Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 października 2015 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący	SSO Jarosław Gołębiowski
Sędziowie	SSO Dariusz Mizera SSO Beata Grochulska (spr.)
Protokolant	st. sekr. sąd. Anna Owczarska

po rozpoznaniu w dniu 8 października 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa L. S.

przeciwko (...) S.A. w S.

o zadośćuczynienie i odszkodowanie

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim z dnia 21 kwietnia 2015 roku, sygn. akt I C 547/12

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punktach:

a)  I.1 i II. sentencji w ten sposób, że zasądzoną od pozwanego na rzecz powódki kwotę 5.000 złotych podwyższa do kwoty 8.000 (osiem tysięcy) złotych;

b)  I.2 i II. sentencji w ten sposób, że zasądzoną od pozwanego na rzecz powódki kwotę 630 złotych podwyższa do kwoty 955 (dziewięćset pięćdziesiąt pięć) złotych z ustawowymi odsetkami: od kwoty 400 złotych od dnia 12 listopada 2012 roku i od kwoty 555 złotych od dnia 02 grudnia 2013 roku;

c)  I.3 i II. sentencji w ten sposób, że wskazaną w nim kwotę 900 złotych zasądza z ustawowymi odsetkami od dnia 12 listopada 2012 roku;

d)  III. w ten sposób, że zasądza od pozwanego (...) S.A. w S. na rzecz powódki L. S. kwotę 1.930 (jeden tysiąc dziewięćset trzydzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

2.  oddala apelację w pozostałej części;

3.  znosi między stronami koszty procesu za instancję odwoławczą.

Jarosław Gołębiowski

Dariusz Mizera Beata Grochulska

Na oryginale właściwe podpisy

Sygn. akt II Ca 607/15

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 21 kwietnia 2015 r. Sąd Rejonowy w Tomaszowie Mazowieckim po rozpoznaniu sprawy z powództwa L. S. przeciwko (...) S.A. z siedzibą w S. o zadośćuczynienie, o odszkodowanie i o skapitalizowaną rentę;

I.  zasądził od pozwanego na rzecz powódki:

1.  kwotę 5.000,00 złotych tytułem dalszego zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 01 grudnia 2011 roku do dnia zapłaty;

2.  kwotę 630,00 złotych tytułem odszkodowania za poniesione koszty leczenia wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 02 grudnia 2013r. do dnia zapłaty;

3.  kwotę 900,00 złotych tytułem odszkodowania za poniesione koszty opieki wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 02 grudnia 2013r. do dnia zapłaty;

II.  oddalił powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zniósł wzajemnie pomiędzy stronami koszty procesu, w tym koszty zastępstwa prawnego;

IV.  nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim od (...) S.A. z siedzibą w S. kwotę 958,00 złotych tytułem nieuiszczonej opłaty sądowej oraz zwrotu wydatków poniesionych w sprawie od uwzględnionej części powództwa;

V.  odstąpił od obciążania powódki L. S. kosztami nieuiszczonej opłaty sądowej oraz wydatkami poniesionymi w sprawie od oddalonej części powództwa;

VI.  nakazał zwrócić pozwanemu (...) S.A. z siedzibą w S. ze Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego w Tomaszowie Maz. kwotę 500,00 złotych tytułem zwrotu nadpłaconej zaliczki.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego:

W dniu 27 czerwca 2011 r., o godzinie 05.50 w T.na ul. (...) doszło do wypadku komunikacyjnego, w którym obrażenia ciała odniosła powódka L. S..

Kierujący samochodem osobowym nr rej. (...), wyjeżdżając z ulicy podporządkowanej, nie uszanował znaku STOP i uderzył w poruszający się prawidłowo ulicą (...) samochód osobowy V. (...) nr rej. (...), kierowany przez powódkę.

Na miejsce zdarzenia nie była wzywana Policja ani Pogotowie Ratunkowe.

Ze względu na silny ból klatki piersiowej i szyi, powódka zgłosiła się po wypadku (o godz. 08.30) do szpitala do T.gdzie po badaniach stwierdzono bóle mostka i kręgosłupa piersiowego oraz zalecono dalsze leczenie ambulatoryjne.

Z uwagi na utrzymujące się bóle klatki piersiowej kręgosłupa szyjnego i piersiowego, powódka L. S. w dniu 05.07.2011r. została skierowana do Oddziału Neurologicznego.

Po konsultacji ortopedycznej, w trakcie której stwierdzono u powódki złamanie mostka bez przemieszczenia zalecono kołnierz S. i leżenie. Dalsze leczenie powódka prowadziła w Poradni (...)i w Oddziale (...), gdzie przebywała od 05.10.2011r. do 10.10.2011r.

Obecnie, powódka L. S. nadal skarży się na bóle klatki piersiowej (okolice mostka) po wysiłku i zmianach pogody oraz na bóle głowy i kręgosłupa szyjnego z drętwieniem rąk.

W wyniku zdarzenia z dnia 27.06.2011r., powódka L. S. doznała urazu stłuczenia powłok klatki piersiowej ze złamaniem mostka bez przemieszczenia i bez zmian pourazowych w obrębie żeber i płuc oraz w obrębie odcinka piersiowego i szyjnego kręgosłupa.

W wyniku doznanych obrażeń, u powódki L. S. z punktu widzenia ortopedycznego wystąpił 3% trwały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu, z uwagi na złamanie mostka bez przemieszczenia. Dolegliwości bólowe ze trony odcinka piersiowego i szyjnego kręgosłupa nie miały charakteru trwałego lub długotrwałego. Obecnie narząd ruchu jest w dobrym stanie statyczno - dynamicznym, bez odchyleń funkcjonalnych pourazowych w związku z przedmiotowym wypadkiem. Bóle i dyskomfort powódka L. S. mogła odczuwać przez okres ok. 1 1/4 miesiąca z powodu obrażeń klatki piersiowej. Cierpienia miernego stopnia trwały ok. do jednego miesiąca.

Z powodu dolegliwości bólowych klatki piersiowej i kręgosłupa powódka L. S. miała trudności z poruszaniem się, staniem czy schylaniem się przez okres do 1 miesiąca. W tym okresie czasu powódka L. S. wymagała pomocy do 2 godzin dziennie przy zakupach, sporządzaniu posiłków i przy porządkach domowych.

W wyniku przedmiotowego wypadku, powódka L. S. z przyczyn neurologicznych doznała uszczerbku na zdrowiu w wysokości 1% z poz.94a, 1% z poz.94b, 1% z poz.10a zgodnie z paragrafem 8 pkt 3 tabeli - załącznika do Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18.12.2002 roku (Dz.U. z 2002 nr 234 poz. 1974). Z przyczyn neurologicznych powódka nie wymagała pomocy osób trzecich. Obecnie powódka L. S. poza sygnalizowanymi subiektywnymi dolegliwościami nie prezentuje żadnego istotnego deficytu funkcjonalnego w zakresie układu nerwowego jak i układu ruchu.

Powyższe ustalenia faktyczne, Sąd poczynił w oparciu o dokumenty załączone do akt niniejszej sprawy jak i do akt szkodowych wraz ze znajdującą się tam dokumentacją medyczną, opinie biegłych ortopedów traumatologów i neurologa jak i zeznania powódki L. S., które uznał za wiarygodne. Dokonując oceny zgromadzonego tak materiału dowodowego Sąd uznał, iż brak jest podstaw, aby odmówić waloru wiarygodności opiniom, sporządzonym w niniejszej sprawie przez biegłych ortopedów traumatologów oraz biegłego neurologa. Zdaniem Sądu, powyższe opinie zostały sporządzone w oparciu o dokumentację medyczną i badanie osobowe powódki, bazują na wiedzy i doświadczeniu biegłych w zakresie ich specjalności. Ponadto, opinie te jako odnoszące się do wszystkich kwestii zawartych w tezach dowodowych są wyczerpujące i zawierają fachowe uzasadnienie wniosków końcowych w nich zawartych. Dlatego też stały się podstawą poczynienia ustaleń przez Sąd.

Sąd Rejonowy zważył, iż pozwany (...) S.A. z siedzibą w S. wypłacając na rzecz powódki L. S. kwotę 4.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznane krzywdy przyjął na siebie odpowiedzialność za skutki wypadku, któremu uległa powódka. Odpowiedzialność ta nie budzi wątpliwości i nie była przez żądną ze stron kwestionowana.

Ustawową przesłanką odpowiedzialności pozwanego (...) S.A. z siedzibą w S., jest przepis art. 822 k.c. stanowiący, że zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której zostaje zawarta umowa ubezpieczenia.

Przepis art. 444 § 1 k.c. stanowi, iż w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty.

Podkreślić należy, iż zadośćuczynienie określone w art. 445 k.c. ma przede wszystkim charakter kompensacyjny i tym samym jego wysokość musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwalną wartość. Ne może ono stanowić zapłaty sumy symbolicznej, czy też określonej sztywnymi regułami tak jak w ustawie wypadkowej, lecz musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwalną wartość. Zadośćuczynienie winno uwzględniać doznaną krzywdę poszkodowanego, na którą składają się cierpienia fizyczne w postaci bólu i innych dolegliwości oraz cierpienia psychiczne polegające na ujemnych przeżyciach przeżywanych bądź w związku z cierpieniami fizycznymi, bądź w związku z następstwami uszkodzenia ciała lub rozstroju, zwłaszcza trwałymi lub nieodwracalnymi.

Określając wysokość zadośćuczynienia, Sąd powinien wziąć pod uwagę wszystkie okoliczności mające wpływ na rozmiar doznanej krzywdy, a zwłaszcza stopień i czas trwania cierpień fizycznych i psychicznych, trwałość skutków czynu niedozwolonego (kalectwo, oszpecenie, bezradność życiową, poczucie nieprzydatności), prognozy na przyszłość (polepszenie lub pogorszenie stanu zdrowia), wiek poszkodowanego (zwykle większą krzywdą jest kalectwo dla osoby młodszej), niemożność wykonywania ulubionego zawodu, uprawiania sportów, pracy twórczej, artystycznej, zawarcia związku małżeńskiego, posiadania dzieci, utratę kontaktów towarzyskich, możliwości atrakcyjnych wyjazdów, wycieczek, chodzenia do teatru, kina, na plażę itp., a także przyczynienie się poszkodowanego do powstania lub zwiększenia szkody (art. 362 k.c.).

W celu określenia wysokości zadośćuczynienia należnego powódce L. S., Sąd uwzględnił wszystkie okoliczności mające wpływ na doznane przez powódkę krzywdy, a zwłaszcza stopień i czas trwania cierpień fizycznych oraz trwałość skutków czynu niedozwolonego.

Z analizy zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż z powodu obrażeń klatki piersiowej powódka L. S. odczuwała bóle i dyskomfort przez okres ok. 1 1/4 miesiąca. Cierpienia miernego stopnia trwały ok. do jednego miesiąca. Wysokość stwierdzonego u powódki łącznie 6% uszczerbku na zdrowiu wynika ze złamania mostka bez przemieszczenia. Podkreślić należy, iż zadośćuczynienie określone w art. 445 k.c. ma przede wszystkim charakter kompensacyjny i tym samym jego wysokość musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwalną wartość.

Z powyższych względów, uwzględniając ustalony przez biegłych ortopedów i biegłego neurologa u powódki L. S. uszczerbek na zdrowiu w wysokości 6% jak i dotychczas wypłaconą już powódce kwotę zadośćuczynienia w wysokości 4.000,00 zł, Sąd zasądził na jej rzecz dodatkowo kwotę 5.000,00 zł tytułem należnego dalszego zadośćuczynienia.

O odsetkach ustawowych Sąd orzekł na podstawie art. 482 k.c., zasądzając je od dnia 01 grudnia 2011 roku, tj. zgodnie ze zgłoszonym w tym zakresie żądaniem.

Wysokość odszkodowania z tytułu kosztów leczenia opieki, Sąd ustalił w oparciu o opinię biegłego ortopedy traumatologa i neurologa. Miesięczny koszt zakupu leków biegły neurolog określił 20 zł, co przy uwzględnieniu stanowiska strony powodowej, zaprezentowanego w piśmie z dnia 29.11.2013r. daje kwotę 540 zł (27 m-cy x 20 zł). Nadto, co wynika z opinii biegłego ortopedy, powódka L. S. zakupiła kołnierz ortopedyczny za kwotę 70 zł oraz zapłaciła 20 zł za lek o nazwie Z..

Z tych względów Sąd orzekł jak w punkcie I pkt 2 wyroku.

Wysokość odszkodowania z tytułu kosztów opieki, Sąd ustalił w oparciu o opinię biegłego ortopedy traumatologa, zgodnie z którą powódka L. S. przez okres do jednego miesiąca, wymagała pomocy osób trzecich w wymiarze po 2 godziny/dziennie,

Powódka wnosiła o zasądzenie za 1 godzinę opieki kwot wynikających z ustalonych kosztów usług opiekuńczych za 1 roboczogodzinę, obowiązujących na terenie T.(k. 23). Zatem: koszt opieki osób trzecich za 30 dni wyniósł 925,80 zł (30 dni x 2 godz. x 15,43 złotych).

Uwzględniając powyższe, Sąd zasądził na rzecz powódki L. S. kwotę 900,00 zł tytułem odszkodowania za poniesione koszty opieki, zgodnie ze zgłoszonym w tym zakresie żądaniem.

O odsetkach ustawowych Sąd orzekł na podstawie art. 482 k.c. zasądzając je od dnia 02.12. 2013r. do dnia zapłaty.

W dalszym zakresie, sąd oddalił wniesione powództwo jako nieuzasadnione.

Podstawę prawną rozstrzygnięcia o kosztach, o których mowa w punkcie III wyroku stanowił natomiast przepis art. 100 k.p.c.

Z porównania łącznej kwoty dochodzonej przez powódkę L. S. w niniejszej sprawie (12.955,00 zł) z kwotą zasądzoną (6.530,00 zł) wynika, iż powódka wygrała sprawę w około 50%.

Mając na uwadze przepisy art. 100 k.p.c. oraz przepis art. 113 ust.1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167 poz. 1398 z późniejszymi zmianami), Sąd orzekł jak w punkcie IV wyroku, nakazując pobrać na rzecz Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego w T. od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w S. kwotę 958.00 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych od uwzględnionej części powództwa (wydatków na opinie biegłych + nieuiszczona opłata sądowa również od rozszerzonej części powództwa.

Z uwagi na sytuację materialną powódki L. S., Sąd na podstawie art. 113 ust. 4 w/w ustawy odstąpił od obciążania jej kosztami nieuiszczonej opłaty sądowej od pozwu i zwrotu wydatków na opinie biegłych od oddalonej części powództwa, o której mowa w punkcie V wyroku.

Podstawę prawną rozstrzygnięcia punktu VI wyroku stanowił przepis art. 80 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ( Dz. U. Nr 167 poz. 1398).

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia wniosła powódka. Zaskarżyła je w części oddalającej powództwo w pkt I ppkt 1 i 2, a także oddalającej żądanie zasądzenia odsetek od kwoty 400,00 zł tj. pkt I ppkt 2 obejmujących okres od dnia 12.11.2012 r. do dnia 1.12.2013 r. oraz od kwoty 900,00 zł tj. pkt I ppkt 3 obejmujących okres od dnia 12.11.2012 r. do dnia 1.12.2013 r. i rozstrzygnięciu o kosztach postępowania.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.

-

art. 445 § 1 k.c. poprzez zasądzenie kwoty 5.000,00 zł zamiast kwoty dochodzonej przez powoda tj. 11.000,00 zł uznając, że jest to kwota odpowiednia w rozumieniu tego przepisu, co w odniesieniu do całokształtu zebranego materiału dowodowego nie było uzasadnione,

-

art. 444 § 1 k.c. poprzez nieuwzględnienie w zasądzonej kwocie wszelkich kosztów wynikłych z uszkodzenia ciała, w szczególności kosztów dojazdu do placówek medycznych, kosztów rehabilitacji,

-

art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 444 k.c. oraz 455 k.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i zasądzenie odsetek od kwoty 400,00 zł tytułem odszkodowania za koszty leczenia oraz od kwoty 900,00 zł tytułem odszkodowania za koszty opieki od daty doręczenia pozwanemu pisma rozszerzającego powództwo, a nie od daty doręczenia pozwu tj. 12.11.2012 r. pomimo że w pozwie zostały skonkretyzowane w/w kwoty

Wskazując na powyższe wnosiła o:

1.  zmianę wyroku w zaskarżonej części i zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki:

a.  kwoty 11.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami od 1.12.2011 r. do dnia zapłaty,

b.  kwoty 955,00 zł tytułem odszkodowania za koszty leczenia wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi w następujący sposób:

-

od kwoty 400,00 zł od 12.11.2012 r. do dnia zapłaty,

-

od kwoty 555,00 zł od 2.12.2013 r. do dnia zapłaty,

c.  kwoty 900,00 zł tytułem odszkodowania za koszty opieki wraz z ustawowymi odsetkami od 12.11.2012 r. do dnia zapłaty,

d.  kosztów procesu za pierwszą instancjęwedług zestawienia złożonego na rozprawie w dniu 10.02.2015 r.

2. zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację pełnomocnik pozwanej wnosił o oddalenie apelacji i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pełnomocnika powódki jest częściowo zasadna .Sąd Okręgowy podziela podniesiony w niej zarzut naruszenia prawa materialnego art. 445 §1 kc. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie w części dotyczącej określenia wysokości zadośćuczynienia należnego powódce za doznaną krzywdę. Także w całości zasługują na uwzględnienie wskazane w apelacji zarzuty naruszenia prawa materialnego art. 444 § 1 kc. i 481 § 1 kc w zw. z art. 455 kc.

Podstawą odpowiedzialności pozwanego za poniesioną przez powoda szkodę w wyniku wypadku komunikacyjnego jest przepis art. 822 k.c. Zgodnie z tym przepisem ubezpieczyciel przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony.

Odpowiedzialność odszkodowawczą z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej reguluje natomiast ustawa z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152 ).

Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia.

W myśl art. 35 cytowanej ustawy ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu.

Bezsporne w sprawie jest, że pozwany za sprawcę szkody odpowiadającego na podstawie art. 415 k.c. – winien zapłacić powodowi stosowne odszkodowanie i zadośćuczynienie.

Zasada odpowiedzialności nie była przez pozwanego kwestionowana.

Zgodnie z art. 445 § 1 kc. w wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym Sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. W praktyce najczęstszą podstawą zadośćuczynienia za krzywdę jest właśnie uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia. Chodzi tu krzywdę ujmowaną jako cierpienie fizyczne (ból i inne dolegliwości), cierpienia psychiczne (ujemne uczucia przeżywane w związku z cierpieniami fizycznymi lub następstwami uszkodzenia ciała albo rozstroju zdrowia w postaci np. zeszpecenia, niemożności uprawienia działalności artystycznej, naukowej, wyłączenie z normalnego życia itp.).

Zadośćuczynienie pieniężne ma na celu przede wszystkim złagodzenie tych cierpień. Obejmuje ono wszystkie cierpienia fizyczne i psychiczne, zarówno już doznane, jak i te, które zapewne wystąpią w przyszłości. Ma więc ono charakter całościowy i winno stanowić rekompensatę pieniężną za całą krzywdę doznaną przez poszkodowanego, ponieważ mowa jest o „odpowiedniej sumie tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę”, przyznawaną jednorazowo.

Przewidziana w art. 444 § 1 kc. krzywda, za którą Sąd może na podstawie art. 445 §1 kc. - przyznać poszkodowanemu odpowiednią kwotę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego, obejmuje zarówno cierpienia fizyczne, jak i cierpienie moralne (tak SN w wyroku z dnia 4 lipca 1969r., IPR 178/69, OSNCP 1970, z. 4, poz.71).

Przepisy kodeksu cywilnego nie zawierają żadnych kryteriów, jakie należy uwzględniać przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia pieniężnego, ponieważ wypracowała je judykatura, szczególnie Sądu Najwyższego. Kierując się tymi wskazaniami można ogólnie stwierdzić, że określając wysokość zadośćuczynienia, Sąd powinien wziąć pod uwagę wszystkie okoliczność mające wpływ na rozmiar doznanej krzywdy, a zwłaszcza stopień i czas trwania cierpień fizycznych i psychicznych ( pobyt w szpitalu, bolesność zabiegów, dokonywane operacji, leczenie sanatoryjne itp.), trwałość skutków czynu niedozwolonego (kalectwo, oszpecenie, bezradność życiową, poczucie nieprzydatności), prognozy na przyszłość (polepszenie lub pogorszenie stanu zdrowia), wiek poszkodowanego (zwykle większą krzywdą jest kalectwo dla osoby młodszej), niemożność wykonywania ulubionego zawodu, uprawienia sportu, pracy twórczej, artystycznej, zawarcie związku małżeńskiego, posiadania dzieci, utratę kontaktów towarzyskiego, możliwości atrakcyjnych wyjazdów, wycieczek, chodzenia do teatru, kina, na plażę itp., a także ewentualne przyczynienie się poszkodowanego do powstania lub zwiększania szkody (art. 362 kc.).

Zadośćuczynienie z art. 445 kc. ma więc przede wszystkim charakter kompensacyjny i tym samym jego wysokość musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwalną wartość. Wysokość ta nie może być jednak nadmierna w stosunku do doznanej krzywdy i aktualnych stosunków majątkowych społeczeństwa, a więc powinna być utrzymana w rozsądnych granicach (tak SN w wyroku z dnia 26 lutego 1962r., IV CR 902/61, OSNCP z 1963., poz. 105; w wyroku z dnia 24 czerwca 1965r., I CR 203/65, OSPiKA z 1966r., poz. 92; w wyroku z dnia 22 marca 1978r., IV CR 79/79, niepubl.).

W przedmiotowej sprawie powódka w wyniku wypadku doznał szeregu obrażeń fizycznych, które spowodowały, że przebywała w szpitalu przechodząc w tym okresie zabiegi operacyjne połączone z dużą bolesnością obrażeń. Z uwagi na stan zdrowia powódka zmuszona była do odbycia kilku cykli rehabilitacyjnych.

Przytoczone powyżej okoliczności świadczą o tym, iż istnieją podstawy do przyznania powódce odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia, przy czym ogólny uszczerbek na zdrowiu powódki jest stały i wynosi 6 procent:

- 3% uszczerbku na zdrowiu stwierdzonego przez biegłego ortopedę,

- 3 % uszczerbku stwierdzonego przez biegłego neurologa

Jak wcześniej wskazywano, wysokość przyznanego na podstawie art. 445 § 1 Kodeksu cywilnego zadośćuczynienia jest ocenna, stąd też przy jego ustalaniu sądy zachowują duży zakres swobody. Dlatego strona może skutecznie zakwestionować jego wysokość tylko wtedy, kiedy nieproporcjonalność przyznanego zadośćuczynienia do wyrządzonej krzywdy jest wyraźna lub rażąca (por. wyrok SN z 8 sierpnia 2007 r., sygn. akt I CSK 165/07, z 15 października 2009 r., sygn. akt I CSK 83/09, SA w Poznaniu z 4 marca 2010 r., sygn. akt I ACA 141/10; SA Gdańsku z 24 sierpnia 2012 roku, sygn. akt I ACa 646/12).

W ocenie Sądu Okręgowego taka sytuacja w sprawie niniejszej wystąpiła przy określaniu przez Sąd pierwszej instancji wysokości zadośćuczynienia dla powódki, które zostało w sposób wyraźny zaniżone.

Mając na uwadze przytoczone powyżej okoliczności, przede wszystkim charakter schorzeń, na które cierpi powódka związany z tym zakres cierpień fizycznych, jej wiek w chwili wypadku, dotychczasowy tryb życia , sytuację rodzinną oraz nie uskarżanie się wcześniej na poważniejsze dolegliwości w ocenie Sądu Okręgowego Sąd pierwszej instancji nieprawidłowo ustalił, iż zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, kształtuje się na poziomie 9 000 zł. przy przyjęciu kwoty ok. 1500 zł. za 1 % uszczerbku trwałego na zdrowiu.

Sąd Okręgowy uznał w niniejszej sprawie, iż kwota 12 000 złotych zadośćuczynienia będzie adekwatna do rozmiaru poniesionej przez powódkę krzywdy.

Mając na uwadze, iż pozwany wypłacił dotychczas powódce tytułem zadośćuczynienia kwotę łącznie 4 000 złotych Sąd Okręgowy podwyższył zasądzona przez Sąd I instancji na podstawie art. 445 § 1 kpc. kwotę 5 000 złotych do kwoty 8 000 złotych tytułem dalszego zadośćuczynienia zgodnie z art. 386 § 1kpc. , a uznając dalej idące żądanie powódki za wygórowane oddalił apelację w pozostałym zakresie ( art. 385 kpc. ) .

Odnosząc się do zarzutu naruszenia prawa materialnego art. 444 § 1 kc. w przedmiocie ustalenia wysokości odszkodowania Sąd Okręgowy uznał go za zasadny w całości. Zgodnie z treścią art. 444 § 1 kc, w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty.

Przepis ten nie zawiera odrębnych przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej, lecz biorąc pod uwagę zwłaszcza wykładnię systemową, należy przyjąć, iż odpowiedzialność ta została poddana ogólnym regułom odpowiedzialności z tytułu czynów niedozwolonych. Dlatego też warunkiem skutecznego domagania się naprawienia szkody na osobie jest związek przyczynowy pomiędzy określonym faktem, z którym norma prawna wiąże obowiązek odszkodowawczy a szkodą pojmowaną w tym przypadku jako uszczerbek majątkowy. Powołany przepis reguluje reperkusje odszkodowawcze związane z naruszeniem określonych dóbr osobistych, a mianowicie uszkodzeniem ciała lub wywołaniem rozstroju zdrowia, które to naruszenia niewątpliwie u powódki wystąpiły.

Odszkodowanie przewidziane w art. 444 § 1 kc obejmuje więc wszelkie wypadki pozostające w związku z uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia, jeżeli są konieczne i celowe. Przykładowo można wymienić koszty leczenia (pobytu w szpitalu, konsultacji u wybitnych specjalistów, dodatkowej pomocy pielęgniarskiej, koszty lekarstw itp.), specjalnego odżywiania się, nabycia protez i innych koniecznych aparatów (okularów, aparatu słuchowego, wózka inwalidzkiego itp. (wyrok SN z dnia 19 stycznia 1981 r., I CR 455/80, OSPiKA 1981, poz. 223), wydatki związane z przewozem chorego do szpitala i na zabiegi, z przejazdami osób bliskich w celu odwiedzin chorego w szpitalu, z koniecznością specjalnej opieki i pielęgnacji (por. wyrok SN z dnia 4 października 1973 r., II CR 365/73, OSNCP 1974, poz. 147), koszty zabiegów rehabilitacyjnych, przygotowania do innego zawodu (np. opłaty za kursy, szkolenia, koszty podręczników i innych pomocy, dojazdów itp.).

W niniejszej sprawie konsekwencją wypadku było spowodowanie u powoda obrażeń, w wyniku których musiała zostać poddana leczeniu szpitalnemu , jak i rehabilitacji. Przy czym zmuszona była do korzystania z opieki osób trzecich jak wynika z opinii biegłych, co wiązało się z koniecznością dojazdów do placówek medycznych, jak i na rehabilitację. Za trafne należy uznać zarzuty apelacji dotyczące błędnego ustalenia przez Sąd Rejonowy kosztów leczenia objętych odszkodowaniem . Dotyczy to kwoty 225 zł obejmującej koszty pięciu masaży leczniczych w cenie po 45 złotych każdy , które wykonała powódka prywatnie, na swój koszt poza rehabilitacją finansowaną ze środków NFZ.

Sąd Rejonowy pominął tę kwestię mimo, że biegły lekarz ortopeda uznał zasadność przeprowadzonych zabiegów w leczeniu. Sąd Odwoławczy uznał za konieczne uwzględnienie poniesionych z tytułu tych zabiegów kosztów leczenia powódki w ustalonym odszkodowaniu ( w szczególności, że fakt ich wykonania i wysokość opłaty nie była kwestionowana przez stronę pozwaną ) i w związku z powyższym podwyższył należną L. S. kwotę odszkodowania- zwrotu kosztów leczenia z tego tytułu o 225 złotych zgodnie z wnioskami apelacji.

Także przedstawione przez powódkę zestawienie kosztów dojazdów do placówek medycznych i na rehabilitację na ogólną kwotę 100 złotych Sąd Odwoławczy wbrew stanowisku Sądu Rejonowego uznał za wiarygodne. Koszty wskazane przez powódkę pozostają w zgodzie z powszechną wiedzą, jak i znajdują potwierdzenie w stawkach wyliczonych zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, w szczególności w oparciu o treść rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 marca 2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy (Dz. U. 02.27.271 ze zm.), wydanego na podstawie art. 34a ust. 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. 04.204.2088), określającego stawki za 1 kilometr przebiegu pojazdu .

Wysokość odszkodowania obejmujące w/w koszty dojazdu Sąd Okręgowy ustalił zgodnie z art. 322 k.p.c. i żądaniem pozwu na kwotę 100 zł – uznając ją za udowodniona i niewygórowaną w realiach niniejszej sprawy.

Dlatego też Sąd II Instancji uwzględniając również w całości zarzuty powódki w zakresie zaniżenia wysokości należnego odszkodowania w tej części zasadzoną od pozwanego na rzecz powódki na podstawie przepisów art. 444 § 1 kc. kwotę 630 złotych podwyższył do kwoty 955 złotych ( 225 złotych kosztów leczenia + 100 złotych kosztów dojazdu ) zgodnie z art. 386 § 1 kpc.

Sąd Okręgowy podzielił także w całości określony w apelacji przez pełnomocnika powódki zarzut naruszenia prawa materialnego art. 481 § 1 kc. w zw. z art. 455 kc. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i zasadzenie odsetek od kwoty 400,00 zł tytułem odszkodowania za koszty leczenia oraz od kwoty 900,00 zł tytułem odszkodowania za koszty opieki od daty doręczenia pozwanemu pisma rozszerzającego powództwo, a nie od daty doręczenia pozwu tj. 12.11.2012 r. pomimo, że już w pozwie zostały skonkretyzowane w/w kwoty.

Odnosząc się do kwestii ustalenia terminu naliczania odsetek za opóźnienie w zapłacie należnego powódce odszkodowania za koszty leczenia oraz opieki osób trzecich, należy zauważyć, że Sąd I instancji niewłaściwe zastosował art. 481 § 1 k.c.

Zgodnie z art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia, gdy nie spełnia go w terminie. Na podstawie art. 455 k.c. jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Zobowiązanie dłużnika do naprawienia szkody spowodowanej czynem niedozwolonym jest zobowiązaniem o charakterze bezterminowym (wyrok SA w Łodzi z dnia 14.02.2013 r., akt I ACa 1092/12, LEX nr 1280446).

Wobec tego odszkodowanie należy traktować jako wierzytelność bezterminową, a więc świadczenie to powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do jego wykonania (art. 455 kc. ). Powódka pozwem z dnia 8.05.2012 r., który został doręczony pozwanemu w dniu 12.11.2012 r. [k. 49]-bezsporne wezwała do zapłaty tytułem odszkodowania za koszty leczenia łącznej kwoty 400 zł ( 100 zł koszt dojazdów, 300 zł koszt leków ) oraz kwoty 1.000 zł tytułem opieki osoby trzeciej.

O przekształceniu zobowiązania bezterminowego w terminowe decyduje wierzyciel, wzywając dłużnika do spełnienia świadczenia w określonym rozmiarze, jak to uczyniła powódka. Natomiast w razie sporu pomiędzy stronami co do oceny rozmiaru poniesionej szkody, wielkość uszczerbku podlega ocenie sądu. Należy zauważyć, że orzeczenie sądu przyznające zadośćuczynienie ma charakter rozstrzygnięcia deklaratoryjnego, a nie konstytutywnego, bowiem sąd na podstawie dostarczonych w sprawie dowodów rozstrzyga, czy zaistniała w przeszłości szkoda miała swoje uzasadnienie w momencie zgłoszenia roszczenia.

Ponadto w orzecznictwie Sądu Najwyższego oraz sądów powszechnych dominuje pogląd, zgodnie z którym można żądać odsetek ustawowych za opóźnienie od chwili zgłoszenia żądania zapłaty skonkretyzowanej kwoty tytułem zadośćuczynienia, bowiem roszczenie to staje się wymagalne po wezwaniu odpowiedzialnego za naprawienia szkody do spełnienia świadczenia na rzecz poszkodowanego. Zatem, zgodnie z art. 455 kc. od dnia wezwania biegnie termin do uiszczenia odsetek za opóźnienie. Jeżeli strona przed wniesieniem powództwa nie wezwała podmiotu odpowiedzialnego za szkodę do zapłaty określonej kwoty, wówczas za moment wezwania uważa się datę doręczenia odpisu pozwu (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 stycznia 2004 r., II CK 364/02, LEX nr 347285).

W przedmiotowej sprawie powódka pozwem z dnia 8.05.2012 r. wezwała do zapłaty skonkretyzowanych kwot, zatem odsetki ustawowe od kwoty 400 zł (pierwotnie żądanej w pozwie) tytułem odszkodowania za koszty leczenia oraz od kwoty 900 zł tytułem kosztów opieki osoby trzeciej powinny zostać zasądzone od daty doręczenia odpisu pozwu tj. 12.11.2012 r., nie zaś od daty doręczenia pisma rozszerzającego powództwo.

Z kolei po rozszerzeniu powództwa pismem z dnia 18.11.2013 r. w zakresie m.in. odszkodowania za koszty leczenia o kwotę 555 zł Sąd I Instancji winien początkowy bieg terminu naliczania odsetek ustalić na dzień doręczenia pozwanemu pisma rozszerzającego powództwo, tj. 2.12.2013 r.

Przyjęcie, że odsetki od całej zasądzonej kwoty tytułem odszkodowania za koszty leczenia, a także odszkodowania za koszty opieki osoby trzeciej należą się powódce dopiero od daty doręczenia stronie przeciwnej odpisu pisma rozszerzającego powództwo jest niezasadne. W sytuacji, gdy powód żąda od pozwanego zapłaty określonej kwoty tytułem zadośćuczynienia z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od danego dnia poprzedzającego dzień wyrokowania, a w toku postępowania zostanie wykazana, że dochodzona kwota należała się powodowi od wskazanego przez niego dnia, wówczas odsetki powinny być zasądzone zgodnie z tym żądaniem. Opóźnienie w wypłacie odpowiedniego świadczenia bez wątpienia stoi na przeszkodzie w korzystaniu przez uprawnionego z odszkodowania, które należy mu się od chwili powstania szkody (wyrok SN z 18.02.2011 r., I CSK 243/10, LEX nr 848109).

Do powyższych rozważań dodać należy, iż takie stanowisko jest aprobowane w analogicznych sprawach przez Sady w okręgu piotrkowskim (m.in. wyrok SO w Piotrkowie Tryb. z 28.03.2013 r., sygn. akt II Ca 158/13, wyrok SR w Opocznie z 12.10.2011 r., sygn. akt I C 70/09; wyrok SO w Piotrkowie Tryb. z 03.10.2013 r., sygn. akt II Ca 547/13, wyrok SO w Piotrkowie Tryb. z 05.12.2013 r., sygn. akt II Ca 733/13).

Z tych też względów Sąd Okręgowy uznając w całości zarzuty apelacji w tym zakresie za zasadne zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób ,że zasądził ustawowe odsetki od kwoty 400,00 zł od 12.11.2012 r. do dnia zapłaty, a od kwoty 555,00 zł od 2.12.2013 r. do dnia zapłaty, oraz zasądził ustawowe odsetki od kwoty 900,00 zł (dziewięćset tysięcy) tytułem odszkodowania za koszty opieki od dnia 12.11.2012 r. do dnia zapłaty w myśl art. 386 § 1 kpc.

Konsekwencją zmiany przez Sąd II instancji orzeczenia w przedmiocie wysokości należnego powódce zadośćuczynienia i odszkodowania jest także zmiana rozstrzygnięcia w zakresie rozliczenia kosztów procesu przed Sądem Rejonowym . Sąd Okręgowy dokonał rozliczenia tychże kosztów zgodnie z art. 100 kpc. stosowanie do wyniku procesu (powódka wygrała go w 76%).

O kosztach postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 100 w zw. z art. 108 § 1 i w zw. z art. 391 par 1 KPC znosząc je wzajemnie miedzy stronami stosownie do wyniku postępowania( z uwagi na fakt, że powódka wygrała swoją apelację w 52 % , a przegrała w 48 % ) .

Z tych względów Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji.

Na oryginale właściwe podpisy