Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 czerwca 2017 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący	SSO Paweł Hochman (spr.)
Sędziowie	SSA w SO Stanisław Łęgosz SSR del. Magdalena Wojciechowska
Protokolant	st. sekr. sąd. Beata Gosławska

po rozpoznaniu w dniu 8 czerwca 2017 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa T. K. (1) , B. K. , M. K. (1) i E. S.

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W.

o zadośćuczynienie

na skutek apelacji powódki E. S. i pozwanego oraz zażaleń powodów

od wyroku łącznego Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim

z dnia 22 listopada 2016 roku, sygn. akt I C 1012/15

I. z apelacji pozwanego:

1. uchyla zaskarżony wyrok w punkcie pierwszym sentencji w zakresie zasądzonych od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powódki T. K. (1) odsetek ustawowych za okres od 5 listopada 2014 roku do 17 listopada 2014 roku od kwoty 20.000 złotych i w tym zakresie umarza postępowanie;

2. zasądza od powódki T. K. (1) na rzecz pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 150 ( sto pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu w postępowaniu odwoławczym;

3. uchyla zaskarżony wyrok w punkcie szóstym sentencji w zakresie zasądzonych od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powódki B. K. odsetek ustawowych za okres od 5 listopada 2014 roku do 17 listopada 2014 roku od kwoty 10.000 złotych i w tym zakresie umarza postępowanie;

4. zasądza od powódki B. K. na rzecz pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 150 (sto pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu w postępowaniu odwoławczym;

5. uchyla zaskarżony wyrok w punkcie jedenastym sentencji w zakresie zasądzonych od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda M. K. (1) odsetek ustawowych za okres od 5 listopada 2014 roku do 17 listopada 2014 roku od kwoty 10.000 złotych i w tym zakresie umarza postępowanie;

6. oddala apelację pozwanego w pozostałej części;

7. zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda M. K. (1) kwotę 1.800 ( jeden tysiąc osiemset) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą;

II. 1. oddala apelację i zażalenie powódki E. S.;

2. zasądza od powódki E. S. na rzecz pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 2.250 (dwa tysiące dwieście pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancje odwoławczą;

III. 1. oddala zażalenie powodów B. K., T. K. (1), M. K. (1);

2. zasądza od każdego z powodów B. K., T. K. (1), M. K. (1) na rzecz pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. kwoty po 225 ( dwieście dwadzieścia pięć) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego.

SSO Paweł Hochman

SSA w SO Stanisław Łęgosz SSR Magdalena Wojciechowska

Sygn. akt II Ca 355/15

UZASADNIENIE

Wyrokiem łącznym z dnia 22 listopada 2016 r. Sąd Rejonowy w Tomaszowie Mazowieckim po rozpoznaniu sprawy z powództwa T. K. (1), B. K., M. K. (1) i E. S. przeciwko (...) spółce akcyjnej w W. o zadośćuczynienie:

1. zasądził od strony pozwanej (...) spółki akcyjnej w W. na rzecz powódki T. K. (1) kwotę 20.000 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 5 listopada 2014 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty;

2. oddalił powództwo T. K. (1) w pozostałej części;

3. zasądził od strony pozwanej (...) spółki akcyjnej w W. na rzecz powódki T. K. (1) kwotę 347,09 zł (trzysta czterdzieści siedem złotych dziewięć groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu;

4. nakazał pobrać od strony pozwanej (...) spółki akcyjnej w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego

w T. kwotę 1.149,29 zł tytułem zwrotu części wydatków na opinię biegłego oraz części opłaty sądowej od pozwu, od której uiszczenia powódka T. K. (1) była zwolniona,

5. nakazał ściągnąć od powódki T. K. (1) na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim z zasądzonego w punkcie pierwszym roszczenia kwotę 867 zł tytułem zwrotu części wydatków na opinię biegłego oraz części opłaty sądowej od pozwu, od której uiszczenia powódka T. K. (1) była zwolniona;

6. zasądził od strony pozwanej (...) spółki akcyjnej w W. na rzecz powódki B. K. kwotę 10.000 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 5 listopada 2014 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty;

7. oddalił powództwo B. K. w pozostałej części;

8. zasądził od powódki B. K. na rzecz strony pozwanej (...) spółki akcyjnej w W. kwotę 473,49 zł tytułem zwrotu części kosztów procesu;

9. nakazał pobrać od strony pozwanej (...) spółki akcyjnej w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego

w T. kwotę 602,30 zł (sześćset dwa złote trzydzieści groszy) tytułem zwrotu części wydatków na opinię biegłego oraz części opłaty sądowej od pozwu, od której uiszczenia powódka B. K. była zwolniona;

10. nakazał ściągnąć od powódki B. K. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim z zasądzonego w punkcie szóstym roszczenia kwotę 903,46 zł tytułem zwrotu części wydatków na opinię biegłego oraz części opłaty sądowej od pozwu, od której uiszczenia powódka B. K. była zwolniona;

11. zasądził od strony pozwanej (...) spółki akcyjnej w W. na rzecz powoda M. K. (1) kwotę 10.000 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 5 listopada 2014 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty;

12. oddalił powództwo M. K. (1) w pozostałej części;

13. zasądził od powoda M. K. (1) na rzecz strony pozwanej (...) spółki akcyjnej w W. kwotę 473,49 zł tytułem zwrotu części kosztów procesu;

14. nakazał pobrać od strony pozwanej (...) spółki akcyjnej w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim kwotę 589,52 zł tytułem zwrotu części wydatków na opinię biegłego i części nieuiszczonej opłaty od pozwu, od której uiszczenia M. K. (1) był zwolniony;

15. nakazał ściągnąć od powoda M. K. (1) na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim z zasądzonego w punkcie jedenastym roszczenia kwotę 884,27 zł tytułem zwrotu części wydatków na opinię biegłego i części nieuiszczonej opłaty od pozwu, od której uiszczenia M. K. (1) był zwolniony;

16. zasądził od strony pozwanej (...) spółki akcyjnej w W. na rzecz powódki E. S. kwotę 30.000 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 5 listopada 2014 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty;

17. oddalił powództwo E. S. w pozostałej części;

18. zniósł wzajemnie między powódką E. S. a pozwanym (...) spółką akcyjną w W. koszty zastępstwa procesowego;

19. nakazał pobrać od strony pozwanej (...) spółki akcyjnej w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim kwotę 1.694,75 zł tytułem zwrotu części wydatków na opinię biegłego oraz części opłaty sądowej od pozwu, od której uiszczenia powódka E. S. była zwolniona;

20. nakazał ściągnąć od powódki E. S. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim z zasądzonego w punkcie szesnastym roszczenia kwotę 1.694,75 zł tytułem zwrotu części wydatków na opinię biegłego oraz części opłaty sądowej od pozwu, od której uiszczenia powódka E. S. była zwolniona.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego.

W dniu (...) roku o godzinie 6.10 na drodze (...) w miejscowości O. gmina L. województwo (...) B. F. umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, że kierując samochodem osobowym marki D. (...) nr rej. (...) w stanie znacznego zmęczenia nie zachował bezpiecznego odstępu od wyprzedzanego rowerzysty S. K. doprowadzając tym do zderzenia, w wyniku czego S. K. doznał szeregu obrażeń ciała z których rozerwanie mięśnia sercowego z krwiakiem do jam opłucnowych spowodowało jego zgon.

Sąd Rejonowy w Tomaszowie Mazowieckim wyrokiem z dnia 20 grudnia 2000 r. wydanym w sprawne o sygn. akt II K 86/00, uznał B. F. za winnego popełnienia przestępstwa z art. 177 § 2 kk .

Posiadacz pojazdu D. (...) nr rej. (...) w chwili zdarzenia posiadał zawartą z (...) Towarzystwo (...) - poprzednikiem prawnym pozwanego (...) Towarzystwo (...) umowę ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej.

E. S. i S. K. związek małżeński zawarli w 1989 roku. Po ślubie zamieszkali razem u babci E. S.. Tworzyli zgodne małżeństwo, rozumieli się. S. K. nie nadużywał alkoholu. Powódka miała wsparcie w zmarłym mężu. Odwiedzali razem jego mamę oraz jej rodziców, atak ze rodzina przyjeżdżał często do nich w odwiedziny. Starali się o dziecko i rozważali nawet adopcję, bo najprawdopodobniej S. K. nie mógł mieć dzieci. Nic chciał zrobić badań pod katem płodności, natomiast powódka zrobiła takie badania i okazało się, że ona może mieć dzieci. S. K. pracował w (...) i w dniu wypadku jechał do pracy rowerem. Tego dnia powódka miała wolne. Gdy dowiedziała się o wypadku to był dla niej szok. Na miejscu zdarzenia w karetce od razu dostała środki uspokajające. Potem również brała takie środki uspokajające i wyciszające. Z nerwów często wymiotowała oraz miała biegunki. Codziennie była na cmentarzu. Do pracy wróciła po upływie około jednego miesiąca czasu. Chciała zacząć cos robić, uciec od problemów. Praca pozwoliła jej na chwilę odreagować. Przez te pierwsze miesiące rodzice powódki odwiedzali ją prawie codziennie. Powódka była smutna i zrozpaczona.

W 2006 roku powódka wyszła drugi raz za mąż. Drugiego męża W. S. powódka poznała rok przed ślubem. Z drugim mężem powódka ma dziecko, ma dla kogo żyć, dobrze im się układa.

Przed śmiercią męża E. S. nie wykazywała zaburzeń funkcjonowania psychologicznego. Konfrontacja ze śmiercią męża wywołała u niej objawy typowe dla procesu żałoby. Czas ich utrzymywania się odpowiada tradycyjne określonemu okresowi powracania do równowagi psychologicznej po stracie osoby najbliższej. Obecnie nie wykazuje ona żadnych symptomów zaburzeń funkcjonowania psychologicznego. Przeżycie żałoby nie rzutuje negatywnie na jej aktywność życiową w aspekcie rodzinnym, zawodowym i społecznym. Doznawanie okresowego smutku, tęsknoty, nawracania wspomnień czy utrzymywania pamięci o zmarłym jeśli występują nie są chorobą ani zaburzeniem, a są reakcjami naturalnymi wynikającymi z przebytego doświadczenia.

Strata współmałżonka jest kwalifikowana jako zdarzenie najbardziej traumatyczne z którym spotykamy się w życiu. Doświadczenie żałoby po stracie najbliższych jest więc doświadczeniem silnego kryzysu psychologicznego. Powoduje ono różnorodne trudności w przystosowaniu się do nowej rzeczywistości. Wymaga zmierzenia się z trudnymi doznaniami emocjonalnymi i poznawczymi, które są charakterystyczne dla procesu żałoby i występują u prawie wszystkich ludzi. Opiniowana doświadczyła ich w pełni. Proces żałoby przebiegał u niej w sposób klasyczny. Od pierwotnego szoku, rozbicia i poczucia derealizacji poprzez uświadomienie sobie straty wiążące się z gwałtownymi reakcjami żalu, głębokiego smutku, bezsilności, do etapu dezorganizacji łączącego się z poczuciem opuszczenia, samotności, zaburzeń snu, łaknienia, poczuciem utraty sensu życia, skupieniu na osobie zmarłego i nastanie powracania do zwykłej aktywności życiowej czyli reorganizacji : zajęcie się pracą zawodową, utrzymywanie kontaktów z rodziną i znajomymi, przystosowanie do życia bez obecności zmarłej osoby i traktowanie tego jako faktu realnego. Czas trwania poszczególnych etapów żałoby jest bardzo indywidualny. Z relacji opiniowanej wynika, że przebiegał on u niej według określonego ich porządku, nie doszło do jego patologizacji, a czas jego trwania wpisał się w tradycyjnie przyjęty około roczny okres żałoby po stracie współmałżonka (literatura przedmiotu wskazuje na czas około 14 miesięcy). Przeżycie bólu żałoby nie spowodowało zaburzeń w funkcjonowaniu psychologicznym i nie wpłynęło negatywnie na życie opiniowanej w perspektywie czasowej. Znacząco przyczyniło się do tego wsparcie, które otrzymywała ze strony rodziny oraz jej cechy osobowe.

Opiniowana tworzyła z mężem spokojną, zgodną parę. Cechy charakteru męża (spokój, czułość, gotowość pomocy, zainteresowanie jej osobą) zaspokajały jej potrzeby psychiczne, które w przebiegu dzieciństwa mogły nie być w pełni zrealizowane w relacji z rodzicami (np.: potrzeba znaczenia, miłości bezpieczeństwa, opieki, przywiązania). Umacniało to w niej poczucie stabilizacji i wzmacniało dążenie do stworzenia pełnej rodziny co wyrażała pragnieniem posiadania dziecka. Była przy tym pełna wiary, że mąż podzieli jej pogląd odnośnie adopcji co wskazuje na duże zawierzenie jego osobie, przekonaniu o respektowaniu przez niego jej potrzeb i poczuciu obopólnego porozumienia. Ich małżeństwa nie obciążały szczególne troski dnia codziennego. Byli zdrowi, pracowali zawodowo, razem spędzali wolny czas, utrzymywali kontakty ze swoimi rodzinami. Powyższe pozwala wnosić, że więzi emocjonalne łączące ich były bardzo silne, umacniały wzajemną miłość i zrozumienie. Sprzyjały planom przyszłościowym w poczuciu rodzinnego bezpieczeństwa, wzajemnego wspierania się i zaufania.

M. K. (1) jest bratem zmarłego S. K.. W chwili śmierci brata miał 24 lata i mieszkał razem z rodzicami oraz siostrą B. K.. S. K. po ślubie wyprowadził się do żony i mieszkał w odległości od brata i całej rodziny niecały 1 km. Bracia często się odwiedzali. Mieli dobry kontakt ze sobą, tym bardziej że wcześniej mieszkali w jednym pokoju. Pomagali sobie. Jeden przyjeżdżał do drugiego, widywali się w weekendy i na święta oraz przy różnych uroczystościach rodzinnych. W dniu wypadku powód był w domu. Gdy go poinformowano o zdarzeniu, pojechał na miejsce. Widział wszystko, widział nieżyjącego brata. Przeżywał śmierć brata. Musiał chodzić wtedy do pracy to chodził. Powód odwiedza grób brata, zawsze na święta oraz gdy jest na pogrzebie. Wspomina brata.

Stan psychiczny powoda M. K. (1) w jakim znajdował się przed śmiercią S. K. i po jego śmierci oraz stan psychiczny w jakim znajduje się obecnie nie różnią się istotnie. Powód nic wykazywał zaburzeń funkcjonowania psychologicznego przed, ani tuż po śmierci brata. Nie nastąpiły u powoda zmiany osobowości, które miałyby charakter trwały i wpływały na jego codzienne funkcjonowanie i które mogłyby być wynikiem śmierci brata. Nie wystąpiły u powoda zaburzenia psychiczne (poznawcze, emocjonalne), zaburzenia zachowania lub zaburzenia osobowości, skutkujące znacznym pogorszeniem samopoczucia lub funkcjonowania społecznego o nasileniu istotnym klinicznie. Doznawał okresowego smutku, który nie dezorganizował jego funkcjonowania w aspekcie rodzinnym, zawodowym, ani społecznym. Obecnie również nie wykazuje żadnych symptomów zaburzeń funkcjonowania psychologicznego. Wyniki badań psychologicznych, obserwacja podczas badania oraz wnioski z rozmowy z powodem wskazują na to, że u M. K. (1) nie występowały żadne negatywne konsekwencje powstałe w sferze zdrowia psychicznego powoda związane ze śmiercią brata zarówno w okresie tuż po jego śmierci, jak również w dalszym czasookresie życia powoda. Nie zauważa się również wpływu śmierci S. K. na dalsze życie emocjonalne powoda, ani traumy wywołanej przez tragiczny wypadek S. K. w psychice M. K. (1). Przeżycie bólu i żałoby nie spowodowało żadnych trwałych zaburzeń funkcjonowaniu psychologicznym i nie wpłynęło negatywnie na życie opiniowanego perspektywie czasowej. Powód od dziecka był związany z bratem, łączyła ich więź braterska. Mieli ze sobą dobre relacje i utrzymywali ze sobą regularny kontakt. Łączyły ich wspólne zainteresowania, wcześniej praca zawodowa w tej samej branży. Spędzali ze sobą Święta, dni wolne od pracy. Pomiędzy rodzeństwem nie było żadnych konfliktów nieporozumień, wzajemnie sobie pomagali i się wspierali.

B. K. jest starszą siostrą zmarłego S. K.. W chwili śmierci brata miała 37 lat. Mieszkała wówczas jak i teraz w domu rodzinnym wraz z trójką dzieci. S. K. był chrzestnym jej syna. S. K. po ślubie wyprowadził się do żony i mieszkał w odległości od domu rodzinnego niecały 1 km. S. K. odwiedzał siostrę i jej rodzinę. Przyjeżdżał do domu rodzinnego w weekendy także na święta oraz przy różnych uroczystościach rodzinnych. B. K. bardzo przeżywała śmierć brata.

Brała tabletki od ciśnienia oraz serca. Ciągle wspomina brata, ogląda zdjęcia. Często pojawiają się łzy w jej oczach gdy o nim myśli.

Stan psychiczny powódki T. K. (2) w jakim znajdowała się przed śmiercią S. K. pozostawał w obszarze zdrowia psychicznego. Tuż po jego śmierci przeżywała trudności typowe dla procesu żałoby. Czas ich utrzymywania się odpowiada tradycyjnie określonemu okresowi powracania do równowagi psychicznej po stracie osoby najbliższej. Na żałobę po śmierci brata nałożyła się u powódki śmierć męża. Jednakże po śmierci S. K. nie wystąpiły u powódki żadnego rodzaju zaburzenia psychiczne (poznawcze, emocjonalne), zaburzenia zachowania lub zaburzenia osobowości, skutkujące znacznym pogorszeniem samopoczucia lub funkcjonowania społecznego, zawodowego o nasileniu istotnym klinicznie. W chwili obecnej nie wykazuje żadnych symptomów zaburzeń funkcjonowania psychologicznego.

Wyniki badań psychologicznych, obserwacja podczas badania oraz wnioski z rozmowy z powódką wskazują na to, że żałoba po stracie brata spowodowała u B. K. wystąpienie charakterystycznych na tego procesu objawów: zaburzeń snu, łaknienia, smutku. Oznacza to, że śmierć brata spowodowała u niej wystąpienie normalnej i niepowikłanej reakcji żałoby. Aktualnie stan psychiczny powódki jest wyrównany. Nie zauważa się również wpływu śmierci S. K. na dalsze życic emocjonalne powódki, ani traumy wywołanej przez tragiczny wypadek S. K. w psychice B. K.. Przeżycie bólu i żałoby nie spowodowało żadnych trwałych zaburzeń w funkcjonowaniu psychologicznym i nie wpłynęło negatywnie na życie opiniowanej w perspektywie czasowej.

T. K. (1) jest matką zmarłego S. K.. Miała pięcioro dzieci, ale dwoje zginęło w wypadku samochodowym tj. S. K. w 2000 roku i jeszcze jeden, który w chwili śmierci miał 6 lat. Mąż powódki zmarł 19 lat temu. S. K. był bardzo dobrym synem. Pomagał w gospodarstwie nie tylko rodzinie ale i sąsiadom, pracował. Nawet jak się ożenił, to przyjeżdżał i pomagał w pracy w gospodarstwie. Odwiedzali się nawzajem. Przyjeżdżali do siebie w odwiedziny. Razem spędzali święta i inne uroczystości rodzinne. Powódka po śmierci syna bardzo płakała, nic mogła spać. Do dzisiaj cierpi po śmierci syna S. K.. Odwiedza grób syna gdy tylko jest na cmentarzu i jeżeli jej stan zdrowia na to pozwala. Wcześniej lepiej się czuła i jeździła na cmentarz rowerem. Mieszka razem ze synem M. K. (1) i córką B. K. oraz jej dziećmi.

Stan psychiczny powódki T. K. (1) w jakim znajdowała się przed śmiercią S. K. pozostawał w obszarze zdrowia psychicznego. Tuż po jego śmierci przeżywała trudności typowe dla procesu żałoby. Czas ich utrzymywania się odpowiada tradycyjnie określonemu okresowi powracania do równowagi psychicznej po stracie osoby najbliższej. Nie wystąpiły u powódki po śmierci syna zaburzenia psychiczne (poznawcze, emocjonalne), zaburzenia zachowania lub zaburzenia osobowości, skutkujące znacznym pogorszeniem samopoczucia lub funkcjonowania społecznego o nasileniu istotnym klinicznie. Doznawała okresowego smutku, który nie dezorganizował jej funkcjonowania w aspekcie rodzinnym, zawodowym, ani społecznym.

W chwili obecnej nie wykazuje żadnych symptomów zaburzeń funkcjonowania psychologicznego, poza związanymi z wiekiem zaburzeniami poznawczymi w zakresie praksji, tj. kłopotami z wypełnianiem druków, poprawnym pisaniem.

Wyniki badań psychologicznych, obserwacja podczas badania oraz wnioski z rozmowy z powódką wskazują na to, że doświadczenie silnego kryzysu psychologicznego - żałoba po stracie syna spowodowały u T. K. (1) wystąpienie charakterystycznych na tego procesu objawów: zaburzeń snu, szoku, pojawianie się myśli związanych z synem. Strata dziecka wymaga zmierzenia się z trudnymi doznaniami emocjonalnymi, które są charakterystyczne dla procesu żałoby i występują u prawie wszystkich ludzi. Powódka doświadczyła ich w pełni. Śmierć syna spowodowała u nie wystąpienie normalnej i niepowikłanej reakcji żałoby. Stan psychiczny powódki jest wyrównany. Nie zauważa się również wpływu śmierci S. K. na dalsze życic emocjonalne powódki, ani traumy wywołanej przez tragiczny wypadek S. K. w psychice T. K. (1). Przeżycie bólu i żałoby nie spowodowało żadnych trwałych zaburzeń w funkcjonowaniu psychologicznym i nie wpłynęło negatywnie na życie opiniowanej w perspektywie czasowej. Powódka wspomina syna, jako dobrego człowieka, gotowego do pomocy, życzliwego. S. K. dbał o nią, pomagał w gospodarstwie, spędzali ze sobą święta i inne uroczystości.

T. K. (1) i jej syna łączyła silna więź emocjonalna, zmarły zajmował bardzo ważne miejsce w życiu matki, która zawsze mogła na niego liczyć.

W związku ze śmiercią (...) SA wypłaciło E. S. w związku z zawartą polisą (...) świadczenie w dniu 31 sierpnia 2000 roku w kwocie 5.000 złotych z tytułu śmierci ubezpieczonego, w związku z zawartą polisą (...) dniu 31 sierpnia 2000 roku w kwocie 5.000 złotych z tytułu śmierci małżonka, w związku zawartą (...) świadczenia w dniu 31 sierpnia 2000 roku w kwocie 5.000 złotych z tytułu śmierci ubezpieczonego w wyniku nieszczęśliwego wypadku.

(...) SA wypłaciło T. K. (1) w związku z zawartą polisą (...) świadczenie w dniu 31 sierpnia 2000 roku w kwocie 450 złotych z tytułu śmierci dziecka.

Powodowie T. K. (1), M. K. (1) i B. K. zgłosili szkodę pozwanemu w dniu 23 września 2014 roku i domagali się przyznania przez pozwanego :

- dla powódki T. K. (1) kwoty 70.000 złotych tytułem zadośćuczynienia za doznana krzywdę po śmierci syna oraz kwoty 30.000 złotych tytułem stosownego odszkodowania z tytułu znacznego pogorszenia sytuacji życiowej po śmierci syna,

- dla powodów M. K. (1) i B. K. kwot po 50.000 złotych tytułem zadośćuczynienia za doznana krzywdę po śmierci brata oraz kwot po 10.000 złotych tytułem stosownego odszkodowania z tytułu znacznego pogorszenia sytuacji życiowej po śmierci brata.

Decyzją z dnia 17 listopada 2014 roku pozwany przyznał powódce T. K. (1) kwotę 5.000 złotych tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę po śmierci syna oraz odmówił wypłaty zadośćuczynienia na rzecz B. K. i M. K. (1).

Powódka E. S. zgłosiła szkodę pozwanemu w dniu 23 września 2014 roku i domagała się przyznania przez pozwanego kwoty 100.000 złotych tytułem zadośćuczynienia za doznana krzywdę po śmierci męża oraz kwoty 30.000 złotych tytułem stosownego odszkodowania z tytułu znacznego pogorszenia sytuacji życiowej po śmierci męża.

Decyzją z dnia 4 listopada 2014 roku pozwany odmówił powódce E. S. wypłaty zadośćuczynienia uzasadniając powyższe faktem, że w 2000 roku szkoda była już przedmiotem likwidacji.

W 2001 roku (...) (którego następcą jest pozwany) wypłaciło na rzecz powódki kwotę 12.000 zł tytułem zwrotu kosztów pogrzebu oraz kwotę 15.000 zł tytułem odszkodowania na podstawie art. 446 § 3 k.c.

Dokonane w rozpoznawanej sprawie ustalenia faktyczne Sąd poczynił w oparciu o powołane wyżej dowody, które ocenione zostały przez pryzmat wskazań wiedzy, doświadczenia życiowego oraz reguł logicznego rozumowania. Jako wiarygodne uznał zeznania świadków J. L. i J. A. a także zeznania samych stron postępowania. Sąd nie znalazł podstaw do ich zakwestionowania. Sąd ustalenia faktyczne poczynił również w oparciu o dowody z opinii biegłych psychologów G. M. jak i A. S.. Opinie te Sąd uznał za wszechstronne, rzetelne i znajdujące oparcie w materiale dowodowym zebranym w sprawie. Ponadto nie były one przez strony postępowania kwestionowane. Ustalenia wydanego w postępowaniu karnym o sygn. akt II K 786/00 prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiązały Sąd w sprawie niniejszej (art. 11 K.p.c.).

Sąd Rejonowy zważył, iż ustalony w sprawie stan faktyczny jest w zasadzie bezsporny. Niesporna jest również w niniejszej sprawie zasada odpowiedzialności pozwanego za skutki wypadku z dnia 23 sierpnia 2000 roku w związku z ochroną ubezpieczeniową w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, udzielana przez pozwany (...) Spółka akcyjna w W. (następca (...) SA) sprawcy wypadku. Pozwany nie kwestionował zasady swojej odpowiedzialności.

Przedmiotem sporu był jedynie zakres przysługujących powodom roszczeń, których źródłem było spowodowanie śmierci S. K..

W orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalone jest już stanowisko, iż najbliższemu członkowi rodziny zmarłego przysługuje na podstawie art. 448 w związku z art. 24 § 1 k.c. zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę, gdy śmierć nastąpiła na skutek deliktu. który miał miejsce przed dniem 3 sierpnia 2008 r. (por. wyrok z dnia 14.01.2010 r., IV CK 307/09, OSNC -ZD 2010, nr C, poz. 91, uchwala z dnia 22.10.2010 r. III CZP 76/10. OSNC -ZD 2011, nr B, poz. 42, wyrok z dnia 10.10.2010 r. II CSK 248/10, OSNC -ZD 2011. nr B.

poz. 44, wyrok z dnia 11.05.2011 r., I CSK 621/10, L. rok 2011, uchwała z dnia 13.07.2011 r., III CZP 32/11, OSNC 2012, Nr 1, poz. 10). Sąd Rejonowy podziela w całości argumentację jurydyczną stanowiącą podstawę poglądu Sądu Najwyższego wyrażonego w powołanych wyżej orzeczeniach.

Katalog dóbr osobistych określonych w art. 23 k.c. ma charakter otwarty. Judykatura i doktryna ciągle odkrywają nowe postaci dóbr osobistych np. kult pamięci po zmarłej osobie bliskiej, sfera życia prywatnego, prawo do korzystania z nieskażonego środowiska, cisza domowa. Brak jest ostrych granic pomiędzy poszczególnymi dobrami. Występują wątpliwości dotyczące relacji między poszczególnymi dobrami osobistymi wymienionymi w art. 23 k.c. oraz pomiędzy nimi, a tymi nowymi. Precyzyjne ustalenie listy dobór osobistych nie jest w tej sytuacji możliwe (por. M. Pazdan (w): System Prawa Prywatnego, t. 1, Warszawa 2007, s. 1118-1119, s. 1141 -1149).

W ocenie Sądu, więź emocjonalna łącząca osoby bliskie może być zaliczona do katalogu dóbr osobistych. Trudno bowiem znaleźć argumenty sprzeciwiające się uznaniu za dobro osobiste człowieka więzi rodzinnych, które stanowią fundament prawidłowego funkcjonowania rodziny i podlegają ochronie prawnej. Nie ulega również wątpliwości, że śmierć osoby bliskiej zwykle stanowi dla rodziny wielki wstrząs, a cierpienia psychiczne jakie się z tym wiążą się, mogą przybrać ogromny rozmiar, tym większy, im mocniejsza była w danym wypadku więź emocjonalna łącząca zmarłego z jego najbliższymi. Nie każdą jednak więź rodzinną niejako automatycznie należy zaliczyć do katalogu dóbr osobistych, lecz jedynie taką, której zerwanie powoduje ból, cierpienie, rodzi poczucie krzywdy. Tylko zatem przy naruszeniu bardzo silnej więzi, np. między rodzicami a dziećmi, między małżonkami, można mówić o naruszeniu dobra osobistego, a osoba dochodząca roszczenia na podstawie art. 448 k.c. powinna wykazać istnienie tego rodzaju więzi, stanowiącej jej dobro osobiste podlegające ochronie (por. uchwała SN z dnia 13.07.2011 r., III CZP 32/11, OSNC 2012, Nr 1, poz. 10). Wskazać również należy, iż osoba dochodząca zadośćuczynienia za spowodowanie śmierci osoby najbliższej nie jest poszkodowana jedynie pośrednio. Ten sam czyn niedozwolony może wyrządzać krzywdę różnym osobom. Źródłem krzywdy jest zatem czyn niedozwolony, którego następstwem jest śmierć. Krzywdą wyrządzoną zmarłemu jest utrata życia, dla osób mu bliskich zaś jest to naruszenie dobra osobistego poprzez zerwanie więzi emocjonalnej, szczególnie bliskiej w relacjach rodzinnych. Również zatem osoba dochodząca ochrony na podstawie art. 448 k.c. może być poszkodowana bezpośrednio i dochodzić naprawienia własnej krzywdy, doznanej poprzez naruszenie jej własnego dobra osobistego (por. uchwała SN z dnia 13.07.2011 r., III CZP 32/11, OSNC 2012, Nr 1, poz.10).

Wobec powyższego Sąd, podzielając stanowisko Sądu Najwyższego zaprezentowane w cytowanej powyżej uchwałach uznał, iż najbliższemu członkowi rodziny zmarłego przysługuje na podstawie art. 448 k.c. w związku z art. 24 § 1 k.c. zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę, gdy śmierć nastąpiła na skutek deliktu, który miał miejsce przed 3 sierpnia 2008 r. W świetle powyższych rozważań Sąd uznał powództwa w niniejszej sprawie co do zasady za uzasadnione.

Na podstawie wskazanych powyższej przepisów kompensacie podlega doznana krzywda, a więc w szczególności cierpienie, ból i poczucie osamotnienia po śmierci najbliższego członka rodziny. Śmierć osoby bliskiej stanowi zwykle wielki wstrząs dla rodziny, a cierpienia psychiczne, jakie się z tym wiążą, mogą przybierać ogromny wymiar, tym większy, im mocniejsza była więź emocjonalna łącząca zmarłego z jego najbliższymi. Ustalenie wysokości zadośćuczynienia powinno zostać natomiast dokonane z uwzględnieniem wszelkich okoliczności mających wpływ na rozmiar doznanej krzywdy oraz to, że zadośćuczynienie ma przede wszystkim charakter kompensacyjny i tym samym jego wysokość winna przedstawiać jakąś odczuwalną wartość- ( por. przykładowo wyrok SN z dnia 12 kwietnia 1972 roku, II CR 57/72, OSNCP 1972, z. 10, poz. 183 oraz wyrok SN z dnia 24 czerwca 1965 roku, I PR 203/65, OSPIKA 1966, poz. 92).

W ocenie Sądu Rejonowego, jak wynika z poczynionych ustaleń faktycznych więzi rodzinne łączące powodów E. S., T. K. (1) , B. K. i M. K. (1) ze zmarłym S. K. były najbliższe z możliwych więzi rodzinnych, były to więzi łączące odpowiednio małżonków, matkę z synem oraz rodzeństwo.

I tak E. S. wraz ze zmarłym S. K. byli małżeństwem od 1989 roku. Po ślubie zamieszkali razem u babci E. S.. Tworzyli zgodne małżeństwo, rozumieli się. Powódka miała wsparcie w zmarłym mężu. Śmierć męża była dla niej wielką tragedią, z którą długo nie mogła się pogodzić. Więzi emocjonalne łączące ich były bardzo silne, umacniały wzajemną miłość i zrozumienie. Sprzyjały planom przyszłościowym w poczuciu rodzinnego bezpieczeństwa, wzajemnego wspierania się i zaufania. Mieli wspólne plany związane z adopcją. Nie można zapominać, że strata współmałżonka jest kwalifikowana jako zdarzenie najbardziej traumatyczne z którym spotykamy się w życiu. Zerwanie tych więzi wywołało u powódki bardzo silne negatywne reakcje. Potwierdzają to jej zeznania oraz zeznania świadka J. L.. Powyższe wynika również z opinii biegłej psycholog.

T. K. (1) była matką zmarłego S. K.. Kochała syna, z którego była dumny, który był pomocny, pracowity. Mimo, że syn po zawarciu związku małżeńskiego wyprowadził się do żony, to odwiedzał matkę i jej pomagał. Przyjeżdżali do siebie w odwiedziny. Razem spędzali święta i inne uroczystości rodzinne. Powódka po śmierci syna bardzo płakała, nie mogła spać. Do dzisiaj cierpi po śmierci syna. T. K. (1) i jej syna łączyła silna więź emocjonalna, zmarły zajmował bardzo ważne miejsce w życiu matki, która zawsze mogła na niego liczyć. Zerwanie tych więzi wywołało u powódki bardzo silne negatywne reakcje. Potwierdzają to jej zeznania oraz zeznania świadka J. A..

B. K. i M. K. (1) byli rodzeństwem zmarłego S. K.. Razem tworzyli zgodną i kochającą się rodzinę. Wspólnie się wychowywali, byli związani ze sobą. Mogli na sobie polegać. Wiedzieli, że po śmierci rodziców, będą mogli liczyć na siebie. Było to zgodne i kochające się rodzeństwo. Wzajemne relacje w rodzinie były pozytywne. Prawidłowo ukształtowane więzi łączące siostrę i brata oraz brata z bratem są ze swojej istoty bardzo silne, a naturalną konsekwencją ich zerwania jest ból, cierpienie i poczucie krzywdy. Zerwanie tych więzi wywołało u B. K. i M. K. (2) silne negatywne reakcje. Potwierdzają to ich zeznania oraz zeznania świadka J. A..

Mając te okoliczności na względzie a ponadto bliską więź emocjonalna łączącą powódkę T. K. (1) ze zmarłym synem, Sąd uznał za adekwatną do rozmiaru krzywdy i uzasadniona kryteriami obiektywnymi kwotę 20.000 złotych tytułem zadośćuczynienia dla powódki. W ocenie Sądu, taka kwota zadośćuczynienia jest najbardziej miarodajna do stopnia cierpień powódki po śmierci syna , w tym uwzględnia wnioski opinii biegłej psycholog, a także uwzględnia upływ czasu od zdarzenia do chwili obecnej. W ocenie Sądu nie było w świetle okoliczności sprawy możliwości przyznania wyższego zadośćuczynienia, bowiem powódka ma jeszcze dwoje dzieci, które z nią mieszkają i które się nią opiekują. Ponadto z opinii biegłej psycholog nie wynika, aby śmierć syna była dla powódki przeżyciem tak silnym,, że spowodowało jakieś głębsze i nieodwracalne skutki w jej życiu.

Uwzględniając powyższe, Sąd zasądził na rzecz powódki T. K. (1) od pozwanego kwotę 20.000 złotych i oddalił powództwo w pozostałym zakresie.

O odsetkach za opóźnienie w spełnieniu świadczenia Sąd orzekł w oparciu o przepis art. 481 § 1 i § 2 k.c. (uwzględniając zmiany obowiązujące od dnia 1 stycznia 2016 roku) w zw. z art. 817 § 1 k.c. Pozwanemu powódka zgłosiła roszczenie o zapłatę zadośćuczynienia pismem z dnia 23 września 2014 roku. Pozwany odmówił powódce wypłaty świadczenia. Z tych względów Sąd przyjął wymagalność ustawowych odsetek od dnia 5 listopada 2014 roku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c., zgodnie z którym w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone.

W rozpoznawanej sprawie powódka T. K. (1) domagała się kwoty 35.000 zł. Powództwo uwzględniono natomiast do kwoty 20.000 zł. Oznacza to, iż powódka wygrała sprawę w 57 %, a uległa w 43 %. Ogółem koszty procesu wyniosły 4826,91 zł, w tym po stronie powoda w kwocie 3951 zł ( 2400zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika, 17 zł + 5,66 zł tytułem opłaty skarbowej od dokumentu pełnomocnictwa procesowego ( 17zł /3 = 5,66), a po stronie pozwanej w kwocie 2404,25 zł ( 2400 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika, 4,25 zł (17 zł / 4 = 4,25) zł tytułem opłaty skarbowej od dokumentu pełnomocnictwa procesowego). Powódkę, zgodnie z podaną zasadą, powinny obciążyć koszty w kwocie 2075,57 zł ( 4826,91 zł x 43%), skoro jednak faktycznie poniosła koszty w kwocie 2422,66 zł, należy jej się zwrot kwoty 347,09 zł (2422,66 zł - 2075,57 zł), którą Sąd zasądził na jej rzecz od strony pozwanej, jak w punkcie 3 wyroku.

Ponadto w sprawie poniesiona została przez Skarb Państwa kwota 2016,90 zł i obejmuje ona nieuiszczoną opłatę od pozwu tj. 1750 zł i wydatki na opinię biegłego dotyczące powódki w wysokości 266,29 zł. Uwzględniając koszty obciążające strony zgodnie z art. 100 k.p.c. Sąd - na podstawie art. 113 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity Dz. U. z 2014 r., poz. 1025) nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Tomaszowic Mazowieckim kwotę 1149,29 zł (2016,29 x 57%) tytułem nieuiszczonych kosztów procesu od uwzględnionej części powództwa oraz nakazał ściągnąć z zasądzonego na rzecz powoda roszczenia kwotę 867 zł od oddalonej części powództwa- pkt 4 i 5 wyroku.

Mając na względzie powyżej przedstawione okoliczności a ponadto bliską więź emocjonalna łączącą powodów B. K. i M. K. (1) ze zmarłym bratem, Sąd uznał za adekwatną do rozmiaru krzywdy i uzasadniona kryteriami obiektywnymi kwotę po 10.000 złotych tytułem zadośćuczynienia dla B. K. i M. K. (1). W ocenie Sądu, taka kwota zadośćuczynienia jest najbardziej miarodajna do stopnia cierpień powodów po śmierci brata , w tym uwzględnia wnioski opinii bieglej psycholog, a także uwzględnia upływ czasu od zdarzenia do chwili obecnej. W ocenie Sądu nie było w świetle okoliczności sprawy możliwości przyznania wyższego zadośćuczynienia, bowiem zmarły S. K. nie był ich jedynym bratem. Ponadto z opinii biegłej psycholog nic wynika, aby śmierć brata była dla powodów przeżyciem tak silnym, że spowodowało jakieś głębsze i nieodwracalne skutki w ich życiu. Jednocześnie Sąd zauważa, że powodowe składając zeznania, nie byli osobami wylewnymi, nie potrafili długo i pięknie mówić o swoich uczuciach jakimi darzyli brata oraz co czuli po jego śmierci. Nie wynika to jednak z tego, że śmierć brata nie była dla nich przeżyciem i wielką strata, ale tylko z tego faktu, że są to osoby o wykształceniu podstawowym i pewnych uczuć nie potrafią ubierać w słowa.

Uwzględniając powyższe, Sąd zasądził na rzecz powodów B. K. (pkt 6 wyroku) i M. K. (1) (pkt 11 wyroku) kwoty po 10.000 złotych i oddalił powództwa w pozostałym zakresie.

O odsetkach za opóźnienie w spełnieniu świadczenia Sąd orzekł w oparciu o przepis art. 481 § 1 i § 2 k.c. (uwzględniając zmiany obowiązujące od dnia 1 stycznia 2016 roku) w zw. z art. 817 § 1 k.c. Pozwanemu B. K. i M. K. (1) zgłosili roszczenie o zapłatę zadośćuczynienia pismem z dnia 23 września 2014 roku. Pozwany odmówił wypłaty świadczenia. Z tych względów Sąd przyjął wymagalność ustawowych odsetek od dnia 5 listopada 2014 roku.

O kosztach procesu dotyczących B. K. Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c., zgodnie z którym w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone.

W rozpoznawanej sprawie powódka B. K. domagała się kwoty 25.000 zł. Powództwo uwzględniono natomiast do kwoty 10.000 zł. Oznacza to, iż powódka wygrała sprawę w 40 %, a uległa w 60 %. Ogółem koszty procesu wyniosły 4826,91 zł, w tym po stronie powoda w kwocie 395lzł (2400zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika, 17 zł + 5,66 zł tytułem opłaty skarbowej od dokumentu pełnomocnictwa procesowego (17zł /3 = 5,66) , a po stronie pozwanej w kwocie 2404,25 zł (2400 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika, 4,25 zł (17 zł / 4 = 4,25) zł tytułem opłaty skarbowej od dokumentu pełnomocnictwa procesowego). Pozwany przegrał w 40% i zgodnie z podaną zasadą, powinny obciążyć go koszty w kwocie 1930,76 zł (4826,91 zł x 40%), skoro jednak faktycznie poniósł koszty w kwocie 2404,25 zł, należy mu się zwrot od powódki kwoty 473,49 zł (2404,25-1930,76 zł), którą Sąd zasądził na jego rzecz od strony powodowej Jak punkcie 6 wyroku.

Ponadto w sprawie poniesiona została przez Skarb Państwa kwota 1505,76 zł i obejmuje ona nieuiszczoną opłatę od pozwu tj. 1250 zł i wydatki na opinię biegłego dotyczące powódki w wysokości 255,76 zł. Uwzględniając koszty obciążające strony zgodnie z art. 100 k.p.c. Sąd - na podstawie art. 113 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity Dz. U. z 2014 r., poz. 1025) nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim kwotę 602,30 zł (1505,76 zł x 40%) tytułem nieuiszczonych kosztów procesu od uwzględnionej części powództwa oraz nakazał ściągnąć z zasądzonego na rzecz powódki roszczenia kwotę 903,46 zł od oddalonej części powództwa- pkt 9 i 10 wyroku.

O kosztach procesu dotyczących M. K. (1) Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c., zgodnie z którym w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone.

W rozpoznawanej sprawie powód M. K. (1) domagał się kwoty 25.000 zł. Powództwo uwzględniono natomiast do kwoty 10.000 zł. Oznacza to, iż powód wygrał sprawę w 40 %, a uległ w 60 %. Ogółem koszty procesu wyniosły 4826,91 zł, w tym po stronie powoda w kwocie 3951 zł (2400zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika, 17 zł+ 5,66 zł tytułem opłaty skarbowej od dokumentu pełnomocnictwa procesowego (17zł /3 = 5,66), a po stronie pozwanej w kwocie 2404,25 zł (2400 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika,

4,25 zł (17 zł / 4 = 4,25) zł tytułem opłaty skarbowej od dokumentu pełnomocnictwa procesowego). Pozwany przegrał w 40% i zgodnie z podaną zasadą, powinny obciążyć go koszty w kwocie 1930,76 zł (4826,91 zł x 40%), skoro jednak faktycznie poniósł koszty w kwocie 2404,25 zł, należy mu się zwrot od powoda kwoty 473,49 zł (2404,25-1930,76 zł), którą Sąd zasądził na jego rzecz od strony powodowej , jak punkcie 13 wyroku.

Ponadto w sprawie poniesiona została przez Skarb Państwa kwota 1473,79 zł i obejmuje ona nieuiszczoną opłatę od pozwu tj. 1250 zł i wydatki na opinię biegłego dotyczące powoda M. K. (1) w wysokości 223,79 zł. Uwzględniając koszty obciążające strony zgodnie z art. 100 k.p.c. Sąd — na podstawie art. 113 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity Dz. U. z 2014 r., poz. 1025) nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim kwotę 589,52 zł (1473,79 zł x 40%) tytułem nieuiszczonych kosztów procesu od uwzględnionej części powództwa oraz nakazał ściagr.ac z zasądzonego na rzecz powoda roszczenia kwotę 884,27 zł od oddalonej części powództwa - pkt 14 i 15 wyroku.

Mając na względzie przedstawione wyżej okoliczności związane z relacją jaka łączyła powódkę E. S. ze zmarłym mężem S. K., Sąd uznał za adekwatną do rozmiaru krzywdy i uzasadniona kryteriami obiektywnymi kwotę 30.000 złotych tytułem zadośćuczynienia dla powódki. W ocenie Sądu, taka kwota zadośćuczynienia jest najbardziej miarodajna do stopnia cierpień powódki po śmierci męża, w tym uwzględnia wnioski opinii biegłej psycholog, a także uwzględnia upływ czasu od zdarzenia do chwili obecnej. W ocenie Sądu nie było w świetle okoliczności sprawy możliwości przyznania wyższego zadośćuczynienia, bowiem powódka po śmierci męża nie doznała żadnego uszczerbku na zdrowiu, proces żałoby przebiegał u niej w sposób normalny i typowy. Ponadto powódka obecnie ma rodzinę bowiem wyszła drugi raz za mąż i z tego związku ma dziecko.

Uwzględniając powyższe, Sąd zasądził na rzecz powódki T. S. od pozwanego kwotę 30.000 złotych i oddalił powództwo w pozostałym zakresie (pkt 16 i 17 wyroku).

W przedmiotowej sprawie powódce E. S. nie została wypłacona żadna kwota tytułem zadośćuczynienia, dlatego też Sąd nie pomniejszał zasądzonej kwoty o dokonane wypłaty.

O odsetkach za opóźnienie w spełnieniu świadczenia Sąd orzekł w oparciu o przepis art. 481 § 1 i § 2 k.c. (uwzględniając zmiany obowiązujące od dnia 1 stycznia 2016 roku) w zw. z art. 817 § 1 k.c. Pozwanemu powódka zgłosiła roszczenie o zapłatę zadośćuczynienia pismem z dnia 23 września 2014 roku. Pozwany odmówił powódce wypłaty świadczenia pismem z dnia 4 listopada 2014. Z tych względów Sąd przyjął wymagalność ustawowych odsetek od dnia 5 listopada 2014 roku.

O kosztach procesu z powództwa E. S. Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c., zgodnie z którym w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone.

W rozpoznawanej sprawie powódka E. S. domagała się kwoty 60.000 zł. Powództwo uwzględniono natomiast do kwoty 30.000 zł. Oznacza to, iż powódka wygrała sprawę w 50 %, a uległa również w 50 %. Mając na względzie powyższe Sąd zniósł pomiędzy powódką E. S. a pozwanym koszty zastępstwa procesowego, bowiem obie strony były reprezentowane przez zawodowych pełnomocników.

W sprawie poniesiona została przez Skarb Państwa kwota 3389,50 zł i obejmuje ona nieuiszczoną opłatę od pozwu tj. 3000 zł i wydatki na opinię biegłego dotyczące powódki w wysokości 389,50 zł. W tym zakresie stosunkowo Sąd rozdzielił te koszty. I na podstawie art. 100kpc i na podstawie art. 113 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity Dz. U. z 2014 r., poz. 1025) nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim kwotę 1694,75 zł ( (...),50 x50%) tytułem nieuiszczonych kosztów procesu od uwzględnionej części powództwa oraz nakazał ściągnąć z zasądzonego na rzecz powódki taką samą kwotę od oddalonej części powództwa- pkt 19 i 20 wyroku.

Sąd w przedmiotowej sprawie (sprawach wobec ich połączenia) nie znalazł podstaw, aby przyznać pełnomocnikowi strony powodowej wynagrodzenie w wysokości dwukrotności stawki minimalnej. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika powodów T. K. (1), B. K. i M. K. (1) stanowią stawki minimalne określone w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2015 r. , poz. 616) - mającego w sprawie zastosowanie na podstawie § 21 obowiązującego od dnia 1 stycznia 2016 roku rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1800) i obliczone na podstawie § 6 pkt 5 , a sprawie E. S. obliczone na podstawie §6 pkt 6. W ocenie Sądu żądanie w rozpoznawanej sprawie dwukrotnych kosztów zastępstwa procesowego należało uznać za niezasadne. Biorąc pod uwagę niniejsze postępowanie, a zwłaszcza rodzaj i stopień zawiłości sprawy, wymagany nakład pracy pełnomocników oraz ilość odbytych rozpraw brak jest podstaw do przyznania wynagrodzenia w żądanej kwocie. Jednocześnie należy zauważyć, iż w niniejszym postępowaniu nie wystąpiły żadne nadzwyczajne okoliczności czy też działania ze strony pełnomocnika strony powodowej, które by powyższe uzasadniały.

Pełnomocnik powódki E. S. wniósł zażalenie na postanowienie zawarte w punkcie 20 wyroku Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim w przedmiocie ściągnięcia od powódki E. S. na rzecz Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim z zasądzonego roszczenia kwoty 1.694,75 zł. tytułem zwrotu części wydatków na opinię biegłego oraz części opłaty sądowej od pozwu, od której uiszczenia powódka E. S. była zwolniona.

Zaskarżonemu postanowieniu zarzucił naruszenie prawa procesowego, tj.:

- art. 102 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie oraz obciążenie powódki obowiązkiem zwrotu kwoty 1.694,75 zł tytułem zwrotu nieuiszczonych kosztów sądowych od oddalonej części powództwa na rzecz Skarbu Państwa;

- art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie, polegające na przyjęciu, że powódka powinna zwrócić nieuiszczone koszty sądowe od oddalonej części powództwa, pomimo że w sprawie zachodzi przypadek uzasadniający nieobciążanie strony powodowej kosztami procesu na rzecz Skarbu Państwa;

Na podstawie art. 102 k.p.c. wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez nieobciążanie powódki E. S. kosztami procesu od oddalonej części powództwa na rzecz Skarbu Państwa w wysokości 1694,75 zł.

Pełnomocnik powodów T. K. (1), B. K., M. K. (1) wniósł zażalenie na postanowienie zawarte w punkcie 5,8,10,13,15 wyroku Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim w przedmiocie zasądzenia od powodów na rzecz pozwanego kosztów procesu oraz nakazania ściągnięcia od powodów na rzecz Skarbu Państwa kwoty tytułem zwrotu nieziszczonych kosztów sądowych.

Zaskarżonemu postanowieniu zarzucił naruszenie prawa procesowego, tj.:

- art. 102 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie oraz obciążenie powodów obowiązkiem na rzecz pozwanego kosztów procesu;

- art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie, polegające na przyjęciu, że stronie pozwanej należy się zwrot kosztów oraz że powodowie winni zwrócić nieziszczone koszty sądowe od oddalonej części powództwa na rzecz Skarbu Państwa.

Tym samym na podstawie art. 102 k.p.c. wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez nieobciążanie powodów kosztami procesu od oddalonej części powództwa na rzecz Skarbu Państwa.

Pełnomocnik powódki E. S. wniósł również apelację. Zaskarżył wyrok Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim w części oddalającej powództwo powódki E. S. co do kwoty 15.000,00 zł zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od 05 listopada 2014 r. do dnia zapłaty.

Skarżonemu wyrokowi zarzucił:

1.  naruszenie przepisów prawa materialnego przez błędną wykładnię, w szczególności art. 448 k.c. w zw. z art. 24 k.c. wskutek dokonania jego błędnej wykładni polegającej na:

- uznaniu przez Sąd, że z uwagi na okoliczność, iż powódka nie doznała uszczerbku na zdrowiu, a proces żałoby po śmierci męża przebiegał u niej w sposób normalny i typowy - powódce należy się zadośćuczynienie w niższej wysokości, a zadośćuczynienie żądane przez powódkę jest wygórowane;

- uznaniu przez Sąd, że upływ czasu jaki minął od daty wypadku powoduje, iż krzywda powódki jest mniejsza i mniej bolesna, co uzasadnia zdaniem Sądu przyznanie powódce zadośćuczynienia w wysokości jedynie 30.000,00 zł; uznaniu przez Sąd, że z uwagi na okoliczność, iż powódka ma obecnie rodzinę, drugiego męża i dziecko - powódce należy się zadośćuczynienie w niższej wysokości, a zadośćuczynienie żądane przez powódkę jest wygórowane;

- ustaleniu, że kwota 30.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia dla powódki E. S. jest kwotą odpowiednią i rekompensującą krzywdę strony powodowej po stracie ukochanego męża;

2. naruszenie przepisów prawa procesowego i sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego wskutek naruszenia przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, a mianowicie art. 233 § 1 k.p.c. przez dokonanie oceny dowodów:

- w sposób sprzeczny z zasadami doświadczenia życiowego, ze zgromadzonym materiałem dowodowym i w sposób niewszechstronny, bowiem z pominięciem przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia zeznań świadka J. L.. z których jednoznacznie wynika, że więzi łączące powódkę z mężem były bardzo silne, a śmierć męża była dla niej wydarzeniem traumatycznym - tym bardziej, że powódka i jej mąż starali się o dziecko, a powódka była osobą bardzo młodą;

- w sposób sprzeczny z zasadami doświadczenia życiowego, ze zgromadzonym materiałem dowodowym i w sposób niewszechstronny, bowiem z pominięciem przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia zeznań powódki, z których jednoznacznie wynika, że po śmierci męża życie powódki całkowicie zawaliło się, a przyczyną tak diametralnej sytuacji życiowej stała się śmierć męża;

- w sposób sprzeczny z zasadami doświadczenia życiowego, ze zgromadzonym materiałem dowodowym i w sposób niewszechstronny, bowiem z pominięciem przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia wniosków opinii biegłego psychologa, z której jednoznacznie wynika, że powódka tworzyła z mężem spokojną, zgodną parę, miała plany adopcji dziecka, więzi emocjonalne łączące ją z mężem były bardzo silne, relacja z mężem umacniała wzajemną miłość i zrozumienie.

Wskazując na powyższe zarzuty pełnomocnik powódki wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez:

1) zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki E. S. dalszej kwoty 15.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia na podstawie art. 448 k.c. w zw. z art. 24 k.c. za naruszenie dobra osobistego w postaci szczególnej więzi rodzinnej na skutek śmierci męża wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 05.11.2014 r. do dnia zapłaty;

2) zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki E. S. kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przewidzianych za obie instancje.

Apelację od powyższego wyroku wniósł również pełnomocnik pozwanego który zaskarżył powyższy wyrok w części, tj.:

1. w zakresie punktu 1 sentencji w stosunku do powódki T. K. (1) w zakresie odsetek ustawowych zasądzonych za okres od dnia 5 listopada 2014 r. do dnia 17 listopada 2014 r.;

2. w zakresie punktu 6 sentencji w stosunku do powódki B. K. w zakresie odsetek ustawowych zasądzonych za okres od dnia 5 listopada 2014 r. do dnia 17 listopada 2014 r.;

3. w zakresie punktu 11 sentencji w stosunku do powoda M. K. (1) w całości;

4. w zakresie punktów 13 i 14 - w części w zakresie rozliczenia o kosztach procesu w związku z zaskarżeniem rozstrzygnięcia z punktu 11 wyroku w zakresie w jakim Sąd nie zasądził kosztów procesu w pełnej wysokości na rzecz pozwanego oraz nakazał ściągnąć od pozwanego nieuiszczone przez powoda wydatki i opłaty.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1. naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy, a mianowicie:

a. art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. oraz 316 § 1 k.p.c. poprzez niedokonanie wszechstronnego rozważenia materiału zgromadzonego w sprawie oraz przeprowadzenie oceny dowodów w sposób sprzeczny z logiki i doświadczenia życiowego oraz dokonanie ustaleń faktycznych w sposób sprzeczny z zeznaniami powoda oraz ze złożoną w sprawie opinią biegłego skutkujące pominięciem faktu, że stan psychiczny powoda przed śmiercią brata, po jego śmierci, jak i jego obecny stan psychiczny nie różnią się od siebie, powód zaraz po śmierci brata powrócił do pracy, pogodził się z jego odejściem i nie rozmyślał nad śmiercią brata; przy czym Sąd niezasadnie dal wiarę zeznaniom świadka J. A., które były sprzeczne w części z zeznaniami samego powoda i opinią biegłego; a co miało ten wpływ na treść rozstrzygnięcia, że na skutek naruszenia zasad oceny dowodów Sąd doszedł do błędnej konstatacji, iż w wyniku wypadku, w którym zmarł brat powoda zostały naruszone dobra osobiste M. K. (1);

b. art. 328 § 1 k.p.c. niedostateczne uzasadnienie podstawy faktycznej dokonywanych ustaleń w kontekście istotnej sprzeczności pomiędzy zgromadzonym materiałem dowodowym a ustaleniami sądu dotyczącymi naruszenia dóbr osobistych powoda M. K. (1);

c. art. 321 § 1 k.p.c. poprzez zasądzenie na rzecz powódek T. K. (1) oraz B. K. odsetek ustawowych za okres od dnia 5 listopada 2014 r. do dnia 17 listopada 2014 r. w sytuacji, gdy żądanie pozwu nie obejmowało takiego okresu odsetkowego;

2. naruszenie prawa materialnego, a mianowicie art. 24 § 1 k.c. w zw. z art. 448 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie w sytuacji, gdy zgromadzony materiał nie pozwalał na przyjęcie, że w wyniku śmierci brata naruszone zostało dobro osobiste tego powoda, albowiem jego stan psychiczny przed śmiercią brata, po jego śmierci, jak i jego obecny stan psychiczny nie różnią się od siebie; oraz przez rażąco niekonsekwentne ustalenie wysokość świadczenia przyznanego powodowi w kontekście zgromadzonego materiału dowodowego, albowiem sytuacja powódki B. K. - siostry M. K. (1) - wskazuje na znaczne różnice w przeżywaniu śmierci zmarłego, a Sąd z niewiadomych względów różnic tych nie uwzględnił podczas wyrokowania i zasądził podobną kwotę na rzecz obu powodów, nie zindywidualizował przesłanek wpływających na wysokość roszczenia o zadośćuczynienie.

W konsekwencji pełnomocnik pozwanego wniósł o:

1. zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie 1 wyroku i zasądzenie na rzecz powódki T. K. (1) odsetek ustawowych od wskazanej tam kwoty za okres od dnia 18 listopada 2014 r.;

2. zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie 6 wyroku i zasądzenie na rzecz powódki B. K. odsetek ustawowych od wskazanej tam kwoty za okres od dnia 18 listopada 2014 r.;

3. zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie 11 poprzez oddalenie powództwa w całości w stosunku do pozwanego M. K. (1);

4. zmianę rozstrzygnięcia o kosztach procesu zawartego w punkcie 13 wyroku poprzez zasądzenie od M. K. (1) na rzecz pozwanego kosztów procesu w całości wg norm przepisanych;

5. zmianę rozstrzygnięcia zawartego w punkcie 14 poprzez zasądzenie ściągnięcia wskazanych w nim opłat i wydatków od powoda M. K. (1);

6. zasądzenie od każdego z powodów w stosunku do których zaskarżono wyrok, tj. T. K. (1), B. K. i M. K. (1) na rzecz pozwanego kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego, według norm przepisanych.

W stosownych pismach ( odpowiedź na apelację powódki oraz zażalenia powodów ) pełnomocnik pozwanego wniósł o ich oddalenie w całości i zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Apelacja powódki E. S. nie zasługuje na uwzględnienie.

Wydając zaskarżony wyrok Sąd pierwszej instancji nie naruszył przepisów prawa procesowego i nie dopuścił się dokonując ustaleń faktycznych sprzeczności z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego. Wskazany przez skarżącego zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie może więc zostać uwzględniony. Formułując wskazany zarzut pełnomocnik powódki nie wskazał jednocześnie jakim dowodom Sąd bezzasadnie odmówił wiarygodności albo jakie błędnie uwzględnił, nie przedstawił żadnych argumentów aby ustaleniom jakie zostały poczynione można było przypisać jakiekolwiek zarzuty odnoszące się do naruszenia zasad logiki formalnej.

W konsekwencji, uprzedzając również dalsze rozważania Sąd Okręgowy stwierdza, że ustalenia Sądu pierwszej instancji przyjmuje za własne czyniąc je podstawą przedmiotowego rozstrzygnięcia.

W tym miejscu wskazać należy, że odwołując się przy formułowaniu zarzutu naruszenia art. 233 k.p.c., wynikających z zgromadzonego materiału dowodowego faktów silnych więzi łączących powódkę z mężem , tego że jego śmierć była dla niej wydarzeniem traumatycznym zgłasza argumenty wskazujące raczej na niewłaściwe zastosowanie przepisów prawa materialnego - art. 448 k.c. w zw. z art. 24 k.c.

W ocenie Sądu Okręgowego zasądzając na rzecz powódki zadośćuczynienie w kwocie 30 000,- zł. Sąd Rejonowy uwzględnił wszystkie okoliczności sprawy i wziął pod uwagę wypracowane przez orzecznictwo sądowe zasady ustalania wysokości zadośćuczynienia. Wskazana kwota uwzględnia bliskie więzi rodzinne jakie łączyły powódkę ze zmarłym mężem. Na jej wysokość wpływa również jednak normalny i typowy przebieg procesu żałoby. Brak również jurydycznych argumentów aby przy ustalaniu zadośćuczynienia nie wziąć pod uwagę okoliczności, że od daty wypadku w którym zginą mąż powódki upłynęło siedemnaście lat. W ocenie Sądu Okręgowego upływ czasu jaki minął od daty wypadku powoduje, iż krzywda powódki jest mniejsza i mniej bolesna, nie bez znaczenia pozostaje również okoliczność, że powódka ma obecnie rodzinę, drugiego męża i dziecko co z pewnością łagodzi występujące początkowo poczucie straty.

Ustalając wysokość zadośćuczynienia należy uwzględnić również okoliczność, że powódka po śmierci męża otrzymała od pozwanego odszkodowanie na podstawie art. 446 § 3 k.c.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł o oddaleniu apelacji.

O kosztach procesu Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., zasądzając od powódki na rzecz pozwanego zwrot kosztów związanych z wynagrodzeniem pełnomocnika procesowego.

Apelacja strony pozwanej jest uzasadniona w części dotyczącej terminu, od którego Sąd pierwszej instancji zasądził odsetki ustawowe od przyznanego na rzecz T. K. (1), B. K. i M. K. (1) zadośćuczynienia. W tym miejscu należy przypomnieć, że wnosząc pozew o zapłatę zadośćuczynienia powodowie domagali się zasądzenia odsetek od dochodzonych kwot od dnia 18 listopada 2014 r. ( vide: pozew k. 3 ). Zasądzając odsetki od dnia 5 listopada 2014 r. Sąd pierwszej instancji wyszedł więc poza żądanie. Powyższe, jak słusznie wskazał apelujący skutkuje naruszeniem art. 321 § 1 k.p.c. Konsekwencją powyższego jest natomiast uchylenie zaskarżonego orzeczenia w punktach pierwszym, szóstym i jedenastym sentencji w zakresie odsetek ustawowych od zasądzonych w nim kwot za okres od 5 listopada 2014 r. do 17 listopada 2014 r. i umorzenie postępowania w tym zakresie na podstawie przepis art. 386 § 2 k.p.c.

Apelacja strony pozwanej w zakresie w jakim obejmowała żądanie zmiany zaskarżonego wyroku i oddalenia powództwa wywiedzionego przez powoda M. K. (1) nie zasługuje na uwzględnienie. Wbrew twierdzeniom skarżącego wydając zaskarżony wyrok Sąd pierwszej instancji nie naruszył przepisów prawa procesowego : art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. oraz 316 § 1 k.p.c. Dokonują w przedmiotowej sprawie ustaleń faktycznych Sąd w sposób wszechstronny, wnikliwy i logiczny ocenił materiał dowodowy zgromadzony w sprawie uwzględniając przy tym zasady doświadczenia życiowego. Dokonując ustaleń faktycznych nie pominął w szczególności faktów, odnoszących się do stanu psychicznego powoda przed śmiercią brata, po jego śmierci, tego, że powód po śmierci brata powrócił do pracy, pogodził się z jego odejściem. Powyższe twierdzenie znajduje swoje potwierdzenie w przywołanym powyżej uzasadnieniu sądu pierwszej instancji, które zostało sporządzone zgonie z wytycznymi z art. art. 328 § 1 k.p.c. Przypominając ustalenia Sądu Rejonowego w omawianym zakresie można zacytować, że „ stan psychiczny powoda M. K. (1) w jakim znajdował się przed śmiercią S. K. i po jego śmierci oraz stan psychiczny w jakim znajduje się obecnie nie różnią się istotnie. Powód nic wykazywał zaburzeń funkcjonowania psychologicznego przed, ani tuż po śmierci brata. Nie nastąpiły u powoda zmiany osobowości, które miałyby charakter trwały i wpływały na jego codzienne funkcjonowanie i które mogłyby być wynikiem śmierci brata. Nie wystąpiły u powoda zaburzenia psychiczne (poznawcze, emocjonalne), zaburzenia zachowania lub zaburzenia osobowości, skutkujące znacznym pogorszeniem samopoczucia lub funkcjonowania społecznego o nasileniu istotnym klinicznie. Doznawał okresowego smutku, który nie dezorganizował jego funkcjonowania w aspekcie rodzinnym, zawodowym, ani społecznym.” Wbrew twierdzeniom skarżącego wskazane wyżej ustalenia wynikają nie tylko z zeznań świadka J. A., ale również z zeznań samego powoda i z opinii biegłego.

Wydając zaskarżone orzeczenie Sad pierwszej instancji nie naruszył również przepisów prawa materialnego, a mianowicie art. 24 § 1 k.c. w zw. z art. 448 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie.

Zasada odpowiedzialności pozwanego wynikająca z treści powołanych przepisów nie może budzić w przedmiotowej sprawie żadnych wątpliwości. W ocenie Sądu Okręgowego nie został w przedmiotowej sprawie skutecznie zakwestionowany również fakt, że pomiędzy zmarłym a powodem istniały więzi rodzinne. Ich zerwanie uzasadnia przyznanie na rzecz powoda zadośćuczynienia.

Nie można się jednocześnie zgodzić ze stanowiskiem jakie zdaje się reprezentować strona pozwana, zgodnie z którym pozbawienie prawa do zadośćuczynienia w związku ze śmiercią osoby najbliższej i co za tym idzie zerwaniem więzi rodzinnych może wynikać tylko z faktu że uprawniony w następstwie śmierci brata nie okazywał w szczególny sposób, żalu i cierpienia.

Sąd Okręgowy oczywiście dopuszcza sytuacje, w których pomimo istnienia formalnych więzi pomiędzy stroną żądającą zadośćuczynienia a najbliższą jej osobą zmarła, żądanie takie zostanie oddalone. Taka sytuacja nie zaistniała z pewnością w przedmiotowej sprawie. Inaczej mówiąc relacje łączące powoda M. K. (1) z tragicznie zmarłym bratem były na tyle silne i bliskie, że ich zerwanie z pewnością spowodowało po stronie powoda cierpienia, których zasługują na rekompensatę w formie zadośćuczynienia. Twierdzenia przeciwne, wskazujące jakoby zgromadzony materiał nie pozwalał na przyjęcie, że w wyniku śmierci brata naruszone zostało dobro osobiste tego powoda, albowiem jego stan psychiczny przed śmiercią brata, po jego śmierci, jak i jego obecny stan psychiczny nie różnią się od siebie uznać należy jedynie za przejaw nieuzasadnionej polemiki z prawidłowymi rozważaniami Sądu pierwszej instancji.

Na uwzględnienie nie zasługuje również wywiedziony przez stronę pozwaną argument wskazujący na rażąco niekonsekwentne ustalenie wysokość świadczenia przyznanego powodowi w kontekście porównania jego sytuacji po śmierci brata z sytuacją powódki B. K. - siostry M. K. (1). Wskazując na znaczne różnice w przeżywaniu śmierci zmarłego, skarżący zdaje się nie dostrzegać, że zaprezentowana argumentacja przemawia raczej za podwyższeniem zadośćuczynienia dla B. K., które orzeczone w kwocie 10 000,- zł. jawi się jako symboliczne.

Reasumując Sąd Okręgowy na podstawie przepisu art. 385 k.p.c. orzekł o oddaleniu apelacji pozwanego w wskazanej części.

Konsekwencją powyższego rozstrzygnięcia było zasądzenie od powodów T. K. (1) i B. K. na rzecz pozwanego kosztów procesu za instancję odwoławczą w kwotach po 150,- zł. ( wynagrodzenie pełnomocnika procesowego i opłata od apelacji ), oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda M. K. (1) kwoty 1800,- zł. ( wynagrodzenie pełnomocnika procesowego ) tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

Wydając rozstrzygnięcie o kosztach procesu Sąd Okręgowy kierował się normą art. 98 k.p.c. uznając jednocześnie, że z racji współuczestnictwa formalnego powodów każde z zgłoszonych roszczeń miało autonomiczny dla rozstrzygnięcia o kosztach charakter.

Wniesione przez powodów zażalenia na rozstrzygnięcia o kosztach procesu i kosztach sądowych nie zasługują na uwzględnienie.

Rozstrzygając o kosztach na podstawie art. 100 k.p.c. oraz art. podstawie art. 113 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity Dz. U. z 2014 r., poz. 1025) w związku z art. 100 k.p.c. Sąd pierwszej instancji nie uchybił treści powołanych przepisów.

W okolicznościach przedmiotowej sprawy brak było podstaw aby uznać, że powodowie mogą skorzystać z dobrodziejstwa art. 102 k.p.c. Powodowie reprezentowani przez profesjonalnego pełnomocnika winni w sposób odpowiedni skalkulować wysokość zgłoszonych roszczeń. Zastosowania powołanego przepisu nie uzasadniała również ich sytuacja rodzinna i majątkowa, zwłaszcza, że w przedmiotowej sprawie zasądzona na ich rzecz świadczenia pieniężne.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. w związku z art. 397 § 2 k.p.c. orzekł o oddaleniu wniesionych zażaleń.

O kosztach postępowania zażaleniowego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie przepisu art. 98 k.p.c.

SSA w SO Stanisław Łęgosz SSO Paweł Hochman SSR ( del.) Magdalena Wojciechowska