Portal Orzeczeń

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 2 marca 2020 r. Sąd Rejonowy w Tomaszowie Mazowieckim po rozpoznaniu sprawy z powództwa M. D. przeciwko A. D. o obniżenie alimentów oddalił powództwo i zasądził od M. D. na rzecz A. D. kwotę 1.800,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego.

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 28 września 2016 r. w sprawie sygn. akt I C 701/16 rozwiązano związek małżeński M. D. i I. D. zawarty w dniu 18 stycznia. 1997 r. w T.. Mają oni dwoje dzieci: J. i A.. W wyroku rozwodowym zasądzono od M. D. na rzecz jego syna alimenty w kwocie po 450 złotych miesięcznie. W dacie wydawania wyroku rozwodowego A. D. miała 19 lat.

Wysokość alimentów od M. D. na rzecz córki A. D. została ustalona ugodą zawartą przed Sądem Rejonowym w Tomaszowie Mazowieckim dnia 10 listopada 2016 r. w sprawie III RC 340/16 w kwocie po 850 zł miesięcznie.

Wówczas A. D. miała 19 lat i była studentką I roku studiów na kierunku (...) na Politechnice (...). W W. wynajmowała mieszkanie, na weekendy przyjeżdżała do domu. Swoje miesięczne koszty utrzymania określała na kwotę 2.000 zł. Matka pozwanej pracowała w firmie (...) za wynagrodzeniem 2.300 zł i nadal zamieszkiwała w jednym mieszkaniu z powodem, który podczas powrotów dziecka był nieobecny i nie utrzymywał z nią kontaktów. Pozwana miała wówczas problemy z kręgosłupem oraz wzrokiem. Powód miał 43 lata i był zawodowym żołnierzem z uposażeniem miesięcznym w wysokości 3.206 zł. Uiszczał wówczas opłaty za zajmowane przez rodzinę mieszkanie, należące notabene do jego siostry w łącznej wysokości 900 zł miesięcznie oraz alimenty na rzecz drugiego dziecka w wysokości 450 zł miesięcznie. Powód leczył się wówczas w związku z problemami z kręgosłupem. Posiadał auto v..

Powód M. D. ma 47 lat. Od 1997 roku pracuje w Jednostce Wojskowej nr (...) na G. jako żołnierz zawodowy. Będąc żołnierzem zawodowym musi przystępować do egzaminów z wychowania fizycznego, które zawsze zdaje z wynikiem pozytywnym. Pracuje w systemie 24-godzinnym, służbę pełni kilkanaście dni w miesiącu. Jego przełożeni nie wyrazili zgody na podjęcie dodatkowego zatrudnienia, mimo że kilkakrotnie o taką zgodę się zwracał. Uposażenie powoda wraz z dodatkami wynosi 4.600 zł. Otrzymuje także dodatki roczne, tj. 13- tą pensję w wysokości 4.000 zł netto, równoważniki mundurowe w wysokości 2.490 zł i 1.365 zł netto oraz gratyfikację urlopową w wysokości 3.142,50 zł netto, nagrodę uznaniową w wysokości 450 zł.

Mieszka w wynajętym od siostry trzypokojowym mieszkaniu o powierzchni 64 m2 w T. przy ul. (...), za które uiszcza następujące opłaty: czynsz 480 zł miesięcznie, multimedia 65 zł miesięcznie, prąd 100 zł co dwa miesiące oraz gaz 25-30 zł również co dwa miesiące, telefon 90 zł miesięcznie. Zamieszkiwał w tym mieszkaniu również z byłą żoną i dziećmi, przed rozwodem. Była żona po wyprowadzce zabrała część mebli.

Płaci alimenty w wysokości 450 zł na drugie dziecko, z którym nie ma kontaktu od półtora roku. Od sierpnia 2019 roku spłaca kredyt zaciągnięty na leczenie w wysokości 5.000 zł, raty miesięczne wynoszą po 500 zł. Posiada samochód marki V. (...) z 1997 r., którym dojeżdża 10 km do pracy 2-3 razy w tygodniu, wydaje na paliwo ok. 200-300 zł miesięcznie. Powód ukończył studia fizykoterapii. Aby mieć certyfikat musi opłacać miesięczną składkę na rzecz Krajowej Izby Fizjoterapeutów w wysokości 25 zł. Świadczył usługi masażu będąc jeszcze w związku małżeńskim.

W 2007 roku brał udział w zagranicznej misji, od czasu której ma problemy z kręgosłupem. W lipcu 2018 roku miał wypadek samochodowy z winy innego kierowcy, na skutek czego ma uszkodzony kręgosłup w odcinku szyjnym oraz przepuklinę. Wystąpił ze sprawą odszkodowawczą do ubezpieczyciela- sprawa zakończyła się wynikiem negatywnym. Powód otrzymał od ubezpieczyciela jedynie zwrot kosztów leczenia. Odbywa rehabilitację prywatną i na NFZ. W ciągu roku odbywa 7 prywatnych cyklów rehabilitacyjnych po 10 zabiegów każdy, jednorazowy koszt takiego zabiegu to 100 zł. Odbywa również raz w roku rehabilitację na NFZ, jeździ wówczas do sanatorium. Cierpi również na bezdech senny, w związku z czym dwa razy w roku odbywa wizyty u kardiologa, koszt jednej wizyty to 150 zł. Konieczny był zakup maski do oddychania, za który zapłacił 650 zł. Z jej utrzymaniem wiąże się odgrzybianie co 2-3 miesiące, płatne 30 zł oraz wymiana filtrów co 1,5 miesiąca, koszt jednego to 20 zł. Ma również wadę wzroku +0,75 dioptrii na każde oko, dlatego konieczny był zakup okularów, na które wydał 790 zł. W ubiegłym roku odbył leczenie kanałowe zębów, którego koszt wyniósł 300-400 zł.

Chodzi na siłownię i basen, za które płaci po 100 zł miesięcznie. Zdaje coroczne egzaminy sprawnościowe.

Nie ma kontaktu z pozwaną od czasu rozwodu z jej matką. Toczy się postępowanie o podział majątku, w którym córka jest świadkiem. Wyraził zgodę na podjęcie przez nią studiów, jednak nie wiedział, że będą one 4-letnie. Alimenty płaci na bieżąco. Chciał, aby córka podjęła pracę weekendową i zarabiała na swoje utrzymanie.

Pozwana A. D. ma 22 lata i jest studentką studiów stacjonarnych IV roku (...) na kierunku (...). Studia rozpoczęła 01 października 2016 roku za zgodą ojca. Nie miała żadnych przerw w nauce. Zamierza kontynuować studia magisterskie. W ramach studiów ma zajęcia z języka niemieckiego i angielskiego, do których musiała kupić podręczniki odpowiednio za kwotę 80 zł i 130 zł. Na zeszyty i przybory wydała ok 50 zł. Część książek potrzebnych do pozostałych przedmiotów wypożycza z biblioteki, a część kseruje, jest to koszt 50 zł na semestr. Oprócz tego ma także zajęcia laboratoryjne, w związku z czym co dwa miesiące kupuje fartuch za kwotę 30-40 zł.

Od października 2019 roku wynajmuje 48-metrowe mieszkanie, za które płaci łącznie z mediami kwotę 780 zł miesięcznie. Poprzednio zamieszkiwała w innym mieszkaniu z narzeczonym, z którym się rozstała, opłaty wynosiły wówczas 2.000 zł. Najczęściej gotuje w domu, jednak zdarza jej jadać poza mieszkaniem, jeden obiad kosztuje wówczas 15-20 zł, a łączny koszt wyżywienia określa na kwotę 800 zł miesięcznie. Spotyka się towarzysko ze znajomymi.

Podejmuje weekendową pracę dodatkową w sklepie odzieżowym w (...) Zatrudniona jest na umowę zlecenie. Zarabia 1.400 zł- 2.000 zł. miesięcznie. Obecnie ma tylko 4 godziny zajęć tygodniowo, jednak musi odbyć 2-miesięczne bezpłatne praktyki, a następnie pisać pracę inżynieryjną, wówczas nie będzie już mogła pracować. Cierpi na schorzenia ginekologiczne w związku z czym w najbliższym czasie przejdzie operację, po której będzie przebywać na zwolnieniu lekarskim, a potem dalej się leczyć, więc również nie będzie mogła pracować.

Na uczelnię jeździ komunikacją miejską. Bilet miesięczny kosztuje 55 zł. Za telefon płaci 30 zł. Na ubrania przeznacza ok. 150 zł miesięcznie, na środki kosmetyczne 150-200 zł miesięcznie, środki czystości 50 zł miesięcznie. Ma wadę wzroku -2 dioptrie, w związku z czym używa soczewek, których miesięczny koszt to 60 zł wraz z płynem. Korzysta również z okularów. Wizyty okulistyczne odbywa dwa razy w roku, koszt jednej to 100-150 zł. Ponadto chodzi do dermatologa raz w roku, wizyta kosztuje 150 zł, leki również 150 zł. Do T. przyjeżdża średnio dwa razy w miesiącu, koszt biletu w jedną stronę to 20 zł.

Matka pozwanej odmówiła składania zeznań w charakterze świadka w sprawie (złożone do akt sprawy oświadczenie I. D. k- 77 Sąd potraktował jako dokument prywatny w świetle art. 245 kpc) jednak z zeznań A. D. wynika, iż pracuje w zakładzie przy ul. (...) za wynagrodzeniem ok. 2.700 zł netto miesięcznie i przekazuje córce miesięcznie ok. 750 zł lub więcej oraz zaopatruje ją w żywność podczas odwiedzin. Sama zamieszkuje ze swoim partnerem, a swoje własnościowe mieszkanie, na które wzięła kredyt wynajmuje. Ze względu na zbyt duże dochody rodziców, pozwanej nie przysługują akademickie świadczenia socjalne.

Sąd Rejonowy zważył, iż zgodnie z art. 138 KRiO w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Jak zauważył SN w sprawie II CO 9/74 Or. Z 19.07.1974 r. przez pojęcie stosunków należy rozumieć okoliczności istotne z punktu widzenia ustawowych przesłanek obowiązku alimentacyjnego i jego zakresu (np. art. 133 i 135 KRiO).

Jak wynika z art. 135 KRiO zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz możliwości majątkowych i zarobkowych zobowiązanego.

Przez „usprawiedliwione potrzeby” należy rozumieć bieżące potrzeby uprawnionego do alimentów w zakresie jego utrzymania a także w miarę potrzeby jego wychowania. Usprawiedliwione potrzeby nie mogą być rozumiane jako najbardziej elementarne potrzeby, sprowadzające się do zapewnienia uprawnionemu minimum egzystencji.

Dla stwierdzenia czy nastąpiła zmiana stosunków w rozumieniu art. 138, należy wziąć pod uwagę czy istniejące warunki oraz okoliczności mają charakter trwały, czy dotyczą okoliczności zasadniczych, ilościowo znacznych i wyczerpują te przesłanki, które w istotny sposób wpływają na zakres obowiązku alimentacyjnego.

W myśl utrwalonego stanowiska judykatury i piśmiennictwa, zmiana stosunków polegać winna, z jednej strony na zmianie okoliczności, od których zależy wysokość i zakres świadczeń alimentacyjnych, a więc zmiana możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego, a z drugiej strony zmiana usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego. Obniżenie alimentów ma miejsce gdy zmniejszyły się potrzeby uprawnionego lub pogorszyła się sytuacja majątkowa i materialna zobowiązanego.

Przedmiotem ustaleń Sądu w niniejszej sprawie był zatem fakt , czy po ugodzie zawartej przed Sądem Rejonowym w Tomaszowie Mazowieckim w dniu 10 listopada 2016 r. w sprawie III RC 340/16, określającego wysokość alimentów na rzecz pozwanej w kwocie 850 zł miesięcznie nastąpiła istotna zmiana okoliczności usprawiedliwiająca żądanie obniżenia alimentów. Dlatego też Sąd przede wszystkim porównał, po pierwsze jak kształtowały się usprawiedliwione potrzeby pozwanej w dacie poprzedniego ustalenia obowiązku alimentacyjnego , a jak w czasie orzekania w niniejszej sprawie, a po wtóre porównał możliwości zarobkowe i majątkowe powoda M. D. oraz matki pozwanej w dacie ostatniego orzeczenia w przedmiocie alimentów oraz w chwili obecnej. Jedynie porównanie stosunków będących podstawą orzeczenia z istniejącymi w chwili wyrokowania w przedmiotowej sprawie może być podstawą ustalenia występowania przesłanki z art. 138 k.r.i.o

Sąd badał sporną okoliczność, czy nastąpiła taka zamian stosunków, która uzasadnia skorygowanie świadczenia alimentacyjnego, mając na uwadze również treść art. 135 §1 k.r.i.o., stanowiącego, iż usprawiedliwione potrzeby uprawnionego powinny być zaspokojone w takim zakresie, w jakim pozwalają na to możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego, (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 10 października 1969 r, sygn. IIIRCN 350/69, (...) 1970, nr 2 poz. 15).

Zdaniem Sądu Najwyższego, które Sąd Rejonowy w pełni podzielił, różnica wieku dziecka spowodowana upływem czasu od daty orzeczenia określającego wysokość alimentów, sama przez się uzasadnia wzrost potrzeb związanych z uczęszczaniem do szkoły, pobieraniem dodatkowych zajęć, co z kolei pociąga za sobą konieczność ponoszenia zwiększonych wydatków (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 1 lipca 1965 r., (...) 135/04, niepublikowane).

Analiza powyższego materiału dowodowego skłoniła Sąd pierwszej instancji do konstatacji, iż obowiązek alimentacyjny powoda nie wymaga korekty, albowiem od czasu jego ustalenia nie nastąpiło istotne zmniejszenie usprawiedliwionych potrzeb córki ani możliwości zarobkowych i majątkowych powoda.

Powód zarzucał pozwanej możliwość wynajęcia tańszego mieszkania, sam zajmując mieszkanie trzypokojowe, co pozwana zrobiła, bowiem poprzednio kwota wynajmu wynosiła 2.000 zł, którą dzieliła na pół z ówczesnym partnerem oraz podjęcia pracy zarobkowej, co też pozwana uczyniła. Jednak należy zauważyć, że wysokość alimentów otrzymywanych od powoda oraz pomoc od matki, zarówno finansowa jak i zaopatrzeniowa, w żadnym razie nie pokrywają całości kosztów potrzebnych do utrzymania się dziewczyny w mieście stołecznym. Różnicę miedzy tymi kwotami pozwana uzupełniała poprzez podjęcie pracy, co być może pozwoliło jej na zaoszczędzenie niewielkiej kwoty, którą zapłaciła za wakacje. Podkreślić jednak należy, iż w najbliższym czasie czeka ją operacja, a następnie leczenie, konieczność odbycia bezpłatnych praktyk i pisanie pracy inżynieryjnej, wobec czego nie będzie ona mogła kontynuować zatrudnienia.

Co więcej, wysokość dochodów powoda zwiększyła się, ponieważ w dacie poprzedniego wyrokowania zarabiał 3.200 zł netto miesięcznie, a obecnie jest to kwota 4.600 zł plus dodatkowe uposażenia roczne, zwiększające ostatecznie średni miesięczny dochód powoda do kwoty 5.000 zł. Nie zmieniły się za to w sposób znaczny koszty jego utrzymania, bowiem w związku z chorym kręgosłupem leczył się od powrotu z misji w 2007 roku. Stan zdrowia po przebytym wypadku również nie pogorszył się w sposób znaczny, skoro powód przechodzi nadal pozytywnie coroczne zawodowe testy sprawności. Pojawił się u niego jedynie bezdech senny, w związku z czym odbywa on dwa razy w roku wizyty u lekarza-kardiologa, płatne po 150 zł oraz musiał zakupić maskę do oddychania za 650 zł, której średnie miesięczne utrzymanie wynosi ok. 20-30 zł, zatem nie jest to koszt obciążający szczególnie budżet powoda. Konieczność kupna okularów i leczenia zębów również były okolicznościami jednorazowymi. Sąd nie dał wiary zeznaniom powoda w części dotyczącej uiszczania przez niego opłat za wynajem mieszkania na rzecz siostry, w wysokości początkowo po 600 zł a ostatnio po 800 zł miesięcznie. Powód w tym lokalu mieszka od wielu lat, mieszkał w nim w czasie trwania małżeństwa z matką pozwanej razem z nią i z dziećmi. Nigdy nie uiszczał żadnych kwot za wynajem. Kwestia ta pojawiła się dopiero podczas trwania niniejszego postępowania. Sąd uznał, że złożone do akt sprawy umowy najmu zostały stworzone na potrzeby pozytywnego rozstrzygnięcia tego postępowania. 

Prawdą jest również, iż zwiększyło się również wynagrodzenie pobierane przez matkę pozwanej, jednak ostatecznie stanowi ono niewiele ponad połowę wynagrodzenia powoda, a kwota przekazywanych przez matkę pieniędzy na rzecz córki wynosi ok. 750 zł miesięcznie, a więc prawie tyle samo, co od powoda, przy podkreśleniu znacznie niższych zarobków oraz zaopatrywaniu córki w jedzenie podczas przyjazdów do domu. W utrzymaniu matki pozwanej z pewnością pomaga jej partner, jednak jego dochody nie mogą być brane pod uwagę przy takim stanie sprawy. Należy uznać zatem, iż matka właściwie wypełnia obowiązek wspierania córki, wobec czego dywagacje i nalegania jej na zmianę pracy są absolutnie bezcelowe, dlatego też Sąd pominął dowód z wydruku ofert pracy przedstawionych przez powoda.

Sąd zważył również, że powód nie utrzymuje kontaktów z córką i nie interesuje się jej stanem zdrowia i wychowaniem, a jego udział w życiu dziecka ogranicza się jedynie do świadczenia alimentów.

Reasumując powyższe, Sąd Rejonowy uznał, że dotychczasowa kwota 850 zł tytułem alimentów odpowiada możliwościom zarobkowym i majątkowym powoda, tym bardziej, że nie ma on nikogo innego na utrzymaniu, a kwota ta zaspokaja jedynie część usprawiedliwionych potrzeb pozwanej.

W tej sytuacji, niniejsze powództwo o obniżenie alimentów podlegało oddaleniu z powodu niezaistnienia przesłanek o których mowa w art. 138 kro.

Rozstrzygnięcie z punktu 2. wyroku znajduje uzasadnienie w treści § 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie.

Od powyższego wyroku apelację wniósł powód M. D., reprezentowany przez pełnomocnika. Zaskarżył go w całości.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego oraz przepisów prawa procesowego mające istotny wpływ na wynik sprawy, a w szczególności:

- art. 133 § 3 krio poprzez jego niezastosowanie do ustalonego w sprawie stanu faktycznego, co skutkowało oddaleniem powództwa wobec uznania przez Sąd, że pozwana nie osiągnęła nawet częściowej możliwość samodzielnego utrzymywania się, podczas gdy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wskazuje, że mimo nie uzyskania jeszcze przez pozwaną tytułu zawodowego inżyniera ochrony środowiska osiągnęła ona częściową samodzielność życiową, co prowadzić winno do uznania, że dalsze alimentowanie pozwanej przez powoda w kwocie ustalonej ugodą z dnia 10 listopada 2016 roku jest nieusprawiedliwione w świetle obowiązującego prawa i poczucia społecznej sprawiedliwości,

- art. 133 § 3 krio poprzez jego niezastosowanie w sytuacji, gdy wiek pozwanej, forma pobierania przez nią nauki i stan zdrowia pozwala jej na kontynuowanie podjętej już pracy zarobkowej i częściowe samodzielne utrzymanie, 

- art. 138 krio poprzez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że zmiana stosunków uzasadniająca obniżenie alimentów ma miejsce tylko wtedy, gdy „zmniejszyły się potrzeby uprawnionego lub pogorszyła się sytuacja majątkowa i materialna zobowiązanego”, podczas gdy zmiana ta może polegać bądź na zmniejszeniu zakresu uzasadnionych potrzeb osoby uprawnionej do alimentacji lub zakresu, w jakim potrzeby te nie są zaspokajane z dochodów uzyskiwanych przez uprawnionego, bądź na tym, że możliwości zarobkowe i majątkowe osoby zobowiązanej do alimentacji uległy istotnemu ograniczeniu z przyczyn od niej niezależnych, a nadto w takim zakresie, iż nie jest ona w stanie płacić alimentów w dotychczas ustalonej wysokości,

- art. 138 krio poprzez jego błędne zastosowanie i nieuzasadnione przyjęcie, że w przedmiotowym stanie faktycznym nie nastąpiła istotna zmiana stosunków polegająca na zmniejszeniu zakresu w jakim uzasadnione potrzeby pozwanej nie są zaspokajane z uzyskiwanych przez nią samą dochodów, a więc poprzez pominięcie zaistniałej zmiany w statusie ekonomicznym pozwanej powodującej zmniejszenie zakresu obowiązku alimentacyjnego powoda wobec pozwanej córki,

- art. 138 krio w zw. z art. 135 krio poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, że możliwości zarobkowe i sytuacja zdrowotna powoda pozwalają na płacenie przez niego alimentów na rzecz pozwanej w dotychczasowej wysokości po 850 złotych miesięcznie, co w rezultacie doprowadziło do błędnego przyjęcia, że brak jest podstaw do ich obniżenia do kwoty 400 złotych na miesiąc,

- art. 316 § 1 kpc poprzez rozstrzygnięcie merytoryczne sprawy przy wzięciu przez Sąd za podstawę stanu rzeczy nie istniejącego w chwili zamknięcia rozprawy tj. przy przyjęciu, że „pozwaną w najbliższym czasie czeka operacja, a następnie leczenie, konieczność odbycia bezpłatnych praktyk i pisanie pracy inżynieryjnej, wobec czego nie będzie ona mogła kontynuować zatrudnienia”,

- art. 233 kpc poprzez stanowiące zupełnie dowolną ocenę zebranych w sprawie dowodów i przyjęcie, iż pozwana nie osiągnęła nawet w częściowym zakresie zdolności do samodzielnego utrzymywania się w sytuacji, gdy pozwana ma zatrudnienie i osiąga dochód, który pozwala jej na zaspokajanie - w niepełnym zakresie - usprawiedliwionych potrzeb,

- art. 233 kpc poprzez zastąpienie swobodnej oceny dowodów oceną dowolną, w szczególności poprzez dokonanie ustaleń faktycznych w sposób niepełny i jednostronny, co doprowadziło do nieuzasadnionego przyjęcia przez Sąd, że „pozwaną w najbliższym czasie czeka operacja, a następnie leczenie, konieczność odbycia bezpłatnych praktyk i pisanie pracy inżynieryjnej, wobec czego nie będzie ona mogła kontynuować zatrudnienia”, mimo że ustalenia takie winny znaleźć odzwierciedlenie w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, co w niniejszej sprawie nie miało miejsca,

- art. 233 kpc poprzez dokonanie błędnych ustaleń faktycznych i przyjęcie, że kwota 3.600 złotych jest konieczna do zaspokojenia potrzeb pozwanej, podczas gdy przeprowadzone postępowanie dowodowe nie wykazało, że pozwana posiada uzasadnione potrzeby w wysokości przekraczającej 2.000 złotych miesięcznie,

- art. 233 § 1 kpc i dokonanie błędnych ustaleń faktycznych poprzez pominięcie rzeczywistej sytuacji majątkowej matki pozwanej, co w rezultacie doprowadziło do błędnych ustaleń co do prawidłowości wypełniania przez I. D. obowiązku alimentacyjnego wobec córki, a także do pominięcia przez Sąd złożonych przez powoda do akt sprawy wydruków ofert pracy (i wysokości możliwego wynagrodzenia) zgodnych z kierunkowym wykształceniem matki pozwanej,

- art. 327 ¹ § 1 pkt 1 kpc i nieodniesienie się w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia do wszystkich dowodów i niezbędnych ocen sprawy poprzez niesłuszne uznanie, że umowa najmu mieszkania zajmowanego przez powoda łącząca go z własną siostrą „została stworzona na potrzeby pozytywnego rozstrzygnięcia przedmiotowego postępowania”, w sytuacji gdy została ona zawarta na kilka miesięcy przed złożeniem do sądu przez M. D. pozwu w niniejszej sprawie, ale po wielu rodzinnych niesnaskach związanych z wcześniejszym zajmowaniem tego lokaju przez powoda, pozwaną oraz jej matkę i małoletniego brata,

- art. 233 § 1 kpc poprzez zaniechanie wszechstronnej, obiektywnej analizy materiału dowodowego, a w konsekwencji uznanie sprzecznie z zasadami logiki i zebranym w niniejszej sprawie materiałem dowodowym, że stan zdrowia powoda - skoro nadal pozytywnie przechodzi po przebytym w 2018 roku wypadku samochodowym coroczne zawodowe testy sprawności - „nie pogorszył się w sposób znaczny” w sytuacji, gdy utrzymanie sprawności powoda na obecnym poziomie możliwe jest wyłącznie dzięki systematycznej rehabilitacji, której Sąd zaskarżonym orzeczeniem de facto M. D. pozbawia,

- art. 232 kpc poprzez przyjęcie, że powód nie wywiązał się z obowiązku udowodnienia okoliczności, z których wywodzi skutki prawne, tj. zaistnienia zmiany stosunków uzasadniających zmniejszenie jego obowiązku alimentacyjnego na rzecz pozwanej z kwoty po 850 złotych miesięcznie do kwoty po 400 złotych miesięcznie, podczas gdy powód zaoferował logiczne, wzajemnie uzupełniające się dowody w postaci dokumentów, zeznań świadków i stron potwierdzające zasadność żądania powoda zawartego w pozwie z dnia 25 lutego 2019 roku,

- art. 233 § 1 kpc poprzez niewyjaśnienie wszystkich okoliczności faktycznych sprawy, a w szczególności - zwłaszcza przy przyjęciu, że „pozwaną w najbliższym czasie czeka operacja, a następnie leczenie, konieczność odbycia bezpłatnych praktyk i pisanie pracy inżynieryjnej, wobec czego nie będzie ona mogła kontynuować zatrudnienia” - poprzez brak ustaleń co do tego, czy przyjęte przez Sąd ww. przeszkody rzekomo uniemożliwiające pozwanej dalsze wykonywanie pracy zarobkowej mają charakter trwały i czy rzeczywiście w związku z tym wpływają na zakres żądania powoda obniżenia ciążących na nim obecnie względem pozwanej alimentów,

- art. 327 ¹ § 1 pkt. 1 kpc poprzez nie odniesienie się w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia do wszystkich dowodów i niezbędnych ocen przedmiotowej sprawy poprzez niesłuszne uznanie, że chęć kontynuowania nauki przez pozwaną na dziennych studiach magisterskich nie pozwoli jej na kontynuowanie zatrudnienia w dotychczasowej formie tj. weekendowo za wynagrodzeniem w kwocie ok. 2.000 złotych netto miesięcznie,

- art. 233 § 1 kpc poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na rozważeniu - w celu ustalenia zasadności zmiany wysokości świadczenia alimentacyjnego powoda na rzecz pozwanej - wyłącznie interesu A. D. oraz nieuwzględnienie zasad współżycia społecznego przy tej ocenie, co skutkowało oddaleniem w całości wytoczonego przez M. D. powództwa.

Wskazując na powyższe zarzuty powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i orzeczenie odmiennie co do istoty sprawy poprzez obniżenie od dnia l lutego 2019 roku alimentów ustalonych prawomocną ugodą zawartą przez M. D. i A. D. przed Sądem Rejonowym w Tomaszowie Mazowieckim III Wydziałem Rodzinnym i Nieletnich w dniu 10 listopada 2016 roku w sprawie o sygn. akt III RC 340/16 z kwoty po 850,00 (osiemset pięćdziesiąt) złotych miesięcznie do kwoty po 400,00 (czterysta) złotych miesięcznie płatnych do dnia 10-go każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat oraz skorygowanie rozstrzygnięcia o kosztach postępowania przed Sądem I instancji. Wniósł ponadto o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, w postępowaniu apelacyjnym.

W odpowiedzi na apelację pełnomocnik pozwanej wniósł o oddalenie apelacji w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy podziela dokonaną przez Sąd Rejonowy ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego (z jednym wyjątkiem, o którym poniżej), znajdującą – wbrew zarzutowi apelującego – podstawę w dyrektywach oceny dowodów zawartych w treści art. 233 § 1 k.p.c.

Niezasadnym jest także zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 327 ¹ § 1 pkt 1 k.p.c.

Sąd I instancji przeprowadził prawidłowo postępowanie dowodowe, zaś w uzasadnieniu wyroku przedstawił swoje wnioski, wskazał na dowody, którym dał wiarę, wskazując dokładnie powody tych decyzji oraz przytoczył przyczyny, dla których innym dowodom odmówił mocy dowodowej. Sąd II instancji podziela ustalenia i ocenę dokonaną przez Sąd I instancji, za wyjątkiem odmowy wiarygodności dowodom z umów najmu mieszkania należącego do siostry powoda, w którym on zamieszkuje. Zdaniem Sądu odwoławczego brak jest podstaw do kwestionowania tych dokumentów, choć wnioski z nich wypływające w postaci zwiększonych kosztów ponoszonych przez powoda na zamieszkanie nie wpływają na ostateczną ocenę zasadności powództwa, przy uwzględnieniu pozostałych ustalonych faktów w sprawie, a zwłaszcza wyższych dochodów powoda i pobierania przez niego dodatku mieszkaniowego w wysokości 600,00 zł (okoliczność przyznana k. 488).

Wbrew twierdzeniom apelującego, Sąd Rejonowy poczynił ustalenia w oparciu o dowody obu stron, niemniej wyciągnął na ich podstawie odmienne wnioski od oczekiwanych przez powoda, bez naruszenia art. 233 § 1 k.p.c.

W okolicznościach niniejszej sprawy dla ustalenia zakresu obowiązku alimentacyjnego powoda wobec pełnoletniej córki bez znaczenia pozostają zarzuty powoda kierowane w stosunku do matki pozwanej pod kątem jej możliwości zarobkowania i prawidłowości wypełniania przez I. D. obowiązku alimentacyjnego, zwłaszcza że alimentuje ona pozwaną na tym samym poziomie co powód.

Sąd I instancji przy rozpoznaniu sprawy nie naruszył przepisów prawa materialnego. Jak słusznie wywiedziono, materialnoprawną podstawę do zmiany orzeczenia alimentacyjnego stanowi art. 138 k.r.o., zgodnie z którym w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Przez „zmianę stosunków” należy rozumieć zmianę okoliczności istotnych z punktu widzenia ustawowych przesłanek obowiązku alimentacyjnego i zakresu świadczeń alimentacyjnych. Zatem nie każda zmiana w życiu obowiązanego czy uprawnionego do alimentów będzie podstawą do zmiany orzeczenia alimentacyjnego, w szczególności jeśli zmiany nie mają charakteru trwałego, zasadniczego i nie wyczerpują przesłanek, które w istotny sposób wpływają na istnienie czy zakres obowiązku alimentacyjnego (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 16.12.1987 r., III CZP 91/86; opubl. Legalis).

Sąd Rejonowy w uzasadnieniu orzeczenia rozważył szczegółowo aktualną sytuację życiową i materialną stron i dokonał jej porównania ze stanem istniejącym w czasie ustalenia obowiązku alimentacyjnego w drodze ugody zawartej w sprawie III RC 340/16.

Wyprowadzone z tego porównania wnioski Sąd Okręgowy w pełni akceptuje.

Należy pamiętać, że obowiązek rodziców dostarczania środków utrzymania i wychowania trwa dopóty, dopóki dziecko nie zdobędzie stosownie do swoich uzdolnień i predyspozycji, kwalifikacji zawodowych, czyli do chwili usamodzielnienia się, i to niezależnie od osiągniętego wieku (art. 133 § 1 k.r.o.). Uzyskanie pełnoletności nie zmienia sytuacji prawnej dziecka w zakresie alimentów, jeżeli dziecko pobiera naukę w szkole lub na uczelni i czas na nią przeznaczony wykorzystuje rzeczywiście na zdobywanie wiedzy i kwalifikacji zawodowych.

Obowiązkiem rodzica jest, w miarę swych sił, umożliwienie dziecku zdobycia wykształcenia stosownego do jego uzdolnień, a więc też wykształcenia wyższego (zob. wyrok SN z 12.02.1998 r., I CKN 499/97; opubl. Legalis). Dziecko nie traci prawa do alimentów gdy zdobyło już wykształcenie umożliwiające podjęcie pracy zawodowej, pozwalające na samodzielne utrzymanie, ale chce kontynuować naukę i zamiar ten znajduje uzasadnienie w dotychczas osiąganych wynikach (wyrok SN z dnia 24.03.2000 r., I CKN 1538/99; opubl. Legalis).

Uwzględniając stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy stwierdzić należy, że pozwana czyni postępy w nauce, zdaje egzaminy, nie powtarza lat nauki na uczelni i jej zamiar kontynuowania studiów magisterskich jest w pełni uzasadniony. Dlatego rodzice winni dalej wspierać ją finansowo w drodze alimentów. Nieuprawniony jest przy tym zarzut strony powodowej, że uzyskiwane przez pozwaną dochody skutkować winny zmniejszeniem zakresu obowiązku alimentacyjnego powoda wobec córki. Skarżący zdaje się nie dostrzegać, że wysokość uiszczanych przez niego alimentów wystarcza w zasadzie jedynie na pokrycie przez córkę kosztów wynajęcia mieszkania w W.. Alimenty od matki pozwanej zabezpieczają w przeważającej części potrzeby żywieniowe pozwanej. Wszystkie inne potrzeby (m.in. zakup środków chemicznych, środków higieny, przejazdy, koszty kształcenia, wydatki na rozrywkę, wypoczynek, leczenie, ubranie, fryzjera, kosmetyczkę itp.) uprawniona zmuszona jest realizować własnym staraniem, podejmując pracę zarobkową. Należy jednak pamiętać, że jest to praca na umowę zlecenia i nie daje gwarancji stałego zatrudnienia, czyniąc koniecznym zabezpieczenie też na przyszłość części środków z bieżących dochodów. Pozwana nie może liczyć na wsparcie ojca w innej formie, choćby okazjonalnej. Powód winien docenić postawę pozwanej, która czyni starania dla usamodzielnienia się i łączy pracę ze studiami dziennymi, choć niewątpliwie jej pierwszym obowiązkiem jest ukończenie studiów i zdobycie stosownego wykształcenia i kwalifikacji zawodowych.

W świetle powyższego za bezzasadny Sąd uznał zarzut skarżącego naruszenia art. 133 § 3 k.r.o., także wobec okoliczności, że żądanie pozwu zmierzało do zmniejszenia obowiązku alimentacyjnego (ostatecznie do kwoty 200,00 zł, a nie powoływanej w apelacji kwoty 400,00 zł), a nie uchylenia się od świadczeń alimentacyjnych.

Wbrew zarzutowi apelującego Sąd Rejonowy dokonał prawidłowej oceny, że możliwości zarobkowe i sytuacja zdrowotna powoda pozwalają na płacenie przez niego alimentów na rzecz studiującej córki w wysokości po 850,00 zł miesięcznie. Sąd I instancji dokonał wnikliwej oceny stanu zdrowia powoda, także w aspekcie problemów zdrowotnych zgłaszanych w toku poprzedniej sprawy alimentacyjnej. Dodatkowe wydatki ponoszone przez powoda na leczenie czy mieszkanie są równoważone jego znacznie wyższymi dochodami.

W tej sytuacji, zdaniem Sądu Okręgowego, nie można uznać, że zmiana w sytuacji życiowej powoda i pozwanej jest na tyle istotna, aby uzasadniała obniżenie alimentów.

Dlatego na podstawie art. 385 k.p.c., wobec bezzasadności podniesionych zarzutów, Sąd odwoławczy oddalił apelację.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 108 k.p.c. i § 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r. (Dz. U. z 2015 r., poz. 1800) uwzględniając fakt, że strona pozwana w całości przegrała sprawę w postępowaniu apelacyjnym.