X

Serwis Internetowy Portal Orzeczeń używa plików cookies. Jeżeli nie wyrażają Państwo zgody, by pliki cookies były zapisywane na dysku należy zmienić ustawienia przeglądarki internetowej. Korzystając dalej z serwisu wyrażają Państwo zgodę na używanie cookies , zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

BIP
Rozmiar tekstu
Kontrast

II Ca 344/20 - postanowienie z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim z 2022-02-24

Sygn. akt II Ca 344/20

POSTANOWIENIE

Dnia 24 lutego 2022 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Jarosław Gołębiowski

Protokolant: Katarzyna Pielużek

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 lutego 2022 r.

w sprawie wniosku M. P. (1), J. P., M. P. (1), M. P. (2)

z udziałem (...) S.A. w L.

o ustanowienie służebności przesyłu

na skutek apelacji wniesionej przez J. P., M. P. (1), M. P. (2) i (...)S.A. w L.

od postanowienia Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim

z dnia 10 lutego 2020 r. sygn. akt I Ns 1067/11

postanawia:

1.  oddalić apelacje;

2.  ustalić, iż każdy z uczestników ponosi koszty postępowania odwoławczego związane ze swoim udziałem w sprawie.

Jarosław Gołębiowski

Sygn. akt. II Ca 344/20

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 10 lutego 2020 roku Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim po rozpoznaniu sprawy z wniosku M. P. (1), M. P. (1), M. P. (2) i J. P. z udziałem (...) Spółki Akcyjnej w L. o ustanowienie służebności przesyłu:

1.  ustanowił na nieruchomościach stanowiących działki gruntu oznaczone w ewidencji nr:

a)  (...) o pow.(...) ha,

b)  (...)o pow. (...)ha,

objęte KW (...),

c)  (...) o pow. (...) ha,

d)  (...) o pow. (...) ha,

objęte KW (...),

e)  (...) o pow.(...) ha,

objętej KW (...)

wszystkie położone w obrębie (...) P., w powiecie (...), w województwie (...), opisanych na wypisach z ewidencji gruntów z dnia 13 września 2011r. - stanowiące na datę orzekania przedmiot współwłasności w odpowiednich udziałach jedynie wnioskodawców M. P. (1), J. P. oraz M. P. (1) - na rzecz uczestnika (...) Spółki Akcyjnej w L. służebność gruntową odpowiadającą w swej treści służebności przesyłu, polegającą na prawie korzystania z trwałych i widocznych urządzeń przesyłowych, znajdujących się na wskazanych działkach w postaci napowietrznych linii energetycznych, tj. dwóch linii (...) kV – P. – S. i P. (...) oraz jednej linii (...) kV P. - B., w zakresie niezbędnym do dokonywania konserwacji, napraw, remontów i przebudowy urządzeń przesyłowych wraz z prawem wejścia i wjazdu na teren odpowiednim sprzętem oraz ograniczenia uprawnień każdoczesnego właściciela poszczególnych działek we wskazanym pasie służebności, poprzez zakaz wznoszenia w tym obszarze jakichkolwiek barier, czy naniesień, tj. w kształcie, przebiegu i obszarze wyznaczonym przez biegłego geodetę S. B. (1) na sporządzonej dla potrzeb niniejszego postępowania mapie z dnia 10 kwietnia 2019r. (k. 762), która to mapa stanowi integralną część niniejszego rozstrzygnięcia, w tym pasem koloru fioletowego w zakresie obszaru dla linii (...) kV P. – B., pasem obszaru niebieskiego w zakresie obszaru dla linii (...) kV P. – S. oraz pasem koloru zielonego w zakresie obszaru dla linii(...) kV P. (...), tj. w zakresie samych obszarów pod, jak i wzdłuż poszczególnych napowietrznych linii energetycznych, przy czym w odniesieniu do każdej z linii (...) kV w pasie szerokości po 3,10 m od skrajnych przewodów po obu stronach linii, zaś w odniesieniu do linii (...)kV w pasie szerokości po 3,73 m od skrajnych przewodów po obu stronach linii wraz z prawem dostępu, tj. wstępu i wjazdu do każdej z przedmiotowych linii bezpośrednio z drogi gminnej – sąsiedniej działki nr (...) – ulicy (...), stanowiącej przedmiot własności gminy M. P., objętej KW (...), bezpośredni do linii(...) P. (...) oraz do linii(...) kV P. – B., w tym w obszarze pod i wzdłuż tej linii (...) kV aż do linii (...) kV P. - S., tj. łącznie, uwzględniając obszar właściwy dla każdej z linii:

- w obszarze (...) ha na działce (...),

- w obszarze (...) ha na działce (...),

- w obszarze (...) ha na działce (...),

- w obszarze(...) na działce (...),

- w obszarze(...) na działce (...);

2.  zasądził od uczestnika (...) Spółki Akcyjnej w L., tytułem jednorazowego wynagrodzenia za ustanowienie opisanej w punkcie 1 (pierwszym) postanowienia służebności przesyłu łącznie na rzecz wnioskodawców kwotę 100.043 (sto tysięcy czterdzieści trzy) złote, przy czym – uwzględniając udziały każdego z wnioskodawców w prawie własności poszczególnych nieruchomości, na rzecz:

a)  M. P. (1) łącznie kwotę 37.563,60 złotych (trzydzieści siedem tysięcy pięćset sześćdziesiąt trzy złote sześćdziesiąt groszy), w tym kwotę: 4.441 złotych w związku z udziałem ½ (jedna druga) w prawie własności działki (...), kwotę 3.031 złotych w związku z udziałem ½ (jedna druga) w prawie własności działki (...), kwotę 23.129,20 w związku z udziałem 2/5 (dwie piąte) w prawie własności działki (...) oraz kwotę 6.962,40 złotych w związku z udziałem 2/5 (dwie piąte) w prawie własności działki (...),

b)  J. P. kwotę łącznie kwotę 52.609,40 złotych (pięćdziesiąt dwa tysiące sześćset dziewięć złotych czterdzieści groszy), w tym kwotę: 4.441 złotych
w związku z udziałem ½ (jedna druga) w prawie własności działki (...), kwotę 3.031 złotych w związku z udziałem ½ (jedna druga) w prawie własności działki (...), kwotę 34.693,80 w związku z udziałem 3/5 (trzy piąte) w prawie własności działki (...) oraz kwotę 10.443,60 złotych w związku z udziałem 3/5 (trzy piąte) w prawie własności działki (...),

c)  solidarnie na rzecz małżonków J. P. i M. P. (1) kwotę 9.870 (dziewięć tysięcy osiemset siedemdziesiąt) złotych w związku z udziałem małżonków, na zasadach wspólności majątkowej małżeńskiej, w prawie własności działki (...);

przy czym każdą z kwot z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w rozumieniu art. 481 § 2 k.c., w brzmieniu od dnia 1 stycznia 2016r., począwszy od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia;

3.  oddalił wniosek w pozostałej części;

4.  zasądził od (...) Spółki Akcyjnej w L. solidarnie na rzecz wnioskodawców M. P. (1), M. P. (1), M. P. (2) i J. P. kwotę 40 (czterdzieści) złotych tytułem zwrotu uiszczonej opłaty od wniosku;

5.  ustalił, że w pozostałym zakresie każdy z uczestników ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie, z wyjątkiem obowiązku rozliczenia przez Referendarza sądowego w myśl art. 108 § 1 kpc, po uprawomocnieniu się postanowienia, na podstawie art. 520 § 2 kpc w zw. z art. 113 ust. 1 i 2 u.k.s.c. kosztów sądowych w zakresie wydatków stron oraz poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa – Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim wydatków związanych z wynagrodzeniem powołanych w sprawie biegłych w zakresie, w jakim nie zostały pokryte z uiszczonych przez strony zaliczek (w przypadku wnioskodawców łącznie w kwocie 2.700 złotych, zaś w przypadku uczestnika łącznie
w kwocie 1.700 złotych), przy braku możliwości nawet w dacie orzekania określenia ostatecznie sumy łącznych wydatków sporządzonych w sprawie opinii w związku z nierozstrzygniętym na datę orzekania zażaleniem wnioskodawców na postanowienie Sądu z dnia 30 października 2019r. w przedmiocie wynagrodzenia jednego z biegłych (k. 843 w zw. z k. 885 - 886).

Podstawę powyższego postanowienia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i zarazem rozważania Sądu Rejonowego:

W dacie zamknięcia rozprawy i orzekania wnioskodawcy są właścicielami nieruchomości
- działek objętych wnioskiem w następującej konfiguracji:

- działki (...) są przedmiotem współwłasności w równych udziałach (1/2) J. P. i M. P. (1);

- działki (...) są przedmiotem współwłasności w udziałach 3/5 J. P. i 2/5 M. P. (1);

- działka (...) jest przedmiotem wspólności majątkowej małżeńskiej J. P. i M. P. (1).

Wnioskodawca M. P. (2) – syn J. P. i M. P. (1) nie był na datę zamknięcia rozprawy właścicielem żadnej z działek objętych wnioskiem.

W toku postępowania, wskutek prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego
w P. z dnia 26 lipca 2013r. (I C 793/07), w związku z którym to postępowaniem niniejsze postępowanie było zawieszone, od którego to wyroku w sprawie I ACa 1516/13 wyrokiem z dnia 26 maja 2014r. Sąd Apelacyjny w Łodzi oddalił apelacje obu stron, zaś skarga kasacyjna w sprawie II CSK 757/14 wyrokiem z dnia 2 października 2015r. również została oddalona, wnioskodawcy utracili tytuł do działki (...) – pierwotnie objętej wnioskiem, w związku z zalaniem tego terenu wodami (...) i w konsekwencji wywłaszczeniem wnioskodawców – którzy pozostali właścicielami jedynie fragmentu tej nieruchomości stanowiącego obecnie działkę nr (...) .

Na działce (...) – stanowiącej przedmiot współwłasności w częściach równych wnioskodawców J. P. i M. P. (1) – nie jest zlokalizowana żadna infrastruktura przesyłowa uczestnika poza linią (...) kV zasilającą zabudowania mieszkalne i gospodarcze wnioskodawców zlokalizowane na działce (...). Na rozprawie w dniu 4 października 2012r. wnioskodawca M.F. P. wprost wskazał, że wniosek dotyczy objętych wówczas wnioskiem działek w istocie z wyjątkiem działki (...) (k. 85).

Na działce (...) o pow. (...) ( ) – w ocenie wnioskodawców całej wyłączonej z jakiegokolwiek użytkowania – zlokalizowana jest linia (...) kV. Natomiast na działkach (...) zlokalizowana jest również linia (...) kV P. – B., przy czym linia (...) kV przebiega wzdłuż tych działek, a nadto na granicy działek (...) oraz na granicy działek (...) w poprzek szerokości tych działek przebiega odpowiednio linia (...)kV P. – S. oraz linia(...) kV P. – (...). Przy czym na działce (...) zlokalizowany jest
1 słup linii WN (...) kV.

Działki objęte wnioskiem - z wyjątkiem działki (...) – są niezabudowane, porośnięte trawą, krzakami. szczególnie w z. Na działce (...) znajduje się dom mieszkalny, oficyna i budynek gospodarski. Dawna działka (...), której obecnie wnioskodawcy – małżonkowie M.F P. i J.T P. są współwłaścicielami na zasadach wspólności majątkowej małżeńskiej – jedynie jej fragmentu, wydzielonej z niej części o obszarze (...) m ( 2 ), stanowiącej obecnie działkę (...), to również teren niezagospodarowany, niezabudowany, to co pozostało po zalaniu działki (...) wodami (...), w jakim to zakresie wnioskodawcy nie zostali z obszaru dawnej działki (...) wywłaszczeni.

W toku postępowania zmieniła się sytuacja faktyczna działek objętych wnioskiem, bowiem ok. 2015r. postała utwardzona droga publiczna (ul. (...)) - dojazdowa do działki (...), wobec czego odpadła konieczność ustanowienia wraz ze służebnością przesyłu wyznaczenia także obszaru ewentualnej drogi dojazdowej do infrastruktury przesyłowej uczestnika, gdyż dzięki dostępowi z tej drogi następnie wzdłuż pasa służebności w związku z linią WN (...) kV, biegnącej wzdłuż każdej z działek (z wyjątkiem działki (...), ale linia (...) kV P. – (...) jest na granicy działek (...)) istnieje dostateczna sroga dojazdu wzdłuż całego docinka linii (...) kV w obszarze zlokalizowanym na działkach wnioskodawców objętych wnioskiem, i w ten sposób także odpowiednio do przecinających się z nią obszarów pasów służebności (biegnących w poprzek w stosunku do linii (...) kV) każdej z linii (...)kV. W ocenie wnioskodawcy M.F. P. lokalizacja linii (...) wyłącza praktycznie z możliwości zabudowy obszar wszystkich objętych wnioskiem działek w całości. Uczestnik korzysta dotychczas w sposób faktyczny z obszaru poszczególnych działem wnioskodawców objętych wnioskiem w ten sposób, że wycina w szerokości „pasa służebności” i okolicy, tzn. w obszarze przebiegu poszczególnych linii i bezpośredniej okolicy. Aktywność uczestnika jest sporadyczna, ograniczona do kontroli i konserwacji (malowanie słupów) poszczególnych linii, czasem tylko z odległości, przez lornetkę. Według wiedzy wnioskodawcy M.F. P. działki (...) mają – według studium zagospodarowania przestrzennego – przeznaczenie jako działki z dużym udziałem zieleni, a działka (...) jako zieleń parkowa, zaś działka (...) ma częściowo przeznaczenie jako teren pod drogę, a częściowo pod zabudowę jednorodzinną, podobnie jak działka (...). Wnioskodawca M. P. (1)przejął te działki w 1982r. po rodzicach, którzy wykorzystywali je rolniczo. Wnioskodawca M. P. (1) od chwili ich przejęcia nie wykorzystywał ich już w ten sposób. W dacie uzyskania tytułu do tych działek istniały już linia (...) kV (powstała w 1975r.), jak i 1 z linii (...) kV, której lokalizacja została następnie w 1997r. zmieniona, w związku z powstaniem ulicy (...), i wtedy też powstała druga linia (...)kV. Istnienie opisanej infrastruktury przesyłowej uczestnika na poszczególnych działkach objętych wnioskiem jest uciążliwe dla wnioskodawców, gdyż ograniczają możliwości ich wykorzystania i zabudowy po obu strnach ul. (...).

Pas techniczny, to inaczej korytarz służebności przesyłu, tj. obszar, w którym przedsiębiorca przesyłowy może prowadzić działania, w tym przy użyciu ciężkiego sprzętu, w związku z infrastrukturą przesyłową i jest to zwykle pas o szerokości po 3 metry z każdej strony od skrajnego przewodu danej linii. Szerokość pasa zależy od rodzaju urządzeń przesyłowych. Nie ma żadnych konkretnych, jednolitych przepisów regulujących szerokość obszarów pasa służebności dla każdego rodzaju konkretnych urządzeń. W sprawie o ustanowienie służebności, w tym wyznaczenie jej obszaru chodzi o ustalenie, za odpowiednim wynagrodzeniem, obszaru potrzeby korzystania z nieruchomości przez zakład energetyczny. Pole elektroenergetyczne linii nie ma wpływu na ustalenie pasa służebności przesyłu, ma natomiast wpływ na strefę oddziaływania, która nie jest brana pod uwagę przy ustanowieniu służebności przesyłu.

Lokalizacja infrastruktury przesyłowej uczestnika na objętych wnioskiem w sprawie działkach wnioskodawców została początkowo zobrazowana na mapie sporządzonej przez powołanego przez Sąd (k. 85) biegłego geodetę G. K. (1), który przedstawił także przebieg pasa służebności dla każdej z linii, jednak z uwagi na zmiany własnościowe (utratę przez wnioskodawców tytułu do działki (...) i wyodrębnienie z niej jedynie działki (...)), jak i zmiany okoliczności faktycznych poprzez powstanie w między czasie (ok. 2015r. ulicy (...) jako utwardzonej drogi publicznej, z której powstał dostęp do działki (...), a dzięki niej wzdłuż obszaru pasa służebności wzdłuż całej linii (...) kV na obszarze jej lokalizacji na działkach wnioskodawców objętych wnioskiem, także do obszaru pasów służebności dla każdej z 2 poszczególnych linii (...) kV na obszarze ich lokalizacji na działkach wnioskodawców objętych wnioskiem), w wyniku dowodu z opinii biegłego geodety S. B., Sąd ustalił obszar służebności na każdej z działek w związku z każdą z linii (mapa - k. 762) i odpowiednio na podstawie dowodu z opinii biegłego elektroenergetyka i jednocześnie ds. wyceny wartości nieruchomości M. R. ustalił należne wynagrodzenie, przy uwzględnieniu już łącznej powierzchni zajętych obszarów każdej z działek w związku z przebiegającymi na każdej z nich odpowiednio poszczególnymi liniami elektroenergetycznymi, tj:

- w obszarze (...) ha na działce (...), wynagrodzenie 9.974 złotych, albo 8.882 złotych,

- w obszarze (...) ha na działce (...), wynagrodzenie 6.511 złotych albo 6.062 złotych,

- w obszarze (...) ha na działce (...), wynagrodzenie 58.076 złotych albo 57.062 złotych,

- w obszarze (...) na działce (...), wynagrodzenie 18.563 złotych albo 17.406 złotych,

- w obszarze (...) na działce (...); wynagrodzenie 9.870 złotych,

zatem łącznie wynagrodzenie w związku z ustanowieniem służebności przesyłu w opisany sposób kształtuje się – jako suma powołanych wartości – na poziomie 102.994 złotych, bądź 100.043 złote, przy czym różnica wielkości poszczególnych składowych – wynagrodzeń w związku z obszarem służebności dla poszczególnych działek, w związku z poszczególnymi liniami wynika li tylko w zależności od przyjęcia jednokrotnego, bądź dwukrotnego uwzględniania powierzchni służebności w zakresie wzajemnie się pokrywającym (obszary krzyżowania się pasów służebności linii(...) kV z obszarami pasów służebności poszczególnych 2 linii (...) kV).

Przebieg i lokalizacja infrastruktury przesyłowej uczestnika na objętych wnioskiem w sprawie działkach wnioskodawców zostały przedstawione w opinii elektroenergetyka M. R. (2), w tym przebieg pasów służebności dla poszczególnych linii na poszczególnych działkach.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Rejonowy zważył, iż roszczenie w znacznej części podlegało uwzględnieniu.

Podstawę prawną wniosku stanowi przepis art. 305 2 § 2 k.c., przy czym uwzględnienie roszczenia o ustanowienie służebności przesyłu może nastąpić jedynie w sytuacji, gdy właścicielowi urządzeń przesyłowych nie służy uprawnienie do korzystania z obciążonej nieruchomości w zakresie jaki miałby wynikać z ustanowienia służebności. Zasadność roszczenia wnioskodawcy uzależniona jest zatem od kwestii istnienia po stronie uczestnika skutecznego względem nich prawa, na podstawie którego mógłby korzystać z nieruchomości w zakresie wynikającym z treści służebności przesyłu. W niniejszej sprawie na nieruchomości wnioskodawcy posadowiona jest linia elektroenergetyczna oraz słupy, co do których, do czasu wydania orzeczenia, strony nie zawarły umowy o ustanowienie służebności przesyłu, jak również przedsiębiorca, wbrew swoim twierdzeniom, nie zasiedział służebności przesyłu. W sprawie nie zapadła także wcześniej decyzja administracyjna, ani inne orzeczenie sądowe.

Art. 305 1 k.c. stanowi, że służebność przesyłu jest to ograniczonym prawem rzeczowym, którego istota polega na tym, że nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń. Do ustanowienia służebności przesyłu na mocy orzeczenia sądu stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące ustanowienia służebności drogi koniecznej.

Treścią tego prawa jest zatem korzystanie przez przedsiębiorcę przesyłowego z cudzej nieruchomości w zakresie niezbędnym dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania urządzeń przesyłowych, co oznacza m.in. możliwość wejścia na cudzy grunt obciążony służebnością w celu posadowienia tam urządzeń przesyłowych, usunięcia ich awarii, przeprowadzenia konserwacji, czy też modernizacji ( postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 lutego 2011 roku, sygn. akt IV CSK 303/10).

W przedmiotowej sprawie nie ulegało wątpliwości, że przedsiębiorca (...) Spółka Akcyjna w L. posiada na własność opisane urządzenia – infrastrukturę przesyłową na wskazanych nieruchomości wnioskodawców, i pomimo wcześniejszych prób wnioskodawców między stronami nie doszło do zawarcia w tym zakresie jakiejkolwiek umowy, stanowiącej ewentualnie tytuł do korzystania z tych nieruchomości przez uczestnika, a zatem wniosek wnioskodawców należało co do zasady uznać za zasadny. Sąd nie miał również wątpliwości co do słuszności żądania odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu, w tej kwestii opierając się na opinii biegłego rzeczoznawcy ds. wyceny nieruchomości.

W oparciu o art. 305 2 § 2 k.c. właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu. Przyjmuje się, że wynagrodzenie powinno mieć jednorazowy charakter. Jedynie wyjątkowo dopuszcza się wypłacanie go w formie świadczenia okresowego. W związku z brakiem ustawowych mierników wynagrodzenia przyjmuje się, iż powinno ono być ustalone w oparciu o ceny rynkowe nieruchomości, przy uwzględnieniu stopnia ingerencji w treść prawa własności, straty właściciela z tytułu uszczuplenia jego prawa, sposobów wykorzystywania pozostałych nieruchomości właściciela (pozostałej części obciążonej nieruchomości), rozwoju gospodarczego terenów położonych w sąsiedztwie, a także z uwzględnieniem ograniczeń ewentualnych zamierzeń inwestycyjnych właściciela. Na wysokość wynagrodzenia wpływ ma także przewidywany okres trwałości urządzeń przesyłowych. ( postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 kwietnia 2012 roku, sygn. akt II CSK 401/11).

W konsekwencji na podstawie art. 305 2 § 2 k.c. w zw. z 516 k.p.c. Sąd uwzględnił wniosek wnioskodawców co do zasady i ustanowił służebność przesyłu w związku ze wskazaną infrastrukturą na wskazanych działkach wnioskodawców, tj. (jak w postanowieniu):

6.  ustanowił na nieruchomościach stanowiących działki gruntu oznaczone w ewidencji nr:

f)  (...) o pow. (...) ha,

g)  (...) o pow.(...) ha,

objęte KW (...),

h)  (...)o pow. (...)ha,

i)  (...)o pow. (...) ha,

objęte KW (...),

j)  (...) o pow. (...) ha,

objętej KW (...)

wszystkie położone w obrębie (...) P., w powiecie (...), w województwie (...), opisanych na wypisach z ewidencji gruntów z dnia 13 września 2011r. - stanowiących na datę orzekania przedmiot współwłasności w odpowiednich udziałach jedynie wnioskodawców M. P. (1), J. P. oraz M. P. (1) - na rzecz uczestnika (...) Spółki Akcyjnej w L. służebność gruntową odpowiadającą w swej treści służebności przesyłu, polegającą na prawie korzystania z trwałych i widocznych urządzeń przesyłowych, znajdujących się na wskazanych działkach w postaci napowietrznych linii energetycznych, tj. dwóch linii (...)kV – P. – S. i P. (...) oraz jednej linii (...) kV P. - B., w zakresie niezbędnym do dokonywania konserwacji, napraw, remontów i przebudowy urządzeń przesyłowych wraz z prawem wejścia i wjazdu na teren odpowiednim sprzętem oraz ograniczenia uprawnień każdoczesnego właściciela poszczególnych działek we wskazanym pasie służebności, poprzez zakaz wznoszenia w tym obszarze jakichkolwiek barier, czy naniesień, tj. w kształcie, przebiegu i obszarze wyznaczonym przez biegłego geodetę S. B. (1) na sporządzonej dla potrzeb niniejszego postępowania mapie z dnia 10 kwietnia 2019r. (k. 762), która to mapa stanowi integralną część niniejszego rozstrzygnięcia, w tym pasem koloru fioletowego w zakresie obszaru dla linii (...) kV P. – B., pasem koloru niebieskiego w zakresie obszaru dla linii (...) kV P. – S. oraz pasem koloru zielonego w zakresie obszaru dla linii (...) kV P. (...), tj. w zakresie samych obszarów pod, jak i wzdłuż poszczególnych napowietrznych linii energetycznych, przy czym w odniesieniu do każdej z linii (...) kV w pasie szerokości po 3,10 m od skrajnych przewodów po obu stronach linii, zaś w odniesieniu do linii (...) w pasie szerokości po 3,73 m od skrajnych przewodów po obu stronach linii wraz z prawem dostępu, tj. wstępu i wjazdu do każdej z przedmiotowych linii bezpośrednio z drogi gminnej – sąsiedniej działki nr (...) – ulicy (...), stanowiącej przedmiot własności gminy M. P., objętej KW (...), bezpośredni do linii (...) P. (...) oraz do linii (...) P. – B., w tym w obszarze pod i wzdłuż tej linii (...) aż do linii (...) P. - S., tj. łącznie, uwzględniając obszar właściwy dla każdej z linii:

- w obszarze (...) ha na działce (...),

- w obszarze (...) ha na działce (...),

- w obszarze (...) ha na działce (...),

- w obszarze (...) na działce (...),

- w obszarze (...) na działce (...);

W konsekwencji w związku z ustanowioną służebnością w sposób powyżej opisany, na podstawie art. 305 2 § 2 k.c. kc. Sąd zasądził od uczestnika solidarnie na rzecz wnioskodawców, tytułem jednorazowego wynagrodzenia za ustanowienie opisanej w punkcie 1 (pierwszym) postanowienia służebności przesyłu łącznie kwotę 100.043 złote, przy czym – uwzględniając udziały każdego z wnioskodawców w prawie własności poszczególnych nieruchomości, na rzecz:

d)  M. P. (1) łącznie kwotę 37.563,60 złotych, w tym kwotę: 4.441 złotych w związku z udziałem ½ w prawie własności działki (...), kwotę 3.031 złotych w związku z udziałem ½ w prawie własności działki (...), kwotę 23.129,20 w związku z udziałem 2/5 w prawie własności działki (...) oraz kwotę 6.962,40 złotych w związku z udziałem 2/5 w prawie własności działki (...),

e)  J. P. kwotę łącznie kwotę 52.609,40 złotych, w tym kwotę: 4.441 złotych w związku z udziałem ½ w prawie własności działki (...), kwotę 3.031 złotych w związku z udziałem ½ w prawie własności działki (...), kwotę 34.693,80 w związku z udziałem 3/5 w prawie własności działki (...) oraz kwotę 10.443,60 złotych w związku z udziałem 3/5 w prawie własności działki (...),

f)  solidarnie na rzecz małżonków J. P. i M. P. (1) kwotę 9.870 złotych w związku z udziałem małżonków, na zasadach wspólności majątkowej małżeńskiej, w prawie własności działki (...);

przy czym każdą z kwot z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w rozumieniu art. 481 § 2 k.c., w brzmieniu od dnia 1 stycznia 2016r., począwszy od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia, uznając, że zasądzone wynagrodzenie jest przecież aktualnie dopiero ustalane, a poza tym dotąd nie było nawet w ogóle przez wnioskodawców kwotowo sprecyzowane, zatem o możliwości uwzględnienia jakichkolwiek odsetek za wcześniejszy okres zdaniem Sądu nie mogło być mowy.

Określając powyższe wynagrodzenie Sąd oparł się na zaktualizowanej opinii biegłego
M. R., gdyż dotychczasowe opinie z dnia 12 listopada 2012r. (k. 321 - 344) oraz z dnia 25 stycznia 2013r. (k. 411 - 435) – wbrew nawet zastrzeżeniom wnioskodawców i pełnomocnika uczestnika – opinie te były poprawne, ale się w toku postępowania zdezaktualizowały w związku z powołaną zmianę okoliczności sprawy. W tym co warto podkreślić, nawet w I opinii biegły M. R. prawidłowo ustalił należne wynagrodzenie, tylko się pomylił (k. 340), nie sumując jedynie jeszcze wynagrodzenia za działkę (...), dlatego uzyskał wynik dużo mniej w porównaniu do II opinii (k. 434), ale w istocie są to tożsame, poprawne wyliczenia, zatem zdaniem Sądu gdyby tylko strony zadały sobie trud czytania opinii wnikliwie, ze zrozumieniem, to bez trudu i tę oczywistą omyłkę wyłapałyby, zwłaszcza że zgadzają się wszelkie pozostałe dane odnośnie każdej z poszczególnych nieruchomości. Natomiast oczywiście nawet w odniesieniu do wartości z opinii z k. 434 trzeba było pominąć wynagrodzenie za działkę (...), skoro wnioskodawcy nie są już jej właścicielami, bowiem została ona wywłaszczona za odszkodowaniem jako zalana praktycznie prawie w całości, dlatego Sąd na rozprawie w dniu 21 grudnia 2018r. zlecił z urzędu sporządzenie odpowiednio dowodów z opinii zarówno biegłego geodety, jak i biegłego elektroenergetyka i zarazem ds. szacowania wartości nieruchomości celem odzwierciedlenia zaktualizowanego stanu sprawy, co każdy z biegłych uczynił, a wobec czego Sąd – w zakresie szczegółowej oceny – już się powyżej przy okazji oceny materiału dowodowego wypowiedział.

W zakresie zajętego obszaru poszczególnych działek wnioskodawców, co stanowiło podstawę dla wyliczeń w zakresie wysokości wynagrodzenia, biegły M. R. wyznaczył to w opinii z k. 244 – 247, wg. czego pierwotnie geodeta G. K. wyrysował bieg tych służebności w opinii – mapie z k. 315, która została nawet zaewidencjonowana, ale z uwagi na zdezaktualizowanie się tych okoliczności, Sąd dopuścił z urzędu powołane dowody, jednocześnie nie zlecając już zaewidencjonowania kolejnej mapy biegłego geodety S. B., uznając to w okolicznościach sprawy za przedwczesne i bezprzedmiotowe, ze względu na ryzyko ewentualnego nieuprawomocnienia się postanowienia, zwłaszcza że poprzednia mapa geodety G. K. z k. 315 została zaewidencjonowana, a już się nie przydał, bo doszło w toku postępowania do tak istotnych zmian, co rodzi coraz większy rozdźwięk między geodezją, a stanem prawnym nieruchomości, nie mówiąc o coraz większych kosztach postępowania.

Przy czym ostatecznie zasądzone wynagrodzenie odzwierciedla obszar zajętych opisaną infrastrukturą przesyłową uczestnika poszczególnych nieruchomości wnioskodawców według mapy biegłego geodety S. B. (k. 762), uwzględniając zgłoszone - po podjęciu zawieszonego w okresie 2013 – 2017 postępowania – okoliczności (co opisał wnioskodawca zeznając na rozprawie – k. 716v jako strona), uwzględniając już obszar i sposób przebiegu wg mapy biegłego S. B. z k. 762, wg dotychczasowych wskazań obszarowych biegłego elektroenergetyka M. R., a następnie co do wartości należnego wynagrodzenia uwzględniając zaktualizowaną kalkulację tego wynagrodzenia wg przebiegu wyrysowanego przez geodetę S. B. z mapy z k. 762, w opinii uzupełniającej biegłego elektroenergetyka i zarazem ds. szacowania wartości nieruchomości z k. 804 – 831, w tym szczególnie k. 830, przy ujęciu jednorazowego uwzględnienia pokrywających się obszarów (II wariant), zresztą różnica tych kwot jest – mając na uwadze ogólną sumę tego należnego wynagrodzenia – subtelna.

Natomiast wszelkie dalsze, liczne polemiki i zastrzeżenia stron, w tym szczególnie wnioskodawców, zwłaszcza do opinii biegłego M. R. i ich uzupełnień Sąd pominął, uznając że są wynikiem jedynie prezentowania własnych interesów stron w sprawie, do czego Sąd również odniósł się już powyżej przy okazji oceny materiału dowodowego.

W pozostałym zakresie Sąd wniosek oddalił, tj. co do w ogóle działki (...), bo brak tam infrastruktury i jakiejkolwiek ingerencji w uprawnienia wnioskodawców – co wprost przyznał nawet sam wnioskodawca na rozprawie – k. 85, co potwierdził na rozprawie – k. 716v w swoich zeznaniach, wskazując nawet, że o ustanowienie służebności na działce (...) nie wnosi, a także w istocie co do działki (...), której już nie ma, bo w efekcie jej podziału, jedynie działka (...) stała się jedynie własnością małżonków P., gdyż w pozostałym zakresie – działka (...) została przejęta przez SP i nie jest już własności wnioskodawców – co jest bezsporne, wprost przyznał to już także wnioskodawca przesłuchany jako strona – k. 716v, ale wniosku formalnie dotąd nie zmodyfikowano.

Oddalenie wniosku zawiera w sobie także rozstrzygnięcie (w istocie jego brak) względem jakichkolwiek ostatecznie roszczeń finansowych na rzecz współwnioskodawcy M. P. (2) wobec zmiany w toku postępowania tytułów własności do poszczególnych działek na rzecz brata M. T., a zatem na datę orzekania M. P. (2) nie był już właścicielem żadnej z tych działek, co także wprost przyznał sam wnioskodawca na rozprawie – k. 716v i potwierdzają to aktualne odpisy właściwych KW dla każdej z poszczególnych nieruchomości. Tym bardziej, że niniejsze orzeczenie ma charakter konstytutywny i chodzi o wynagrodzenie w związku z ustanowieniem tej służebności, a nie jak choćby w przypadku wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości konkretnie za wskazany okres, zatem uprzedni stan prawny w zakresie roszczeń finansowych nie miał dla istoty sprawy znaczenia, gdyż nie miał znaczenia w chwili orzekania.

Nadto ostatecznie wobec zmian w toku postępowania w zakresie powstania ul. (...) – zgodnie z opinią – mapą geodety S. B., w sprawie nie było już potrzeby ustanawianie dodatkowo koniecznej – optymalnej z punktu widzenia interesów każdej ze stron – drogi dostępu, skoro jest to możliwe bezpośredni z ulicy – drogi publicznej o statusie drogi gminnej, jak wskazał biegły, a następnie wzdłuż linii (...) kV, czego żadna ze stron nie kwestionowała, w tym także uczestnik – relatywnie ewentualnie najbardziej tą kwestią zainteresowany, w tym nie podważał nawet zeznań wnioskodawcy – k. 716v - 717 w zakresie możliwości tego dostępu w sposób opisany przez wnioskodawcę, co geodeta potwierdził w opinii – k. 762, wobec czego nie oponowali również wnioskodawcy, a Sąd opisał w treści pkt 1 postanowienia w związku z opisem treści służebności.

Wobec powyższego, w przedmiocie kosztów postępowania, Sąd zasądził od uczestnika solidarnie na rzecz wnioskodawców M. P. (1), M. P. (1), M. P. (2) i J. P. kwotę 40 złotych tytułem zwrotu uiszczonej opłaty od wniosku, uznając że w zakresie choćby tylko opłaty od wniosku, uiszczonej przez wnioskodawców, w sprawie niewątpliwie, przez wzgląd m. in. na wynik sprawy, w myśl art. 520 § 1 kpc zwrot je kwoty na rzecz wnioskodawców był uzasadniony, szczególnie skoro strony nie potrafiły uregulować tej kwestii w drodze umowy, a roszczenie co do zasady było uzasadnione.

W pozostałym zakresie Sąd ustalił – także w myśl art. 520 § 1 kpc - że w pozostałym zakresie każdy z uczestników ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie, z wyjątkiem obowiązku rozliczenia przez Referendarza sądowego w myśl art. 108 § 1 kpc, po uprawomocnieniu się postanowienia, na podstawie art. 520 § 2 kpc w zw. z art. 113 ust. 1 i 2 u.k.s.c. kosztów sądowych w zakresie wydatków stron oraz poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa – Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim wydatków związanych z wynagrodzeniem powołanych w sprawie biegłych w zakresie, w jakim nie zostały pokryte z uiszczonych przez strony zaliczek (w przypadku wnioskodawców łącznie w kwocie 2.700 złotych, zaś w przypadku uczestnika łącznie w kwocie 1.700 złotych), przy braku możliwości nawet w dacie orzekania określenia ostatecznie sumy łącznych wydatków sporządzonych w sprawie opinii w związku z nierozstrzygniętym na datę orzekania zażaleniem wnioskodawców na postanowienie Sądu z dnia 30 października 2019r. w przedmiocie wynagrodzenia jednego z biegłych (k. 843 w zw. z k. 885 - 886).

Powyższe postanowienie w całości zaskarżyły obie strony.

Apelujący wnioskodawcy wnosili o:

1.uchylenie zaskarżonego postanowienia Sądu I instancji i umorzenie tego postępowania.

Kierując się ostrożnością postępowania dla przypadku odmowy realizacji punktu I dla przypadku przymusowej realizacji wniosku z okresowej odpłatności przesyłu na jednorazowe wynagrodzenie wobec zmiany przepisów prawa, które przestały obowiązywać w trakcie trwania postępowania apelujący wnosili o :

2. uchylenie zaskarżonego postanowienia Sądu I instancji i ponowne rozpatrzenie sprawy;

3. obciążenie uczestników postępowania kosztami postępowania za obydwie instancje według norm przepisanych.

Apelacja uczestnika zaskarżonemu postanowieniu zarzuca naruszenie przepisów postępowania mające wpływ na treść zapadłego rozstrzygnięcia, mianowicie:

1.  przepisu art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie oceny materiału dowodowego bez wszechstronnej jego analizy w sposób przekraczający granice swobodnej oceny dowodów, w szczególności poprzez ustalenie jednorazowego wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu łącznie na rzecz wnioskodawców kwotę 100.043 złote, uwzględniając udziały każdego z wnioskodawców w prawie własności poszczególnych nieruchomości na działkach o numerach ewidencyjnych (...) położonych w obrębie (...) P., w powiecie (...), w województwie (...) opierając się na opinii biegłego z zakresu szacowania nieruchomości (...), podczas gdy uczestnik zgłosił szereg zastrzeżeń do przedmiotowej opinii;

2.  przepisu art. 286 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie, a to niedopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłego z zakresu szacowania nieruchomości, podczas gdy zastrzeżenia składane przez uczestnika winny zostać uwzględnione przez Sąd i skonfrontowane przez biegłego.

Apelujący uczestnik wnosił o:

1.  zmianę zaskarżonego orzeczenia na podstawie przepisu art. 368 § 1 k.p.c. w zw. z art. 386 § 1 i 4 k.p.c. poprzez zmniejszenie kwoty jednorazowego wynagrodzenia przyznanego wnioskodawcom;

2.  zasądzenie kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, iż wniesiony środek odwoławczy jako nieuzasadniony podlega oddaleniu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Z apelacji wnioskodawców:

Wniesiony środek odwoławczy nie jest uzasadniony i podlega oddaleniu.

Wstępnego omówienia wymaga żądanie obejmujące cofnięcie wniosku w niniejszej sprawie. Wnioskodawca w toku postępowania podnosił, że w razie uznania, iż wynagrodzenie za ustanowienie służebności ma przybrać postać świadczenia jednorazowego cofa wniosek inicjujący niniejsze postępowanie. Tak zaprezentowane stanowisko należało ocenić w płaszczyźnie przepisu art. 512 § 1 k.p.c. Treść powołanej normy prawnej uzależnia skuteczność cofnięcia wniosku od braku sprzeciwu pozostałych uczestników. Nie jest zatem możliwe umorzenie postępowania jeżeli choćby jeden z uczestników sprzeciwia się cofnięciu wniosku (por. także Post. SN z 21.09.1976r. II Cz 72/76, Legalis Nr 19621).

Lektura akt wskazuje, że uczestnik (...) Spółka Akcyjna w L. nie wyraziła zgody na cofnięcie wniosku. W zaistniałej sytuacji brak było podstaw do umorzenia postępowania.

Kwestią dalszą jest charakter wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu. Unormowanie zawarte w art. 305 2 § 1 k.p.c. przewiduje ustanowienie służebności za odpowiednim wynagrodzeniem. Ustawodawca nie określa, czy chodzi o wynagrodzenie jednorazowe, czy też wynagrodzenie, które winno być uiszczone na właściciela nieruchomości periodycznie (okresowo). Zagadnienie to było przedmiotem licznych orzeczeń Sądu Najwyższego. Przeważa zapatrywanie, iż w powyższym przypadku w grę wchodzić będzie zazwyczaj świadczenie pieniężne wypłacane jednorazowo. ( por. Postanowienia SN z 5.04.2012r., II CSK 401/11 z 11.04.2012r., V CSK 190/11 z 20.09.2012r., IV CSK 56/12 z 8.02.2013r., IV CSK 317/12 z 9.07.2015r., I CSK 629/14 – Legalis Nr 1303688).

Odstępstwo od tej zasady winno być w należyty sposób uzasadnione. Ograniczenie prawa własności w przypadku ustanowienia służebności zawęża uprawnienia właściciela zatem wynagrodzenie winno mieć charakter świadczenia ekwiwalentnego. Wymaga to wyważenia interesów obu stron stosunku zobowiązaniowego, ze szczególnym uwzględnieniem interesu właściciela nieruchomości służebnej, w szczególności wówczas, gdy jest to osoba fizyczna posiadająca pozycję słabszą w stosunku do przedsiębiorstwa przesyłowego.

Analizując okoliczności faktyczne sprawy i biorąc pod uwagę całokształt stosunków makroekonomicznych, w tym inflację, brak było podstaw do ustanowienia wynagrodzenia w ujęciu okresowym. W minionym 10-leciu 2010-2020 roczny wskaźnik inflacji kształtował się na poziomie 99.1 w 2015r. do 104.3 w 2011r. Łączny poziom inflacji wynosił w tym okresie 11,93%. Od 2021 roku obserwuje się istotny wzrost poziomu inflacji, co jest uwarunkowane nie tylko czynnikami wewnętrznymi, ale także międzynarodowymi, zwłaszcza chodzi o wzrost cen surowców energetycznych. Inflacja postępuje narastająco i tak w miesiącu kwietniu 2021r. wyniosła ona 4,3%, a już w listopadzie tegoż roku sięgnęła poziomu blisko 8% (7,7%).Ostatnie dwa miesiące zjawisko to się utrwaliło i pogłębiło. Brak jest perspektyw i przesłanek makroekonomicznych pozwalających na stwierdzenie, że poziom inflacyjny w perspektywie krótko i średniookresowej ulegnie zatrzymaniu czy też obniżeniu.

W zaistniałej sytuacji przyznanie wnioskodawcom wynagrodzenia jednorazowego jest „bezpieczniejsze” i chroni ich przed realnym spadkiem siły nabywczej pieniądza wobec utrzymującej się wysokiej inflacji. Zaoferowanie wynagrodzenia okresowego niewątpliwie spowoduje, że świadczenie to po pewnym czasie ulegnie pauperyzacji. Realna kwota świadczenia – biorąc pod uwagę wzrost cen towarów i usług – ulegnie istotnemu obniżeniu. Takiego stanu rzeczy nie można zaakceptować, gdyż godziłoby to w słuszny interes właścicieli nieruchomości obciążonej służebnością.

Reasumując, brak było podstaw do ustanowienia wynagrodzenia periodycznego tak jak żądali tego wnioskodawcy.

Kolejna grupa zarzutów sformułowanych w sprawie dotyczy wysokości wynagrodzenia. W ocenie skarżących kwota świadczenia przyjęta w zaskarżonym postanowieniu jest zbyt niska i nie spełnia ich oczekiwań. Autorzy apelacji podnosili, iż wycena dokonana przez biegłego sądowego M. R. (2) jest nierzetelna.

Opinia jest w postępowaniu cywilnym szczególnym dowodem, innym zwłaszcza niż zeznania świadków czy też przesłuchania stron. Oprócz opisu rzeczywistości ów środek dowodowy zawiera wnioski i konkluzje biegłego wysnute w oparciu o materiał dowodowy zebrany w sprawie i wskazania wiedzy. Autorem opinii jest więc biegły posiadający wiadomości specjalne w danej dyscyplinie.

Opinia biegłego podlega ocenie Sądu stosownie do reguł określonych w art. 233 § 1 k.p.c. i w ramach tej oceny Sąd ustosunkowuje się do mocy przekonywującej rozumowania biegłego i logicznej poprawności wyciąganych przez niego wniosków (por. Postanowienie SN z 2.07 2019r., V CSK 63/19, Legalis).

Samo niezadowolenie strony z treści opinii jest niewystarczające. Jej powinnością jest wykazanie, ze opinia zawiera istotne luki, jest niekompatybilna bo nie odpowiada na postawione tezy dowodowe, niejasna czyli nienależycie uzasadniona lub nieweryfikowalna, tj. gdy przedstawiona ekspertyza nie pozwala organowi orzekającemu zweryfikować zawartych w niej wniosków końcowych (por. np. Postanowienie SN z 7.10.2020r. II UK 278/19 Legalis Nr 2550211 i Postanowienie SN z 14.08.2020r. V CSK 5/20).

Nie można przyjąć, iż Sąd jest zobowiązany dopuścić dowód z kolejnej opinii innego biegłego w każdym przypadku, gdy złożona opinia jest niekorzystna dla strony. Potrzeba powołania innego biegłego powinna wynikać zatem z okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony z dotychczas złożonej opinii. Przy czym potrzebą taką nie może być przeświadczenie strony, że dalsze opinie pozwolą na udowodnienie korzystnej dla strony tezy (por. np. Postanowienie SN z 23.03.2021r I USR 175/21, Legalis, Postanowienie SN z 7.05.2019r. IV CSK 655/18, Postanowienie SN z 5.12.2017r. I UK 52/17).

Zarówno w apelacji jak też w toku postępowania odwoławczego skarżący kwestionowali opinię biegłego M. R. (2). Zarzuty i uwagi przez nich sformułowane dały asumpt do dopuszczenia dowodu z opinii uzupełniających tego samego biegłego. Biegły każdorazowo odniósł się do zastrzeżeń sygnalizowanych przez wnioskodawców. Każda kolejna opinia w postępowaniu apelacyjnym została sporządzona w sposób profesjonalny. Biegły udzielając odpowiedzi związanych z postawioną tezą dowodową przedstawił swoje zapatrywania i wnioski w sposób należyty je argumentując i uzasadniając. Wnioski biegłego są przekonywujące i korespondują z osnową opinii. Wielokrotnie skarżący pomimo udzielenia odpowiedzi na postawione przez nich pytania do biegłego, ponawiali je co rodziło potrzebę powtórzenia odpowiedzi w rozbudowanej postaci w kolejnej opinii. W końcowej opinii uzupełniającej sporządzonej w formie ustnej podczas rozprawy biegły udzielił wyczerpujących odpowiedzi, które zilustrowały jakimi kryteriami merytorycznymi kierował się ustalając wysokość wynagrodzenia. Z relacji biegłego wynika, że wzięto pod uwagę powierzchnię nieruchomości obciążonej, jej położenie, kształt i konfigurację przestrzenną, przeznaczenie gruntu (w aspekcie nie tylko rodzaju użytków, ale też studium uwarunkowań planistycznych). Nadto biegły kierował się charakterem urządzeń przesyłowych, ich trwałością i zakresem oddziaływania na nieruchomość obciążoną, tj. w jakim stopniu istnienie służebności czyni ograniczenie w wykonywaniu prawa własności.

Tak rozumiane kryteria są sprawdzalne i weryfikowalne i odpowiadają tym jakie zostały wypracowane w praktyce sądowej. W judykaturze podkreśla się bowiem, że ustalenie wysokości wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości w zakresie służebności powinno być proporcjonalne do stopnia ingerencji w treść prawa własności i zakresu uszczuplenia tego prawa ( por. np. Wyrok SN z 12.10.2017r. IV CNP 76/16, Legalis Nr 1695697, Postanowienie SN z 12.10.2017r. IV CSK 724/16, Legalis Nr 1695825).

Ustalenie tytułu do korzystania z cudzej nieruchomości na rzecz przedsiębiorcy korzystającego z urządzeń przesyłu powinno dotyczyć tylko takiego zakresu korzystania z nieruchomości, jaki okaże się niezbędny dla osiągnięcia celów, które przedsiębiorca zamierza realizować przy wykorzystaniu tych urządzeń. Wynagrodzenie należy się tylko za pas techniczny. Uszczerbek związany z ograniczeniami wprowadzonymi w szerszej strefie nie może polegać wyrównaniu w ramach wynagradzania za ustanowienie służebności przesyłu (por. Postanowienie SN z 9.08.2016r. II CSK 770/15, Legalis Nr 1716729 i przywołane tamże orzeczenia SN).

Tak rozumiane kryteria – co przedstawiono wyżej – były brane pod uwagę przez biegłego. Kwestionowanie zatem opinii było więc całkowicie nieskuteczne.

Zupełnie niezrozumiałe jest podnoszenie przez skarżących, że w innej sprawie w odniesieniu do innej nieruchomości szacunek dokonany został w zupełnie innej wysokości. Kwestia ta była już wyjaśniana przez biegłego. Należy tylko dodać, każda sprawa jest indywidualnie oceniana, co wynika z innych okoliczności faktycznych, które składają się na stan faktyczny danej sprawy. Nie można skutecznie powoływać się, że w każdej kolejnej sprawie, która dotyczy innej nieruchomości winny być zastosowane te same mierniki i czynniki korygujące, co w sprawie wcześniejszej, nawet jeżeli chodzi o kolejny odcinek linii przesyłowej. Podstawą wyrokowania jest stan faktyczny w konkretnej sprawie, a nie dowody zgromadzone w innym postępowaniu na użytek innego roszczenia zgłoszonego w piśmie inicjującym postępowanie.

Z apelacji uczestnika:

Wniesiony środek odwoławczy jako nieuzasadniony podlega oddaleniu.

Nie jest trafny zarzut obrazy zaskarżonym postanowieniem przepisu art. 233 § 1 k.p.c. Powołana norma statuuje dyskrecjonalną władzę sądu orzekającego przyznając mu swobodną ocenę dowodów, która winna być dokonana z wymogami doświadczenia życiowego oraz zasadami logicznego rozumowania. W oparciu o te reguły jest rozważany cały zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, wybór określonych środków dowodowych i waga ich mocy oraz wiarygodność. (por. np. Wyrok SA w Lublinie z dnia 8.09.2021r. III AUa 497/21, Legalis).

Od strony niezadowolonej z treści rozstrzygnięcia wymaga się skutecznego przedstawienia zarzutu naruszenia w/w przepisu, co rodzi konieczność wykazania, iż Sąd uchybił w/w regułom. Podkreślenia wymaga, że nie jest wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął Sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie (por. np. Wyrok SA w Krakowie z 8.07.2021r. I AGa 315/19, Legalis)

Na koniec tego wątku rozważań podnieść należy, że zarzut oparty na treści art. 233 § 1 k.p.c. musi być sformułowany precyzyjnie i konkretnie. Wymaga się, aby był w dostateczny sposób uszczegółowiony. Nie wystarczy samo ogólnikowe stwierdzenie, iż ocena zgromadzonego materiału dowodowego jest dowolna, wykraczając poza ramy swobody. Nie jest skuteczny zarzut naruszenia w/w przepisu, jeżeli strona przedstawia inny niż to przyjął sąd orzekający przebieg stanu faktycznego nawet bardziej prawdopodobny, jeżeli nie zostało wskazane w jakim fragmencie uzasadnienia doszło do naruszenia reguł logicznego rozumowania i zasad wynikających z doświadczenia życiowego i na czym to konkretnie polegało.

Lektura akt i zebranego w nich obszernego materiału dowodowego nie upoważnia do stwierdzenia, że doszło w zakresie rozpoznawanej sprawy do naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. Ocena przeprowadzonych dowodów dokonana przez Sąd meriti nie jest dowolna i nie przekracza granic swobodnej. Nie zostały naruszone reguły logicznego rozumowania i zasady doświadczenia życiowego. Podniesiony zarzut obrazy w/w normy prawnej ma charakter ogólnikowy i nie dość konkretny i zindalizowany. Jego charakter jest czysto polemiczny z prawidłowymi ustaleniami Sądu Rejonowego, które Sąd Odwoławczy akceptuje i przyjmuje za własne. Zarzut ten nie spełnia wymogów, o których mowa w w/w przepisie.

Nie można zgodzić się ze skarżącym , iż przyznane wnioskodawcom wynagrodzenie jest wygórowane. Należy podnieść, że to świadczenie pieniężne stanowi swego rodzaju ekwiwalent za ingerencję w prawo własności nieruchomości obciążonej. Dzieje się tak dlatego, że ustanowienie służebności siłą rzeczy doprowadza do ograniczenia własności tj. uprawnień jakie z tego prawa wynikają do władania i korzystania z nieruchomości. Wynagrodzenie winno stanowić odpowiedni ekwiwalent, a więc adekwatny do rodzaju, natężenia i zakresu ograniczeń w sferze własności nieruchomości służebnej.

Na etapie postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy uzupełnił postępowanie dowodowe w kierunku oczekiwanym zarówno przez wnioskodawców jak też uczestnika. Dopuszczono dowód z uzupełniających opinii biegłego z zakresu szacowania nieruchomości w osobie M. R. (2). Obu stronom zapewniono swobodę i nieskrępowaną możliwość ustosunkowania się do opinii i wniosków biegłego celem przedstawienia swoich uwag i zarzutów. Temu celowi służyło m.in. dopuszczenie dowodu w postaci ustnej opinii. Biegły był przesłuchiwany podczas ostatnich dwóch rozpraw i rozwiał wszelkie wątpliwości sygnalizowane przez uczestnika. Nie ma racji autor apelacji podnosząc, że wynagrodzenie z tytułu obydwu służebności uległo zdublowaniu, ponieważ uwzględnione zostały dwa razy powierzchnie pokrywające się. W przekonaniu skarżącego czynności związane z eksploatacją linii energetycznych są takie same dla wszystkich odcinków linii zlokalizowanych na przedmiotowej nieruchomości. Uczestnik uważa, że w sytuacji, w której pasy eksploatacyjne pokrywają się, zakres korzystania z nieruchomości nie zmienia się.

Stanowisko to jest błędne. Sąd Okręgowy w tej mierze akceptuje w całości wywody i zapatrywania biegłego M. R. (2). Wynagrodzenie – co podniesiono wyżej – jest uwarunkowane nie tylko rodzajem ograniczeń w sferze własności, ale także ich nasileniem (natężeniem). Jest oczywiste, że natężenie to jest zdecydowanie większe, jeżeli daną nieruchomość obciąża więcej niż jedna linia przesyłowa. Dotyczy to także takiej sytuacji, w której pasy eksploatacyjne choćby w części się pokrywają. Nadto nie może być sytuacji, w której dla dwóch służebności ustanawia się jedno wynagrodzenie. Funkcjonalnie wynagrodzenie przypisane jest do jednej konkretnej oznaczonej służebności. Każda linia przesyłowa ma zapewnić przedsiębiorcom energetycznym określony wachlarz uprawnień i ich natężenie, co musi generować odrębnie określoną wysokość wynagrodzenia.

Nie ma racji skarżący, iż nie uwzględniono rzeczywistego stanu nieruchomości, że dla działek Nr (...) nie ma ustanowionego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Biegły – także w opiniach uzupełniających – złożonych w toku postępowania apelacyjnego uwzględnił charakter nieruchomości, jej stan prawny i położenie uwzględniające jej specyfikę, powierzchnię oraz konfigurację. Swoje stanowisko w sposób należyty i wyczerpujący uzasadnił. Opinie te nie zostały skutecznie przez skarżącego zakwestionowane. Biegły wziął pod uwagę rodzaj przeznaczenia działek, możliwość ich zagospodarowania oraz szlak komunikacyjny. Nie są uzasadnione zastrzeżenia odnośnie działki Nr (...). Biegły wziął bowiem pod uwagę zakres ingerencji w tę nieruchomość przez uczestnika. Nie poparte niczym jest twierdzenie, że zaniżono wartość działki przy ulicy (...).

Ostatni akapit apelacji a dotyczący nieprzeprowadzenia dowodu z opinii uzupełniającej jest nieaktualny skoro w postępowaniu apelacyjnym biegły wydał kilka kolejnych opinii, w tym ustne będąc przesłuchiwany na rozprawie. Ostatnia opinia ustna złożona w dniu 24 lutego 2022 roku nie spotkała się z zastrzeżeniami uczestnika. Brak było jakichkolwiek wobec niej uwag ze strony skarżącego. Nie było też potrzeby, aby dopuścić dowód z opinii innego biegłego z tej samej specjalizacji. Potrzeba powołania kolejnego biegłego powinna wynikać z okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony z dotychczas złożonej opinii. Nie jest uzasadniony wniosek strony o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego, jeżeli w przekonaniu Sądu opinia wyznaczonego biegłego jest na tyle kategoryczna i przekonywująca, że wystarczająco wyjaśnia zagadnienia dotyczące nieruchomości specjalnych. (por. np. Postanowienie SN z 21.01.2021r. II USK 49/21, Legalis oraz Wyrok SA w Gdańsku z 26.01.2018 r. V Aga 19/18, Legalis). Omawiając kwestię powierzchni działek przedstawionych w opinii w materiale porównawczym należy zgodzić się z biegłym, iż różnica w powierzchni przedmiotowych nieruchomości i działek porównywanych nie dyskredytuje opinii. Różnica ta została bowiem zdyskontowana poprzez wprowadzenie czynników korygujących.

Jest też niezrozumiały zarzut, że do obliczenia wynagrodzenia wzięto pod uwagę drogę dojazdową do urządzeń przesyłowych. Oczywistym jest, że ów pas jest niezbędny do prawidłowego wykonywania służebności i stanowi ograniczenie prawa własności.

Mając na uwadze powyższe wniesioną apelację uczestnika należało oddalić (art. 385 k.p.c.)

O kosztach postępowania za instancję odwoławczą rozstrzygnięto na podstawie art. 520 § 1 k.p.c. ustalając, iż każdy z uczestników ponosi koszty związane ze swoim udziałem w sprawie.

Jarosław Gołębiowski

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Justyna Dolata
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim
Osoba, która wytworzyła informację:  Sędzia Jarosław Gołębiowski
Data wytworzenia informacji: