Portal Orzeczeń

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 18 lutego 2020 roku w sprawie i c 584/17 Sąd Rejonowy w Radomsku zasądził od pozwanego (...) z siedzibą w W. kwotę 6 804,57 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 21 marca 2017 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 2042 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Obciążył pozwanego również kwotą 1 585,75 zł nieuiszczonych kosztów sądowych.

Na zasądzoną kwotę należności głównej składa się dochodzony koszt naprawy uszkodzonego samochodu P. (...) oraz kwota 159,90 zł stanowiąca poniesiony przez powoda koszt prywatnej ekspertyzy zleconej przez powoda, ustalającej wysokość poniesionej szkody obejmującej naprawę samochodu.

Od powyższego wyroku apelację złożył pozwany. Zaskarżył wyrok w części zasądzającej na rzecz powoda kwotę 159,90 złotych z ustawowymi odsetkami od tej kwoty od dnia 21 marca 2017 roku do dnia zapłaty. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił:

1. naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj.:

a) art. 233 § 1 k.p.c., art. 227 k.p.c., art. 228 § 2 k.p.c. poprzez uznanie konieczności i celowości zlecenia prywatnej kalkulacji szkody przez powoda, w sytuacji kiedy:

- faktem znanym Sądowi Rejonowemu z urzędu jest charakter prowadzonej działalności przez powoda polegającej na nabywaniu i dochodzeniu wierzytelności z tytułu szkód komunikacyjnych;

- sam kosztorys naprawy został sporządzony po zawarciu umowy cesji z poszkodowanym a to w dniu 12-04-2017r. (gdzie umowa cesji zawarta została 06-04-2017r.), a zatem nie stanowił wydatku pozostającego w związku przyczynowo - skutkowym, a koszt powoda, bowiem nabywając wierzytelność od poszkodowanego musiał znać wartość nabywanego roszczenia;

b) art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dopuszczenie się dowolnej a nie swobodnej oceny materiału dowodowego:

- w zakresie umowy przeniesienia wierzytelności z dnia 06-04-2017r.prez niezasadne pominięcie okoliczności, iż w umowie cesji mimo wskazania wierzytelności z tytułu prywatnej opinii nie dokonano określenia tejże wierzytelności, bowiem w cesji brak jest określenia numeru opinii, dnia sporządzenia opinii oraz oznaczenia faktury VAT wydanej w następstwie sporządzenia opinii (§ 1 pkt 2 umowy przeniesienia wierzytelności z dnia 06-04-2017r.), mimo iż jak się wydaje celem stron umowy w przypadku woli przeniesienia tej wierzytelności na nabywcę było konkretne oznaczenie wierzytelności;

- w zakresie faktury nr (...) z dnia 18-04-2017r. poprzez jej wadliwą ocenę i przyjęcie, iż dokumentuje wykonanie kosztorysu do przedmiotowej sprawy, w sytuacji, gdy nie precyzuje ona dokładnie nazwy produktu / usługi, a tym samym nie można jej powiązać z kalkulacją naprawy nr (...);

- w zakresie dochodzonych przez powoda odsetek od należności 159,90 zł z tytułu kosztów prywatnej opinii poprzez uznanie, iż mieszczą się one w ramach pierwotnie dochodzonej i zgłoszonej szkody, w sytuacji gdy faktura dołączona do pozwu mająca w ocenie powoda dokumentować wysokość poniesionych kosztów została wystawiona z dniem 14-04-2017r., a termin jej płatności został oznaczony na dzień 02-05-2017r., zaś sam powód określił wymagalność roszczenia na dzień 5 maja 2017r., co skutkowało ustaleniem w sposób nieprawidłowy wymagalności roszczenia w tym zakresie i zasądzenie odsetek od kwoty 159,90 zł która w dacie 21 marca 2017r. nie istniała i nie była jeszcze wymagalna;

c) art. 232 k.p.c. (w zw. z art. 6 k.c.) poprzez wadliwe uznanie, że powód udowodnił, iż koszt prywatnej kalkulacji naprawy w wysokości 159,90 zł jest koniecznym i celowym elementem szkody, bowiem prywatna kalkulacja naprawy posłużyła do wytoczenia powództwa w przedmiotowej sprawie, w sytuacji której powód z racji prowadzonej działalności ma wiedzę jak szacować koszty naprawy powypadkowej pojazdów;

2. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj

a) art. 361 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 354 § 1 i 2 k.c. i art. 826 §1 k.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie w stanie faktycznym sprawy, a w konsekwencji uznanie, że koszt prywatnej wyceny oraz opinii rzeczoznawcy obejmującej kosztorys naprawy jest uzasadnionym wydatkiem pozostającym w związku ze szkodą podczas gdy na podstawie zgromadzonego materiału faktycznego i dowodowego w niniejszej sprawie poniesienie kosztu prywatnej ekspertyzy oraz opinii nie sposób uznać za normalne następstwo wypadku, w wyniku którego powstała szkoda, ani za koszty niezbędne do dochodzenia wierzytelności przez poszkodowanego, który w sprawie nie występuje jako strona;

b) art. 481 § 1 k.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie w stanie faktycznym sprawy w zakresie kwoty 159,90 zł skutkujące zasądzeniem odsetek ustawowych od tejże kwoty za okres kiedy dłużnik nie pozostawał w zwłoce, bowiem płatność tejże kwoty zgodnie z wystawioną fakturą nr (...) upływała w dniu 2 maja 2007r., a sam powód określił je na dzień 5 maja 2017r., tym samym zatem dłużnik w dniu 21 marca 2017r. nie znajdował się w zwłoce z zapłatą w/w kwoty;

c) art. 65 § 1 k.c. poprzez jego błędne zastosowanie, brak wykładni postanowień umowy cesji z dnia 06-04-2017r. w zakresie sposobu oznaczenia wierzytelności z tytułu kosztów prywatnej opinii i pominięcie, że umowa ta z założenia dla skutecznego przeniesienia wierzytelności zakładała dokładne oznaczenie tej wierzytelności poprzez wskazanie daty sporządzenia i numeru prywatnej opinii, jak i daty oraz numeru faktury VAT, czego z kolei nie uczyniono, co jednoznacznie powinno wskazywać iż wierzytelność z tytułu prywatnej opinii nie została wystarczająco oznaczona zgodnie ze zgodnym zamiarem stron, a tym samym nie powstała i nie została skutecznie przeniesiona na nabywcę wierzytelności.

Występując z tymi zarzutami skarżący wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w zaskarżonej części oraz stosunkowe rozdzielenie kosztów z uwzględnieniem zmiany rozstrzygnięcia przez Sąd II instancji oraz zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od daty uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Na wstępie należy zaznaczyć, że sprawa podlega rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym, zatem zgodnie z przepisem art. 505 ¹³ § 2 kpc, jeżeli sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego uzasadnienie wyroku powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisu prawa.

Apelacja pozwanego kwestionuje zasadność zasądzenia kwoty 159,90 zł, stanowiącej koszt prywatnej ekspertyzy szacującej wysokość kosztów naprawy samochodu oraz datę zasądzenia odsetek od tej kwoty.

Sąd Okręgowy w pełni podziela stanowisko sądu pierwszej instancji w zakresie zasądzenia powyższej kwoty.

Uchwałami podjętymi w składzie 7 sędziów w dniu 29 maja 2019 r. (III CZP 68/18, OSNC 2019, poz. 10, nr 98), a także w dniu 2 września 2019 (III CZP 99/18, LEX nr 2714676) Sąd Najwyższy przesądził, że nie tylko poszkodowanemu, lecz także cesjonariuszowi (nabywcy – w drodze przelewu) roszczeń odszkodowawczych za szkodę komunikacyjną może przysługiwać od ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej zwrot kosztów tzw. prywatnej opinii (ekspertyzy) rzeczoznawcy, jeżeli jej sporządzenie było niezbędne do efektywnego dochodzenia odszkodowania.

W stanie faktycznym przedmiotowej sprawy to powód zlecił wykonanie prywatnej ekspertyzy i to on poniósł jej koszty, które zostały ujęte w fakturze wystawionej przez rzeczoznawcę w dniu 18 kwietnia 2017 roku. W takiej sytuacji roszczenie o zwrot kosztów ekspertyzy stanowi własne roszczenie powoda, które ma oparcie w nabytym roszczeniu odszkodowawczym i w jego dynamice (tak Sąd Najwyższy w wymienionej uchwale z dnia 29 maja 2019 r.). Zatem podnoszone przez apelującego argumenty zmierzające do wykazania, że umowa cesji nie obejmowała roszczenia o zwrot kosztów prywatnej ekspertyzy, nie mają znaczenia dla końcowego rozstrzygnięcia.

Podobnie jak w odniesieniu do poszkodowanego, który sam zleciłby opinię, również w przypadku cesjonariusza zlecającego opinię wymagane jest uwzględnienie z punktu widzenia konieczności i racjonalności poniesionych wydatków, a w szczególności to, czy cesjonariusz prowadzi działalność gospodarczą obejmującą nabywanie i dochodzenie roszczeń odszkodowawczych. W uzasadnieniu uchwały składu siedmiu sędziów z dnia 29 maja 2019 r.III CZP 68/18 Sąd Najwyższy podkreślił, że chociaż prowadzenie przez cesjonariusza działalności gospodarczej obejmującej nabywanie i dochodzenie roszczeń odszkodowawczych nie wyłącza a limine możliwości dochodzenia przez niego od ubezpieczyciela równowartości kosztów zleconej ekspertyzy, to jednak w sposób istotny wpływa na ocenę przysługiwania mu takiej możliwości. Wskazał przy tym, że nie mogą być uznane za pozostające w adekwatnym związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym i nie mogą wejść w zakres odszkodowania ubezpieczeniowego wydatki na ekspertyzy zlecone przez cesjonariusza osobie trzeciej, które służą ocenie opłacalności cesji, nawet gdyby były poniesione już po nabyciu wierzytelności od poszkodowanego. Zwrot kosztów będzie uzasadniony wówczas, gdy opinia służy bezpośrednio dochodzeniu roszczenia o odszkodowanie, nie jest zaś powiązana wyłącznie z umową cesji, np. w celu oceny ryzyka, jakie wiąże się z nabywaną wierzytelnością.

Nie można zgodzić się z twierdzeniem pozwanego, że gdy chodzi o powoda, będącego profesjonalistą, trudniącym się zawodowo dochodzeniem roszczeń odszkodowawczych nie zachodziła in casu potrzeba zlecania zewnętrznemu podmiotowi dokonania kalkulacji naprawy pojazdu. W tym kontekście należy też wskazać, iż pozwany nie twierdził aby powód był certyfikowanym rzeczoznawcą oraz miał dostęp do programów rozliczeniowych, mogących służyć do poprawnej oceny wypłaconego odszkodowania. Nie może bowiem budzić wątpliwości, że do dokonania kalkulacji niezbędna jest nie tylko specjalistyczna wiedza, ale także dostęp do odpowiedniego programu eksperckiego do szacowania szkód (Audatex). W ocenie Sądu odwoławczego nie wymaga szerszego uzasadnienia dopuszczalność zlecenia takiej usługi przez powoda innemu podmiotowi.

Poza tym wykonanie takiej ekspertyzy dopiero kilka dni po zawarciu umowy cesji wszystkich wierzytelności, jakie przysługiwały cedentowi M. C. w stosunku do pozwanego ubezpieczyciela, wskazuje, że ekspertyza ta była wykonana nie dla oceny ryzyka umowy cesji, ale na potrzeby dochodzenia od pozwanego należności odszkodowawczej. Wykonanie ekspertyzy było zatem celowe, tym bardziej że zakład ubezpieczeniowy, jak się ostatecznie okazało, o ponad połowę zaniżył oszacowanie szkody.

Rację ma natomiast skarżący, kiedy zarzuca przyjęcie przez sąd pierwszej instancji niewłaściwej daty odsetek od tej kwoty 159,90 zł. Słusznie podnosi, że ekspertyza ta została zlecona i wykonana już po dacie 21 marca 2017 roku - początkowej dacie naliczania odsetek od całości zasądzonej przez sąd kwoty 6804,57 zł. Zresztą sąd pierwszej instancji przeoczył, że żądanie odsetek od kwoty 159,90 zł było zgłoszone w pozwie od dnia 5 maja 2017 roku.

Z tych względów Sąd Okręgowy, w częściowym uwzględnieniu apelacji na podstawie art. 386 § 1 kpc, zmienił zaskarżony wyrok, zaś dalej idącą apelację oddalił na podstawie art. 385 kpc.

Ponieważ pozwany w postępowaniu odwoławczym wygrał tylko w nieznacznym zakresie, zatem przy orzekaniu o kosztach tego postępowania Sąd Okręgowy kierował się przepisem art. 100 zd. 2 kpc.