Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 grudnia 2016 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący	SSA w SO Arkadiusz Lisiecki
Sędziowie	SSA w SO Stanisław Łęgosz (spr.) SSR del. Aleksandra Szymorek - Wąsek
Protokolant	sekr. sądowy Paulina Neyman

po rozpoznaniu w dniu 1 grudnia 2016 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa D. K. i H. K.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej (...) z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb.

z dnia 29 czerwca 2016 roku, sygn. akt I C 1829/14

oddala apelację i zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej (...) z siedzibą w W. solidarnie na rzecz powodów D. K. i H. K. kwotę 1.200 (jeden tysiąc dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

SSA w SO Arkadiusz Lisiecki

SSA w SO Stanisław Łęgosz SSR del. Aleksandra Szymorek - Wąsek

Sygn. akt II Ca 618/16

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 29 czerwca 2016 roku w sprawie I C 1829/14 Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. zasądził od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej (...) z siedzibą w W. na rzecz powodów D. K. i H. K. kwoty po 4150 złotych dla każdego z nich z ustawowymi odsetkami od dnia 1 kwietnia 2016 roku do dnia zapłaty oraz kwoty po 824,50 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu. Nakazał ściągnięcie od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Piotrkowie Tryb kwoty 643,75 złotych tytułem zwrotu poniesionych tymczasowo wydatków na opinię biegłego.

Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i zarazem rozważania Sądu Rejonowego:

W dniu 17 lutego 2014 roku na łuku drogi w miejscowości G. w gminie R. miała miejsce kolizja drogowa. W godzinach porannych A. K., żona powoda D. K., jechała samochodem marki M. (...) wraz ze swoim dzieckiem, z prędkością 45 km na godzinę. Był mróz, droga była oblodzona i było ślisko. Samochód marki M. (...) poruszał się swoim pasem ruchu. Kierujący pojazdem R. (...) będąc na łuku drogi wpadł w poślizg, chcąc uniknąć zderzenia czołowego pojazdów manewrował kierownicą, zdjął nogę z gazu i delikatnie hamował. Jego samochód zaczął obracać się w ten sposób, że został wyrzucony na przeciwległy pas ruchu i tylną częścią swojego samochodu zderzył się z przednią częścią samochodu M. (...). Kierujący samochodem R. (...) podróżował z pasażerem. Kierująca M. widząc samochód wpadający w poślizg podjęła próbę skręcenia samochodem w prawo w celu uniknięcia zdarzenia, jednak to nie przyniosło rezultatu. Sprawca zdarzenia M. S. uderzył tylną lewą częścią swojego samochodu w lewy przód samochodu poruszającego się z naprzeciwka. Zarówno kierowcy jak i pasażerowie uczestniczący w kolizji nie doznali żadnych obrażeń ciała, zatem na miejsce zdarzenia nie została wezwana policja. M. S. spisał oświadczenie, w którym przyznał, że do kolizji doszło z jego wyłącznej winy.

Po kolizji została zgłoszona szkoda pozwanej spółce. W dniu 1 marca 2014 roku (...) (...) poinformował powoda, że nie znajduje uzasadnienia ekonomicznego naprawy uszkodzeń pojazdu jako przewyższającą jego wartość rynkową. Pozwana spółka poinformowała również, ze szkoda zostanie rozliczona jako różnica pomiędzy wartością rynkową pojazdu przed szkodą a wartością pojazdu w stanie nieuszkodzonym. Pozwany ustalił, że wartość pojazdu w dniu szkody to 10.900 zł, zaś wartość pojazdu w stanie uszkodzonym to 2.550 zł, zatem wartość szkody to 8.350 zł. Pozwany jednak wskazał, iż jest to oszacowanie szkody a stanowisko ubezpieczyciela w sprawie przyjęcia odpowiedzialności i wypłaty odszkodowania zostanie przedstawione poszkodowanemu w późniejszym czasie. Pismem z dnia 1 kwietnia 2014 roku pozwana spółka nie znalazła podstaw do przyjęcia swojej odpowiedzialności i odmówiła poszkodowanemu wypłaty odszkodowania za skutki przedmiotowego zdarzenia.

Z analizy uszkodzeń zarejestrowanych w obu pojazdach wynika, iż kontakt pomiędzy nadwoziami nastąpił pomiędzy lewym tylnym narożnikiem pojazdu R. (...) i lewym przednim narożnikiem pojazdu M. (...). W chwili uderzenia pojazd R. poruszał się w bocznym poślizgu - zwrócony ukośnie przodem i częściowo lewym bokiem w kierunku ruchu. Drugi z pojazdów poruszał się prawidłowo. Zasadniczą i jedyną przyczyną zaistnienia analizowanego zdarzenia był błąd w technice jazdy kierowcy pojazdu R. (...). Błąd w taktyce jazdy polegał na niedostosowaniu prędkości do warunków panujących na drodze, na skutek czego doszło do utraty kontroli nad pojazdem i pojazd ten zjechał na przeciwległy pas ruchu wjeżdżając w tor prawidłowo poruszającego się pojazdu M. (...). Brak jest podstaw do kwestionowania zakresu uszkodzeń pojazdu M. (...), poza dolną środkową częścią zderzaka przedniego, które to uszkodzenie pozostaje bez związku ze zdarzeniem drogowym. Wartość rynkowa pojazdu w stanie nieuszkodzonym na dzień szkody wynosiła 10.700 zł brutto, zaś wartość pojazdu w stanie uszkodzonym kwotę 2.100 zł.

W ocenie Sądu Rejonowego powództwo zasługiwało na uwzględnienie w pełnej wysokości.

Podstawę żądania pozwu stanowi przepis art. 822 k.c. w związku z przepisami ustawy z dnia 22 maja 2003r o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2003 r Nr 124 , poz. 1152 ze zm. ) Zgodnie z brzmieniem art. 822 k.c. przez umowę ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której została zawarta umowa ubezpieczenia. Ubezpieczeniem OC jest objęta odpowiedzialność cywilna posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów (art. 4 ust. 1 Ustawy). Zgodnie z brzmieniem art. 13 ust 2 cyt. wyżej Ustawy w obowiązkowych ubezpieczeniach odpowiedzialności cywilnej odszkodowanie wypłaca się w granicach odpowiedzialności cywilnej podmiotów objętych ubezpieczeniem, nie wyżej jednak niż do sumy gwarancyjnej ustalonej w umowie. Granice odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego wyznaczają granice odpowiedzialności ubezpieczyciela w kwestii ustalenia i wypłaty odszkodowania.

W świetle art. 361 § 2 k.c. naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie przeważa pogląd, zgodnie z którym szkodą w rozumieniu powyższego przepisu jest różnica między stanem majątku poszkodowanego, jaki zaistniał po zdarzeniu wywołującym szkodę, a stanem tego majątku, jaki istniałby, gdyby nie wystąpiło to zdarzenie. Poszkodowany jest uprawniony do wyboru sposobu naprawienia szkody, który może nastąpić bądź przez przywrócenia stanu poprzedniego bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej (art. 363 § 1 k.c.). Jednakże szkód na mieniu będących następstwem wypadków komunikacyjnych stosowanie art. 361 § 1 k.c. jest wyłączone z uwagi na treść art. 36 ust. 1 Ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych. W myśl powołanego artykułu zakład ubezpieczeń jest obowiązany do naprawienia szkody tylko w formie wypłaty odpowiedniej sumy pieniężnej.

Na podstawie przedstawionych w części faktograficznej dowodów Sąd ustalił, iż wyłączną winę za spowodowanie zdarzenia drogowego ponosi kierujący R. (...). To ten kierowca popełnił bowiem błąd w technice jazdy, skutkujący zmianą toru ruchu pojazdu poprzez utratę kontroli nad pojazdem oraz zjechanie na pas ruchu dla przeciwnego kierunku jazdy, co doprowadziło do zderzenia się pojazdów. Sad podkreślił, iż powołany w sprawie biegły w dziedzinie techniki samochodowej, analizy i rekonstrukcji zdarzeń drogowych a także wyceny i wartości napraw pojazdów dokładnie przeanalizował uszkodzenia powstałe na obu pojazdach, wyznaczył na pojeździe powodów strefy uszkodzeń, by w dalszej części opinii wskazać szczegółowo korelacje uszkodzeń obu pojazdów biorących udział w zdarzeniu. W ocenie Sądu opinii sporządzonej przez biegłego należy przyznać przymiot pełnej, jasnej, gruntownie uzasadnionej i rzetelnej, zatem opinia ta ma walor w pełni wartościowego materiału dowodowego. Kwestia drobnych uszkodzeń na dolnej środkowej części zderzaka przedniego, które nie pozostają w związku przyczynowym z kolizją, została w ocenie Sądu logicznie i przekonująco wyjaśniona przez powoda. Ponadto wyniki analizy biegłego znajdują odzwierciedlenie w zeznaniach świadków, którzy byli uczestnikami i naocznymi świadkami zdarzenia (w tym osób postronnych, nie zainteresowanych rozstrzygnięciem).

Odpowiedzialność za zdarzenie ponosi kierujący pojazdem R. (...). Ustalenie jego odpowiedzialności w konsekwencji prowadzi do wniosku, że pozwana spółka ponosi odpowiedzialność za szkodę jako ubezpieczyciel, na mocy zawartej ze sprawcą umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. W rozpoznawanej sprawie między stronami poza sporem pozostawał fakt podlegania ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych przez sprawcę skody.

Biegły na zlecenie Sądu dokonał także ustalenia wartości pojazdu powodów w stanie nieuszkodzonym przed szkodą oraz wartości pojazdu w stanie uszkodzonym. Obie wartości biegły wyliczył na dzień szkody, tj. 17.02.2014 r. Biegły ustalił wartość pojazdu w stanie nieuszkodzonym na podstawie archiwalnej bazy danych (...), a w wycenie uwzględnił korekty wpływające na jego wartość: za wyposażenie dodatkowe, za pierwszą rejestrację, z tytułu wcześniejszych napraw oraz inne uszkodzenia niezwiązane ze szkodą. Wobec powyższego wartość nieuszkodzonego pojazdu biegły ustalił w wysokości 10.700 zł brutto. Wartość pojazdu w stanie uszkodzonym została przez biegłego określona poprzez zastosowanie dwóch metod: przy metodzie zredukowanego kosztu naprawy - koszt pozostałości to 1170 zł, natomiast przy metodzie stopnia uszkodzenia pojazdu - koszt pozostałości to 2126 zł. Biegły ostatecznie przyjął, że wartość pojazdu w stanie uszkodzonym wynosi 2100 zł. Wobec powyższego z wyliczeń biegłego wynika, że wartość szkody wynosi 8.600 zł.

W świetle dokonanych ustaleń, w punkcie pierwszym sentencji wyroku Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powodów kwoty po 4.150 zł dla każdego z nich. Sąd zasądził kwotę objętą żądaniem pozwu, z uwagi na art. 321 k.p.c., zgodnie z którym Sąd nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, ani zasądzać ponad żądanie. Dochodzoną kwotę 8.300,00 zł Sąd zasądził po połowie na rzecz każdego z powodów, gdyż są współwłaścicielami pojazdu. Brak jest podstaw do przyjęcia solidarności po stronie wierzycieli.

Żądanie przez powodów odsetek za opóźnienie od dnia 1.04.2014 r. należy również uznać za uzasadnione. W myśl zasady wyrażonej w art. 817 § 1 k.c. i art. 14 ust. 1 powołanej ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych (...), ubezpieczyciel obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie 30 dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku. Zgodnie z art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe (art. 481 § 2 k.c.). Opóźnienie się w spełnieniu świadczenia powstaje, jeżeli dłużnik nie spełnia go we właściwym czasie. Zgłoszenie szkody nakłada na ubezpieczyciela określone obowiązki, tzn. w drodze postępowania likwidacyjnego musi ustalić zakres swojej odpowiedzialności, a następnie spełnić świadczenie albo odmówić jego spełnienia.

Zatem w świetle tak ustalonego stanu faktycznego oraz przywołanych przepisów prawa Sąd orzekł jak w punkcie pierwszym sentencji wyroku.

W przedmiocie rozstrzygnięcia o kosztach Sąd oparł się o zasadę wynikającą żart. 98 k.p.c., zgodnie z którą strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Kosztami poniesionymi przez stronę powodową były: opłata od pozwu 415 zł, opłata skarbowa od dwóch pełnomocnictw 34 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika 1.200 zł. Łącznie koszty te wynoszą 1.649 zł, które to Sąd zasądził od strony pozwanej na rzecz strony powodowej.

Jednocześnie Sąd w oparciu o art. 113 ust 1 i 2 Ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nakazał ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb. od pozwanego (...) S.A. (...) z siedzibą w W. kwotę 643,75 zł tytułem poniesionych tymczasowo wydatków na opinie biegłych (punkt 3 sentencji wyroku).

Od powyższego wyroku apelację złożył pozwany zaskarżając go w całości. Zarzucił w niej:

I.  Naruszenie przepisów prawa procesowego mające istotny wpływ na wynik sprawy:

a)  art. 217 § 1 kpc poprzez oddalenie wniosku pozwanego o dopuszczenie dowodu z opinii uzupełniającej biegłego z zakresu techniki samochodowej, analizy i rekonstrukcji zdarzeń drogowych mgr inż. P. D. bez żadnego uzasadnienia, podczas gdy strona może aż do zamknięcia rozprawy przytaczać okoliczności faktyczne i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej,

b)  art. 227 kpc poprzez oddalenie wniosku pozwanego o dopuszczenie dowodu z opinii uzupełniającej biegłego P. D. bez żadnego uzasadnienia, podczas gdy ustalenie ponad wszelką wątpliwość korelacji uszkodzeń oraz możliwości ich powstania w deklarowanych okolicznościach jest bez wątpienia faktem mającym dla rozstrzygnięcia istotne znaczenie, bez ustalenia którego brak jest podstaw do przypisania odpowiedzialności pozwanemu co do zasady,

c)  art. 278 § 1 kpc poprzez nadanie przesłuchaniu powoda waloru wiadomości specjalnych stwierdzając, że „kwestia drobnych uszkodzeń na dolnej i środkowej części zderzaka przedniego, które nie pozostają w związku z kolizją, została w ocenie Sądu logicznie i przekonująco wyjaśniona przez powoda” podczas gdy okoliczność ta powinna być wyjaśniona przez biegłego,

d)  art. 286 kpc poprzez oddalenie wniosku pozwanego o dopuszczenie dowodu z opinii uzupełniającej biegłego P. D. bez żadnego uzasadnienia, podczas gdy ustalenie przebiegu zdarzenia, korelacji uszkodzeń i możliwości ich powstania w deklarowanych okolicznościach winno być zastrzeżone wyłącznie dla biegłego powołanego w sprawie.

e)  art. 233 § 1 kpc poprzez dowolną interpretację dowodu z opinii biegłego P. D. przeprowadzoną w ten sposób, że pomimo zastrzeżeń przez biegłego, iż nie mogło dojść do wszystkich deklarowanych uszkodzeń w deklarowanych przez powodów okolicznościach uznał, że do zdarzenia doszło w deklarowanych okolicznościach, tym samym wdając się w niedopuszczaną polemikę z biegłym sądowym.

II. Naruszenie przepisów prawa materialnego:

a)  art. 481 § 1 kc poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na zasądzeniu odsetek ustawowych od dnia 1.04.2014 r., podczas gdy odsetki od odszkodowania w niniejszej sprawie winny zostać zasądzone najwcześniej od dnia wyrokowania przez Sąd drugiej instancji, biorąc pod uwagę, że Pozwany nie przyjął w sprawie odpowiedzialności co do zasady, a odpowiedzialność tę będzie można ustalić w sposób ostateczny dopiero na chwilę zamknięcia rozprawy w wyniku przeprowadzonego postępowania dowodowego,

b)  art. 817 § 1 kc poprzez jego zastosowanie, podczas gdy zastosowanie powinien znaleźć art. 817 § 2 kc, gdyż wyjaśnienie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności pozwanego nie było możliwe w terminie przewidzianym w art. 817 § 1 kc,

Występując z tymi zarzutami apelujący wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa i orzeczenie o kosztach procesu za obie instancje. W apelacji zawarł także wniosek o dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłego D..

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się nieuzasadnioną.

Sąd pierwszej instancji w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku nie podał motywów, jakimi kierował się oddalając zgłoszony przez pozwanego wniosek o dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłego z zakresu techniki samochodowej, analizy i rekonstrukcji zdarzeń drogowych mgr inż. P. D., dlatego też Sąd Okręgowy w uwzględnieniu wniosku zawartego w apelacji, dopuścił dowód z opinii uzupełniającej. Dowód ten jednak nie prowadzi do żadnych odmiennych wniosków dotyczących okoliczności, w jakich doszło do kolizji drogowej z udziałem samochodu powoda i samochodu R. (...) i uszkodzeń samochodu powodów niż te, które zostały poczynione przez Sąd Rejonowy. Biegły w swej opinii uzupełniającej potwierdził , że uszkodzenia samochodu powodów umiejscowione w środkowej części przedniego zderzaka nie pozostają w związku z przedmiotową kolizją i powstały w innych okolicznościach. Jednocześnie biegły wyjaśnił, że te uszkodzenia nie zostały uwzględnione w szacowaniu szkody, obejmujące uszkodzenia samochodu powstałe w wyniku kolizji z samochodem R. (...).

Nie do zaakceptowania jest natomiast stanowisko skarżącego, że skoro samochód powodów posiada uszkodzenia w środkowej części przedniego zderzaka (które powstały w innych okolicznościach), to niemożliwym jest, by samochód powodów uczestniczył w kolizji z samochodem R. (...) i za powstałe uszkodzenia samochodu powodów odpowiedzialność poniósł posiadacz samochodu R. (...), a w konsekwencji pozwany zakład ubezpieczeniowy. Takie rozumowanie pozostaje w całkowitym oderwaniu od wyników przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego, zarówno jeżeli chodzi o dowody osobowe jak i dowód z opinii biegłego. Jest ono podyktowane jedynie chęcią uchylenia się pozwanego od odpowiedzialności za doznaną przez powodów szkodę.

Nie jest również trafne stanowisko skarżącego w zakresie daty początkowej odsetek od odszkodowania.

Stosownie do przepisu art. 817 § 1 k.c. ubezpieczyciel obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie 30 dni od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku. W myśl § 2 tego artykułu, gdyby w powołanym terminie wyjaśnienie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności ubezpieczyciela albo wartości świadczenia okazało się niemożliwe, świadczenie powinno być spełnione w ciągu 14 dni od dnia, w którym, przy zachowaniu należnej staranności wyjaśnienia tych okoliczności, było możliwe. Regulacja ta jest zbieżna z mającym zastosowanie w sprawie przepisem art. 14 ustawy z dnia 22 maja 2003r o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2003 r Nr 124 , poz. 1152 ze zm). Zawiadomienie strony pozwanej o szkodzie miało miejsce w lutym 2014 toku, wartość szkody została ustalona przez pozwanego już w dniu 1 marca 2014 roku. Natomiast po upływie 1 miesiąca, pismem z dnia 1 kwietnia 2014 roku strona pozwana oznajmiła, że nie znajduje podstaw swojej odpowiedzialności i odmówiła zapłaty odszkodowania. Strona pozwana przed udzieleniem powodom odpowiedzi prowadziła własne postępowanie wyjaśniające, wykonała pisemną obszerną analizę zdarzenia kolizyjnego w ruchu drogowym, dochodząc do wniosku, że do zdarzenia opisanego w zgłoszeniu szkody nie mogło dojść. Charakterystycznym przy tym jest, że w piśmie z dnia 1 kwietnia 2014 roku strona pozwana nie powoływała się , że termin o którym mowa w przepisie art. 817 § 1 k.c. jest zbyt krótki i nie jest w stanie w ciągu 30 dni ustalić istotnych okoliczności dotyczących jej odpowiedzialności. Okoliczność, że stanowisko pozwanego okazało się błędne nie oznacza, że należy przyjąć inną niż sąd pierwszej instancji datę początkową odsetek, a w szczególności datę wydania orzeczenia przez sąd drugiej instancji, jak chce tego skarżący.

Dlatego też rozstrzygnięcie sądu pierwszej instancji jest prawidłowe, zaś apelacja jako nieuzasadniona podlega oddaleniu – art. 385 k.p.c. O kosztach procesu za instancję odwoławczą Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 kpc

SSA w SO Arkadiusz Lisiecki

SSA w SO Stanisław Łęgosz SSR del. Aleksandra Szymorek - Wąsek