Portal Orzeczeń

POSTANOWIENIE

Dnia 29 października 2018 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO Paweł Hochman (spr.)
Sędziowie:	SSA w SO Arkadiusz Lisiecki SSR del. Aleksandra Szymorek - Wąsek
Protokolant:	st.sekr.sąd. Anna Owczarska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 października 2018 roku

sprawy z wniosku A. W., B. W. i A. M. (1)

z udziałem (...) Spółki Akcyjnej w L.

o ustanowienie służebności przesyłu

na skutek apelacji wnioskodawców

od postanowienia Sądu Rejonowego w Opocznie z dnia 8 czerwca 2018 roku, sygn. akt I Ns 76/17

postanawia:

1.  oddalić apelację,

2.  zasądzić od wnioskodawców A. W., B. W. i A. M. (1) solidarnie na rzecz uczestnika (...) Spółki Akcyjnej w L. kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania za instancję odwoławczą.

SSO Paweł Hochman

SSA w SO Arkadiusz Lisiecki SSR Aleksandra Szymorek-Wąsek

Sygn. akt II Ca 606/18

UZASADNIENIE

Wnioskiem z dnia 30 stycznia 2017 roku wnioskodawcy B. W., A. W. i A. M. (1) wnieśli o ustanowienie na prawie własności nieruchomości stanowiącej działki gruntu nr (...) położonej w miejscowości W., gmina O., powiat (...) dla których Sąd Rejonowy w Opocznie Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgi wieczyste o nr (...)i (...) na rzecz przedsiębiorcy przesyłowego (...) S.A. z siedzibą w L. odpłatnej służebność przesyłu w wysokości 6.719,66 złotych, polegającej na znoszeniu prawa wstępu, posadowienia, utrzymania linii energetycznych niskiego napięcia o łącznej długości lOm, średniego napięcia o długości 163,5 m oraz wysokiego napięcia o długości 20 m. oraz o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa prawnego.

W odpowiedzi na wniosek uczestnik (...) S.A. z siedzibą w L. wniósł o oddalenie wniosku podnosząc zarzut zasiedzenia.

Postanowieniem z dnia 8 czerwca 2018 r. Sąd Rejonowy w Opocznie oddalił wniosek i zasądził od solidarnie wnioskodawców B. W., A. W. i A. M. (1) na rzecz uczestnika (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w L. kwotę 497,- (czterysta dziewięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego.

Nieruchomość oznaczona w ewidencji gruntów numerami działek: (...) i (...) o łącznej powierzchni (...) ha położona jest w W., gmina O., powiat (...), obręb (...). Dla opisanej nieruchomości w Sądzie Rejonowym w Opocznie prowadzona jest księga wieczysta Kw nr (...). Właścicielem nieruchomości jest B. W., na podstawie aktu własności ziemi nr (...). Nieruchomość tę B. W. otrzymała od swoich rodziców.

Nieruchomość oznaczona w ewidencji gruntów numerem działki (...) o powierzchni (...)ha położona jest w W., gmina O., powiat (...), obręb (...). Dla opisanej nieruchomości w Sądzie Rejonowym w Opocznie prowadzona jest księga wieczysta Kw nr (...). Współwłaścicielami nieruchomości są B. W. oraz A. W. i A. M. (1). B. W. wraz z. mężem S. W. byli właścicielami tej nieruchomości na podstawie aktu własności ziemi nr (...). Po śmierci S. W. spadek po nim nabyli żona B. W. oraz dzieci A. W. i A. M. (1).

Przez działkę nr (...) przebiega linia napowietrzna elektroenergetyczna wysokiego napięcia 110 kV O. - R. oraz linia średniego napięcia 15 kV zasilająca stację transformatorową nr eksploatacyjny (...) K.. Wola Z.. Linia wysokiego napięcia O. - R. została wybudowana w 1976 roku (19 lutego 1976 roku protokół odbioru linii). Linia średniego napięcia 15 kV została wybudowana na początku lat 70.

Przez działkę nr (...), która stanowi działkę siedliskową przebiega linia napowietrzna elektroenergetyczna średniego napięcia 15 kV zasilająca stację transformatorową nr eksploatacyjny (...) W., która znajduje się na działce oraz przebiega linia niskiego napięcia 0.4 kV zasilana z tej stacji transformatorowej. Posadowione są też słupy elektryczne. Infrastruktura elektryczna została wybudowana najprawdopodobniej w latach 60. W 1982 roku przeprowadzono remont kapitalny linii niskiego napięcia.

Przez działkę nr (...) przebiega linia napowietrzna elektroenergetyczna wysokiego napięcia 110 kV O. - K., która została wybudowana w tym samym czasie, co linia wysokiego napięcia R. - O. tj. około 1976 roku.

Prace konserwacyjne linii elektroenergetycznych wykonywane są przez pracowników uczestnika postępowania.

Okoliczność bezsporna

Decyzją Naczelnika Gminy O. z dnia 31 stycznia 1975 roku wydaną na podstawie art. 35 ustawy z dnia 21 lutego 1964 roku o zasadach i trybie wywłaszczenia nieruchomości (Dz.U. z 1974 r., nr 10, poz. 64) zezwolono wnioskodawcy Zakładowi (...) w S. na budowę linii energetycznej napowietrznej w miejscowościach W., S., W. Gmina O. na nieruchomościach stanowiących własność osób wymienionych we wniosku. Osobom upoważnionym przez zakład (...) w S. przysługuje prawo dostępu do wymienionych urządzeń w celu wykonania czynności związanych z ich konsekracją. Stosownie zaś do przepisów art. 36 w/w ustawy właścicielowi - użytkownikowi przysługuje od Zakładu (...) odszkodowanie za straty wynikłe z działań określonych niniejszą decyzją, które na żądanie właściciela - użytkownika winno być wypłacane w trybie ugodowym.

Sąd Rejonowy wyjaśnił, że ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie dokumentów w postaci ksiąg wieczystych, dokumentacji technicznej, decyzji oraz zeznań wnioskodawców i świadków R. Ć., A. M. (2) i D. P..

Następstwo prawne uczestnika nie było w sprawie kwestionowane. Pełnomocnik wnioskodawców przyznał we wniosku, iż linie elektroenergetyczne i słupy posadowione na działkach wnioskodawców nr (...) stanowią własność (...) S.A. z siedzibą w L., okoliczność ta nie była miedzy stronami sporna.

Również w pozostałym zakresie stan faktyczny nie był kwestionowany przez strony, jak wynika z zeznań świadków R. Ć. i A. M. (2) linie wysokiego napięcia O. - R. była wybudowana w lutym 1976 roku. W tym samym czasie była budowana linia wysokiego napięcia O. - K. (k. 243v.). Natomiast linia średniego napięcia 15 kV przebiegająca przez działkę (...) została posadowiona w latach 60 (zeznania A. M. (1) k. 244). Wnioskodawczym przyznała, że kiedy budowali się na działce w 1974-1975 roku to transformator już był. Nie miała jednak innego miejsca do wybudowania domu niż działka z posadowionym transformatorem. Nadto wnioskodawczyni zeznała, że był remont transformatora ale nie nastąpiła zmiana przebiegu linii. (k. 268v). Fakt budowy linii wysokiego napięcia O. - R. znajduje potwierdzenie w protokole odbioru technicznego linii z dnia 19 lutego 1976 roku (k. 149-150).

W tych okolicznościach brak jest podstaw aby dowodom osobowym odmówić wiarygodności.

Sąd Rejonowy wyjaśnił, że oddalił wniosek pełnomocnika wnioskodawców o wydanie postanowienia wstępnego w przedmiocie zasadności wniosku o odpłatne ustanowienie służebności przesyła złożonego przez wnioskodawców. Tak sformułowany wniosek w świetle treści art. 318 k.p.c. wydaje się być zupełnie nieuzasadnionym. W ocenie Sądu intencją wnioskodawców było przesądzenie o zasadności wniosku w świetle zgłoszonego przez uczestnika zarzutu zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej w swej treści służebności przesyłu. Sąd Najwyższy uznaje za dopuszczalne wydanie w postępowaniu nieprocesowym postanowienia wstępnego także w innych sprawach niż wymienione w art. 567, 618 i 685 k.p.c. lub w tych samych sprawach, lecz w innej sytuacji, w której zachodziła możliwość i celowość orzeczenia wstępnego, Sąd Najwyższy podkreślił, że jest to możliwe tylko w warunkach, jakie odpowiadają wyrokowi wstępnemu, tj. jeżeli przedmiotem postępowania jest zasądzenie świadczenia lub ustalenie, a dochodzenie świadczenia jest sporne lak co do zasady, jak i co do wysokości (art. 318 § l w związku z art. 13 § 2 k.p.c.) (vide postanowienie S.N. z dnia 8 listopada 2013 roku, I CSK 723/12 LEX nr 1439378). W przekonaniu Sądu brak było podstaw do wydania postanowienia wstępnego na podstawie art. 318 k.p.c., niezależnie od tego, że roszczenie podlegało oddaleniu. Zauważyć bowiem należy, że pojęcie "zasada" w rozumieniu art. 318 k.p.c. należy pojmować w sensie istnienia stosunku prejudycjalnego, warunkującego istnienie lub nieistnienie dochodzonych roszczeń. Zasada ta dotyczy podstawy prawnej dochodzonych roszczeń. Poza zakres pojęcia zasady wykracza kwestia przesłanek procesowych, gdyż dotyczą one innej sfery procesu. Ograniczenie rozprawy do poszczególnych zarzutów lub zagadnień wstępnych (art. 220 k.p.c.) nie może prowadzić do wydania wyroku wstępnego. W niniejszej sprawie postanowienie wstępne miałoby rozstrzygać nie zasadę lecz zarzut procesowy, to w świetle art. 318 k.p.c. uznać należy za niedopuszczalne.

Sąd Rejonowy uznał, że wniosek nie zasługuje na uwzględnienie.

Zważył, że zgodnie z art. 305 ¹ k.c. nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu).

W niniejszej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, że przez działki wnioskodawców przebiegają dwie napowietrzne linie energetyczne wysokiego napięcia 110 kV, średniego napięcia 15 kV i niskiego napięcia 0,4 kV.

Odnosząc się do linii wysokiego napięcia 110 kv O. - K., która przebiega przez działkę (...) sąd wyjaśnił, że zgodzić należy się z uczestnikiem, że posiada on tytuł prawny do wkraczania w prawo własności wnioskodawcy. Nic ulega bowiem wątpliwości, iż decyzją Naczelnika Gminy O. z dnia 31 stycznia 1975 roku wydaną na podstawie art. 35 ustawy z dnia 21 lutego 1964 roku o zasadach i trybie wywłaszczenia nieruchomości (Dz.U. z 1974 r., nr 10, poz. 64) zezwolono Zakładowi (...) w S. na budowę linii energetycznej napowietrznej w miejscowościach W., S., W.. Należy bowiem wskazać, że w uchwale 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 8 kwietnia 2014 roku, sygn.. akt III CZP 87/13 - Legalis nr 797812, Sąd Najwyższy wyjaśnił, że wykonywanie uprawnienia w zakresie wynikającym z decyzji wydanej na podstawie art. 35 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 marca 1958 roku o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości stanowiącej tytuł prawny do ich wykonywania nic prowadzi do nabycia przez zasiedzenie służebności gruntowej odpowiadającej treści służebności przesyłu. Dlatego też, zdaniem Sądu co do linii wysokiego napięcia 110 kV O. - K. nie można w niniejszej sprawie mówić, iż mamy do czynienia z posiadaniem prowadzącym do zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej służebności przesyłu.

Uczestnik w zakresie linii wysokiego napięcia 110 kV O. - K., uzyskał tytuł prawny do wkroczenia na działkę wnioskodawcy na podstawie w/w dccyzji wywłaszczeniowej.

Decyzja ta prowadzi do wywłaszczenia właściciela nieruchomości przez trwałe ograniczenie jego prawa. Przedsiębiorca korzystający z urządzeń przesyłowych przystępuje do wykonywania uprawnień, jakie dla niego wynikają z ustaw wywłaszczeniowych nie „obok” właściciela, niejako wytyczając sobie zakres władztwa nad cudzą nieruchomością działaniami manifestowanymi na zewnątrz (co jest właściwe dla posiadacza służebności gruntowej), ale w obszarze, w którym właściciel został ograniczony w przysługującym mu prawie w interesie publicznym i na rzecz Państwa. Zakres uprawnień, jakie przysługują przedsiębiorcy przesyłowemu po wydaniu w stosunku do właściciela nieruchomości decyzji na podstawie art. 35 ust. 1 WywłNicrU (art. 70 ust. 1 GospGruntU i art. 124 ust. lGospNierU) determinowała i determinuje ustawa (art. 35 ust. 2 WywłNicrU i art. 70 ust. 2 GospGruntU), a od dnia 1 sierpnia 1998 r., tylko co do wejścia na nieruchomość w celu przeprowadzenia konserwacji urządzeń, musi on mieć podstawę w umowie z właścicielem lub w decyzji administracyjnej (art. 124 ust. 6 GospNicrU).

Działania przedsiębiorcy korzystającego z urządzeń przesyłowych, które legalnie postawił na cudzej nieruchomości w związku z wywłaszczeniem jej właściciela przez ograniczenie przysługującego mu prawa własności, polegające na wstępie na tę nieruchomość i podejmowanie w stosunku do własnych urządzeń działań koniecznych dla zapewnienia im sprawności technicznej, jest wykonywaniem uprawnień zagwarantowanych takiemu przedsiębiorcy w ustawie (art. 35 ust. 2 WywłNierU i art. 70 ust. 2GospGruntU), albo w decyzji, dla której podstawę tworzy art. 124 ust. 6 GospNierU. Nie są to akty posiadania cudzej nieruchomości, skierowane przeciwko jej właścicielowi, których wykonywanie mogłoby doprowadzić do zasiedzenia służebności gruntowej, w zakres której wchodziłoby uprawnienia do wykonywania w stosunku do nieruchomości takich działań, na które przedsiębiorcy pozwalają ustawy wywłaszczeniowe (uzasadnienie w/w uchwały S.N.).

Natomiast co do linii wysokiego napięcia 110 kV O. R. i linii energetycznej średniego napięcia 15 kV oraz linii niskiego napięcia 0,4 kV przebiegających przez działki grunty (...) i (...), Sąd Rejonowy wskazał, iż nie ulega wątpliwość, że poprzednik prawny uczestnika najpóźniej w 1976 roku wybudował linie energetyczną wysokiego napięcie O. - R.. W zakresie linii średniego napięcia 15 kV przebiegającej przez działkę (...) świadkowie, pracownicy uczestnika wskazywali, iż najprawdopodobniej linia to powstała w latach 60. Brak jest jednak dokumentu potwierdzającego tę okoliczność. Natomiast jak wynika z zeznań wnioskodawczyni B. W., jak się budowali w 1974-1975 roku to transformator już był. Linia wysokiego napięcia 110 kV została zaś oddana do użytku 19 lutego 1976 roku. W dacie posadowienia linii energetycznych właścicielką działek była wnioskodawczymi B. W. wraz z mężem. Nie było miedzy stronami sporu, że to uczestnik, a wcześniej jego poprzednik prawny korzystał z trwałych i widocznych urządzeń znajdujących się na działce.

Odnosząc się do zgłoszonego przez uczestnika zarzutu zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej w swej treści służebności przesyłu na nieruchomości wnioskodawców Sąd Rejonowy stwierdził, że zgodnie z art. 352 § 1 k.c. kto faktycznie korzysta z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności, jest posiadaczem służebności. Warunkiem zasiedzenia służebności przesyłu jest korzystanie przez przedsiębiorcę przesyłowego z trwałego i widocznego urządzenia (art. 292 k.c.). Okoliczności dotyczące korzystania przez uczestnika i jego poprzedników prawnych z. trwałych urządzeń przesyłowych jak już wskazano wyżej nie były w sprawie sporne. Przedsiębiorstwo państwowe eksploatowało linie energetyczną wysokiego napięcia 110 kV O. - R. od dnia 19 lutego 1976 roku, a linię średniego napięcia 15 kV i niskiego napięcia 0.4 kV ponad wszelką wątpliwość od 1974 roku, kiedy to wnioskodawczym budowała dom i sama przyznała, że linie te już były. Następnie czynili to następcy prawni przedsiębiorstwa państwowego, aż do dnia dzisiejszego. Uczestnik podnosi, iż nabył przez zasiedzenie służebność gruntową odpowiadającą w swej treści służebności przesyłu przez zasiedzenie - przy przyjęciu dobrej wiary - najpóźniej z dniem 19 lutego 1986 r (linia 110 kV O. - R.), z dniem 31 grudnia 1981 roku (linia średniego napięcia 15 kV zasilająca stację transformatorową (...)). z dniem 31 grudnia 1975 roku (linia średniego napięcia 15 kV zasilająca stację transformatorową (...)), z dniem 31 grudnia 1979 roku (linia 110 kV O. - K. (k.53).

Posiadanie przez przedsiębiorstwo państwowe urządzeń energetycznych oraz cudzej nieruchomości, na której zostały posadowione, jest posiadaniem w rozumieniu art. 352 k.c. i może prowadzić do zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej służebności przesyłu (art. 292 w zw. z art. 172 k.c.) (tak SN w postanowieniu z dnia 13 października 2011 r., V CSK 502/10, Lex nr 1096048). Nie ma żadnych podstaw do przyjęcia, że posiadanie służebności przez przedsiębiorstwo państwowe przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej kodeks cywilny z 1989 r. nie było posiadaniem w rozumieniu art. 352 § 1 k.c. i nie mogło prowadzić do zasiedzenia (vide postanowienie S.N z dnia 12 stycznia 2012 roku IV CSK 183/11 LEX nr 1130302).

Według art. 176 § 1 k.c., jeżeli podczas biegu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania, obecny posiadacz może doliczyć do czasu, przez który sam posiada, czas posiadania swego poprzednika. Jeżeli jednak poprzedni posiadacz uzyskał posiadanie w zlej wierze, czas jego posiadania może być doliczony tylko wtedy, gdy łącznie z czasem posiadania obecnego posiadacza wynosi przynajmniej lat trzydzieści.

Osoba prawna, która przed dniem 1 lutego 1989 r. mając status państwowej osoby prawnej nie mogła nabyć (także w drodze zasiedzenia) własności nieruchomości, może do okresu samoistnego posiadania wykonywanego po dniu 1 lutego 1989 r. zaliczyć okres posiadania Skarbu Państwa sprzed tej daty, jeżeli nastąpiło przeniesienie posiadania (vide postanowienie SN z dnia 25 stycznia 2006 roku l CSK 11/05 LEX nr 181257 ).

Nie ulega żadnej wątpliwości, że od 1975 roku (co do linii 15 kV ), a od 19 lutego 1976 roku co do linii 110 kV O. - R. poprzednik prawny uczestnika będący przedsiębiorstwem państwowym był władającym w ramach sprawowanego zarządu mieniem państwowym lecz czynił to w imieniu i na rzecz Skarbu Państwa. Zatem jako dzierżyciel w rozumieniu art. 338 k.c. Z chwilą wejścia w' życic ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny (Dz.U. 1989r. nr 31. Poz. 11) zniesiona została zasada, że jedynie Skarbowi Państwa może przysługiwać prawo własności mienia państwowego, w wyniku czego państwowe osoby prawne uzyskały zdolność prawną w zakresie nabywania składników majątkowych na własność. Zmiana art. 128 k.c. dokonana tą ustawą nie spowodowała jednak przekształcenia przysługujących państwowym osobom prawnym - z mocy przepisów kodeksu cywilnego i ustaw szczególnych - uprawnień do części mienia ogólnonarodowego, pozostających w ich zarządzie w dniu wejścia w życie tej ustawy. Dopiero w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1990 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz.U. Nr 79, poz. 464) uregulowano, że grunty stanowiące własność Skarbu Państwa lub własność gminy (związku międzygminnego), z wyjątkiem gruntów Państwowego Funduszu Ziemi, będące w dniu wejścia w życie ustawy w zarządzie państwowych osób prawnych innych niż Skarb Państwa, stają się z tym dniem z mocy prawa przedmiotem użytkowania wieczystego.

Prawo zarządu istniejące w dniu 5 grudnia 1990 r. po stronie państwowych osób prawnych w stosunku do gruntów stanowiących własność Skarbu Państwa lub własność gminy (z wyjątkiem gruntów Państwowego Funduszu Ziemi) przekształciło się więc z mocy prawa z tym dniem w prawo użytkowania wieczystego w rozumieniu kodeksu cywilnego, natomiast w odniesieniu do budynków, innych urządzeń i lokali znajdujących się na tych gruntach - w prawo własności (uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 18 czerwca 1991 r. - zasada prawna - III CZP 38/91, OSNCP 1991, nr 10-12, poz. 118, i uchwała składu pięciu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 11 października 1990 r„ III AZP 13/90, OSP 1991, nr 6, poz. 60).

Uzasadniony jest więc wniosek, że państwowe osoby prawne, w niniejszej sprawie Zakład (...), nabywały z mocy prawa własność urządzeń przesyłowych i ich posiadanie, od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 29 września 1990 roku o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości tj. od 5 grudnia 1990 roku, a zatem mogły one do samoistnego posiadania wykonywanego po lej dacie zaliczyć okres wcześniejszego posiadania Skarbu Państwa.

Jak już wskazano wyżej linia energetyczna 15 kV została wybudowana najpóźniej 1 stycznia 1975 roku, a linia 110 kV O. - R. najpóźniej 19 lutego 1976 roku. Warunkiem zaś zasiedzenia służebności przesyłu jest korzystanie przez przedsiębiorcę przesyłowego z trwałego i widocznego urządzenia (art. 292 k.c.). Zatem zdaniem Sądu trwałe i widoczne urządzenie w postaci słupów elektrycznych i linii elektrycznej powstały w 1975 i 1976 roku. W tych okolicznościach należy przyjąć, iż bieg zasiedzenia rozpoczął się z dniem 1 stycznia 1975 roku co do linii 15 kV i od 19 lutego 1976 roku co do linii 110 kV O. - R..

W dalszej kolejności należy rozważyć, czy objęcie przez Zakład (...) w posiadanie nieruchomości poprzedników prawnych wnioskodawcy w zakresie służebności przesyłu było posiadaniem w dobrej wierze, czy też, że było to władztwo w złej wierze.

O dobrej lub złej wierze posiadacza decyduje chwila uzyskania posiadania; późniejsze zmiany świadomości posiadacza pozostają bez wpływu na tę ocenę i w konsekwencji na długość okresu niezbędnego do zasiedzenia (por. np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 czerwca 2003 r., III CZP 35/03, "Prokuratura i Prawo" 2004, nr 2, orzecznictwo, s. 32). O przypisaniu posiadaczowi dobrej lub złej wiary przy wykonywaniu posiadania decydują okoliczności opisujące jego stan świadomości w chwili objęcia władztwa nad rzeczą (por. postanowienie Sadu Najwyższego z dnia 17 grudnia 2010 r., III CSK 57/10, "Izba Cywilna" 2011, nr 10, s. 41).

Dobra wiara posiadacz samoistnego służebności polega na usprawiedliwionym - w towarzyszących okolicznościach - przekonaniu, że przysługuje mu posiadane prawo. Dla oceny istnienia dobrej wiary decydując są kryteria obowiązujące przy nabyciu przez zasiedzenie nieruchomości (art. 292 zd. 2 k.c. w zw. z art. 172 k.c.), co w przypadku służebności oznacza analizowanie chwili rozpoczęcia wykonywania służebności, czyli korzystania z trwałego i widocznego urządzenia (art. 292 zdanie pierwsze k.c.). Innymi słowy, dobra wiara posiadacza urządzeń przesyłowych występuje wówczas, gdy ingerowanie w cudzą własność w zakresie odpowiadającym służebności rozpoczęło się w takich okolicznościach, które usprawiedliwiały przekonanie posiadacza, że nie narusza on cudzego prawa (vide uchwała S.N. 7 s z dnia 6 grudnia 19991 roku, III CZP 108/91, OSNC 1992/4/97, postanowienie S.N. z dnia 5 lipca 2012 roku, IV CSK 606/11, wyrok S.N. z dnia 10 lipca 2013 roku, V CSK 320/12, Lex nr 1391372).

W ocenie Sądu poprzednik prawny uczestnika był posiadaczem w złej wierze. Nie można bowiem przyjąć, że z samego fakty iż przedsiębiorstwo państwowe wykonywało zarząd na rzecz Skarbu Państwa, dawało mu prawo do przyjęcia, iż przysługuje mu prawo do władania nieruchomością, która stanowiła własność osób fizycznych.

Dlatego też przyjąć należy, że pozwany nabył przez zasiedzenie służebność gruntową o treści odpowiadającej służebności przesyłu w zakresie linii średniego napięcia 15 kV, będąc posiadaczem w złej wierze z dniem 1 stycznia 2005 roku, a w stosunku do linii 110 kV O. - R. z dniem 19 lutego 2006 roku, a termin zasiedzenia nie został przerwany. Wniosek w niniejszej sprawie został wniesiony w dniu 30 stycznia 2017 roku.

Mając powyższe na względzie Sąd oddalił wniosek.

W tych okolicznościach w ocenie Sądu zbędnym było przeprowadzanie dowodów zgłoszonych przez wnioskodawcę w postaci opinii biegłego rzeczoznawcy majątkowego, biegłego z wyceny przedsiębiorstw i szacowania nieruchomości, z zakresu geodezji oraz oględzin nieruchomości. Dlatego też Sąd oddalił te wnioski dowodowe. Nadto Sąd oddalił wnioski dowodowe uczestnika zawarte w pkt. 3 i 4 odpowiedzi na wniosek. Należy wskazać, iż w ocenie Sądu bezspornym jest to, iż linie elektroenergetyczne znajdują się na nieruchomościach wnioskodawców i zostały posadowione najpóźniej w 1975 i 1976 roku, co przyznała wnioskodawczym. Zatem zbędnym jest w ocenie Sądu poszukiwanie dokumentacji technicznej, potwierdzającej dokładna datę posadowienia urządzeń.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 2 k.p.c. uznając, że interesy uczestników są sprzeczne. Dlatego też zasądził od wnioskodawców na rzecz uczestnika (...) S.A. z siedzibą w L. kwotę 497 złotych tytułem wynagrodzenia radcy prawnego wraz z opłatą skarbową w oparciu o § 5 pkt. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2015, poz. 1804 ze zm). 

Apelację od powyższego orzeczenia wnieśli wnioskodawcy A. W., B. W. i A. M. (1).

Działający w ich imieniu pełnomocnik zaskarżył ww. postanowienie w całości.

Zaskarżonemu postanowieniu zarzucam:

1) naruszenie przepisu prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c., które miało wpływ na treść rozstrzygnięcia w szczególności poprzez:

- sprzeczności poczynionych ustaleń faktycznych w postanowieniu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego w szczególności poprzez ustalenie, że nastąpił nieprzerwany ciąg przeniesień posiadania urządzeń przesyłowych w postaci linii energetycznej niskiego napięcia, linii energetycznej średniego napięcia, linii energetycznej wysokiego napięcia na działkach numer (...) stanowiących własność wnioskodawców, że nastąpił nieprzerwany ciąg przeniesień posiadania służebności gruntowej o treści służebności przesyłu na działkach numer (...) stanowiącej własność wnioskodawców, że istniał nieprzerwany ciąg porozumień co do przeniesienia posiadania linii energetycznej niskiego napięcia, linii energetycznej średniego napięcia, linii energetycznej wysokiego napięcia, stanowiącej własność wnioskodawców, pomiędzy Skarbem Państwa a poprzednikami prawnymi (...) S. A., podczas gdy z treści zebranego w sprawie materiału dowodowego nie wynika nieprzerwany ciąg przeniesień posiadania służebności i nie wynika nieprzerwany ciąg przeniesień posiadania linii energetycznej niskiego napięcia, linii energetycznej średniego napięcia, linii energetycznej wysokiego napięcia objętych wnioskiem, podczas gdy z treści zebranego w sprawie materiału dowodowego nie wynika czy zawarto porozumienia co do przeniesienia posiadania służebności i czy zawarto porozumienia co do przeniesienia posiadania linii energetycznej niskiego napięcia, linii energetycznej średniego napięcia, linii energetycznej wysokiego napięcia objętych wnioskiem pomiędzy Skarbem Państwa a poprzednikami prawnymi (...) S. A., podczas gdy z treści zebranego w sprawie materiału dowodowego nie ma żadnych protokołów zdawczo - odbiorczych, nie ma żadnych decyzji, nie ma żadnych umów dotyczących przeniesienia posiadania linii energetycznej niskiego napięcia, linii energetycznej średniego napięcia, linii energetycznej wysokiego napięcia na działkach numer (...) objętych wnioskiem;

- sprzeczności poczynionych ustaleń faktycznych w zaskarżonym postanowieniu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego w szczególności poprzez ustalenie, że uczestnik postępowania (...) S. A. posiada tytuł prawny do wkraczania w prawo własności wnioskodawców w zakresie linii wysokiego napięcia 110 kV O. - K., podczas gdy z treści zebranego w sprawie materiału dowodowego nie wynika, czy decyzja Naczelnika Gminy O. z dnia 31.01.1975 roku została doręczona wnioskodawcom lub poprzednikom prawnym wnioskodawcy; z treści decyzji Naczelnika Gminy O. z dnia 31.01.1975 roku nie wynika, czy była ona kierowana do wnioskodawców lub czy była ona kierowana do poprzedników prawnych wnioskodawcy; z treści decyzji Naczelnika Gminy O. z dnia 31.01.1975 roku nie wynika, czy jest ona ostateczna; z treści decyzji Naczelnika Gminy O. z dnia 31.01.1975 roku nie wynika czy ta decyzja dotyczy działek numer (...), ponieważ w decyzji Naczelnika Gminy O. z dnia 31.01.1975 roku nie wymieniono działek numer (...); w zebranym w sprawie materiale dowodowym nie ma zwrotnych potwierdzeń odbioru zwrotek decyzji Naczelnika Gminy O. z dnia 31.01.1975 roku przez wnioskodawców lub poprzedników prawnych wnioskodawców;

- sprzeczności poczynionych ustaleń faktycznych w zaskarżonym postanowieniu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego w szczególności poprzez ustalenie, że linia energetyczna średniego napięcia oraz poprzez ustalenie, że linia energetyczna niskiego napięcia były eksploatowane od 1974 roku podczas gdy w aktach sprawy nie ma żadnego dokumentu potwierdzającego datę przyłączenia linii energetycznej średniego napięcia oraz potwierdzającego datę przyłączenia linii energetycznej niskiego napięcia do sieci przedsiębiorstwa uczestnika postępowania; sprzeczności poczynionych ustaleń faktycznych w zaskarżonym postanowieniu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego w szczególności poprzez ustalenie, że bieg zasiedzenia co do linii energetycznej 15 kV rozpoczął biec w dniu 1.01.1975 roku podczas gdy w aktach sprawy nie ma żadnego dokumentu potwierdzającego datę przyłączenia linii energetycznej 15 kV do sieci przedsiębiorstwa uczestnika postępowania;

- sprzeczności poczynionych ustaleń faktycznych w zaskarżonym postanowieniu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego w szczególności poprzez ustalenie, że linia energetyczna wysokiego napięcia 110 kV została wybudowana w 1976 roku, że linia energetyczna wysokiego napięcia 110 kV została do użytku w dniu 19.02.1976 roku, że przedsiębiorstwo państwowe eksploatowało linię energetyczną wysokiego napięcia 110 kV O. - R. od dnia 19.02.1976 roku, że linia energetyczna wysokiego napięcia 110 kV została wybudowana w dniu 19.02.1976 roku, że bieg zasiedzenia co do linii energetycznej wysokiego napięcia 110 kV rozpoczął się w dniu 19.02.1976 roku, podczas gdy W aktach sprawy nie ma żadnego dokumentu potwierdzającego datę przyłączenia linii energetycznej wysokiego napięcia 110 kV, podczas gdy w aktach sprawy nic ma żadnego dokumentu potwierdzającego datę przyłączenia linii energetycznej wysokiego napięcia 110 kv do sieci przedsiębiorstwa uczestnika postępowania, podczas gdy z treści protokółu odbioru technicznego i przekazania do eksploatacji robót inwestycyjnych i po kapitalnym remoncie linii napowietrznej 110 kV R. - O. z dnia 19.02.1976 roku z punktu VI ustalenia Komisji Komisja uznaje odebrane urządzenia za odebrane i zdatne do podłączenia do sieci pod warunkiem usunięcia usterek wg załącznika numer 1, z treści załącznika numer 1 do protokółu odbioru linii 110 kV R. - O. z dnia 19.02,1976 roku wynika, że brak jest uziemnień od stanowiska numer 1 do 49, że należy wykonać poprawki i drugie malowanie slupów, że należy wykonać malowania fundamentów - cokołów, że należy uzupełnić ubytki ziemi i uporządkować teren wokół slupów; że należy uzupełnić brakujące włazy; że należy wyciąć drzewa w przęsłach; że należy założyć tabliczki numeracyjne od nr i do 15; że należy dokręcić kątowniki; że ustalono termin usunięcia usterek p. 1 przed załączeniem linii pod napięcie, p. 2. 3. 4. do 15.05.1976 roku, p. 5. 6. 7. 8. do 28.02.1976 roku;

- niezgodne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego ustalenie Sądu I instancji, że linia energetyczna wysokiego napięcia 110 kV została wybudowana w 1976 roku, że linia energetyczna wysokiego napięcia 110 kV została do użytku w dniu 19.02.1976 roku, że przedsiębiorstwo państwowe eksploatowało linię energetyczną wysokiego napięcia 110 kV O. - R. od dnia 19.02.1976 roku, że linia energetyczna wysokiego napięcia 110 kV została wybudowana w dniu 19.02.1976 roku, że bieg zasiedzenia co do linii energetycznej wysokiego napięcia 110 kv rozpoczął się w dniu 19.02.1976 roku, podczas gdy w aktach sprawy nie ma żadnego dokumentu potwierdzającego datę przyłączenia linii energetycznej wysokiego napięcia 110 kV, podczas gdy z treści z treści protokółu odbioru technicznego i przekazania do eksploatacji robót inwestycyjnych i po kapitalnym remoncie linii napowietrznej 110 kV R. - O. z dnia 19.02.1976 roku z punktu VI ustalenia Komisji Komisja uznaje odebrane urządzenia za odebrane i zdatne do podłączenia do sieci pod warunkiem usunięcia usterek wg załącznika numer 1, z treści załącznika numer 1 do protokółu odbioru linii 110 kV R. - O. z dnia 19.02.1976 roku wynika, że brak jest uziemnień od stanowiska numer 1 do 49, że należy wykonać poprawki i drugie malowanie slupów, że należy wykonać malowania fundamentów - cokołów, że należy uzupełnić ubytki ziemi i uporządkować teren wokół slupów; że należy uzupełnić brakujące włazy; że należy wyciąć drzewa w przęsłach; że należy założyć tabliczki numeracyjne od nr 1 do 15; że należy dokręcić kątowniki; że ustalono termin usunięcia usterek p. 1 przed załączeniem linii pod napięcie, p. 2. 3. 4. do 15.05.1976 roku, p. 5. 6. 7. 8. do 28.02.1976 roku;

2) obrazę i naruszenie art. 6 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie poprzez błędne przyjęcie, że udowodnienie ostateczności lub skuteczności decyzji wywłaszczeniowych spoczywa na wnioskodawcach, podczas gdy skutki prawne z ostateczności lub skuteczności decyzji wywodzi uczestnik postępowania, stąd to na uczestniku postępowania spoczywa ciężar dowodu co do skuteczności lub ostateczności decyzji wywłaszczeniowych, bo to uczestnik postępowania powinien wykazać ww. fakty i okoliczności, podczas gdy nie zostało wykazane, że uczestnik postępowania ma prawo do korzystania z działek wnioskodawców z uwagi na to, że z treści decyzji Naczelnika Gminy O. z dnia 31.01.1975 roku nie wynikają numery działek, których dotyczy ww. decyzja, podczas gdy z treści decyzji Naczelnika Gminy O. z dnia 31.01.1975 roku nie wynika, czy ww. decyzja czy została doręczona wnioskodawcom lub poprzednikom prawnym wnioskodawcy; podczas gdy z treści decyzji Naczelnika Gminy O. z dnia 31.01.1975 roku nie wynika, czy ww. decyzja czy była ona kierowana do wnioskodawców lub czy była ona kierowana do poprzedników prawnych wnioskodawcy; podczas gdy z treści decyzji Naczelnika Gminy O. z dnia 31.01.1975 roku nie wynika, czy jest ona ostateczna; podczas gdy z treści decyzji Naczelnika Gminy O. z dnia 31.01.1975 roku nie wynika, czy decyzja dotyczy działek numer (...), ponieważ w decyzji Naczelnika Gminy O. z dnia 31.01.1975 roku nie wymieniono działek numer (...); podczas gdy w zebranym w sprawie materiale dowodowym nie ma zwrotnych potwierdzeń odbioru zwrotek decyzji Naczelnika Gminy O. z dnia 31.01.1975 roku przez wnioskodawców lub poprzedników prawnych wnioskodawców;

3) obrazę i naruszenie art. 305 ² § 2 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie poprzez błędne przyjęcie, że ustanowienie służebności przesyłu nie jest konieczne na nieruchomościach wnioskodawców w zakresie linii energetycznej wysokiego napięcia 110 kV O. - K. z uwagi na posiadanie tytułu prawnego do wkraczania w prawo własności wnioskodawców, podczas gdy z treści decyzji Naczelnika Gminy O. z dnia 31.01.1975 roku wynika, że wydano zezwolenie na budowę linii energetycznej, że przyznano prawo dostępu do urządzeń, natomiast ww. decyzja nie zawiera wyraźnego prawa do utrzymywania urządzeń oraz prawa do dokonywania remontów urządzeń, do dokonywania wymiany urządzeń, do dokonywania odbudowy i wymiany urządzeń, które to uprawnienia wchodzą w skład treści prawa służebności przesyłu, dodatkowa z treści decyzji Naczelnika Gminy O. z dnia 31.01.1975 roku nie wynikają numery działek, których dotyczy ww. decyzja, podczas gdy z treści decyzji Naczelnika Gminy O. z dnia 31.01.1975 roku nie wynika, czy ww. decyzja czy została doręczona wnioskodawcom lub poprzednikom prawnym wnioskodawcy; podczas gdy z treści decyzji Naczelnika Gminy O. z dnia 31.01.1975 roku nie wynika, czy ww. decyzja czy była ona kierowana do wnioskodawców lub czy była ona kierowana do poprzedników prawnych wnioskodawcy; podczas gdy z treści decyzji Naczelnika Gminy O. z dnia 31.01.1975 roku nie wynika, czy jest ona ostateczna; podczas gdy z treści decyzji Naczelnika Gminy O. z dnia 31.01.1975 roku nie wynika, czy decyzja dotyczy działek numer (...), ponieważ w decyzji Naczelnika Gminy O. z dnia 31.01.1975 roku nie wymieniono działek numer (...); podczas gdy w zebranym w sprawie materiale dowodowym nie ma zwrotnych potwierdzeń odbioru zwrotek decyzji Naczelnika Gminy O. z dnia 31.01.1975 roku przez wnioskodawców lub poprzedników prawnych wnioskodawców;

4) obrazę i naruszenie art. 187 § 1 pkt 1 k.p.c., art. 187 § 1 pkt 2 k.p.c., art. 321 § 1 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c., które miały wpływ na treść rozstrzygnięcia poprzez ich błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie ww. przepisów, w szczególności poprzez uwzględnienie zarzutu procesowego zasiedzenia służebności, podczas gdy zarzut procesowy zasiedzenia służebności nie został w sposób właściwy sprecyzowany i nie powinien być w ogóle badany z uwagi na brak przytoczenia przez uczestnika postępowania okoliczności uzasadniających zarzut zasiedzenia służebności, niewykazanie przez uczestnika postępowania okoliczności uzasadniających zarzut zasiedzenia służebności, niewykazanie przez uczestnika postępowania daty przyłączenia do sieci energetycznej przedsiębiorstwa, niewykazanie przez uczestnika postępowania daty załączenia pod napięcie spornej linii energetycznej, poprzez nie przytoczenie przez uczestnika postępowania wszystkich okoliczności uzasadniających zasiedzenie służebności, poprzez nie wskazanie daty początkowej rozpoczęcia posiadania służebności gruntowej lub nie wskazanie daty początkowej rozpoczęcia posiadania służebności przesyłu, poprzez nic przytoczenie przez uczestnika postępowania okresu posiadania prowadzącego do zasiedzenia, poprzez nie wskazanie przez uczestnika postępowania od jakiej daty należy liczyć zasiedzenie, poprzez nie wskazanie przez uczestnika postępowania w jakiej dacie posiadacz służebności przystąpił do korzystania z trwałego i widocznego urządzenia, poprzez nie wskazanie przez uczestnika postępowania w jakiej dacie przyłączono sporną linię energetyczną objętą wnioskiem do sieci przedsiębiorstwa uczestnika postępowania, poprzez nie wskazanie przez uczestnika postępowania w jakich datach, na rzecz jakich podmiotów nastąpiło przeniesienie posiadania urządzeń przesyłowych na poszczególnych poprzedników prawnych uczestnika postępowania, poprzez brak określenia przez uczestnika postępowania pasa służebności podlegającemu zasiedzeniu, poprzez brak określenia przez uczestnika postępowania co do jakiego numeru linii energetycznych ma nastąpić zasiedzenie służebności, poprzez brak określenia przez uczestnika postępowania na jakich działkach ma nastąpić zasiedzenie służebności;

5) obrazę i naruszenie art. 2 Konstytucji, art. 21 ust. 1 Konstytucji, art. 21 ust. 2 Konstytucji, zgodnie z którymi Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej, co wyraża m. in. zasadę pewności prawa oraz zasadę nie działania prawa wstecz oraz zasadę zaufania obywateli do działań Państwa w zakresie stanowienia i stosowania prawa poprzez ich błędną wykładnię które miało wpływ na treść rozstrzygnięcia w związku z tym, że Sąd I instancji stwierdził w drodze wykładni że art. 292 k.c., art. 285 k.c. pozwala na zasiedzenie służebności gruntowej o treści służebności przesyłu;

6) obrazę i naruszenie art. 64 ust 2. Konstytucji, art. 64 ust. 3 Konstytucji, art. 31 ust. 1 Konstytucji, art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zgodnie z którymi własność może być ograniczona tylko w drodze ustawy i tylko w zakresie, w jakim nic narusza ona istotę prawa własności przy uwzględnieniu zasadę równej dla wszystkich ochrony własności i innych praw majątkowych poprzez ich błędną wykładnię, które miało wpływ na treść rozstrzygnięcia w związku z tym, że Sąd I instancji stwierdził w drodze wykładni że art. 292 K.c. w związku z art. 285 K.c. pozwala na zasiedzenie służebności gruntowej o treści służebności przesyłu, które miało wpływ na treść rozstrzygnięcia niniejszej sprawy;

7) obrazę i naruszenie art. 1 Protokółu numer 1 do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie ww. przepisu, w szczególności poprzez błędne przyjęcie, że może nastąpić zasiedzenie służebności na działkach wnioskodawców, podczas gdy, ograniczenie własności wnioskodawcy nie jest dokonane w interesie publicznym, podczas gdy, ograniczenie własności wnioskodawcy jest niezgodne z prawem polskim, ograniczenie własności wnioskodawcy jest niezgodne z zasadami prawa międzynarodowego, bowiem wnioskodawcom nie zasądzono żadnego ekwiwalentnego wynagrodzenia za to ograniczenie, właściciele nieruchomości obywatele polscy zostali zaskoczeni niejasnymi przepisami oraz niejasną wykładnią orzecznictwa, które regulowało w sposób wsteczny ich prawa i obowiązki oraz przyznało przedsiębiorstwu przesyłowemu dopiero od 2003 roku prawo do nabywania przez zasiedzenie służebności gruntowej, podczas gdy przed 2003 rokiem żaden właściciel nieruchomości nic mógł spodziewać się, że jego na jego nieruchomości może nastąpić zasiedzenie służebności gruntowej lub zasiedzenie służebności przesyłu pomimo brak jasnych i precyzyjnych przepisów pozwalających na zasiedzenie służebności, ustawodawca polski nie uzasadnił w żaden sposób dlaczego przyznał priorytet interesowi społecznemu nad interesem prywatnym podczas gdy można było zachować równowagę pomiędzy interesem prywatnym a interesem społecznym poprzez niedopuszczenie zasiedzenia służebności oraz poprzez ustanowienie służebności odpłatnie za odpowiednim wynagrodzeniem za ustanowienie służebności, przyjęcie zasiedzenia służebności jest zbyt rygorystycznym środkiem do uzyskania prawa do zaspokojenia interesu społecznego do utrzymywania urządzeń energetycznych, podczas gdy jest możliwe uzyskanie tego samego celu poprzez zastosowanie mniej uciążliwego środka w postaci odpłatnego ustanowienia służebności przesyłu;

8) naruszenie prawa materialnego tj. art. 292 k.c., art. 305 ⁴ k.c., art. 348 k.c., art. 352 § 2 k.c., art. 176 § 1 k.c., art. 340 k.c., art. 5 ust. 3 ustawy z dnia 5 lutego 1993 r. o przekształceniach własnościowych niektórych przedsiębiorstwa państwowych o szczególnym znaczeniu dla gospodarki państwa ( Dz. U. z 1993 r., Nr 16, poz. 69 ze zm.), art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 5 lutego 1993 r. o przekształceniach własnościowych niektórych przedsiębiorstwa państwowych o szczególnym znaczeniu dla gospodarki państwa ( Dz. U. z 1993 r., Nr 16, poz. 69 ze zm.) poprzez ich błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, w szczególności poprzez przyjęcie, że uczestnik postępowania i jego poprzednicy prawni wykazali się nieprzerwanym ciągiem przeniesienia posiadania urządzeń energetycznych oraz służebności przesyłu, podczas gdy z materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy nie wynika, czy pomiędzy Skarbem Państwa a poprzednikami prawnymi (...) S. A. czy doszło do nieprzerwanego ciągu przeniesień posiadania linii energetycznych objętych wnioskiem na działkach wnioskodawców, podczas gdy z materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy nie wynika czy doszło do nieprzerwanego ciągu przeniesień posiadania służebności na działce wnioskodawców, podczas gdy z materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy nie wynika, czy pomiędzy Skarbem Państwa a poprzednikami prawnymi (...) S. A. doszło do nieprzerwanego ciągu porozumień na temat nieprzerwanego ciągu przeniesień posiadania urządzeń energetycznych objętych wnioskiem i nieprzerwanego ciągu przeniesień posiadania służebności objętych wnioskiem; podczas gdy w aktach sprawy nie ma żadnych protokołów zdawczo - odbiorczych, podczas gdy w aktach sprawy nie ma żadnych porozumień wykazujących przeniesienie posiadania linii energetycznych objętych wnioskiem posadowionych, podczas gdy w aktach sprawy nie ma żadnych porozumień wykazujących przeniesienie posiadania linii energetycznych objętych wnioskiem; poprzez ich błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie poprzez stwierdzenie, że nastąpiło przeniesienie posiadania służebności gruntowej, oraz że nastąpiło przeniesienie posiadania linii energetycznych objętych wnioskiem; tymczasem zgromadzone w aktach sprawy dokumenty dotyczą przekształceń własnościowych uczestnika postępowania i jego poprzedników prawnych w ramach sukcesji singularnej;

9) naruszenie prawa materialnego, tj. art. 292 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie w szczególności poprzez bezpodstawne przyjęcie, że doszło do zasiedzenia służebności przesyłu na działkach wnioskodawców także w zakresie strefy ochronnej i także w zakresie strefy technologicznego korzystania, podczas gdy prawidłowa wykładnia art. 292 k.c. powinna zakładać, że zasiedzenie służebności przesyłu może nastąpić tylko co do uprawnienia w zakresie korzystania z gruntu pod linią oraz w zakresie korzystania z gruntu wokół słupów - bo tylko taki zakres służebności polega na korzystaniu z widocznego i trwałego urządzenia - a zasiedzenie służebności przesyłu nie może dotyczyć zasiedzenia prawa służebności przesyłu w zakresie korzystania z gruntu w zakresie strefy ochronnej oraz nie może dotyczyć zasiedzenia prawda służebności przesyłu w zakresie dokonywania remontów i konserwacji oraz korzystania z ciężkiego sprzętu bo takie działania nie polegają na korzystaniu z widocznego urządzenia i nie są działaniami nieprzerwanymi; podczas gdy zasiedzenie służebności przesyłu lub zasiedzenie służebności gruntowej może nastąpić tylko co do uprawnienia w zakresie korzystania z gruntu pod linią oraz w zakresie korzystania z gruntu wokół slupów w sytuacji gdy uczestnik postępowania w okresach przeszłych nie korzystał ze sprzętów budowlanych i z maszyn budowlanych w strefie ochronnej, w strefie technicznej, w strefie technologicznego korzystania, podczas gdy z treści materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy nie wynika, czy uczestnik postępowania i jego poprzednicy prawni czy dokonywali remontów i konserwacji linii energetycznych objętych wnioskiem za pomocą maszyn budowlanych i sprzętu technicznego w strefie technicznej w okresach przeszłych oraz z treści materiału

dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy nie wynika, czy uczestnik postępowania i jego poprzednicy prawni czy korzystali z maszyn budowlanych oraz sprzętu technicznego w okresach przeszłych ze strefy technicznej i ze strefy ochronnej w' okresach przeszłych;

10) naruszenie prawa materialnego art. 5 oraz art. 7 ustawy o księgach wieczystych i hipotece poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie poprzez nieuwzględnienie okoliczności, że rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych chroni nabywcę nieruchomości wnioskodawcę, jeżeli nabycie nastąpiło odpłatnie i w dobrej wierze.

Wskazując na powyższe zarzuty wniósł o zmianę w całości punktu 1 zaskarżonego postanowienia poprzez uwzględnienie wniosku o ustanowienie służebności przesyłu oraz poprzez zasądzenie od uczestnika postępowania (...) S. A. na rzecz wnioskodawców A. W., B. W., A. M. (1) kwoty 6 719,66 zł. należności głównej z tytułu wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty 6 719,66 zł. od dnia wydania postanowienia do dnia zapłaty; oraz zmianę w całości punktu 2 zaskarżonego postanowienia z dnia 08.06.2018 roku wydanego przez Sąd Rejonowy w Opocznie 1 Wydział Cywilny w sprawie I Ns 76/17 poprzez zasądzenie od uczestnika postępowania (...) S. A. na rzecz wnioskodawców A. W., B. W., A. M. (1) kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Skarżący wniósł również ewentualnie, w razie oddalenia lub nieuwzględnienia żądań określonych w pkt 1, pkt 2, niniejszej apelacji o uchylenie w całości zaskarżonego postanowienia z dnia 08.06.2018 roku wydanego przez Sąd Rejonowy w Opocznie I Wydział Cywilny w sprawie 1 Ns 76/17 i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania wraz z pozostawieniem temu Sądowi rozstrzygnięcia o kosztach postępowania w instancji odwoławczej według norm przepisanych.

Ponadto niezależnie od żądań określonych w punkcie 1, 2, 3, wniósł o zasądzenie od uczestnika postępowania (...) S. A. na rzecz wnioskodawców A. W., B. W., A. M. (1) kosztów postępowania za obie instancje według norm przepisanych w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Apelacja jest nieuzasadniona i podlega oddaleniu.

Zarzuty zgłoszone w skardze apelacyjnej sprowadzają się jedynie do nieuzasadnionej i nienależycie umotywowanej polemiki z ustaleniami i rozważaniami prawnymi jakie poczynił Sąd pierwszej instancji.

Tytułem wstępu wskazać należy, że Sąd Okręgowy docenia determinację pełnomocnika wnioskodawców przejawiającą się w liczbie sformułowanych zarzutów apelacyjnych. Ich skuteczność podważa niestety okoliczność, że opierają się one w części na powielanej argumentacji. Jednocześnie uzasadnienie apelacji wyjątkowo obszerne, zawiera tą wadę, że w znacznej części sprowadza się do skumulowania wynikających z doktryny i orzecznictwa poglądów, co da zasady prawidłowych ale pozostającym w oderwaniu od okoliczności przedmiotowej sprawy.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do zawartych w skardze apelacyjnej zarzutów naruszenia prawa procesowego - art. 233 § 1 k.p.c., ich rozstrzygnięcie determinuje bowiem dalsze rozważania.

W ocenie Sądu Okręgowego wydając zaskarżone postanowienie Sąd pierwszej instancji nie naruszył wskazanego przepisu, a poczynione ustalenia znajdują potwierdzenie w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym. Powyższe oznacza, że ustalenie jakie poczynił sąd pierwszej instancji nie były dowolne, opierały się na przestawionych przez uczestnika postępowania dokumentach oraz zeznaniach przesłuchanych w toku postępowania świadków. Co znamienne wnioski wynikające ze wskazanych dowodów jawią się jako niesprzeczne i wzajemnie się uzupełniające.

Wskazane stanowisko dotyczy przede wszystkim kluczowej dla rozstrzygnięcie przedmiotowej sprawy okoliczności, a mianowicie terminu posadowienia na nieruchomościach wnioskodawców linii energetycznych.

W okolicznościach przedmiotowej sprawy nie może budzić żadnej wątpliwości, że linia wysokiego napięcia O. - R. została wybudowana w 1976 roku (19 lutego 1976 roku protokół odbioru linii). Linia średniego napięcia 15 kV została wybudowana na początku lat 70, linia napowietrzna elektroenergetyczna średniego napięcia 15 kV zasilająca stację transformatorową nr eksploatacyjny (...) W., oraz linia niskiego napięcia 0.4 kV zasilana z tej stacji transformatorowej zostały wybudowane najprawdopodobniej w latach 60 oraz że linia napowietrzna elektroenergetyczna wysokiego napięcia 110 kV O. - K., została wybudowana w tym samym czasie, co linia wysokiego napięcia R. - O. tj. około 1976 roku. O powyższym świadczą dowody powołane w uzasadnieniu Sądu pierwszej instancji - wskazane dokumenty oraz zeznania przesłuchanych świadków.

W tym miejscu należy podkreślić, że brak jest jakichkolwiek podstaw prawnych aby uznać, że wskazane wyżej okoliczności nie mogą być dowodzone za pomocą dowodu z zeznań świadków. Przepisy postępowania cywilnego co do zasady ( za wyjątkiem dokumentów urzędowych ) nie wartościują mocy dowodowej poszczególnych dowodów, jednorodnie nakazując ich ocenę w oparciu o dyrektywy wynikające z art. 233 § 1 k.p.c.

Wskazać również należy, że zgodnie z treścią przepisu art. 3 k.p.c. obowiązek dawania wyjaśnień co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i przedstawiania dowodów ciąży na wszystkich stronach postępowania. Wnioskodawcy dysponując wiedzą w przedmiocie terminów posadowienia na ich nieruchomości linii energetycznych winni przedstawić ją sądowi i zgłosić na ta okoliczności stosowne dowody. Ograniczenie swojego stanowiska procesowego do stwierdzenia, że „wnioskodawcy zaprzeczają wszystkim dotychczas podniesionym twierdzeniom uczestnika postępowania, które nie zostały wyraźnie przyznane” ( pismo k. 161 ) w ocenie Sądu Okręgowego, zwłaszcza biorąc pod uwagę specyfikę postępowania nieprocesowego z pewnością nie uwzględnia wynikającego z powołanego przepisu obowiązku dokonywania czynności procesowych zgodnie z dobrymi obyczajami.

Nie można się również zgodzić ze zgłoszonym w skardze apelacyjnej zarzutem błędnego ustalenia, że w omawianej sprawie nastąpił nieprzerwany ciąg przeniesień posiadania urządzeń przesyłowych w postaci linii energetycznej niskiego napięcia, linii energetycznej średniego napięcia, linii energetycznej wysokiego napięcia na działkach numer (...) stanowiących własność wnioskodawców, że nastąpił nieprzerwany ciąg przeniesień posiadania służebności gruntowej o treści służebności przesyłu na działkach numer (...) stanowiącej własność wnioskodawców, że istniał nieprzerwany ciąg porozumień co do przeniesienia posiadania linii energetycznej niskiego napięcia, linii energetycznej średniego napięcia, linii energetycznej wysokiego napięcia, stanowiącej własność wnioskodawców, pomiędzy Skarbem Państwa a poprzednikami prawnymi uczestnika (...) S. A.

Przyznając, że zakwestionowana przez pełnomocnika wnioskodawców okoliczność nie była przedmiotem pozytywnych ustaleń Sądu pierwszej instancji wskazać należy, że powyższe uchybienie stanowi konsekwencję faktu, iż okoliczność ta nie była w toku postępowania wprost przez wnioskodawców kwestionowana. Stanowisko odnoszące się do następstwa prawnego uczestnika postępowania pełnomocnik wnioskodawcy przedstawił w odpowiedzi na wniosek ( k. 51 ). Następstwo powyższe zostało potwierdzone dokumentami złożonymi do akt sprawy ( k. 58 – 136 ). Na ich podstawie uprawnione jest ustalenie, że uczestnik postępowania jest następca (...) spółki (...) w Ł. oraz Przedsiębiorstwa Państwowego Zakład (...) a także następcą (...) sp. z o.o., wcześniej Zakładów (...) działających jako przedsiębiorstwo państwowe.

W ocenie Sądu Okręgowego niezasadny jest również zarzut naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c., polegający na sprzeczności poczynionych ustaleń faktycznych w zaskarżonym postanowieniu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego i ustaleniu, że uczestnik postępowania (...) S. A. posiada tytuł prawny do wkraczania w prawo własności wnioskodawców w zakresie linii wysokiego napięcia 110 kV O. - K., wynikający z decyzja Naczelnika Gminy O. z dnia 31.01.1975.

Formułując powyższy zarzut pełnomocnik wnioskodawców zdaje się nie dostrzegać, że fakt wydania wskazanej decyzji został potwierdzony złożeniem do akt sprawy jej odpisu. Sąd pierwszej instancji miał nie tylko prawo ale i obowiązek odnotowania go w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Ocena czy powołana decyzja ukształtowała prawo uczestnika do wkraczania w własność wnioskodawców należy do zagadnień związanych z zastosowaniem prawa materialnego i ewentualne uchybienia w tym zakresie nie mogą z pewnością skutkować przyjęciem, że doszło do naruszenia wskazanego wyżej art. 233 § 1 k.p.c.

Zupełnie niezrozumiały jest zarzut naruszenia przez Sąd pierwszej instancji przepisów art. 187 § 1 pkt 1 k.p.c., art. 187 § 1 pkt 2 k.p.c., art. 321 § 1 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c.

W odpowiedzi na argumentację wskazującą na naruszenie powołanych przepisów należy wyjaśnić, że w ocenie Sądu Okręgowego w okolicznościach przedmiotowej sprawy obowiązkiem Sądu pierwszej instancji było dokonanie oceny zgłoszonego zarzutu zasiedzenia. Zarzut ten co oczywiste w razie uwzględnienie ( co z resztą w omawianej sprawie miało miejsce ) musiał prowadzić do oddalenia wniosku. Z kolei podnoszone przez pełnomocnika wnioskodawców argumenty odnoszące się do zasadności powyższego zarzutu zasiedzenia podlegają ocenie przede wszystkim pod kątem zastosowania przepisów prawa materialnego regulujących instytucję zasiedzenia.

Powyższe uwagi uprawniają do konkluzji, że wbrew twierdzeniom skarżącego wydając zaskarżone orzeczenie Sąd pierwszej instancji dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych. Ustalenia te Sąd Okręgowy przyjmuje za własne i wskazuje jako podstawę przedmiotowego orzeczenia.

Wydając zaskarżone orzeczenie Sąd Rejonowy nie dopuścił się również naruszenia przepisów prawa materialnego.

Odnosząc się do zagadnienia przeniesienia posiadania linii energetycznych pełnomocnik wnioskodawców odniósł się nie tylko do faktycznych aspektów tego zagadnienia ale wskazał również na naruszenie przez Sąd pierwszej instancji art. 348 k.c.

Zgodnie z tym przepisem przeniesienie posiadania może nastąpić przez wydanie rzeczy - ponieważ posiadanie jest stanem faktycznym, więc jego przekazanie nie wymaga innej czynności niż faktyczna - następcą w posiadaniu jest ten komu posiadanie dobrowolnie przekazał poprzednik. Przeniesienie posiadania jest więc czynnością faktyczną.

W ocenie Sądu Okręgowego, w przypadku gdy przeniesienie posiadania dotyczy linii energetycznej, a precyzyjnie korzystania z cudzej nieruchomości, nad którą jest posadowiona w zakresie odpowiadającym treści służebności przesyłu, fakt tego przeniesienia można oprzeć na domniemaniu faktycznym ( art. 231 k.p.c. ) wynikającym z założenia, że przeniesieniu uległo prawo własności linii przesyłowej z jednoczesnym uwzględnieniem, że jest ona nieprzerwanie użytkowana dla przesyłu energii. Taka okoliczność z pewnością zaistniała w przedmiotowej sprawie. Powyższe prowadzi do wniosku, że skoro w niniejszej sprawie uprawnienia uczestnika postępowania (...) wywodzone są od jej poprzedników prawnych to wszelkie jego prawa i obowiązki drogą sukcesji uniwersalnej przeszły na nowy podmiot.

W tym miejscu wskazać należy, że Sąd Okręgowy w niniejszym składzie nie podziela zaprezentowanego przez pełnomocnika wnioskodawców poglądu jakoby jeżeli przedmiotem postępowania jest żądanie ustanowienia służebności przesyłu, w którym został zgłoszony zarzut nabycia służebności o treści odpowiadającej służebności przesyłu - przez zasiedzenie, to przede wszystkim należy zidentyfikować przestrzenny zakres (przebieg) obu tych służebności, a więc zarówno tej będącej przedmiotem wniosku, jak i tej, która miałaby być przedmiotem zasiedzeniu, a następnie przedstawić to w treści uzasadnienia zaskarżonego postanowienia. Przyjęcie powyższego poglądu prowadziło by do konieczności obciążania wnioskodawcy obowiązkiem pokrycia kosztów związanych z wskazaną identyfikacją ( chociażby związanych do dopuszczeniem dowodu z opinii biegłego geodety, który zidentyfikowałby na mapie wskazany wyżej zakres służebności ). Takie czynności co do zasady uznać należy za zbędne w każdym przypadku, w którym w okresie posiadania nie doszło do zmiany przebiegu linii energetycznych lub nie pojawiły się inne okoliczności wskazujące na zmianę sposobu korzystania z nieruchomości, na której posadowiona jest należąca do przedsiębiorstwa przesyłowego linia energetyczna.

Powyższe uwagi upoważniają również do stwierdzenia, że niezasadny jest również zawarty w skardze apelacyjnej zarzut naruszenia prawa materialnego, tj. art. 292 k.c. Tym samym stanowiska pełnomocnika wnioskodawców upatrującego naruszenia powyższego przepisu w bezpodstawnym przyjęciu, że doszło do zasiedzenia służebności przesyłu na działkach wnioskodawcy także w zakresie strefy ochronnej i w zakresie strefy technologicznego korzystania nie sposób zaakceptować.

Przypomnieć należy, że formułując powyższy zarzut skarżący sam przyznał, że zasiedzenie mogło objąć uprawnienia w zakresie korzystania z gruntu pod linią oraz w zakresie korzystania z gruntu wokół slupów. W ocenie Sądu Okręgowego czynienie hipotetycznego rozróżnień co do sposobu korzystania z obciążonego przebiegiem linii gruntu bezpośrednio pod linią przesyłową i w najbliższym jej sąsiedztwie w zakresie tak zwanej strefy ochronnej uznać należy za co najmniej nieuprawnione. Wskazać również należy, że zawarte w uzasadnieniu skargi apelacyjnej twierdzenia o niedopuszczalności „zasiedzenia prawa służebności przesyłu w zakresie dokonywania remontów i konserwacji oraz korzystania z ciężkiego sprzętu” nie uwzględnia specyfiki służebności przesyłu jako prawa do okresowej ingerencji w prawo własności w ściśle skonkretyzowanym celu - właśnie dla przeprowadzenia remontów i konserwacji urządzeń przesyłowych. Fakt posadowienia linii energetycznej jest przy tym wbrew twierdzeniom pełnomocnika wnioskodawców dostateczną emanacją „korzystaniu z widocznego urządzenia”.

Powyższego stanowiska nie może zmieniać fakt, że prace modernizacyjne łub konserwacyjne urządzeń objętych wnioskiem są dokonywane raz na kilkadziesiąt lat. Jednocześnie bagatelizując wpływ posadowienia linii energetycznej na sposób korzystania z nieruchomości pełnomocnik wnioskodawców zdaje się zapominać, że w dalszej części uzasadnienia apelacji jako argument przemawiający za zmianą zaskarżonego orzeczenia wskazuje naruszenie prawa wnioskodawców do godziwego wynagrodzenia powstałego po ich stronie, w związku z potrzebą ustanowienia służebności przesyłu, uszczerbku majątkowego.

W uzasadnieniu wniesionej skargi apelacyjnej pełnomocnik wnioskodawców powołując się na poglądy doktryny wskazał, że praktyce treść służebności przesyłu może być bardzo różna i w konsekwencji nie wystarcza stwierdzenie, iż doszło do zasiedzenia służebności przesyłu. Rozważenia wymaga zakres uprawnień, a nawet obowiązków nabywanych lub zaciąganych przez podmiot, który zasiedział służebność przesyłu. Powyższa uwaga co do zasady słuszna nie może podważyć zaskarżonego rozstrzygnięcia. Podkreślić należy, że z ustaleń potwierdzających istnienie urządzeń przesyłowych w niezmienionej, od daty ich posadowienia, formie należy wywieść fakt, że uczestnik postępowania ( a wcześniej jego poprzednicy prawni ) nieprzerwanie korzystają z nieruchomości wnioskodawców w taki sam sposób. Podkreślić należy, że chcąc wykazać przeciwne okoliczności, wskazujące na zmianę zakresu ( sposobu ) posiadania pełnomocnik wnioskodawców winien je udowodnić, dowodem takim nie może być natomiast polemika opierająca się na hipotetycznych rozważaniach o możliwości różnorodnego korzystania z nieruchomości celem zabezpieczenia funkcjonowania linii przesyłowych.

Nie można się jednocześnie zgodzić, że „jedynym wspólnym dla wszystkich służebności przesyłu uprawnieniem jest uprawnienie do posadowienia urządzeń przesyłowych na cudzym gruncie. Natomiast nie można przyjąć, iż każdy przedsiębiorca nabył jednocześnie uprawnienie do dokonywania napraw urządzeń, ich konserwacji i wymiany, dojazdu do nich itp. Te bowiem uprawnienia nabywa w drodze zasiedzenia dlatego, że je wykonywał w określonym czasie, w ramach posiadania służebności, a nie dlatego, że wchodzą one w skład pakietu uprawnień tworzących służebność przesyłu, gdyż takiego pakietu po prostu ustawodawca nie określił.” W ocenie Sadu Okręgowego ograniczone prawo rzeczowe w postaci służebności przesyłu wbrew powyższym twierdzeniom nie ogranicza się do prawa posadowienia urządzeń przesyłowych na cudzym gruncie, ale obejmuje cały zespół uprawnień związanych z utrzymaniem posadowionej infrastruktury, do których należy chociażby możliwość dojazdu do części składowych.

W okolicznościach przedmiotowej sprawy brak jednocześnie jakichkolwiek podstaw aby uznać, że doszło do przerwania posiadania. Bez znaczenia pozostają więc uwagi zawarte w uzasadnieniu apelacji, a sprowadzające się do prawidłowego co do zasady stwierdzenia, że według ogólnych zasad zasiedzenia (art. 172 k.c.) wymagane jest nieprzerwane posiadanie służebności; tutaj posiadanie polegające na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Zatem musi być ono wykonywane w sposób ciągły, jednak - co zrozumiale - stosownie do treści służebności.

W wniesionej skardze apelacyjnej pełnomocnik wnioskodawcy sformułował również zarzut naruszenia prawa materialnego art. 6 k.c. wskazując, że polega ono na błędnej wykładni i niewłaściwym zastosowaniu prowadzącym do błędnego przyjęcia, że udowodnienie ostateczności lub skuteczności decyzji wywłaszczeniowych spoczywa na wnioskodawcach.

Ustosunkowanie się do powyższego zarzutu należy poprzedzić stwierdzeniem, że sąd w postępowaniu cywilnym jest związany decyzją administracyjną ( vide. orzeczenia Sądu Najwyższego : z 30.6.1970 r., I CR 195/70 (OSN 1971, Nr 4, poz. 69), z 12.5.1964 r., II CR 185/64 (OSN 1965, Nr 3, poz. 41); z 21.4.1972 r., II PR 64/72 (OSN 1973, Nr 1, poz. 15). Jednocześnie w orzecznictwie sądowym pojawia się bardziej zliberalizowane stanowisko zgodnie z którym okoliczność, że co do pewnego faktu wypowiedziała się w swej decyzji władza administracyjna, nie powoduje związania sądu treścią tej wypowiedzi. Sąd ma tylko obowiązek liczyć się ze stanem prawnym ustanowionym decyzją organu administracyjnego o charakterze orzeczenia czy zarządzenia, jeżeli decyzja została wydana w granicach kompetencji tego organu (orz. SN z 14.4.1965 r., I PR 88/65; OSN 1966, Nr 2, poz. 23). W ocenie Sądu Okręgowego można przed sądem powoływać się na nieważność aktu administracyjnego tylko wówczas, gdy zachodzi tzw. nieważność bezwzględna, tj. gdy akt lub orzeczenie administracyjne wydane zostały przez władzę całkowicie nie powołaną do wydawania aktów lub orzeczeń tego rodzaju albo gdy wydane one zostały z całkowitym pominięciem jakiejkolwiek procedury (orz. z 29.6.1957 r., 2 CR 499/57; OSN 1959, Nr 3, poz. 88; OSP 1958, Nr 5, poz. 135 z glosą S. Grzybowskiego. Zob. także orz. z 11.4.1959 r., 2 CR 669/59; OSP 1962, Nr 4, poz. 106 z notką K. P.; orz. z 19.10.1966 r., I CR 330/66; OSN 1967, Nr 5, poz. 90). Powyższe oznacza, że dla podważenia decyzji administracyjnej niezbędna jest inicjatywa tej strony, która domaga się tego podważenia, co w konsekwencji prowadzi do uznania, że wskazany na wstępie zarzut pełnomocnika wnioskodawcy nie mógł zostać uwzględniony.

W uzupełnieniu powyższych twierdzeń wskazać również należy, że podnosząc, iż „uczestnik postępowania nie wykazał czy decyzja wywłaszczeniowa czy jest ostateczna, komu została doręczona, nie przedstawił zwrotnych potwierdzeń odbioru, stąd nie można uznać, że decyzja wywłaszczeniowa jest ostateczna”, pełnomocnik wnioskodawców zdaje się nie dostrzegać adnotacji na przedstawionej decyzji ( k. 138 ) z których wynika, że jest ona ostateczna i prawomocna.

Konsekwencją powyższego stanowiska jest jednocześnie uznanie za nieuzasadniony kolejnego zarzutu apelacyjnego. Wydając zaskarżone orzeczenie Sąd pierwszej instancji nie dopuścił się obrazy art. 305 ² § 2 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na błędnym przyjęciu, że ustanowienie służebności przesyłu nie jest konieczne na nieruchomościach wnioskodawców w zakresie linii energetycznej wysokiego napięcia 110 kV O. - K. z uwagi na posiadanie tytułu prawnego do wkraczania w prawo własności wnioskodawców.

Wskazana decyzja została wydana na podstawie art. 35 ustawy z dnia 21 lutego 1964 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości. W jej treści przewidziano prawo do budowy i konserwacji wskazanej wyżej linii energetycznej przebiegającej przez nieruchomość wnioskodawców. Identyfikacja linii nie może również budzić żadnych wątpliwości.

W uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 8 kwietnia 2014 r., sygn. akt III CZP 87/13 (OSNC 2014, nr 7-8, poz. 68) zostało wyrażone stanowisko, że decyzja wydana na podstawie art. 35 ust. 1 i 2 powołanej wyżej ustawy stanowiła dla przedsiębiorstwa państwowego tytuł prawny do wykonywania objętych nią uprawnień, a korzystanie z nich nie prowadziło do zasiedzenia służebności odpowiadającej treścią służebności przesyłu. W okresie obowiązywania ustawy z dnia 12 marca 1958 r. stosowany był szczególny tryb wywłaszczenia, przewidziany w art. 35 ust. 1, który stanowił, że organy administracji państwowej, instytucje i przedsiębiorstwa państwowe mogą za zezwoleniem organu do spraw wewnętrznych prezydium powiatowej rady narodowej zakładać i przeprowadzać na nieruchomościach - zgodnie z zatwierdzoną lokalizacją szczegółową - ciągi drenażowe, przewody służące do przesyłania płynów, pary, gazów, elektryczności oraz urządzenia techniczne łączności i sygnalizacji, a także inne podziemne lub nadziemne urządzenia techniczne niezbędne do korzystania z tych przewodów i urządzeń. Przeprowadzenie przewodów i urządzeń wiązało się z zagwarantowaniem prawa dostępu do nich w celu wykonywania czynności związanych z konserwacją przez osoby upoważnione przez właściwy organ, instytucję lub przedsiębiorstwo państwowe. Podniesienie przez uczestnika zarzutu korzystania z nieruchomości wnioskodawców na podstawie wskazanej wyżej decyzji administracyjnej nakładało na Sąd obowiązek rozważenia skuteczności tego uprawnienia, którego istnienie wyłączało możliwość uzyskania drogą zasiedzenia służebności odpowiadającej treścią służebności przesyłu albo służebności przesyłu. Złożenie przez uczestnika także ewentualnego zarzutu nabycia przez zasiedzenie służebności odpowiadającej treścią służebności przesyłu nie było połączone z wykazaniem przyczyn takiego ukształtowania stanowiska względem żądania wnioskodawców. W orzecznictwie został zaprezentowany pogląd, że przedsiębiorca przesyłowy może wywodzić swoje uprawnienie do władania cudzą nieruchomością w granicach bądź określonych decyzją administracyjną, wydaną na podstawie art. 35 bądź z przysługującej mu służebności odpowiadającej treścią służebności przesyłu lub służebności przesyłu i od jego woli zależy, czy wybierze drogę postępowania administracyjnego, czy też regulację cywilnoprawną (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 2015 r., sygn. akt II CSK 310/14).

W okolicznościach przedmiotowej sprawy, wskazane wyżej poglądy, co do zasady skutkują, w ocenie Sadu Okręgowego, nie tylko nieskutecznością zarzutu zasiedzenia ale również nieskutecznością wniosku o ustanowienie służebności przesyłu.

W uzupełnieniu powyższych uwag, wskazać należy, że data wydania powyższej decyzji pozwala na przyjęcie, że do wybudowania opisanej w niej linii doszło w połowie lat siedemdziesiątych. Nawet wiec uznanie, że na mocy tej decyzji poprzednik prawny uczestnika Zakład (...) w S. nie uzyskał prawa do korzystania z nieruchomości wnioskodawców w zakresie odpowiadającym służebności przesyłu uznać należy, że nabyła to prawo przez zasiedzenie. W tym zakresie mając na uwadze treść omawianej decyzji zasadne byłoby również przyjęcie, że Skarb Państwa w omawianym zakresie był posiadaczem uprawnień odpowiadających służebności przesyłu w dobrej wierze co uzasadniało zastosowanie krótszych okresów posiadania niezbędnych do zasiedzenia.

W świetle przepisów art. 352 § 1 k.c. art. 292 k.c. i art. 172 k.c. możliwość nabycia służebności gruntowej przez zasiedzenie nie może być kwestionowana. Przepisy te dopuszczają nabycia przez zasiedzenie także służebności gruntowej związanej z posadowieniem na cudzym gruncie urządzeń, o których stanowi art. 49 k.c. wskazując na przesłanki tego nabycia, jak i podmioty, na rzecz których stwierdzenie nabycia służebności przez zasiedzenie może nastąpić. Z kolei dopuszczalność nabycia w drodze zasiedzenia służebności gruntowej przez przedsiębiorstwo państwowe została potwierdzona w licznych orzeczeniach Sądu Najwyższego ( por.: uchwała z dnia 17.01.2003 r. , III CZP 79/02, OSNC z 2003 r., nr 11, poz. 142; wyrok z 31.05.2006 r., IV CKS 149/05, LEX nr 258681, postanowienie z dnia 8.09.2006 r., II CSK 112/06, LEX nr 193240; postanowienie z dnia 4 października 2006 r., II CSK 119/06, LEX nr 196515, uchwała z 7.10.2008 r., III CZP 89/09, LEX nr 458125; postanowienie z 5.06.2009 r., I CSK 495/08, LEX nr 511975), jak też i w doktrynie. Posiadanie przez przedsiębiorstwo państwowe urządzeń energetycznych oraz cudzej nieruchomości, na której zostały posadowione, jest posiadaniem w rozumieniu art. 352 k.c. i może prowadzić do zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej służebności przesyłu na podstawie art. 292 w zw. z art. 172 k.c. ( tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 13 października 2011 r., V CSK 502/10, Lex nr 1096048). Wskazać również należy, że Sąd Najwyższy dopuszcza możliwość zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej służebności przesyłu jeszcze przed nowelizacją kodeksu cywilnego, dokonaną ustawą z dnia 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw, która wprowadziła do polskiego systemu prawnego służebność przesyłu (zob. postanowienie SN z dnia 4 października 2006 r., II CSK 11/06, niepubl.; postanowienie SN z dnia 22 października 2002 r., III CZP 64/02, Biul. SN 2002, nr 11, s. 7; wyrok SN z dnia 31 maja 2006 r., IV CSK 149/05, Lex nr 258681; wyrok SN z dnia 8 czerwca 2005 r., V CSK 679/04, niepubl.; postanowienie SN z dnia 25 stycznia 2006 r., I CSK 11/05, Biul. SN 2006, nr 5, s. 11). W uchwale z dnia 7 października 2008 r. (III CZP 89/08, Biul. SN 2008, nr 10, s. 7; Lex nr 458125) Sąd Najwyższy wskazał, że "przed ustawowym uregulowaniem służebności przesyłu (art. 305 ¹ -305 ⁴ k.c.) dopuszczalne było nabycie w drodze zasiedzenia służebności odpowiadającej treści służebności przesyłu w ruchu przedsiębiorstwa.

Powyższe uwagi wykluczają więc uznanie, że wydając zaskarżone orzeczenie Sąd pierwszej instancji dopuścił się naruszenia art. 2 Konstytucji, art. 21 ust. 1 Konstytucji, art. 21 ust. 2, art. 64 ust 2. Konstytucji, art. 64 ust. 3 Konstytucji, art. 31 ust. 1 Konstytucji, art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z którymi własność może być ograniczona tylko w drodze ustawy i tylko w zakresie, w jakim nie narusza ona istotę prawa własności przy uwzględnieniu zasadę równej dla wszystkich ochrony własności i innych praw majątkowych poprzez ich błędną wykładnię, które miało wpływ na treść rozstrzygnięcia w związku z tym, że Sąd I instancji stwierdził w drodze wykładni że art. 292 k.c. w związku z art. 285 k.c. pozwala na zasiedzenie służebności gruntowej o treści służebności przesyłu.

Jak wynika z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 lipca 2009 r. ( II OSK 1518/08 ) prawo własności jest traktowane jako prawo podmiotowe o najszerszej treści. Nie jest jednak prawem absolutnym, a więc w swej treści niczym nieograniczonym. Ochrony własności nie można rozumieć krańcowo, w tym sensie, że każda ingerencja w sferę własności osobistej stanowi naruszenie Konstytucji. Konstytucja chroni dobra związane zarówno z interesem indywidualnym obywateli, jak i potrzebami całego społeczeństwa. Stosownie do okoliczności zachodzi niekiedy potrzeba dania pierwszeństwa jednemu dobru przed drugim. Ponadto , art. 64 ust. 3 Konstytucji stanowi, iż własność może być ograniczona w drodze ustawy i tylko w takim zakresie, w jakim nie narusza istoty prawa własności, a więc z poszanowaniem zasady proporcjonalności, tj. zakazem nadmiernej w stosunku do chronionej wartości ingerencji w sferę praw i wolności jednostki. W omawianej sprawie postanowienie Sądu I instancji nie uchybia powyższym dyrektywom. Z kolei zgodność z konstytucją instytucji zasiedzenia jako oczywista nie wymaga dodatkowego uzasadnienia.

Uznać również należy, że nabycie prawa odpowiadającego służebności przesyłu w drodze zasiedzenia nie narusza również art. 1 Protokółu numer 1 do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Nie można się zgodzić ze skarżącym, że ograniczenie własności wnioskodawcy nie jest dokonane w interesie publicznym. Zapewnienie dostaw energii należy do zadań państwa i powyższego stwierdzenia nie może podważyć okoliczność, że zostało ono powierzone podmiotą prawa handlowego autonomicznym choć z pewnością niezależnym w stosunku do Skarbu Państwa. Ponadto podnieść należy, że zasiedzenie omawianego prawa stanowi konsekwencje znacznego upływu czasu. Powyższe oznacza, że brak ekwiwalentnego wynagrodzenia za ograniczenie prawa własności stanowi konsekwencje braku starań właścicieli nieruchomości, którzy uwzględniając przemiany ustrojowe na początku lat 90 - tych dysponowali możliwością dochodzenia swoich roszczeń przez co najmniej dziesięć lat.

Zupełnie chybiony jest również zarzut naruszenia przez Sąd pierwszej instancji prawa materialnego art. 5 oraz art. 7 ustawy o księgach wieczystych i hipotece poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie związane z nieuwzględnieniem okoliczności, że rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych chroni nabywcę nieruchomości wnioskodawcę, jeżeli nabycie nastąpiło odpłatnie i w dobrej wierze. Powyższe stanowisko wynika nie tylko z faktu, że nie zakwestionowane ustalenia Sądu pierwszej instancji wskazują, iż wnioskodawcy nie nabyli prawa własności nieruchomości odpłatnie.

Podkreślić należy, że stanowisko skarżącego odwołujące się do rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych jako przeszkody w zasiedzeniu służebności przesyłu, stoi w sprzeczności z powszechnym w praktyce orzeczniczej sądów powszechnych i Sądu Najwyższego stanowiskiem przeciwnym, które można zobrazować stwierdzeniem, że uznanie iż do nabycia służebności przesyłu w drodze zasiedzenia nie stoi na przeszkodzie fakt, że nieruchomości, na której ustanowiono służebność ma założoną księgę wieczysta, w której co oczywiste nie ujawniono tego prawa.

W ocenie Sądu II instancji, Sąd Rejonowy prawidłowo zastosował w przedmiotowej sprawie przepis art. 336 k.c. Powołany przepis art. 336 k.c. został prawidłowo zastosowany przez Sąd I instancji. Sposób w jaki powód ( i jego poprzednicy prawni ) korzystali z nieruchomości pozwanego uzasadniał przyjęcie samoistnego posiadania.

Podsumowując powyższe uwagi wskazać należy, że jak wynika z ustaleń Sądu pierwszej instancji, infrastruktura przesyłowa istnieje na nieruchomości wnioskodawców najpóźniej od końca lat siedemdziesiątych. Powyższe oznacza, że uczestnik postępowania ( i jego poprzednicy prawni ) korzystają z trwałego i widocznego urządzenia przez okres 39 lat. Sąd Najwyższy podkreślił w postanowieniu z dnia 17 grudnia 2008 r., I CSK 171/08 (OSNC 2010, nr 1, poz. 15), że nie ma żadnych podstaw do przyjęcia, iż posiadanie służebności przesyłowej przez przedsiębiorstwo państwowe przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej kodeks cywilny z 1989 r. nie było posiadaniem w rozumieniu art. 352 § 1 k.c. i nie mogło prowadzić do zasiedzenia. Podobne stanowisko zajmował Sąd Najwyższy m.in. w postanowieniu z dnia 12 stycznia 2012 r. IV CSK 183/11 , postanowieniu SN z 23.09.2010 r. III CSK 319/09 , postanowieniu SN z 11.12.2008 r. II CSK 314/08. Sąd Okręgowy w pełni podziela przedstawioną powyżej linię orzeczniczą.

Uwzględniając czasokres posiadania służebności przez przedsiębiorstwo państwowe a następnie przez jego następców prawnych stwierdzić należy , iż okres zasiedzenia służebności gruntowej odpowiadającej treści służebności przesyłu minął w przedmiotowej sprawie z pewnością przez dniem złożenia przedmiotowej wniosku ( styczeń 2017 r. ). W tej dacie, po stronie uczestnika postępowania istniało więc skuteczne uprawnienie do korzystania z nieruchomości wnioskodawców wynikające z nabytej w drodze zasiedzenia służebności przesyłu.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie przepisu art. 385 k.p.c. orzekł o oddaleniu apelacji.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie przepisu art. 520 § 2 k.p.c. uznając tym samym, że interesy uczestników postępowania były sprzeczne. Ich wysokość wynika z § 5 pkt 3 w związku z § 10 ust 1 pkt 2 rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 27 października 2016 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.

SSA w SO A. Lisiecki SSO P. Hochman SSR A. Szymorek – Wąsek (del. )