Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 października 2018 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący	SSA w SO Arkadiusz Lisiecki (spr.)
Sędziowie	SSO Paweł Hochman SSR del. Jakub Ślęzak
Protokolant	sekr. sądowy Paulina Neyman

po rozpoznaniu w dniu 29 października 2018 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej w B.

przeciwko S. W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb.

z dnia 23 listopada 2017 roku, sygn. akt I C 2607/16

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie pierwszym i drugim w ten sposób, że zasądzoną od pozwanego S. W. na rzecz powoda (...) Spółki Akcyjnej w B. kwotę 12.834 złotych obniża do kwoty 2.641,40 (dwa tysiące sześćset czterdzieści jeden 40/100) złotych, a pozostałej części powództwo i apelację oddala;

2.  zasądza od powoda (...) Spółki Akcyjnej w B. na rzecz pozwanego S. W. kwotę 1.593,60 (jeden tysiąc pięćset dziewięćdziesiąt trzy 60/100) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

SSA w SO Arkadiusz Lisiecki

SSO Paweł Hochman SSR del. Jakub Ślęzak

Sygn.akt. II Ca 565/18

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim utrzymał w mocy wyrok zaoczny z dnia 24.03.2017r. wydany w niniejszej sprawie w części co do kwoty 12.834,00zł z umownymi odsetkami za opóźnienie równymi dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 26.10.2016r. do dnia zapłaty; oddalił powództwo w pozostałej części oraz rozstrzygnięcie w zakresie kosztów postępowania przedstawił do rozpoznania referendarzowi sądowemu po uprawomocnieniu się niniejszego orzeczenia przyjmując zasadę stosunkowego rozdzielenia kosztów.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny: W dniu 25 stycznia 2016 roku (...) S.A. z siedzibą w B. zawarł z pozwanym S. W. umowę pożyczki numer (...). Pozwanemu została udzielona pożyczka w kwocie 6000,00 zł. Faktyczna całkowita kwota do zapłaty wyniosła 14.904,00 zł i obejmowała kapitał w wysokości 6.000,00 zł, koszt ubezpieczenia w wysokości 7.090,00 zł, koszt opłaty przygotowawczej w wysokości 866,00 zł oraz wynagrodzenie umowne w kwocie 948,00 zł.

W ramach umowy ubezpieczenia zawartej pomiędzy powodem (...) S.A. a (...) S.A. w dniu 24 marca 2015 roku, pozwany został objęty umową grupowego ubezpieczenia na życie pożyczkobiorców (...) S.A. nr (...).

W dniu 26 stycznia 2016 roku pozwany wystawił weksel własny in blanco z klauzulą „nie na zlecenie” na rzecz (...) S.A. z siedzibą w B. – jako zabezpieczenie zwrotu pożyczki na podstawie umowy numer (...) z dnia 26 stycznia 2016 roku oraz wykonania innych zobowiązań wynikających z tej umowy. Pozwany upoważnił ww. podmiot do wypełnienia weksla na sumę odpowiadającą jego zadłużeniu.

Powód wypełnił przedmiotowy weksel własny in blanco na kwotę 15.565,40zł.

Pismem z dnia 25 września 2016 roku, powód poinformował pozwanego o wypowiedzeniu umowy pożyczki numer (...) z zachowaniem 30-dniowego terminu. Jednocześnie powód wskazał, że zgodnie z postanowieniami umowy pożyczki oraz deklaracji wekslowej wystawiony przez pozwanego weksel in blanco został wypełniony na kwotę 15.565,40 zł, która to kwota składała się z kwoty niespłaconej pożyczki w wysokości 12.834,00 zł oraz kwot obliczonych na podstawie pkt 11.2 postanowień umowy, tj. kwoty 21,71 zł będąca sumą odsetek umownych stosownie do pkt 11.2 a) umowy, kwoty 2.566,80 zł naliczonej na podstawie pkt 11.2 b), w wysokości do 20% z pozostałej do zapłaty faktycznej całkowitej kwoty pożyczki tytułem poniesionych kosztów windykacji, nie więcej jednak niż faktycznie poniesione przez Pożyczkodawcę koszty tej windykacji, kwotę 120,00 zł naliczoną na podstawie pkt 11.2 c) wynikającą z tabeli opłat zawartą w pkt 19.4 umowy – punkt 8, 9 i 10 tabeli. Ponadto kwota na jaką wypełniono weksel zawierała kwotę 22,89 zł naliczoną zgodnie z pkt 13.1, który stanowi, że jeśli pożyczkobiorca nie spłaci w terminie poszczególnych rat pożyczki lub innego zobowiązania pieniężnego wynikającego z umowy, w tym zobowiązania naliczonego na podstawie pkt 11.2 umowy, niespłacona kwota staje się zadłużeniem przeterminowanym. Od zadłużenia przeterminowanego Pożyczkodawca nalicza odsetki umowne za każdy dzień zwłoki w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego. Wysokość oprocentowania zadłużenia przeterminowanego na dzień zawarcia umowy wynosiła 12,00% w stosunku rocznym.

Pozwany dokonał częściowej spłaty zadłużenia.

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił na podstawie dokumentów załączonych do akt sprawy. W szczególności wziął pod uwagę treść Umowy pożyczki, weksla in blanco wraz z deklaracją wekslową oraz treść Umowy grupowego ubezpieczenia na życie pożyczkobiorców (...) S.A. Należy wskazać, że fakt zawarcia umowy pożyczki i istnienia stosunku zobowiązaniowego między stronami nie był kwestionowany. Podobnie pozwany nie podważał treści umowy pożyczki, wysokości na jej podstawie opłat, w tym wysokości składki ubezpieczeniowej.

Mając tak poczynione ustalenia faktyczne Sąd Rejonowy uznał, że sprzeciw pozwanego od wyroku zaocznego z dnia 24 marca 2017 roku zasługiwał na częściowe uwzględnienie.

Przedmiotem niniejszego postępowania jest zobowiązanie wekslowe, powstałe wskutek wystawienia w dniu 26 stycznia 2016 roku przez pozwanego S. W. weksla własnego in blanco z klauzulą „nie na zlecenie” na rzecz (...) S.A. Weksel nie był przedmiotem obrotu, a spór toczy się wyłącznie między wystawcą weksla a remitentem.

W toku przedmiotowej sprawy pozwany w sprzeciwie od wyroku zaocznego z dnia 24 marca 2017 roku podniósł zarzut, iż weksel niezupełny, wystawiony przez pozwanego na zabezpieczenie umowy pożyczki numer (...) został uzupełniony niezgodnie z porozumieniem – deklaracją wekslową. Sąd uznał, iż zarzut ten należało potraktować jako wniesiony w trybie art. 10 ustawy Prawo wekslowe.

Wniesienie takiego zarzutu przeniosło spór z obszaru prawa wekslowego na obszar prawa cywilnego w zakresie przepisów regulujących stosunek podstawowy.

Oprócz zobowiązania wekslowego istnieje więc związane z nim zobowiązanie ze stosunku podstawowego, a zaspokojenie jednego z nich czyni zadość drugiemu. Stąd dłużnikowi przysługują przeciwko roszczeniu wekslowemu zarzuty, jakie mógłby podnieść wobec roszczenia cywilnego.

Sąd Rejonowy na zasadzie art. 208 § 1 pkt 5 k.p.c. w związku z art. 233 § 2 k.p.c. dopuścił dowód z umowy pożyczki, deklaracji wekslowej oraz umowy składki ubezpieczeniowej stanowiącej część udzielonej pożyczki celem ustalenia kwoty roszczenia i zbadania zapisów umowy pożyczki gotówkowej zawartej między stronami.

Zgodnie z treścią art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Pożyczka może być umową odpłatną, jeżeli strony tak postanowią w ramach zasady swobody umów (art. 353 ¹ k.c.).

Bezspornym w niniejszym postępowaniu jest to, iż strony łączyła umowa pożyczki na kwotę 6.000,00 zł, która to kwota miała zostać zwrócona przez pozwanego wraz z odsetkami umownymi w oznaczonych terminach spłaty. Szczegółowo prawa i obowiązki stron zostały uregulowane w przedmiotowej umowie. Ponieważ pozwany nie wywiązał się ze spłacenia rat, umowa została wypowiedziana. Na mocy postanowień umowy pozwany był zobowiązany do zwrotu kwoty stanowiącej kapitał oraz poniesienia opłat za czynności związane z obsługą pożyczki. Chodzi tu przede wszystkim o opłatę przygotowawczą, koszt ubezpieczenia oraz wynagrodzenie pożyczkodawcy. Na dzień wypowiedzenia umowy do zapłaty pozostawała kwota 15.565,40 zł, w tym 12.834,00 zł tytułem niespłaconej pożyczki oraz kwoty obliczone na podstawie pkt 11.2. W świetle przepisów regulujących zobowiązania umowne i ochronę konsumenta przed niedozwolonymi klauzulami umownymi, w ocenie Sądu Rejonowego opłaty powyższe budzą poważne wątpliwości.

Art. 385 ¹ § 1 k.c. statuuje klauzulę generalną, w świetle której ocenie podlegają umowy zawierane z konsumentami, z wyłączeniem postanowień określających jednoznacznie sformułowane główne świadczenia stron oraz tych postanowień, na których treść konsument miał rzeczywisty wpływ. Zgodnie z przywołanym przepisem postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

Dla zastosowania wskazanego przepisu przesłanki – „sprzeczność z dobrymi obyczajami” i „rażące naruszenie interesów konsumenta”, muszą zachodzić równocześnie.

Sprzeczne z dobrymi obyczajami są m.in. działania wykorzystujące choćby niewiedzę, brak doświadczenia konsumenta, naruszenie równorzędności stron umowy, działania zmierzające do dezinformacji, wywołania błędnego przekonania konsumenta, wykorzystania jego niewiedzy lub naiwności. Chodzi więc o działanie potocznie określane jako nieuczciwe, nierzetelne, odbiegające in minus od przyjętych standardów postępowania”.

Powyższą argumentacje należy odnieść odpowiednio do zastrzeżonych w pkt 11.2 umowy opłat z tytułu wypowiedzenia umowy, których pożyczkodawca może dochodzić także poprzez uwzględnienie tych kosztów w sumie wekslowej. Za nieuzasadnione Sąd Rejonowy uznał żądanie powoda w zakresie, w jakim powód dochodzi na podstawie pkt 11.2 a) umowy kwoty stanowiącej maksymalną wysokość odsetek umownych na poziomie odsetek maksymalnych określonych w art. 359 § 2 k.c. z dnia zawarcia umowy, tj. 10,00% w stosunku rocznym dla całkowitej kwoty P. Pierwotnej lub całkowitej kwoty pożyczki Kolejnej Wpłaty, kwoty naliczonej zgodnie z pkt 11.2 b) kwoty dodatkowej opłaty tytułem kosztów windykacji w wysokości do 20% pozostałej do zapłaty faktycznej całkowitej kwoty pożyczki, a także kwoty naliczanej na zasadzie pkt 11.2 c), który przewiduje uprawnienie do naliczania opłat za upomnienie pisemne lub wezwanie do zapłaty w kwocie 15.00 zł.

W konsekwencji zastrzeżenie w umowie opłat wyliczonych na podstawie pkt 11.2 a) w wysokości 21,71 zł, zgodnie z pkt 11.2 b) w kwocie 2.566,80 zł oraz na podstawie pkt 11.2 c) na kwotę 120,00 zł są niedozwolonymi postanowieniami umownym i jako takie nie wiążą pozwanego, z uwagi na spełnione w tym zakresie przesłanki z art. 385 ¹ § 1 k.c. Wobec powyższego Sąd Rejonowy oddalił powództwo w tym zakresie.

Sąd Rejonowy nie uwzględnił także wliczonej w sumę wekslową kwoty 22,89 zł dochodzonej przez powoda na podstawie pkt 13.1 umowy pożyczki tytułem odsetek dziennych od przeterminowanego kapitału naliczonego zgodnie z pkt 11.2 umowy. Należności naliczone na podstawie postanowienia umowy pkt 11.2 w części w jakiej dotyczyły należności windykacyjnych zostały bowiem uznane za nienależne. Brak jest zatem podstaw do zasądzenia od nich odsetek.

W ocenie Sądu Rejonowego pozwany nie wykazał, iż dokonał spłaty należności we wskazywanej przez siebie wysokości. Na potwierdzenie swoich twierdzeń nie przedłożył bowiem żadnych dowodów.

Żądanie pozwu podlegało zatem uwzględnieniu co do niespłaconej kwoty pożyczki. Z tych względów Sąd Rejonowy pomniejszył pierwotnie zasądzoną w wyroku zaocznym z dnia 24 marca 2017 roku kwotę 14.737,40 zł o nienależne opłaty i w dalszej części utrzymał powyższy wyrok zaoczny, co do kwoty 12.834,00 zł, tj. kwoty niespłaconej pożyczki wraz z umownymi odsetkami za opóźnienie równymi dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 26 października 2016 roku do dnia zapłaty, którą zasądził na rzecz powoda – vide pkt 1 wyroku.

W dalszym zakresie oddalił powództwo jako niezasadne.

W przedmiocie kosztów procesu ustalił, iż w niniejszej sprawie zastosowanie znajduje zasada stosunkowego rozdzielenia kosztów i na podstawie art. 108 § 2 k.c. szczegółowe ich wyliczenie pozostawił Referendarzowi sądowemu po uprawomocnieniu się orzeczenia.

Pełnomocnik pozwanego S. W. zaskarżył wyrok w części utrzymującej wyrok zaoczny.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

a. obrazę prawa procesowego, mającą istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, przeprowadzonej wbrew zasadom logiki i doświadczenia życiowego, a także dowolną, a nic swobodną ocenę dowodów z dokumentów poprzez przyjęcie, że powód wykazał fakt skutecznego doręczenia pozwanemu wezwania do zapłaty i wypowiedzenia umowy pożyczki, a tym samym wymagalność roszczenia, podczas gdy powód przedstawił kserokopie książki nadawczej, z której wynika, że wysyłał do pozwanego nieznanej treści korespondencję dotycząca innej umowy, niż umowa pożyczki o nr (...), będąca podstawą żądania pozwu, co świadczy o braku skutecznego wypowiedzenia umowy i tym samym o przedwczesności powództwa;

b. obrazę prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i brak wszechstronnego rozpatrzenia materiału dowodowego sprawy poprzez niedokonanie oceny wpływu pisma (...) S.A. z dnia 29 września 2017 roku, informującego o łączącej powódkę oraz towarzystwo ubezpieczeniowe umowie zawartej na rzecz pozwanego, jako pożyczkobiorcy oraz o tym jakie należności składały się na kwotę składki ubezpieczeniowej oraz jaka cześć składki stanowiła faktyczna składkę na ubezpieczenie, a jaka wynagrodzenie (prowizję) powoda pomimo, że okoliczności jakie pismo ujawniało miały istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia przedmiotowego sporu i wykazania stanowiska procesowego pozwanego w przedmiocie abuzywności klauzul umownych oraz charakteru tejże składki, jako zawierającej ukryta prowizję powoda w wysokości przewyższającej kwotę udzielonej pożyczki;

c. obrazę prawa procesowego, mającą istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i brak wszechstronnego rozpatrzenia materiału dowodowego sprawy, co przejawiało się pominięciem przez Sąd dowodu z dokumentu w postaci załączonej przez powoda do pisma przygotowawczego z dnia 29 sierpnia 2017 roku karty klienta z dnia 23 sierpnia 2017 roku, zawierającej rozliczenie wpłat pozwanego, w której treści powód wskazuje, że pozwany z tytułu umowy' pożyczki nr (...)- (...) spłacił łączną kwotę 4968 zł. w tym po wypełnieniu weksla kwotę 2.898 zł. która to okoliczność nie została uwzględniona w pozwie oraz późniejszych pismach procesowych powoda, jak również powództwo w tym zakresie nie zostało ograniczone przez powoda;

d. obrazę prawa procesowego, mającą istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i brak wszechstronnego rozpatrzenia materiału dowodowego sprawy, co przejawiało się uznaniem przez Sąd, że pozwany nie wykazał, żc dokonał spłaty należności z tytułu pożyczki, w sytuacji gdy pozwany w sprzeciwie od wyroku zaocznego składał wniosek dowodowy o zobowiązanie powoda do przedstawienia szczegółowego rozliczenia wpłat pozwanego na poczet umowy', co skutkowało przedłożeniem przez powoda tego wyliczenia w postaci w karty klienta z dnia 23 sierpnia 2017 roku, z której wynika wysokość uiszczonych przez pozwanego kwot;

c. obrazę prawa materialnego, tj. art. 58 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku - Kodeks cywilny (dalej: „k.c.”) w zw. z art. 359 § 1 pkt 21 k.c. poprzez jego niezastosowanie i nieuznanie części roszczeń powódki, odnoszących się do kosztu przymusowego ubezpieczenia na życie pożyczkobiorców, opłaty przygotowawczej i wynagrodzenia umownego, za nienależne na tej podstawie, że miały one na celu obejście ustawy i przyznanie powódce uprawnienia do uzyskania odsetek wyższych niż maksymalne;

f. obrazę prawa materialnego, tj. art. 58 § 2 k.c. oraz art. 5 k.c. poprzez ich niezastosowanie i nieuznanie roszczeń powódki za nienależne na tej podstawie, że ich część była sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, w związku z czym umowa w tym zakresie była nieważna;

g. obrazę prawa materialnego, tj. art. 3851 k.c. poprzez jego niezastosowanie i odstąpienie od dokonania oceny wszystkich postanowień umowy, w tym umowy grupowego ubezpieczenia na życic pożyczkobiorców, w przedmiocie abuzywności klauzul umownych, pomimo że obowiązek taki w sporze z konsumentem ciąży na sądzie z urzędu;

h. błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że pozwany nie podważał treści umowy oraz wysokości opłat, w tym wysokości składki ubezpieczeniowej, w sytuacji gdy pozwany kwestionował postanowienia umowy odnoszące się do zawyżonego ubezpieczenia, opłaty przygotowawczej oraz wynagrodzenia i innych obciążających go kwot, naliczonych w oparciu o treść umowy i wskazywał na ich abuzywny charakter oraz niezgodność tych postanowień z zasadami współżycia społecznego, co świadczyć może o błędnym rozumowaniu Sądu I instancji oraz niewłaściwej ocenie dowodów.

Wskazując na powyższe wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku częściowo, tj. przez uchylenie wyroku zaocznego z dnia 24 marca 2017 roku co do zasądzonej kwoty 12 834,00 zł wraz z umownymi odsetkami za opóźnienie równymi dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 26 października 2016 roku do dnia zapłaty i oddalenie powództwa również w tej części oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych oraz opłat skarbowych od pełnomocnictw w łącznej kwocie 68 zł.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje: apelacja w części jest uzasadniona.

Niespornym w sprawie jest, że strony łączyła umowa pożyczki oraz fakt niedotrzymania jej postanowień przez pozwanego, który to zaprzestał jej spłacania.

Strona powodowa wykazała, że przedmiotowa umowa z uwagi na zaniechanie jej spłacania przez pozwanego została wypowiedziana.

W ocenie Sądu II instancji zasadnie podnosi autor apelacji, że Sąd Rejonowy naruszył przepis prawa procesowego tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i brak wszechstronnego rozpatrzenia materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie.

Uwadze Sądu I instancji uszło pismo (...) S.A. z dnia 29 września 2017 roku, informujące o łączącej powódkę oraz towarzystwo ubezpieczeniowe umowie zawartej na rzecz pozwanego, jako pożyczkobiorcy. Z treści tego pisma wynika, że przymus zawarcia na rzecz pożyczkobiorcy umowy grupowego ubezpieczenia na życie wynikał bezpośrednio z treści umowy pożyczki nr (...).

Zgodzić się w tym miejscu należy z pełnomocnikiem pozwanego, że pozwany nie miał wpływu na kwestie zawarcia tej umowy, jak i wysokości kosztów umowy ubezpieczenia, które zostały mu narzucone. Pismo ubezpieczyciela zawierało istotne informacje, odnoszące się do należności, jakie składały się na kwotę składki ubezpieczeniowej oraz jaka część składki stanowiła faktyczną składkę na ubezpieczenie, a jaka na wynagrodzenie (prowizję) powoda.

Sąd Rejonowy orzekając w sprawie pominął okoliczności wynikające z treści w/w pisma i nie zbadał, czy opłaty w zastrzeżonej wysokości zgodne są z zasadami współżycia społecznego, dobrymi obyczajami oraz nie stanowią niedozwolonych klauzul umownych.

Ustalając stan faktyczny sprawy Sąd I instancji pominął także dowód z dokumentu w postaci załączonej przez powoda do pisma przygotowawczego z dnia 29 sierpnia 2017 roku karty klienta z dnia 23 sierpnia 2017 roku, zawierającej rozliczenie wpłat pozwanego, uznając że pozwany nie udowodnił, że spłacił zobowiązanie wobec powoda. Z karty klienta wynika, że pozwany z tytułu umowy nożyczki nr (...)- (...) spłacił łączną kwotę 4.968 zł, w tym po wypełnieniu weksla kwotę 2.898 zł. Sąd Rejonowy tą okoliczność faktyczną pominął – co wynika z treści uzasadnienia.

Z poczynionych prawidłowo przez Sąd I instancji ustaleń faktycznych wynika, że kwota pożyczki wynosiła 6000,00 zł, natomiast opłaty wynosiły: koszt ubezpieczenia - 7.090 zł, opłata przygotowawcza - 866 zł, wynagrodzenie umowne - 948 zł oraz koszty windykacji - co do których oddalono powództwo.

Trafnie podnosi pełnomocnik pozwanego, że koszt samego ubezpieczenia przekraczał kwotę pożyczki. W sprawie niniejszej wynika, że 80% kosztu ubezpieczenia stanowi prowizja pożyczkodawcy, a reszta to faktyczna składka ubezpieczeniowa. Potwierdza to pismo (...) S.A. z dnia 29 września 2017 roku. Wynagrodzenie powódki w ogólnej kwocie 7.090 zł wynosiło aż 5.672 zł, zaś udział w zysku - 1.026,32 zł. Składka na ryzyko ubezpieczeniowe wyniosło 391,68 zł. Z treści w/w pisma wynika rażąco wysoki, nieekwiwalentny koszt ubezpieczenia, co stanowi przekroczenie zasady swobody kontraktowania. W niniejszej sytuacji mamy do czynienia z umową zawieraną przez przedsiębiorcę z konsumentem, na której treść konsument nie miał praktycznie żadnego wpływu, wobec powyższego na Sądzie I instancji ciążył szczególny obowiązek analizy, czy swoboda kontraktowania nic została naruszona. Wysokość prowizji powódki w całych kosztach ubezpieczenia jest niedopuszczalna.

Zasadnie dalej zauważa pełnomocnik pozwanego, że Sąd I instancji w ogóle nie dokonał kontroli wiążącej strony umowy pod kątem zawarcia w niej klauzul abuzywnych w odniesieniu do pozostałych kosztów, mimo takiego obowiązku.

Z treści zaś art. 385 ¹ k.c. wynika, że postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeśli kształtują prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Pod pojęciem działania wbrew dobrym obyczajom przy kształtowaniu treści stosunku zobowiązaniowego kryje się wprowadzanie do umowy klauzul, które godzą w równowagę kontraktową stron takiego stosunku, natomiast przez rażące naruszenie interesów konsumenta rozumie się nieusprawiedliwioną dysproporcję - na niekorzyść konsumenta - praw i obowiązków stron, wynikających z umowy (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 13 lipca 2005 r., I CK 832/04, Biul. SN 2005, Nr 11, poz. 13 oraz z dnia 3 lutego 2006 r., I CK 297/05, Biul. SN 2006, nr 5-6, poz. 12, z dnia 27 października 2006 r., I CSK 173/06,Lex nr 395247).

W ocenie Sądu Okręgowego w sprawie niniejszej ustalając koszt ubezpieczenia na kwotę 7090 zł doszło do rażącego naruszenia interesu pozwanego. Żądanie z tego tytułu jak to wyżej wskazano stanowi rażącą dysproporcję świadczeń.

Sąd Okręgowy podziela stanowisko powoda, że za udzieloną pożyczkę ma prawo domagać się przyznania wynagrodzenia oraz opłatę przygotowawczą. Jednakże wysokość ustalonego wynagrodzenia musi być ustalona w uczciwych granicach tj. indywidualnie uwzględniać rozkład obciążeń, kosztów i ponoszonego ryzyka. Ustalone w przedmiotowej umowie wynagrodzenie umowne wynosi 948 zł, co stanowi 15,8 % oraz opłata przygotowawcza 866 zł, co stanowi 14,4% odpowiednio wartości udzielonej pożyczki. Tak ustalone wynagrodzenie umowne i opłata przygotowawcza nie naruszają dysproporcji świadczeń rażąco, zatem zasadnie Sąd I instancji uznał te postanowienie za ważne.

Biorąc pod uwagę kwotę niespłaconej pożyczki 1032 zł ( 6000 zł – 4968 zł ) powiększoną o opłatę przygotowawczą oraz wynagrodzenie umowne należało zasądzoną kwotę 12834 zł obniżyć do kwoty 2846 zł. W dokonanym przez Sąd II instancji wyliczeniu popełniono błąd rachunkowy, gdyż należność powoda obniżono do kwoty 2641,40 zł.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. dokonał zmiany zaskarżonego wyroku i orzekł jak w sentencji.

O kosztach procesu za instancję odwoławczą orzeczono stosownie do treści art. 100 k.p.c. tj. dokonano stosunkowego ich rozdzielenia. Skoro apelacja została uwzględniona w 80 % a poniesione koszty procesu w postępowaniu apelacyjnym przez strony wyniosły 4242 zł ( pozwany 1800 zł wynagrodzenie pełnomocnika będącego radcą prawnym - § 2 pkt 5 w związku z 10 ust 1 pkt 1 rozporządzenia MS w sprawie opłat za czynności radców prawnych plus 642 zł opłata od apelacji natomiast powód 1800 zł wynagrodzenie pełnomocnika będącego też radcą prawnym) należało zasądzić od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1593,60 zł.

SSA w SO Arkadiusz Lisiecki

SSO Paweł Hochman SSR del. Jakub Ślęzak