Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 sierpnia 2022 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący

Sędzia Paweł Hochman

po rozpoznaniu w dniu 24 sierpnia 2022 r. w Piotrkowie Trybunalskim

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł.

przeciwko (...)

o zwolnienie zajętego przedmiotu spod egzekucji

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim

z dnia 15 października 2021 r. sygn. akt I C 2451/20

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. na rzecz pozwanego(...) kwotę 1.800 (jeden tysiąc osiemset) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

Paweł Hochman

Sygn. akt II Ca 531/22

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 29 września 2020 roku, skierowanym przeciwko (...)powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. wniósł o zwolnienie spod egzekucji ruchomości w postaci wiaty stolarni oraz rozdzielni złączowo - pomiarowej, zajętych przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w P. - A. R. wraz z prawem użytkowania wieczystego nieruchomości stanowiącej działki oznaczone numerami ewidencyjnymi (...), o łącznej powierzchni (...) ha oraz stanowiące odrębny od gruntu przedmiot własności budynki produkcyjno - magazynowo - warsztatowe o łącznej powierzchni użytkowej (...) m2 w toku postępowania egzekucyjnego toczącego się pod sygn. akt Km (...).

Jednocześnie powód wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Powód podnosił, że obydwa wskazane jak wyżej przedmioty nie stanowią części składowej nieruchomości, bowiem istnieje możliwość ich demontażu i odłączenia od gruntu bez uszkodzenia ich elementów.

W odpowiedzi na pozew złożonej w dniu 28 października 2020 roku pozwany (...) wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od strony powodowej na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Wyrokiem z dnia 15 października 2021 roku Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim oddalił powództwo i zasądził od powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. na rzecz pozwanego (...)kwotę 3.600,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty.

Jako podstawę powyższego orzeczenia Sąd Rejonowy wskazał następujące ustalenia faktyczne:

P. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w likwidacji z siedzibą w C. jest użytkownikiem wieczystym nieruchomości położonej w P. przy ulicy (...), stanowiącej działki ewidencyjne o numerach (...), o powierzchni (...) m2, dla której Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...).

W dniu 8 maja 2003 roku (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. jako Najemca zawarł z P. spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w likwidacji z siedzibą w C. - jako Wynajmującym umowę najmu, której przedmiotem jest obiekt przemysłowy położony w P. przy ulicy (...), opisany w księdze wieczystej o numerze KW (...), prowadzonej przez Sąd Rejonowy w P.. W myśl § 2 umowy Najemca miał wykorzystywać obiekt dla celów gospodarczych, posiadając wyłączne prawo do poddzierżawiania pozostałej powierzchni. W treści § 3 umowy wskazano, że bez zgody wynajmującego najemcy nie wolno dokonywać żadnych istotnych zmian budowlanych. Jednocześnie, w § 5 Najemca zobowiązał się do należytego dbania o obiekt, jak również podnoszenia jego standardu i wartości. Jednocześnie Wynajmujący wyraził zgodę na dokonywanie przez Najemcę remontów, adaptacji i modernizacji. Umowę zawarto na czas określony - od dnia 1 kwietnia 2003 roku do dnia 31 grudnia 2032 roku. Stosownie do § 7 umowy Najemca zobowiązał się do pokrycia kosztów bieżących napraw i drobnych remontów obiektu. Strony przewidziały, że koszty remontów kapitalnych obciążają Wynajmującego i w przypadku poniesienia ich przez Najemcę mogą być potrącane z należnego czynszu.

W dziale III księgi wieczystej o numerze KW (...), prowadzonej dla nieruchomości położonej w P. przy ulicy (...) przez Sąd Rejonowy w P. wpisano w 2011 roku wzmiankę o zawarciu opisanej jak powyżej umowy najmu z dnia 8 maja 2003 roku.

Z wniosku (...), jako wierzyciela, od dnia 8 czerwca 2018 roku toczy się przeciwko P.spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w likwidacji z siedzibą w C. z prawa użytkowania wieczystego nieruchomości położonej w P. przy ulicy (...), stanowiącej działki ewidencyjne o numerach (...), dla której Sąd Rejonowy w P. prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...), postępowanie egzekucyjne prowadzone przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w P. A. R., w sprawie prowadzonej pod sygn. akt Km (...).

W 2018 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł., jako Najemca, posadowił na terenie nieruchomości rozdzielnię złączowo - pomiarową, którą nabył za kwotę 9.225,00 zł brutto. Zakup i montaż rozdzielni związane były z zapewnieniem przedsiębiorstwu (...) zwiększonego poboru mocy, zaś demontaż urządzenia skutkowałby koniecznością występowania do zakładu energetycznego o nowe warunki i doprowadziłby do pozbawienia prądu elektrycznego na nieruchomości. W tym samym roku przed budynkiem stolarni oznaczonym numerem (...) podnajemca - W. O. - posadowił własnym nakładem środków i pracy wiatę. Pomiędzy Spółką a podnajemcą nie było ustaleń dotyczących rozliczenia posadowienia wiaty, jak też do tego rodzaju rozliczeń nigdy nie doszło. Wiata, usytuowana przed budynkiem (...), nie została uwzględniona w wycenie. Wiata jest obiektem tymczasowym, nie zinwentaryzowanym na mapie ewidencyjnej, mapie sytuacyjno - wysokościowej oraz nie jest ujawniona w kartotece budynków. Obiekt nie jest trwale związany z gruntem. Rozdzielnia stanowi nierozłączny element infrastruktury technicznej nieruchomości położonej w P. przy ulicy (...). Została uwzględniona w wycenie. Jej demontaż mógłby utrudnić funkcjonowanie całej lub części przedmiotowej nieruchomości /w tym czerpanie pożytków z nieruchomości/.

W piśmie z dnia 12 października 2020 roku, złożonym do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w P. A. R., (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł., reprezentowany przez P. W., Prezesa Zarządu, poinformował, że w związku z otrzymaną, a niepotwierdzoną informacją odnośnie postępowania odnośnie oszacowania wartości nieruchomości położonej w P. przy ulicy (...), wnosi o uwidocznienie praw i roszczeń (...). Prezes Zarządu Spółki oświadczył, że Spółka, do chwili obecnej, poniosła nakłady w kwocie około 2,4 min złotych związane ze sprzątaniem, adaptacją i remontami na nieruchomości, a podnoszące wartość obiektu.

W dniu 19 grudnia 2018 roku Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w P. A. R. dokonała opisu i oszacowania wieczystego użytkowania opisanej jak wyżej nieruchomości. W trakcie czynności opisu i oszacowania obecny był Prezes Zarządu - P. W., który nie zgłosił żadnych uwag, ani wniosków, w tym dotyczących wiaty stolarni i rozdzielni złączowo - pomiarowej, jak też podpisał treść protokołu. W toku czynności nie zgłoszono praw do nieruchomości, zaś Komornik Sądowy zapoznał obecnych przy czynności uczestników z głównymi wnioskami opinii biegłego M. R. z dnia 29 października 2018 roku, informując o wartości nieruchomości i o ogólnych ustaleniach operatu. Nikt z obecnych nie zgłaszał potrzeby bardziej szczegółowego zapoznania się z operatem. Czynność opisu i oszacowania miała miejsce w czasie od godz. 13:30 do godz. 13:50. W trakcie czynności opisu i oszacowania P. W. skierował do Komornika Sądowego zapytanie o możliwość uzyskania odpisu operatu szacunkowego, na co otrzymał odpowiedź, że odpisy przeznaczone są dla stron postępowania. Prezes Zarządu Spółki nie zgłaszał żądnych wątpliwości ani roszczeń odnośnie znajdujących się na nieruchomości naniesień, obiektów i ruchomości. A. nie zgłaszał, ani w trakcie opisu i oszacowania, ani na dalszym etapie postępowania egzekucyjnego, do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w P. A. R. pisemnych, ani ustnych wniosków o umożliwienie wglądu do operatu szacunkowego bądź umożliwienie wykonania odpisu tego operatu. Spółka nie podjęła w przeciągu dwóch lat od daty czynności opisu i oszacowania nieruchomości żadnej aktywności celem ustalenia, czy wiata stolarni i rozdzielnia złączowo - pomiarowa podlegały uwzględnieniu w operacie szacunkowym.

W dniu 9 listopada 2018 roku Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w P. A. R. wystosował do (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. zawiadomienie o terminie opisie i oszacowania nieruchomości, zaplanowanym na 19 grudnia 2018 roku.

W dniu 21 grudnia 2018 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. złożył skargę na czynności Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w P. A. R. w postaci opisu i oszacowania wieczystego użytkowania nieruchomości, powołując się na zaniżenie wartości prawa użytkowania wieczystego oraz nieważność postępowania wynikającą z nieuwzględnienia złożenia rezygnacji przez likwidatora dłużnika. Skarga została oddalona postanowieniem Sądu Rejonowego w P. z dnia 2 sierpnia 2019 roku, w sprawie o sygn. akt (...).

W dniu 26 sierpnia 2020 roku (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. został zawiadomiony przez Komornika Sadowego przy Sądzie Rejonowym w P. A. R., że dnia 5 października 2020 roku odbędzie się pierwszy termin licytacji z nieruchomości - prawa użytkowania wieczystego nieruchomości przysługującego P. spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w likwidacji z siedzibą w C., w postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym z wniosku wierzyciela (...).

Sąd Rejonowy wyjaśnił, że powyższy stan faktyczny ustalił w oparciu o zgromadzone w sprawie dokumenty, także dokumenty postępowania egzekucyjnego Km (...), których ani treść, ani wiarygodność, za wyjątkiem protokołu opisu i oszacowania, nie zostały zakwestionowane w toku niniejszego postępowania. Także i Sąd nie znalazł podstaw, aby odmówić im wiarygodności.

W odniesieniu do sporządzonego w dniu 19 grudnia 2018 roku przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w P. A. R. protokołu opisu i oszacowania wieczystego użytkowania opisanej jak wyżej nieruchomości wskazał, że - wbrew twierdzeniom strony powodowej - dokument ten nie zawiera nieścisłości, jak też okoliczności nie odpowiadających prawdzie, o czym świadczą zeznania świadka A. R..

Sąd meritii wskazał również, że podstawę czynionych w sprawie ustaleń faktycznych stanowiła opinia biegłego sądowego rzeczoznawcy M. R.. Opinia sporządzona na zlecenie Sądu została co prawda zakwestionowana przez powoda, który jednak nie wnosił o jej uzupełnienie lub uszczegółowienie. Opinia zawiera kategoryczne, stanowcze i jednoznaczne wnioski, została sporządzona przez biegłego, który posiadał najpełniejszą wiedzę odnośnie treści operatu szacunkowego, bowiem był jego autorem. Nade wszystko jednak strona powodowa nie zgłosiła żadnych wniosków przeciwnych, jak też w toku postępowania nie zdołała podważyć jednoznacznych wniosków opinii biegłego rzeczoznawcy majątkowego.

Sąd wyjaśnił, że nie dał wiary zeznaniom przesłuchanego za powodową Spółkę Prezesa Zarządu P. W. w zakresie tego, w jakim czasie dowiedział się o zajęciu rozdzielni złączowo - pomiarowej i jego twierdzeniom w zakresie naruszenia przysługujących mu praw do wiaty stolarni. W tym zakresie zeznania strony pozostają w sprzeczności z dowodami z dokumentów, w szczególności protokołem oszacowania i opisu z dnia 19 grudnia 2019 roku oraz pisma powodowej Spółki z dnia 12 października 2019 roku kierowanego do Komornik Sądowej. Zeznaniom P. W. przeczą także zeznania świadka A. R., mającej - jako Komornikowi Sądowemu - status funkcjonariusza publicznego. Świadek kategorycznie zaprzeczyła, aby uniemożliwiała powodowej Spółce zapoznanie się z treścią dokumentu w postaci operatu szacunkowego. Wskazała, że powodowa Spółka miała taką możliwość, jednak nigdy nie zgłosiła wniosku w tym zakresie, ani ustnego, ani pisemnego. Zeznała, że odmówiła wydania powodowi odpisu operatu, jednak ani nie uniemożliwiała zapoznania się z jego treścią w Kancelarii (...), ani też nie udzielała błędnych pouczeń, że powodowi takie prawo nie przysługuje. Zeznania powoda w tym zakresie podlegały weryfikacji w świetle zasad doświadczenia życiowego i prawidłowego rozumowania: nie jest wiarygodnym, by Prezes Zarządu prężnie działającej Spółki, zwracający się z pismem do Komornika Sądowego odnośnie naruszenia praw Spółki i przysługujących mu roszczeń i poczynienia nakładów w kwocie kilkudziesięciokrotnie przewyższającej wartość obu obiektów objętych pozwem, nie miał świadomości, że zajęciu podlegają nie tylko budynki, ale też wszystkie elementy infrastruktury technicznej, pozwalające i gwarantujące prawidłowe funkcjonowanie całego obiektu. Znajdują natomiast potwierdzenie w innych dowodach /zeznania świadka O./ zeznania powoda, że wybudowania wiaty stolami dokonał podnajemca, nie powód, jak też, że nie tylko nie doszło rozliczeń pomiędzy wynajmującym i podnajemcą, ale nawet do konkretnych uzgodnień w tym zakresie. Istotne znaczenie mają zeznania Prezesa Zarządu w zakresie tego, że czynsz z tytułu najmu nie jest regulowany.

Sąd pierwszej instancji wskazał, że dał wiarę zeznaniom świadka A. R.. Świadek, pełniąca funkcję Komornika Sądowego, kategorycznie i stanowczo zeznała, że operat szacunkowy był dostępny dla powoda, jednak powodowa spółka nigdy nie złożyła wniosku o zapoznanie się z nim w pełnym zakresie. Świadek potwierdziła, że w czasie czynności opisu i oszacowania nie były ze strony powodowej spółki zgłaszane żadne zastrzeżenia i prawa do ruchomości bądź innych elementów infrastruktury obiektu przy ulicy (...) w P.. Mało tego, nie padła sugestia, że którykolwiek z elementów tej infrastruktury nie należy do dłużnika.

Jako wiarygodne potraktował również zeznania świadków T. O. (1) i W. S., którzy posiadali największą wiedzę odnośnie czasu posadowienia i funkcjonalności obiektów objętych pozwem. Zeznania świadka O. mają istotne znaczenie w zakresie tego, za czyje środki została zamontowana wiata stolami, jak też w zakresie, w którym świadek wskazał, że nie doszło do rozliczeń z najemcą, czyli powodową spółką.

W ocenie Sądu Rejonowego, zeznania świadka M. W. nie miały większego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, gdyż świadek nie posiadała wiedzy odnośnie przebiegu czynności opisu i oszacowania i całą wiedzę w tym zakresie czerpała od P. W..

Wniosek o przesłuchanie świadka Ł. K., zgłoszony przez stronę pozwaną, na dalszym etapie postępowania został cofnięty.

Odnosząc się do przebiegu postępowania Sąd Rejonowy wyjaśnił również, że oddaleniu podlegał wniosek strony powodowej z dnia 15 kwietnia 2021 roku o zmianę terminu rozprawy, który zmierzał do nadmiernego przedłużenia postępowania w sprawie, a kolejno wniosek o odroczenie rozprawy. Pełnomocnik powoda z przeszło miesięcznym wyprzedzeniem posiadał wiedzę odnośnie okoliczności w postaci udziału w komisji egzaminacyjnej, co powinno skutkować poczynionymi odpowiednio wcześnie krokami celem ustanowienia substytuta, który miałby możliwość nie tylko przygotowania się do rozprawy, ale i zapoznania się z aktami sprawy. Zwłaszcza, że na pierwszym terminie rozprawy pełnomocnik powoda nie stawił się osobiście, udzielając upoważnienia aplikantowi adwokackiemu. Niezrozumiała jest zatem argumentacja, że strona powodowa z powodzeniem na terminie rozprawy, na którym przeprowadzono jeden z kluczowych dowodów /przesłuchanie strony powodowej, za którą stawał Prezes Zarządu/ była reprezentowana przez aplikanta adwokackiego, zaś nie mogła być reprezentowana na kolejnym terminie przez substytuta - adwokata bądź radcę prawnego. I tu podkreślenia wymaga, że na ostatnim terminie rozprawy, podczas której strony wygłaszały mowy końcowe, strona powodowa byłą reprezentowana przez substytuta. Tym samym, pełnomocnik, który wnosił o odroczenie rozprawy, osobiście nie stawił się na żadnym z wyznaczonych terminów. Nadto, Sąd uprzednio już dwukrotnie uwzględniał poprzednie wnioski strony powodowej, raz z uwagi na chorobę Prezesa Zarządu powodowej Spółki, a kolejno z uwagi na obowiązkową kwarantannę pełnomocnika powoda. Obydwa przypadki - choroba i kwarantanna - były zdarzeniami nagłymi, nie dającymi się przewidzieć, w przeciwieństwie do okoliczności przedstawianej w piśmie z dnia 15 kwietnia 2021 roku. Co najbardziej istotne, na terminie zaplanowano przesłuchanie wszystkich świadków i zamknięcie rozprawy.

Wskazując na materialnoprawną podstawę oddalenia powództwa Sąd Rejonowy zważył, że podstawę roszczenia powoda stanowi art. 841 § 1 k.p.c., zgodnie z którym osoba trzecia może w drodze powództwa żądać zwolnienia zajętego przedmiotu od egzekucji, jeżeli skierowanie do niego egzekucji narusza jej prawa. Po myśli § 3 tego przepisu powództwo można wnieść w terminie miesiąca od dnia dowiedzenia się o naruszeniu prawa, chyba że inny termin jest przewidziany w przepisach odrębnych.

Zakresem powództwa ekscydencyjnego objęte jest naruszenie prawa osoby trzeciej przez zajęcie określonego przedmiotu w toku egzekucji. W szczególności chodzi tu o sytuacje, gdy określony przedmiot /przedmioty/ stanowią własność osoby trzeciej lub gdy ma ona na zajętym przedmiocie ograniczone prawo rzeczowe, ustawa zaś nie nakazuje uwzględnić tego prawa w inny sposób w egzekucji, gdy przedmiot nie należy do dłużnika, a osoba trzecia ma prawo żądać zwrotu tego przedmiotu oraz gdy na korzyść osoby trzeciej istnieje obowiązujący dla wierzyciela zakaz zbywania lub obciążania przedmiotu /por. uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 1992 roku, sygn. akt III CZP 5/92, LEX/.

Sąd Rejonowy wyjaśnił, że w niniejszej sprawie kluczowym jest rozstrzygnięcie kolejno następujących kwestii: po pierwsze, czy powód dochował terminu wskazanego w treści art. 841 § 3 k.p.c., po wtóre, czy w toku niniejszego procesu wykazał, że przysługuje mu prawo własności opisanych w pozwie wiaty stolarni i rozdzielni złączono - pomiarowej, a wreszcie, czy oba te obiekty stanowią ruchomości, czy też są trwale złączone z gruntem bądź budynkami, w taki sposób, że stały się częścią składową bądź przynależnością.

W ocenie Sądu pierwszej instancji naruszenie prawa chronionego w myśl art. 841 k.p.c. następuje z chwilą jego zajęcia. Powództwo interwencyjne może zatem zostać wniesione w terminie miesiąca od dnia, w którym osoba trzecia dowiedziała się o naruszeniu jej praw w wyniku prowadzonej egzekucji. Powyższy termin ma charakter materialnoprawny i wskazuje końcowy moment zastrzeżony do wytoczenia powództwa. Ma charakter terminu prekluzyjnego, a zatem nie podlega przywróceniu. Wniesienie powództwa po upływie tego terminu jest badane przez sąd z urzędu, zaś jego przekroczenie skutkuje oddaleniem powództwa. W niniejszej sprawie powództwo podlegało oddaleniu już z tego względu, że jego wytoczenie nastąpiło z przekroczeniem miesięcznego terminu.

Powód już listopadzie 2018 roku otrzymał wezwanie wraz z obwieszczeniem o opisie i oszacowaniu prawa użytkowania wieczystego nieruchomości przy ulicy (...) w P. przysługującego dłużnikowi, wzywającym wszystkie osoby, które roszczą sobie prawa do tych nieruchomości i przedmiotów razem z nimi zajętych, aby zgłosiły swoje prawa przed ukończeniem opisu, który wyznaczono na dzień 19 grudnia 2018 roku r. Trudno podejrzewać, by powód nie miał świadomości gdzie znajduje się zakupiona przez niego rozdzielnia złączowo - pomiarowa. Dalej, zważywszy na to, że w dacie opisu i oszacowania rozdzielnia nie została z nieruchomości usunięta, względnie zastąpiona innym urządzeniem bądź zdemontowana, nie sposób w ocenie Sądu przyjąć, że powód nie wiedział, że operat szacunkowy sporządzony na potrzeby toczącego się postępowania egzekucyjnego służył określeniu wartości rynkowej prawa użytkowania wieczystego zabudowanej nieruchomości gruntowej wraz z infrastrukturą towarzyszącą, której elementem, w dodatku niezbędnym i koniecznym do jej prawidłowego funkcjonowania /a tym samym zachowania wartości rynkowej/ jest rozdzielnia złączowo - pomiarowa. Jeszcze przed zawiadomieniem powoda o opisie i oszacowaniu pismem z dnia (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł., reprezentowany przez P. W., sam informował Komornika Sądowego o tym, że Spółka, poniosła nakłady dowodząc, że jest w pełni świadomy i tego, że przedmiotem egzekucji jest prawo użytkowania wieczystego nieruchomości, której jest Najemcą i tego, że mogą zostać naruszone jego prawa. Wszak Prezes Jednoosobowego Zarządu, jako osoba podejmująca kluczowe decyzje w Spółce i najlepiej zorientowana w jej sprawach miał wiedzę odnośnie poczynionych na nieruchomości inwestycji i nakładów.

W świetle powyższego jedynie jako obraną linię procesową powoda można traktować zapewnienia Prezesa Zarządu Spółki, że dopiero treść operatu szacunkowego dała mu wiedzę i świadomość tego, że zajęciu podlegały stanowiące jego własność ruchomości. Tym bardziej, że rzeczoznawca majątkowy, który sporządził dokument w postaci opisu i oszacowania wyraźnie i kategorycznie wskazał, że wiata, usytuowana przed budynkiem (...), nie została uwzględniona w wycenie, a zatem niewiarygodne i niezgodne ze stanem faktycznym pozostają twierdzenia strony powodowej, że dopiero lektura operatu skutkowała powzięciem świadomości co do zajęcia ruchomości objętych pozwem. Z przesłanej na potrzeby niniejszego postępowania opinii wynika, że wiata jest obiektem tymczasowym, nie zinwentaryzowanym na mapie ewidencyjnej, mapie sytuacyjno- wysokościowej oraz nie jest ujawniona w kartotece budynków i uwzględniona w operacie. Powyższe w sposób nie budzący wątpliwości zadaje kłam twierdzeniom powoda, że dopiero z treści operatu szacunkowego powziął wiedzę odnośnie tego, że stanowiące jego własność ruchomości podlegały zajęciu. Ergo, powód najpóźniej w dacie zawiadomienia go o czynności opisu i oszacowania posiadał wiedzę o zajęciu prawa użytkowania wieczystego nieruchomości wraz ze wszystkimi znajdującymi się na nieruchomości budynkami i elementami infrastruktury technicznej.

W ocenie Sądu pierwszej instancji powyższe argumenty czynią powództwo niezasadnym.

Dodatkowo Sąd wskazał, że oprócz niezachowania terminu prekluzyjnego, o którym mowa w treści art. 841 § 3 k.p.c., nie zostały spełnione także wskazane jak powyżej dwie pozostałe przesłanki skuteczności powództwa interwencyjnego.

W niniejszej sprawie powód, jako najemca, już w 2003 roku, był związany z dłużnikiem, jako Wynajmującym - użytkownikiem wieczystym nieruchomości, umową najmu, której przedmiotem jest obiekt przemysłowy położony w P. przy ulicy (...). Powoda i dłużnika łączył stosunek obligacyjny, którego prawa i obowiązki wynikają z zawartej w dniu 8 maja 2003 roku umowy najmu. Treść łączącej powoda i P. spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w likwidacji z siedzibą w C. ma fundamentalne znaczenia dla oceny, czy w istocie w toku postępowania egzekucyjnego doszło do naruszenia praw powoda, powoda jako osoby trzeciej w rozumieniu art. 841 k.p.c. I tak, stosownie do § 7 umowy powód jako Najemca zobowiązał się do pokrycia kosztów bieżących napraw i drobnych remontów obiektu. Jednocześnie strony przewidziały, że koszty remontów kapitalnych obciążają Wynajmującego i w przypadku poniesienia ich przez Najemcę mogą być potrącane z należnego czynszu. Tym samym, z jednej strony powodowi nie przysługuje prawo do zwrotu kosztów bieżących napraw i drobnych remontów obiektu, a z drugiej strony powód, jako strona umowy najmu, miał, w dodatku niezależnie od możliwości płatniczych dłużnika, możliwość rozliczenia z Wynajmującym wszystkich pozostałych nakładów i remontów kapitalnych. Wystarczającym było złożenie oświadczenia o potrąceniu i w ten sposób uchylenia się od płatności czynszu /nota bene nie zmienianego od 2003 roku i w świetle wszelkiego doświadczenia życiowego wręcz skrajnie odbiegającego od czynszów rynkowych/ i pokrycia poniesionych nakładów. Nie sposób też pominąć okoliczności, że - jak zeznał Prezes Zarządu powodowej Spółki - czynsz najmu nie jest regulowany. Złożona do akt sprawy faktura VAT dowodzi tego, że potrącenie kwoty stanowiącej wysokość dwumiesięcznego czynszu zaspokaja roszczenia powoda z tytułu nakładu poniesionego na rozdzielnię złączowo - pomiarową. Trudno w takiej sytuacji w ogóle mówić o jakimkolwiek naruszeniu praw powoda jako osoby trzeciej.

W toku postępowania powód nie zdołał wykazać, że przysługuje mu prawo własności bądź jakiekolwiek inne prawo obligacyjne w stosunku do obiektu jakim jest wiata usytuowana przed budynkiem (...). Jednoznacznie przeczą temu wyniki przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego. Nawet przesłuchany w charakterze strony Prezes Zarządu powodowej spółki wskazał, że wiata nie została wybudowana za środki Spółki, zaś koszt jej posadowienia, w tym robocizny, w całości poniósł podnajemca. P. W. zeznał co prawda, że dopuszczał, że w przypadku rozwiązania umowy podnajmu dojdzie do wzajemnych rozliczeń z podnajemcą, co nie oznacza, że doszło do jakiejkolwiek konkretyzacji wzajemnych zobowiązań i powstania dla powodowej spółki prawa obligacyjnego bądź rzeczowego do tego obiektu. Powyższe potwierdzają zeznania świadka T. O., który także wskazał, że wiata została wybudowana na potrzeby prowadzonej przez niego stolarni, zaś strony nie poczyniły konkretnych dotyczących rozliczenia jej posadowienia. W aktach sprawy próżno poszukiwać dokumentów, które obrazowałyby, że pomiędzy powodem, a podnajemcą doszło do wzajemnych rozliczeń z tytułu posadowienia wiaty, zaś twierdzenia o prawie własności jawią się wyłącznie jako okoliczności podnoszone na potrzeby niniejszego postępowania. A zatem, tak w dacie wytoczenia powództwa, jak też na dalszych etapach postępowania powodowi nigdy nie przysługiwało prawo własności ww. obiektu, ani żadne inne prawo o charakterze obligacyjnym. Co równie istotne, wiata stolarni nie została uwzględniona w wycenie i także to wyklucza przyjęcie, że doszło do naruszenia prawa powoda jako osoby trzeciej w rozumieniu art. 841 k.p.c. Próżno poszukiwać opisu ww. obiektu w operacie szacunkowym sporządzonym na potrzeby postępowania egzekucyjnego, a nadto powyższe jednoznacznie wynika ze sporządzonej na potrzeby niniejszego postępowania opinii biegłego sądowego M. R.. Biegły sądowy, który jednocześnie sporządzał operat szacunkowy, a zatem jest najbardziej zorientowany w tym, co stanowiło przedmiot wyceny, kategorycznie i jednoznacznie wskazał, że wiata nie byłą przedmiotem opracowania, nie podlegała uwzględnieniu w wycenie. Powyższe powoduje, że wiata nie stanowiła przedmiotu zajęcia, a co za tym idzie nie naruszono praw powoda.

Podobnie, powód w toku niniejszego postępowania nie dowiódł istnienia swoich praw w odniesieniu do rozdzielni złączowo - pomiarowej.

Wpierw, w ocenie Sądu, rozdzielnia nie stanowi odrębnej rzeczy w rozumieniu art. 49 k.c. Zgodnie z treścią powołanego przepisu urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne nie należą do części składowych nieruchomości, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa. Powód, powołując się na cytowany przepis oraz wyroki Sądu Najwyższego /wyrok SN z dnia 22 stycznia 2010 roku, sygn. V CSK 195/09, wyrok SN z dnia 18 czerwca 2004 roku, sygn. II CK 359/09/ podnosił, że rozdzielnia nie stanowi części składowej nieruchomości, gdyż stanowi urządzenie wymienione w treści art. 49 § 1 k.c., które z chwilą połączenia z siecią należącą do przedsiębiorstwa stała się samoistną rzeczą ruchomą, mogącą być przedmiotem odrębnej własności i obrotu. Nadto, powód wskazywał, że pojęcie urządzenia obejmuje nie tylko samą instalację energetyczną, ale także jej osłonę, jeśli jest z nią trwale i funkcjonalnie powiązana. Powód zdaje się jednak nie zauważać, że w niniejszej sprawie mamy do czynienia nie z urządzeniem służącym do doprowadzania lub odprowadzania prądu, a z rozdzielnią złączowe - pomiarową, która nie jest osłoną instalacji energetycznej, a zlokalizowaną na nieruchomości tzw. instalacją wewnętrzną, wyłączoną z zakresu art. 49 k.c. Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 8 marca 2006 r., sygn. III CZP 105/05 stwierdził: „Jak trafnie zauważono w doktrynie, szczególnie skomplikowany jest status prawny tzw. przyłączy, czyli urządzeń służących do przyłączenia sieci instalacji wewnętrznych, będących przed przyłączeniem własnością np. producentów energii czy odbiorców finalnych. Przyłącze spaja dwie odrębne całości prawne - instalację należącą do sieci, czyli instalację zewnętrzną, oraz instalację wewnętrzną. Granica między tymi instalacjami jest zarazem granicą własności urządzenia. Przyłącze jest z kolei elementem łączącym dwie odrębne całości, silnie związanym fizycznie i funkcjonalnie z instalacją zarówno zewnętrzną, jak i wewnętrzną. Z tej właśnie przyczyny trudno ustalić, czy przyłącze z chwilą jego przyłączenia do sieci staje się częścią składową instalacji wewnętrznej”. W niniejszej sprawie rozdzielnia jest funkcjonalnie związana z nieruchomością, bowiem zapewnia jej prawidłowe funkcjonowanie, jednak w ocenie Sądu nie stanowi odrębnej rzeczy w rozumieniu art. 49 k.c., przede wszystkim z uwagi na to, że warunki ustalane między podmiotem dysponującym tytułem prawnym do nieruchomości, a zakładem energetycznym decydują o rodzaju takiego urządzenia, które może być wymieniane na inne, w zależności o decyzji w zakresie przydziału mocy. Powyższe czyni pozbawioną zasadności argumentację powoda.

Nadto, wskazać należy, że z opinii biegłego sądowego M. R., jednoznacznie wynika, że rozdzielnia stanowi nierozłączny element infrastruktury technicznej nieruchomości położonej w P. przy ulicy (...), zaś jej demontaż mógłby utrudnić funkcjonowanie całej lub części przedmiotowej nieruchomości /w tym czerpanie pożytków z nieruchomości/. Powyższe potwierdzają zeznania Prezesa Zarządu powodowej Spółki, który zeznał, że w toku trwania umowy najmu doszło do wymiany urządzenia z uwagi na zwiększone zapotrzebowanie poboru energii elektrycznej. Co prawda, świadek wskazywał, że jej zainstalowanie było wynikiem zwiększonego zapotrzebowania na pobór energii elektrycznej na obiekcie, w związku z potrzebami najemcy, niemniej jednak wskazać należy, że od czasu jej posadowienia na nieruchomości stanowi element infrastruktury technicznej, służący do czerpania pożytków z całej nieruchomości. A zatem, stosownie do treści art. 1006 § 1 pkt 1 k.p.c. rozdzielnia podlegała zajęciu jako niezbędna i potrzebna do korzystania z przedmiotu wieczystego użytkowania zgodnie z jego przeznaczeniem i pozostająca z tym przedmiotem w faktycznym związku, odpowiadającym temu celowi. Tym samym, także z uwagi na szczególne uregulowania w zakresie egzekucji z prawą użytkowania wieczystego nieruchomości, nie może być mowy o naruszeniu praw powoda, bowiem z mocy przepisu rozdzielnia stanowi podlegający zajęciu element infrastruktury całego obiektu, spełniający kryteria z art. 1006 § 1 k.p.c. Stosownie do treści art. 929 § 1 k.p.c. przy każdej egzekucji z nieruchomości, zajęciem objęta jest nie tylko sama nieruchomość,

lecz także wszystko, co stanowi przedmiot obciążenia hipoteki. Po myśli zaś art. 84 i n. u.k.w.h. zajęciem objęte są zatem także: części składowe nieruchomości, przynależności nieruchomości, pożytki naturalne i cywilne. Przedmiotem odrębnej własności nie może być część składowa rzeczy /art. 47 k.c./, a taki właśnie status posiada rozdzielnia złączowo - pomiarowa. Powołując się na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 czerwca 2002 r. w sprawie I CK 5/02 /Legalis nr 57312/ oraz wyrok Sądu Najwyższego Izba Cywilna z dnia 11 marca 2003 r. w sprawie V CKN 1715/00 /Legalis nr 299524/ wskazać należy, że o części składowej rzeczy w rozumieniu art. 47 § 2 k.c. może być mowa tylko w wypadku rzeczy złożonych, czyli obejmujących kilka lub więcej elementów o samodzielnym znaczeniu. Fizyczne i funkcjonalne połączenie w sposób trwały /tj. nie do przemijającego użytku/ kilku samodzielnych elementów, że tworzą one całość w sensie gospodarczym sprawia, iż rzeczą w rozumieniu art. 45 k.c. jest ta właśnie całość. Odłączenie od niej jednego z tych elementów powoduje, że ulega istotnej zmianie możliwość korzystania bądź z odłączonego elementu bądź z pozostałej reszty. O tym więc, czy określone elementy stanowią części składowe jednej rzeczy złożonej, rozstrzyga obiektywna ocena gospodarczego znaczenia istniejącego między nimi fizycznego i funkcjonalnego powiązania. Ruchomość w postaci rozdzielni złączowo - pomiarowej była w sposób fizyczny i funkcjonalny połączona w sposób trwały z gruntem i budynkiem, służyła do prowadzenia działalności gospodarczej na obiekcie. Nieruchomość utraciłaby swoją przydatność w sensie gospodarczym, gdyby nie była wyposażona w rozdzielnię, co bezsprzecznie wynika i z opinii biegłego sądowego i z zeznań świadków. Wobec powyższego rozdzielnia była objęta zajęciem dokonanym razem z nieruchomością. Powód również nie zdołał udowodnić, że stanowiła ona rzecz odrębną od nieruchomości. Powyższe ustalenia w powiązaniu z treścią art. 930 § 2 k.p.c. w zw. z art. 841 § 1 k.p.c., prowadzą do konstatacji, że nie można przyjąć, aby powodowa Spółka stała się właścicielem będącej przedmiotem sporu ruchomości, jako że rozporządzenia przedmiotami podlegającymi zajęciu razem z nieruchomością po ich zajęciu są nieważne.

Z uwagi na powyższe względy powództwo podlegało oddaleniu.

O kosztach Sąd orzekł w pkt II wyroku na podstawie art. 98 k.p.c., kierując się zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania w sprawie.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód.

Reprezentujący go pełnomocnik zaskarżył wyrok w całości.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił naruszenie art. 47 §§ 1, 2 i 3 k.c. przez wadliwe przyjęcie, że rozdzielnia jest częścią składową przedmiotu egzekucji skutkujące dalszym uchybieniem art.1006 § 1 k.p.c., art. 929 k.p.c. i art.84 u.k.w.i h., a także naruszenie art.676 k.c. poprzez wadliwe przyjęcie, że wynajmujący, czyli powód nie nabył własności wiaty stolarskiej w wyniku zatrzymania ulepszeń przedmiotu najmu dokonanych przez najemcę z uwagi na sam brak zapłaty ich wartości przy niekwestionowaniu zatrzymania tych ulepszeń przez wynajmującego.

Wniósł o zmianę skarżonego wyroku w całości przez uwzględnienie powództwa w całości oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego wg norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Apelacja jako nieuzasadniona podlega oddaleniu. Jak wynika z treści wniesionej skargi apelacyjnej poczynione przez Sąd pierwszej instancji ustalenia faktyczne nie zostały przez skarżącego zakwestionowane. Powyższe ustalenia Sąd Rejonowego, Sąd Okręgowy przyjmuje więc za własne i wskazuje jako podstawę przedmiotowego rozstrzygnięcia.

W ocenie Sądu drugiej instancji wydając zaskarżony wyrok, Sąd pierwszej instancji nie naruszył wskazanych w apelacji przepisów prawa materialnego.

Przypominając, że powód naruszenia praw materialnego dopatruje się w niezastosowaniu art. 676 k.c. i nie przyjęciu na jego podstawie, iż prawo własności wiaty stolarni przeszło na powoda wyjaśnić należy, w pierwszej kolejności, że z ustalonego stanu faktycznego nie wynika, iż T. O. (1), który posadowił wiatę będąc podnajemcą terenu stolarni zaprzestał kontynuowania umowy najmu. Z zeznań wyżej wymienionego wynika również, że strony poczyniły ustalenia, iż koszty postawienia wiaty miały być rozliczone w ranach czynszu najmu ale ta czynność jeszcze nie nastąpiła. Odwołując się do powyższych okoliczności wskazać należy, że reguła rozliczenia nakładów na wynajmowaną rzecz określona w powołanym przepisie nie jest normą bezwzględnie obowiązującą, co oznacza że strony umowy mogą w inny niż wskazany w tym przepisie sposób rozliczyć nakłady. Taka okoliczność zaistniała w przedmiotowej sprawie skoro powód z podnajemcą ustalili, że wartość nakładu w postaci wiaty stolarni zostanie potrącona z należnego czynszu. Powyższe oznacza, że w przedmiotowej sprawie wskazana w art. 676 k.c. reguła nie ma zastosowania skoro strony postanowiły o innym sposobie rozliczenia nakładów. Z ustaleń faktycznych nie wynika jednocześnie jaka była treść umowy łączącej strony, w szczególności jak powód i podnajemca określili datę przeniesienia własności omawianych nakładów. W tym miejscu należy odwołać się do treści uzasadnienia wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie 3 lipca 1997 r. (sygn. akt I ACa 137/97, OSALub 1998, Nr 2, poz. 8), w którym wskazano, że jeżeli najemca ulepszył rzecz najętą, wynajmujący, stosownie do treści art. 676 KC, może według swego wyboru albo zatrzymać ulepszenia za zapłatą sumy odpowiadającej ich wartości w chwili zwrotu, albo żądać przywrócenia stanu poprzedniego. Przepis ten nie przewiduje natomiast, by najemca mógł nakłady potrącić z czynszu”. Z powyższego wynika, że skoro powód ustalił z najemcą, że nakłady będą rozliczone w czynszu zastosowanie art. 676 k.c. w ramach łączącego ich stosunku prawnego należy wyłączyć.

O braku podstaw do zastosowania w przedmiotowej sprawie wskazanego przez skarżącego przepisu art. 676 k.c. świadczą jeszcze inne argumenty.

Ma co do zasady rację skarżący, że z powołanego przepisu wynika, iż decydującą o skorzystaniu z wynikającego z niego uprawnienia zatrzymania nakładów jest wola wynajmującego. Zgodzić się należy również, ze wybór świadczenia w ramach zobowiązania przemiennego następuje w drodze nieformalnego oświadczenia woli, takie wyrażonego w sposób dorozumiany. Nie oznacza to jednak, że „zatrzymanie” nakładów na rzecz wynajętą może nastąpić bez jakiegokolwiek oświadczenia woli złożonego najemcy. W przedmiotowej sprawie brak dowodu, że powód złożył w jakikolwiek sposób podnajemcy oświadczenie o zatrzymaniu poczynionych przez niego nakładów.

Możliwość zastosowania powyższego przepisu w sposób oczekiwany przez powoda wyklucza jeszcze jedna okoliczność.

W ocenie Sądu Okręgowego omawiany przepis art. 676 k.c. ma zastosowanie w związku z rozwiązaniem umowy najmu. Jego celem jest uregulowanie kwestii rozliczenia wartości dokonanych przez najemcę ulepszeń rzeczy najętej w razie zwrotu tej rzeczy wynajmującemu. Powyższe oznacza, że wynajmujący może skutecznie skorzystać z wskazanych w powołanym przepisie uprawnień dopiero w chwili rozwiązania umowy. Tak długo jak długo najem traw oświadczenie o zatrzymaniu ulepszeń jest w ocenie Sądu Okręgowego przedwczesne i nie rodzi skutków prawnych w postacie przeniesienia ich własności.

Sąd Okręgowy nie podziela również wyrażonych w skardze apelacyjnej poglądów odnoszących się do rzekomego naruszenia art. 47 § 3 k.c.

Wbrew twierdzeniom skarżącego rozstrzygając o braku podstaw do wyłączenia spod egzekucji „rozdzielni prądowej” Sad pierwszej instancji nie dokonał nieprawidłowej subsumpcji ustaleń faktycznych do powołanego przepisu. Zajmując powyższe stanowisko, Sąd Okręgowy odwołuje się do obszernej argumentacji prawnej i faktycznej przedstawionej w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wskazując tym samym, że powołaną argumentację przyjmuje za własną i nie dostrzega potrzeby jej powtórzenia.

W jej uzupełnieniu, odnosząc się do sugestii skarżącego, że z wyjaśnień ( a nie jak słusznie podnosi - zeznań) reprezentującego powoda prezesa zarządu powodowej spółki wynika, iż wolą posadowienia rozdzielni w momencie połączenia z rzeczą był przemijający użytek, wskazać należy, że przywołany w uzasadnieniu skargi apelacyjnej fragment uzasadnienia Sądu Najwyższego sporządzonego w sprawie sygn. akt 4 CR 376/57 nie oddaje istoty zaprezentowanego tam poglądu. Wyjaśniając, że określenie "chwilowy" użytek nie oznacza użytku krótkotrwałego i wskazując, iż może on być nawet długi, byleby tylko z okoliczności wynikało, że nie chodzi o połączenie na stałe, Sąd Najwyższy wskazał, że jeżeli jest to połączenie rzeczy należącej do jednej osoby (dzierżawcy) z budynkiem należącym do drugiej osoby (właściciela), to ich wola ma dla omawianego problemu rozstrzygające znaczenie. Jeżeli więc w myśl umowy połączenie nastąpiło tylko na czas trwania umowy dzierżawy, z tym zastrzeżeniem, że po jej upływie dzierżawca ma przyłączone rzeczy oddzielić (z ewentualnym przywróceniem budynku do stanu poprzedniego), to użytek ma charakter chwilowy…, a tym samym przyłączone przedmioty nie tracą swej odrębności i nadal stanowią własność dotychczasowego właściciela.

Z powyższego stanowiska, w pełni akceptowanego przez Sąd Okręgowy, wynika że aby uznać przedmiot połączony z przedmiotem najmu nie stał się jego częścią składową niezbędne jest porozumienie stron umowy najmu. Powołane w apelacji wyjaśnienia nie pozwalają na przyjęcie, że pomiędzy powodem a dłużnikiem (wynajmującym) doszło porozumienia w którym ustalono, iż rozdzielnia będzie posadowiona na nieruchomości tylko „chwilowo”.

Powyższe argumenty, w ocenie Sądu Okręgowego w dostateczny sposób uzasadniają oddalenie wywiedzionej skargi apelacyjnej.

Już tylko dla porządku, w ich uzupełnieniu, Sąd Okręgowy przypomina, że podstawowy argument przemawiający za oddaleniem powództwa związany z uchybieniem terminu do wniesienia powództwa z art. 841 § 1 k.p.c. określonego w § 3 tego przepisu nie został w żaden sposób podważony przez skarżącego.

Sąd Okręgowy wyjaśnia, że w pełni podziela stanowisko Sądu pierwszej instancji, zgodnie z którym, wnosząc w dniu 29 września 2020 r. pozew w przedmiotowej sprawie, powód uchybił terminowi miesiąca do jego wytoczenia, który w przedmiotowej sprawie należało liczyć od listopada 2018 roku otrzymał od komornika wezwanie do zgłoszenia swoich praw wraz z obwieszczeniem o opisie i oszacowaniu prawa użytkowania wieczystego nieruchomości przy ulicy (...) w P..

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł o oddaleniu apelacji.

O kosztach postępowania, Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., stosując zasadę odpowiedzialności za wynik sprawy. Zasądzona kwota - 1800 zł. - stanowi wynagrodzenie należne pełnomocnikowi pozwanego za udział w postępowaniu apelacyjnym.

Paweł Hochman