodzą również nabyte przez wnioskodawcę nieodpłatnie akcje pracownicze (...) S.A. Sąd podzielił w tym względzie pogląd, że wyrażony przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11 września 2003 r. sygn. akt III CZP 52/03 ( opubl. OSNC 2004/11/169). W uzasadnieniu powyższego orzeczenia Sąd Najwyższy wskazał, że „jeżeli umowę nieodpłatnego nabycia akcji zawarł pracownik pozostający w ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej, nabyte przez niego akcje wchodzą zgodnie z art. 31 i 32 k.r.o. - mimo że małżonek nabywcy nie staje się stroną tej umowy ani wspólnikiem spółki akcyjnej - w skład majątku wspólnego. Nieodpłatnego nabycia akcji przez pracownika pozostającego w ustawowej wspólności majątkowej nie dotyczy bowiem żaden z wyjątków zastrzeżonych w art. 33 pkt 2-10 k.r.o. W szczególności, w związku z wynikającą z art. 38 ust. ustawy o komercjalizacji niemożnością obrotu nabytymi nieodpłatnie akcjami przez oznaczony czas liczony od dnia zbycia przez Skarb Państwa pierwszych akcji na zasadach ogólnych, należy zaznaczyć, że wyłączenie zbywalności nie wchodzi w zakres hipotezy art. 33 pkt 6 k.r.o. Mówiąc o prawach niezbywalnych, przepis ten ma na względzie tylko prawa, których nie można zbyć w ogóle. Za prawa niezbywalne w znaczeniu tego przepisu nie mogą być więc uważane prawa jedynie czasowo niezbywalna. Nie ma także podstaw do stosowania do omawianego nabycia, mimo jego nieodpłatności, art. 33 pkt 2 k.r.o.; umowa nieodpłatnego nabycia akcji przez uprawnionego pracownika nie jest bowiem niewątpliwie umową darowizny. O przynależności zaś do majątku wspólnego określonego prawa, co do którego nie występuje żaden z wyjątków zastrzeżonych w art. 33 pkt 2-10 k.r.o.; rozstrzyga jedynie porównanie chwili nabycia tego prawa z czasem pozostawania nabywcy we wspólności ustawowej. Jeżeli data nabycia przypada na ten czas, nabyte prawo staje się składnikiem majątku wspólnego. I na odwrót, jeżeli data nabycia prawa nie przypada na czas, w którym nabywca pozostaje we wspólności ustawowej nabyte prawo nie może stać się składnikiem majątku objętego tą wspólnością”.

Uczestnik nabył prawo do akcji w czasie, w którym pozostawał we wspólności ustawowej z wnioskodawczynią. Ponieważ uczestnik sprzedał wskazane akcje, wierzytelność z tego tytułu została wliczona w skład majątku wspólnego stron. Została ona pomniejszona o uiszczony przez uczestnika podatek, zgodnie ze złożoną deklaracją podatkową PIT-38 w wysokości 5.685 zł. Z tych względów Sąd przyjął wierzytelność z tytułu sprzedaży tych akcji w wysokości 24.240 zł (29.926 zł - 5.685 zł).

Bezspornym było, że w skład majątku wspólnego stron wchodzi samochód marki D. (...) o nr rej. (...), jak też nie było sporu co do jego wartości.

W dalszej kolejności Sąd Rejonowy przypomniał, że uczestnik zgłosił nadto nakłady i wydatki z majątku odrębnego na majątek wspólny. Wskazał, że wykazanie tych nakładów i wydatków co do zasady i wartości spoczywało na stronach, gdyż roszczenie o zwrot nakładów w sprawie podział majątku na charakter procesowy. Zgodnie bowiem z art. 45 § 1 k.r.o. każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności.

Sąd uznał, że uczestnik jedynie częściowo udowodnił poczynienie nakładów i wydatków z majątku odrębnego na majątek wspólny. Jego zdaniem, nie ulega wątpliwości, że wnioskodawczyni brała udział w zaciągnięciu zobowiązania w postaci kredytu odnawialnego w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym z limitem w wysokości 11.500 złotych; wnioskodawczyni podpisała tą umowę, a w tej sytuacji ponosi odpowiedzialność solidarną za to zadłużenie. Zadłużenie w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym z limitem w (...) S.A. na dzień 13 stycznia 2007 r. wynosiło 11.483,71 zł. Dnia 7 lutego 2008 r. umowa została zamknięta na skutek spłaty zadłużenia przez uczestnika.

Wnioskodawczyni przyznała również, że pożyczka w (...) im. (...) z dnia 19 lipca 2005 r. na kwotę 5.000 zł została zaciągnięta na wspólne potrzeby rodziny; a zatem i spłata tego zadłużenia przez uczestnika po ustaniu wspólności majątkowej stanowiło jego nakład z majątku odrębnego ma majątek wspólny. Zadłużenie wynikające z pożyczki z dnia 19 lipca 2005 r. na dzień 13 stycznia 2007 r. wynosiło 2.763,51 zł.

Sąd nie wziął pod uwagę w rozliczeniach pożyczki w (...) im. (...) z dnia 1 września 2006 r. spłaconej po ustaniu wspólności majątkowej stron, uznając że uczestnik nie udowodnił, że zobowiązanie to stanowiło dług obciążający majątek wspólny. Wnioskodawczyni temu zaprzeczyła, a zważywszy że dnia 7 września 2006 r. złożyła pozew rozwodowy doświadczenie życiowe wskazuje, że nie była to pożyczka, która miała być przeznaczona na wspólne potrzeby rodziny, skoro ustały już więzi miedzy stronami. Sąd ostatecznie uznał, że w tym zakresie uczestnik nie udowodnił zgłoszonego roszczenia w zakresie rozliczenia nakładów.

Definitywnie Sąd uznał, że nakład uczestnika na majątek wspólny wynosi 14.247,22 zł., z czego wnioskodawczym winna zwrócić uczestnikowi połowę, a zatem kwotę 7.123,61 zł.

W toku postępowania o podział majątku wspólnego przyjmuje się jako zasadę, iż rozliczeniu podlega całość stosunków majątkowych między małżonkami według stanu na dzień ustania wspólności; przedmiot podziału stanowi zaś majątek z daty dokonywania podziału.

Kierując się powyższymi dyrektywami Sąd uznał, iż łączna wartość całego majątku wspólnego podlegającego podziałowi stanowi kwotę 138.013,94 zł, z czego dla każdej ze stron przypada po 69.006,57 zł. Ponieważ wnioskodawczym otrzymała składnik majątku o wartości 5.000 zł należy się jej dopłata w wysokości 64.006,97 zł. Nadto w ramach rozliczenia udowodnionych nakładów obu stron wnioskodawczyni winna zwrócić uczestnikowi kwotę 7.123,61 zł. Stąd wnioskodawczyni należy się w ramach rozliczeń majątkowych dopłata w wysokości 61.883,36 zł.

Sąd uznał, że termin wykonania dopłaty w ciągu 6 miesięcy przez uczestnika na rzecz wnioskodawczyni nie naruszy słusznego interesu wnioskodawczyni, a także będzie możliwy do spełnienia przez uczestnika.

Podstawą rozstrzygnięcia o kosztach sądowych był art. 520 § 1 i § 2 k.p.c. Sąd podziela w tym zakresie stanowisko prezentowane w orzecznictwie Sądu Najwyższego, że w tzw. sprawach działowych, do jakich należą sprawy o podział majątku wspólnego, nie zachodzi sprzeczność interesów, niezależnie od tego jaki dana strona zgłasza wniosek co do sposobu podziału i jakie stanowisko zajmuje w sprawie. W takich postępowaniach strony są również w równym stopniu zainteresowane wynikiem postępowania, a ich interesy w zasadzie są wspólne, gdyż polegają na wyjściu ze stanu wspólności ( por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 sierpnia 2012 r. w sprawie V CZ 30/12, opubl. LEX nr 1231642, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 listopada 2010 r. III CZ 46/10, opubl. OSNC 2011/7-8/88 ).

Sąd miał te zasady na uwadze dokonując równego obciążania stron kosztami toku postępowania. Łączne koszty sądowe uiszczone przez wnioskodawczynię w sprawie wyniosły 2.025 zł. (1000 zł. opłaty sądowej od wniosku, oraz 1000 zł. zaliczki na poczet kosztów opinii biegłego, oraz 25 zł. tytułem kosztów uzyskania kopii dokumentów), zaś przez uczestnika w wysokości 25 zł. (tytułem kosztów uzyskania kopii dokumentów), a zatem łącznie koszty postępowania wyniosły 2.050 zł i obciążały one każdą ze stron po 1.025 zł. Ponieważ wnioskodawczyni poniosła koszty w większym zakresie niż ją obciążające należy się jej zwrot od uczestnika w wysokości 1.000 zł.

O nieuiszczonych kosztach sądowych w zakresie kosztów opinii biegłej w wysokości 483,14 zł Sąd orzekł na podstawie art. 130 ³ § 2 k.p.c. w zw. z art. 520 § 1 i § 2 k.p.c. obciążając nimi po połowie każdą ze stron, nakazując pobranie na nich rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Bełchatowie kwot po 241,57 zł.

Apelację od powyższego postanowienia wniósł pełnomocnik uczestnika, zaskarżając go w zakresie punktów 1a, 3, 5, 6.

Apelujący zaskarżonemu postanowieniu zarzucił:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych polegający na:

-

przyjęciu, że w skład majątku wspólnego stron wchodzi wierzytelność z tytułu sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego położonego w B. przy ulicy (...) numer lokalu (...);

-

przyjęciu, że kredyt spółdzielczy ciążący na mieszkaniu położonym w B. przy ulicy (...) numer lokalu (...) został spłacony przez uczestnika z jego majątku po ustaniu wspólności majątkowej w kwocie 19.434,03 zł, w sytuacji gdy, uczestnik po ustaniu wspólności majątkowej, spłacił kredyt spółdzielczy w wysokości 35.603,88 zł. (zadłużenie na dzień 13 stycznia 2007 r.).

W przypadku nieuwzględnienia powyższych zarzutów, apelujący zaskarżonemu postanowieniu zarzucił naruszenie przepisów postępowania, tj.:

a) art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej, jednostronnej i niepełnej oceny przez Sąd pierwszej instancji zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i w konsekwencji:

- błędne zasądzenie tytułem dopłaty od uczestnika A. P. na rzecz wnioskodawczyni E. Ł. kwoty 61.883,36 zł, pomimo iż przy przyjęciu, że w skład majątku wspólnego wchodzi wierzytelność ze sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, oraz rozliczeniu przyjętych przez Sąd pierwszej instancji nakładów uczestnika na majątek wspólny, zasądzona powinna być kwota 56.883,36 zł. (138.013,94 zł. : 2 = 69.006.57 zł.- 5.000,00 zł. - 7.123,61 zł.);

- pominięcie, że cena za którą zostało sprzedane prawo odrębnej własności lokalu mieszkalnego nr (...) znajdującego się przy ul. (...) w B., przy przyjęciu, że wchodzi w skład majątku wspólnego, powinna zostać pomniejszona o prowizję biura nieruchomości za pośrednictwo w sprzedaży mieszkania w kwocie 5.000 zł. oraz podatek od sprzedaży lokalu w kwocie 6.888,00 zł.;

- pominięcie przy rozliczaniu nakładów z majątku osobistego uczestnika na majątek wspólny stron spłaconej przez uczestnika zaciągniętej w dniu 1 września 2006 r. pożyczki nr (...) w (...) im. (...) w G., której zadłużenie na dzień 13 stycznia 2007 r. wynosiło 5.461,20 zł i zostało spłacone przez uczestnika;

- pominięcie przy rozliczaniu nakładów z majątku osobistego uczestnika na majątek wspólny stron stałych opłat za mieszkanie w kwocie 11.483,71 zł. w okresie od stycznia 2007 r. do stycznia 2009 r., które poniósł wyłącznie uczestnik.

Wskazując na powyższe, apelujący wnosił o zmianę postanowienia w zaskarżonej części poprzez oddalenie żądania zasądzenia od uczestnika dopłaty na rzecz wnioskodawczyni i nieobciążanie uczestnika obowiązkiem ponoszenia kosztów sądowych, a także zwrotem kosztów postępowania na rzecz uczestniczki oraz zasądzenie od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych za I i II instancję. Ewentualnie o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji oraz zasądzenie od wnioskodawczyni na rzecz uczestniczki kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest częściowo uzasadniona.

Na wstępie należy zaznaczyć, że zgłoszony w skardze apelacyjnej zarzut naruszenie przepisu art. 233 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy uznaje jedynie za częściowo uzasadniony. Tym samym przedstawione na wstępie ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego przyjmuje w większości za własne, z zastrzeżeniem innych ustaleń co do wysokości „kredytu spółdzielczego” jaki spłacił uczestnik w związku z przekształceniem lokatorskiego spółdzielczego prawa do lokalu” w prawo własnościowe, wskazując jednocześnie, że bardziej szczegółowe rozważania w tym zakresie zostaną przedstawione w dalszej części uzasadnienia.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do kluczowego rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy zagadnienia związanego z określenia składu majątku dorobkowego stron wyjaśnić należy, że również w opinii Sądu Okręgowego spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego nabyte w czasie trwania związku małżeńskiego wchodzi w skład majątku dorobkowego byłych małżonków. Powyższe stanowisko zostało szeroko uzasadnione w popartych dorobkiem orzecznictwa Sądu Najwyższego rozważaniach prawnych zaprezentowanych przez Sąd pierwszej instancji. Sąd Okręgowy w pełni te rozważania akceptuje i przyjmuje za własne wskazując jednocześnie na brak potrzeby do ich uzupełnienia. Tym samym przyjąć należy, że okoliczność iż „spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego nie może być ani podzielone ani sprzedane” nie oznacza, że nie przedstawia ono pewnej, często istotnej z punktu widzenia interesów byłych małżonków, wartości materialnej.

Jednocześnie podnieść należy, że argumenty zawarte w skardze apelacyjnej mające przemawiać za nieuwzględnieniem tego składnika majątkowego w podziale majątku dorobkowego nie mogą odnieść oczekiwanego skutku. Jedyne zastrzeżenie jakie można zgłosić w związku z treścią punktu „1” litera „a” zaskarżonego postanowienia wiąże się z sposobem oznaczenia podlegającego podziałowi prawa. Alternatywą dla przyjęcia, że w skład majątku dorobkowego byłych małżonków wchodzi „wierzytelność z tytułu sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego” było oznaczenie, że przedmiotem podziału jest „spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego”. Nie ulega bowiem wątpliwości, że w dacie zniesienia małżeńskiej wspólności ustawowej spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego jeszcze nie istniało. Z drugiej strony Sąd Okręgowy dostrzega okoliczność, że ustalając wartość podlegającego podziałowi majątku dorobkowego Sąd Rejonowy oparł się na rzeczywistej wartości handlowej spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego i przyjmując wskazaną metodę za prawidłową, akceptuje przyjęte przez Sąd oznaczenie tego składnika majątkowego wskazując przede wszystkim na jego czytelność i precyzyjność.

Sąd Okręgowy nie podziela jednocześnie wskazanego w skardze apelacyjnej zarzutu dotyczącego pominięcia przez Sąd pierwszej instancji faktu rezygnacji wnioskodawczyni z prawa do mieszkania złożonej w (...) Spółdzielni Mieszkaniowej. Wskazać należy, że rezygnacja ta stanowiła konsekwencję treść art. 13 ust. 1 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, zgodnie z którym po ustaniu małżeństwa wskutek rozwodu lub po unieważnieniu małżeństwa małżonkowie powinni w terminie jednego roku zawiadomić spółdzielnię, któremu z nich przypadło spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, albo przedstawić dowód wszczęcia postępowania sądowego o podział tego prawa. Brak jednocześnie dowodów na to, że E. Ł. „rezygnacją” z prawa do lokalu objęła zrzeczenie wierzytelności stanowiącej odpowiednik majątkowy jej udziału w tym prawie.

W ocenie Sądu Okręgowego wydając zaskarżone orzeczenie Sąd pierwszej instancji przyjął właściwą metodę ustalenia wartości wierzytelności związanej z przysługującym byłym małżonkom, w dacie uprawomocnienie się wyroku rozwodowego, spółdzielczym lokatorskim prawem do lokalu mieszkalnego. Prawidłowo przyjął, że punktem wyjścia dla ustalenia wartości tego prawa winna być cena za jaką uczestnik postępowania zbył własnościowe prawo do lokalu powstałe w wyniku jego przekształcenia. Podkreślić należy, że co do zasady odwołanie się do rzeczywistej ( ukształtowanej przez wskazania rynku ) wartości składnika majątkowego jest zawsze właściwsze niż teoretyczne ( chociażby oparte na wiedzy specjalistycznej powołanego biegłego ) obliczenie wartości tego składnika. Rzeczywista wartość omawianego składnika nie wynosiła jednak, jak to wynika z treści zaskarżonego postanowienia 108 773,94 zł.

Przypomnieć w tym miejscu należy, że ustalając wskazaną wyżej kwotę Sąd pierwszej instancji wziął pod uwagę okoliczność, że zanim uczestnik przekształcił lokatorskie prawo w odrębną własność lokalu mieszkalnego musiał spełnić określone warunki, w tym spłacić ciążące na tym lokalu zadłużenie w postaci ciążącego na mieszkaniu części kredytu spółdzielczego w wysokości 19.434,03 zł. Przyjmując wskazaną kwotę Sąd nie ustrzegł się jednak błędu w ustaleniach faktycznych. W okresie od daty zniesienia małżeńskiej wspólności ustawowej A. P. spłacił bowiem kwotę 35 603,88 zł. Słuszny w tym zakresie zarzut apelacyjny znajduje potwierdzenie w złożonym w postępowaniu apelacyjnym zaświadczeniu wydanym przez (...) Spółdzielnię Mieszkaniową w B. 9 czerwca 2016 r. ( k. 261 ), co więcej fakt spłaty kredytu w tej wysokości potwierdził również pełnomocnik wnioskodawczyni w piśmie procesowym z dnia 9 lipca 2015 r. ( k. 155 ). Tak więc z oczywistych względów wartość spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego należało o wskazaną wyżej kwotę obniżyć.

Wydając zaskarżone orzeczenie Sąd pierwszej instancji ustalając wartość omawianego prawa wziął pod uwagę wysokość zadłużenia na dzień ustania wspólności majątkowej małżeńskiej stron ( kwota 1.792,03 zł. ). Sąd Okręgowy w ramach powyższego wyliczenia pomija wskazaną wyżej kwotę. Jak wynika z treści zaświadczenia (...) Spółdzielni Mieszkaniowej z dnia 9 stycznia 2015 r. ( k. 70 ) powyższa kwota stanowiła zadłużenie z tytułu opłat za lokal mieszkalny w dacie uprawomocnienia się orzeczenia rozwodowego. Z przedstawionego zaświadczenia nie wynika jednak struktura zaległych opłat, brak w szczególności odpowiedzi czy a jeśli tak to w jakim zakresie obejmują one koszty związane z korzystaniem z mediów, a w jakim zakresie opłaty zaliczane na poczet spłaty kredytu mieszkaniowego. Skoro druga z wymienionych pozycji została uwzględniona w kwocie 35 603,88 zł., brak było podstaw faktycznych do jej ponownego rozliczenia.

Za uzasadnione uznać należało również zawarte w skardze apelacyjnej zarzuty odnoszące się do konieczności obniżenia wartości omawianego prawa o inne koszty związane z sprzedażą powstałego po jego przekształceniu własnościowego prawa do lokalu. Skoro jako punkt wyjścia wyceny prawa do lokalu przyjęto rzeczywistą wartość rynkową tego prawa po jego przekształceniu to należało uwzględnić wszystkie koszty związane z przeprowadzona transakcją. Inaczej mówiąc właściwe wyliczenie winno uwzględniać kwotę jaką byli małżonkowie dysponowali by wspólnie po przekształceniu i sprzedaży i tak wyliczoną kwotę podzielić stosownie do wielkości udziałów. Wskazując na powyższe argumenty za usprawiedliwione należało uznać oczekiwanie apelującego, że wartość omawianego składnika majątkowego będzie pomniejszona o prowizję biura nieruchomości za pośrednictwo w sprzedaży mieszkania w kwocie 5 000 zł. oraz podatek od sprzedaży lokalu w kwocie 6 888,00 zł.

Fakt wydatkowania wskazanych wyżej kwot wynika z załączonych do skargi apelacyjnej dokumentów ( faktury VAT nr (...) – k. 237, oraz decyzji Naczelnika Urzędu Skarbowego w B. – k. 237 ), których prawdziwości wnioskodawczyni nie zakwestionowała.

Tak więc wartość majątkowa spółdzielczego prawa do lokalu wyniosła 82 508, 12 zł. ( 130 000,- zł. - 11 888,- zł. - 35 603,88 zł. = 82 508,12 zł. ).

W konsekwencji uznać należało, że łączna wartość składników majątkowych podlegających podziałowi zamyka się w kwocie 111 748,12 zł. ( 82 508,12 zł. + 24 240,- zł. + 5000,- zł. = 111 748,12 zł. ).

Wartość ½ udziału przypadająca na rzecz każdego z małżonków zamykała się w kwocie 55 874,06 zł.

Wnioskodawczyni otrzymała samochód D. (...) nr rej (...) o wartości 5000 zł. Pozostałe składniki otrzymał uczestnik postępowania co determinowało obowiązek zasądzenia na rzecz wnioskodawczyni od uczestnika stosownej dopłaty, która zamyka się w kwocie 50 874,06 zł.

Wskazaną wyżej dopłatę należało zmniejszyć o kwotę 7 123,61 zł., do kwoty 43 750,45 zł. Nakład uczestnika na majątek wspólny wyniósł bowiem 14.247,22 zł., z czego wnioskodawczyni winna zwrócić uczestnikowi połowę tej kwoty.

Na koniec wskazać należy, że Sąd Okręgowy w podziela stanowisko zaprezentowane przez Sąd pierwszej instancji o braku podstaw do obciążania wnioskodawczyni obowiązkiem zwrotu połowy pożyczki zaciągniętej przez uczestnika w dniu 1 września 2006 r. ( nr (...) ) w (...) im. (...) w G.. Zgłoszony w tym przedmiocie zarzut apelacyjny sprowadza się jedynie do polemiki z prawidłowymi ustaleniami Sądu Rejonowego. Również w ocenie Sądu drugiej instancji zbieżność czasowa pomiędzy datą zaciągnięcia kredytu a datą wniesienia sprawy o rozwód potwierdza twierdzenia wnioskodawczyni, że wskazany wyżej kredyt nie został zaciągnięty na realizację potrzeb rodziny.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie przepis art. 386 § 1 k.p.c. orzekł o zmianie zaskarżonego postanowienia w zakresie punktu „1” litera „a” oraz w punkcie „3”. W pozostałym zakresie Sąd apelację oddalił na podstawie przepisu art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł stosując przepis art. 520 § 1 k.p.c.

SSO P. Hochman SSO St. Łęgosz SSO B. Grochulska