Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 listopada 2019 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący	SSA w SO Grzegorz Ślęzak
Sędziowie	SSO Jarosław Gołębiowski SSO Dariusz Mizera (spr.)
Protokolant	Beata Gosławska

po rozpoznaniu w dniu 4 listopada 2019 r. w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z powództwa N. (...) w Ł.

przeciwko M. S.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 16 kwietnia 2019 r. sygn. akt I C 1668/18.

1. oddala apelację;

2. zasądza od powoda N. (...) w Ł. na rzecz pozwanej M. S. kwotę 2.700 (dwa tysiące siedemset) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

Dariusz Mizera Grzegorz Ślęzak Jarosław Gołębiowski

Sygn. akt II Ca 468/19

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 9 października 2018 r. skierowanym przeciwko M. S., powód N. w W. (Ł. (...) w Ł.) - reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika - wniósł o zasądzenie na swoją rzecz od pozwanej kwoty 64.541,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 39.100,25 zł od dnia 18 października 2016 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 25.440,21 zł od dnia 28 maja 2016 r. do dnia zapłaty. Nadto powód wniósł o zasądzenie kosztów procesu.

W treści uzasadnienia pełnomocnik powoda podał, że pozwana M. S., będąca osobą ubezpieczoną w N., korzystała ze świadczeń leczniczych na terenie N. posługując się Europejską Kartą Ubezpieczenia Zdrowotnego. Za świadczenia zapłacił powód, co wobec podjętego przez pozwaną leczenia w trybie planowym, zaktualizowało żądanie zwrotu poniesionych przez powoda kosztów leczenia. Powód wskazał, iż pomimo kierowanych do pozwanej wezwań, M. S. nie zadośćuczyniła roszczeniu.

W odpowiedzi na pozew pozwana M. S., za pośrednictwem profesjonalnego pełnomocnika, wniosła o oddalenie powództwa w całości, jako bezzasadnego oraz o zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu.

Wyrokiem z dnia 16 kwietnia 2019 r. Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim po rozpoznaniu sprawy z powództwa N. (...) w Ł. przeciwko M. S. o zapłatę

1. oddalił powództwo;

2. zasądził od powoda N. (...) w Ł. na rzecz pozwanej M. S. kwotę 5.417,00 zł (pięć tysięcy czterysta siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Podstawą rozstrzygnięcia były przytoczone poniżej ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego:

W okresie od lipca 2008 r. do stycznia 2009 r. pozwana M. S. przebywała w N., gdzie udała się, aby podjąć wakacyjną pracę studencką w jednym z tamtejszych szpitali. Celem rekrutacji pozwana przeszła badania krwi. W dniu 7 lipca 2008 r. i w dniu 26 września 2008 r. u pozwanej przeprowadzono analizy lekarskie, w których wykryto wirus (...).

W październiku 2008 r. pozwana rozpoczęła na terenie N. specjalistyczne leczenie. Leczenie wdrożono w dniu 8 października 2008 r. Terapię kontynuowano w dniu 10 listopada 2008 r. oraz 5 stycznia 2009 r. i 19 marca 2009 r. W karcie informacyjnej z dnia 6 kwietnia 2009 r. sugerowano podjęcie natychmiastowego leczenia (...) z (...). Koszty przedmiotowego leczenia poniosła (...) instytucja ubezpieczeniowa, która wystawiła: formularz E 125 D nr (...) na kwotę 8.698,61 euro za okres świadczenia usług zdrowotnych od dnia 6 października 2008 r. do dnia 10 listopada 2008 r., formularz E 125 D nr (...) na kwotę 5.692,27 euro za świadczenia udzielone w dniu 12 stycznia 2009 r., formularz E 125 D nr (...) na kwotę 84,39 euro za świadczenia udzielone w dniu 6 października 2008 r., formularz E 125 D nr (...) na kwotę 84,39 euro za świadczenia z dnia 6 kwietnia 2009 r. oraz formularz E D nr (...) na

kwotę 84,39 euro za świadczenia udzielone w dniu 5 stycznia 2009 r. Łączny koszt leczenia pozwanej na terenie N. wyniósł 14.644,05 euro.

Pozwana od dnia 13 stycznia 2009 r. do dnia 7 czerwca 2009 r. odbywała studia na uniwersytecie L. U. w S.. W tym czasie pozwana kontynuowała leczenie w N., każdorazowo przyjeżdżając do N. na wizyty lekarskie.

W okresie udzielanych pozwanej świadczeń zdrowotnych na terenie N. powódka posiadała ważną Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego.

W okresie pobytu w N. pozwana od dnia 9 lipca 2008 r. do dnia 26 września 2008 r. podjęła tymczasowe zatrudnienie oraz uczęszczała na kursy języka (...). Pozwana aplikowała wówczas na wymianę w ramach studenckiego programu (...) w N.. Z uwagi na niewystarczającą liczbę miejsc pozwana została skierowana na uniwersytet w S.. Pozwana wynajmowała pokój w N. do końca stycznia 2009 r. następnie brat pozwanej zawiózł ją do S., gdzie ukończyła semestr i po dniu 7 czerwca 2009 r. powróciła na około 2 tygodnie do P., a następnie ponownie wyjechała do N., gdzie pracowała od dnia 1 lipca 2009 r. do dnia 30 września 2009 r. Z uwagi na początek drogi zawodowej w profesji wyuczonej na studiach, nie mogła znaleźć pracy za granicą i wróciła do P.. Ostatecznie po trzech latach wyjechała na stałe za granicę i nieskuteczne leczenie zapoczątkowane w N., pozwana pozytywnie zakończyła w W., gdzie znalazła pracę. Aktualnie mieszka i pracuje w N.. 

W dniu 9 maja 2016 r. N. (...) w Ł. skierował do pozwanej notę księgową stanowiącą wezwanie do zapłaty na kwotę 25.440,21 zł. Kolejne pismo wraz z notą księgowa pozwany skierował do pozwanej w dniu 28 września 2016 r.

W dniu 1 czerwca 2016 r., 22 czerwca 2016 r., 23 września 2016 r., 2 listopada 2016 r. oraz 6 grudnia 2016 r. powód kierował do pozwanej wezwania do zapłaty. W dniu 23 września 2016 r. pozwany wystosował ostateczne przesądowe wezwanie do zapłaty.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie przedstawionych powyżej dokumentów, których prawdziwości pozwana nie kwestionowała. Wskazać przy tym należy, iż dochodzona pozwem kwota, jak też okoliczność udzielenia pozwanej świadczeń zdrowotnych w określonym czasie i określonego rodzaju nie była przedmiotem sporu, zaś strony spierały się o charakter podjętego przez pozwaną leczenia. Powyższe Sąd ustalił w oparciu o stosowne przepisy prawa, biorąc pod uwagę zeznania pozwanej oraz powołanego w sprawie świadka, co do faktycznego pobytu pozwanej za granicą i jego celu.

Badając przedmiotową okoliczność Sąd pominął załączoną przez powoda do akt sprawy opinię prywatną konsultanta wojewódzkiego w dziedzinie (...), jako pozbawioną waloru bezstronności, jednocześnie nadając priorytetowe znaczenie właściwemu brzmieniu przepisów prawa. 

Powód nie zaoferował żadnych innych dowodów, w szczególności prowadzących do zakwestionowania dowodu z zeznań świadka i przesłuchania pozwanej. Li tylko gołosłowne podważanie twierdzeń świadka, bez wskazania żadnej okoliczności, która mogłaby zaważyć na ocenie zeznań, nie może odnieść skutku.

Mając na uwadze powyższe rozważania Sąd uznał iż powództwo podlega oddaleniu.

Zasady finansowania świadczeń opieki zdrowotnej udzielonych poza granicami kraju w okresie od sierpnia 2008 roku do sierpnia 2009 roku regulował art. 25 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1510), który stanowił, że „Fundusz finansuje koszty leczenia lub badań diagnostycznych poza granicami kraju, udzielonych zgodnie z przepisami o koordynacji (...)”

Zgodnie z art. 5 ust. 32 przepisy o koordynacji to przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego w zakresie udzielania rzeczowych świadczeń zdrowotnych, określone:

a) w rozporządzeniu Rady (EWG) nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie

b) i rozporządzeniu Rady (EWG) nr 574/72 z dnia 21 marca 1972 r. w sprawie wykonywania rozporządzenia (EWG) nr 1408/71 w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie

c) oraz rozporządzeniu Rady (WE) nr 859/2003 z dnia 14 maja 2003 r. rozszerzającym przepisy rozporządzenia (EWG) nr 1408/71 i rozporządzenia (EWG) nr 574/72 na obywateli państw trzecich, którzy nie są jeszcze objęci

tymi przepisami wyłącznie ze względu na ich obywatelstwo oraz decyzje wydane na podstawie przepisów powyższych rozporządzeń;

Uprawnienie pozwanej do świadczenia opieki zdrowotnej w chwili przebywania pozwanej na terenie N. potwierdzała posiadana przez nią Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego, wydana na podstawia wskazanego wyżej art. 51 ust. 1 ustawy, który to przepis stanowił, iż w celu potwierdzenia prawa do świadczeń opieki zdrowotnej przysługujących świadczeniobiorcy lub osobie uprawnionej do świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie przepisów o koordynacji, zgodnie z przepisami o koordynacji, na terytorium innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), oddział wojewódzki Funduszu wydaje Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego lub zaświadczenie o prawie do tych świadczeń.

Tym samym zakres przysługujących pozwanej świadczeń medycznych należało ustalić na podstawie przepisów o koordynacji.

Artykuł 22. Rozporządzenia Rady (EWG) NR 1408/71 stanowi, iż 1. Pracownik najemny lub osoba prowadząca działalność na własny rachunek, którzy spełniają warunki wymagane przez ustawodawstwo państwa właściwego w celu uzyskania prawa do świadczeń, (...) której warunki wymagają świadczeń niepieniężnych, które stają się niezbędne z przyczyn medycznych podczas pobytu na terytorium innego Państwa Członkowskiego, biorąc pod uwagę charakter świadczeń oraz spodziewaną długość pobytu (...) ma prawo do świadczeń rzeczowych udzielanych przez instytucję miejsca pobytu lub zamieszkania na rachunek instytucji właściwej, zgodnie ze stosowanym przez nią ustawodawstwem, tak jak gdyby była w niej ubezpieczona, przy czym okres udzielania świadczeń jest określany przez ustawodawstwo państwa właściwego (...). Stosownie do art. 19 rozporządzenia (WE) nr 883/2004, które zastąpiło Rozporządzenie Rady (EWG) nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 r. od 1.05.2010r ubezpieczony i członkowie rodziny przebywający w innym Państwie Członkowskim niż państwo właściwe są uprawnieni do świadczeń rzeczowych, które z powodów medycznych stają się niezbędne w czasie ich pobytu, z uwzględnieniem charakteru tych świadczeń oraz przewidywanego czasu pobytu. Świadczenia te udzielane są w imieniu instytucji właściwej przez instytucję miejsca pobytu, zgodnie z przepisami stosowanego przez nią ustawodawstwa tak jak gdyby zainteresowane osoby były ubezpieczone na mocy wspomnianego ustawodawstwa (Dz.Urz.UE.L 2004 Nr 166, str. 1)

Wyżej wskazane reguły określają zakres dostępnych świadczeń medycznych i wskazują podmiot odpowiedzialny za udzieloną pomoc, tj. instytucję właściwą, w imieniu której działa instytucja miejsca pobytu. W przedmiotowej sprawie niemiecka instytucja ubezpieczeniowa poniosła koszty za które odpowiedzialność ponosi powód, a powyższe Sąd ustalił na podstawie art. 7 ust. 4 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/24/UE z dnia 9 marca 2011 r. w sprawie stosowania praw pacjentów w transgranicznej opiece zdrowotnej, który stanowi, że koszty transgranicznej opieki zdrowotnej są zwracane lub płacone bezpośrednio przez państwo członkowskie ubezpieczenia do poziomu, na którym koszty byłby pokryte przez państwo członkowskie ubezpieczenia, gdyby ta sama opieka zdrowotna była świadczona na jego terytorium i w takiej wysokości, aby nie przekroczyć rzeczywistego kosztu otrzymanej opieki zdrowotnej.

Zgodnie z opublikowanym w Biuletynie Europejskim nr 7(8)/ 2014* Wyrokiem TSUE z dnia 5 czerwca 2014 r. w sprawie C 255/13 mającej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez High Court (Irlandia) postanowieniem z dnia 3 maja 2013 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 13 maja 2013r., w postępowaniu przeciwko Health Service Executive w Irlandii należy stwierdzić, iż:

1. „Rozporządzenie Rady (EWG) nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie (Dz. U. L 149, s. 2 - wyd. spec. w jęz. polskim, rozdz. 5, t. 1, s. 35) zostało zastąpione rozporządzeniem nr 883/2004. Zgodnie z jego art. 91 i z art. 97 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczącego wykonywania rozporządzenia nr 883/2004 (Dz.U. L 284, s. 1) rozporządzenie nr 883/2004

stosuje się od dnia 1 maja 2010 r., to jest począwszy od dnia uchylenia rozporządzenia nr 1408/71.

2. O ile rozporządzenie nr 883/2004, jak stanowi jego motyw, dążyło do unowocześnienia i uproszczenia zasad koordynacji krajowych systemów zabezpieczenia społecznego, o tyle zachowało ono takie same cele jak rozporządzenie nr 1408/71.

3. W tym względzie system wprowadzony rozporządzeniem nr 1408/71 przyjmował miejsce zamieszkania jako jeden z łączników służących określeniu właściwego ustawodawstwa (zob. podobnie wyrok Wencel, EU:C:2013:303, pkt 48). Podobnie jest w wypadku rozporządzenia nr 883/2004.

4. Na mocy art 1 lit.j) rozporządzenia nr883/2004 określenie „zamieszkanie” oznacza miejsce, w którym osoba zwykle przebywa. Wskazane określenie ma autonomiczny zakres i jest właściwe prawu Unii (zob. analogicznie wyrok Swaddling, C-90/97, EU:C: 1999:96, pkt 28).

5. Jak orzekł Trybunał w odniesieniu do rozporządzenia nr 1408/71, w wypadku gdy sytuacja prawna danej osoby może podlegać ustawodawstwom szeregu państw członkowskich, pojęcie państwa członkowskiego, w którym dana osoba zamieszkuje, oznacza państwo, w którym mieszka ona zwykle i w którym znajduje się również zwykły ośrodek jej interesów życiowych (zob. wyroki: Hakenberg, 13/73, EU:C: 1973:92, pkt 32; Swaddling, EU:C: 1999:96, pkt 29; Wencel, EU:C:2013:303, pkt 49).

6. W tym kontekście należy rozważyć w szczególności sytuację rodzinną zainteresowanej osoby, względy, które skłoniły ją do przemieszczenia się, okres i ciągłość jej zamieszkania oraz zamiar, jaki wynika ze wszystkich okoliczności (zob. podobnie wyroki: Knoch, C-102/91, EU:C:1992:303, pkt 23; Swaddling, EU:C: 1999:96, pkt 29).

7. Lista okoliczności, jakie należy wziąć pod uwagę w celu określenia miejsca zamieszkania osoby - w formie wypracowanej w orzecznictwie - została aktualnie skodyfi kowana wart. 11 rozporządzenia nr 987/2009. Jak podniósł to rzecznik generalny w pkt 32 opinii, owa lista, która nie jest wyczerpująca, nie przewiduje

hierarchii między różnymi okolicznościami wymienionymi w ust. 1 wskazanego artykułu.

8. W tym względzie -jako że należy oprzeć się na wszystkich okolicznościach w celu określenia miejsca zamieszkania osoby objętej zabezpieczeniem społecznym - sam fakt pozostawania w państwie członkowskim, nawet przez długi okres i w sposób ciągły, nie oznacza koniecznie, że wskazana osoba zamieszkuje w owym państwie w rozumieniu art. 1 lit. j) rozporządzenia nr 883/2004.

9. W celu ustalenia zwykłego ośrodka interesów życiowych I sąd odsyłający musi w istocie wziąć pod uwagę wszystkie istotne kryteria, w szczególności te wymienione w art. 11 ust. 1 rozporządzenia nr 987/2009 oraz, na podstawie ust. 2 owego artykułu, wolę zainteresowanego dotyczącą faktycznego miejsca jego zamieszkania. Rzeczona wolę należy ocenić w odniesieniu do faktów i obiektywnych okoliczności sprawy w postępowaniu głównym, ponieważ zwykłe oświadczenie o woli posiadania miejsca zamieszkania w określonym miejscu nie jest, samo w sobie, wystarczające do celów stosowania rzeczonego ust. 2.

10. Wśród okoliczności, które sąd odsyłający musi wziąć pod uwagę do celów stosowania art. 1 lit. j) i k) rozporządzenia nr 883/2004, należy w szczególności wymienić fakt, że o ile 1 pozostawał przez długi okres w N., o tyle owa sytuacja nie stanowiła jego osobistego w \ boru, jako że zgodnie z samym brzmieniem przedłożonego pytania był on do tego zmuszony „ze względu na swoją poważną chorobę i dogodną bliskość specjalistycznej opieki medycznej ”.

11. Do sądu krajowego należy określenie zwykłego ośrodka interesów życiowych owego obywatela poprzez dokonanie oceny wszystkich istotnych okoliczności faktycznych i wzięcie pod uwagę jego woli, wynikającej ze wspomnianych okoliczności faktycznych. ”

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie była okoliczność charakteru świadczenia udzielonego powódce, jako że powód sformułował swoje roszczenie w oparciu o założenie, iż leczenie pozwanej winno przebiegać w trybie planowym,

a jego podjęcie na terytorium państwa członkowskiego było uprawnione wyłącznie za uprzednią zgodą wyrażoną przez powoda. Powyższe w ocenie powoda uwalnia Narodowy Fundusz Zdrowia od odpowiedzialności za powstałe w trakcie leczenia pozwanej koszty i uprawnia do żądania zapłaty kwoty stanowiącej ich równowartość.

W przekonaniu Sądu Rejonowego pogląd powoda jest całkowicie błędny.

Wskazać bowiem należy, iż ocena zaistniałych okoliczności musi nastąpić na podstawie przytoczonych wyżej przepisów, które pozwalają na rozpatrzenie przypadku w sposób indywidualny, a zatem nie tylko przez pryzmat rodzaju choroby czy czynnika zdrowotnego decydującego o potrzebie leczenia i ustalonych w podobnych przypadkach procedurach tego leczenia, ale także na podstawie charakteru udzielonych świadczeń oraz przewidywanego czasu pobytu na terytorium danego kraju. Sąd miał na uwadze okoliczności, w jakich pozwana podjęła leczenie na terenie N., tj. fakt uprzedniego podjęcia pracy tymczasowej oraz uczestniczenia w kursach językowych, a nadto aplikowania na wymianę studencką (...) odbywająca się właśnie w N.. Wobec tak podjętych działań stanowisko pozwanej, iż wiązała dalszą przyszłość z tym krajem nie może budzić żadnych wątpliwości. Sąd zauważa, że w tych okolicznościach argumentacja strony powodowej, jakoby pozwana przyjechała do N. celem podjęcia leczenia jest całkowicie chybiona. Pozwana dowiedziała się o swojej chorobie dopiero w N., chcąc podjąć pracę w szpitalu, o czym przesądza zresztą chronologia: zawarcia umowy o pracę w dniu 2 kwietnia 2008 r., rozpoczęcia pracy w dniu 9 lipca oraz przeprowadzenie badań koniecznych do podjęcia pracy w dniu 7 lipca 2008 r.. Przy czym dopiero badania z dnia 7 lipca 2008 r. stały się podstawą do dalszej diagnozy pozwanej.

Jednocześnie Sąd nie podziela argumentacji powoda, iż udzielone pozwanej świadczenia nie stanowiły niezbędnej opieki medycznej, której udzielenie pozwanej było konieczne w czasie jej pobytu za granicą. Wskazać należy, iż dalsza perspektywa zamieszkiwania pozwanej w N. oraz podjęcie tutaj pracy, stanowiły w odniesieniu do wirusowego charakteru choroby oraz młodego wieku pozwanej dostateczną podstawę do podjęcia leczenia bez zbędnej zwłoki, a zatem nie w trybie planowym. Decyzję pozwanej usprawiedliwiają możliwe konsekwencje zdrowotne 

oraz ograniczenia w życiu codziennym spowodowane chorobą, chociażby szczególna dbałość o niedopuszczenie do zakażenia innych osób.

Ponadto Sąd I instancji wskazał, iż stosownie do art. 8 ust. 2 lit. a Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/24/UE z dnia 9 marca 2011 r. w sprawie stosowania praw pacjentów w transgranicznej opiece zdrowotnej, leczenie podlega wymogom planowania m.in. w celu zapewnienia wystarczającego i stałego dostępu do zrównoważonego zakresu leczenia wysokiej jakości w danym państwie członkowskim lub dotyczącym woli kontrolowania kosztów i uniknięcia, na ile jest to możliwe, marnotrawstwa zasobów finansowych, technicznych i ludzkich. Stąd też wynika konieczność uprzedniej zgody na leczenie planowe. Podkreślić jednak należy, iż w niniejszej sprawie powód nie wskazywał na żadną z powyższych przesłanek, a całe swoje uzasadnienie medyczne zawarł w twierdzeniu, iż pozwana nie wymagała leczenia natychmiastowego. Powyższa okoliczność została zresztą wywiedziona z opinii prywatnej, w której opiniująca odniosła się do powszechnie przyjętych w tym przypadku schematów leczenia, pomijając chociażby aktywność życiową i wiek pozwanej. Nie bez znaczenia pozostaje również okoliczność, iż powód nie odniósł się do faktycznych finansowych konsekwencji podjęcia takiego leczenia w N., nie wskazując analogicznych kosztów opieki medycznej udzielanej w tym zakresie w Polsce, co dodatkowo rzutuje na zasadność zajętego w sprawie stanowiska.

Reasumując, powód nie udowodnił, że leczenie pozwanej powinno być prowadzone wyłącznie w trybie planowym.

Po wtóre, z uwagi na planowany okres pobytu w N. i (...)charakter choroby, pozwana nie potrzebowała zgody na leczenie za granica, zgodnie z przepisami koordynacji (stanowiących podstawę udzielenia świadczeń medycznych obywatelowi polskiemu przebywającemu za granicą) w szczególności art. 22. Rozporządzenia Rady (EWG) NR 1408/71 oraz art. 19 rozporządzenia (WE) nr 883/2004 bowiem zakładając planowaną długość pobytu - świadczenia te było niezbędne.

Nie podobna przyjąć, iż - niezależnie od nieudowodnionego przez powoda wpływu upływu czasu na stan zdrowia pozwanej - kobieta w młodym wieku, 

wchodząca na rynek pracy, będąca w okresie planowania i zakładania rodziny, dowiedziawszy się o ciężkiej chorobie (...), nie ma potrzeby podjęcia natychmiastowego leczenia. Obowiązujące wówczas (później także) przepisy pozwalały pozwanej na taką decyzję.

Powyższe wyłącza, w przekonaniu Sądu, obowiązek uzyskania odpowiedniej zgody, zgodnie z przepisami o koordynacji.

Odnosząc się w konkluzji do korelacji pomiędzy faktami w niniejszej sprawie a wykładnią przesłanki charakteru pobytu pozwanej za granicą dokonaną przez TSUE w cytowanym wyżej wyroku, należy z całą stanowczością stwierdzić, iż pozwana miała wolę dłuższego zamieszkiwania w N. i zorganizowania w tym kraju swojego centrum życiowego. Świadczą o tym fakty wyjechania po studiach do N., podjęcia tam pracy i złożenia wniosku o stypendium (...) w tym kraju. Z perspektywy przepisów koordynacji jej wola była czynnikiem decydującym o uznaniu gdzie jest jej dom. Fakt przyjeżdżania do P. sporadycznie na weekendy tego nie zmienia, lecz potwierdza. To, że późniejsze losy pozwanej - w szczególności skierowanie jej na uczelnię w S.(wbrew pierwotnemu wnioskowi), zburzyły pierwotny plan pozwanej jest faktem, ale z drugiej strony należy dostrzec, że pozwana nie starała się o przeniesienie leczenia do S., lecz kontynuowała je w N., dojeżdżając tam ze S.. Fakt ten z kolei potwierdza wolę zamieszkiwania w N.. Realia życia młodej osoby starającej się wejść na rynek pracy są jednakowoż trudne i z nimi zderzyła się pozwana, musząc po (...) wrócić do P. z powodu braku odpowiedniej pracy w zawodzie za granicą. Jednakże, kolejne fakty potwierdzają te wcześniejsze - ostatecznie pozwana wyjechała do W. a stamtąd do L.. Sąd nie miał wątpliwości, iż twierdzenia pozwanej, że po studiach chciała na stałe opuścić P. są prawdziwe, a to te twierdzenia oraz opisane fakty stanowią podstawę wykładni cytowanego wyżej przepisu, zgodnie z twierdzeniem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej zawartym w wyroku wyżej szczegółowo opisanym.

Mając na uwadze powyższe Sąd uznał, iż powód nie wykazał wystarczających podstaw żądania, zarówno co do zasady jak i co do wysokości.

Poddając ocenie przesłanki obciążenia pozwanej kosztami leczenia podjętego w N. Sąd uwzględnił okoliczności podjęcia i prowadzenia tego leczenia, które zdaniem Sądu nie wymagało trybu planowego jako, że w odniesieniu do okresu pozostawania pozwanej za granicą oraz charakteru tego pobytu było niezbędne i celowe.

Co więcej, powód ani nie udowodnił twierdzeń, z których wywodzi roszczenie, ani też nie uwzględnił okoliczności, iż gdyby pozwana leczyła się w P., za leczenie musiałby zapłacić również powód. Nie wskazał jednak Sądowi różnicy pomiędzy kosztem leczenia w N., a analogicznym w P., żądając od pozwanej zwrotu całości.

W konsekwencji Sąd uznał, iż roszczenie strony powodowej winno zostać w całości oddalone.

Powód przegrał sprawę w 100% wobec czego Sąd na zasadzie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. obciążył N. (...)w Ł.) kosztami procesu w całości.

Tym samym Sąd zasądził od powoda na rzecz pozwanej M. S. koszty procesu w wysokości 5.417,00 zł, w tym 17,00 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz 5.400,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

W świetle powyższego, orzeczono jak na wstępie.

Apelację od powyższego orzeczenia złożył powód zaskarżając wyrok w całości.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił mające wpływ na wynik sprawy:

1) naruszenie przepisów postępowania, tj.:

a) art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz zaniechanie całościowej, wszechstronnej oceny dowodów i ich wnikliwego zbadania, oraz pominięcie w rozważaniach dowodów zgłoszonych przez Pozwanego w postaci dokumentów, oraz sprzeczną z zasadami doświadczenia życiowego ocenę mocy dowodowej złożonych w sprawie dowodów z zeznań świadka oraz zeznań Pozwanej w sytuacji, w której:

- Powód złożył do akt sprawy dwie opinie medyczne w tym opinię konsultanta wojewódzkiego w dziedzinie chorób (...), które potwierdzają planowy charakter leczenia Pozwanej, a zostały sporządzone po analizie przedstawionej Powodowi przez Pozwaną oraz instytucję łącznikową dokumentacji medycznej.

- Pozwana złożyła oświadczenie na piśmie, z którego wynika, iż celowo udawała się do N. wyłącznie w celu leczenia, chociaż dla celów dokumentacji medycznej oświadczała o pobycie na terenie N. nie związanym z poddaniem się leczeniu,

b) art. 233 § 1 k.p.c. polegające na dokonaniu błędnej i dowolnej oceny materiału dowodowego poprzez

a) przyjęcie, że: „dochodzona pozwem kwota, jak też okoliczność udzielenia pozwanej świadczeń zdrowotnych w określonym czasie i określonego rodzaju nie była przedmiotem sporu, zaś strony spierały się o charakter podjętego przez pozwaną leczenia. Powyższe Sąd ustalił w oparciu o stosowne przepisy prawa, biorąc pod uwagę zeznania pozwanej oraz powołanego w sprawie świadka, co do faktycznego pobytu pozwanej za granicą i jego celu. Badając przedmiotową okoliczność Sąd pominął załączoną przez powoda do akt sprawy opinię prywatną konsultanta wojewódzkiego w dziedzinie chorób zakaźnych, jako pozbawioną waloru bezstronności, jednocześnie nadając priorytetowe znaczenie właściwemu brzmieniu przepisów prawa.”, podczas gdy opinia konsultanta wojewódzkiego jest opinią bezstronną, wydaną przez instytucję niezależną od N..

b) Pominięcie załączonych przez Powoda dokumentów, w tym oświadczenia Pozwanej o udzieleniu świadczeń na terenie N. w trybie nagłym oraz oświadczeń o czasowym pobycie na terenie N. nie związanym z udzielaniem Pozwanej świadczeń opieki zdrowotnej,

c) przyjęcia, że zeznania Pozwanej, oraz jej brata są wiarygodne, co skutkowało wyciągnięciem przez Sąd błędnych i nielogicznych wniosków w sprawie będących podstawą rozstrzygnięcia i ustalenia braku odpowiedzialności Pozwanej,

c) 328 § 2 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i nie wskazanie w uzasadnieniu wyroku pełnej podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, tj.: przyczyn, dla których Sąd odmówił wiarygodności i mocy dowodowej dowodom wskazanym przez pozwanego, w szczególności w postaci opinii konsultanta wojewódzkiego w dziedzinie (...),

d) art. 278 § 1 k.p.c. poprzez samodzielne wypowiedzenie się przez Sąd co do kwestii wymagających wiadomości specjalnych, w sytuacji gdy przepis prawa nakłada na Sąd obowiązek dopuszczenia i przeprowadzenia przez Sąd opinii z opinii biegłego sądowego w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych, co w konsekwencji doprowadziło do nieprawidłowego ustalenia przez Sąd stanu faktycznego,

e) art. 232 zdanie drugie k.p.c. w związku z art. 278 § 1 k.p.c. poprzez brak dopuszczenia dowodu z opinii biegłego z urzędu, bowiem Sąd poprzez niedopuszczenie tego dowodu naraził się na błędne rozstrzygnięcie sprawy.

a w konsekwencji błędnie ustalonego stanu faktycznego, nie rozpoznanie istoty sprawy i naruszenie przepisów prawa materialnego tj:

1) Art. 51 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej, przez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie,

2) Artykuł 22. Rozporządzenia Rady (EWG) NR 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie przez jego błędne zastosowanie w stanie faktycznym niniejszej sprawy,

3) art. 19 rozporządzenia (WE) nr 883/2004. które zastąpiło Rozporządzenie Rady (EWG) nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971r. poprzez jego błędne zastosowanie w realiach niniejszej sprawy.

Powołując się na powyższe zarzuty, powód wnosił o:

1) zmianę wyroku poprzez orzeczenie o oddaleniu powództwa w całości, ewentualnie o:

2) uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do rozpoznania przez Sąd I instancji, a nadto wnosił o:

zasądzenie od Pozwanej na rzecz Powoda kosztów postępowania za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych, a w przypadku oddalenia apelacji nieobciążanie strony powodowej kosztami zastępstwa procesowego strony przeciwnej na zasadzie art. 102 k.p.c..

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja powoda jest bezzasadna i została rozpoznana przez Sąd merytorycznie choć wnioski apelacji są sprzeczne z jej treścią co nastąpiło najprawdopodobniej na skutek oczywistej omyłki. Z treści apelacji wynika bowiem , iż skarżący domaga się uwzględnienia powództwa natomiast nie wiedzieć czemu we wnioskach apelacji skarżący zawarł żądanie „zmiany wyroku poprzez orzeczenie o oddaleniu powództwa w całości” zapominając, iż powództwo przez Sąd I instancji zostało przecież oddalone..

Rozpoznając pomimo to sprawę merytorycznie Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego i przyjmuje je za własne czyniąc je podstawą swojego rozstrzygnięcia.

Skarżący w apelacji zawarł zarówno zarzuty naruszenia prawa procesowego jak i prawa materialnego.

Zarzut dotyczący naruszenia art. 233§ 1 k.p.c. bezpośrednio powiązany z zarzutem naruszenia art. 278§ 1 k.p.c. sprowadza się w zasadzie do oceny na podstawie materiału dowodowego czy leczenie pozwanej miało charakter planowy na co miały wskazywać załączone do akt sprawy opinie medyczne. W sytuacji gdy pozwana zakwestionowała stanowisko powoda co do charakteru jej leczenia, obowiązek dopuszczenia dowodu z opinii biegłego sądowego obciążał stronę powodową. Powód wniosku takiego nie zgłosił. Wbrew twierdzeniom apelującego bierność w powoływaniu dowodów nie nakłada na Sąd obowiązku dopuszczania dowodów z urzędu. Trzeba bowiem pamiętać, iż to strony są dysponentem toczącego się postępowania dowodowego i to one ponoszą odpowiedzialność za jego wynik. Powyższe jasno wynika z art. 3 k.p.c., zgodnie z którym strony i uczestnicy postępowania są obowiązania dokonywać czynności procesowych zgodnie z dobrymi obyczajami, dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiać dowody. Interes samej zainteresowanej strony nakazuje jej podjąć wszelkie czynności procesowe w celu udowodnienia faktów, z których wywodzi korzystne skutki prawne. (art. 6 k.c.) . Z kolei w myśl art. 232 k.p.c. strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów z których wywodzą skutki prawne. Sąd może dopuścić dowód niewskazany przez stronę.

Powód działał z profesjonalnym pełnomocnikiem i nic nie stało więc na przeszkodzie, aby sprostał temu obowiązkowi zgłaszając w odpowiednim czasie wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego. Skoro tego nie uczynił nie może obecnie zarzucać naruszenia art. 232 k.p.c. Sąd bowiem nie może wyręczać strony w zakresie dowodzenia swoich twierdzeń, a do tego w istocie zmierzałoby dopuszczenie dowodu z urzędu. W okolicznościach sprawy naruszałoby to zasadę kontradyktoryjności procesu cywilnego.

Rozważając pozostałe zarzuty procesowe należy przypomnieć, iż opinie na których treści swoje stanowisko oparł powód, mają charakter ekspertyz prywatnych. Z tego względu mogą być potraktowane tylko jako stanowisko procesowe strony powodowej. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 9 maja 2007 r. sygn. akt II CSK 77/07 baza Legalis wprost stwierdził, że nie może być traktowana, jako dowód w procesie opinia biegłego choćby był nim biegły sądowy, sporządzona na polecenie strony i złożona do akt sądowych. Przyjmuje się bowiem, że opinie opracowane na zlecenie stron i przedłożone sądowi stanowią jedynie umotywowane stanowisko strony.

Z kolei w wyroku z dnia 15 stycznia 2010 r. I CSK 199/09 baza Legalis Sąd Najwyższy stwierdził, że jeżeli strona dołącza do pisma procesowego ekspertyzę pozasądową i powołuje się na jej twierdzenia i wnioski, ekspertyzę tę należy traktować, jako część argumentacji faktycznej i prawnej przytaczanej przez stronę. Gdy strona składa ekspertyzę z intencją uznania jej przez sąd za dowód w sprawie, wówczas istnieją podstawy do przypisania jej także znaczenia dowodu z dokumentu prywatnego. Z art. 245 k.p.c. wynika zaś, że dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Skoro więc załączone do akt postępowania dokumenty w postaci pozasądowych opinii nie mają mocy dowodu z opinii biegłego w rozumieniu art. 278 k.p.c., lecz traktowane mogą być jako prezentacja stanowiska strony powodowej, chociaż poparta wiedzą specjalną. Opinie takie w przypadku sporu nie mogą stać się podstawą czynionych ustaleń faktycznych w tej sprawie.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 328§ 2 k.p.c. należy przypomnieć, iż zgodnie z treścią tego przepisu uzasadnienie wyroku powinno zawierać wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, a mianowicie: ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, oraz wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

Zarzut naruszenia przepisu art. 328 § 2 k.p.c. może być usprawiedliwiony tylko w wyjątkowych okolicznościach, w których treść uzasadnienia orzeczenia sądu całkowicie uniemożliwia dokonanie oceny wywodu prowadzącego do wydania orzeczenia. Uzasadnienie zaskarżonego wyroku - wbrew twierdzeniom apelacji - odtwarza tok rozumowania Sądu pierwszej instancji, a sfera motywacyjna orzeczenia została ujawniona w sposób umożliwiający poddanie wyroku kontroli instancyjnej.

Przechodząc do analizy zarzutów dotyczących naruszenia prawa materialnego należy podkreślić, iż system ubezpieczeń zdrowotnych, ich finansowania oraz ewentualnie zwrotu kosztów udzielonych świadczeń zdrowotnych jest dziedziną prawa publicznego w sposób szczególny regulującą zasady udzielania świadczeń zdrowotnych i ewentualnie zwrotu przez pacjentów kosztów świadczeń udzielanych nienależnie.

Świadczenie zdrowotne zostało udzielone pozwanej na terenie N. w 2008r., dysponowała ona Europejską Kartą Ubezpieczenia Zdrowotnego przebywając na tym terenie jako studentka. W myśl art. 2 ust. 1 rozporządzenia nr 1408/71 stosuje się je do pracowników najemnych lub do osób prowadzących działalność na własny rachunek, lub do studentów, którzy podlegają lub podlegali ustawodawstwu jednego lub kilku Państw Członkowskich i są obywatelami jednego z Państw Członkowskich lub są bezpaństwowcami lub uchodźcami, zamieszkałymi na terytorium jednego z Państw Członkowskich, jak i do członków ich rodzin i do osób pozostałych przy życiu. Zgodnie z art. 3 ust. 1 rozporządzenia nr 1408/71 z zastrzeżeniem przepisów szczególnych, zawartych w niniejszym rozporządzeniu, osoby zamieszkujące na terytorium jednego z państw członkowskich, do których stosują się przepisy niniejszego rozporządzenia, podlegają obowiązkom i korzystają z praw wynikających z ustawodawstwa każdego państwa członkowskiego na tych samych warunkach, co obywatele tego państwa.

W tych okolicznościach słusznie Sąd Rejonowy przyjął, iż w stosunku do powódki znajdzie zastosowanie art. 22 rozporządzenia nr 1408/71 skoro tak to nie doszło do naruszenia tego przepisu poprzez jego błędną wykładnie czy też niewłaściwe zastosowanie.

W sprawie niniejszej brak podstaw, by uznać, że zgłoszone roszczenie znalazło oparcie w art. 415 k.c. Materiał dowodowy wskazuje bowiem, że pozwana była przekonana, że jest ubezpieczona i ma prawo do bezpłatnych świadczeń medycznych. Ponadto pozwana w sposób szczegółowy wskazała na diagnozę choroby która ją zaskoczyła na terenie N. oraz obawę o własne życie i decyzję lekarzy którzy zdecydowali o natychmiastowym podjęciu leczenia. Nie można w takiej sytuacji mówić o jakimkolwiek zawinieniu ze strony pozwanej czy naganności jej postępowania. Z pewnością wolą pozwanej nie było celowe uzyskanie świadczenia poza obszarem RP bez zgody Prezesa NFZ.

Podstawy prawej roszczenia N. (...) próżno poszukiwać także w przepisie art. 405 k.c. Rację ma Sąd Rejonowy, że system ubezpieczeń zdrowotnych, ich finansowania oraz ewentualny zwrot kosztów udzielonych świadczeń jest dziedziną prawa publicznego w sposób szczególny regulującą zasady udzielania świadczeń zdrowotnych i ewentualnie zwrotu przez pacjentów kosztów świadczeń udzielanych nienależnie. N. (...) może dochodzić zwrotu kosztów tylko w wypadkach określonych w ustawie, a w braku spełnienia przesłanek co do tego nie może powoływać się na przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu.

Sąd Okręgowy w pełni podziela pogląd Sądu Rejonowego, że leczenie pozwanej w N. nie miało charakteru klasycznie planowego w związku z czym nie zostały zrealizowane przesłanki co do ewentualnego zwrotu równowartości udzielonego świadczenia medycznego.

Sąd Rejonowy w swoich motywach powołał jako podstawę rozstrzygnięcia także przepis art. 19 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. WE L 166 z 30.04.2004, str. 1, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 5, str. 72, z późn. zm.), które zastąpiło Rozporządzenie Rady (EWG) nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971r. niemniej jednak skarżący słusznie zarzuca , iż przepis ten wszedł w życie już po udzieleniu świadczeń pozwanej i nie mógł znaleźć zastosowania do jej sytuacji prawnej w zakresie jej uprawnień do świadczeń zdrowotnych. Uchybienie to nie wpływa jednak w żaden sposób na prawidłowość rozstrzygnięcia.

Jako całkowicie błędny należy natomiast potraktować zarzut naruszenia art. 51 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1510). Przepis ten wskazuje tylko na przesłanki wydania Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego. Pozwany jak się wydaje nie kwestionuje zasadności wydania pozwanej takiej karty i korzystania przez nią z tej karty bowiem nie wskazuje jakoby pozwana w okresie w którym były jej udzielone świadczenia na terenie N. nie była ubezpieczona w P..

Reasumując w okolicznościach sprawy Sąd Okręgowy nie dopatruje się skutecznej podstawy do dochodzenia przez N. (...) od pozwanej kosztów udzielonych jej w N. świadczeń zdrowotnych. Choroba pozwanej została zdiagnozowana na terenie N. tam też lekarze podjęli decyzję o natychmiastowym leczeniu, tam też pozwana to leczenie kontynuowała. Jak wynika z ustaleń faktycznych pozwana przebywała na terenie N. do początku stycznia 2009r. a następnie przebywała czasowo w S.. Trudno w takich okolicznościach oczekiwać od pozwanej aby wracała do P. celem dalszego leczenia nie mając żadnej gwarancji prowadzenia takiego leczenia w sposób rozpoczęty na terenie N..

Słusznie także zwrócił uwagę Sąd Rejonowy na dodatkową okoliczność przemawiającą za oddaleniem powództwa, a mianowicie gdyby pozwana leczyła się w P. to za leczenie musiałby zapłacić również powód. Tymczasem strona powodowa nie wskazała jaka w tym okresie była różnica pomiędzy kosztem zaordynowanego pozwanej leczenia w N., a kosztem analogicznego leczenia w P.. Strona powodowa wystąpiła o zwrot całkowitego kosztu leczenia do czego nie miała jakichkolwiek podstaw skoro pozwana posiadała w P. ważne ubezpieczenie zdrowotne. Nie można wykluczyć, iż koszt analogicznego leczenia w P. był nawet wyższy niż w N., a w takiej sytuacji to uwzględnienie powództwa doprowadziłoby do tego, że powód zostałby bezpodstawnie wzbogacony kosztem pozwanej.

Dlatego też dodatkowo za oddaleniem powództwa przemawia brak wykazania przez powoda wysokości dochodzonego roszczenia w kontekście powyższych uwag.

Powyższe rozważania wskazują , iż apelację jako bezzasadną należało oddalić, a to na podstawie art. 385 k.p.c.

Konsekwencją oddalenia apelacji było rozstrzygnięcie o kosztach procesu w oparciu o zasadę odpowiedzialności za wynik procesu dlatego też na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 108§ 1 k.p.c. należało orzec jak w pkt 2 wyroku.

Grzegorz Ślęzak Jarosław Gołębiowski Dariusz Mizera