Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 sierpnia 2018 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący	SSO Jarosław Gołębiowski (spr.)
Sędziowie	SSA w SO Stanisław Łęgosz SSR del. Aleksandra Szymorek - Wąsek
Protokolant	st.sekr. sądowy Anna Owczarska

po rozpoznaniu w dniu 6 sierpnia 2018 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa (...) nieruchomości położonej w P. przy ulicy (...)

przeciwko I. G.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 17 maja 2018 roku, sygn. akt I C 3160/17

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie pierwszym sentencji w ten sposób, że zasądzoną od pozwanej na rzecz powódki kwotę 12.340,41 złotych obniża do kwoty 371,14 (trzysta siedemdziesiąt jeden, 14/100) złotych, oddala powództwo w zakresie kwoty 2.137,14 (dwa tysiące sto trzydzieści siedem, 14/100) złotych, uchylając rozstrzygnięcie co do kwoty 11.969,27 (jedenaście tysięcy dziewięćset sześćdziesiąt dziewięć, 27/100) złotych i umarzając postępowanie w tym zakresie w obu instancjach oraz w punkcie trzecim sentencji w ten sposób, że zasądza od powódki (...) nieruchomości położonej w P. przy ulicy (...) na rzecz pozwanej I. G. kwotę 900 (dziewięćset) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu,

2.  nie obciąża powódki obowiązkiem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą na rzecz pozwanej,

3.  zwrócić z Rachunku Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. pozwanej I. G. opłatę w wysokości 492 (czterysta dziewięćdziesiąt dwa) złote mylnie pobranej.

SSO Jarosław Gołębiowski

SSA w SO Stanisław Łęgosz SSR Aleksandra Szymorek – Wąsek

Sygn. akt II Ca 515/18

UZASADNIENIE

Zaskarżonym orzeczeniem z dnia 17 maja 2018 r. Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim po rozpoznaniu sprawy z powództwa (...) nieruchomości położonej w P. przy ulicy (...) przeciwko I. G. o zapłatę:

1.  zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 12.340,41 złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 lipca 2017 r. do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo w pozostałej części;

3.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 2.307,30 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia i zarazem rozważania Sądu Rejonowego.

Pozwana I. G. była właścicielką lokalu mieszkalnego w P. przy ul. (...) nr (...) w okresie od 1.01.2014 r. do 31.10.2016 r.

Właściciele lokali mieszkalnych znajdujących się w ww. budynku tworzą (...) w P. przy ulicy (...).

Pozwana nie uiszczała należności za czynsz, zużytą wodę oraz na rzecz funduszu remontowego w okresie od stycznia 2014 r. do października 2016 r. Wartość zadłużenia pozwanej wynosi kwotę 14.477,55 zł.

Dnia 17.05.2107 roku powód wezwał pozwaną do zapłaty kwoty 14.477,55 zł tytułem zaległych należności za lokal mieszkalny, na które składały się świadczenia (czynsz) oraz zaliczki w kwocie 8.296,50 zł, należności z tytułu zużytej wody w wysokości 3.568,37 zł oraz należności na fundusz remontowy w wysokości 2.612,68 zł.

Z uwagi na brak wpłaty przez pozwaną I. G., (...) (...) dnia 14.06.2017 r. ponownie wezwała pozwaną do zapłaty ww. kwot. Pozwana nie dokonała na rzecz powoda żadnych wpłat.

Na mocy postanowienia o przysądzeniu własności w sprawie I Co 1390/14 z dnia 22.09.2016 r., właścicielem lokalu mieszkaniowego, położonego w P. przy ul. (...) nr (...), stał się (...) Bank (...). Rzeczone postanowienie uprawomocniło się dnia 11.11.2016 r.

Sąd zważył, iż zgodnie z treścią art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz. U. z 2015 r., poz. 1892) właściciel ponosi wydatki związane z utrzymaniem jego lokalu, jest obowiązany utrzymywać swój lokal w należytym stanie, przestrzegać porządku domowego, uczestniczyć w kosztach zarządu związanych z utrzymaniem nieruchomości wspólnej, korzystać z niej w sposób nieutrudniający korzystania przez innych współwłaścicieli oraz współdziałać z nimi w ochronie wspólnego dobra. Artykuł 14 tejże ustawy stanowi, że na koszty zarządu nieruchomością wspólną składają się w szczególności:

1)  wydatki na remonty i bieżącą konserwację;

2)  opłaty za dostawę energii elektrycznej i cieplnej, gazu i wody, w części dotyczącej nieruchomości wspólnej, oraz opłaty za antenę zbiorczą i windę;

3)  ubezpieczenia, podatki i inne opłaty publicznoprawne, chyba że są pokrywane bezpośrednio przez właścicieli poszczególnych lokali;

4)  wydatki na utrzymanie porządku i czystości;

5)  wynagrodzenie członków zarządu lub zarządcy.

Ponadto stosownie do treści art. 15 ust. 1 wzmiankowanego aktu prawnego na pokrycie kosztów zarządu właściciele lokali uiszczają zaliczki w formie bieżących opłat, płatne z góry do dnia 10. każdego miesiąca.

W sprawie w okresie od dnia 1.01.2014 do dnia 31.10.2016 r. pozwana była właścicielką lokalu położonego w P. i w tym okresie miała obowiązek uiszczania na rzecz powoda świadczeń związanych z zarządem nieruchomością i innych należności związanych z eksploatacją lokalu. Dlatego Sąd orzekł jak w punkcie pierwszym wyroku. Sąd ocenił ponadto, iż uznanie roszczenia przez pozwaną w zakresie uwzględnionym w wyroku nie sprzeciwiało się ustawie, nie miało na uwadze jej obejście ani nie było sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Odnośnie wniosku pozwanej o rozłożenie zasadzonego świadczenia na raty - przepis art. 320 kpc zawiera szczególną zasadę wyrokowania, określaną jako „moratorium sędziego” i obok charakteru procesowego ma także cechy normy materialno prawnej. Podstawą zastosowania tego przepisu jest wyłącznie uznanie Sądu, że zachodzą szczególnie uzasadnione wypadki. Ta część sentencji, mocą której Sąd orzeka o rozłożeniu zasądzonej należności na raty ma charakter konstytutywny i wkraczający w dziedzinę prawa materialnego (tak m.in. SN w wyroku z dnia 26 kwietnia 2006 r. V CSK 20/2006), uprawnia bowiem Sąd z urzędu do modyfikowania treści łączącego strony stosunku cywilnoprawnego (w inny sposób niż określa to treść tego stosunku).

Jak wskazuje się powszechnie w literaturze przedmiotu, rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty albo wyznaczenie odpowiedniego terminu do spełnienia zasądzonego świadczenia jest możliwe tylko „w szczególnie uzasadnionych wypadkach”, tj. wówczas, gdy ze względu na stan majątkowy, rodzinny, zdrowotny spełnienie świadczenia przez pozwanego niezwłoczne lub jednorazowe spełnienie zasądzonego świadczenia przez pozwanego byłoby niemożliwe lub bardzo utrudnione albo narażałoby jego lub jego bliskich na niepowetowane szkody (por. A. Jakubecki (w:) Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom I. Artykuły 1-366, red. H. Dolecki, T. Wiśniewski, LEX 2013 - oraz powołane tam źródła). Trudności w spełnieniu świadczenia mogą być obiektywne i wynikać z okoliczności zewnętrznych , mogą także być spowodowane działaniem samego dłużnika. Skorzystanie z przysługującego sądowi uprawnienia ma na celu także uchronienie pozwanego od postępowania egzekucyjnego, ma bowiem na celu umożliwienie mu wykonania wyroku w sposób dobrowolny (por. T. Ereciński, Komentarz do art. 320 Kodeksu postępowania cywilnego, LexPolonica).

Sąd nie uwzględnił wniosku pozwanej o rozłożenie zasądzonej należności na raty, albowiem pozwana w żadne sposób nie wykazała istnienia podstaw do zastosowania w sprawie przepisu art. 320 k.p.c. Wniosek o rozłożenie zasądzonej należności na raty pozwana pozostawiła nieuzasadniony i nieudowodniony.

Wskazać także należy, iż instytucja przewidziana w art. 320 kpc ma zastosowanie wyłącznie w szczególnie uzasadnionych wypadkach i nie może prowadzić do rażącego pokrzywdzenia wierzyciela. Niewątpliwie bowiem intencją wniesienia pozwu o zapłatę jest uzyskanie od pozwanej należnego świadczenia, zaś rozłożenie świadczenia na raty ma ten skutek, że wierzycielowi nie przysługują odsetki od ratalnych świadczeń za okres od daty wyroku do daty płatności poszczególnych rat.

Odnośnie zarzutu pozwanej przedawnienia roszczenia co do kwoty 2.137,14 złotych - zgodnie z przepisem art. 118 k.c. jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Natomiast przepis art. 120 k.c. stanowi, że bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie.

Sąd uznał podniesiony przez stronę pozwaną zarzut przedawnienia dochodzonych przez stronę powodową należności z tytułu opłat za media za słuszny. W ocenie Sądu, opłaty te mają charakter świadczeń okresowych, a jako takie podlegają 3-letniemu terminowi przedawnienia (art. 118 k.c.). W ocenie sądu zaliczki na poczet mediów, wobec braku opomiarowania poszczególnych lokali, są częścią zaliczek na zarząd nieruchomością wspólną i spełniają wszystkie cechy świadczenia okresowego i uiszczane są w periodycznych odstępach czasu (co miesiąc). Strona powodowa wskazała, że właśnie w formie zaliczek pobierała te należności, licząc je proporcjonalnie do wielkości udziałów poszczególnych właścicieli we współwłasności. Całościowa wysokość kosztów zarządu nieruchomością wspólną jaka zostanie poniesiona w danym roku, nie jest znana do czasu sporządzenia sprawozdania finansowego za mijający rok kalendarzowy, zaliczki więc nie składają się z góry na określoną jednorazowo kwotę, która tylko jest rozłożona na raty. Jak wskazał Sąd Najwyższe w uzasadnieniu wyroku z dnia 8.10.2008 r., wydanego w sprawie V CSK 133/08, zgodnie z art. 12 ust. 2 i art. 13 ust. 1 ustawy o własności lokali właściciele lokali obowiązani są uczestniczyć w kosztach zarządu związanych z utrzymaniem nieruchomości wspólnej oraz ponoszą wydatki i ciężary związane z utrzymaniem nieruchomości wspólnej w części nie znajdującej pokrycia w pożytkach i innych przychodach, przy czym wydatki te pokrywają stosownie do wielkości swoich udziałów. Na koszty zarządu nieruchomością wspólną składają się między innymi wydatki na remonty i bieżącą konserwację, opłaty za dostawę energii, gazu i wody w części dotyczącej nieruchomości wspólnej oraz opłaty za antenę zbiorczą i windę, ubezpieczenia, podatki i inne opłaty publicznoprawne, wydatki na utrzymanie porządku i czystości oraz wynagrodzenie członków zarządu lub zarządcy (art. 14 ustawy). Wskazane wyżej koszty zarządu mają charakter wydatków okresowych, w zdecydowanej większości pokrywanych w stosunku miesięcznym, co uwzględnia regulacja art. 15 ust. 1 ustawy zobowiązująca właścicieli lokali do uiszczania na pokrycie kosztów zarządu zaliczek w formie bieżących opłat, płatnych z góry do dnia 10 każdego miesiąca. Przepis ten ma charakter bezwzględnie obowiązujący, co oznacza między innymi, że zaliczki muszą być płacone w stosunku miesięcznym, a nie w innych okresach np. kwartalnych, półrocznych czy rocznych. Ustawodawca, zatem z mocy bezwzględnie obowiązującego przepisu nadał zaliczkom charakter świadczeń okresowych miesięcznych, płatnych z góry do 10-każdego miesiąca, co zbliża je do świadczeń czynszowych. Jest to zrozumiałe skoro mają one pokrywać okresowe, najczęściej konieczne do poniesienia, co miesiąc, wydatki na wskazane wyżej koszty zarządu nieruchomością wspólną. Opłacanie przez właścicieli lokali miesięcznych zaliczek na koszty zarządu ma zapewnić płynną, bieżącą gospodarkę i zarząd nieruchomością wspólną, bez konieczności zaciągania pożyczek lub krótkoterminowych kredytów. Dodatkowo Sąd Najwyższy wskazał, że wysokość zaliczek uchwalana jest przez właścicieli lokali i powinna być uchwalona w takiej wysokości, by wspólnota mogła z nich pokryć swe wydatki związane z utrzymaniem nieruchomości wspólnej. Zaliczki te nie muszą być uchwalone w wysokości ściśle odpowiadającej rzeczywistym kosztom zarządu, choć powinny im odpowiadać chociażby w przybliżeniu. Uwagi na to, że są to zaliczki na poczet wydatków przyszłych i nieznanych w pełni w chwili ich uchwalania, podlegają rozliczeniu po upływie roku kalendarzowego, na który zostały uchwalone i po zatwierdzeniu rocznego sprawozdania finansowego zarządu. Jeśli zaś suma zaliczek nie wystarcza na pokrycie kosztów zarządu w danym roku, to powinno to być podstawą zwiększenia wysokości tych zaliczek na kolejny rok. Przedawnieniu uległy dochodzone pozwem roszczenia strony powodowej sprzed dnia 10.08.2014. Biorąc pod uwagę, iż świadczeniem okresowym są również odsetki, uznać należało, że przedawnieniu uległy nie tylko dochodzone pozwem należności główne sprzed 10.08.2014 r., ale także odsetki za opóźnienie w zapłacie poszczególnych kwot zaliczek za media za ten właśnie okres. Zgodnie bowiem z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 24 maja 2005r., wydanym w sprawie V CK 655/04, roszczenie o odsetki za opóźnienie przedawnia się najpóźniej z chwilą przedawnienia roszczenia głównego. Dlatego Sąd orzekł jak w punkcie drugim sentencji.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. w związku z art. 109 § 2 k.p.c. stosunkowo je rozdzielając. Ponieważ powód wygrał sprawę w 85%, w takim zakresie koszty procesu powinna ponieść pozwana. Wszystkie koszty procesu (opłata od pozwu 724 złotych plus wynagrodzenia pełnomocników stron z opłatami skarbowymi od pełnomocnictwa) wyniosły kwotę 5.558 złotych, a pozwana pokryła je jedynie do kwoty 2.417 złotych (wynagrodzenia pełnomocnika pozwanej z opłatą skarbową od pełnomocnictwa). Dlatego Sąd orzekł jak w punkcie trzecim sentencji.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia wniosła pozwana. Zaskarżyła je w zakresie punktu I i III.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła naruszenie prawa procesowego art. 505 § 2 k.p.c. - poprzez uznanie, iż nakaz zapłaty został zaskarżony w całości, pomimo iż pozwana zaskarżyła go w części.

Wskazując na powyższe apelująca wnosiła o :

1.  zmianę zaskarżonego wyroku poprzez:

a) oddalenie powództwa w zakresie kwoty 2.137,14 zł

b) orzeczenie, iż Powódka ma zwrócić Pozwanej koszty postępowania, w tym opłaty sądowej od apelacji oraz kosztów zastępstwa w wysokości 900 zł

2.  zasądzenie na rzecz Pozwanej zwrotu kosztów postępowania odwoławczego, w tym zwrotu kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej jest uzasadniona i skutkuje zmianą zaskarżonego wyroku.

W sprawie niniejszej pierwszym rozstrzygnięciem Sądu Rejonowego był nakaz zapłaty wydany w postępowaniu upominawczym, środkiem zaskarżenia takiego orzeczenia jest sprzeciw.

Zgodnie z dyspozycja art. 505 § 1 k.p.c. w razie prawidłowego wniesienia sprzeciwu nakaz zapłaty traci moc, a Przewodniczący wyznacza rozprawę i zarządza doręczenie powodowi sprzeciwu wraz z wezwaniem na rozprawę. Nakaz traci moc w części zaskarżonej sprzeciwem (art. 505 § 2 k.p.c.).

Treść sprzeciwu (por. k. 29 i n.) wskazuje, że jego autorka zaskarżyła nakaz jedynie w części, tj. w zakresie kwoty 2.508,28 złotych.

Powyższe oznacza zatem, że w pozostałej części nakaz zapłaty się uprawomocnił. W zaistniałej sytuacji trudno znaleźć rzeczową argumentację, która przemawiałaby za ponownym rozpoznaniem sprawy w całości w trybie zwykłym. W przestawionym zatem zakresie rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego jest wadliwe jurydycznie. Po wniesieniu sprzeciwu Sąd mógł jedynie orzekać co do kwoty 2.508,28 złotych.

Należało zatem zasądzoną zaskarżonym wyrokiem kwotę 12.340,41 złotych obniżyć do kwoty 371,14 złotych, uchylając rozstrzygnięcie co do kwoty 11.969,27 złotych, umarzając w tym zakresie postępowanie w obu instancjach (art. 321 k.p.c. w zw. z art. 355 § 1 k.p.c.)

Oddalenie powództwa w zakresie kwoty 2.137,14 złotych jest wynikiem tego, że w tej części – co jest bezsporne – roszczenie uległo przedawnieniu.

Mając zatem na względzie w/w okoliczności na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. orzeczono jak w sentencji.

JG/AOw

SSO Jarosław Gołębiowski

SSA w SO Stanisław Łęgosz SSR Aleksandra Szymorek-Wąsek