Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 września 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący	SSO Arkadiusz Lisiecki
Sędziowie	SSO Dariusz Mizera SSO Paweł Hochman (spr.)
Protokolant	st. sekr. sąd. Beata Gosławska

po rozpoznaniu w dniu 1 września 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa R. G.

przeciwko G. U.

o alimenty

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Radomsku

z dnia 28 maja 2015 roku, sygn. akt III RC 559/14

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Radomsku pozostawiając temu sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego.

SSO Arkadiusz Lisiecki

SSO Dariusz Mizera SSO Paweł Hochman

Na oryginale właściwe podpisy

Sygn. akt II Ca 520/15

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 28 maja 2015 r. Sad Rejonowy w Radomsku po rozpoznaniu sprawy z powództwa R. U. przeciwko G. U. o alimenty oddalił powództwo i koszty zastępstwa adwokackiego między stronami wzajemnie zniósł.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia Sądu Rejonowego.

W dniu 11 kwietnia 2014 r. Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. rozwiązał przez rozwód związek małżeński G. U. i R. U. z d. G.. Sąd umorzył postępowanie w przedmiocie zasądzenia alimentów na rzecz R. U.. Ponadto Sąd nie orzekał o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania stron.

Powódka R. U. ma 47 lat. Prowadziła działalność gospodarczą w zakresie usług biurowych. Obecnie jest zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy i pobiera zasiłek w kwocie ponad 700 złotych miesięcznie. Powódka mieszka wraz z konkubentem i korzysta z jego pomocy. (...) powódki jest doradcą podatkowym.

R. U. jest właścicielką nieruchomości położonej w K.. Nieruchomość niniejszą powódka dostała w drodze darowizny od swojego ojca. Powódka nie posiada orzeczenia o niepełnosprawności. Nie występowała również o przyznanie renty.

R. U. podróżuje poza granice Polski. Wyjazdy opłaca powódce jej obecny partner. Konkubent R. U. jest po zawale.

Pozwany G. U. ma 47 lat. Z zawodu jest elektromechanikiem. Pracuje w swoim zawodzie w Elektrowni (...). Zarabia ok. 7000 złotych brutto miesięcznie. Strony mają dwóch dorosłych synów w wieku 25 i 27 lat. Pozwany mieszka w domu wspólnie z synem. Drugi z synów mieszka u swojej dziewczyny. Pozwany partycypuje w kosztach utrzymania domu w kwocie ok. 2000 złotych.

Odnosząc się do przebiegu postępowania dowodowego i dokonując oceny przeprowadzonych dowodów Sąd Rejonowy ograniczył się do stwierdzenia, że powyższe ustalenia znajdują uzasadnienie we wszystkich przeprowadzonych dowodach oraz że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy jest wystarczający dla potrzeb rozstrzygnięcia. Sąd wyjaśnił również, że powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie bezspornych twierdzeń stron. Znajduje on też oparcie w dowodach w postaci dokumentów złożonych przez strony - w ocenie Sądu nie budzących wątpliwości co do swej mocy dowodowej oraz dowodach z dokumentów zawartych w aktach sprawy IC 180/14. Sąd ustalił stan faktyczny ponadto na podstawie dowodu z przesłuchania pozwanego oraz przesłuchania powódki.

W następstwie powyższych ustaleń, Sąd Rejonowy zważył, iż powódka swoje roszczenie wywodzi z treści art. 60 § 1 kro zgodnie, z którym małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego.

Przesłanką zwykłego obowiązku alimentacyjnego jest stan niedostatku małżonka uprawnionego. Stanowi to zatem istotną odmienność w porównaniu z obowiązkami małżonków w zakresie wzajemnego zaspokajania swych potrzeb w czasie trwania małżeństwa.

W orzecznictwie przyjęto pogląd, zgodnie z którym pojęcie niedostatku z art. 60 § 1 kro oznacza tak brak jakichkolwiek środków utrzymania, jak i sytuację, kiedy uzyskane środki nie wystarczają na pełne zaspokojenie usprawiedliwionych potrzeb. Ponadto podkreśla się, że małżonek domagający się alimentów winien w pełni wykorzystać wszystkie możliwości w celu uzyskania dochodów niezbędnych do zaspokojenia usprawiedliwionych własnych potrzeb.

Zdaniem SN: "usprawiedliwione potrzeby to takie, których zaspokojenie zapewni uprawnionemu normalne warunki bytowania, odpowiednie do jego stanu zdrowia i wieku" (wyrok SN z dnia 7 września 2000 r., I CKN 872/00, LEX nr 530682),.

Niedostatek stanowiący podstawę zasądzenia alimentów na rzecz rozwiedzionego małżonka (art. 60 § 1 kro) ma charakter względny, stąd powódka R. U. domagając się alimentów powinna w pełni wykorzystać wszystkie możliwości w celu uzyskania dochodów niezbędnych do zaspokojenia usprawiedliwionych własnych potrzeb.

Jednym ze źródeł, z których powódka korzysta jest zasiłek dla bezrobotnych w wysokości 717 złotych. Ponadto Sąd zważył, z powódka posiada bogate doświadczenie zawodowe - w zakresie prowadzenia usług biurowych i nie ma przeszkód, aby próbowała podejmować prace w wyuczonym zawodzie. Tym bardziej, że powódka nie posiada orzeczenia o niezdolności do pracy. Schorzenia, na które cierpi powódka nie uniemożliwiają jej podjęcie zatrudnienia.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności faktyczne i prawne Sąd nie znalazł podstaw do uwzględnienia powództwa R. U.. Alimenty między małżonkami po rozwodzie są instytucją wyjątkową i nie powinny być traktowane jako niezawodne źródło utrzymania dla kogoś, kto w przeszłości pozostawał w związku małżeńskim i chciałby czerpać z tego tytułu korzyści nawet wówczas, gdy brak jest związku między sytuacją z okresu trwania małżeństwa, a późniejszymi kolejami losu byłych małżonków.

Pozwany G. U. pracuje i otrzymuje z tego tytułu wynagrodzenie. Jak wynika z zebranego w sprawie materiału dowodowego pozwany partycypuje w kosztach utrzymania domu oraz pomaga dorosłemu synowi w kosztach utrzymania. Jako ojciec w sposób należyty wiązuje się z obowiązku alimentacyjnego względem dorosłych dzieci.

Ponadto, Sąd zważył, iż nie jest sporną kwestią między stronami był fakt dotyczący toczącej się przez Sądem sprawy o podziału majątku. Powódka jest osobą młodą, zdolną do pracy. R. U. jest współwłaścicielką nieruchomości. R. U. prowadzi wspólne gospodarstwo z konkubentem i korzysta z jego pomocy finansowej. Powódka nie pozostaje tym samym w niedostatku. Brak więc podstaw do uwzględnienia - choćby w części - żądania powódki.

O kosztach Sąd orzekła na podstawie art. 100 kodeksu postępowania cywilnego. Sąd miał na uwadze, że każda ze stron korzystała z pomocy profesjonalnego pełnomocnika i każda ze stron poniosła koszty związane z ustanowieniem pełnomocnika i dlatego też Sąd uznał, iż obie strony ponoszą te koszty, które spowodowały swoimi czynnościami.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pełnomocnik powódki zaskarżając go w części oddalającej powództwo, tj. w zakresie pkt 1.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1. naruszenie przepisów prawa procesowego:

- art. 217 § 1 k.p.c. poprzez oddalenie wniosków dowodowych o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków: E. K., P. K., I. K., D. H. i P. H. oraz dowodu z opinii biegłego z dziedziny psychiatrii, mimo iż zgłoszone wnioski dowodowe zmierzały do ustalenia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie, a mianowicie sytuacji finansowej powódki w trakcie małżeństwa oraz po jego ustaniu, pozostawania powódki w niedostatku w chwili obecnej oraz okoliczności, iż choroba powódki jest wynikiem sytuacji, jaka panowała w małżeństwie stron;

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i dokonanie jego oceny w sposób dowolny, sprzeczny z zasadami logicznego rozumowania oraz doświadczeniem życiowym i przyjęcie, iż:

- powódka pobiera zasiłek w kwocie ponad 700 zł miesięcznie, podczas gdy z zaświadczenia z dnia 4.11.2014 r. wynika, iż powódka pobierała zasiłek z Powiatowego Urzędu Pracy w okresie od dnia 28.10.2014 r. do dnia 25.04.2015 r., a ponadto na rozprawie w dniu 25.05.2015 r. wskazała, iż zasiłek już jej nie przysługuje,

- powódka będąc właścicielką nieruchomości połóż. -w K.oraz korzystając z pomocy finansowej I. K. nie pozostaje w niedostatku, podczas gdy powódka nie włada ww. nieruchomością, nie ma własnych środków utrzymania, zaś stan zdrowia i konieczność leczenia nie pozwala jej na znalezienie zatrudnienia, a ponadto zwiększa jej usprawiedliwione potrzeby,

- sytuacja finansowa i zdrowotna powódki nie ma związku z sytuacją z okresu trwania małżeństwa, podczas gdy z zeznań powódki wynika, iż choroba, która była przyczyną zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej jest wynikiem sytuacji, jaka panowała w małżeństwie stron; Sąd całkowicie pominął w swojej ocenie dokumentację medyczną przedstawioną przez powódkę, co w konsekwencji doprowadziło do poczynienia błędnych ustaleń faktycznych, iż powódka nie pozostaje w niedostatku i jest zdolna do podjęcia zatrudnienia, a zatem wskazane uchybienia miały wpływ na treść rozstrzygnięcia;

- art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. poprzez uchybienia w zakresie wskazania podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, albowiem Sąd nie dokonał oceny treści zeznań powódki i nie wskazał przyczyn, dla których tego nie uczynił, co świadczy o tym, iż Sąd w sposób arbitralny odmówił wiarygodności zeznaniom powódki w zakresie stanu jej zdrowia, przyczyn zlikwidowania działalności, problemów ze znalezieniem zatrudnienia oraz aktualnej sytuacji finansowej;

2. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 60 § 1 k.r.o. poprzez jego niezastosowanie i uznanie, iż powódka nie pozostaje w niedostatku, przy jednoczesnym przyjęciu, iż pojęcie niedostatku oznacza brak jakichkolwiek środków utrzymania, jak również sytuację, kiedy uzyskane środki nie wystarczają na pełne zaspokojenie usprawiedliwionych potrzeb, podczas gdy w przedmiotowej sprawie powódka nie posiada żadnego stałego źródła dochodu i nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie, zwłaszcza że z powodu pogorszenia stanu zdrowia zwiększyły się jej usprawiedliwione potrzeby.

Wskazując na powyższe zarzuty, pełnomocnik powódki wniósł o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania oraz orzeczenia o kosztach zastępstwa procesowego za I i II instancję.

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Apelacja skutkuje uchyleniem zaskarżonego orzeczenia i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania.

Wskazane rozstrzygnięcie stanowi konsekwencję uznania, że wydając zaskarżony wyrok Sąd Rejonowy dopuścił się naruszenia przepisów prawa procesowego, które miało wpływ na wynik sprawy i co oczywiste w żaden sposób nie przesądza o zasadności wniesionego przez powódkę roszczenia.

Na wstępie należy przypomnieć, że stosownie do treści przepisu art. 60 § 1 kro przesłanką roszczeń alimentacyjnych rozwiedzionego małżonka jest jego stan niedostatku. Stan ten nie musi istnieć w chwili orzeczenia rozwodu, według bowiem przeważającego poglądu żądanie świadczeń alimentacyjnych jest uzasadnione także wtedy, gdy uprawniony do alimentów małżonek znalazł się w niedostatku dopiero po upływie pewnego czasu od orzeczenia rozwodu. Dowodzenie przez stronę domagającą się alimentów od byłego małżonka, że znajduje się w stanie niedostatku jest uprawnieniem wynikającym z treści przepisu art. 227 k.p.c.

Sąd Okręgowy podziela zgłoszony w skardze apelacyjnej zarzut naruszenia przez Sąd pierwszej instancji art. 217 § 1 k.p.c. poprzez oddalenie wniosków dowodowych o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków: E. K., P. K., I. K., D. H. i P. H. oraz dowodu z opinii biegłego z dziedziny psychiatrii. Racje ma skarżący, że zgłoszone wnioski dowodowe zmierzały do ustalenia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie, a mianowicie sytuacji finansowej powódki w trakcie małżeństwa oraz po jego ustaniu, pozostawania powódki w niedostatku w chwili obecnej oraz okoliczności, iż choroba powódki jest wynikiem sytuacji, jaka panowała w małżeństwie stron.

Sąd pierwszej instancji uchybił również treści przepisu art. 328 § 2 k.p.c. Uzasadnienie zaskarżonego wyroku nie zawiera wyjaśnienia przyczyn oddalenia wskazanych wyżej wniosków dowodowych co wyklucza jakąkolwiek ocenę zasadności decyzji w tym zakresie.

Powyższe uchybienia procesowe skutkują uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania. Właściwe rozpoznanie sprawy wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sad pierwszej instancji przeprowadzi zawnioskowane przez stronę powodową dowody ( przesłucha zgłoszonych świadków i przeprowadzi dowód z opinii biegłego z zakresu psychiatrii ) ustalając w pierwszej kolejności czy powódka znajduje się w niedostatku a jeśli tak to również przyczyny, dla których znalazła się w tak niekorzystnej dla siebie sytuacji. Po przeprowadzeniu powyższych dowodów Sąd Rejonowy umożliwi również stronie pozwanej podjęcie inicjatywy dowodowej i rozważy uwzględnienie zgłoszonych w tym zakresie wniosków.

Wyniki postępowania dowodowego Sąd podda stosowniej ocenie uwzględniając kryteria wskazane w przepisie art. 233 § 1 k.p.c., a następnie co oczywiste rozważy zasadność zgłoszonego roszczenia z uwzględnieniem przesłanek z art. 60 § 1 kro i zasad współżycia społecznego ( art. 5 k.c. ).

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie przepisu art. 386 § 4 k.p.c. oraz art. 108 § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji

SSO Arkadiusz Lisiecki SSO Paweł Hochman SSO Dariusz Mizera

Na oryginale właściwe podpisy