Portal Orzeczeń

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 października 2018 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący	SSO Jarosław Gołębiowski (spr.)
Sędziowie	SSA w SO Grzegorz Ślęzak SSO Dariusz Mizera
Protokolant	sekr. sądowy Paulina Neyman

po rozpoznaniu w dniu 11 października 2018 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa K. L.

przeciwko (...) z siedzibą w W.

o odszkodowanie i zadośćuczynienie

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Opocznie

z dnia 28 maja 2018 roku, sygn. akt I C 301/15

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanego (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda K. L. kwotę 2.700 (dwa tysiące siedemset) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

SSO Jarosław Gołębiowski

SSA w SO Grzegorz Ślęzak SSO Dariusz Mizera

Sygn. akt II Ca 646/18

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 28 maja 2018 r. Sąd Rejonowy w Opocznie po rozpoznaniu sprawy z powództwa K. L. przeciwko (...) z siedzibą w W. o odszkodowanie i zadośćuczynienie

1. zasądził od pozwanego na rzecz powoda:

a) kwotę 141.500,00 zł tytułem zadośćuczynienia z odsetkami:

- od kwoty 26.500,00 zł ustawowymi od dnia 21 marca 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 7.500,00 zł ustawowymi od dnia 11 grudnia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 107.500,00 zł ustawowymi za opóźnienie od dnia 10 stycznia 2017 r. do dnia zapłaty;

b) kwotę 7.587,00 zł tytułem odszkodowania z odsetkami:

- od kwoty 946,00 zł ustawowymi od dnia 21 marca 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 1.521,00 zł ustawowymi od dnia 20 lipca 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 1.326,00 zł ustawowymi za opóźnienie od dnia 10 stycznia 2017 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 3.794,00 zł ustawowymi za opóźnienie od dnia 15 lipca 2017 r. do dnia zapłaty;

c) kwotę 12.806,00 zł tytułem skapitalizowanej renty z odsetkami:

- od kwoty 600,00 zł ustawowymi od dnia 21 marca 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 9.236,00 zł ustawowymi od dnia 20 lipca 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 2.970,00 zł ustawowymi za opóźnienie od dnia 15 lipca 2017 r. do dnia zapłaty;

d) kwotę 270,00 zł tytułem renty na przyszłość płatnej miesięcznie do dnia 10-go każdego kolejnego miesiąca, poczynając od czerwca 2018 r. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku uchybienia terminowi płatności;

2. oddalił powództwo w pozostałej części;

3. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 5.270,34 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

4. nakazał ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Opocznie:

- od pozwanego kwotę 8.257,00 zł tytułem opłaty sądowej od uwzględnionej części powództwa,

- od powoda kwotę 62,00 zł tytułem brakującej opłaty sądowej od oddalonej części powództwa.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i zarazem rozważania Sądu Rejonowego:

W dniu (...) r. w miejscowości A. z nieustalonej przyczyny kierujący samochodem osobowym marki B. o nr rej. (...) S. P. wyjeżdżając z łuku drogi stracił panowanie nad pojazdem, w wyniku czego zjechał na przeciwległy pas ruchu i zderzył się z jadącym z przeciwka samochodem osobowym marki V. (...) o nr rej. (...). W wyniku tego zdarzenia kierujący pojazdem V. K. L. doznał obrażeń ciała.

Pojazd kierowany przez S. P. był ubezpieczony w zakresie OC w (...) z siedzibą w W..

Bezpośrednio po zdarzeniu powód K. L. został przetransportowany karetką pogotowia do Szpitala (...) w T., gdzie w dniach 12 – 16.07.2014 r. był hospitalizowany w Oddziale (...) z rozpoznaniem: uraz uogólniony z przewagą głowy, kręgosłupa szyjnego i piersiowego. Wykonano u niego TK głowy nie stwierdzając zmian pourazowych. W badaniu MR kręgosłupa szyjnego i piersiowego stwierdzono na poziomie (...) bardzo drobne centralne wypukliny km bez stenozy światła kanału, bez zmian ogniskowych.

Z uwagi na dolegliwości bólowe kręgosłupa szyjnego i piersiowego K. L. kontynuował leczenie w (...) Szpitalu (...)w Ł., gdzie był hospitalizowany w dniach 16 – 22.07.2014 r. z rozpoznaniem: stan po wypadku komunikacyjnym, wstrząśnieniu mózgu oraz wstrząśnieniu rdzenia.

W trakcie pobytu w szpitalu powód w dalszym ciągu odczuwał bóle, miał wymioty i nudności w godzinach porannych, zaburzenia widzenia przy patrzeniu w bok, objaw szczytowy dodatni. Zgłaszał dolegliwości bólowe na poziomie piersiowego odcinka kręgosłupa, promieniujące do lewej kończyny górnej, drętwienia nóg. Podczas hospitalizacji stan powoda uległ stopniowej poprawie, wyżej wymienione objawy ulegały stopniowej regresji, dolegliwości bólowe zmniejszyły się.

Po opuszczeniu szpitala powód kontynuował leczenie w Poradni (...) oraz od 5.09.2014 r. w (...) w T.. Zgłaszał bóle i zawroty głowy, dolegliwości bólowe kręgosłupa.

W okresie od 7.08.2014 r. do 21.08.2014 r. K. L. korzystał z zabiegów fizjoterapeutycznych, zgodnie ze skierowaniem lekarskim, w Zakładzie (...) im. N. (...) w Ł..

W dniu 27.11.2014 r. powód odbył konsultację w (...).” s.c. w O.. Rozpoznano u niego zaburzenie stresowe pourazowe i przepisano leki o działaniu p/lękowym i przeciwdepresyjnym. Otrzymał dalsze zwolnienie lekarskie od 27.11.2014 r. do 01.01.2015 r. Wcześniej od daty wypadku do dnia 26.11.2014 r. także przebywał na zwolnieniu lekarskim.

W związku z powyższym leczeniem i rehabilitacją po wypadku powód poniósł koszty dojazdów do placówek medycznych, zakupu leków, dodatkowej prywatnej rehabilitacji, odpłatnych wizyt lekarskich. Na wizyty lekarskie, zajęcia rehabilitacyjne zawoziła powoda jego żona prywatnym samochodem. Żona odwiedzała go także codziennie w trakcie jego pobytów w szpitalach w T. i w Ł. i przebywała tam każdorazowo po kilka godzin. Powód oczekiwał obecności i wsparcia żony, czuł się przy niej psychicznie spokojniejszy. Ze względu na bóle głowy i kręgosłupa nie mógł pozostawać długo w jednej pozycji.

Łączne koszty dojazdów w tym okresie wyniosły 2.501 zł, z czego kwotę 334 zł uznał i wypłacił w postępowaniu likwidacyjnym ubezpieczyciel.

W dniu 10 lutego 2015 r. powód w trakcie pobytu w pracy w biurze stracił równowagę i upadł na podłogę doznając urazu barku prawego. Przeszedł badanie USG barku, był na kilku wizytach u ortopedy. Do lekarza zawoziła go żona prywatnym samochodem.

Następnie w dniach 09 – 11.12.2015 r. K. L. leczony był w Klinice(...) z Pododdziałem (...)w N. z rozpoznaniem: pourazowe bóle i zawroty głowy, niedosłuch odbiorczy prawostronny na wysokich częstotliwościach, stan po wstrząśnieniu mózgu i rdzenia kręgowego. Wykonano diagnostykę otoneurologiczną. Rozpoznano uszkodzenie narządu otolitowego w mechanizmie odgięciowego urazu głowy i kręgosłupa szyjnego.

W dniach 09 – 11.05.2016 r. K. L. był leczony w Klinice (...) w N. z rozpoznaniem: obustronny niedosłuch zmysłowo-nerwowy wysokotonowy, pourazowe zawroty głowy, zaburzenia równowagi. Zastosowano diagnostykę otoneurologiczną i rehabilitację przedsionkową. Zakwalifikowano powoda do dalszej rehabilitacji.

Powód pozostaje pod stałą opieką Poradni (...) w N..

Powód poniósł koszty przejazdów do szpitala w N. na badania diagnostyczne, wizyty ambulatoryjne i rehabilitację.

W dniach 12 – 14.04.2017 r. K. L. ponownie przebywał w Klinice (...) w N. celem oceny funkcji układu równowagi z powodu nasilenia dolegliwości i zawrotów przy ruchach głowy, niestabilności podczas chodu, zaburzeń percepcji wzrokowej podczas ruchów głowy, wzmożonego napięcia odcinka (...) kręgosłupa.

Powód wymaga powtarzania cyklów rehabilitacji układu równowagi i wielokierunkowej rehabilitacji odcinka (...) kręgosłupa. Część ćwiczeń wykonuje w domu.

W dniach 21.03. – 03.04 2017 r. odbył, zgodnie ze skierowaniem, rehabilitację w (...) w K.. Przeszedł też trzy zabiegi fizjoterapeutyczne w prywatnym Gabinecie (...)w Ł.. Koszt jednej usługi fizjoterapeutycznej to 180 zł.

W okresie od 13.04.2017 r. do 19.06.2017 r. powód przebywał na zwolnieniu lekarskim.

W dniu 28.06.2017 r. powód został przyjęty w trybie planowym do szpitala im. M K. w Ł. na Oddział (...) celem diagnostyki drętwienia kończyny górnej lewej. Zgłaszał okresowo występujące zawroty głowy, ból głowy, zwolnioną reakcję, niedosłuch ucha lewego. W szpitalu był do 30.06.2017 r., a dalej na zwolnieniu lekarskim – do 9.07.2017 r.

W okresie 23.07 – 13.08.2016 r. powód przebywał na leczeniu sanatoryjnym w K.. Z tego tytułu poniósł koszt opłaty pokoju wraz z opłatą uzdrowiskową w wysokości 712,80 zł.

Powód w dalszym ciągu leczy się neurologicznie i laryngologicznie, cały czas prowadzi rehabilitację . Średnio raz w miesiącu jeździ na wizyty kontrolne i ćwiczenia do N.. Obecnie podjął też rehabilitację w Centrum (...) w K., która ma służyć zregenerowaniu błędnika.

Biegła sądowa specjalista neurolog A. P. w wydanej w sprawie opinii stwierdziła na podstawie wywiadu, że po wypadku występowały u powoda silne bóle głowy po kilka razy w tygodniu, przyjmował ogólnodostępne środki przeciwbólowe. Obecnie bóle głowy występują niesystematycznie, czasami po dwa razy w miesiącu. Pojawiają się także parastezje kończyn i bóle kręgosłupa szyjnego, piersiowego i lędźwiowo – krzyżowego. Biegła orzekła, że procentowy uszczerbek na zdrowiu powoda spowodowany urazami odniesionymi przez niego w wypadku z dnia (...) r. wynosi: według punktu 10a – 5% (pourazowe bóle głowy), według punktu 93 ha – 10% (bolesne parestezje kończyn górnych i dolnych).

Łączny uszczerbek na zdrowiu powoda z powodów neurologicznych wynosi 15%.

Powód w wypadku przebył uraz uogólniony ze wstrząsem mózgu i wstrząsem rdzenia.

Obecnie dolegliwości te nie ograniczają codziennych funkcji i obowiązków powoda. Nie wymagał on z tego powodu opieki osób trzecich po wypadku. Przez sześć miesięcy po zdarzeniu przebywał na zwolnieniu lekarskim. Korzystał z porad w (...) Gabinecie (...) raz w miesiącu, a wysokość opłat za wizytę wynosiła 80,00 zł.

Przebyte wstrząśnienie mózgu i rdzenia przyczyniło się do występowania zaburzeń równowagi. Powód korzystał z zabiegów rehabilitacyjnych prywatnie. Wykorzystał dziesięć razy masaże kręgosłupa i fizykoterapię w kwocie 50,00 zł za jednorazową wizytę. Przyjmował ogólnodostępne leki przeciwbólowe przez pół roku po wypadku, których koszt miesięczny wynosi 15,00 zł. Rokowanie co do powrotu powoda do pełni zdrowia jest dobre.

Korzystanie z prywatnych usług rehabilitacyjnych było uzasadnione. Obecnie ze środków refundowanych przez NFZ można korzystać z serii rehabilitacji jeden raz w roku. Utrzymujące się po wypadku bóle wszystkich części kręgosłupa i towarzyszące im parestezje kończyn górnych i dolnych ograniczały przez pół roku sprawność fizyczną powoda. W celu przywrócenia sprawności organizmu konieczne było korzystanie z rehabilitacji w systemie prywatnym.

Korzystanie z prywatnych wizyt w Gabinecie (...) było uzasadnione. Oczekiwanie na wizytę w Poradni (...) to okres od trzech do sześciu miesięcy w ramach usług refundowanych przez NFZ. Korzystanie ze specjalistycznych Porad (...)w (...) Gabinecie (...) zagwarantowało powodowi fachową pomoc i szybszy powrót do zdrowia.

Powód przez pół roku po wypadku komunikacyjnym przebywał na zwolnieniu lekarskim i przez ten okres miał ograniczone zdolności psychofizyczne do prowadzenia samochodu. Utrzymujące się po wypadku silne bóle głowy i zawroty pourazowe oraz bóle całego kręgosłupa z parestezjami kończyn górnych i dolnych w pewnym stopniu ograniczały możliwości powoda w zakresie prowadzenia samochodu.

Prawidłowo prowadzone specjalistyczne leczenie neurologiczne powoda spowodowało jego powrót do wykonywania roli kierowcy samochodu.

Pobyt w sanatorium był konieczny w procesie prawidłowego leczenia dolegliwości powstałych w czasie urazu komunikacyjnego z przebytym wstrząsem mózgu i rdzenia. Skutki urazu chory odczuwa do chwili obecnej w postaci bólów kręgosłupa szyjnego, zawrotów głowy, a także parestezji kończyn górnych i dolnych. Badanie MR kręgosłupa szyjnego ujawniło drobne wypukliny na poziomie(...). Leczenie i pobyt w sanatorium korzystnie wpłynęły na poprawę sprawności organizmu powoda.

W opinii uzupełniającej z dnia 20 lipca 2017 r. biegła stwierdziła, że powód K. L. będzie odczuwał bóle i zawroty głowy oraz zaburzenia równowagi i parestezje kończyn górnych i dolnych przez następne pół roku. Po pół roku specjalistycznego leczenia neurologicznego i rehabilitacji dolegliwości powinny ustąpić.

Potrzeby dotyczące dalszego leczenia to koszty zakupu leków przeciwbólowych w kwocie ok. 15,00 zł na miesiąc i koszty rehabilitacji odbywanej ze środków prywatnych w kwocie ok. 70,00 zł na miesiąc przez okres trzech miesięcy. Dostęp do usług rehabilitacyjnych refundowanych w ramach NFZ wynosi obecnie jeden raz w ciągu roku.

Pobyty powoda w Oddziale (...) i Oddziale (...) pozostają w związku z przebytym wypadkiem komunikacyjnym z dnia (...) r.

Istnieje związek między aktualnie występującymi u powoda bólami i zawrotami głowy a przebytym w trakcie wypadku wstrząsem mózgu. Parestezje kończyn górnych i dolnych mają związek z przebytym wstrząsem rdzenia kręgowego.

Biegła sądowa specjalista psychiatra A. R. w opinii sporządzonej na potrzeby niniejszego postępowania stwierdziła występowanie u powoda K. L. zaburzeń reaktywnych w obrazie zaburzeń lękowych pourazowych o nasileniu od umiarkowanego do obecnie minimalnego, które pozostają w związku z przedmiotowym wypadkiem. W wyniku wystąpienia objawów lękowych po wypadku powód miał wyraźnie ograniczoną zdolność do odczuwania przyjemności – pojawił się lęk z objawami wegetatywnymi (napadowo uczucie gorąca, nudności), niepokój, drażliwość, poczucie derealizacji, tendencja do unikania sytuacji związanych z wypadkiem, zaburzenia snu, poczucie osłabienia koncentracji. Wystąpiło ograniczenie codziennego funkcjonowania, trudności w radzeniu sobie z obowiązkami dnia codziennego, trudności przystosowawcze do zaistniałej nowej sytuacji. Jakość życia powoda uległa obniżeniu.

Powód w cztery i pół miesiąca po wypadku skorzystał z leczenia psychiatrycznego. Było ono krótkotrwałe, przyniosło częściowy efekt. Nie jest pewne, czy leczenie psychiatryczne podjęte wcześniej i kontynuowane dłużej przyniosłoby znacząco lepszy efekt, gdyż nie ma prostej zależności w przypadku zaburzeń stresowych między leczeniem farmakologicznym a jakością i trwałością tego schorzenia. Istotniejszym czynnikiem leczniczym jest tu czas. Podobnie nie jest pewne czy znacząco skutki psychologiczne urazu złagodziłaby lub skróciła ich trwanie podjęta wcześniej terapia psychologiczna.

Obecnie stan zdrowia psychicznego powoda jest dobry – objawy lękowe występują na poziomie minimalnym, rokowanie co do ich całkowitego ustąpienia są dobre lecz trudne do przewidzenia, jednak ogólną tendencją w tego typu zaburzeniach jest stopniowe wygaszanie związane nie tyle ze stosowanym ewentualnie leczeniem farmakologicznym lecz raczej związane z upływem czasu. Powód nie wymaga obecnie leczenia psychiatrycznego.

Biegła nie stwierdziła utrwalenia się negatywnych skutków urazu w psychice powoda. Schorzenie z zakresu zdrowia psychicznego na obecnym etapie należy uznać za długotrwałe, ale nie trwałe.

Biegły sądowy w zakresie otolaryngologii M. Z. opiniujący w niniejszej sprawie stwierdził, iż wskutek wypadku komunikacyjnego powód doznał urazu odgięciowego głowy i kręgosłupa szyjnego i piersiowego ze wstrząśnieniem mózgu oraz rdzenia. Urazy te spowodowały wystąpienie zespołu zawrotów głowy i odbiorcze uszkodzenie słuchu. Nasilenie objawów zaburzenia równowagi, bólów i zawrotów głowy oraz niedosłuchu wymagało wykonania diagnostyki i leczenia audiologicznego, otoneurologicznego oraz stałej opieki laryngologicznej i audiologicznej w ramach NFZ. Stwierdzone schorzenia wymagają stałej kontroli laryngologicznej i audiologicznej oraz leczenia w okresach zaostrzeń, ewentualnie w ramach czasowej niezdolności do pracy, jednak nie powodują trwałej lub długotrwałej niezdolności do pracy zgodnie z poziomem posiadanych kwalifikacji zawodowych. Istnieją przeciwwskazania profilaktyczne do pracy na wysokości, w hałasie ponadnormatywnym i przy maszynach w ruchu.

Biegły podał, iż stwierdzone schorzenie – uszkodzenie ucha wewnętrznego w zakresie części statycznej i słuchowej powoduje powstanie trwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 35% (pkt 48c).

Rokowanie na przyszłość jest niepewne. Ze względu na uszkodzenie ucha wewnętrznego nie można wykluczyć okresowo nasilających się zawrotów głowy i zaburzenia równowagi, a uszkodzenie słuchu jest nieodwracalne. Schorzenia wymagają nadal dalszej diagnostyki i leczenia farmakologicznego oraz okresowej kontroli laryngologicznej, a także mogą mieć negatywny wpływ na komfort życia codziennego oraz aktywność zawodową ze względu na przeciwwskazania profilaktyczne.

Koszt leczenia farmakologicznego z przyczyn laryngologicznych biegły ocenił w zależności od nasilenia objawów i konieczności zastosowania jednego lub kilku leków na około 50 – 100 zł miesięcznie.

Powód wymaga stałej kontroli w Poradni (...) w okresie względnej stabilizacji objawów co 4 – 6 tygodni oraz częściej w okresach o nasilonych objawach w zależności od poziomu nasilenia objawów. Wizyty kontrolne w Poradni (...) w N. w zależności od zaleceń lekarza prowadzącego. Powód nie wymaga leczenia sanatoryjnego ze wskazań laryngologicznych.

W opinii pisemnej sporządzonej na potrzeby niniejszego postępowania biegły sądowy z zakresu neurochirurgii R. H. stwierdził, że powód w wyniku wypadku z dnia (...) r. doznał urazu uogólnionego z przewagą głowy, kręgosłupa szyjnego i piersiowego. Na skutek tego urazu doszło do wstrząśnienia mózgu i rdzenia kręgowego, a w dalszym okresie zaburzeń czucia w zakresie lewej kończyny górnej o charakterze korzeniowym oraz uszkodzenia układu przedsionkowego somatosensorycznego skutkującego pourazowymi zawrotami głowy. Wykonane bezpośrednio po wypadku badania neuroobrazowe nie wykazały żadnych strukturalnych pourazowych uszkodzeń w zakresie mózgowia, kości czaszki czy elementów kostnych i nerwowych kręgosłupa. Opisywane w badaniu MR okolicy szyjnej kręgosłupa z dnia 15.07.2014 r. na poziomie (...) bardzo drobne centralne wypukliny krążków międzykręgowych bez stenozy światła kanału kręgowego nie są wynikiem urazu, ale zmian zwyrodnieniowych.

Cierpnie powoda po przebytym urazie przez okres hospitalizacji biegły oszacował jako umiarkowane. Potem to cierpienie miało charakter niewielki. Na takie szacowanie cierpienia powoda mają wpływ sposób leczenia – leczenie zachowawcze oraz stosowane leki i procedury lecznicze.

Uszczerbek na zdrowiu powoda z przyczyn neurochirurgicznych spowodowany urazami doznanymi w przedmiotowym wypadku biegły oszacował następująco:

- z uwagi na drętwienia i parestezje w zakresie lewej kończyny górnej głównie dłoni według punktu 94 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. tj. urazowe zespoły korzonkowe – 5% długotrwałego uszczerbku na zdrowiu,

- z uwagi na wystąpienie zespołu powstrząśnieniowego (po wstrząśnieniu mózgu) – bóle głowy, problemy ze snem, koncentracją według punktu 10 zaburzenia adaptacyjne będące następstwem urazów i wypadków, w których nie doszło do trwałych uszkodzeń OUN – 5% długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.

Łącznie długotrwały uszczerbek na zdrowiu z przyczyn będących w kompetencji oceny biegłego neurochirurga wynosi 10%.

Rozpoznane u powoda wstrząśnienie rdzenia kręgowego, które zgodnie z definicją jest stanem częściowej lub całkowitej, ale zawsze odwracalnej utraty czynności rdzenia na okres kilkunastu godzin do kilku dni nie daje podstaw do orzeczenia trwałego i długotrwałego uszczerbku na zdrowiu z tego tytułu. U powoda w badaniu neurologicznym nie stwierdza się cech mielopatii. Także wykonane badania MR odcinka szyjnego i piersiowego kręgosłupa nie wykazały cech pourazowych uszkodzeń w obrębie rdzenia kręgowego. Stwierdzone w badaniach MR z 2014 i 2017 r. niewielkie centralne wypukliny krążków międzykręgowych (...) oraz zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa szyjnego nie mają etiologii urazowej i nie są skutkiem przedmiotowego wypadku. Torbiel w okolicy otworu międzykręgowego(...) po stronie lewej była widoczna już w badaniu MR z 2014 r. i została jej obecność potwierdzona w badaniu z 2017 r. Torbiel ta również nie ma etiologii urazowej, uwzględniając fakt braku pourazowych strukturalnych uszkodzeń kręgosłupa. Biegły stwierdził, iż na obecną chwilę nie ma bezwzględnych wskazań do leczenia operacyjnego neurochirurgicznego powoda.

Powód przez 182 dni przebywał na zwolnieniu L4 czyli uznano, że nie mógł w tym okresie wykonywać pracy zarobkowej.

Powód przez okres miesiąca od wypisu z Oddziału (...) wymagał pomocy osób trzecich w wymiarze 2 godzin dziennie przy wykonywaniu takich czynności życia codziennego jak zakupy, przygotowywanie posiłków, pranie, sprzątanie. Po tym okresie taka pomoc z punktu widzenia schorzeń będących w kompetencji oceny biegłego neurochirurga, nie była potrzebna.

Z punktu widzenia neurochirurga całość leczenia i diagnostyki powoda mogła być przeprowadzona w placówkach państwowej służby zdrowia i zostać refundowana w ramach umów z NFZ. Powód miał zapisywane leki i musiał je wykupywać z własnych środków pieniężnych. Orientacyjny koszt leczenia farmakologicznego biegły określił na ok. 50,00 zł.

Biegły podał, iż w chwili obecnej powoda należy uznać za osobę zdolną do pracy zarobkowej zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami.

Biegły stwierdził, iż obrażenia powoda doznane w wyniku przedmiotowego wypadku, będące w kompetencji oceny biegłego neurochirurga nie mają związku z upadkiem powoda zaistniałym dnia 10.02.2015 r. – podczas pracy w biurze gwałtownie schylił się i wstał po czym doznał zaburzenia równowagi i upadł na podłogę doznając urazu barku. Taki mechanizm upadku, tzn. przyjęcie gwałtownie pozycji stojącej mógłby wywołać zaburzenie równowagi również u osoby, która nie przebyła wcześniej wypadku jakiego doznał powód. Jednocześnie biegły stwierdził, że powód przeszedł szczegółowe badania laryngologiczne pod kątem zgłaszanych przez niego zawrotów głowy i zaburzeń równowagi, które wykazały uszkodzenie układu przedsionkowego somatosensorycznego.

Powód przed wypadkiem prowadził działalność gospodarczą pod firmą (...), która zajmowała się skupem i rozbiorem dziczyzny oraz cateringiem żywności. Działalność tę zawiesił od 1.11.2014 r.

Z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej powód w 2013 r. osiągnął dochód w wysokości 25.608,97 zł, a w 2014 r. – w kwocie 4.078,61 zł. W okresie od wypadku, tj. (...) r. do końca 2014 r. powód był niezdolny do pracy i pozostawał na zwolnieniu lekarskim.

Powód przed wypadkiem był człowiekiem aktywnym zawodowo. Prowadził wykłady, szkolenia dotyczące sztuki kulinarnej, głównie myśliwskiej. Poza działalnością gospodarczą powód był także prezesem zarządu spółki prawa handlowego.

Powód po wypadku musiał zrezygnować ze swojej wielkiej pasji jaką było myślistwo.

Pismem z dnia 17.02.2014 r. (nadanym w dniu 18.02.2014 r.) powód reprezentowany przez pełnomocnika zgłosił szkodę pozwanemu i domagał się zapłaty: kwoty 30.000 zł tytułem zadośćuczynienia, kwoty 800 zł tytułem skapitalizowanej renty w związku ze zwiększonymi potrzebami i kwoty 1.280 zł tytułem odszkodowania.

Pozwany uznał swoją odpowiedzialność co do zasady i wypłacił kwotę 3.500 zł tytułem zadośćuczynienia oraz 334 zł tytułem odszkodowania, tj. kosztów przejazdu żony powoda do szpitali w okresie 12 – 22.07.2014 r.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powołany rzeczowy i osobowy materiał dowodowy.

Dla ustalenia następstw wypadku dla zdrowia i dalszego funkcjonowania powoda Sąd dopuścił dowody z opinii biegłych lekarzy z dziedziny neurologii, neurochirurgii, otolaryngologii i psychiatrii. Opinie są rzeczowe, kompletne, zawierają umotywowane odpowiedzi na wszystkie zadane biegłym pytania.

Sąd Rejonowy zważył, iż w myśl art. 415 k.c. kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.

Zgodnie z przepisem art. 436 §1 k.c. samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch tegoż środka.

W świetle art. 822 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony.

Przesłankami odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń wobec poszkodowanego są zatem z jednej strony przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej sprawcy szkody, z drugiej zaś strony – istnienie ważnej umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. W razie zaistnienia owych przesłanek, ubezpieczyciel odpowiada w zakresie odpowiedzialności sprawcy szkody.

Poza sporem pozostaje okoliczność, że pojazd sprawcy zdarzenia S. P. był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w (...) z siedzibą w W., co implikuje odpowiedzialność pozwanego na podstawie wyżej przytoczonych przepisów.

Naprawienie szkody majątkowej na osobie reguluje art. 444 k.c. który w § 1 stanowi, że w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty.

Jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły się widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty (art. 444 § 2 k.p.c.)

W wypadkach przewidzianych w powyższym artykule Sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę (art. 445 § 1 k.c.).

Podkreślenia wymaga, że w przepisach obowiązującego prawa ustawodawca nigdzie nie sprecyzował sposobu ustalenia wysokości zadośćuczynienia, odwołując się do sędziowskiego uznania, opartego na całokształcie okoliczności sprawy.

Przeprowadzona w ten sposób analiza konkretnego przypadku ma doprowadzić do wyliczenia „odpowiedniej sumy”, to jest takiej kwoty, która odpowiada krzywdzie, ale nie jest wygórowana na tle stosunków majątkowych społeczeństwa.

Przez krzywdę należy rozumieć cierpienia fizyczne w postaci bólu i innych dolegliwości oraz cierpienia psychiczne polegające na ujemnych doznaniach przeżywanych w związku z cierpieniami fizycznymi i następstwami, zwłaszcza trwałymi lub nieodwracalnymi, uszkodzeniami ciała lub rozstroju zdrowia. Przy czym w pojęciu krzywdy mieszczą się nie tylko cierpienia fizyczne i psychiczne już doznane, ale również te, które mogą powstać w przyszłości (na tym polega całościowy charakter zadośćuczynienia).

W orzecznictwie powszechnie przyjmuje się, że ocena rozmiarów krzywdy wymaga uwzględnienia nasilenia cierpień, długotrwałości choroby, rozmiary kalectwa, trwałości następstw zdarzenia oraz konsekwencji uszczerbku na zdrowiu w dziedzinie życia osobistego i społecznego (patrz, np. wyrok SN z dnia 10 czerwca 1999 r., II UKN 681/98, opubl. OSNAP 16/00, poz.626).

Nie ulega wątpliwości, że zdrowie ludzkie jest dobrem szczególnie cennym i zasługującym na ochronę pod każdym względem, a w przypadku jego utraty, czy uszczerbku na zdrowiu, należne z tego tytułu zadośćuczynienie powinno być godziwe. Wobec czego jego wysokość nie może stanowić zapłaty sumy symbolicznej, lecz musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość.

Zadośćuczynienie ma przede wszystkim charakter kompensacyjny.

Jednocześnie zadośćuczynienie powinno być utrzymane w rozsądnych granicach, nawiązując do warunków i przeciętnej stopy życiowej społeczeństwa.

W żadnym razie zadośćuczynienie nie może prowadzić do wzbogacenia, albowiem stoi to w sprzeczności z kompensacyjnym charakterem tego świadczenia (vide : wyrok SN z 30.01.2004 r. I CK 131/03 OSNC 2005 nr 2 poz. 40).

Przy ustalaniu wysokości należnego powodowi zadośćuczynienia Sąd uwzględnił rodzaj i zakres doznanych przez niego w wyniku wypadku urazu, przebyty proces leczenia i rehabilitacji, doznane cierpienia fizyczne i psychiczne, utrudnienia i ograniczenia w życiu codziennym, potrzebę pomocy i wsparcia ze strony osób trzecich, konieczność dalszego leczenia i rehabilitacji, rokowania na przyszłość wysokość długotrwałego uszczerbku na zdrowiu z przyczyn neurologicznych oraz wysokość trwałego uszczerbku na zdrowiu z przyczyn laryngologicznych określoną przez biegłego otolaryngologa na 35 %. Ze względu na uszkodzenie ucha wewnętrznego nie można wykluczyć nasilających się okresowo zawrotów głowy i zaburzeń równowagi, a uszkodzenie słuchu u powoda jest nieodwracalne. Stwierdzony przez biegłą z dziedziny neurologii jak i biegłego neurochirurga uszczerbek na zdrowiu jest związany z występującymi u powoda pourazowymi bólami głowy oraz parestezjami kończyn górnych i dolnych i ma on charakter długotrwały, z dobrymi rokowaniami co do zmniejszania się dolegliwości pourazowych i powrotu do zdrowia.

Uwzględniając wszystkie podniesione wyżej okoliczności Sąd uznał, że odpowiednia kwota zadośćuczynienia dla powoda powinna wynieść 145.000 złotych. Zasądzone w pkt 1a) wyroku zadośćuczynienie stanowi różnicę pomiędzy powyższą kwotą a przyznanym powodowi w postępowaniu likwidacyjnym świadczeniem w tego tytułu w wysokości 3.500 złotych.

Sąd uznał za usprawiedliwione, stosownie do art. 444 § 1 k.c., żądanie zasądzenia odszkodowania w łącznej kwocie 7.587,00 złotych.

Na kwotę tę złożyły się koszty przejazdu powoda prywatnym samochodem do placówek medycznych, na badania i rehabilitację oraz koszty dojazdu jego żony do szpitala. Zestawienie tych kosztów pełnomocnik powoda przedstawił w tabelach z podaniem nazwy placówki medycznej, daty i celu przejazdu oraz odległości. Zestawienia te korespondują z przedłożoną dokumentacją medyczną. Na zasądzone koszty z tytułu przejazdów złożyły się: kwota 2.167 złotych tytułem przejazdów o okresie od (...) r. do 21.08.2014 r. (stanowiąca różnicę pomiędzy kosztami przejazdów w tym okresie – 2.501 zł a kwotą wypłaconego odszkodowania – 334 zł, tabela i wyliczenie w uzasadnieniu pozwu), kwota 2.541,67 zł za przejazdy w okresie od 23.07.2016 r. do 21.06.2017 r. (zgodnie z tabelą k. 211 akt sprawy, z różnicą polegającą na skorygowaniu przez Sąd błędu rachunkowego w tabeli, polegającego na błędnym obliczeniu sumy kilometrów jako 3.092 km, a prawidłowo powinno być 3.041 km), kwota 1.326 zł tytułem przejazdów w okresie od 12.02.2015 r. do 25.04.2016 r. (tabela k. 179). Sąd uznał za zasadne uwzględnienie w kosztach także wydatków poniesionych na przejazdy w związku z urazem barku, jako konsekwencją pourazowych zaburzeń równowagi, zgodnie z ustaleniami zawartymi w opiniach biegłych z dziedziny neurologii i laryngologii. Sąd nie podziela odmiennych twierdzeń biegłego neurochirurga w tym przedmiocie. Dokumentacja medyczna potwierdza bowiem występowanie u powoda zaburzeń równowagi mających związek z przebytym wypadkiem i w tym należy upatrywać przyczyny urazu barku. Sąd zważył ponadto, że nawet przy przyjęciu odmiennej oceny w tym zakresie, brak jest podstaw do obniżenia odszkodowania o koszty przejazdu związane z diagnostyką i leczeniem urazu barku (według obliczeń Sądu byłaby to kwota 239 zł). Kwota ta bowiem częściowo rekompensuje nie wyszczególnione w pozwie koszty prywatnych wizyt lekarskich i zabiegów rehabilitacyjnych których wysokość i zasadność potwierdził lekarz neurolog (opinia neurologiczna k. 96 – 96v). Z tych samych powodów Sąd uznał za zasadne uwzględnienie w całości żądania pozwu w kwocie 300 zł składającego się na wysokość odszkodowania. Opinie biegłych potwierdziły, że powód zażywał leki przeciwbólowe, a także środki o działaniu p/lękowym i p/depresyjnym przepisane przez psychiatrę. Na pozostałe koszty leczenia złożyły się: kwota 540 zł tytułem trzech prywatnych usług fizjoterapeutycznych w okresie 04. – 06. 2017 r. (k. 219) i poniesione opłaty za pobyt w sanatorium – 712, 80 zł. Łącznie daje to wymienioną w pkt 1b) wyroku kwotę 7.587,00 zł tytułem odszkodowania (2.167 + 300 + 1.326 + 2.541,67 + 540 + 712,80 = 7.587,47 ≈ 7.587 złotych).

Za w pełni zasadne Sąd uznał żądanie zasądzenia na rzecz powoda renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy (utraconych dochodów) na podstawie art. 444 § 2 k.c. Łączny dochód powoda z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej w okresie ostatnich 18 miesięcy przed wypadkiem wyniósł 29.687,58 zł. Miesięczny średni dochód to 1.649,31 zł. Utracony dochód w okresie 5 miesięcy i 0,6 miesiąca lipca (powód przebywał na zwolnieniu lekarskim od (...) r.) to 9.236 zł (1.649,31 zł x 5,6 miesiąca).

Zasadne jest także zasądzenie skapitalizowanej renty z tytułu zwiększonych potrzeb, tj. z tytułu opieki i pomocy ze strony osób trzecich. Biegły neurochirurg ustalił, że przez okres miesiąca od wypisu z Oddziału (...) powód wymagał pomocy osób trzecich w wymiarze 2 godzin dziennie przy niektórych czynnościach życia codziennego. Koszty tylko tej pomocy, przy przyjęciu stawki roboczogodziny opieki obowiązującej na lokalnym rynku (około 10 zł / h) – daje dochodzoną pozwem kwotę 600 zł z tego tytułu. A przecież pomoc świadczona powodowi ze strony jego żony polegała też na poświęceniu swojego czasu na wożenie męża do placówek medycznych na badania, rehabilitację, czasu poświęconego na towarzyszenie mu, wspieranie podczas pobytów w szpitalach.

Powód kontynuuje dalej leczenie neurologiczne i laryngologiczne. Średnio raz w miesiącu jeździ na wizyty kontrolne do Centrum (...) w N.. Koszt jednego przejazdu to kwota 170 złotych. Ponosi też koszty leczenia farmakologicznego, którego wysokość , wg oceny biegłego z dziedziny laryngologii, kształtuje się na poziomie od 50 – 100 zł miesięcznie. Już tylko te konieczne wydatki przemawiają za ich rekompensatą w formie renty z tytułu zwiększonych potrzeb w kwocie po 270 zł miesięcznie (zobacz wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 31.08.2017 r., I ACa 208/17 ; Legalis). Za okres od lipca 2017 r. do maja 2018 r. Sąd zasądził z tego tytułu kwotę 2.970 zł w formie renty skapitalizowanej (270 zł x 11 m-cy), a na przyszłość, poczynając od czerwca 2018 r., Sąd zasądził rentę w kwocie po 270 złotych miesięcznie.

W pozostałym zakresie Sąd oddalił powództwo jako wygórowane.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 455 k.c. i art. 817 § 1 k.c.

Sąd zasądził odsetki ustawowe (a od 1 stycznia 2016 r. odsetki ustawowe za opóźnienie) od kwot pierwotnie żądanych w pozwie, mieszczących się w ramach roszczeń zgłoszonych w postępowaniu likwidacyjnym, od dnia 21.03.2015 r., tj. po upływie 30 dni od daty zgłoszenia szkody, co nastąpiło 18.02.2015 r. Co do roszczeń objętych pozwem, a nie zgłoszonych w postępowaniu likwidacyjnym bądź wykraczających poza zgłoszone wówczas kwoty, Sąd zasądził odsetki od daty doręczenia pozwanemu odpisu pozwu. Od pozostałych kwot Sąd zasądził odsetki od dat doręczenia pozwanemu odpisów pism zawierających rozszerzenia powództwa.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c., stosując zasadę stosunkowego ich rozdzielenia. Powód poniósł koszty procesu w łącznej wysokości 6.124,49 zł, na które złożyły się: opłata sądowa 900 zł, zaliczki na biegłych w łącznej kwocie 2.807,49 zł, wynagrodzenie pełnomocnika według norm przepisanych 2.400 zł i opłata od pełnomocnictwa 17 zł. Pozwany poniósł koszty zastępstwa procesowego w kwocie 2417 zł. Razem koszty procesu wyniosły 8.541,49 zł.

Zasądzone świadczenia stanowią około 90% dochodzonych roszczeń. Pozwanego obciążają koszty w kwocie 7.687,34 zł (90% od kwoty 8.541,49zł), stąd różnicę pomiędzy kosztami obciążającymi pozwanego, a rzeczywiście poniesionymi, tj. w wysokości 5.270,34 zł (7.687,34 zł – 2.417zł) Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda tytułem zwrotu kosztów procesu.

Na podstawie art. 113 § 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28.07.2005 r. (t. j. Dz. U. z 2016 r, poz. 623 z późn. zm.) Sąd obciążył pozwanego opłatą sądową od uwzględnionej części powództwa.

Sąd nakazał ściągnąć od powoda na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Opocznie kwotę 62 zł tytułem brakującej opłaty sądowej od oddalonej części powództwa, po uwzględnieniu opłaty już uiszczonej w wysokości 900zł (art. 113 ust. 2 pkt 1) ustawy z dnia 28.07.2005 r.).

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany zaskarżając go w całości, zarzucając mu naruszenie przepisów postępowania tj. art. 16 oraz 17 ust. 4 k.p.c. przez orzeczenie przez sąd rejonowy w sprawie, w której sąd okręgowy jest właściwy, a to z uwagi na rozszerzenie w toku postępowania przez powoda powództwa do kwoty powyżej kwoty 75 000 zł., co uzasadniało przekazanie sprawy wg. właściwości rzeczowej do Sądu Okręgowego, a zatem zaistniała przesłanka nieważności postępowania określona w art. 379 pkt 6 KPC, gdyż wyrok został wydany z rażącym naruszeniem prawa.

Biorąc pod uwagę powyższe apelujący wnosił o:

1)  uchylenie zaskarżonego wyroku i zniesienie postępowania w części dotkniętej nieważnością tj. postępowania toczącego się po wpływie pisma procesowego powoda z dnia 03.01.2017 r., w którym rozszerzył powództwo do kwoty przewyższającej 75 000 zł i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

2)  zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztu w postaci poniesionej przez pozwanego opłaty od apelacji w wysokości 8 257,00 zł.

W odpowiedzi na apelację powód wnosił o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania odwoławczego w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego nie jest uzasadniona i skutkuje jej oddaleniem.

Jedyny zawarty w niej zarzut to zarzut nieważności postępowania (art. 379 pkt. 6 kpc), oparty na założeniu, iż doszło do obrazy zaskarżonego wyrokiem prawa procesowego tj. art. 16, 17 ust.4 kpc poprzez orzeczenie przez sąd rejonowy w sprawie, w której właściwym rzeczowo jest Sąd Okręgowy jako sąd I instancji.

Trzeba się zgodzić ze stwierdzeniem, że w realiach niniejszej sprawy doszło do naruszenia art. 16, 17 ust 4 kpc.

Wyrażona w przepisie art. 16 kpc właściwość sądów rejonowych ma charakter zasady. O tym, jakie sprawy rozstrzygane są przez Sąd Okręgowy jako sąd I instancji rozstrzyga natomiast treść art. 17 kpc.

Ma rację autor apelacji, że brzmienie tego przepisu nie pozostawia żadnych wątpliwości. Sądem właściwym jest Sąd Okręgowy w sprawach o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych, oprócz spraw o alimenty, o naruszenie posiadania, o ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami, o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym oraz spraw rozpoznanych w elektronicznym postępowaniu upominającym.

Powyższe uchybienia procesowe automatycznie nie mogą – wbrew zarzutom skarżącego – rozstrzygać o nieważności postępowania.

Ustawodawca w przepisie art. 379 kpc enumeratywnie wskazał, w jakich sytuacjach procesowych dochodzi do nieważności postępowania. Punkt 6 tegoż przepisu stanowi o nieważności postępowania, jeżeli sąd rejonowy orzekł w sprawie, w której Sąd Okręgowy jest właściwy bez względu na wartość przedmiotu sporu. W niniejszej sprawie nie może mieć on zastosowania. Odwołuje się bowiem do brzmienia art. 17 kpc. Dotyczy to jednak sytuacji innej niż wymienionej w punkcie 4 tego przepisu, np. sytuacji, gdy roszczenie dochodzone pozwem dotyczy praw niemajątkowych i łącznie z nimi dochodzonych roszczeń majątkowych.

Na aprobatę zasługuje stanowisko judykatury wyrażone w orzeczeniu przytoczonym w odpowiedzi na pozew (por. wyrok SN z 14.03.2003r. I CKN 1743/00, wyrok SO w Piotrkowie Tryb. II Ca 643/17).

Reasumując, niemożność postępowania zachodzi, jeżeli Sąd Rejonowy orzekł w sprawie, w której Sąd Okręgowy jest właściwy bez względu na wartość przedmiotu sporu w sprawach procesowych wymienionych w art. 17 pkt 1-3 kpc, a w postępowaniu nieprocesowym w sprawach o ubezwłasnowolnienie (art. 544 kpc), wymienionych w art. 691 ¹ §1 kpc i sprawach przekazanych Sądowi Okręgowemu przez przepisy szczególne (np. w sprawach ordynacji wyborczej) (por.: Zarys metodyki sędziego w sprawach cywilnych Henryk Pietrzkowski, wyd. Prawnicze Lexis-Nexis, W-wa 2005, str. 51).

Skoro brak było podstaw do stwierdzenia nieważności w oparciu o przepis art. 379 pkt. 6 kpc wymaga omówienia kwestia skutków procesowych obrazy zaskarżonym wyrokiem art. 16 i art. 17 pkt 4 kpc.

W judykaturze ugruntowany jest pogląd, że o nieważności postępowania cywilnego decyduje waga uchybień procesowych, a nie skutki, które wynikają lub mogą z nich wynikać (por. wyrok SN z 18.12.2003 r., I PK 117/03, WOK 2004).

W istocie prowadziłoby to do stwierdzenia, że z uwagi na obrazę art. 17 pkt 4 kpc doszło do naruszenia art. 379 kpc w innych przypadkach, niż wymienionych w punkcie szóstym. Wniesiona apelacja w tym względzie nie dostarcza żadnej argumentacji. Jej autor bardzo ogólnikowo jedynie stwierdza, że naruszenie prawa procesowego miało doniosłe znaczenie, gdyż Sąd Rejonowy orzekając w sprawie podważył racje ustanowienia właściwości sądu wyższego jako sądu pierwszej instancji.

Takie stwierdzenie - z przyczyn podanych wyżej - nie jest wystarczające.

O ile fakt naruszenia art. 16 i 17 kpc jest bezsporny, o tyle brak jest racji, ażeby przyjąć iż waga tych uchybień ma taki ciężar gatunkowy, że w istocie doprowadziła do nieważności postępowania.

Powinnością skarżącego reprezentowanego w sprawie przez pełnomocnika profesjonalistę było wykazanie, w jaki sposób obraza powołanych przepisów wpłynęła na wynik końcowego rozstrzygnięcia. Obowiązkowi tego apelant nie sprostał (por. art. 6 kc i art. 232 kpc).

W tym miejscu – podzielając zapatrywania powoda – należy stwierdzić, że strona nie może oczekiwać, że Sąd Odwoławczy z urzędu weźmie pod uwagę uchybienia natury procesowej. Nie jest bowiem dopuszczalna ocena poprawności stosowania przez sąd I instancji przepisów postępowania z urzędu (por. wyrok z 31.01.2008 r., II CSK 400/07 , por. także wyrok SN z 23.02.2006 r., II CSK 132/05). Wynika to z faktu, że Sąd Apelacyjny rozpoznaje sprawę w granicach apelacji (art. 378 § 1 kpc). Oznacza to zarówno zakaz wykraczania przez sąd drugiej instancji poza granice apelacji, jak też nakaz wzięcia pod uwagę i rozważenia wszystkich podniesionych w apelacji zarzutów i wniosków. Powołany przepis uniemożliwia dokonywanie oceny poprawności zastosowania przepisów postępowania przez sąd niższy z urzędu.

Lektura akt prowadzi do wniosku, że takie uchybienia nie były wskazywane przez pozwanego również wcześniej - na etapie postępowania przed sądem rejonowym.

Sąd Okręgowy nie jest natomiast zwolniony od oceny prawidłowości zastosowania przez Sąd Rejonowy prawa materialnego.

Motywy pisemne zaskarżonego wyroku nie budzą zastrzeżeń. Rozważania prawne odwołują się do prawidłowo wskazanych przepisów prawa materialnego. Wykładnia przytoczonych norm prawnych jest poprawna jurydycznie. Zastosowane przepisy są adekwatne do poczynionych w sprawie ustaleń faktycznych, które w istocie są bezsporne.

Sąd Rejonowy w szczególności, trafnie oparł rozstrzygnięcie w przedmiocie zadośćuczynienia i renty na treści art. 445 kc.

Ustalając wysokość obydwu świadczeń prawidłowo zastosował wszystkie kryteria – wypracowane w judykaturze – które należało wziąć pod uwagę przy ustaleniu należnych poszkodowanemu świadczeń.

Analiza akt prowadzi do wniosku, że przyznane świadczenia są odpowiednie. Z jednej strony mają charakter kompensacyjny, z drugiej zaś nie są nadmiernie i nie prowadzą do bezpodstawnego wzbogacenia się przez poszkodowanego.

Podkreślenia wymaga, że ingerencja Sądu Odwoławczego w tej mierze jest zawężona jedynie do takich przypadków, w których przyznane świadczenie jest rażąco wygórowane lub rażąco zbyt niskie.

Omawiana sytuacja nie zachodzi w niniejszej sprawie.

Poszkodowany w wyniku zdarzenia doznał szeregu urazów. Przebywał na zwolnieniu lekarskim 182 dni. Schorzenia u niego stwierdzone miały charakter trwałego i długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Łącznie stwierdzony uszczerbek wyniósł 60 %:

- z przyczyn neurologicznych – 15%

-z przyczyn otolaryngologicznych – 35%

-z przyczyn neurochirurgicznych – 10%

Podkreślenia wymaga, że biegły psychiatra co prawda nie podał procentowo wysokości uszczerbku, jednakże wskazywał na istnienie u powoda schorzenia długotrwałego.

Biorąc pod uwagę także zakres, rodzaj i ciężar gatunkowy stwierdzonych u powoda cierpień psychicznych i fizycznych należało uznać, że zasądzone zaskarżonym wyrokiem sumy pieniężne nie są rażąco nadmierne i w rezultacie nie mogą być skutecznie kwestionowane.

Reasumując, ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego należało zaakceptować, i Sąd Okręgowy przyjął je za własne.

SSO Jarosław Gołębiowski

SSA w SO Grzegorz Ślęzak SSO Dariusz Mizera