Portal Orzeczeń

POSTANOWIENIE

Dnia 25 września 2014 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 września 2014 roku

sprawy z wniosku (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S.

z udziałem P. K., A. K.

o stwierdzenie nabycia spadku

na skutek apelacji uczestnika P. K.

od postanowienia Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 3 października 2012 roku, sygn. akt I Ns 1533/10

postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie w całości, znieść postępowanie przed Sądem Rejonowym z dniem 04 marca 2011 roku i sprawę przekazać do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Piotrkowie Trybunalskim, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania za drugą instancję.

Sygn. akt II Ca 497/14

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 3 października 2012r. wydanym w sprawie I Ns 1533/10 Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim w sprawie z wniosku (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. z udziałem P. K., A. K. o stwierdzenie nabycia praw do spadku po M. K. stwierdził, że spadek po M. K., synu J. i L., zmarłym dnia 16 czerwca 2006 r. w P., ostatnio stale zamieszkałym w P., na podstawie ustawy nabyły dzieci: P. K. i A. K. po 1/2 części każde z nich. Nadto ustalił, iż każdy uczestnik ponosi koszty swego udziału w sprawie.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i zarazem rozważania Sądu Rejonowego:

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. wnosiła o stwierdzenie praw do spadku po M. K. zmarłym dnia 16 czerwca 2006 r. w P.. Swój interes prawny w złożeniu wniosku uzasadniał tym, iż jest wierzycielem spadkodawcy, chce prowadzić w związku z tym postępowanie egzekucyjne. Uczestniczka postępowania A. K. córka spadkodawcy pozostawiła wniosek do uznania sądu.

Uczestnik postępowania P. K. nie zajął stanowiska w sprawie.

Sąd Rejonowy ustalił co następuje:

M. K. syn J. i L. zmarł 16 czerwca 2006 r. w P., gdzie ostatnio stale zamieszkiwał. Zmarły spadkodawca był rozwiedziony. Pozostawił syna P. K., córkę A. K.. Jego 2 córki nie żyją.

Żaden ze spadkobierców nie zrzekł się spadku, nie złożył oświadczenia spadkowego ani nie został uznany za niegodnego dziedziczenia. Spadkodawca nie sporządził testamentu przed śmiercią.

Sąd zważył, iż powołanie do spadku wynika z ustawy albo testamentu /art. 926 k.c./. W przedmiotowej sprawie z uwagi na to, iż spadkodawca nie sporządził testamentu, powołanie do spadku wynika z ustawy. Porządek dziedziczenia ustawowego określa art. 931 k.c. i następne kodeksu cywilnego. W pierwszej kolejności do dziedziczenia są powołani małżonek oraz dzieci spadkodawcy. A zatem wobec tego, iż spadkodawca był rozwiedziony przeto do dziedziczenia dochodzą syn P. K. i córka A. K., ich udziały są równe i wynoszą po ½ części na rzecz każdego z nich.

W celu ustalenia pełnego kręgu uczestników postępowania sąd dokonał ogłoszenia o toczącym się postępowaniu, jednakże nie spowodowało to poszerzenia kręgu osób uczestniczących w sprawie. Mając na uwadze powyższe okoliczności oraz wskazane w treści przepisy sąd orzekł jak w punkcie 1 postanowienia. O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 520 k.p.c.

Apelację od powyższego orzeczenia wniósł uczestnik P. K.. Skarżący podniósł, iż nie był należycie informowany o toczącym się z jego udziałem postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku po jego ojcu M. K.. Wezwania na rozprawę kierowany były bowiem na adres:(...), podczas, gdy uczestnik od 18 marca 2010r. zamieszkuje i jest zameldowany na pobyt stały pod adresem:(...). Uczestnik wskazał, iż spadkodawca jest jego biologicznym ojcem, który jednakże nigdy go nie wychowywał, gdyż opiekowali się nim dziadkowie ojczyści jako rodzina zastępcza od 1983r. Wskazał, iż nie chce dziedziczyć pod ojcu i odrzuca spadek po nim. Skarżący wyjaśnił również, iż wiedzę o toczącym się postępowaniu powziął od firmy windykacyjnej.

W odpowiedzi na apelację pełnomocnik wnioskodawcy wnosił o jej oddalenie oraz zasądzenie od uczestnika na rzecz Spółki kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja wniesiona przez uczestnika P. K. i podniesione w niej zarzuty skutkują koniecznością uchylenia zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy Sądowi Rejonowemu w Piotrkowie Trybunalskim do ponownego rozpoznania.

Skarżący podniósł skutecznie zarzut nieważności postępowania z powodu pozbawienia możności obrony swych praw w postępowaniu przed Sądem I instancji. Aczkolwiek nie sprecyzował powyższego zarzutu, to jednakże opisana przez niego podstawa faktyczna zaskarżenia postanowienia Sądu Rejonowego, wskazuje na istotne naruszenie przepisów prawa procesowego, które skutkuje nieważnością postępowania. Uczestnik P. K.wykazał bowiem, iż wezwania na rozprawę były kierowane na adres, pod którym nie zamieszkiwał i nie przebywał, gdyż od 18 marca 2010r. zamieszkuje i jest zameldowany na pobyt stały pod adresem:(...), który to adres nie został wskazany w toku postępowania przed Sądem I instancji. Wnioskodawca wskazał bowiem jako adres uczestnika: (...)i pod taki też adres kierowane były wezwania na rozprawę w toku całego postępowania przed Sądem I instancji. Sąd na podstawie art. 139 k.p.c. uznawał powyższe wezwania za doręczone prawidłowo. Uczestnik załączając do apelacji dokument w postaci wydanego przez Wójta Gminy R.poświadczenia zameldowania na pobyt stały, skutecznie obalił domniemanie prawidłowości doręczenia w trybie art. 139 k.p.c.

Wobec powyższego należy uznać, iż zachodzi w niniejszej sprawie nieważność postępowania określona w art. 379 pkt 5 k.p.c.

Nieważność postępowania z powodu pozbawienia strony możności obrony swych praw, może wystąpić w różnorodnych stanach faktycznych. Jednak w każdej sprawie, w której sąd odwoławczy przyjmie nieważność postępowania z tej przyczyny, musi stwierdzić, że doszło do naruszenia przepisów postępowania, czego skutkiem była niemożność działania strony w całym postępowaniu lub w jego istotnej części. Gdy strona miała możliwość usunięcia skutków uchybień na następnych rozprawach poprzedzających wydanie wyroku w instancji, nie można przyjąć nieważności postępowania z powodu pozbawienia strony możliwości obrony jej praw (por. wyr. SN z 13.2.2004 r., IV CK 61/03, Legalis; wyr. SN z 4.3.2009 r., IV CSK 468/08, Legalis). Chodzi zatem tylko o takie uchybienia procesowe, które w praktyce uniemożliwiły stronie podjęcie stosownej obrony przed wydaniem merytorycznego rozstrzygnięcia (por. wyr. SN z 23.11.2004 r., I CK 226/04, Legalis).

W niniejszej sprawie na skutek podania przez wnioskodawcę błędnego adresu uczestnika P. K. tenże uczestnik został pozbawiony możliwości udziału w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku po swoim ojcu, a w szczególności, co podniósł skarżący w apelacji, złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku. Nie może zatem budzić żadnej wątpliwości, iż w toku postępowania przed Sądem I instancji zaistniały uchybienia procesowe, które w praktyce uniemożliwiły uczestnikowi podjęcie stosownej obrony przed wydaniem merytorycznego rozstrzygnięcia.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie 386 § 2 k.p.c. w związku z art. 379 pkt 5 k.p.c. uchylił zaskarżone postanowienie, zniósł postępowanie w zakresie dotkniętym nieważnością, tj. od daty pierwszej rozprawy jaka odbyła się w dniu 4 marca 2011r. i przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu w Piotrkowie Trybunalskim do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania za instancję odwoławczą.

W toku ponownego postępowania Sąd Rejonowy winien ponownie przeprowadzić wszystkie niezbędne czynności procesowe, dokonując doręczenia korespondencji dla uczestnika P. K. na adres jego aktualnego miejsca zamieszkania.